Samenvatting Economie Hoofdstuk 7 Belasting en Sociale premies: Lust of Last?
|
|
- Thijmen Matthias van der Heijden
- 4 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Samenvatting Economie Hoofdstuk 7 Belasting en Sociale premies: Lust of Last? Samenvatting door een scholier 1592 woorden 30 oktober keer beoordeeld Vak Economie Samenvatting Hoofdstuk 7 Belasting en Sociale premies: Lust of Last? 7A De rol van de overheid in het economisch leven 7.1 De collectieve sector De collectieve sector bestaat uit de overheidssector en de instellingen die de sociale verzekeringen verzorgen. De overheidssector bestaat uit de centrale overheid (het Rijk/de Staat) en de lagere overheden (zoals provincies en gemeenten). De collectieve lasten bestaan uit de belastingen, de sociale premies en (een deel van) de nietbelastingmiddelen. De collectieve lastendruk (per jaar) is het totaal aan collectieve lasten als percentage van het nationaal inkomen. Nederland wordt vaak beschouwd als een verzorgingsstaat omdat er veel geld naar het stelsel van sociale zekerheid gaat. 7.2 Functies van de overheid De overheid heeft drie functies in het economische leven. - Via de toedelingsfunctie oefent de overheid invloed uit op het gebruik van productiefactoren. Dat gebeurt zowel direct (door collectieve en quasi-collectieve goederen te leveren) als indirect (via heffingen en subsidies). Collectieve goederen zijn goederen die niet splitsbaar zijn in individueel leverbare eenheden. Quasi-collectieve goederen zijn individuele goederen die door de overheid worden geleverd. - Via de stabilisatiefunctie streeft de overheid naar een stabiele economische ontwikkeling. Dat gebeurt als er sprake is van conjuncturele en/of structurele onevenwichtigheid. Bij de stabilisatiefunctie let de overheid erop dat de bestedingen zo goed mogelijk aansluiten bij de toename en verbetering van de productiecapaciteit/productiestructuur. - Via de (her)verdelingsfunctie zorgt de overheid voor een herverdeling van het nationaal inkomen. 7.3 Motieven voor overheidsingrijpen Motieven voor de overheid om zich te bemoeien met het gebruik van de productiefactoren, zijn: doelmatigheid (de overheid levert zelf gas, water en elektriciteit, zodat massaproductie mogelijk is), werkgelegenheid, externe effecten en sociale rust. Motieven voor de overheid om de economische Pagina 1 van 5
2 ontwikkeling te stabiliseren, zijn: werkgelegenheid, het vermijden van kapitaalvernietiging en sociale rust. Bij kapitaalvernietiging worden kapitaalgoederen (zoals gebouwen en machines) niet meer gebruikt of afgestoten. Motieven voor de overheid om de inkomensverdeling te beïnvloeden, zijn: sociale rechtvaardigheid en werkgelegenheid. 7.4 Economische politiek De economische politiek omvat alle maatregelen die de overheid neemt om het economisch leven te beïnvloeden. De rijksbegroting is een wetsvoorstel over de begrote inkomsten en uitgaven van het Rijk in het komende jaar. De miljoenennota geeft aan hoe de rijksbegroting past in de financieel-economische situatie. Binnen de economische politiek spelen de regering en het parlement een belangrijke rol. De regering heeft daarbij een voorbereidende en uitvoerende functie en het parlement een controlerende en beoordelende functie. Binnen de economische politiek wordt de rijksoverheid ondersteund door de SER (die adviseert bij belangrijke beleidsvoornemens op sociaal-economisch gebied), het CPB (dat op basis van economische modellen informeert, adviseert en voorspelt) en het CBS (dat statistische gegevens verzamelt en publiceert). Binnen de economische politiek heeft elke minister zijn/haar eigen verantwoordelijkheden. 7.5 De inkomsten en uitgaven van het Rijk De inkomsten en van de centrale overheid bestaan uit: - Belastingen op inkomen, winst en vermogen (directe belastingen), zoals loon- en inkomstenbelasting, vennootschapsbelasting en vermogensbelasting; - (kost)prijsverhogende belastingen (indirecte belastingen), zoals omzetbelasting (BTW), accijnzen en invoerrechten; - niet-belastingmiddelen, zoals aardgasbaten en winsten van staatsbedrijven. De overheidsuitgaven bestaan uit overheidsbestedingen en overdrachtsuitgaven. Overheidsbestedingen, bijvoorbeeld overheidsinvesteringen en overheidsconsumptie (zoals ambtenarensalarissen), leggen direct beslag op productiecapaciteit. Overdrachtsuitgaven, bijvoorbeeld subsidies en uitkeringen, leggen geen beslag op de productiecapaciteit. De uitgaven per departement zijn het hoogst bij het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschappen en het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid. 7B Economische Politiek 7.6 Doelstellingen van economische politiek In Nederland streeft de overheid de volgende doelstellingen van economische politiek na: evenwichtige arbeidsmarkt, prijsstabiliteit, rechtvaardige inkomensverdeling, evenwichtige betalingsbalans en evenwichtige (duurzame) groei van productie en consumptie. Een evenwichtige betalingsbalans betekent: de ontvangsten uit het buitenland en de betalingen aan het buitenland zijn min of meer aan elkaar gelijk en de wisselkoers van de euro is stabiel ten opzichte van andere valuta s. Realisatie van één van de doelstellingen van economische politiek kan de realisatie van de andere doelstellingen van economische politiek doorkruisen (bemoeilijken). Pagina 2 van 5
3 7.7 Instrumenten van economische politiek De instrumenten van economische politiek zijn te vergrendelen in instrumenten van het conjunctuurbeleid, instrumenten van het structuurbeleid en instrumenten om in te grijpen op markten. Instrumenten van het conjunctuurbeleid zijn: begrotingspolitiek, monetaire politiek, inkomenspolitiek en prijspolitiek. Instrumenten van het structuurbeleid zijn: investeringspolitiek, handelspolitiek, belastingpolitiek en consumptiepolitiek. Instrumenten om in te grijpen op markten zijn: deregulering, privatisering en marktinterventie. 7.8 Het anticyclisch begrotingsbeleid De conjunctuurbeweging wordt veroorzaakt doordat de bestedingen veranderen. Er zijn drie situaties mogelijk: - onderbesteding (bestedingen < productiecapaciteit). Kenmerken: conjunctuurwerkeloosheid, geen prijsstijgingen, bezettingsgraad < 100%. - bestedingsevenwicht (bestedingen = productiecapaciteit). Kenmerken: geen conjunctuurwerkeloosheid, geen prijsstijgingen, bezettingsgraad = 100%. - Overbesteding (bestedingen > productiecapaciteit). Kenmerken: tekort aan arbeidskrachten (overspannen arbeidsmarkt), prijsstijgingen, bezettingsgraad > 100%. In een periode van onderbesteding (laagconjunctuur) kan de overheid de bestedingen stimuleren door een anticyclisch begrotingsbeleid te voeren. Daarbij verhoogt ze haar bestedingen en/of ze verlaagt de belastingtarieven. Door het multipliereffect stijgt het nationaal inkomen uiteindelijk meestal met een veelvoud van de toename van de overheidsbestedingen. De bestedingen worden ook gestimuleerd door een renteverlaging. 7.9 Conjunctuur en Structuur De conjuncturele ontwikkeling heeft te maken met de korte termijn (de productiecapaciteit wordt constant verondersteld) en de structurele ontwikkeling met de lange termijn (toenemende productiecapaciteit/betere productiestructuur) Als de investeringen toenemen, verbeteren de conjunctuur en de structuur. De conjunctuur verbetert door het bestedingseffect van de investeringen (de bestedingen nemen toe op het moment waarop bedrijven machines en gebouwen kopen), en de structuur door het capaciteitseffect van de investeringen (de productiecapaciteit wordt groter/beter). Bij een verlaging van de belastingtarieven verbetert de conjunctuur omdat de bestedingen toenemen; de structuur verbetert omdat de internationale concurrentiepositie van Nederlandse bedrijven beter wordt. Als de besparingen toenemen, verslechtert de conjunctuur (omdat de bestedingen dalen), terwijl de structuur verbetert (omdat er meer geld beschikbaar komt voor investeringen van bedrijven). Het conjunctuur- en het structuurbeleid van de overheid kunnen elkaar ondersteunen, maar ook tegenwerken. Het begrotingsbeleid van de overheid en de monetaire politiek van ECB/DNB kunnen elkaar stimuleren, maar ook doorkuisen De staatsschuld Het begrotingstekort is het tekort op de rijksbegroting. Het geld dat het Rijk tekort komt, leent het op de kapitaalmarkt door staatsleningen uit schrijven. Wie meedoet met een staatslening, koopt Pagina 3 van 5
4 staatsobligaties. De rentestand kan stijgen doordat de overheid geld leent op de kapitaalmarkt. De staatsschuld is al het geld dat de overheid in de loop van de jaren heeft geleend, verminderd met de bedragen die daarvan al zijn afgelost. Het financieringstekort is het begrotingstekort min de (herleenbare) aflossing op de staatsschuld. Een nadeel van staatsschuld is dat er minder geld overblijft voor de eigenlijke taken van de overheid omdat er rente en aflossing betaald moet worden. Een voordeel van een financieringstekort is dat er (extra) geld beschikbaar komt om de conjuncturele en/of structurele ontwikkeling te stimuleren. Om te kunnen toetreden tot de Economische en Monetaire Unie (EMU) mochten de staatsschuld en het financieringstekort niet groter zijn dan bepaalde percentages van het bruto nationaal inkomen. 7C De sociale verzekeringen 7.11 Het stelsel van sociale zekerheid Behalve de AKW (die door de overheid wordt betaald) worden de volksverzekeringen gefinancierd uit de sociale premies die de belastingbetalers moeten afdragen over hun inkomen in de eerste schijf van de inkomstenbelasting/premies volksverzekeringen. Volksverzekeringen zijn voor iedereen. De volksverzekeringen zijn: AOW, ANW, AAW, AWBZ, AKW. Werknemersverzekeringen worden gefinancierd uit de sociale premies die de werkgevers en werknemers afdragen over het brutoloon. Werknemersverzekeringen gelden alleen voor werknemers die in loondienst zijn of waren. De werknemersverzekeringen zijn: WAO, WW, ZFW, en ZW. De ZW is inmiddels geprivatiseerd en geldt alleen nog voor bepaalde groepen werknemers. De WAO wordt waarschijnlijk ook geprivatiseerd. De sociale voorzieningen worden gefinancierd door de overheid. Bijvoorbeeld: de ABW en de daarvan afgeleide RWW. De bijstandsuitkering die op grond van deze wetten wordt ontvangen, beschouwen we in Nederland als het sociaal minimum De sociale verzekeringen, particuliere verzekeringen en pensioenen Argumenten om de sociale zekerheid over te hevelen naar de marktsector, zijn: efficiency, eigen verantwoordelijkheid voor de mensen die zich verzekeren, lagere collectieve lasten, betaalbare sociale zekerheid. Argumenten om de sociale zekerheid niet over te hevelen naar de marktsector, zijn: zekerheid (bij sociale verzekeringen ben je verplicht verzekerd), solidariteit (van de gezonden met de mindergezonden) en lastenverdeling (voor mensen die niet gezond zijn, is het afsluiten van een particuliere verzekering extra duur). Bij de sociale verzekeringen is sprake van een omslagstelsel. Dat betekent: de sociale uitkeringen in een jaar worden betaald uit de opbrengsten van de sociale premies in hetzelde jaar. Bij pensioenen is er sprake van een kapitaaldekkingsstelsel. Dat betekent: je spaart je eigen pensioen bij elkaar door in de opeenvolgende jaren pensioenpremie te betalen. Een waardevast pensioen stijgt mee met de prijsstijgingen; een welvaartsvast pensioen stijgt mee met de gemiddelde loonstijgingen Gevolgen van belasting- en premiebetaling Een hoge collectieve lastendruk kan leiden tot: Afwenteling van belasting- en premiebetaling. Dit is legaal. Bijvoorbeeld prijscompensatie eisen als ondernemingen de verkoopprijzen verhogen vanwege de hoge loonkosten. Pagina 4 van 5
5 Ontwijking van belasting- en premiebetaling. Dit is ook legaal. Bijvoorbeeld: benzine tanken in het buitenland. Ontduiking van belasting- en premiedruk. Dit is illegaal. Bijvoorbeeld: zwart (laten) werken (al dan niet met een uitkering), omzet verzwijgen. Manieren om fraude met sociale zekerheid en belastingen te bestrijden, zijn: strengere controle, simpelere regels, hogere boetes, de regelgeving aanscherpen (bijvoorbeeld: uitkeringen verlagen) Sociale zekerheid en arbeidsparticipatie Door de relatief hoge kosten van het stelsel van sociale zekerheid in Nederland daalt zowel de vraag naar arbeid als het aanbod van arbeid. De vraag naar arbeid daalt omdat de hoge sociale premies het voor de werkgever duur maken om een werknemer in dienst te nemen. Het aanbod van arbeid daalt omdat een netto-uitkering vaak bijna net zoveel geld oplevert als een netto-inkomen uit arbeid. Door deze ontwikkelingen is de arbeidsparticipatie (het deelnemingspercentage) in Nederland laag. De arbeidsparticipatie is bijvoorbeeld te bevorderen met subsidies (voor het in dienst nemen van langdurig werklozen), individuele begeleiding door arbeidsbureaus en sociale diensten (bij scholing) en flexibele pensionering. Pagina 5 van 5
5,9. Samenvatting door een scholier 2002 woorden 14 juni keer beoordeeld
Samenvatting door een scholier 2002 woorden 14 juni 2011 5,9 2 keer beoordeeld Vak Methode Economie In balans H8 Collectieve lasten (8.1) - Collectieve sector = overheidssector + instellingen voor sociale
Nadere informatie*nederland = verzorgingsstaat > veel geld naar sociale zekerheid (uitkeringen e.d)
Samenvatting door een scholier 1561 woorden 9 oktober 2003 7,7 57 keer beoordeeld Vak Methode Economie In balans Economie H7 7.1 *Collectieve sector bestaat uit: overheidssector instellingen die de sociale
Nadere informatieSamenvatting Economie Hoofdstuk 7
Samenvatting Economie Hoofdstuk 7 Samenvatting door een scholier 1637 woorden 13 juni 2004 6,5 14 keer beoordeeld Vak Economie Economie hoofdstuk 7 7.1 * Collectieve lasten bestaan uit: - belastingen die
Nadere informatiesituatie febr 2010 Volksverzekeringen Algemene Ouderdomswet 2 Algemene Nabestaandenwet 2 ANW Algemene kinderbijslagwet 2 AKW
situatie febr 2010 Sociale zekerheid te verdelen in twee stukken: Sociale verzekeringen Sociale voorzieningen Sociale verzekeringen worden beheerd/ uitgevoerd door de sociale verzekeringsfondsen (o.a.
Nadere informatieBegrippen: - Overheid: Onder overheid verstaan we het Rijk en de overige publiekrechtelijke lichamen, zoals provincies en gemeenten.
Samenvatting door een scholier 919 woorden 20 juni 2007 6,8 6 keer beoordeeld Vak Methode Economie Percent Economie Hoofdstuk 4 Productie door de overheid 4.1 De sector overheid - Overheid: Onder overheid
Nadere informatieBegrippenlijst Economie Hoofdstuk 7 en 8
Begrippenlijst Economie Hoofdstuk 7 en 8 Begrippenlijst door een scholier 1298 woorden 26 februari 2004 6,2 13 keer beoordeeld Vak Economie Begrippen hoofdstuk 7 en 8 Collectieve sector -> bestaat uit
Nadere informatieSamenvatting Economie Module 7 De Overheid
Samenvatting Economie Module 7 De Overheid Samenvatting door een scholier 946 woorden 15 november 2007 5 8 keer beoordeeld Vak Economie Economie module 7: de overheid Samenvatting voor GR ECONOMISCHE ORDE
Nadere informatieEconomie Elementaire economie 3 VWO
Economie Elementaire economie 3 VWO Les 13 Introductie overheid Ontwerp power point: Henk Douna docent: Jeannette de Beus De komende weken: de overheid Consumenten De markt Producenten Bijvoorbeeld Goederenmarkt
Nadere informatieDomein E: Ruilen over de tijd. fransetman.nl
Domein E: Ruilen over de tijd Rente : prijs van tijd Nu lenen: een lagere rente Nu sparen: een hogere rente Individuele prijs van tijd: het ongemak dat je ervaart Algemene prijs van tijd: de rente die
Nadere informatieDe overheid. Uitgaven: uitkeringen en subsidies. De overheid. Ontvangsten: belasting en premies. De grote herverdeler van inkomens
Overheid H2 De overheid De grote herverdeler van inkomens Ontvangsten: belasting en premies De overheid Uitgaven: uitkeringen en subsidies De grote herverdeler van inkomens 2 De Nederlandse overheid Belangrijke
Nadere informatieSamenvatting Economie Hoofdstuk 4
Samenvatting Economie Hoofdstuk 4 Samenvatting door een scholier 1972 woorden 21 april 2005 7,1 35 keer beoordeeld Vak Methode Economie Percent Hoofdstuk 4 onder de collectieve sector wordt de overheid
Nadere informatieSamenvatting Economie 3.5 & 3.6 & Hoofdstuk 5
Samenvatting Economie 3.5 & 3.6 & Hoofdstuk 5 Samenvatting door een scholier 1511 woorden 9 april 2003 5,7 18 keer beoordeeld Vak Economie 3,5 Stelsel sociale zekerheid: Sociale verzekeringen: Worden allen
Nadere informatieSamenvatting Economie Hoofdstuk 8, Belastingen en sociale premies: lust of last?
Samenvatting Economie Hoofdstuk 8, Belastingen en sociale premies: lust of last? Samenvatting door een scholier 3315 woorden 8 juni 2010 8,3 12 keer beoordeeld Vak Methode Economie In balans Colectieve
Nadere informatieRendement = investeringsopbrengst/ investering *100% Reëel rendement = Nominaal rendement / CPI * 100-100 Als %
Inflatie Stijging algemene prijspeil Consumenten Prijs Indexcijfer Gewogen gemiddelde Voordeel: Mensen met schulden Nadeel: Mensen met loon, spaargeld Reële winst bedrijven daalt Rentekosten bedrijven
Nadere informatieRente de prijs van tijd. Als rente hoger is dan de opofferingskosten individuele prijs van tijd niet lenen maar sparen
Rente de prijs van tijd. Als rente hoger is dan de opofferingskosten individuele prijs van tijd niet lenen maar sparen Ruilen over de tijd Intertemporele substitutie Bedrijven lenen geld om te investeren
Nadere informatieDOMEIN E: RUILEN OVER DE TIJD. Module 4 Nu en later
DOMEIN E: RUILEN OVER DE TIJD Module 4 Nu en later Inflatie Definitie: stijging van het algemeen prijspeil Gevolgen van inflatie koopkracht neemt af Verslechtering internationale concurrentiepositie Bij
Nadere informatieSamenvatting Economie Collectieve sector
Samenvatting Economie Collectieve sector Samenvatting door een scholier 187 woorden 10 maart 2009 8,3 6 keer beoordeeld Vak Economie Belastinginkomsten. Je hebt twee soorten belastingen namelijk de directe
Nadere informatieAls de lonen dalen, dalen de loonkosten voor de producent. Hetgeen kan betekenen dat de producent niet overgaat tot mechanisatie/automatisering.
Top 100 vragen. De antwoorden! 1 Als de lonen stijgen, stijgen de productiekosten. De producent rekent de hogere productiekosten door in de eindprijs. Daardoor daalt de vraag naar producten. De productie
Nadere informatieDomein E: Concept Ruilen over de tijd
1. Het bruto binnenlands product is gestegen met 0,9%. Het inflatiepercentage bedraagt 2,1%. Bereken de reële groei van het BBP. 2. Waarmee wordt het inflatiepercentage gemeten? 3. Lees de onderstaande
Nadere informatieOverheid in ruime zin - centrale overheid + lagere overheden (provincies en gemeenten)
Begrippenlijst door V. 1548 woorden 7 juni 2013 4 3 keer beoordeeld Vak Methode Economie Kern van de economie Economie begrippen hoofdstuk 12 12.1 de collectieve sector Collectieve sector - (overheid in
Nadere informatie7,1. Begrippenlijst door een scholier 2631 woorden 7 april keer beoordeeld
Begrippenlijst door een scholier 2631 woorden 7 april 2009 7,1 12 keer beoordeeld Vak Methode Economie LWEO Accijns: een prijsverhogende heffing die de overheid legt op bepaalde goederen, bijvoorbeeld
Nadere informatie5.5. Boekverslag door D woorden 8 april keer beoordeeld. Samenvatting Economie Mod.7
Boekverslag door D. 1344 woorden 8 april 2003 5.5 28 keer beoordeeld Vak Economie Samenvatting Economie Mod.7 Hoofdstuk 1 1 De inrichting van de productie De allocatie is de toedeling van de productiemiddelen,
Nadere informatieSamenvatting Economie Algemeen overzicht
Samenvatting Economie Algemeen overzicht Samenvatting door een scholier 2505 woorden 7 april 2005 7,8 27 keer beoordeeld Vak Methode Economie In balans 7.1 Je hebt de marktsector, maar ook de collectieve
Nadere informatie7.6. Inkomen HOOFDSTUK 5 SOCIALE ZEKERHEID 5.1 GESCHIEDENIS VAN DE SOCIALE ZEKERHEID 5.2 COLLECTIEF OF PARTICULIER?
Boekverslag door I. 1977 woorden 22 april 2007 7.6 10 keer beoordeeld Vak Economie Inkomen HOOFDSTUK 5 SOCIALE ZEKERHEID 5.1 GESCHIEDENIS VAN DE SOCIALE ZEKERHEID o Sociale zekerheid is eigenlijk het stelsel
Nadere informatieEconomische conjunctuur
Economische conjunctuur hoogconjunctuur Reëel binnenlands product groeit procentueel sterker dan gemiddeld. Ontstaat door veel vraag naar producten Trend (Gemiddelde groei over groot aantal jaren) laagconjunctuur
Nadere informatieSamenvatting Economie Hoofdstuk 4, De collectieve sector
Samenvatting Economie Hoofdstuk 4, De collectieve sector Samenvatting door een scholier 1511 woorden 10 juni 2004 7 78 keer beoordeeld Vak Economie Samenvatting SO Economie Hoofdstuk 4, De collectieve
Nadere informatieInhoud. 1 Inleiding. Markt of overheid. 1 wat is economie? 11 Productiefactoren 11 Schaarste en welvaart 12 2
Inhoud 1 Inleiding 1 wat is economie? 11 Productiefactoren 11 Schaarste en welvaart 12 2 modellen 12 2 Markt of overheid 1 de vraag 14 Prijzen en gevraagde hoeveelheid 14 D De vraagfunctie 14 D Verschuiving
Nadere informatie6,9. Samenvatting door Larissa 659 woorden 18 januari keer beoordeeld. Samenvatting Economie Werk & Inkomen H1. Actieven en inactieven:
Samenvatting door Larissa 659 woorden 18 januari 2016 6,9 10 keer beoordeeld Vak Methode Economie Index Samenvatting Economie Werk & Inkomen H1 Actieven en inactieven: Actieven; mensen die betaald werk
Nadere informatieAntwoord: Door te besteden, moet geproduceerd worden om inkomen te verdienen. Dit inkomen moet worden besteed (zie schema in bundel).
Samenvatting door L. 2472 woorden 30 oktober 2012 4 3 keer beoordeeld Vak Methode Economie Pincode Hoofdstuk 2: Ontstaat inkomen door te werken of door te besteden? 1 Hoe zijn inkomen en prestaties aan
Nadere informatieSamenvatting Economie Hoofdstuk 6
Samenvatting Economie Hoofdstuk 6 Samenvatting door een scholier 2139 woorden 16 oktober 2005 7,4 25 keer beoordeeld Vak Methode Economie Percent Paragraaf 1 Micro-economie: als we de productie door 1
Nadere informatieH2: Economisch denken
H2: Economisch denken 1 : Produceren Produceren: Het voortbrengen van goederen en diensten met behulp van de productiefactoren door bedrijven en de overheid. Alleen bedrijven en de overheid kunnen produceren
Nadere informatieDe CPI geeft aan hoeveel de kosten van levensonderhoud in een jaar stijgen en is daarmee een maatstaaf voor de inflatie.
Samenvatting door een scholier 1662 woorden 22 maart 2004 6,7 30 keer beoordeeld Vak Economie Economie Inkomen H2 t/m H7 (havo-4) H2 Inkomen en Inflatie 1 Nominaal inkomen: inkomen gemeten in geld Reëel
Nadere informatie6,1. Samenvatting door een scholier 2162 woorden 3 juni keer beoordeeld. De collectieve sector blauwe boekje H1 + H2
Samenvatting door een scholier 2162 woorden 3 juni 2010 6,1 13 keer beoordeeld Vak Economie De collectieve sector blauwe boekje H1 + H2 De rijksoverheid is onderdeel van de collectieve sector. Om de uitgaven
Nadere informatieEconomie Collectieve sector hoofdstuk 1,2,3 Hoofdstuk 1
Samenvatting door een scholier 1763 woorden 29 november 2009 9,4 16 keer beoordeeld Vak Economie Economie Collectieve sector hoofdstuk 1,2,3 Hoofdstuk 1 Directe belastingen: zijn belastingen die je betaalt
Nadere informatieWerkstuk Economie Lesbrief inkomen
Werkstuk Economie Lesbrief inkomen Werkstuk door een scholier 2411 woorden 19 februari 2000 6,2 173 keer beoordeeld Vak Economie HOOFDSTUK 1 INKOMEN 1.1 SOORTEN INKOMEN Als we het in de economie over inkomen
Nadere informatieRelatieve schaartste (met productie factoren bereikt(prijs)) Vrij goed (zonder de mens bereikt (gratis))
Samenvatting door een scholier 421 woorden 11 maart 2002 6 51 keer beoordeeld Vak Economie Economie Lesbrief Welvaart Hoofstuk 1 Goederen Diensten Materieel Immaterieel Stoffelijk
Nadere informatieModule 8 havo 5. Hoofdstuk 1 conjunctuurbeweging
Module 8 havo 5 Hoofdstuk 1 conjunctuurbeweging Economische conjunctuur hoogconjunctuur Reëel binnenlands product groeit procentueel sterker dan gemiddeld. laagconjunctuur Reëel binnenlands product groeit
Nadere informatie5.1 Wie is er werkloos?
5.1 Wie is er werkloos? Volgens het CBS behoren mensen tot de werkloze beroepsbevolking als ze een leeftijd hebben van 15 tot en met 64 jaar, minder dan 12 uur werken, actief op zoek zijn naar betaald
Nadere informatieArbeidsmarkt Vraag naar arbeid Werkgelegenheid Aanbod van arbeid: b Marktmechanisme Loonkosten per product
Arbeidsmarkt Vraag naar arbeid = mensen Door werkgevers: bedrijven en overheid Werkgelegenheid Hoe lager het loon, hoe groter de vraag naar arbeid Aanbod van arbeid: beroepsbevolking (iedereen tussen de
Nadere informatieGroep Wegingsfactor Prijsverandering Partieel prijsindexcijfer Woning 40% +10% 110 Voeding 30% -10% 90 Kleding 20% +20% 120 Diversen 10% +15% 115
Samenvatting door M. 1480 woorden 6 januari 2014 7,2 17 keer beoordeeld Vak Methode Economie Praktische economie Tijd is geld De ECB leent geld uit aan de banken. Ze rekenen daar reporente voor. Banken
Nadere informatieDeelvraag van hoofdstuk 1 = Hoe komen de verschillende inkomens tot stand?
Samenvatting door een scholier 2055 woorden 10 oktober 2001 7,3 256 keer beoordeeld Vak Economie Hoofdstuk 1 Inkomen Deelvraag van hoofdstuk 1 = Hoe komen de verschillende inkomens tot stand? Looninkomen,
Nadere informatieSamenvatting Economie Hoofdstuk 2
Samenvatting Economie Hoofdstuk 2 Samenvatting door een scholier 1990 woorden 6 december 2010 3,6 2 keer beoordeeld Vak Methode Economie In balans 2.1 produceren Produceren: het maken van goederen en het
Nadere informatieGroei of krimp? bij Pincode 5e ed. 4GT Hoofdstuk 7 en 4K Hoofdstuk 5 aanvullend lesmateriaal n.a.v. vernieuwde syllabus EC/K/5A: 2
Groei of krimp? bij Pincode 5e ed. 4GT Hoofdstuk 7 en 4K Hoofdstuk 5 aanvullend lesmateriaal n.a.v. vernieuwde syllabus EC/K/5A: 2 Als je moet kiezen welk plaatje je op je cijferlijst zou willen hebben,
Nadere informatie5,6. Praktische-opdracht door een scholier 2583 woorden 20 december keer beoordeeld
Praktische-opdracht door een scholier 2583 woorden 20 december 2002 5,6 76 keer beoordeeld Vak Economie Iedereen heeft met geld te maken, jong en oud. Jongeren misschien wat minder dan oudere mensen, maar
Nadere informatieH1: Economie gaat over..
H1: Economie gaat over.. 1: Belangen Geld is voor de economie een smeermiddel, door het gebruik van geld kunnen we handelen, sparen en goederen prijzen. Belangengroep Belang = Ze komen op voor belangen
Nadere informatieA. Collectieve lastendruk (overheidsinkomsten) = Belastingen en soc. Premies/Nationaal inkomen X 100%
Samenvatting door een scholier 475 woorden 11 juni 2001 3,3 107 keer beoordeeld Vak Methode Economie Percent Hoofdstuk 4 Productie door de overheid Paragraaf 1 Collectieve sector: 1. Overheid (Rijk, provincies,
Nadere informatieEindexamen economie havo I
Beoordelingsmodel Algemene regel 3.6 is ook van toepassing als gevraagd wordt een gegeven antwoord toe te lichten, te beschrijven en dergelijke. Opgave 1 1 maximumscore 2 Een antwoord waaruit blijkt dat
Nadere informatieParticuliere sector: Bedrijven en gezinnen. Deze sector streeft naar winst, bijvoorbeeld supermarkten, bakkers en kledingwinkels.
Samenvatting door A. 952 woorden 14 juni 2013 6,3 11 keer beoordeeld Vak Methode Economie Praktische economie 1 De collectieve sector: Particuliere sector: Bedrijven en gezinnen. Deze sector streeft naar
Nadere informatieSamenvatting Economie samenvatting overheid + hfdst 1 consumenten en producenten
Samenvatting Economie samenvatting overheid + hfdst 1 consumenten en producenten Samenvatting door J. 1607 woorden 28 augustus 2012 5,5 4 keer beoordeeld Vak Methode Economie Index H1: De omvang van de
Nadere informatieEindexamen economie 1 vwo I
Beoordelingsmodel Algemene regel 3.6 is ook van toepassing als gevraagd wordt een gegeven antwoord toe te lichten, te beschrijven en dergelijke. Opgave 1 1 maximumscore 2 vakbonden, werkgeversbonden, individuele
Nadere informatieVerboden woord Lesvoorbereiding kaartjes kaartjes achterkant Spelregels Afronding
Verboden woord Lesvoorbereiding Maak de kaartjes (print eerst het (word)document kaartjes op dik papier en vervolgens het (powerpoint)document kaartjes achterkant op de achterzijde. U kunt ook gebruik
Nadere informatie5.2 Wie is er werkloos?
5.2 Wie is er werkloos? Volgens het CBS behoren mensen tot de werkloze beroepsbevolking als ze een leeftijd hebben van 15 tot en met 64 jaar, minder dan 12 uur werken, actief op zoek zijn naar betaald
Nadere informatieSamenvatting Economie Voor in GR: examen
Samenvatting Eco Voor in GR: examen eco Samenvatting door een scholier 653 woorden 20 mei 2007 6,5 9 keer beoordeeld Vak Methode Eco Centraal examen Examen eco Zet dit in je rekenmachine voor je (havo)
Nadere informatieEconomie. Boekje Conjunctuur Samenvattingen + overige voorbereiding voor de toets. Inhoud:
Boekje Conjunctuur Samenvattingen + overige voorbereiding voor de toets Economie Inhoud: Wat? blz. h1 & h2 samengevat 2 h3 samengevat 3 h4 samengevat 4 wat moet weten 5 Begrippen 6 & 7 Links 7 Test je
Nadere informatieSamenvatting Economie Lesbrief Inkomen, Hoofdstuk 1 t/m 6
Samenvatting Economie Lesbrief Inkomen, Hoofdstuk 1 t/m 6 Samenvatting door een scholier 1640 woorden 19 januari 2004 7,8 48 keer beoordeeld Vak Methode Economie LWEO Hoofdstuk 1 Paragraaf 1 Directe ruil=
Nadere informatieAantekeningen VWO-6 Economie Lesbrief Economische Modellen
Aantekeningen VWO-6 Economie Lesbrief Economische Modellen Hoofdstuk 1 + 2 Een model is een vereenvoudigde weergave van de werkelijkheid. Bedoeld om de werkelijkheid te verklaren Bedoeld om voorspellingen
Nadere informatieSamenvatting Economie Inkomen, H. 1-4, 6, 7
Samenvatting Economie Inkomen, H. 1-4, 6, 7 Samenvatting door een scholier 1525 woorden 14 februari 2007 7,6 5 keer beoordeeld Vak Economie Hoofdstuk 1: Een inkomen in natura: een inkomen in goederen Arbeidsverdeling:
Nadere informatieVoorbereidend Wetenschappelijk Onderwijs Tijdvak 1 Woensdag 26 mei 13.30 16.30 uur
Economische wetenschappen 1 en recht Examen VWO Voorbereidend Wetenschappelijk Onderwijs Tijdvak 1 Woensdag 26 mei 13.30 16.30 uur 19 99 Dit examen bestaat uit 34 vragen. Voor elk vraagnummer is aangegeven
Nadere informatieSamenvatting Economie Lesbrief Modellen
Samenvatting Economie Lesbrief Modellen Samenvatting door een scholier 1385 woorden 6 mei 2006 6,2 13 keer beoordeeld Vak Methode Economie LWEO H. 1, Crisis. Conjunctuurtheorie = theorie over crisis met
Nadere informatieSamenvatting Economie Inkomen
Samenvatting Economie Inkomen Samenvatting door een scholier 2656 woorden 28 maart 2007 8 42 keer beoordeeld Vak Economie Economie Inkomen: H 1: De vorming van inkomen. 1.1 De vorming van primair inkomen:
Nadere informatieDit alles verandert door de toenemende eenwording van Europa. Om lid te worden van de EMU moeten de landen aan de criteria van Maastricht voldoen.
Samenvatting door een scholier 1840 woorden 30 maart 2004 6,1 12 keer beoordeeld Vak Economie Module 8 Een kwestie van economische politiek Hoofdstuk 1 economische politiek 1 Economische politiek=het optreden
Nadere informatieEindexamen economie 1-2 havo 2002-I
4 Antwoordmodel Opmerking Algemene regel 3.6 is ook van toepassing als gevraagd wordt een gegeven antwoord toe te lichten, te beschrijven en dergelijke. Opgave 1 1 Voorbeelden van een juist antwoord zijn:
Nadere informatieEconomie Samenvatting M4
Economie Samenvatting M4 Hoofdstuk 1 De prijs van tijd Ruilen over tijd is een belangrij onderdeel van economisch handelen. Dat geldt voor huishoudens, bedrijven en de overheid. Gezinnen sparen voor hun
Nadere informatieSamenvatting Economie Toetsweek 2
Samenvatting Economie Toetsweek 2 Samenvatting door E. 1301 woorden 3 december 2016 10 1 keer beoordeeld Vak Economie VERKOOPWAARDE 2000 INKOOPWAARDE: (INTERMEDIAIR VERBRUIK) GRONDSTOFFEN 1100 DIENSTEN
Nadere informatieArbeid = arbeiders = mensen
Vraag van en aanbod naar arbeid Arbeid = arbeiders = mensen De vraag naar mensen = werkenden Het aanbod van mensen = beroepsbevolking Participatiegraad Beroepsbevolking / beroepsgeschikte bevolking * 100%
Nadere informatieRuilen over de tijd (havo)
1. Leg uit dat het sparen door gezinnen een voorbeeld is van ruilen in de tijd. 2. Leg uit waarom investeren door bedrijven als ruilen over de tijd beschouwd kan worden. 3. Wat is intertemporele substitutie?
Nadere informatie6,3 ECONOMIE. Samenvatting door een scholier 4680 woorden 25 januari keer beoordeeld. Lesbrief Globalisering INFLATIE
Samenvatting door een scholier 4680 woorden 25 januari 2011 6,3 17 keer beoordeeld Vak Economie ECONOMIE Lesbrief Globalisering INFLATIE Soort Oorzaken OPLOSSINGEN Vraag Bestedingsinflatie Door de oplevende
Nadere informatieSamenvatting Economie Module 2
Samenvatting Economie Module 2 Samenvatting door een scholier 3255 woorden 4 mei 2003 7,3 19 keer beoordeeld Vak Economie Hoofdstuk 1: De verzorgingsstaat 1. De Nederlandse verzorgingsstaat - Verzorgingsstaat:
Nadere informatieSamenvatting Economie Lesbrief Welvaart
Samenvatting Economie Lesbrief Welvaart Samenvatting door een scholier 1202 woorden 30 januari 2004 4,7 24 keer beoordeeld Vak Methode Economie LWEO Overheid Hoofdstuk 1 De rol van de overheid Vrije markteconomen/
Nadere informatie6,2. Begrippenlijst door een scholier 2212 woorden 16 februari keer beoordeeld
Begrippenlijst door een scholier 2212 woorden 16 februari 2010 6,2 15 keer beoordeeld Vak Methode Economie Index Samenvatting Afschrijvingen:De bedragen die een bedrijf elk jaar opzij legt om de waardevermindering
Nadere informatieSamenvatting door een scholier 1905 woorden 16 maart keer beoordeeld. Economie Hoofdstuk 4
Samenvatting door een scholier 1905 woorden 16 maart 2011 0 keer beoordeeld Vak Methode Economie In balans Economie Hoofdstuk 4 4.1 Het aanbod van arbeid Het aanbod van arbeid is gelijk aan de omvang van
Nadere informatieBegrippenlijst Economie Inkomen
Begrippenlijst Economie Inkomen Begrippenlijst door een scholier 2490 woorden 10 juni 2004 7,9 67 keer beoordeeld Vak Economie Inkomen: begrippenlijst - Accijns = verbruiksbelasting op alcohol, benzine
Nadere informatie1. Leg uit dat het sparen door gezinnen een voorbeeld is van ruilen in de tijd. 2. Leg uit waarom investeren door bedrijven als ruilen over de tijd beschouwd kan worden. 3. Wat is intertemporele substitutie?
Nadere informatieECONOMIE. Begrippenlijst H6 VMBO-T2. PINCODE 5 e editie vmbo-kgt onderbouw. Bewerkt door D.R. Hendriks. Sint Ursula Scholengemeenschap, Horn
ECONOMIE VMBO-T2 Begrippenlijst H6 PINCODE 5 e editie vmbo-kgt onderbouw Bewerkt door D.R. Hendriks Sint Ursula Scholengemeenschap, Horn Versie 1 2013-2014 Hoofdstuk 6 Overheid overbodig? Paragraaf 6.1
Nadere informatieKan de overheid dat regelen?
Hoofdstuk 5 Kan de overheid dat regelen? Intro 1 De stijging was ongeveer 150. Dit is ongeveer 20% (20% van 783 = ruim 150). 2 Het belang van jongeren zelf: beter voor hun gezondheid. De gevolgen voor
Nadere informatieHoofdstuk 1: Waar produceren
Hoofdstuk 1: Waar produceren Open economie - Een land handeld veel met het buitenland, importeert & exporteert veel Er is meer keuze aan goederen of diensten dan in een gesloten economie Concurrentiepositie
Nadere informatieKiezen Theorieles 1 1 Schriftelijke toets
A. LEER EN TOETSPLAN Onderwerp: Kiezen Kerndoel(en): 40 De leerling leert betekenisvolle vragen te stellen over maatschappelijke kwesties 46 De leerling leert in de eigen omgeving effecten te herkennen
Nadere informatieDomein GTST havo. 1) Gezinnen, bedrijven, overheid en buitenland; of anders geformuleerd: (C + I + O + E M)
1) Geef de omschrijving van trendmatige groei. 2) Wat houdt conjunctuurgolf in? 3) Noem 5 conjunctuurindicatoren. 4) Leg uit waarom bij hoogconjunctuur de bedrijfswinsten zullen stijgen. 5) Leg uit waarom
Nadere informatieMACRO-VRAAG EN MACRO-AANBOD
pdf18 MACRO-VRAAG EN MACRO-AANBOD De macro-vraaglijn of geaggregeerde vraaglijn geeft het verband weer tussen het algemeen prijspeil en de gevraagde hoeveelheid binnenlands product. De macro-vraaglijn
Nadere informatieKleurpagina vraagkaartjes beginner Ruilen over de tijd Quiz. Deze pagina 2 keer printen daarna op de achterkant de vraagkaartjes Ruilen over de tijd
Kleurpagina vraagkaartjes beginner Ruilen over de tijd Quiz. Deze pagina 2 keer printen daarna op de achterkant de vraagkaartjes Ruilen over de tijd quiz beginner printen en uitsnijden of knippen. Bijlage
Nadere informatiesamenvatting index: Werk en inkomen blz. 1 van 10
samenvatting index: Werk en inkomen blz. 1 van 10 Hoofdstuk 1 Vergrijzing kost geld 1.1 Actieven = Mensen die betaald werk verrichten en dus premies betalen. Soms wordt het aantal actieven gelijk gesteld
Nadere informatieBegrippenlijst Economie Begrippen
Begrippenlijst Economie Begrippen Begrippenlijst door een scholier 1657 woorden 26 juni 2005 5,3 67 keer beoordeeld Vak Methode Economie Index Begrippen hoofdstuk 2 Break-even afzet: opbrengsten zijn gelijk
Nadere informatie6,1. Samenvatting door M. 884 woorden 28 december keer beoordeeld. Economie Hoofdstuk 5
Samenvatting door M. 884 woorden 28 december 2015 6,1 5 keer beoordeeld Vak Economie Economie Hoofdstuk 5 1 Stroomgrootheden: meten tijden een bepaalde periode sparen, lenen, inkomen etc Voorraadgrootheden:
Nadere informatie1)Waaruit bestaat de vraag op de Werkenden en arbeidsmarkt? (openstaande)vacatures. 2)Noem een ander woord voor Werkenden werkgelegenheid.
1 1)Waaruit bestaat de vraag op de arbeidsmarkt? 2)Noem een ander woord voor werkgelegenheid. 3)Wie vragen arbeid? 4)Met welk woord wordt het aanbod van arbeid ook aangeduid? 5)Geef de omschrijving van
Nadere informatieLoonkosten-sociale premies= brutoloon sociale premies werknemer- belasting= nettoloon.
Samenvatting door een scholier 3392 woorden 10 november 2012 6,5 32 keer beoordeeld Vak Methode Economie Index Actieven en inactieven Hoofdstuk 1 De betaalbaarheid van de vergrijzing Actieven zijn mensen
Nadere informatieSamenvatting Economie Nationale Rekeningen
Samenvatting Economie Nationale Rekeningen Samenvatting door een scholier 1747 woorden 18 november 2004 4,8 57 keer beoordeeld Vak Methode Economie Kern van de economie 1.1 Macro-economie Kenmerk macro-economie
Nadere informatieLoonkosten per product omhoog - Prijzen omhoog - Internationale concurrentiepositie omlaag
Samenvatting Economie Europa Samenvatting door S. 1608 woorden 27 maart 2017 7,5 27 keer beoordeeld Vak Methode Economie LWEO Hoofdstuk 1: Waar produceren Open economie - Een land handeld veel met het
Nadere informatieSamenvatting Economie Lesbrief Arbeidsmarkt
Samenvatting Economie Lesbrief Arbeidsmarkt Samenvatting door een scholier 1291 woorden 7 maart 2004 8,4 13 keer beoordeeld Vak Economie Lesbrief 'de Arbeidsmarkt' Hoofdstuk 1 Concrete markt: een vaste
Nadere informatie7,5. Samenvatting door een scholier 1363 woorden 7 februari keer beoordeeld. Lesbrief: Arbeidsmarkt. Hoofdstuk 1: De arbeidsmarkt op
Samenvatting door een scholier 1363 woorden 7 februari 2002 7,5 813 keer beoordeeld Vak Economie Lesbrief: Arbeidsmarkt Hoofdstuk 1: De arbeidsmarkt op Concrete markt: een plek waar vragers en aanbieders
Nadere informatieSamenvatting Economie Economische groei H1 t/m H3
Samenvatting Economie Economische groei H1 t/m H3 Samenvatting door een scholier 2598 woorden 19 februari 2007 6,4 9 keer beoordeeld Vak Economie Samenvatting economische groei: Welvaart: De mate waarin
Nadere informatieSamenvatting Economie Jong & Oud
Samenvatting Economie Jong & Oud Samenvatting door S. 1109 woorden 25 april 2017 7,3 3 keer beoordeeld Vak Methode Economie LWEO Hoofdstuk 1: School of baantje Budgetlijn - Geeft verschillende combinaties
Nadere informatieSamenvatting door een scholier 1202 woorden 10 januari keer beoordeeld. Hoofdstuk 4.3 t/m & 4.4 begrippen;
Samenvatting door een scholier 1202 woorden 10 januari 2002 6 104 keer beoordeeld Vak Economie Hoofdstuk 4.3 t/m 5 4.3 & 4.4 begrippen; arbeidsinkomen voor werknemers is dit het loon en voor zelfstandigen
Nadere informatieIedereen betaalt btw. Daarnaast betaalt iedereen die werkt ook loon- of inkomstenbelasting.
Hoofdstuk 7: De overheid en ons inkomen Valt het mee of tegen? a b c Als Yara een appartement koopt moet ze een hypotheek afsluiten. Hiervoor betaalt ze iedere maand een bepaald bedrag. Dit zijn haar vaste
Nadere informatie5,8. Samenvatting door een scholier 1415 woorden 17 augustus keer beoordeeld. Hoofdstuk 1
Samenvatting door een scholier 1415 woorden 17 augustus 2006 5,8 28 keer beoordeeld Vak Economie Hoofdstuk 1 Consumeren->omgangstaal = gebruiken, verbruiken -> Economie = kopen aanschaffen van goederen
Nadere informatieBeroepsbevolking: het aantal mensen tussen de 15 en 65 jaar, dat meer dan 12 uur per week wil en kan werken.
Samenvatting door een scholier 1221 woorden 5 januari 2004 5,8 48 keer beoordeeld Vak Methode Economie In balans Hoofdstuk 4: werk, werk, werk 4.1 Het aanbod van arbeid Beroepsbevolking: het aantal mensen
Nadere informatieExamen HAVO. economie. tijdvak 2 woensdag 23 juni 13.30-16.00 uur. Bij dit examen hoort een bijlage.
Examen HAVO 2010 tijdvak 2 woensdag 23 juni 13.30-16.00 uur economie tevens oud programma economie 1,2 Bij dit examen hoort een bijlage. Dit examen bestaat uit 27 vragen. Voor dit examen zijn maximaal
Nadere informatieHoofdstuk 3 De gesloten economie zonder overheid
Samenvatting door Een scholier 2055 woorden 2 november 2003 5.7 113 keer beoordeeld Vak Economie Samenvatting Economie Modellen H3 t/m 7 Hoofdstuk 3 De gesloten economie zonder overheid Y inkomensevenwicht
Nadere informatie