Samenvatting Filosofie Denkbewegingen

Transcriptie

1 Samenvatting Filosofie Denkbewegingen Samenvatting door A woorden 28 maart ,7 2 keer beoordeeld Vak Filosofie 1. Wat is een emotie? - Emoties beïnvloeden ons handelen. Deze invloed kan duidelijk zichtbaar zijn, maar niet altijd spelen emoties zo n acute en zichtbare rol. Ze kunnen ook op een subtiele manier doorwerpen in onze àgedragingen, meestal zonder dat we dat; zelf in de gaten hebben. - Emoties kunnen tot acties leiden - Emoties kunnen ons verlammen - Emoties overkomen ons, zonder dat we er iets aan kunnen doen. Het ligt aan de aard v.d. gebeurtenis of dat prettig is of niet. Allerlei gebeurtenissen kunnen emoties bij ons losmaken. Emoties worden ook wel: passies of gemoedsaandoeningen genoemd. Omdat het soms lijkt alsof ze van buiten af komen, ze overkomen ons, ze overvallen ons, we hebben geen keus. Dan zijn we passief of aangedaan. Emoties --> kunnen ons tot actie leiden, dan zijn het drijfveren bij ons laten en doen en àspelen een rol bij onze acties-->kunnen ons overweldigen en ons handelen in de weg staan. Dat is verwarrend. Over deze verwarring gaat het boek. Er zijn verschillende theorieën over emoties. Mensen hebben verschillende emoties; woede/boosheid, angst, afgunst, heimwee, trots, ontroering, blijdschap, verrassing, jaloezie, verdriet enz. Het gaat hier om verschijnselen waar we in het; dagelijks leven op allerlei momenten mee te maken hebben. Een emotie is een reactie of een respons van een levend wezen op een gebeurtenis of situatie die door dat wezen als belangrijk wordt ervaren. In hoeverre deze reactie: lichamelijk, nuttig, aangeboren of wat dan ook is, zal later moeten blijken. Bij een emotie àis er sprake van een of andere gemoedsaandoening, verandering, ontroering. De beweging blijkt uit het woord; reactie 2. Emoties en emocultuur Emoties kunnen op allerlei manieren duidelijk worden. Pagina 1 van 5

2 - Non verbaal (met je lichaam) - En verbaal, taal is erg belangrijk als het om emoties gaat. We kunnen met een enkel woord laten weten hoe we ons voelen. Vb. ontroerd, blij, verrast Maar soms zijn er zo veel woorden en beelden nodig om een bepaalde emotie uit te drukken. Sommige emoties zijn over het algemeen erg complex, zoals bv. Wraak & liefdesverdriet. Voor een goed begrip van zulke emoties is een land verhaal, roman of een film voor nodig. Schuld, wraak & liefdesverdriet hebben meestal een ingewikkelde context, een lange geschiedenis of een culturel achtergrond. Deze emoties kunnen heel erg complex zijn, en dat ze uitgelegd kunnen worden in een context waarin;diverse aspecten aan de orde zijn, zoals iemand karakter; familiebanden;religieuze overtuigingen; de groep waar iemand behoort. Met een film of boek kun je emoties beschrijven & emoties opwekken. Ook televisie programma s kunnen dit. Heel wat programma s beogen emoties los te maken. Programma s kunnen ons; moreel treffen, er zijn kennelijk emoties die een morele lading hebben Programma s zijn: soms bedoeld om de kijker in actie te laten komen, vb. geld doneren. vaak bedoeld om de kijker alleen te schokken en verder niets. Voor sommige critici zijn deze; verschijnselen een reden om onze samenleving te typeren als een emocultuur. Deze aanduiding is; niet positief bedoeld. De nadruk op emotie vinden de critici maar niks. Zij vinden dat een teken van oppervlakkigheid, een signaal dat men zich liever laat meeslepen door hevige beelden van gebeurtenissen dan dat met; rustig en bezonnen ergens over nadenkt. 3. De cognitivistische emotietheorie. Zijn emoties lichamelijke verschijnselen of hebben ze met onze geest en ons denken te maken? Over het algemeen zal men emoties niet meteen met gedachten verbinden, maar eerder met lichamelijke verschijnselen. Maar verschillende filosofen hebben erop gewezen; emoties hoeven niet per se, of niet uitsluitend, lichamelijk zijn. Vb. het bericht van Seip. Er is een verschil van mening tussen Seip en Verbeek. Seip is het er niet mee eens dat Verbeek Drost wil opstellen. Het is volgens Seip nog maar de vraag of Drost het beter zal doen dan hijzelf. Seip zal dit allemaal niet rustig tegen Verbeek hebben gezegd. Omdat hij op dat moment boos was. Maar er is duidelijk dat deze woede niet zomaar een àongerichte emotie is. Hij is kwaad op de trainer, en hij vindt dat hij een reden heeft om kwaad te zijn. Vervolgens handelt hij vanuit zijn boosheid; hij komt niet naar de training. We kunnen zien dat; de emotie die hier aan de orde is woede- betrekking heeft op iets. Er is een reden voor zijn boosheid. Maar als Seip argumenten aandraagt voor zijn woede en de trainer uitlegt waarom Pagina 2 van 5

3 hij wel opgesteld moet worden, dan is zijn; woede niet alleen een; lichamelijke reactie, er zijn ook gedachten in het spel. Er zijn bij de emotie redenen in het spel en daarover kan van; gedachte worden gewisseld. Dit inzicht tussen het verband tussen gevoelens en gedachten, emotie en ratio, is voor Martha Nussbaum & Robert Solomon aanleiding geweest om àte benadrukken dat emoties niet alleen; irrationeel zijn. Emoties hebben volgens hen een redelijke component. gevoelige gedachten ze betogen zelfs; of mensen wel redelijke beslissingen kunnen nemen als er met hun vermogen tot het hebben van emoties iets mis is. volgorde gedachte, actie, emotie Werk Damasio stelling; gevoel en verstand is met elkaar verweven. Onderbouwing van deze stelling àingaan op de lotgevallen van mensen met een beschadiging van een bepaald gedeelte v.d. hersenen. Als iemand ten gevolge van een; ongeluk, een hersentumor of een beroerte heeft gehad, blijkt hij of zij niet meer goed instaat te zijn beslissingen te nemen. Hij spreek uitvoerig over; Elliot. Die na de verwijdering van een hersentumor, waarbij de voorhoofdskwab is aangetast, een andere persoonlijkheid te hebben dan voor de operatie. Er is sprake van verlies van emotionaliteit. Als de afname van emoties tot irrationaal gedrag leidt, is het niet meer vol te houden dat àgevoel en verstand elkaar uitsluiten. Ze lijken bij elkaar te horen en op elkaar aangewezen. Nussbaum emoties zijn niet zomaar windvlagen en waar geen redelijkheid aan te pas komt. Integendeel; emoties hebben een cognitieve, evualtieve lading. ze zijn verbonden met kennis of tenminste met informatieverwerking (cognitief aspect) en waardeoordelen (evaluatief aspect) Nussbaum zegt; 4 factoren bij emoties (Nussbaums cognitief-evalutieve emotietheorie) Ze hebben altijd een object. We interpreteren dat object op een bepaalde manier. Het betreft niet zomaar een manier van zien; er zijn overtuigingen in het spel,deze kunnen zeer complex zijn. Er zijn waarden in het spel. Het betrokken object is waardevol en belangrijk voor degene met de emotie. Vb. met Seip Seip is boos op de trainer (object) Omdat hij zich slecht behandelt voelt (overtuiging) Misschien zelfs gekleineerd (overtuiging) Het is duidelijk dat de trainer belangrijk is voor Seip, de trainer heeft macht over hem heeft en kan beslissen hem wel of niet op te stellen. En dit alles in de context van waar Seips zijn hart naar uitgaat; de voetbalsport (context van waardevolheid, eigen welzijn) Volgens Nussbaum hebben emoties een rationele lading (ratio=verstand) Een cognitivist moedigt ons niet aan àonze emoties te volgen, maar adviseert ze te onderzoeken op hun; cognitieve inhoud. aandacht voor emoties is niet hetzelfde als het volgens van emoties. Volgens Nussbaum spelen emoties een bepalende rol in een volwaardig menselijk leven. Menselijkheid, een goed, humaan bestaan, is in deze opvatting niet denkbaar als de emoties niet kunnen gedijen. Pagina 3 van 5

4 De cognitivisten denken dat emoties puur gedachten zijn. Emoties zijn niet zomaar windvlagen die ons omverblazen en waar geen redelijkheid aan te pas komt. Emoties hebben altijd een object. En aan de hand van dit object komen onze emoties. Het object waar de emotie om draait is altijd aan een waarde gebonden. Het is een waardevol, belangrijk object voor de gene die de emotie heeft. 4. De fysiologische emotietheorie. De àcognitivistische emotietheorie staat tegen over de fysiologische emotietheorie, de somatische theorie van emoties, die we ook wel àgevoelstheorie kunnen noemen. Deze theorie, waarvan John Locke en David Hume de wegbereiders zijn, werd aan het einde van de 19 e eeuw geformuleerd door de Amerikaanse psycholoog & filosoof; William James. Hij zegt; emoties zijn lichamelijke gewaarwordingen en aangename & onaangename gevoelens. Arousal lichamelijke prikkel. (hartslag, zweten, adrenaline, ademhaling, enz) Vb. de ontmoeting met de op eerste gezicht gevaarlijke gestalte. Als we die gestalte zien opdoen, zou James zeggen, dan houden we eerst onze adem in en beginnen dan sneller te ademen, terwijl ons hart sneller gaat kloppen. Op het moment dat we het vermeende gevaar in het oog krijgen, vinder er dus àlichamelijke (fysiologische) veranderingen plaats. Van angst is volgens hem sprake wanneer àje merkt dat je je spieren aanspant, dat je adem stokt en dan sneller wordt, en dat je hart hevig bonkt. Volgorde: reactie, actie, emotie Volgens James kan er geen emotie bestaan zonder lichamelijk gevoel. We kunnen de lichamelijke gevoelens niet wegdenken uit de emoties. De emotie zou bleek en kleurloos zijn zonder die lichamelijkheid. Dit standpunt is tegengesteld aan dat van; Nussbaum & Solomon. Volgens Nussbaum; lichamelijke verschijnzelen komen misschien wel vaak voor als er een of andere emotie speelt, maar ze zijn er geen; wezenlijk onderdeel van. Volgens Solomon; is een misverstand te denken dat emoties lichamelijke verschijnselen zijn. Hedendaagse aanhangers van de fysiologische theorie; Paul Ekman. Hij heeft bestudeerd hoe gezichtsuitdrukkingen corresponderen met emoties. Voor hem zijn; gelaatsexpressies het soort; jamesinaans-lichamelijke veranderingen die duidelijk maken van emoties zijn. Ekmans bevinding wordt uitgelegd in het volgende hoofdstuk. Dat gaat over universele emoties- emoties die in alle culturen voorkomen. De fysiologen denken dat emoties puur lichamelijk zijn, dat je aan je lichaam kunt merken dat je een bepaalde emotie hebt, door bijvoorbeeld je spierspanning, je gelaat, en je arousal. Ze zeggen dat emoties je overvallen. Het zijn volgens hun gemoedsaandoeningen 5. Een Filosofie van de emoties. Pagina 4 van 5

5 Soms lijkt het erop dat de emoties waar de; cognitivisten over spreken andere verschijnselen zijn dan die waarover de; fysiologische georiënteerde denken het hebben. Het valt boven dien op dat de; cognitivisten het hebben over; de rustige, van zichzelf al tamelijk bezonnen emoties spreken. Terwijl de; fysiologische juist meestal voorbeelden geven van emoties waarbij flink gebibberd en gesidderd wordt, Compassion= een emotie die minder duidelijk gepaard gaat met lichamelijke veranderingen dan woede of angst, emoties die fysiologen om die reden graag aan de onder stellen. Denkers die vooral oog hebben voor àde lichamelijke emoties zullen gemakkelijker uitkomen bij een; fysiologische theorie Dan denkers die belangstelling hebben voor de meer; cognitieve emoties. Deze twee theorieën zijn niet de enige manier om emoties te begrijpen. Filosoof Jean-Paul Sarte àvatte emoties op al middelom een uitweg te vinden uit een lastige situatie. Ook filosofen proberen een middenweg te bewandelen tussen beide genoemde theorieën zullen ter sprake komen. Pagina 5 van 5