Nederlandse praktijkrichtlijn NPR (nl) Beheer en onderhoud van LPG-, propaan- en butaaninstallaties

Transcriptie

1 Dit document mag slechts op een stand-alone PC worden geinstalleerd. Gebruik op een netwerk is alleen. toestaan als een aanvullende licentieovereenkomst voor netwerkgebruik met NEN is afgesloten. This document may only be used on a stand-alone PC. Use in a network is only permitted when a supplementary license agreement for us in a network with NEN has been concluded. Nederlandse praktijkrichtlijn NPR 2578 (nl) Beheer en onderhoud van LPG-, propaan- en butaaninstallaties Management and maintenance of LPG, propane and butane installations ICS september 2006

2 NPR 2578 Normcommissie "LPG, uitrusting en toebehoren" Apart from exceptions provided by the law, nothing from this publication may be duplicated and/or published by means of photocopy, microfilm, storage in computer files or otherwise, which also applies to full or partial processing, without the written consent of the Netherlands Standardization Institute. The Netherlands Standardization Institute shall, with the exclusion of any other beneficiary, collect payments owed by third parties for duplication and/or act in and out of law, where this authority is not transferred or falls by right to the Reproduction Rights Foundation. Auteursrecht voorbehouden. Behoudens uitzondering door de wet gesteld mag zonder schriftelijke toestemming van het Nederlands Normalisatie-instituut niets uit deze uitgave worden verveelvoudigd en/of openbaar gemaakt door middel van fotokopie, microfilm, opslag in computerbestanden of anderszins, hetgeen ook van toepassing is op gehele of gedeeltelijke bewerking. Het Nederlands Normalisatie-instituut is met uitsluiting van ieder ander gerechtigd de door derden verschuldigde vergoedingen voor verveelvoudiging te innen en/of daartoe in en buiten rechte op te treden, voor zover deze bevoegdheid niet is overgedragen c.q. rechtens toekomt aan de Stichting Reprorecht. Although the utmost care has been taken with this publication, errors and omissions cannot be entirely excluded. The Netherlands Standardization Institute and/or the members of the committees therefore accept no liability, not even for direct or indirect damage, occurring due to or in relation with the application of publications issued by the Netherlands Standardization Institute. Hoewel bij deze uitgave de uiterste zorg is nagestreefd, kunnen fouten en onvolledigheden niet geheel worden uitgesloten. Het Nederlands Normalisatie-instituut en/of de leden van de commissies aanvaarden derhalve geen enkele aansprakelijkheid, ook niet voor directe of indirecte schade, ontstaan door of verband houdend met toepassing van door het Nederlands Normalisatie-instituut gepubliceerde uitgaven Nederlands Normalisatie-instituut Postbus 5059, 2600 GB Delft Telefoon (015) , Fax (015)

3 Inhoud Voorwoord...2 Inleiding Onderwerp en toepassingsgebied Normatieve verwijzingen Termen en definities Veiligheid Onderhoudsschema Opstellen, beoordelen, wijzigen en verlengen van onderhoudsschema s Ontwerpspecificatie van nieuwe en bestaande installaties Corrosieprotectiesysteem Resultaten LPG-analyse Beheersing vulproces en onderhoud van de installatie (procedures en kwalificaties) Procedures voor tankinspectie en herbeoordeling Routine-inspectie LPG-installatie Periodieke inspectie LPG-installatie Herbeoordeling LPG-installatie Intervallen voor inspecties en herbeoordelingen Omvang van de inspectie van tank en appendages Inspectie op locatie Opslaglocatie Waarschuwingen Competenties personeel Routine-inspectie Periodieke inspectie Herbeoordeling Installatiedossier Tankgegevens Rapporten...13 Bijlage A Referentiekader...14 Bijlage B Stroomdiagram voor toepassen onderhoudsschema s NEN-EN en NEN-EN Bijlage C van een onderhoudsschema...18 Bijlage D Aanwijzingen voor het opstellen van een rapport...20 Bijlage E Bibliografie

4 Voorwoord Dit document is ontwikkeld op initiatief van de Nederlandse Vereniging Vloeibaar Gas (VVG) in opdracht van gebruikers van autogas-, propaan- en butaan- (verder aangeduid als LPG) installaties in Nederland. Deze Nederlandse praktijkrichtlijn (NPR) is opgesteld onder verantwoordelijkheid van normcommissie LPG-uitrusting en toebehoren. De NPR stelt praktijkregels voor installatie en gebruik van LPG-installaties in Nederland in overeenstemming met NEN-EN t.m. NEN-EN Het betreft standaard installaties, bij niet-brzo-keurplichtige bedrijven, voor het verhandelen van LPG aan eindgebruikers. Taken, verantwoordelijkheden en bevoegdheden van betrokken partijen bij het beheersen van de technische integriteit van LPG-installaties, inclusief toegepaste afzonderlijke apparatuur, (veiligheids)appendages en componenten, zijn opgenomen in standaard onderhoudsschema s written schemes volgens NEN-EN t.m. NEN-EN 12820). De onderhoudsschema s zijn ontwikkeld om als leidraad te dienen bij de uitvoering van overeengekomen activiteiten voor gebruiker, gasleverancier, installateur, onderhouds- en revisiebedrijf, keuringsinstellingen en (locale) toezichthouders. Sinds 1997 worden soortgelijke onderhoudsschema s op basis van NEN-EN t.m. NEN-EN al toegepast door gasleveranciers en installateurs in Nederland. Ook de CPR 8-reeks en de CPR 11-reeks geven voorschriften voor het onderhoud en beheer van deze installaties. Door deze NPR wordt deze beproefde methode geformaliseerd en kan de methode, met noodzakelijke aanpassingen, onder het Warenwetbesluit drukapparatuur (WBDA) worden gecontinueerd. Bijlage A geeft het referentiekader waarbinnen deze NPR is opgesteld. Lijst van afkortingen In deze NPR worden de volgende afkortingen gebruikt: AKI : Aangewezen Keuringsinstelling BRL : Beoordelingsrichtlijn BRZO : Besluit risico s zware ongevallen 1999 CE CPR EN NPR PED PGS PRD P&ID : Conformitée Européenne : Commissie voor Preventie van Rampen : Europese norm : Nederlandse praktijkrichtlijn : Pressure Equipment Directive (Europese richtlijn voor Drukapparatuur) : Publicatiereeks Gevaarlijke Stoffen : Praktijkregels voor drukapparatuur : Piping and Instrumentation Diagram RToD : Regels voor Toestellen onder Druk VVG VvI : Vereniging Vloeibaar Gas : Verklaring van Ingebruikneming WBDA : Warenwetbesluit drukapparatuur 2

5 Inleiding Naleving van de essentiële veiligheidseisen volgens de Europese richtlijn 97/23/EG (drukapparatuur) is van het hoogste belang om de veiligheid van drukapparatuur te waarborgen. Deze eisen zijn ingedeeld in algemene en bijzondere eisen waaraan drukapparatuur moet voldoen. Een belangrijke eis hierbij is dat bepaalde typen drukapparatuur van de categorieën III en IV moeten worden onderworpen aan een eindcontrole met inbegrip van een eindinspectie en beproevingen. In artikel 2, tweede lid, van de richtlijn 97/23/EG is bepaald dat de richtlijn geen afbreuk doet aan de bevoegdheid van de lidstaten om eisen voor te schrijven die zij noodzakelijk achten ter bescherming van personen bij het gebruik van de betrokken apparatuur, mits dit niet inhoudt dat de apparatuur daardoor veranderingen moet ondergaan. Deze bepaling is in de richtlijn opgenomen om de lidstaten de ruimte te bieden om eisen te stellen aan de veiligheid van de apparatuur na de ingebruikneming, zoals de eis om deze apparatuur aan een (her)keuring te onderwerpen. In Nederland zijn hiervoor inmiddels eisen opgenomen in het Warenwetbesluit Drukapparatuur (WBDA). In Nederland is richtlijn 97/23/EG geïmplementeerd in het WBDA. Naast de eisen uit de Europese richtlijn bevat deze wetgeving zoals gezegd ook eisen voor de ingebruikneming en het gebruik van deze apparatuur. Naleving van deze eisen uit het WBDA is van het hoogste belang om de veiligheid van drukapparatuur te waarborgen. Ook de eisen in het WBDA zijn ingedeeld in algemene en bijzondere eisen waaraan drukapparatuur moet voldoen, waarbij bijzondere eisen voor bepaalde typen drukapparatuur zijn geformuleerd. Bepaalde typen drukapparatuur van de categorieën I, II, III en IV moeten volgens het WBDA en de bijbehorende Warenwetregeling drukapparatuur worden onderworpen aan een keuring voor ingebruikneming en periodieke herbeoordeling met inbegrip van een eindinspectie en gasdichtheidbeproevingen. Bij het ontwerpen en fabriceren van drukapparatuur voor opslag en distributie van LPG wordt in Nederland veelal gewerkt volgens actuele Nederlandse en/of Europese (geharmoniseerde) normen. De toegepaste materialen, componenten, drukapparatuur en (veiligheids)appendages kunnen veilig functioneren gedurende de gehele looptijd van het desbetreffende onderhoudsschema, mits gebruikersinstructies van de fabrikant ten aanzien van onderhoud en gebruik strikt worden opgevolgd. Hierbij is het van belang dat de drukapparatuur wordt onderhouden door een deskundig en gekwalificeerd installateur. Bij inwendig visueel onderzoek van drukapparatuur uit laaggelegeerde koolstofstaalsoorten voor LPG is in Nederland in het verleden geen significante degradatie in de vorm van afname van de dikte van de drukdragende wand vastgesteld. Op basis van deze constatering is in het verleden vastgesteld dat, onder bepaalde voorwaarden, de termijn tussen opeenvolgende inwendige inspecties kon worden verlengd. Deze NPR beschrijft de methode en de voorwaarden waarop deze termijnverlenging onder het WBDA kan worden gecontinueerd. Voorwaarden en procedures zoals in deze NPR beschreven met betrekking tot de apparatuur, gasleverancier, installateur en aangewezen keuringsinstelling (AKI) voor het toekennen van verlengde en flexibele herkeurtermijnen op basis van conditiebepaling, geven een nadere invulling aan de desbetreffende voorwaarden volgens het WBDA. Naast druk en de hoeveelheid LPG, dus de hoeveelheid potentiële energie, dragen ook emissie van brandbaar medium, verkeersbelasting en geotechnische belasting (bij ondergrondse installaties) en de mogelijkheid tot vorming van een explosief mengsel bij aan het verhoogde risico van LPG-installaties. Bovendien worden LPG-installaties gebruikt door klanten zonder specifieke instructie of opleiding. Derhalve kan een veilige bediening van de installaties alleen worden gewaarborgd door intrinsieke veiligheid van de installaties zelf. Toepassing van een written scheme is in de praktijk een geschikte onderhouds- en inspectiemethode gebleken voor het beheersen van de technische integriteit van LPG-installaties in Nederland. Toepassing van een written scheme gebaseerd op NEN-EN t.m. NEN-EN geeft invulling aan de eisen in het WBDA. 3

6 Persoonscertificering, kwaliteitsmanagementsystemen (inclusief certificatie) en integriteitmanagementsystemen (inclusief certificatie) zijn beproefde methoden voor het beheersen van respectievelijk kwalificaties en goed vakmanschap van uitvoerend personeel, het beheersen van kwaliteit van drukapparatuur tijdens ontwerp, fabricage en installatie, en tenslotte het beheersen van technische integriteit tijdens gebruik en meer specifiek tijdens onderhoud, reparatie en wijziging. Een aangewezen keuringsinstelling (AKI) kan door audits, conformiteitsbeoordelingen en inspecties, een onafhankelijk eindoordeel vormen over de kwaliteit van uitgevoerde activiteiten door de installateur en over de technische integriteit van LPG-installaties. De AKI kan via een erkenningsregeling, gebaseerd op best industrial practice, waarborgen dat alle hierboven genoemde activiteiten worden uitgevoerd door gekwalificeerd en deskundig personeel. Voor LPG, propaan en butaan waren door de Commissie voor Preventie van Rampen de CPR 8-reeks (LPG) en de CPR 11-reeks (propaan) opgesteld. Deze CPR s zijn nu opgenomen in de Publicatiereeks Gevaarlijke Stoffen (PGS). Deze PGS-publicaties zijn aan verandering onderhevig, onder andere om samenloop met de Praktijkregels voor drukapparatuur (PRD) te voorkomen. Deze PRD worden momenteel opgesteld door de Technische Commissie voor Drukapparatuur (TCD), de commissie die voorheen de Regels voor Toestellen onder Druk (RToD) heeft opgesteld. Aan druk en milieurisico gerelateerde aspecten zullen, indien relevant, op termijn worden opgenomen in de PRD. Bij toepassing van onderhoudsschema s behoort in de toekomst altijd de laatst beschikbare versie van de PRD en van de PGS te worden gehanteerd. 4

7 Beheer en onderhoud van LPG-, propaan- en butaaninstallaties 1 Onderwerp en toepassingsgebied Deze NPR geeft aanwijzingen voor installatie en gebruik van LPG-installaties in Nederland in overeenstemming met NEN-EN t.m. NEN-EN Het betreft standaard installaties, bij niet-brzokeurplichtige bedrijven of particulieren, voor het verhandelen of gebruik van LPG. Taken, verantwoordelijkheden en bevoegdheden van betrokken partijen bij het beheersen van de technische integriteit van LPG-installaties, inclusief toegepaste afzonderlijke apparatuur, (veiligheids)appendages en componenten, zijn opgenomen in standaard onderhoudsschema s ( written schemes ) volgens NEN-EN t.m. NEN-EN De onderhoudsschema s zijn ontwikkeld als leidraad bij de uitvoering van overeengekomen activiteiten voor gebruiker, gasleverancier, installateur, onderhouds- en revisiebedrijf, keuringsinstellingen en (locale) toezichthouders. Deze NPR is van toepassing op standaard LPG-installaties vallend binnen de scope van het WBDA en/of PGS 16 t.m. 24 met uitzondering van LPG-tankwagens (PGS 17). LPG-installaties worden opgedeeld in vier categorieën op basis van het LPG-reservoir: bovengrondse tankinhoud 13 m³; 13 m³ < bovengrondse tankinhoud < 110 m³; ondergrondse tankinhoud 13 m³; 13 m³ < ondergrondse tankinhoud < 110 m³. Installaties kunnen omvatten: tank; vulpunt / tankaansluiting; leidingsysteem inclusief drukreduceersystemen; verdampersystemen; pompunit(s); afleverunit(s); drukdragende (veiligheids)appendages; (instrumentele) beveiligingssystemen voor beheersing van: maximale toelaatbare druk; maximale en minimale toelaatbare temperatuur; maximale vulling; ongecontroleerde emissies (breekkoppelingen); explosiegevaar (equipotentiaal); bliksemafleiding (aarding); calamiteiten bij vullen of afname (noodstoppen en snelafsluiters). 5

8 Deze NPR is gebaseerd op de structuur van NEN-EN t.m. NEN-EN Per paragraaf en integriteitaspect zijn taken, verantwoordelijkheden en bevoegdheden van personen en organisaties, kwalificaties van uitvoerend personeel, uitvoering en beoordelingscriteria nader gespecificeerd. Op basis van deze gedetailleerde specificaties kan een veilig gebruik van standaard LPG-installaties in Nederland door onderhoudsschema s worden beheerst. De betrokken partijen zijn de volgende. Partij Gebruiker Installateur Onderhouds- en revisiebedrijf Gasleverancier Tankautobestuurder Keuringsinstelling Toezichthouder Vergunningverlener Deze NPR is niet van toepassing op: BRZO-keurplichtige installaties en drukapparatuur met LPG; Functie Afnemer van handels-lpg in bulkhoeveelheden Gedelegeerde namens gasleverancier of gebruiker en geaccepteerd door een aangewezen keuringsinstelling op basis van een erkenningsregeling Gedelegeerde namens gasleverancier of gebruiker en geaccepteerd door een aangewezen keuringsinstelling Gedelegeerde namens gebruiker, soms eigenaar of beheerder van installatie Gedelegeerde namens gasleverancier met ADR-diploma, klasse 2 Geaccrediteerde instelling, aangewezen door het ministerie van SZW voor de uitvoering van keuringsactiviteiten Gedelegeerde namens vergunningverlener voor controle van vergunningscondities voor LPG-, propaan- en butaaninstallaties Verantwoordelijk voor beleid, vergunningverlening en handhaving installaties en drukapparatuur met LPG uitgesloten in WBDA en/of PGS; installaties of drukapparatuur met LPG als koudemiddel; procesinstallaties of drukapparatuur met LPG als procesmedium. 2 Normatieve verwijzingen De volgende documenten waarnaar is verwezen zijn onmisbaar voor de toepassing van dit document. Bij gedateerde verwijzingen is alleen de aangehaalde versie van toepassing. Bij ongedateerde verwijzingen is de laatste versie van het document (met inbegrip van wijzigingsbladen) waarnaar is verwezen van toepassing. NEN-EN 12817:2002 NEN-EN 12818:2002 NEN-EN 12819:2002 NEN-EN 12820:2002 Keuring en herkeuring van bovengrondse opslagtanks voor LPG met een capaciteit tot en met 13 m 3 Keuring en herkeuring van ondergrondse opslagtanks voor LPG met een capaciteit tot en met 13 m 3 Keuring en herkeuring van bovengrondse opslagtanks voor LPG met een capaciteit groter dan 13 m 3 Keuring en herkeuring van ondergrondse opslagtanks voor LPG met een capaciteit groter dan 13 m 3 6

9 NEN-EN 13636:2004 BRLK-901:1996 Kathodische bescherming van ondergrondse metalen tanks en daarmede verbonden pijpleidingen Regeling Erkenning Installateurs tanks en leidingen voor drukhoudende opslag van LPG, propaan, butaan, DME en aardgas (REIP) 3 Termen en definities Voor deze NPR gelden de volgende termen en definities. 3.1 Liquefied Petroleum Gas LPG mengsel bestaande uit hoofdzakelijk propaan en propeen, butanen en butenen. Het mengsel is gasvormig bij normale temperatuur en druk en kan door drukverhoging of temperatuurverlaging vloeibaar worden gemaakt OPMERKING (autogas). LPG wordt aangeboden als handelspropaan, handelsbutaan of als mengsel van beide gassen 3.2 written scheme plan voor onderhoud en inspectieactiviteiten gevalideerd door een AKI De overige termen en definities zijn volgens NEN-EN t.m. NEN-EN Veiligheid Passende veiligheidsmaatregelen behoren te worden genomen tijdens uit bedrijf nemen, onderhoud, revisie, beproeven, inspectie, herbeoordeling, (eind)controle en in gebruik nemen van installaties, afzonderlijke drukapparatuur en componenten. Om onveilige condities en lekkage te voorkomen zijn de gestelde veiligheidsmaatregelen uit NEN-EN t.m. NEN-EN en PGS 16 t.m. 24 van toepassing. 5 Onderhoudsschema De normenreeks NEN-EN t.m. NEN-EN schrijft voor dat elke installatie wordt opgenomen in een onderhoudsschema. Een onderhoudsschema omvat alle relevante aspecten volgens: hoofdstuk 6 Procedures voor tankinspectie en herbeoordeling, hoofdstuk 7 Omvang van inspectie van tank en appendages en hoofdstuk 8 Inspectie op locatie. Het onderhoudsschema is gebaseerd op NEN-EN t.m. NEN-EN en behoort rekening te houden met de relevante eisen gesteld in de desbetreffende PGS. Een onderhoudsschema omvat minimaal (een verwijzing naar): een beschrijving van de installatie; kenmerken van de installatie; type, serienummer, fabrikant, bouwjaar; 7

10 Bestelformulier Stuur naar: NEN Standards Products & Services t.a.v. afdeling Klantenservice Antwoordnummer WB Delft NEN Standards Products & Services Postbus GB Delft Vlinderweg AX Delft Ja, ik bestel ex. nl Beheer en onderhoud van LPG-, propaan- en butaaninstallaties T (015) F (015) Wilt u deze norm in PDF-formaat? Deze bestelt u eenvoudig via Gratis nieuwsbrieven Wilt u op de hoogte blijven van de laatste ontwikkelingen op het gebied van normen, normalisatie en regelgeving? Neem dan een gratis abonnement op een van onze nieuwsbrieven. Gegevens Bedrijf / Instelling T.a.v. O M O V Klantnummer NEN Uw ordernummer BTW nummer Postbus / Adres Postcode Plaats Telefoon Fax Factuuradres (indien dit afwijkt van bovenstaand adres) Postbus / Adres Postcode Plaats Datum Handtekening Retourneren Fax: klantenservice@nen.nl Post: NEN Standards Products & Services, t.a.v. afdeling Klantenservice Antwoordnummer 10214, 2600 WB Delft (geen postzegel nodig). Voorwaarden De prijzen zijn geldig tot 31 december 2018, tenzij anders aangegeven. Alle prijzen zijn excl. btw, verzend- en handelingskosten en onder voorbehoud bij o.m. ISO- en IEC-normen. Bestelt u via de normshop een pdf, dan betaalt u geen handeling en verzendkosten. Meer informatie: telefoon , dagelijks van 8.30 tot uur. Wijzigingen en typefouten in teksten en prijsinformatie voorbehouden. U kunt onze algemene voorwaarden terugvinden op: LEREN, WERKEN EN GROEIEN MET NEN preview