Donderdag 11 april 2019, uur tot uur, Dienst Gezondheid & Jeugd, Karel Lotsyweg 40 te Dordrecht, kamer 4.06

Transcriptie

1 Aan de leden van het algemeen bestuur van de GR Publieke Gezondheid en Jeugd Hierbij nodig ik u uit voor de vergadering van het algemeen bestuur op Donderdag 11 april 2019, uur tot uur, Dienst Gezondheid & Jeugd, Karel Lotsyweg 40 te Dordrecht, kamer 4.06 De agenda voor de vergadering luidt als volgt: AGENDA 1. Opening en vaststellen agenda vergadering 14 maart 2019 GEMEENSCHAPPELIJKE REGELING DG&J 2. Ingekomen en uitgaande brieven/mededelingen en ontwikkelingen in de portefeuilles a. Ingekomen Provincie ZH actualisatie begroting Bespreekpunten Gemeenschappelijke Regeling DG&J Portefeuillehouder Onderwerp Besluitvormend a. Verslag vorige vergadering Opiniërend b. Governance/wijziging GR Zoals bekend loopt een traject tot (6 e ) wijziging van onze gemeenschappelijke regeling. In de themabijeenkomst van 28 maart jl. heeft het algemeen bestuur inhoudelijke keuzes besproken. Die keuzes zijn in bijgaand concept van de gemeenschappelijke regeling uitgewerkt. Dat concept willen wij opiniërend met u bespreken, zodat we er in een volgende vergadering een concreet voorstel voor kunnen presenteren. Naast de technische uitwerking van de besproken keuzes gaan we bij de argumentatie op dit voorstel ook nog in op de bestuurlijk 'oogst' van de themabijeenkomst van 28 maart. c. Bestuurlijke jaarplanner Kennis te nemen van de bestuurlijke jaarplanner. Ter informatie Rondvraag

2 DIENST GEZONDHEID & JEUGD 5. Ingekomen en uitgaande brieven/mededelingen en ontwikkelingen in de portefeuilles A Ingekomen Stichting Jeugdteams aanbesteding JGZ 6. Bespreekpunten Dienst Gezondheid & Jeugd Portefeuillehouder Onderwerp Besluitvormend a. Beleidsadvies publieke gezondheid Op basis van de Wet publieke gezondheid (artikel 13) stelt elke gemeente in Nederland iedere vier jaar een nota publieke gezondheid op, waarin de gemeente aangeeft a) wat de gemeentelijke doelstellingen zijn ter uitvoering van taken uit de Wpg, b) welke acties in de desbetreffende periode worden ondernomen ter realisering van deze doelstellingen, c) welke resultaten de gemeente in die periode wenst te behalen. Opiniërend Ter informatie De nota moet vervolgens worden vastgesteld door het gemeentebestuur. In 2019 treffen uw gemeenten voorbereidingen voor de nota publieke gezondheid, voor de periode Rondvraag SERVICE ORGANISATIE JEUGD 8. Ingekomen en uitgaande brieven/mededelingen en ontwikkelingen in de portefeuilles Bespreekpunten Service Organisatie Jeugd Portefeuillehouder Onderwerp Besluitvormend a. Procesnotitie solidariteit Op dit moment is er sprake van volledige financiële solidariteit tussen de 10 gemeenten binnen ZHZ met uitzondering van de individuele gemeentelijke afrekening ten aanzien van de jeugdteams. Het kiezen voor een solidariteitsmodel vanaf is van invloed op meerdere aanpalende beleidsonderwerpen. Dit maakt dat de snelheid niet ten koste mag gaan van de zorgvuldigheid. In het Algemeen Bestuur van 7 februari jl. heeft het bureau Hiemstra & de Vries een presentatie gehouden over het verrichte Onderzoek Solidariteitsmodel regio ZHZ. Naast een rapportage van 'Bevindingen' is ook een rapportage 'Advies op basis van Bevindingen' opgesteld. Vastgesteld wordt dat er op dit moment geen eensluidende mening bestaat over mogelijke veranderingen in de afspraken rondom solidariteit. In algemene zin concludeert Hiemstra dat er wel sprake is van een afname van het draagvlak ten aanzien van de huidige afspraken. Opiniërend --- Ter informatie ---

3 10. Rondvraag 11. KABINET Voor het kabinet deel is een aparte agenda. 12. Sluiting De voorzitter van de GR Publieke Gezondheid en Jeugd ZHZ, Drs. H. van der Linden

4

5

6 TOEZEGGINGENLIJST AB DIENST GEZONDHEID & JEUGD Datum 11 april Datum Onderwerp Actie Wie Status Datum afhandeling Toezeggingenlijst. Verzoek om een toezeggingenlijst bij de v.d. Linden Uitgevoerd notulen van het algemeen bestuur Realistische begroting. Bij de 1 e Burap mede op basis van de Omdenknotitie een onderbouwde raming maken voor de uitgaven 2019 voor het onderdeel SOJ, en zo nodig een begrotingswijziging voor te leggen aan de raden. De Witte Behandeling 1 e Burap in ABvergadering op 4 juli Opmerking Auditcommissie over Gesprek arrangeren met de Van Hengel Bij nader inzien bleek een gebrek aan besef aan urgentie. Auditcommissie. gesprek niet nodig jarig bestaan GGD. Ook raadsleden uitnodigen voor het Van Hengel Gebeurd via de griffies symposium Vraag gemeente Sliedrecht over Compensatieregeling voogdij. Technische vraag binnen enkele weken schriftelijk beantwoorden. Kadee

7 Dordrecht, 4 april 2019 Onderwerp: Verwerking bespreekpunten 28 maart jl. in de gemeenschappelijke regeling. Agendapunt: 3b Geachte leden van het algemeen bestuur, Het dagelijks bestuur stelt u het volgende voor: Ontwerpbesluit 1. Opiniërend kennis te nemen van de uitwerking van de bespreekpunten met betrekking tot de voorgenomen (6 e ) wijziging van de gemeenschappelijke regeling. 2. In te stemmen met de voorgestelde planning voor verdere besluitvorming. Kern van de zaak Zoals bekend loopt een traject tot (6 e ) wijziging van onze gemeenschappelijke regeling. In de themabijeenkomst van 28 maart jl. heeft het algemeen bestuur inhoudelijke keuzes besproken. Die keuzes zijn in bijgaand concept van de gemeenschappelijke regeling uitgewerkt. Dat concept willen wij opiniërend met u bespreken, zodat we er in een volgende vergadering een concreet voorstel voor kunnen presenteren. Naast de technische uitwerking van de besproken keuzes gaan we bij de argumentatie op dit voorstel ook nog in op de bestuurlijk 'oogst' van de themabijeenkomst van 28 maart. Argumenten Oogst van de governancediscussie De afgelopen twee jaar hebben bestuurlijke gesprekken plaatsgevonden over de governance van de gemeenschappelijke regeling (GR) Dienst Gezondheid & Jeugd Zuid- Holland Zuid. In het laatste gesprek op 28 maart jl. is de aandacht gericht op concrete aanpassingen van de tekst van de gemeenschappelijke regeling. Alvorens in te gaan op deze aanpassingen is het goed om stil te staan bij de oogst van de bestuurlijke gesprekken die niet in regels zijn te vatten. De regels stellen de kaders, daarbinnen wordt de samenwerking vorm gegeven. Gedeelde ambitie Uit de gesprekken blijkt dat er voldoende inhoudelijke basis is om het werken aan vraagstukken op het gebied van gezondheid en jeugd in samenwerking met elkaar te organiseren op het niveau van deze regio. Er is genoeg gedeelde ambitie en motivatie. Eigenaar en klant Het algemeen bestuur is eigenaar van de GR en het is daarmee, naast het maken van de inhoudelijke keuzes, ook verantwoordelijk voor de efficiënte en effectieve bedrijfsvoering en de continuïteit van de organisatie. Anderzijds is er het signaal vanuit de gemeenten dat er niet altijd voldoende oog is voor hun behoefte als deelnemer of klant.

8 Er is brede overeenstemming over de basisvoorziening die de DG&J biedt, maar er is wel de nadrukkelijke wens tot meer lokaal maatwerk. Vertrouwen De huidige (meerjaren) beleidsplannen geven voor nu voldoende richting, en er is ook het vertrouwen in de bestuurlijke samenwerking en de ambtelijke organisatie dat de samenwerking succesvol gestalte kan krijgen. Onderlinge relaties Er is de wil om te investeren in onderlinge relaties in het algemeen bestuur. Er wordt gepleit voor meer vertrouwen en informele collegialiteit, zo nodig ook buiten de formele vergaderingen om. AB-leden kunnen elkaar vervangen of vertegenwoordigen. Bij formele besluitvorming wordt gekeken hoe hier praktisch mee om te gaan, rekening houdend met de wettelijke vereisten. Verkenning andere governancestructuur De juridische vorm van samenwerking volstaat voor nu. De wereld in het sociaal domein is volop in verandering. Dat vraagt in de toekomst wellicht om een bezinning op het governancemodel. Het is aan het algemeen bestuur om te bepalen wanneer er voldoende draagvlak is voor (het verkennen van) verandering. Besturen Het algemeen bestuur kiest voor een meer besturend algemeen bestuur en een faciliterend voorbereidend dagelijks bestuur. De wens is om niet op voorhand afspraken vast te leggen over de samenstelling van het dagelijks bestuur. Bij voorkeur is elke mogelijke combinatie van gemeenten mogelijk. Portefeuillehouders voor bepaalde kunnen ook worden aangewezen in het algemeen bestuur. In afzonderlijke regelingen, zoals het reglement van orde, werkt het algemeen bestuur hiervoor de kaders uit. Voorbereiding en agendering Er wordt winst behaald met betere voorbereiding en agendering van vergaderingen. Nadrukkelijk is de wens geuit om grotere bestuurlijke onderwerpen in tweeën te behandelen; eerst verkennend en opiniërend, daarna besluitvormend. Ook is er behoefte aan een bestuurlijke (jaar)planning c.q. een jaarprogramma. Daarin zijn inmiddels al belangrijke stappen gezet. Aanpassing van de tekst van de regeling Tegen de achtergrond van de hiervoor beschreven overeenstemming en rekening houdend met de consequenties van de gemeentelijke herindelingen wordt de tekst van de gemeenschappelijke regeling aangepast In het concept zijn zoals gebruikelijk ook een aantal 'technische' wijzigingen opgenomen die horen bij het periodieke onderhoud van de tekst. De concepttekst is nu nog van commentaar in de kantlijn voorzien. Bij de formele aanbieding komt te zijner tijd een bijlage met inhoudelijk toelichting op de wijzigingen. Het is de bedoeling om de tekst integraal te wijzigen. Er komt dus geen afzonderlijk wijzigingsbesluit, waarin alleen tot de feitelijke tekstuele wijzigingen zou worden

9 besloten. In de praktijk blijkt dat een integraal concept, waarin de wijzigingen zijn bijgehouden, meer toegankelijk is voor algemeen gebruik. Opvallendste aanpassingen zijn: a. Het begrip subregio en de doorwerking daarvan verdwijnt uit de regeling. b. Het vierjarig meerjarig beleidsplan wordt voor zienswijzen aan de gemeenteraden voorgelegd. c. Leden van het algemeen bestuur kunnen elkaar in incidentele gevallen vervangen. d. De stemverhouding van de leden van het algemeen bestuur blijft, maar is aangepast binnen de mogelijkheden. e. De voorzitter heeft in de eerste plaats een technische functie. De voorzitter blijft aangewezen door het college van Dordrecht en heeft geen stem in het algemeen bestuur. De bestaande situatie blijft daarmee gehandhaafd. Het college van Dordrecht wijst daarnaast een lid van het algemeen bestuur aan, die het stemrecht uitoefent. f. Het dagelijks bestuur bestaat naast de voorzitter uit maximaal drie leden, die door het algemeen bestuur worden aangewezen. g. Het dagelijks bestuur heeft zijn wettelijke bevoegdheden, maar is met name faciliterend aan het algemeen bestuur, dat in beginsel de besluiten neemt. h. De gemeenteraden kunnen een zienswijze geven op de concept jaarrekening. i. Er zijn algemene uittredingsregels gesteld, die in lijn zijn met de jurisprudentie. Belangrijker is dat het algemeen bestuur bij het aangaan van nieuwe taken vooraf uittredingsregels kan opstellen, waarover de gemeenteraden hun zienswijze kunnen geven. Kanttekeningen en risico s Er kleven aan dit voorstel geen bijzondere risico's. De te maken keuzes zijn legitiem. Over de plaatsvervanging van de leden van het algemeen bestuur is uitgebreid gesproken. De mogelijkheid wordt ingevoerd, voor zover dit ter beoordeling van de eigen colleges en van het algemeen bestuur geen afbreuk doet aan de strekking van de wet. Kosten, baten en dekking Met dit voorstel zijn geen kosten gemoeid. Juridische of personele consequenties Er zijn geen bijzondere juridische of personele gevolgen. Vervolgprocedure 28 maart AB Themabijeenkomst: Resultaten bespreking vraagpunten 11 april AB Bespreken concepttekst. 12 april GEM Interne consultatie AB-leden met eigen colleges en ambtenaren. 16 mei AB Vaststellen definitief concept 17 mei GEM Besluitvorming colleges en raden 22 juli DB Publicatie in Staatscourant (gepland 1 juli) Overigens heeft overschrijding van de aanvankelijk geplande datum van 1 juli geen fatale gevolgen. Allereerst kent de regeling terugwerkende kracht tot 1 juli, maar ook een latere datum van inwerkingtreden heeft geen formele gevolgen.

10 Gemeenschappelijke regeling Dienst Gezondheid & Jeugd Zuid-Holland Zuid TEKST NA VIJFDE ZESDE WIJZIGING conceptversie 2.3 d.d. 4 april 2019 In werking getreden Terugwerkend t/m Betreft Bron bekendmaking Kenmerk voorstel CONCEPT 1 juli e wijziging Staatscourant AB juli januari e wijziging Staatscourant juli december januari e wijziging Staatscourant december maart januari e wijziging Staatscourant maart december 2013 Niet 2 e wijziging Wegener bladen 11 december december 2012 Niet Intrekken bijlage 3 Wegener bladen [artikel 55 en 56] 18 december juli juli 2012 Integrale vaststelling Wegener bladen 18 juli 2012 AB b4 AB c Met opmerkingen [GLv1]: Inwerkingtreding is gepland voor 1 juli Voor het geval gemeenten later dan die datum zouden besluiten is in artikel 51, lid 2 een terugwerkende kracht opgenomen. Gemeenschappelijke regeling DG&J Zuid-Holland Zuid Pagina 1 van 22

11 INHOUDSOPGAVE ALGEMEEN Overwegingen en besluit 3 HOOFDSTUK 1 Begripsbepalingen 4 HOOFDSTUK 2 Het openbaar lichaam 4 HOOFDSTUK 3 Te behartigen belangen 5 HOOFDSTUK 4 Taken en bevoegdheden 5 Afdeling 1 Specifieke taken 5 Afdeling 2 Dienstverlening 8 Afdeling 3 Het aangaan van regelingen met derden 8 Afdeling 4 Privaatrechtelijke rechtshandelingen en de voorbereiding daarvan 8 HOOFDSTUK 5 Bestuursorganen 9 Afdeling 1 Het algemeen bestuur 9 Afdeling 2 Het dagelijks bestuur 11 Afdeling 3 De voorzitter 13 HOOFDSTUK 6 Commissies van advies en bijstand 13 HOOFDSTUK 7 Personeel en organisatie 14 Afdeling 1 De directie 14 Afdeling 2 De secretaris 14 Afdeling 3 Rechtspositie personeel 14 Afdeling 4 Organisatie 15 HOOFDSTUK 8 Algemene financiële bepalingen 15 Afdeling 1 Financiële administratie 15 Afdeling 2 De begroting 15 Afdeling 3 De rekening 17 HOOFDSTUK 9 Geschillen 18 HOOFDSTUK 10 Klachten- en Ombudsvoorziening 18 HOOFDSTUK 11 Het archief 18 HOOFDSTUK 12 Toetreding, uittreding, wijziging en opheffing 19 HOOFDSTUK 13 Overgangs- en slotbepalingen 20 Gemeenschappelijke regeling DG&J Zuid-Holland Zuid Pagina 2 van 22

12 OVERWEGINGEN EN BESLUIT De colleges van burgemeester en wethouders van de gemeenten Alblasserdam, Binnenmaas, Cromstrijen, Dordrecht, Giessenlanden, Gorinchem, Hardinxveld-Giessendam, Hendrik-Ido-Ambacht, Hoeksche Waard, Korendijk, Leerdam, Molenwaard, Molenlanden, Oud-Beijerland, Papendrecht, Sliedrecht, Strijen, Zederik en Zwijndrecht; Met opmerkingen [GLv2]: De wijzigingen van de deelnemende gemeenten spreken voor zich. overwegende: dat zij hun samenwerking op tal van beleidsterreinen sinds 1993 hebben vastgelegd in een gemeenschappelijke regeling voor het grondgebied van Zuid-Holland Zuid, sinds 1998 genaamd Gemeenschappelijke regeling Regio Zuid-Holland Zuid; dat in de periode 2007 tot 2010 belangrijke taken van de Regio Zuid-Holland Zuid zijn verzelfstandigd in eigen gemeenschappelijke regelingen; dat in 2011 door het algemeen bestuur een bestuurlijke werkgroep is ingesteld met de opdracht te rapporteren over de toekomstige taken en inrichting van de gemeenschappelijke regeling Regio Zuid-Holland Zuid, waarop de besturen van de deelnemende gemeenten hun zienswijze en uiteindelijk hun instemming hebben gegeven; dat dit heeft geleid tot een volledig herziene gemeenschappelijke regeling, met gewijzigde taken en organisatiestructuur; dat in de Wet publieke gezondheid de verplichting is opgenomen dat de colleges van burgemeester en wethouders die behoren tot een regio als bedoeld in de Wet veiligheidsregio s, via het treffen van een gemeenschappelijke regeling zorg moeten dragen voor de instelling en instandhouding van een regionale gezondheidsdienst in die regio; dat de deelnemende gemeenten ook andere taken uit het 'sociaal domein' aan de gemeenschappelijke regeling hebben opgedragen; gelet op de Wet gemeenschappelijke regelingen, de Algemene wet bestuursrecht en de Gemeentewet; b e s l u i t e n : de hierna volgende gemeenschappelijke regeling aan te gaan, de gemeenschappelijke regeling Dienst Gezondheid & Jeugd Zuid-Holland Zuid te wijzigen en als volgt vast te stellen: genaamd: Dienst Gezondheid & Jeugd Zuid-Holland Zuid. Met opmerkingen [GLv3]: Deze bepaling was bij eerste vaststelling in 2011 van belang om de intenties van de gemeenten te duiden, maar is nu niet meer relevant. Met opmerkingen [GLv4]: sociaal domein is een containerbegrip maar niettemin goed toepasbaar op de diverse andere taken die naast de Wpg door DG&J worden uitgevoerd. Met opmerkingen [GLv5]: Het noemen van deze wetten is overbodig. Met opmerkingen [GLv6]: Er is voor gekozen om geen wijzigingsbesluit te maken waarin uitsluitend de aanpassingen zijn opgenomen, maar om de integrale tekst opnieuw vast te stellen. Dat leidt tot enige redactionele wijzigingen. Gemeenschappelijke regeling DG&J Zuid-Holland Zuid Pagina 3 van 22

13 HOOFDSTUK 1 BEGRIPSBEPALINGEN Artikel 1 1. In deze regeling wordt verstaan onder: a. de regeling: deze gemeenschappelijke regeling; b. het samenwerkingsverband: het rechtspersoonlijkheid bezittend openbaar lichaam als bedoeld in artikel 2 van de regeling; c. een deelnemende gemeente: een aan de regeling deelnemende gemeente; d. de wet: de Wet gemeenschappelijke regelingen; e. het gebied: het grondgebied van de deelnemende gemeenten; f. subregio: een cluster van gemeenten binnen het onder e. bedoelde gebied, waarbinnen initiatieven worden ontwikkeld ter behartiging van een lokaal gemeenschappelijke belang; de subregio s zijn: de Alblasserwaard en Vijfheerenlanden, bestaande uit de gemeenten: Giessenlanden, Gorinchem, Hardinxveld-Giessendam, Leerdam, Molenwaard en Zederik; de Drechtsteden, bestaande uit de gemeenten: Alblasserdam, Dordrecht, Hendrik-Ido-Ambacht, Papendrecht, Sliedrecht en Zwijndrecht; de Hoeksche Waard, bestaande uit de gemeenten: Binnenmaas, Cromstrijen, Korendijk, Oud-Beijerland en Strijen; f. organisatieonderdeel: een door het dagelijks bestuur ingesteld organisatieonderdeel van het samenwerkingsverband dat onder leiding staat van een directeur; g. AMHK: een advies- en meldpunt huiselijk geweld en kindermishandeling zoals bedoeld in de Wet maatschappelijke ondersteuning 2015, ook genoemd Veilig Thuis; h. jeugdhulp: jeugdhulp, preventie, jeugdreclassering en het voorzien in kinderbeschermingsmaatregelen zoals bedoeld in de Jeugdwet. 2. Waar in de regeling artikelen van de Gemeentewet of van enige andere wet of wettelijke regeling van overeenkomstige toepassing worden verklaard, komen in die artikelen in de plaats van de gemeente, de raad, burgemeester en wethouders en de burgemeester, onderscheidenlijk het samenwerkingsverband, het algemeen bestuur, het dagelijks bestuur en de voorzitter. Met opmerkingen [GLv7]: Verwijzing naar subregio's als 'cluster van gemeenten' is niet meer relevant, gelet op het beperkt aantal gemeenten. HOOFDSTUK 2 HET OPENBAAR LICHAAM Artikel 2 1. Er is een openbaar lichaam genaamd: Dienst Gezondheid & Jeugd Zuid-Holland Zuid. 2. Het openbaar lichaam is rechtspersoon als bedoeld in artikel 8, lid 1 van de wet en is gevestigd in Dordrecht. 3. Het gebied waarvoor deze regeling geldt omvat het grondgebied van de deelnemende gemeenten. 4. Het openbaar lichaam kent per 1 januari 2015 in ieder geval de volgende organisatieonderdelen: a. organisatieonderdeel Dienst Gezondheid & Jeugd, dat zich in ieder geval richt op de taken als bedoeld in artikel 5 onderdelen I, II, V en VI; b. organisatieonderdeel Serviceorganisatie Jeugd Zuid-Holland Zuid, dat zich in ieder geval richt op de taken als bedoeld in artikel 5 onderdelen III en IV. Met opmerkingen [GLv8]: Deze toevoeging is overbodig. Altijd geweest. Gemeenschappelijke regeling DG&J Zuid-Holland Zuid Pagina 4 van 22

14 HOOFDSTUK 3 TE BEHARTIGEN BELANGEN Artikel 3 1. Het samenwerkingsverband heeft tot taak, vanuit het beginsel van verlengd lokaal bestuur, en met inachtneming van hetgeen in deze regeling is bepaald, een bijdrage te leveren aan het behartigen van gemeenschappelijke belangen van de deelnemende gemeenten, teneinde een evenwichtige en voorspoedige ontwikkeling in het gebied te bevorderen. 2. De behartiging van belangen geschiedt door het bepalen van de hoofdlijnen van gewenste ontwikkelingen door middel van sturing, ordening, integratie en in voorkomende gevallen uitvoering ter zake van de taakvelden: - publieke gezondheid; - onderwijs; - jeugdzorg; - maatschappelijke ondersteuning, meer in het bijzonder huiselijk geweld en kindermishandeling, zoals bedoeld in de Wet maatschappelijke ondersteuning 2015; - ambulancezorg; - meldkamer ambulancevervoer; - geneeskundige hulpverlening. Artikel 4 De behartiging van de in artikel 3 genoemde belangen omvat in elk geval: a. de bevordering van overleg met en tussen de deelnemende gemeenten ter afstemming en coördinatie van gemeentelijke beleidsvoornemens en beleidsmaatregelen; b. de bevordering van gemeenschappelijke standpuntbepaling en het waar nodig uitdragen daarvan, en het nemen van overige initiatieven in het gemeenschappelijk belang; c. het voeren van overleg met andere overheden en andere betrokken instellingen, inzake het gemeenschappelijk belang van de deelnemende gemeenten; d. het vertegenwoordigen van afzonderlijke gemeenten of subregio s indien en voor zover deze daarom verzoeken. HOOFDSTUK 4 TAKEN EN BEVOEGDHEDEN AFDELING 1 SPECIFIEKE TAKEN Artikel 5 Ter verwezenlijking van het bepaalde in de artikelen 3 en 4 voert het samenwerkingsverband op de navolgende terreinen de volgende specifieke taken en bevoegdheden uit welke uitvoering door het algemeen bestuur kan worden toegedeeld aan een organisatieonderdeel: I. Publieke gezondheid: Het samenwerkingsverband is belast met: 1. Wettelijke taken en bevoegdheden als regionale gezondheidsdienst [GGD]: a. het instellen en in stand houden van een gezondheidsdienst als bedoeld in de artikelen 14 en 15 van de Wet publieke gezondheid; Gemeenschappelijke regeling DG&J Zuid-Holland Zuid Pagina 5 van 22

15 b. de taken en bevoegdheden die de Wet publieke gezondheid aangeeft voor het bestuur van de gezondheidsdienst; c. het houden van toezicht als bedoeld in afdeling 4 van de Wet kinderopvang en kwaliteitseisen peuterspeelzalen. 1. De taken die bij of krachtens de Wet publieke gezondheid of enige andere wet zijn opgedragen aan de gemeentelijke gezondheidsdienst als bedoeld in artikel 14, tweede lid, van de Wet publieke gezondheid, met inbegrip van de taken die zijn genoemd in artikel 14, vierde lid, van de Wet publieke gezondheid, alsmede met het houden van toezicht als bedoeld in artikel 1.61 en artikel 2.19 van de Wet kinderopvang; 2. Taken in vrijwillige samenwerking van de deelnemende gemeenten, waarvoor het samenwerkingsverband al dan niet het verlengd opdrachtgeverschap en een regiefunctie heeft bij de uitvoering door derden, voor zover het algemeen bestuur deze taken heeft aanvaard, en waarbij artikel 7, vierde lid van deze regeling van overeenkomstige toepassing is. 3. Het overigens uitvoeren van taken op het terrein van de publieke gezondheid, die van een gezondheidsdienst verwacht mogen worden ten behoeve van gemeenten, personen, instellingen en organisaties. Met opmerkingen [GLv9]: Er is gezocht naar een iets scherper gestelde formulering. Daarvoor is aangesloten bij andere GGDregelingen. Artikel 14, lid 4 is specifiek genoemd, zodat blijkt dat deze taken niet zijn uitgezonderd, zoals de Wpg toelaat. Weliswaar wordt de Jgz door een andere partij uitgevoerd, maar de DG&J is daarvoor als bevoegd gezag - opdrachtgever. Bij de oude tekst was dat niet duidelijk genoeg, wat soms tot theoretische discussies leidde. II. Onderwijs: Het samenwerkingsverband is belast met: a. Het als bevoegd gezag uitvoeren van de Leerplichtwet; b. De uitvoering van de Regionale Meld- en Coördinatiefunctie, als bedoeld in de Regels inzake regionale meld- en coördinatiefunctie voortijdig schoolverlaten [Stb. 2001, 636], c. De uitvoering als bedoeld in het vorige lid vindt plaats namens het college van burgemeester en wethouders van Dordrecht, welke gemeente ingevolge de in het vorige lid genoemde Regels is aangewezen als contactgemeente. III. Jeugd Preventie Team: Het samenwerkingsverband is belast de uitoefening van gemeenschappelijke taken met inbegrip van het financieel beheer en coördinatie - met betrekking tot de instandhouding van het Jeugd Preventie Team in de samenwerking van de deelnemende gemeenten, Stichting Jeugdteams Zuid-Holland en de politie. IV. Jeugdwet: 1. Het samenwerkingsverband is belast met de ondersteuning van de deelnemende gemeenten bij de uitvoering van hun taken in het kader van de Jeugdwet. 2. Het samenwerkingsverband heeft in elk geval tot taak te zorgen voor een kwalitatief goede en efficiënte uitvoering van gemeentelijke taken in het kader van de Jeugdwet, waarvan de colleges van de deelnemende gemeenten hebben vastgesteld dat deze in gezamenlijkheid worden uitgevoerd. 3. Het samenwerkingsverband voert in elk geval de volgende door de deelnemende gemeenten overgedragen taken en bevoegdheden uit, met inachtneming van de daarvoor door alle deelnemende gemeenten eensluidend vastgestelde regelingen: a. het contracteren of subsidiëren van aanbieders van jeugdhulp en uitvoerders van jeugdreclassering en jeugdbeschermingsmaatregelen in het kader van de Jeugdwet; de jeugdhulp omvat de uitvoering van gesloten jeugdhulp, crisiszorg, pleegzorg, residentiële, intramurale zorg of specialistische zorg voor jeugdigen; de taken worden uitgevoerd met inachtneming van de afspraken die hierover op bovenregionaal of landelijk niveau zijn of worden gemaakt; b. het bevorderen van gezamenlijk overleg van de deelnemende gemeenten inzake de uitvoering van de jeugdhulptaken, welke ingevolge de Jeugdwet aan de gemeenten zijn opgedragen, waaronder in ieder geval wordt begrepen de volgende aan het samenwerkingsverband door middel van delegatie overgedragen bevoegdheden ten behoeve van het gebied: Gemeenschappelijke regeling DG&J Zuid-Holland Zuid Pagina 6 van 22

16 - het inkopen en contracteren van zorgaanbieders jeugdhulp, waaronder het doen inrichten en in standhouden van een Diagnostiek Advies Netwerk; - het contracteren met en/of subsidiëren van de gecertificeerde instelling(en), die jeugdbescherming en jeugdreclassering (JB/JR) taken uitvoeren; - het organiseren en in standhouden van een voorziening waarmee tegemoet gekomen wordt aan de in de artikelen 2.4., 2.5, 2.6, 2.13 en 3.1, van de Jeugdwet bedoelde verantwoordelijkheden, zorgplichten en toezichthoudende taken; - het organiseren en in stand houden van een voorziening waarmee tegemoetgekomen wordt aan de in de artikelen 10.1, 10.2, 10.3 en 10.4 van de Jeugdwet bedoelde verantwoordelijkheden ter zake van de continuïteit van de rechten en verplichtingen in verband met de inwerkingtreding van de Jeugdwet; - de inrichting en instandhouding van een bezwaaradviescommissie die de colleges van de deelnemende gemeenten adviseert over de heroverweging van besluiten naar aanleiding van daartegen gemaakte bezwaren. 4. Het samenwerkingsverband voert namens de colleges van de deelnemende gemeenten ook andere taken en bevoegdheden in het kader van de uitvoering van de Jeugdwet, voor zover die taken door de colleges van de deelnemende gemeenten aan het samenwerkingsverband zijn opgedragen en de daarvoor benodigde bevoegdheden door middel van een daartoe strekkend mandaat- en/of machtigingsbesluit zijn toegekend aan de directeur van de Serviceorganisatie Jeugd Zuid-Holland Zuid, en voor zover het algemeen bestuur met dit mandaat heeft ingestemd. V. Regionale Ambulancevoorziening: 1. Het samenwerkingsverband heeft tot taak, het instellen en in stand houden van een Regionale Ambulancevoorziening en het verrichten van taken voortvloeiend uit de Tijdelijke wet ambulancezorg en de Regeling Tijdelijke wet ambulancezorg. 2. de Regionale Ambulancevoorziening is: a. door de Minister van Volksgezondheid, Welzijn en Sport voor de regio aangewezen in de zin van de Tijdelijke wet ambulancezorg; b. verantwoordelijk voor het leveren van verantwoorde ambulancezorg; zowel in de dagelijkse, routinematige situatie als bij rampen en zware ongevallen; c. verantwoordelijk voor het in stand houden van een meldkamer ambulancezorg, als onderdeel van de meldkamer bedoeld in artikel 35 van de Wet veiligheidsregio s. Met opmerkingen [GLv10]: De bepaling blijft als taak c.q. bevoegdheid in de regeling staan, zolang DG&J op basis van de Twaz is aangewezen als de vergunninghouder. Na afloop van de Twaz kan de DG&J zich desgewenst als lid uit de coöperatie terugtrekken en kan de taak uit de regeling worden geschrapt. VI. Veilig Thuis 1. Het samenwerkingsverband is belast met het instandhouden van een advies- en meldpunt huiselijk geweld en kindermishandeling (AMHK) als bedoeld in artikel Wet maatschappelijke ondersteuning 2015 alsmede de Jeugdwet, ook genoemd Veilig Thuis. 2. Het samenwerkingsverband voert de door de deelnemend gemeenten overgedragen taken en bevoegdheden uit, zoals bedoeld in hoofdstuk 2 en artikel van de Wet maatschappelijke ondersteuning 2015 en hoofdstuk 2 van de Jeugdwet en de daaronder vallende regelingen, voor zover deze taken betrekking hebben op het advies- en meldpunt huiselijk geweld en kindermishandeling. 3. Het samenwerkingsverband is belast met het (doen) organiseren en in stand houden van een regionale crisisdienst. Artikel 6 1. De in artikel 5 genoemde taken en bevoegdheden worden nader omschreven en uitgewerkt in een vierjaarlijks door het algemeen bestuur vast op te stellen meerjarig beleidsplan. 2. Het plan omvat een globaal gedetailleerd overzicht van de in het op de vaststelling volgende vier jaar te ondernemen activiteiten en een meer globale aanduiding van de Gemeenschappelijke regeling DG&J Zuid-Holland Zuid Pagina 7 van 22 Met opmerkingen [GLv11]: Het artikel staat sinds jaar en dag in de regeling, maar er wordt niet expliciet uitvoering aan gegeven. Enerzijds is volstaan we met de begroting die op zich al beleidsarm wordt genoemd. Anderzijds wordt elke vier jaar een Meerjarenbeleidsplan vastgesteld dat inderdaad aan de raden word toegezonden. De vierjaarlijkse termijn wordt nu expliciet aangegeven.

17 daarop volgende drie jaren te ondernemen activiteiten, alsmede een globaal overzicht van de financiële gevolgen van deze activiteiten zoals die jaarlijks in de begroting zullen worden opgenomen. 3. Het ontwerp meerjarig beleidsplan wordt tenminste acht weken voor vaststelling in het algemeen bestuur toegezonden aan de raden van de deelnemende gemeenten, zodat de gemeenteraden hierop hun zienswijze kenbaar kunnen maken. AFDELING 2 DIENSTVERLENING Artikel 7 1. Het samenwerkingsverband is bevoegd tot het verrichten van diensten voor een of meer deelnemende gemeenten en andere publiekrechtelijke organisaties, indien deze daarom verzoeken en het algemeen bestuur dat verzoek inwilligt. 2. Het samenwerkingsverband is bevoegd tot het verrichten van diensten ten behoeve van instellingen en organen waarin het namens de deelnemende gemeenten zitting heeft, indien de desbetreffende instelling of het orgaan hierom verzoekt en het algemeen bestuur dat verzoek inwilligt. 3. Vanuit het organisatieonderdeel Serviceorganisatie Jeugd kan het samenwerkingsverband diensten verlenen aan organisaties die binnen het gebied betrokken zijn bij het uitvoeren van diensten in het kader van de Jeugdwet. 4. Een besluit tot dienstverlening vermeldt de wijze van kostenverrekening en de overige voorwaarden, waaronder tot de gevraagde dienstverlening wordt overgegaan. AFDELING 3 HET AANGAAN VAN REGELINGEN MET DERDEN Artikel 8 De bestuursorganen van het samenwerkingsverband hebben ter verwezenlijking van de taken die zijn opgenomen in deze regeling, de bevoegdheid om een gemeenschappelijke regeling aan te gaan als bedoeld in hoofdstuk IX van de wet, of toe te treden tot een gemeenschappelijke regeling als bedoeld in hoofdstuk VIII van de wet. AFDELING 4 PRIVAATRECHTELIJKE RECHTSHANDELINGEN EN DE VOORBEREIDING DAARVAN Artikel 8a 1. Het samenwerkingsverband heeft de beschikking over alle hem van rechtswege toekomende bevoegdheden om aan het maatschappelijk verkeer deel te nemen als bedoeld in artikel 31 van de Wet. 2. Het samenwerkingsverband is bevoegd tot de oprichting van en de deelneming in privaatrechtelijke rechtspersonen, met inachtneming van het daarover bepaalde in artikel 31a van de Wet. 3. Het samenwerkingsverband is bevoegd tot verlening van een uitsluitend recht in de zin van artikel 18 van de Richtlijn 2004/18/EG en artikel 2.24, onder a, van de Aanbestedingswet, ter zake van dienstverlening op het gebied van personeelsaangelegenheden, informatisering en automatisering en telefonie, alsmede op het gebied van financiële- en juridische dienstverlening. Gemeenschappelijke regeling DG&J Zuid-Holland Zuid Pagina 8 van 22

18 HOOFDSTUK 5 BESTUURSORGANEN Artikel 9 Het bestuur van het samenwerkingsverband bestaat uit: a. het algemeen bestuur; b. het dagelijks bestuur; c. de voorzitter. AFDELING 1 Artikel 10 HET ALGEMEEN BESTUUR De samenstelling 1. Het algemeen bestuur bestaat uit leden die door de colleges van burgemeester en wethouders van de deelnemende gemeenten uit hun midden worden aangewezen. 2. Het algemeen bestuur bestaat uit evenveel leden als het aantal gemeenten dat aan de regeling deelneemt. Iedere gemeente wordt door één lid vertegenwoordigd. Ieder lid heeft een plaatsvervanger. 3. Naast het bepaalde in de vorige leden maakt de voorzitter, als bedoeld in artikel 25 van de regeling, deel uit van het algemeen bestuur. 4. In incidentele gevallen kunnen leden zich, na een vooraf door hun college te nemen volmachtsbesluit, laten vertegenwoordigen door het lid van een andere deelnemende gemeente, mits het algemeen bestuur daarmee instemt. Elk lid kan slechts één ander lid vertegenwoordigen. De volmacht telt niet mee bij het bepalen van het benodigde quorum voor het openen van de vergadering. Met opmerkingen [GLv12]: De voorzitter blijft zoals tot nu toe aanvullend lid van het algemeen bestuur. Dit is dus de bestaande bepaling. Artikel De colleges van de deelnemende gemeenten beslissen zo spoedig mogelijk na de eerste vergadering van elke nieuwe zittingsperiode over de aanwijzing van de leden van het algemeen bestuur. 2. Het lidmaatschap van het algemeen bestuur eindigt op de dag waarop de zittingsperiode van de gemeenteraad afloopt. het betreffende college van burgemeester en wethouders uit hun midden een ander lid aanwijst, zoals bedoeld in voorgaand artikel 10, lid Aftredende leden kunnen opnieuw als lid worden aangewezen. 4. Wanneer een college in gebreke blijft overeenkomstig het eerste lid van dit artikel leden voor het algemeen bestuur aan te wijzen, blijven de door hem aangewezen leden hun lidmaatschap vervullen totdat dat college nieuwe leden heeft aangewezen, met inachtneming van het gestelde in artikel 12, vierde lid. 5. Indien tussentijds een plaats van een lid van het algemeen bestuur vacant of beschikbaar komt, wijst het college dat het aangaat, in haar eerstvolgende vergadering - of indien dit niet mogelijk is ten spoedigste daarna - een nieuw lid aan. 6. Het lidmaatschap van het algemeen bestuur is onverenigbaar met de betrekking van ambtenaar aangesteld door of vanwege het openbaar lichaam of daaraan ondergeschikt. Met opmerkingen [GLv13]: Deze bepaling sluit aan op de praktijk. Een lid van het algemeen bestuur blijft lid zolang het lid is van een college en dat college het lid aanwijst. DG&J heeft daar zelf geen invloed op c.q. zeggenschap over. Met opmerkingen [GLv14]: Deze bepaling is overbodig, zie hiervoor. Met opmerkingen [GLv15]: Idem. Artikel Een lid van het algemeen bestuur kan te allen tijde ontslag nemen. 2. Een lid van het algemeen bestuur dat ontslag heeft genomen behoudt het lidmaatschap totdat een opvolger is aangewezen en deze de benoeming heeft aanvaard. 2. Van elke aanwijzing en ontslag van een lid van het algemeen bestuur geven burgemeester en wethouders van de gemeente die het aangaat, binnen acht dagen Met opmerkingen [GLv16]: Deze bepaling is onwenselijk, zo niet onjuist. Gemeenschappelijke regeling DG&J Zuid-Holland Zuid Pagina 9 van 22

19 kennis aan de voorzitter van het samenwerkingsverband. 3. Degene die ophoudt burgemeester of wethouder te zijn van de gemeente waarvan het college hem als lid van het algemeen bestuur heeft aangewezen, houdt daarmede tevens op lid van het algemeen bestuur te zijn. Artikel 13 De werkwijze 1. Het algemeen bestuur stelt voor zijn vergaderingen een reglement van orde vast. 2. Het algemeen bestuur vergadert zo dikwijls de voorzitter of het dagelijks bestuur dit nodig oordeelt, of wanneer één vijfde deel van de leden van het algemeen bestuur dit onder opgave van redenen schriftelijk verzoekt. Het algemeen bestuur vergadert tenminste tweemaal per jaar. 3. Het algemeen bestuur vergadert in het openbaar. Er kan met gesloten deuren worden vergaderd wanneer dit door één vijfde gedeelte der aanwezige leden wordt verlangd of de voorzitter het nodig acht. 4. Het algemeen bestuur beslist vervolgens of met gesloten deuren zal worden vergaderd. 5. De voorzitter draagt zorg voor een openbare kennisgeving van het tijdstip, plaats en agenda van de vergadering in een of meer dag- en nieuwsbladen die in de deelnemende gemeenten verspreid worden. Artikel In een besloten vergadering van het algemeen bestuur kan noch worden beraadslaagd noch een besluit worden genomen ter zake van: a. de vaststelling en wijziging van de begroting; b. de vaststelling van de rekening; c. het invoeren, wijzigen of afschaffen van retributies of andere heffingen; d. het vaststellen, wijzigen of intrekken van verordeningen; e. het vaststellen, wijzigen of intrekken van rechtspositieregelingen voor het personeel van het openbaar lichaam; f. het toetreden tot, het uittreden uit of het wijzigen of opheffen van de regeling; g. het treffen, wijzigen, verlengen of opheffen van een gemeenschappelijke regeling tussen het openbaar lichaam en andere openbare lichamen, alsmede het toetreden tot en het uittreden uit een dergelijke regeling; h. het oprichten van of deelnemen in stichtingen, maatschappen, vennootschappen en coöperatieve en andere vereniging dan wel het ontbinden daarvan of het beëindigen van deelneming daaraan. 2. In een besloten vergadering van het algemeen bestuur kan geen besluit worden genomen ter zake van: a. het aangaan van geldleningen, het aangaan van rekening-courant overeenkomsten, het uitlenen van gelden en het waarborgen van geldelijke verplichtingen door anderen aan te gaan; b. het geheel of gedeeltelijk vervreemden en het bezwaren van onroerend goed; c. het doen van een uitgaaf voordat de begroting waarbij deze uitgaaf is geraamd, is goedgekeurd. Artikel 15 Besluitvorming 1. Elk lid van het algemeen bestuur heeft een gewogen stemrecht. De stemverhouding is gebaseerd op het aantal inwoners van de deelnemende gemeente gedeeld door 8.500, met dien verstande dat breuken naar boven worden afgerond. Het aantal stemmen dat een lid in de vergadering kan uitbrengen wordt bepaald door het aantal inwoners van de gemeente die het lid vertegenwoordigt. Hierbij geldt de volgende stemverdeling: a. een gemeente met minder dan inwoners: 1 stem; b. een gemeente met of meer inwoners, maar minder dan inwoners: 2 stemmen; Gemeenschappelijke regeling DG&J Zuid-Holland Zuid Pagina 10 van 22 Met opmerkingen [GLv17]: Deze bepaling is hier niet op z'n plaats en inhoudelijk deels achterhaald. In de praktijk gebeurde dit al niet. Met opmerkingen [GLv18]: Samenstelling en stemgewicht in het algemeen bestuur zijn zo eenvoudig mogelijk gehouden. Ander verhoudingen zijn ofwel niet bruikbaar ofwel leiden niet tot een ander resultaat. Met opmerkingen [GLv19]: Gemeente Inwoners 2018 stem 1 Alblasserdam Dordrecht Gorinchem Hardinxveld-Giessendam Hendrik-Ido-Ambacht Hoeksche Waard Molenlanden Papendrecht Sliedrecht Zwijndrecht

20 c. een gemeente met of meer inwoners, maar minder dan inwoners: 3 stemmen; d. een gemeente met of meer inwoners, maar minder dan inwoners: 4 stemmen; e. een gemeente met of meer inwoners: 5 stemmen. 2. Bij de bepaling van het aantal inwoners, als bedoeld in het eerste lid, wordt uitgegaan van de cijfers zoals deze door het Centraal Bureau voor de Statistiek zijn vastgesteld per 1 januari van het jaar voorafgaande aan het jaar van aanvang van iedere zittingsperiode van de raden. 3. De voorzitter onthoudt zich van stemmen. 4. Besluiten worden genomen met meerderheid van stemmen, tenzij anders in deze regeling is bepaald. Als de stemmen staken wordt het voorstel geacht te zijn verworpen. Met opmerkingen [GLv20]: Dit is de reeds bestaande bepaling. Artikel 16 Bevoegdheden Alle bevoegdheden in het kader van deze regeling, die niet aan een ander orgaan zijn opgedragen, behoren aan het algemeen bestuur. Artikel 17 Informatie en verantwoordingsplicht 1. Het algemeen bestuur verstrekt zo spoedig mogelijk aan de colleges of de raden van de deelnemende gemeenten schriftelijk alle inlichtingen die door een of meer leden van die colleges of raden worden gevraagd. 2. Een lid van het algemeen bestuur verstrekt het college dat hem als lid heeft aangewezen schriftelijk dan wel op een andere door dat college te bepalen wijze, alle inlichtingen die door een of meer leden worden gevraagd. 3. Een lid van het algemeen bestuur is aan het college dat hem als lid heeft aangewezen, verantwoording verschuldigd voor het door hem in het algemeen bestuur gevoerde beleid. 4. Het afleggen van verantwoording geschiedt volgens door het betrokken college geregelde wijze. Artikel 18 Vergoedingen De leden van het algemeen bestuur ontvangen voor hun werkzaamheden geen vergoeding. AFDELING 2 Artikel 19 HET DAGELIJKS BESTUUR Samenstelling 1. Het dagelijks bestuur bestaat naast de voorzitter van het algemeen bestuur uit maximaal vier drie leden die door het algemeen bestuur uit zijn midden worden aangewezen., met dien verstande dat twee leden afkomstig moeten zijn uit de subregio Drechtsteden, terwijl de subregio s Alblasserwaard en Vijfheerenlanden en Hoeksche Waard elk met één lid in het dagelijks bestuur zijn vertegenwoordigd. 2. De aanwijzing van de leden van het dagelijks bestuur vindt plaats in de eerste vergadering van het algemeen bestuur in nieuwe samenstelling. 3. Met betrekking tot deze leden van het dagelijks bestuur zijn de artikelen 40 en 41 van de Gemeentewet van overeenkomstige toepassing. 4. Deze leden van het dagelijks bestuur treden als lid van dat bestuur af op de dag van de eerste vergadering van het algemeen bestuur in nieuwe samenstelling. Zij zijn terstond herkiesbaar. Gemeenschappelijke regeling DG&J Zuid-Holland Zuid Pagina 11 van 22 Met opmerkingen [GLv21]: Dit is de reeds bestaande bepaling. Met opmerkingen [GLv22]: Redactioneel

21 5. Degene die, met inachtneming van het derde lid, ophoudt lid van het algemeen bestuur te zijn, houdt tevens op lid van het dagelijks bestuur te zijn. 6. Indien tussentijds een plaats in het dagelijks bestuur vacant of beschikbaar komt, wijst het algemeen bestuur zo spoedig mogelijk een nieuw lid aan. Gaat het openvallen van een plaats in het dagelijks bestuur gepaard met het openvallen van een plaats in het algemeen bestuur, dan wordt het aanwijzen van een nieuw lid van het dagelijks bestuur uitgesteld totdat de opengevallen plaats in het algemeen bestuur is bezet. 7. Hij die als lid van het dagelijks bestuur ontslag neemt blijft zijn functie waarnemen, totdat de opvolger zijn functie heeft aanvaard. 8. Een lid van het dagelijks bestuur kan, in geval van langdurige afwezigheid, worden vervangen door een ander lid van het dagelijks bestuur of door een door het algemeen bestuur uit zijn midden aan te wijzen lid. Deze tijdelijke vervanging kan ook plaats hebben, indien een lid van het dagelijks bestuur het voorzitterschap waarneemt. Met opmerkingen [GLv23]: Deze bepaling is niet relevant. Met opmerkingen [GLv24]: Deze bepaling is onwenselijk, zo niet onjuist. Artikel 20 De werkwijze 1. Het dagelijks bestuur vergadert minimaal zesmaal per jaar of zo dikwijls de voorzitter het nodig oordeelt of tenminste twee leden die dit de voorzitter schriftelijk en met redenen omkleed verzoeken. In het laatste geval wordt de vergadering binnen veertien dagen na een zodanig verzoek gehouden. 2. In de eerste vergadering van elke zittingsperiode regelen de leden van het dagelijks bestuur onderling de werkzaamheden alsmede de onderlinge plaatsvervanging. De taakverdeling wordt medegedeeld aan het algemeen bestuur en aan de deelnemende gemeenten. 3. Het dagelijks bestuur stelt een reglement van orde voor zijn vergaderingen vast. Dit reglement wordt medegedeeld aan het algemeen bestuur. Artikel 21 Besluitvorming Elk lid van het dagelijks bestuur heeft in de vergadering een stem. De artikelen 56, 58 en 59 van de Gemeentewet zijn van overeenkomstige toepassing. Artikel 22 Bevoegdheden 1. Het dagelijks bestuur oefent, voor zover het algemeen bestuur daartoe besluit en dan naar door dat bestuur te stellen regelen, de aan het algemeen bestuur wettelijk toegekende of krachtens de regeling hem toevallende bevoegdheden uit, met uitzondering van: a. het vaststellen en wijzigen van de begroting; b. het vaststellen van de jaarrekening; c. het vaststellen, wijzigen of intrekken van verordeningen; d. het toetreden tot, uittreden uit of wijzigen van de gemeenschappelijke regeling overeenkomstig het gestelde in hoofdstuk 12 van de regeling; e. het vaststellen van het algemeen beleid; 2. Van besluiten van het algemeen bestuur als bedoeld in het eerste lid, doet het dagelijks bestuur binnen vijf werkdagen mededeling aan de aan de regeling deelnemende gemeenten. 3. Het dagelijks bestuur heeft in elk geval de bevoegdheden die artikel 33b van de wet aan het dagelijks bestuur toekent. Artikel 23 Informatie en verantwoordingsplicht Met opmerkingen [GLv25]: Deze toevoeging is overbodig. Aangenomen mag worden dat een te nemen delegatiebesluit daarover voldoende duidelijkheid verschaft. Met opmerkingen [GLv26]: Het dagelijks bestuur heeft een aantal wettelijke bevoegdheden die niet aan het AB toekomen. Voor de duidelijkheid wordt daarnaar verwezen om discussie te voorkomen. 1. Het dagelijks bestuur geeft aan de colleges of de raden van de deelnemende gemeenten alle inlichtingen die door één of meer leden van die colleges worden gevraagd. 2. Het dagelijks bestuur en elk van zijn leden zijn voor het in dat bestuur gevoerde beleid tezamen en ieder afzonderlijk verantwoording verschuldigd aan het algemeen bestuur. Gemeenschappelijke regeling DG&J Zuid-Holland Zuid Pagina 12 van 22

22 3. Het dagelijks bestuur en elk van zijn leden verstrekken aan het algemeen bestuur alle inlichtingen die door één of meer leden daarvan worden gevraagd. 4. Een lid van het dagelijks bestuur kan door het algemeen bestuur worden ontslagen, indien dit lid het vertrouwen van het algemeen bestuur niet meer bezit. Artikel 24 Vergoedingen De leden van het dagelijks bestuur ontvangen voor hun werkzaamheden geen vergoeding. AFDELING 3 Artikel 25 DE VOORZITTER Algemene bepalingen 1. De voorzitter van het algemeen- en dagelijks bestuur wordt door het college van Dordrecht uit zijn midden aangewezen. 2. Het algemeen bestuur beslist omtrent schorsing of ontslag van de voorzitter. 3. Door en uit het algemeen bestuur wordt een plaatsvervangend voorzitter aangewezen. 4. Bij afwezigheid of ontstentenis van de voorzitter wordt deze vervangen door de plaatsvervangend voorzitter. Met opmerkingen [GLv27]: Dit is de reeds bestaande bepaling. Artikel 26 De taken en bevoegdheden 1. De voorzitter is belast met de leiding van de vergaderingen van het algemeen bestuur en het dagelijks bestuur. 2. De voorzitter vertegenwoordigt het samenwerkingsverband in en buiten rechte. De voorzitter kan de vertegenwoordiging opdragen aan een door hem aan te wijzen gemachtigde. 3. Indien de gemeente, tot het bestuur waarvan hij behoort, partij is in een geding waarbij het openbaar lichaam betrokken is, oefent diens plaatsvervanger deze bevoegdheid uit. HOOFDSTUK 6 COMMISSIES VAN ADVIES EN BIJSTAND Artikel Het algemeen bestuur kan vaste commissies van advies instellen. 2. Het algemeen bestuur regelt de bevoegdheden, werkwijze en samenstelling. 3. De leden van de commissie als bedoeld in het eerste lid genieten, indien het algemeen bestuur zulks bepaalt, een op jaarbasis door het algemeen bestuur te bepalen tegemoetkoming in de kosten. Artikel Het algemeen bestuur stelt in elk geval een adviescommissie, genaamd Auditcommissie, in die het algemeen- en dagelijks bestuur gevraagd en ongevraagd adviseert met betrekking tot financiële aangelegenheden. 2. Het algemeen bestuur stelt een verordening vast waarin de samenstelling, taken en bevoegdheden en de werkwijze van de Auditcommissie verder wordt uitgewerkt. Artikel 29 Andere commissies van advies aan het dagelijks bestuur of aan de voorzitter worden door het algemeen bestuur, onderscheidenlijk het dagelijks bestuur of de voorzitter ingesteld. Gemeenschappelijke regeling DG&J Zuid-Holland Zuid Pagina 13 van 22

23 HOOFDSTUK 7 PERSONEEL EN ORGANISATIE AFDELING 1 DIRECTIE Artikel Het organisatieonderdeel Dienst Gezondheid & Jeugd staat onder dagelijkse leiding van de directeur publieke gezondheid, als bedoeld in de Wet publieke gezondheid en in de Wet veiligheidsregio's 2. Het organisatieonderdeel Serviceorganisatie Jeugd Zuid-Holland Zuid staat onder dagelijkse leiding van de directeur Serviceorganisatie Jeugd Zuid-Holland Zuid. 3. Het algemeen bestuur beslist omtrent benoeming, schorsing en ontslag van een directeur. De benoeming geschiedt uit een door het dagelijks bestuur op te maken aanbeveling. 4. De directeur publieke gezondheid en de directeur Serviceorganisatie Jeugd bewaken gezamenlijk een zo groot mogelijke eenheid van beleid, voorkomen tegenstrijdigheden in het beleid van beide organisatieonderdelen, dragen er zorg voor dat het beleid van de beide organisatieonderdelen zoveel mogelijk op elkaar aansluit en bewaken gezamenlijk de naleving van relevante wetten, kaders en richtlijnen en coördineren gezamenlijk besluitvormingsprocessen binnen het samenwerkingsverband die op de organisatieonderdelen Dienst Gezondheid & Jeugd en Serviceorganisatie Jeugd Zuid- Holland Zuid zien. 5. Elke directeur van een organisatieonderdeel kan worden bijgestaan door een controller, die de naleving van kaders en richtlijnen binnen het desbetreffende organisatieonderdeel bewaakt, alsmede de financiële processen ter zake dat organisatieonderdeel coördineert. 6. Het algemeen bestuur stelt kan voor iedere directeur een instructie vaststellen omtrent de wijze waarop die directeur zijn taken verricht. AFDELING 2 DE SECRETARIS Met opmerkingen [GLv28]: Door invoering van artikel 33b in de Wgr is de bevoegdheid tot het benoemen van ambtenaren komen te liggen bij het DB. Echter in de Wpg ligt de bevoegdheid tot het benoemen van de DPG bij het AB. Het leek goed daarover een expliciete bepaling op te nemen en deze ook voor de directeur SOJ te laten gelden. Met opmerkingen [GLv29]: Zo'n instructie is er nu niet, en het is de vraag of er behoefte aan is. Het is beter om er een 'kan'-bepaling van te maken, zoals die in het artikel over de secretaris al is opgenomen. Artikel Eén van de directeuren is secretaris van het samenwerkingsverband. 2. De secretaris staat het algemeen bestuur, het dagelijks bestuur en de voorzitter bij de uitoefening van hun taak terzijde. 3. Het algemeen bestuur kan voor de secretaris een instructie vaststellen. 4. Het algemeen bestuur beslist omtrent benoeming, schorsing en ontslag van de secretaris. De benoeming geschiedt uit een door het dagelijks bestuur op te maken aanbeveling. 5. Het algemeen bestuur regelt de vervanging van een secretaris bij zijn afwezigheid. 6. De secretaris woont de vergaderingen bij van het algemeen bestuur en het dagelijks bestuur. De directeur die geen secretaris is, woont de vergaderingen bij van het algemeen bestuur en het dagelijks bestuur. De directeur die geen secretaris is, zal een (gedeelte van een) vergadering van het algemeen bestuur dan wel het dagelijks bestuur niet bijwonen als dat naar het oordeel van het algemeen bestuur dan wel het dagelijks bestuur niet gewenst is vanwege de te behandelen vergaderonderwerpen in de desbetreffende vergadering. 7. Alle stukken uitgaande van het algemeen bestuur en het dagelijks bestuur worden door de secretaris mede ondertekend. 8. Titel II, Hoofdstuk VII van de Gemeentewet is op de secretaris van overeenkomstige toepassing. Met opmerkingen [GLv30]: Deze bepaling is verouderd. De betreffende bepalingen zijn al lang niet meer van toepasbaar op een secretaris van een niet gedualiseerde organisatie. Alle relevante bepalingen staan trouwens in dit artikel, zodat de verwijzing onnodig is. Gemeenschappelijke regeling DG&J Zuid-Holland Zuid Pagina 14 van 22

24 AFDELING 3 RECHTSPOSITIE PERSONEEL Artikel Het dagelijks bestuur is, binnen het raam van de door het algemeen bestuur vastgestelde kaders, belast met het aanstellen van personeel als ambtenaar, het tewerkstellen op arbeidsovereenkomst naar burgerlijke recht en met het schorsen en ontslaan van het personeel van het openbaar lichaam. 2. Het dagelijks bestuur kan de in het eerste lid bedoelde bevoegdheden ter zake personeel ten behoeve van een organisatieonderdeel opdragen aan de directeur van dat organisatieonderdeel. 3. De rechtspositie en bezoldiging van de ambtenaren en van het personeel de werknemers, werkzaam op arbeidsovereenkomst naar burgerlijk recht, wordt bepaald door de regels welke zijn of zullen worden vastgesteld voor het personeel de werknemers in dienst van de gemeente Dordrecht, tenzij, overeenkomstig het bepaalde in de Ambtenarenwet, het algemeen dagelijks bestuur op enig moment zelf voorziet in (onderdelen van) de rechtspositie en bezoldiging. AFDELING 4 ORGANISATIE Met opmerkingen [GLv31]: De wijzigingen in dit artikel zijn tweeledig. Allereerst is het vaststellen van de rechtspositie op grond van artikel 33b Wgr een wettelijke bevoegdheid van het dagelijks bestuur. Bovendien stelt het dagelijks bestuur in Drechtstedenverband al een groot deel van de lokale regelingen zelf vast. Waarmee overigens de facto ook de regels van Dordrecht worden gevolgd. Tenslotte worden vooruitlopend op de WNRA de verwijzingen naar ambtenaren(recht) geschrapt. Ze zijn op termijn formeel verouderd, maar nu al feitelijk overbodig. Artikel 33 Het dagelijks bestuur regelt de inrichting van de organisatie van het samenwerkingsverband, met inachtneming van het bepaalde in de artikelen 2 tot en met 5. HOOFDSTUK 8 ALGEMENE FINANCIËLE BEPALINGEN AFDELING 1 FINANCIËLE ADMINISTRATIE Artikel Het algemeen bestuur stelt bij verordening de uitgangspunten voor het financiële beleid, alsmede de regels voor het financiële beheer en voor de inrichting van de financiële organisatie vast. 2. Het algemeen bestuur stelt bij verordening regels vast voor de controle op het financiële beheer en op de inrichting van de financiële organisatie. 3. De artikelen 212 en 213 van de Gemeentewet zijn van overeenkomstige toepassing. AFDELING 2 DE BEGROTING Artikel Het algemeen bestuur stelt uiterlijk 15 juli de begroting voor het volgend jaar en een meerjarenbegroting van het samenwerkingsverband vast. 2. Het dagelijks bestuur zendt de ontwerpbegroting uiterlijk acht weken voordat zij aan het algemeen bestuur wordt aangeboden toe aan de raden van de deelnemende gemeenten. a. De gemeentebesturen leggen de ontwerp-begroting veertien dagen ter inzage en stellen haar tegen betaling van de kosten algemeen verkrijgbaar. b. Van de ter inzage legging en verkrijgbaarstelling geschiedt van gemeentewege openbare kennisgeving. c. Behandeling in de gemeenteraad kan niet eerder plaatsvinden dan twee weken na de openbare kennisgeving. Met opmerkingen [GLv32]: De bepalingen a t/m c behoren tot het eigen domein van de gemeenten en zijn hier overbodig. Gemeenschappelijke regeling DG&J Zuid-Holland Zuid Pagina 15 van 22

25 3. Indien de raden van de deelnemende gemeenten omtrent de ontwerpbegroting aan het dagelijks bestuur tijdig hun gevoelen hebben doen blijken, voegt dit bestuur de ontvangen commentaren waarin dit gevoelen is vervat bij de ontwerpbegroting. De raden van de deelnemende gemeenten kunnen binnen acht weken na ontvangst van de ontwerpbegroting hun zienswijze over die begroting bij het dagelijks bestuur naar voren brengen. Het dagelijks bestuur voegt de commentaren waarin deze zienswijze zijn vervat bij de ontwerpbegroting, zoals deze aan het algemeen bestuur wordt aangeboden. 4. Na vaststelling van de begroting zendt het algemeen bestuur de begroting aan de raden van de deelnemende gemeenten, die ter zake gedeputeerde staten van hun gevoelen kunnen doen blijken. 5. Het dagelijks bestuur zendt de begroting terstond na vaststelling aan gedeputeerde staten. Met opmerkingen [GLv33]: Het betreft een vereenvoudiging van de tekst. De strekking blijft gelijk en sluit aan op de wettelijke bepalingen. Artikel In de begroting wordt aangegeven welke bijdrage elke deelnemende gemeente verschuldigd is aan het samenwerkingsverband. De begroting geeft per organisatieonderdeel inzicht in de baten en lasten van dat organisatieonderdeel. 2. Voor taken die door het organisatieonderdeel Dienst Gezondheid & Jeugd worden uitgevoerd, rekent het samenwerkingsverband aan de deelnemende gemeenten algemene kosten en overige kosten toe. Het in dit lid bepaalde geldt gelijk voor elk ander organisatieonderdeel van het samenwerkingsverband met uitzondering van het organisatieonderdeel Serviceorganisatie Jeugd Zuid-Holland, waarvoor het bepaalde in lid 6 geldt. 3. De in lid 2 bedoelde algemene kosten worden toegerekend aan alle deelnemende gemeenten op basis van het aantal inwoners. Voor het vaststellen van het aantal inwoners worden de door het Centraal Bureau voor de Statistiek openbaar gemaakte bevolkingscijfers per 1 juli van het voorvorig begrotingsjaar gebruikt. 4. De in lid 2 bedoelde overige kosten worden toegerekend aan de gemeenten die deelnemen aan de taken,waarop die kosten betrekking hebben, tenzij anders geregeld in de verordening als bedoeld in lid 6 of lid De deelnemende gemeenten betalen bij wijze van voorschot jaarlijks vóór 16 januari en vóór 16 juli telkens de helft van de in het eerste lid bedoelde bijdrage, met uitzondering van die gedeelten die op basis van lid 6 reeds bij wijze van voorschot zijn betaald. 6. Voor taken die door het organisatieonderdeel Serviceorganisatie Jeugd Zuid-Holland Zuid worden uitgevoerd stelt het algemeen bestuur bij verordening nadere regels vast over de financiële verhouding tussen de deelnemende gemeenten en het samenwerkingsverband, waaronder begrepen vaststelling van de hoogte van de bijdrage en vergoedingen en de wijze van bevoorschotting voor zover het gaat over de gedelegeerde taken en krachtens mandaat opgedragen taken en bevoegdheden. 7. Bijdragen die een deelnemende gemeente verschuldigd is aan het samenwerkingsverband ten behoeve van een organisatieonderdeel, mogen niet aangewend worden ter dekking van de kosten van een ander organisatieonderdeel. 8. Het algemeen bestuur kan, met inachtneming van lid 6, voor de verdeling van de in dit artikel bedoelde bijdragen een verordening vaststellen over de wijze waarop de door de deelnemende gemeenten verschuldigde algemene en specifieke bijdrage wordt berekend. Bij het opstellen van de verordening geldt als uitgangspunt dat de financiële gevolgen uitsluitend worden gedragen door de gemeenten die de betreffende taken hebben overgedragen. Artikel De deelnemende gemeenten dragen er zorg voor dat het samenwerkingsverband te allen tijde over voldoende middelen beschikt om aan al zijn verplichtingen jegens derden te kunnen voldoen. Gemeenschappelijke regeling DG&J Zuid-Holland Zuid Pagina 16 van 22

26 2. Onverminderd het gestelde in het eerste lid garanderen de deelnemende gemeenten jegens iedere geldgever de nakoming van de huidige en toekomstige verplichtingen die de publieke rechtspersoon te eniger tijd jegens die geldgever heeft. 3. Indien een der deelnemende gemeenten op grond van een in het eerste of tweede lid bedoelde borgstelling of garantie wordt aangesproken door een geldgever zijn de deelnemende gemeenten jegens elkaar verplicht bij te dragen in de schuld waarvoor de eerstbedoelde deelnemende gemeente wordt aangesproken, in de verhouding tot het inwoneraantal op 1 januari van het dienstjaar waarin de geldlening wordt aangegaan. 4. De interne verhaalsafspraken hierop betrekking hebbend, regarderen de geldgever niet. Artikel 38 Het dagelijks bestuur zendt vóór 15 april van het jaar voorafgaande aan dat waarvoor de begroting dient, de algemene financiële en beleidsmatige kaders en de voorlopige jaarrekening aan de raden van de deelnemende gemeenten. Artikel 39 De bepalingen van artikel 35 betreffende de ontwerpbegroting zijn mede van toepassing op besluiten tot wijziging van de begroting, voor zover die wijzigingen invloed hebben op de bijdragen van de deelnemende gemeenten. Artikel 40 Wanneer het algemeen bestuur blijkt, dat de raad van een deelnemende gemeente weigert de in artikel 36, lid 1 bedoelde bijdrage in de gemeentebegroting op te nemen, doet het algemeen bestuur aan gedeputeerde staten het verzoek over te gaan tot toepassing van de artikelen 194 juncto 195 van de Gemeentewet. AFDELING 3 DE REKENING Artikel Van de inkomsten en uitgaven van het samenwerkingsverband wordt door het dagelijks bestuur over elk dienstjaar verantwoording afgelegd aan het algemeen bestuur onder overlegging van de rekening met de daarbij behorende bescheiden. 2. Het dagelijks bestuur biedt deze rekening, met toevoeging van een verslag van een onderzoek naar de deugdelijkheid van de rekening, ingesteld door de overeenkomstig artikelen 212 en 213 van de Gemeentewet aangewezen accountant(s), alsmede hetgeen het dagelijks bestuur voor zijn verantwoording dienstig acht, ter vaststelling aan het algemeen bestuur aan. 3. Bij het toezenden van de voorlopige jaarrekening als bedoeld in artikel 38 worden de raden van de deelnemende gemeenten in de gelegenheid gesteld een zienswijze te geven. 4. De rekening en de toelichting daarop, alsmede het advies dat ter zake door de Auditcommissie, als bedoeld in artikel 28 van deze regeling, werd uitgebracht, wordt gelijktijdig met de aanbieding aan het algemeen bestuur aan de raden van de deelnemende gemeenten gezonden. 5. Het algemeen bestuur onderzoekt de rekening zonder uitstel en stelt haar vast voor 1 juli volgend op het jaar waarop deze betrekking heeft. 6. De rekening wordt binnen twee weken na vaststelling met alle bijbehorende stukken aan gedeputeerde staten aangeboden. Van de vaststelling doet het dagelijks bestuur mededeling aan de raden der deelnemende gemeenten. Met opmerkingen [GLv34]: Dit artikel komt tegemoet aan de wensen van de werkgroep grip op de GR. Bovendien is het een regelmatig onderwerp dat opduikt in de vergaderingen van het AB. Overigens wordt de jaarrekening al in veel raden besproken. Het kan volgens de werkgroep Grip op de GR ook een moment van evaluatie zijn. Gemeenschappelijke regeling DG&J Zuid-Holland Zuid Pagina 17 van 22

27 7. De vaststelling van de rekening strekt het dagelijks bestuur tot decharge, behoudens later in rechte gebleken valsheid in geschrifte of andere onregelmatigheden. Artikel In de rekening wordt het door elk der deelnemende gemeenten over het betreffende jaar werkelijk verschuldigde bedrag opgenomen, waarbij per organisatieonderdeel een uitsplitsing wordt gemaakt van de gerealiseerde inkomsten en uitgaven. 2. De kosten worden, rekening houdende met andere inkomsten, per organisatieonderdeel over de deelnemende gemeenten verdeeld naar rato van de verdeelmaatstaven die in de begroting van datzelfde jaar worden gehanteerd voor die organisatieonderdelen. 3. Verrekening van het verschil tussen het op grond van artikel 36, lid 5 en lid 6 betaalde voorschotten en de werkelijk verschuldigde bedragen vindt plaats onmiddellijk na de kennisgeving aan de gemeenten van de vaststelling van de rekening. Gemeenschappelijke regeling DG&J Zuid-Holland Zuid Pagina 18 van 22

28 HOOFDSTUK 9 GESCHILLEN Artikel 43 Ten aanzien van geschillen omtrent de toepassing van de regeling in de ruimste zin, geldt het gestelde in artikel 28 van de wet. HOOFDSTUK 10 KLACHTEN- EN OMBUDSVOORZIENING Artikel Het algemeen bestuur stelt, met inachtneming van hoofdstuk 9, titel 9.1 van de Algemene wet bestuursrecht, een interne klachtenregeling vast. 2. Het openbaar lichaam sluit, teneinde te voldoen aan de bepalingen in hoofdstuk 9, titel 9.2 van de Algemene wet bestuursrecht, een overeenkomst met de Nationale ombudsman. HOOFDSTUK 11 HET ARCHIEF Artikel Het dagelijks bestuur draagt zorg voor de archiefbescheiden van het samenwerkingsverband en haar organen overeenkomstig een door het algemeen bestuur met inachtneming van de Archiefwet vast te stellen regeling, welke aan gedeputeerde staten moet worden medegedeeld. 2. De secretaris is belast met het beheer van de archiefbescheiden voor zover deze archiefbescheiden niet zijn overgebracht naar de archiefbewaarplaats van de gemeente Dordrecht, doch kan deze taak aan een andere ambtenaar delegeren. 3. De archivaris van de gemeente Dordrecht oefent toezicht uit op het in het derde lid genoemde beheer. 4. Voor de bewaring van de op grond van artikel 12 van de Archiefwet 1995 over te brengen archiefbescheiden van de in deze regeling genoemde organen is aangewezen de archiefbewaarplaats van de gemeente Dordrecht. 5. De in het vierde lid bedoelde archiefbescheiden worden beheerd door de archivaris van de gemeente Dordrecht. Gemeenschappelijke regeling DG&J Zuid-Holland Zuid Pagina 19 van 22

29 HOOFDSTUK 12 TOETREDING, UITTREDING, WIJZIGING EN OPHEFFING Artikel 46 Toetreding 1. Het dagelijks bestuur zendt een verzoek tot toetreding van een andere gemeente tot deze regeling aan de colleges der deelnemende gemeenten. 2. Toetreding tot de regeling door andere gemeenten kan plaatsvinden indien de colleges van tenminste twee derde van de deelnemende gemeenten daarmee instemmen. 3. Het algemeen bestuur regelt de gevolgen van de toetreding en kan aan de toetreding bepaalde voorwaarden verbinden. 4. Terstond na de toetreding worden door het college van de toetredende gemeente de leden van het algemeen bestuur aangewezen. Artikel 47 Uittreding 1. Een deelnemende gemeente kan uittreden door toezending aan het algemeen bestuur van het daartoe strekkende besluit van haar college. 2. Het dagelijks bestuur zendt een besluit tot uittreding van een gemeente aan de colleges van de overige deelnemende gemeenten. 3. Tenzij het algemeen bestuur een kortere termijn bepaalt, kan de uittreding niet eerder plaatsvinden dan tegen 31 december van het tweede kalenderjaar volgende op dat waarin het besluit tot uittreding door het algemeen bestuur is vastgesteld. 4. Het algemeen bestuur besluit over de voorwaarden waaronder de uittreding kan worden geëffectueerd en regelt de financiële en overige gevolgen van de uittreding. 5. De uittreedsom bestaat in beginsel uit een vergoeding ter compensatie van frictiekosten en desintegratiekosten, onder aftrek van eventuele baten. 6. Onder frictiekosten wordt verstaan alle incidentele kosten te maken door het samenwerkingsverband, ontstaan als direct gevolg van de uittreding. 7. Onder desintegratiekosten wordt verstaan alle kosten direct dan wel toekomstig te maken dan wel te dragen door het samenwerkingsverband, die samenhangen met de afbouw van overcapaciteit in personele en materiële sfeer en andere verplichtingen, de afbouw van risico s daarbij inbegrepen, ontstaan als direct gevolg van de uittreding. 8. Het vorige lid is van overeenkomstige toepassing op kosten te dragen door het samenwerkingsverband die samenhangen met de afbouw van overcapaciteit in personele en materiële sfeer en andere verplichtingen, de afbouw van risico s daarbij inbegrepen, ontstaan binnen een periode van 5 jaar vanaf het moment van uittreding als direct gevolg van de uittreding. 9. Het algemeen bestuur kan afwijkende uittredingsregels vaststellen voor specifiek omschreven taken. Bij voorkeur maakt de voorbereiding van afwijkende uittredingsregels deel uit van de besluitvorming waarbij de deelnemende gemeenten nieuwe taken aan het samenwerkingsverband opdragen, zodat de colleges of de gemeenteraden hun zienswijze op de uittredingsregels kunnen geven. Met opmerkingen [GLv35]: De leden 5 t/m/ 8 sluiten aan op de staande jurisprudentie. En op de praktijk waarmee de uittreding van Vijfheerenlanden is uitgevoerd Met opmerkingen [GLv36]: Lid 9 sluit aan op het inzicht dat uittreden maatwerk is, zodat het van belang is om bij het aangaan van nieuwe verplichtingen vooraf na te denken over een exit-strategie. Artikel 48 Wijziging 1. Zowel het algemeen bestuur, op voorstel van het dagelijks bestuur, als de colleges van de deelnemende gemeenten kunnen voorstellen doen tot wijziging van de regeling. 2. De regeling wordt gewijzigd zodra de colleges van tenminste drie vierde van het aantal deelnemende gemeenten tot deze wijziging hebben besloten. Gemeenschappelijke regeling DG&J Zuid-Holland Zuid Pagina 20 van 22

30 Artikel 49 Opheffing 1. De regeling kan worden opgeheven, wanneer de colleges van tenminste drie vierde van het aantal deelnemende gemeenten daartoe besluiten. 2. Een besluit, als bedoeld in het eerste lid, kan niet eerder worden genomen dan nadat het algemeen bestuur daarover zijn mening heeft kenbaar gemaakt. 3. In geval van opheffing van de regeling regelt het algemeen bestuur de financiële gevolgen van de opheffing in een liquidatieplan. Hierbij kan van bepalingen van deze regeling worden afgeweken. 4. Het liquidatieplan wordt door het algemeen bestuur, de raden der colleges van de deelnemende gemeenten gehoord, vastgesteld. en behoeft de goedkeuring van gedeputeerde staten. 5. Het liquidatieplan voorziet in ieder geval ook in de financiële en overige gevolgen die de opheffing voor het personeel heeft. 6. De organen van het samenwerkingsverband blijven, zo nodig, na het tijdstip van de opheffing van de regeling in functie, totdat de liquidatie is voltooid. Artikel 50 Bekendmaking 1. Het gemeentebestuur van Dordrecht draagt zorg voor de toezending van de regeling aan gedeputeerde staten, als bedoeld in artikel 26 van de wet, en maakt de regeling tijdig in alle deelnemende gemeenten bekend door kennisgeving van de inhoud daarvan in de Staatscourant. Artikel 140 van de Gemeentewet is van overeenkomstige toepassing. 2. De colleges van de deelnemende gemeenten nemen de regeling op in het register dat zij bijhouden op grond van artikel 27 van de wet. HOOFDSTUK 13 OVERGANGS- EN SLOTBEPALINGEN Artikel Deze regeling wordt getroffen voor onbepaalde tijd. 2. De regeling treedt in werking op de dag na publicatie, en zo publicatie later plaatsvindt, met terugwerkende kracht tot 1 juli 2019; 3. De regeling kan worden aangehaald als Gemeenschappelijke regeling Dienst Gezondheid & Jeugd Zuid-Holland Zuid. 4. Deze gemeenschappelijke regeling is was bij eerste vaststelling in 2011 in formele zin een wijziging van de Gemeenschappelijke regeling Regio Zuid-Holland Zuid, zodat het samenwerkingsverband de rechtspersoonlijkheid en alle daarmee samenhangende rechten en verplichtingen van de Regio Zuid-Holland Zuid voortzet, tenzij de regeling daarin uitdrukkelijk anders heeft voorzien. 5. De tekst van de Gemeenschappelijke regeling Regio Zuid-Holland Zuid, vastgesteld 1 juli 2009, inwerking getreden 22 juli 2009, wordt ingetrokken. Met opmerkingen [GLv37]: Omdat de tekst van de regeling als geheel opnieuw wordt vastgesteld komt in het besluit ook de datum van inwerkingtreden voor. Hoewel publicatie in de Staatscourant voor 1 juli a.s. haalbaar moet zijn, moeten we er rekening mee houden dat de deadline niet wordt gehaald.. Vandaar de terugwerkende kracht. Met opmerkingen [GLv38]: Deze bepaling blijft belangrijk, omdat de RZHZ nooit is geliquideerd. Na zeven jaar kunnen we inmiddels wel in de verleden tijd spreken. Vandaar dat het vijfde lid ook kan worden ingetrokken. Gemeenschappelijke regeling DG&J Zuid-Holland Zuid Pagina 21 van 22

31 Aldus besloten op: < DATUM > door burgemeester en wethouders van Alblasserdam, gelet op de daartoe op grond van artikel 1, tweede lid, van de Wet gemeenschappelijke regelingen op < DATUM > verkregen toestemming van de gemeenteraad; < DATUM > door burgemeester en wethouders van Dordrecht, gelet op de daartoe op grond van artikel 1, tweede lid, van de Wet gemeenschappelijke regelingen op < DATUM > verkregen toestemming van de gemeenteraad; < DATUM > door burgemeester en wethouders van Gorinchem, gelet op de daartoe op grond van artikel 1, tweede lid, van de Wet gemeenschappelijke regelingen op < DATUM > verkregen toestemming van de gemeenteraad; < DATUM > door burgemeester en wethouders van Hardinxveld-Giessendam, gelet op de daartoe op grond van artikel 1, tweede lid, van de Wet gemeenschappelijke regelingen op < DATUM > verkregen toestemming van de gemeenteraad; < DATUM > door burgemeester en wethouders van Hendrik-Ido-Ambacht, gelet op de daartoe op grond van artikel 1, tweede lid, van de Wet gemeenschappelijke regelingen op < DATUM > verkregen toestemming van de gemeenteraad; < DATUM > door burgemeester en wethouders van Hoeksche Waard, gelet op de daartoe op grond van artikel 1, tweede lid, van de Wet gemeenschappelijke regelingen op < DATUM > verkregen toestemming van de gemeenteraad; < DATUM > door burgemeester en wethouders van Molenlanden, gelet op de daartoe op grond van artikel 1, tweede lid, van de Wet gemeenschappelijke regelingen op < DATUM > verkregen toestemming van de gemeenteraad; < DATUM > door burgemeester en wethouders van Papendrecht, gelet op de daartoe op grond van artikel 1, tweede lid, van de Wet gemeenschappelijke regelingen op < DATUM > verkregen toestemming van de gemeenteraad; < DATUM > door burgemeester en wethouders van Sliedrecht, gelet op de daartoe op grond van artikel 1, tweede lid, van de Wet gemeenschappelijke regelingen op < DATUM > verkregen toestemming van de gemeenteraad; < DATUM > door burgemeester en wethouders van Zwijndrecht, gelet op de daartoe op grond van artikel 1, tweede lid, van de Wet gemeenschappelijke regelingen op < DATUM > verkregen toestemming van de gemeenteraad. Gemeenschappelijke regeling DG&J Zuid-Holland Zuid Pagina 22 van 22

32 Bestuursagenda Gemeenschappelijke regeling Dienst Gezondheid & Jeugd 2019 (wettelijke) betrokkenheid gemeenten/raden Maand Algemeen Bestuur Gemeenteraad Planning Maart 28 maart (themabijeenkomst) Opiniërend bespreken Onderzoek beperking jeugdhulp uitgaven Lokale nota's volksgezondheid 6e wijziging Gemeenschappelijke regeling Vervolg op het rapport financiële solidariteit. Bijdrageverordening Voorgestelde bijdrageverordening is voor zienswijze aan de gemeente aangeboden. Bijdrageverordening Gemeenten is gevraagd uiterlijk 30 april hun zienswijze aan te leveren. Definitieve besluitvorming over de bijdrageverordening vindt plaats in het AB van 16 mei. 1

33 Maand Algemeen Bestuur Gemeenteraad Planning April 11 april Ter besluitvorming Concept Gemeenschappelijke regeling Dienst Gezondheid & Jeugd Zuid-Holland Zuid Beleidsadvies publieke gezondheid Procesnotitie solidariteit Gemeenschappelijke regeling Het voorstel tot wijziging van de gemeenschappelijke regeling wordt voor vaststelling aan de colleges voorgelegd. Voor de wijziging dient het college toestemming aan de raad te vragen (Wgr art. 1.2 en 1.3). Gemeenschappelijke regeling Gemeenten wordt gevraagd uiterlijk 3 juni hun instemming te verlenen, met toestemming van de raad. Ontwerpbegroting De ontwerpbegroting wordt voor zienswijze aan de gemeenteraden voorgelegd. Er wordt een gezamenlijke informatiebijeenkomst voor raden georganiseerd door de drie gemeenschappelijke regelingen in de regio ZHZ (OZHZ, DG&J, VRZHZ) over de jaarrekening en begroting (in april/mei). Communicatie hierover volgt. Ontwerpbegroting Gemeenteraden worden gevraagd uiterlijk 10 juni hun zienswijze aan te leveren. Definitieve besluitvorming over de begroting vindt na zienswijzeprocedure plaats in het AB van 4 juli. 2

34 Maand Algemeen Bestuur Gemeenteraad Planning Mei 16 mei AB-Besluitvormend Omdenknotitie SOJ Programmaplan omgevingswet Bijdrageverordening 2019 Wijziging GR DG&J AB-Opiniërend --- AB-Informerend Ontwikkelagenda aanpak personen met verward gedrag Stand van Zaken ontwikkeling instroom VT Resultaten samenwerking VT en lokale team Stand van zaken Antibioticaresistentie 3

35 Maand Algemeen Bestuur Gemeenteraad Planning Juni 4

36 Maand Algemeen Bestuur Gemeenteraad Planning Juli Aug. 4 juli AB-Besluitvormend Jaarrekening 2018 Begroting e burap 2019 Aanbesteding JGZ 2020 Advies/public health strategie vaccinatiegraad AB-Opiniërend Ontwikkeling Centrum seksuele gezondheid AB-Informerend Stand van zaken besluit Gemeenschappelijke regeling Rapportage staat van de jeugd 5

37 Maand Algemeen Bestuur Gemeenteraad Planning September 26 september (thema) 6

38 Maand Algemeen Bestuur Gemeenteraad Planning Oktober 10 oktober AB-Besluitvormend Beleidsontwikkeling toezicht kinderopvang AB-Opiniërend Programma infectiepreventie Zuid Holland Zuid Doorontwikkeling toezicht WMO/toezicht sociaal domein Rol GGD bij vaccinaties op verzoek Meerjarenbeleidsplan AB-Informerend Evaluatie kennisprogramma Stand van zaken ontwikkeling instroom VT Resultaten samenwerking VT en lokale teams 7

39 Maand Algemeen Bestuur Gemeenteraad Planning November 14 november AB-Besluitvorming Geactualiseerde begroting e burap 2019 Ontwikkeling centrum seksuele gezondheid AB-Opiniërend Beleidsontwikkeling toezicht kinderopvang Pilot vroegsignalering in het basisonderwijs (samen met SOJ en VT) AB-informerend Jaarverslag leerplicht

40 Maand Algemeen Bestuur Gemeenteraad Planning December 12 december Ter besluitvorming Programma infectiepreventie Zuid-Holland Zuid Meerjarenbeleidsplan DG&J Meerjarenbeleidsplan Evaluatie proeftuin Jongeren in een kwetsbare positie Ter informatie Kennisprogramma Programma publieke gezondheid Contactgegevens Bestuursondersteuning Voor vragen over de jaaragenda, vergaderingen, procedures en stukken kunt u contact opnemen met bestuursondersteuning. Angèl Teunissen-Arqua Directiesecretaresse Leo van der Giessen Directiesecretaris juridisch controller apm.arqua@dgjzhz.nl l.vander.giessen@dgjzhz.nl 9

41 10

42 Servicecentrum Drechtsteden Afdeling Financiën en Inkoop T.a.v. de heer S.R. Clement Postbus AP Dordrecht Via de post en via de mail Datum Betreft 18 maart 2019 Aanbesteding JeugdGezondheidsZorg DG&J Zuid-Holland Zuid Geachte heer Clement, Met grote belangstelling heb ik kennisgenomen van de aanbestedingsleidraad Jeugdgezondheidszorg 2020 van de Dienst Gezondheid & Jeugd. Ik lees en begrijp dat de regio Zuid-Holland Zuid veel waarde hecht aan de verbinding tussen de jeugdgezondheidszorg en de jeugdhulp. Het gunningscriterium van onderdeel 4.3, en dan met name het gewicht van en de gedachte achter de kwalitatieve doelstellingen, komen zeer overeen met het toekomstbeeld van de stichting Jeugdteams Zuid-Holland Zuid (hierna: de stichting). Aangezien de stichting niet zelf meedoet aan de aanbesteding, en dus mede afhankelijk is van een toekomstige partner, nemen wij de gelegenheid om meer kleur te geven aan een toekomstige gezamenlijke samenwerking. We kijken er naar uit om samen met de toekomstige partner in te zetten op preventie zodat de juiste hulp op het juiste moment nog meer tot zijn recht kan komen voor gezinnen met kinderen. Wij verzoeken hierom de aanbestedende dienst om deze brief en de bijlage kenbaar te maken in de tender. In het algemeen is het toekomstperspectief van de stichting in één zin te vatten: Lokaal aangestuurde en in een lokale context ingerichte uitvoering, ondersteund door een regionaal lerend kenniscentrum, gericht op gezinnen met kinderen. Al onze inspanningen in de komende jaren zullen erop gericht zijn om lokaal te opereren en (daarvan) regionaal te leren, agenderen en verder te ontwikkelen. Dit helpt ons om aan de voorkant zoveel mogelijk preventief te kunnen werken en te adviseren waar lokaal verder op geïnvesteerd kan worden en, indien nodig, aan de achterkant de meest efficiënte en goed onderbouwde hulpverlening te kunnen bieden of in te (laten) kopen. Een sterke, natuurlijke verbinding met de jeugdgezondheidszorg, het onderwijs en de huisartsen is daarvoor noodzakelijk. In de bijlage hebben wij daarom opgenomen hoe wij deze verbinding tot stand willen laten komen. Deze brief wordt eveneens aangeboden aan het Algemeen Bestuur van de DG&J en de wethouders jeugd van de tien gemeenten in de regio Zuid-Holland Zuid. Met vriendelijke groet, An Theunissen Directeur-bestuurder

43 Bijlage kwalitatieve doelstellingen jeugdgezondheidszorg Zuid-Holland Zuid Op 1 februari heeft de Dienst Gezondheid & Jeugd de aanbesteding Jeugdgezondheidszorg 2020 uitgeschreven. Onderdeel van deze aanbesteding is het gunningscriterium Kwalitatieve doelstellingen. De Stichting Jeugdteams Zuid-Holland Zuid acht het noodzakelijk voor de transformatie en kostenbeheersing van de jeugdhulp dat er een nauwere verbinding is tussen de jeugdgezondheidszorg en de lokaal werkende jeugdprofessionals in de regio Zuid-Holland Zuid. In het licht van meer focus op preventie, middelen naar voren bewegen en om het systeem te kantelen vinden we het van belang om onze visie hierop te delen met de gemeenten en potentiële en/of geïnteresseerde samenwerkingspartijen. In dit document hebben we de in de aanbestedingsleidraad genoemde onderdelen in ons achterhoofd, maar werken we niet alles tot in detail of smart uit omdat we geloven dat het een onderdeel van de samenwerking is om dit op te pakken met de individuele gemeenten en de partij die de jeugdgezondheidszorg gegund wordt. We willen benadrukken dat het ons inziens zeer belangrijk is dat er een partner komt die denkt vanuit het inhoudelijk inwonersbelang, oog heeft voor de lokale ontwikkelingen en zich hiertoe weet te verhouden, flexibel kan schakelen op de verschillen tussen de gemeenten en transparant kan zijn in de eigen bedrijfsvoering en keuzes die hierin gemaakt worden. Dus het opbouwen vanuit de praktijk en bekijken wat er lokaal te regelen is en wat mogelijk bovenlokaal te organiseren dient te zijn, binnen de geboden financiële kaders. Het vertrekpunt dient de inwoner van de individuele gemeente te zijn en niet het organisatiebelang. Daarbij dienen de wettelijke kaders ook echt als kader en moet er ruimte gezocht worden in het op maat organiseren van het basistakenpakket. In de jeugdhulp wordt altijd gesproken over de 5% van de kinderen die specialistische jeugdhulp nodig heeft. In Zuid-Holland Zuid zien we een stijging in de vraag naar jeugdhulp. We geloven dat het meer inzetten van kennis, kunde en ervaring vanuit de jeugdhulp op het consultatiebureau meer zoden aan de dijk zet dan het aan de achterkant blussen van brandjes die via gecertificeerde instellingen of veilig thuis binnenkomen. Daarnaast zijn we ervan overtuigd dat we inhoudelijk gezamenlijk kunnen ontwikkelen in bijvoorbeeld het groepsaanbod voor ouders met kinderen met een beperking en kwetsbare tienermoeders zodat zij ook steun kunnen vinden bij elkaar en mogelijk ook gekoppeld kunnen worden aan andere steungezinnen via de inzet van bijvoorbeeld buurtgezinnen.nl. Op deze wijze kunnen ouders ook meer vanaf de eerste dag van de zwangerschap tot na de bevalling meegenomen worden over wat de verwachtingen rondom het ouderschap en kunnen mogelijke knelpunten in het opvoeden benoemd worden. Ook kan er steun gevonden worden als het leven ingewikkelder wordt zoals bijvoorbeeld door een echtscheiding of het leven met een kind met een beperking. Bij gezinnen die mogelijk toch tot de genoemde 5% behoren, kan er in gezamenlijkheid gekeken worden welke insteek relevant is: De medische, de psychisch-sociale of een combinatie daarvan. Vanuit het oogpunt en de mogelijkheden van het gezin wordt dan een gepaste aanpak gezocht, waarbij het vertrekpunt is om zoveel mogelijk te normaliseren. Dit betekent dat we problemen niet groter maken dan ze zijn en dat we verwachtingen kunnen beheersen. Bijvoorbeeld ten aanzien van wat door derden kan worden bereikt bij kinderen met autisme of gedragsproblemen. Daarnaast kunnen we ouders helpen met het aanpakken van deze problemen binnen hun eigen gezin en netwerk én in contact brengen met lotgenoten en ervaringsdeskundigen. We vinden het van belang dat we gezamenlijk met de tien gemeenten en de nieuwe partner kijken naar de mogelijkheden van het werken in één systeem. Hiermee krijgen inwoners meer regie op hun eigen dossier en hulpverlening. Ons inziens is een efficiëncyvoordeel te behalen als we deze zaken gezamenlijk oppakken. Ook wordt het hiermee gemakkelijker voor gemeenten om zinvolle sturingsinformatie te verkrijgen. Hierbij valt onder meer te denken aan:

44 - Hoe vaak worden jeugdprofessionals ingezet naar aanleiding van een consultatiebezoek en heeft dit effect op de inzet van gespecialiseerde jeugdhulp? - Zijn er trends waarneembaar in (bepaalde delen van) een gemeente? - Welke interventies leveren resultaten op en zijn deze te vermenigvuldigen naar andere gemeenten? Hiervoor zijn twee voorwaarden noodzakelijk. Ten eerste: Een wetenschappelijk benadering van het inzetten van interventies. Ten tweede: Een duurzame verbinding tussen de professionals van beide organisaties, onderling maar ook met de gemeenten. Door de samenwerking moet ons inziens één gemeentelijk adviesorgaan op het gebied van gezinnen met kinderen ontstaan met alle voordelen op het gebied van expertise en communicatie daarover van dien. Dit levert, zoals eerder gezegd, ook voordelen op in de lokale aansturing door de gemeenten. Om de samenhang jeugdgezondheidszorg en jeugdhulp goed te organiseren denken we zelf dat er ook mogelijkheden liggen in het delen van overhead (zowel in functies als anderszins). Het is een lastige opgave, zowel voor de partij die gegund wordt als voor de stichting, om dit vanaf het begin te organiseren maar gezien de mogelijke opbrengsten is dat wel exact de opgave waar de stichting Jeugdteams Zuid-Holland Zuid voor wil gaan. Dordrecht, 18 maart 2019

45 Dordrecht, 4 april 2019 Onderwerp: advies publieke gezondheid Agendapunt: Geachte leden van het AB DG&J, Ontwerpbesluit Overwegende, dat gemeenten, conform de Wet publieke gezondheid (Wpg), elke vier jaar een lokale nota publieke gezondheid dienen vast te stellen en dat de huidige planperiode van vier jaar op 31 december 2019 afloopt, Vragen wij u: 1. In te stemmen met het voorstel van het DB om de "Bouwstenen voor de lokale nota's publieke gezondheid " aan te bieden aan gemeenten als input voor de lokale nota's publieke gezondheid ; 2. In te stemmen met een beleidsontwikkelingsproces voor de totstandkoming van de lokale nota's publieke gezondheid en programma's publieke gezondheid , waarbij de GGD ZHZ een ondersteunende en adviserende rol zal vervullen. 3. Er zorg voor te dragen dat het proces van het vaststellen van de lokale nota's publieke gezondheid wordt afgerond voor 31 december Kern van de zaak Op basis van de Wet publieke gezondheid (artikel 13) stelt elke gemeente in Nederland iedere vier jaar een nota publieke gezondheid op, waarin de gemeente aangeeft a) wat de gemeentelijke doelstellingen zijn ter uitvoering van taken uit de Wpg, b) welke acties in de desbetreffende periode worden ondernomen ter realisering van deze doelstellingen, c) welke resultaten de gemeente in die periode wenst te behalen. De nota moet vervolgens worden vastgesteld door het gemeentebestuur. In 2019 treffen uw gemeenten voorbereidingen voor de nota publieke gezondheid, voor de periode Vanzelfsprekend past het bij rol van de GGD om de gemeenten in Zuid-Holland Zuid te ondersteunen en te adviseren bij de totstandkoming van de lokale nota's en programma's en biedt de GGD, als adviseur publieke gezondheid, aan om actief te participeren.

46 GGD ZHZ, eveneens in haar rol als adviseur publieke gezondheid, heeft in 2018 in het proces "Toekomstverkenningen" elf thema's op gezondheid gepresenteerd die de komende periode van belang zijn. Elke gemeente heeft binnen die elf thema's vorig jaar haar voorlopige prioriteiten gekozen, als opmaat naar de nota publieke gezondheid. Gemeente Hoeksche Waard gaat nog een keuze maken. In aanvulling op het proces Toekomstverkenningen biedt de GGD de gemeenten een advies aan met bouwstenen dat gemeenten kunnen benutten bij het opstellen van hun lokale nota's publieke gezondheid. Reeds genomen besluiten N.v.t. Argumenten Tien lokale nota's en programma's publieke gezondheid Op basis van de Wet publieke gezondheid (artikel 13) stelt elke gemeente in Nederland iedere vier jaar een nota publieke gezondheid op, waarin de gemeente aangeeft a) wat de gemeentelijke doelstellingen zijn ter uitvoering van taken uit de Wpg, b) welke acties in de desbetreffende periode worden ondernomen ter realisering van deze doelstellingen, c) welke resultaten de gemeente in die periode wenst te behalen. De nota moet vervolgens worden vastgesteld door het gemeentebestuur. Als de lokale nota publieke gezondheid gereed is, concretiseert de gemeente dit beleid in een lokaal programma waarmee zij uitvoering geeft aan haar beleid. In 2019 treffen gemeenten voorbereidingen voor de nota publieke gezondheid, voor de periode In die nota kunnen gemeenten hun ambities op gezondheid uit de lokale collegeprogramma's concreet vorm en inhoud geven. De nota gezondheidsbeleid was een regionale nota. U heeft aangegeven in de komende periode het accent te willen leggen op lokale sturing. Daarom komen er tien lokale nota's, waarin de aansluiting bij lokale ambities en lokale netwerken centraal komen te staan. De gemeenten zijn zelf penvoerder van de nota. Eind 2019 verschijnt naar verwachting ook nog de Landelijke Nota Gezondheidsbeleid. De Wpg formuleert hierover (in artikel 13) dat "de gemeenteraad bij het vaststellen van de nota gemeentelijk gezondheidsbeleid in ieder geval de landelijke prioriteiten in acht neemt, zoals opgenomen in de landelijke nota gezondheidsbeleid". Formeel moet een gemeente binnen twee jaar na het verschijnen van de landelijke nota haar lokale nota vaststellen. Desondanks stellen wij u voor om uw lokale nota eind 2019 vast te stellen zodat de beleids- en uitvoeringsperiode voor alle gemeenten in Zuid-Holland Zuid betrekking heeft op de periode Recent is beknopte informatie verstrekt over de landelijke nota. Hierin is aangegeven dat de volgende thema's naar verwachting zullen worden opgenomen in de landelijke nota: leefstijl, gezond ouder worden, druk op dagelijks leven, fysieke en sociale leefomgeving, gezondheidspotentieel benutten. GGD ZHZ heeft deze thema's ook opgenomen in haar advies "Bouwstenen voor de lokale nota's publieke gezondheid" aan u. Karel van Hengel is één van de drie DPG'en die deelnemen in de landelijke klankbordgroep voor de landelijke nota gezondheidsbeleid. Rol GGD De GGD, in haar rol als adviseur publieke gezondheid, heeft in 2018 het initiatief genomen om met de gemeenten en andere (gezondheids)professionals in Zuid-Holland Zuid een proces "Toekomstverkenningen" te doorlopen. Gebaseerd op epidemiologische

47 informatie over de gemeenten in Zuid-Holland Zuid, en de landelijke toekomstverkenning door het RIVM, heeft de GGD elf thema's gepresenteerd die voor de regio Zuid-Holland Zuid in de (nabije) toekomst relevant zullen zijn. Elke gemeente heeft binnen die elf thema's vorig jaar haar voorlopige prioriteiten gekozen, als opmaat naar de nota publieke gezondheid. Gemeente Hoeksche Waard gaat nog een keuze maken. In aanvulling op het proces Toekomstverkenningen biedt de GGD u ook een advies aan met bouwstenen dat gemeenten kunnen gebruiken bij het opstellen van de lokale nota's publieke gezondheid. Ons advies gaat in op: De gemeentelijke taak in en het belang bij gezondheid van inwoners; Trends en ontwikkelingen in gezondheid: de belangrijke gezondheidsthema's voor onze regio in de periode (waar de thema's van de toekomstverkenning onderdeel van uitmaken); Effectieve sturing op (publieke) gezondheid en gezondheidswinst. Inclusief de samenhang tussen agenda's publieke gezondheid en de lokale agenda's voor het sociaal domein en fysiek domein. Wij stellen u voor om tijdens het schrijven van de lokale nota's en programma's de GGD in te schakelen als uw adviseur publieke gezondheid. De GGD heeft kennis en expertise in huis om gemeenten te ondersteunen en adviseren over de volle breedte van publieke gezondheid: gezondheidsbevordering, gezondheidsbescherming en ziektepreventie. De GGD heeft bovendien kennis over effectieve sturing op gezondheid, waarbij het van belang is om ook te sturen op de oorzaken van (on)gezondheid en daarom in gezondheidsbeleid ook de samenhang met de lokale agenda's in het sociaal en fysiek domein te zoeken. Hierover leest u meer in ons inhoudelijke advies. Aanvullend hebben we bij de DG&J ook de kennis over Leerplicht & Voortijdig Schoolverlaten, Veilig Thuis en de Serviceorganisatie Jeugd onder één dak. De GGD heeft data en evaluatieve instrumenten beschikbaar die gemeenten kunnen benutten bij het opstellen van de nota: kind-, jeugd- en volwassenmonitors, de informatie uit de toekomstverkenningen voor Zuid-Holland Zuid ( jaarlijkse terugblikken op de voortgang in het programma Samen voor Gezond , en het dashboard op De GGD is bereid om per gemeente mee te denken bij het opstellen van de nota's. Lokale sturing is immers het uitgangspunt. Naar verwachting zullen er wel tussen de gemeenten een aantal gemene delers te zien zijn. Zo moet elke gemeente aan de slag met het Nationale Preventieakkoord en zal er inzet worden gepleegd op roken, alcohol en overgewicht. Ook al ligt de nadruk dus op lokale sturing, liggen er waarschijnlijk kansen voor thematische verbindingen tussen de gemeenten in Zuid-Holland Zuid. Daar waar meerdere gemeenten met dezelfde thema's aan de slag willen, is de GGD voornemens om themasessies te organiseren, van waaruit de vertaling naar de lokale situatie kan worden gemaakt. Op 12 februari 2019 heeft een bespreking plaatsgevonden tussen ambtenaren volksgezondheid van de tien gemeenten en de GGD, onder andere over de nota's publieke gezondheid. Op verzoek van de ambtenaren is een vervolggesprek ingepland op 1 april 2019, met de lokale trekkers van de nota's publieke gezondheid en de GGD. Lokale programma's en sturingsinformatie

48 De gemeenten vertalen de lokale nota's publieke gezondheid in lokale programma's. Over de programmaonderdelen die u door de GGD wilt laten uitvoeren binnen dat programma voor de periode , maakt de GGD afspraken met de gemeenten over bestuurlijke sturingsinformatie. Resultaten van gezondheidsaanpakken worden vaak pas na een lange tijdsperiode zichtbaar. Tegelijkertijd willen bestuurders tussentijds weten of de aanpak leidt tot de gewenste resultaten. Daarom spreekt de GGD met de gemeente af welke tussentijdse sturingsinformatie wenselijk is: tussentijdse metingen en evaluaties, kritische prestatie indicatoren, en zichtbare mijlpalen. Meerjarig werkprogramma GGD Uit de tien lokale programma's publieke gezondheid abstraheert de GGD haar meerjarig werkprogramma voor alle gemeenten in de regio. Dit wordt de opvolger van het programma "Samen voor gezond" ( ). Aan de hand van het meerjarig werkprogramma voor de GGD bepaalt de GGD de benodigde capaciteit. Dit wordt opgenomen in het meerjarenbeleidsprogramma van de DG&J, en jaarlijks vertaald in de P&C-documenten. Kanttekeningen en risico s Een groot deel van de taken op publieke gezondheid (gezondheidsbescherming, ziektepreventie, epidemiologie en monitoring, crisisorganisatie) zijn voor alle gemeenten gelijk. Binnen de GR is afgesproken dat deze taken regionaal worden georganiseerd en uitgevoerd. Op gezondheidsbevordering hebben gemeenten beleidsvrijheid. De GGD wil zich zo effectief en efficiënt mogelijk organiseren. Daarom is het raadzaam om beleidsperiodes in alle tien gemeenten gelijk te laten lopen, en waar mogelijk overstijgende thema's te definiëren en daar ook gezamenlijke afspraken over te maken. Volledig lokaal maatwerk heeft financiële consequenties. Kosten, baten en dekking Kosten, baten en dekking zijn onderdeel van de reguliere begrotingscyclus. Afhankelijk van de geformuleerde ambities en beleidsdoelstellingen in de lokale beleidsnota's publieke gezondheid en de daaraan gekoppelde programma's, kan een herschikking of bijstelling van de budgetten in de DG&J begroting 2020 aan de orde zijn. Indien er sprake is van beleidsmatige intensivering dan wel extensivering, dan zal een budgettaire bijstelling via een formele begrotingswijziging aan gemeenten worden voorgelegd. Communicatie Gemeenten communiceren lokaal over hun eigen nota's. De GGD besteedt aandacht aan het nota-proces in het online magazine "Samen voor gezond". Juridische of personele consequenties Niet van toepassing Vervolgprocedure Gemeenten stellen lokale nota's en programma's op en laten dit vaststellen in hun gemeenteraden. De GGD stelt haar werkprogramma publieke gezondheid in de tien gemeenten op en laat dit vaststellen door het Algemeen Bestuur van de DG&J. De GGD vertaalt dit in haar begrotingscyclus. Het AB stelt de meerjarenbegroting vast. Evaluatie en verantwoording

49 N.v.t.

50 Bouwstenen voor de lokale nota's publieke gezondheid Advies aan gemeenten in Zuid-Holland Zuid Erika Kuilder, Daniël Platje Versie definitief 14 maart 2019

51 Inhoudsopgave 1 Inleiding 3 2 Gemeentelijke taak in, en belang bij, gezondheid van inwoners Taken Wet publieke gezondheid en Nationaal Preventieakkoord Decentralisaties Omgevingswet 5 3 Ontwikkelingen in gezondheid: landelijk en regionaal Landelijke trends Toekomstverkenning Zuid-Holland Zuid Overige actuele thema's GGD 7 4 Effectieve sturing op publieke gezondheid en gezondheidswinst Positieve gezondheid Zes determinanten van gezondheid Gezondheidspotentieel en gezondheidswinst 15 5 Synthese Inhoudelijke uitgangspunten Uitgangspunten proces 20 Bijlage 1: toelichting op de basistaken en bijbehorende projecten in Zuid-Holland Zuid, vanuit de Wet Publieke Gezondheid Gezondheidsbevordering Gezondheidsbescherming en ziektepreventie Infectieziektebestrijding Jeugdgezondheidszorg 0-18 jaar Zwangerschap Gezonde leefomgeving & milieu (Wettelijke term: Medische Milieukunde) Gezondheid & hygiëne (Wettelijke term: technische hygiëne zorg) Ouderengezondheidszorg Crisisorganisatie Monitoring en epidemiologisch onderzoek Aanvullende taken GGD (Wet Kinderopvang en Wmo) Toezicht kinderopvang OGGZ en de sluitende aanpak voor personen met verward gedrag Wmo toezicht 32 Bronvermelding 33 DG&J Gezondheid & Jeugd Bouwstenen voor de lokale nota's publieke gezondheid Advies aan gemeenten in Zuid-Holland Zuid Eindversie 2

52 1 Inleiding Op basis van de Wet publieke gezondheid (artikel 13) stelt elke gemeente in Nederland iedere vier jaar een nota publieke gezondheid op, waarin zij aangeeft: a) wat de gemeentelijke doelstellingen zijn waarmee uitvoering wordt gegeven aan de taken uit de Wpg, b) welke acties in de desbetreffende periode worden ondernomen ter realisering van deze doelstellingen, c) welke resultaten de gemeente in die periode wenst te behalen. De nota moet worden vastgesteld door het gemeentebestuur. In 2019 treffen de gemeenten in Zuid-Holland Zuid voorbereidingen voor hun tien lokale nota's publieke gezondheid, voor de periode In 2018 heeft GGD Zuid-Holland Zuid in haar rol als adviseur publieke gezondheid een proces "Toekomstverkenningen" georganiseerd voor en met gemeenten, over actuele thema's in relatie tot gezondheid. Dit was alvast een inhoudelijke opmaat naar de nota's. De gemeenten hebben in 2018 een voorlopige keuze gemaakt voor thema's. In 2019 gaan de gemeenten hun nota's schrijven. GGD Zuid-Holland Zuid biedt de gemeenten daarom een advies aan met bouwstenen dat gebruikt kan worden bij het opstellen van de nota. Het advies gaat in op: De gemeentelijke taak in en het belang bij gezondheid van inwoners (hoofdstuk 2). Trends en ontwikkelingen in gezondheid; de belangrijke gezondheidsthema's voor regio Zuid-Holland Zuid in de periode (hoofdstuk 3). Effectieve sturing op publieke gezondheid en gezondheidswinst: positieve gezondheid, determinanten van gezondheid en gezondheidswinst. Inclusief de samenhang tussen agenda's publieke gezondheid en de lokale agenda's voor het sociaal domein en fysiek domein (hoofdstuk 4); Synthese (hoofdstuk 5) In 2019 verschijnt ook nog de Landelijke Nota Gezondheidsbeleid. De Wpg formuleert hierover (in artikel 13) dat "de gemeenteraad bij het vaststellen van de nota gemeentelijk gezondheidsbeleid in ieder geval de landelijke prioriteiten in acht neemt, zoals opgenomen in de landelijke nota gezondheidsbeleid". Het is op dit moment nog niet bekend wanneer de Landelijke Nota verschijnt. DG&J Gezondheid & Jeugd Bouwstenen voor de lokale nota's publieke gezondheid Advies aan gemeenten in Zuid-Holland Zuid Eindversie 3

53 2 Gemeentelijke taak in, en belang bij, gezondheid van inwoners In de Wet publieke gezondheid (Wpg) staat beschreven welke taken gemeenten hebben op het gebied van de publieke gezondheid. Daarnaast hebben gemeenten sinds de decentralisaties en met de komst van de Omgevingswet explicietere taken gekregen op zorg en gezondheid. 2.1 Taken Wet publieke gezondheid en Nationaal Preventieakkoord Het overgrote deel van de taken die een GGD op basis van de Wet publieke gezondheid namens gemeenten uitvoert, is door de wet ingekaderd. De wet bepaalt een minimum uitvoeringsniveau voor deze taken. Desgewenst kunnen gemeenten lokaal of regionaal kiezen voor een hoger uitvoeringsniveau op deze taken. Dat vergt besluitvorming in de lokale gemeenteraden of in het Algemeen Bestuur van de Dienst Gezondheid en Jeugd. De taken die grotendeels in de Wpg vastliggen, zijn: Gezondheidsbescherming en ziektepreventie (infectieziektebestrijding, jeugdgezondheidszorg, zorg rondom zwangerschap, gezondheid & milieu en leefomgeving (medische milieukunde), gezondheid & hygiëne (technische hygiëne zorg) en ouderengezondheidszorg. Crisisorganisatie (gezondheidsonderzoek en psychosociale hulp na rampen) Epidemiologie en monitoring (verwerven van inzicht in de gezondheidssituatie van de bevolking die gebaseerd is op epidemiologische analyse, voorafgaand aan de opstelling van de nota gemeentelijke gezondheidsbeleid. Hieruit komt een aantal monitors voort: Kindmonitor 0-12 jaar, Jeugdmonitor jaar, en de Gezondheidsmonitor volwassenen en ouderen). De Wpg schrijft daarnaast voor dat gemeenten een taak hebben op gezondheidsbevordering. Dit is een relatief klein deel binnen het totale takenpakket van de GGD, maar wel de taak waarop gemeenten beleidsvrijheid hebben: om keuzes te maken in inhoud en vorm. De gezondheidsbevorderingsthema's hebben grote raakvlakken met de thema's uit het Nationaal Preventieakkoord, waar de gemeenten zich voor moeten inzetten. Eind 2018 is het Nationaal Preventieakkoord ondertekend door een groot aantal partijen in Nederland, zo ook door de VNG namens gemeenten en door GGD GHOR namens de GGD'en. Het Nationaal Preventieakkoord bevat doelstellingen over vermindering van roken, alcoholgebruik en overgewicht. Het ligt voor de hand om de thema's uit het Nationaal Preventieakkoord een plek te geven in de lokale nota's publieke gezondheid. 2.2 Decentralisaties Sinds 2015 hebben gemeenten via de decentralisaties een groot aantal zorgtaken gekregen: Wet maatschappelijk ondersteuning, Jeugdwet en Participatiewet. Middelen voor de OGGZ waren eerder al toegevoegd aan de gemeentelijke Doeluitkering voor Maatschappelijke Opvang. Deze gemeentelijke taken in het sociaal domein hebben een directe en indirecte relatie met gezondheid en zijn te koppelen aan publieke gezondheid. DG&J Gezondheid & Jeugd Bouwstenen voor de lokale nota's publieke gezondheid Advies aan gemeenten in Zuid-Holland Zuid Eindversie 4

54 2.3 Omgevingswet De kwaliteit en inrichting van de fysieke leefomgeving is van grote betekenis voor gezondheid. Gemeenten hebben de taak om met de Omgevingswet per 1 januari 2021 te sturen op twee maatschappelijke doelen: Een veilige en gezonde fysieke leefomgeving en een goede omgevingskwaliteit bereiken en in stand houden. De fysieke leefomgeving doelmatig beheren, gebruiken en ontwikkelen om er maatschappelijke behoeften mee te vervullen. De Omgevingswet gaat er vanuit dat gemeenten via ruimtelijke ordening sturen op doelen ten aanzien van gezondheid, energie, klimaatadaptatie en veiligheid. Ook is er een landelijk Deltaplan ruimtelijke adaptatie 2018 dat regionaal geïmplementeerd moet worden. Door de taken op gezondheid binnen het sociaal domein en fysiek domein te koppelen met taken op de publieke gezondheid, ontstaan interessante combinaties: een samenhangende agenda voor de periode komt de effectiviteit op gezondheid van inwoners ten goede. Gezonde inwoners hebben een groter welzijn. En gezonde inwoners doen ook een minder groot beroep op gemeentelijke uitgaven. DG&J Gezondheid & Jeugd Bouwstenen voor de lokale nota's publieke gezondheid Advies aan gemeenten in Zuid-Holland Zuid Eindversie 5

55 3 Ontwikkelingen in gezondheid: landelijk en regionaal 3.1 Landelijke trends Het gaat goed met de gezondheid in Nederland. Inwoners worden steeds ouder en de meeste mensen voelen zich gezond en niet beperkt 1. Maar de huidige samenleving, waarin ontwikkelingen steeds sneller op elkaar aansluiten, brengt ook nieuwe uitdagingen met zich mee. In de Landelijke Volksgezondheid Toekomst Verkenning schetst het RIVM een aantal van deze belangrijke uitdagingen, en ook de Wetenschappelijke Raad voor het Regeringsbeleid (hierna: WRR) noemt er een aantal in haar adviezen. Het gaat samengevat om de volgende belangrijke uitdagingen: De vergrijzing heeft grote impact op de volksgezondheid en op de zorg; Er is meer gezondheid, maar ook meer (stapeling van) ziekte; Vaak is er een opeenstapeling van gezondheids- én sociale problemen bij kwetsbare groepen; Leefstijl én leefomgeving hebben invloed op gezondheid; De druk op ons dagelijkse leven neemt toe; De zorg verandert door technologie en de veranderende rol van de patiënt/cliënt; De zorguitgaven stijgen door demografie en technologie; In de zorg wordt in toenemende mate extramuralisering doorgevoerd. Er is alertheid op bekende én nieuwe risico s nodig, zoals antibioticaresistentie. De ontwikkelingen leiden tot een aantal uitdagingen voor de toekomst 3 en deze gelden ook voor onze regio: Verdubbeling van het aantal mensen met dementie; Sterfte door hart- en vaatziekten en kanker; Toename in psychische problematiek; Achterstand in gezonde levensverwachting bij mensen met een lagere sociaaleconomische status; Toenemende druk op jongeren en jongvolwassenen. Stijging van de zorgkosten; Het faciliteren van langer thuis wonen door gemeenten en zorgverleners. Toename van antibioticaresistente bacteriën; Deze opgaven vragen, in aanvulling op huidig beleid, om een bredere benadering van gezondheid. 3.2 Toekomstverkenning Zuid-Holland Zuid In 2018 heeft de GGD gesprekken gevoerd met de gemeenten, inwoners en professionals in Zuid-Holland Zuid over de toekomstverkenning. De GGD heeft aan de hand van de landelijke toekomstverkenning en beschikbare epidemiologische data over de gemeenten in regio Zuid-Holland Zuid elf belangrijke thema's voor de gemeenten aangedragen. Gemeenten hebben hieruit een voorlopige selectie gemaakt voor de eigen gemeente, als DG&J Gezondheid & Jeugd Bouwstenen voor de lokale nota's publieke gezondheid Advies aan gemeenten in Zuid-Holland Zuid Eindversie 6

56 opmaat naar de Nota publieke gezondheid. De voorlopige selectie is opgenomen in onderstaande figuur. Gemeente Hoeksche Waard gaat nog een keuze maken. Alblasserdam Dordrecht Gorinchem Hardinxveld- Giessendam Hendrik-Ido- Ambacht Hoeksche Waard Molenlanden Papendrecht Sliedrecht Zwijndrecht Eenzaamheid Kwetsbaarheid (volwassenen en ouderen) Dementie Social Media (jeugd) 1 1 Mentale weerbaarheid (jeugd) Sociale veiligheid 1 1 Fysieke Veiligheid Overgewicht (incl. voeding en beweging) Vaccinatiegraad 1 1 Binge- en coma drinken Roken 1 1 Leefstijl Uit de tabel blijkt dat acht van de negen gemeenten in 2018 hun (voorlopige) prioriteit legden bij mentale weerbaarheid. Zes van de acht gemeenten gaven aan dat zij aan de slag willen met eenzaamheid. Alle gemeenten willen aan de slag met leefstijl: als geheel of met onderdelen daaruit (overgewicht, roken en drinken). De GGD adviseert gemeenten om, nu zij de nota concreet gaan opstellen, een definitieve keuze te maken voor de gewenste thema's voor de lokale nota's. Er hebben sinds vorig jaar bestuurlijke wisselingen plaatsgevonden, het Nationaal Preventieakkoord is ondertekend, en inmiddels zijn alle gemeenten aan het nadenken over de Omgevingswet, terwijl dat een jaar geleden nog niet zo expliciet op de agenda's stond. Bovendien is het mogelijk om thema's te clusteren. Vaccinatiegraad is vorig jaar expliciet gekozen door twee gemeenten, maar is in onze hele regio dalende en daarmee voor de hele regio een belangrijk vraagstuk. De GGD zal dit definitieve keuzeproces faciliteren door middel van overleg met de trekkers van de nota publieke gezondheid van de tien gemeenten. 3.3 Overige actuele thema's GGD De elf thema's die in de toekomstverkenning Zuid-Holland Zuid waren opgenomen, zijn grotendeels thema's die geschaard kunnen worden onder de gezondheidsbevordering. De Wpg geeft aan dat gemeenten in hun nota's publieke gezondheid ook aandacht moeten besteden aan de andere Wpg-taken. Daarom staat in deze paragraaf kort beschreven welke thema's en projecten actueel zijn (nu en in de komende beleidsperiode) bij de taken op gezondheidsbescherming en ziektepreventie, plus een aantal overige taken die de GGD vervult op basis van de Wet Kinderopvang en de Wmo. In bijlage 1 staat een uitgebreide toelichting op deze onderwerpen. Wpg-taken gezondheidsbescherming en ziektepreventie Onder de taken gezondheidsbescherming en ziektepreventie vallen de volgende thema's, met bijbehorende projecten of taken: DG&J Gezondheid & Jeugd Bouwstenen voor de lokale nota's publieke gezondheid Advies aan gemeenten in Zuid-Holland Zuid Eindversie 7

57 Infectieziektebestrijding: Het doel van de infectieziektebestrijding is het voorkomen van verspreiding van infectieziekten (preventie), het bestrijden van tuberculose, bestrijden van Seksueel Overdraagbare Aandoeningen, en het doen van bron- en contactonderzoek in geval van (uitbraken van) infectieziekten. Actuele projecten zijn: - Vaccinatiegraad - Vaccinaties op verzoek - Infectiepreventie en antibioticaresistentie - Seksuele gezondheid - Aanpak Hepatitis B en C. Jeugdgezondheidszorg Hiertoe behoren: - Uitvoering van het Rijksvaccinatieprogramma (relatie met vaccinatiegraad onder infectieziektebestrijding) - Aanbesteding van de JGZ - Het creëren van een veilig opvoedklimaat. Zwangerschap ZHZ doet mee aan het landelijke programma Kansrijke Start, waaronder regionaal de volgende projecten worden geschaard: - Nu niet zwanger - Prenatale voorlichting - Pre zorg / voorzorg Gezonde leefomgeving & milieu - De GGD ontwikkelt een programma over de Omgevingswet in relatie tot (publieke) gezondheid. - De GGD geeft advies over gezondheidseffecten van lucht- en bodemverontreiniging, geluidshinder, veehouderijen, asbest en binnenmilieu, klimaatadaptatie. Vanuit die rol kan zij adviseren bij de implementatie van de Omgevingswet. - De GGD zet een onderzoek voort "Gezond wonen op milieubelaste locaties". - Ook geeft de GGD voorlichting over het verbod op asbestdaken. - Regionale implementatie van landelijk Deltaplan ruimtelijke adaptatie Gezondheid & hygiëne Deze taken zijn gericht op het beperken van risico s op plaatsen waar veel mensen samenkomen en waar gebruik wordt gemaakt van gemeenschappelijke voorzieningen: - Advisering bij evenementen (hierbij is het voorkomen van gehoorschade een actueel onderwerp) - Instellingen met verhoogd gezondheidsrisico (bijv. dak- en thuislozen opvang) - Inspectie van tattoo & piercingshops - Inspectie van seks- & relaxgelegenheden - Inspectie van zeeschepen. DG&J Gezondheid & Jeugd Bouwstenen voor de lokale nota's publieke gezondheid Advies aan gemeenten in Zuid-Holland Zuid Eindversie 8

58 Ouderengezondheidszorg De GGD draagt zorg voor het volgen en signaleren van ontwikkelingen in de gezondheidstoestand van ouderen, en van de factoren die daarbij de gezondheid bevorderen of bedreigen. Ouderengezondheidszorg betreft o.a. ook: - het hitteplan - vaccinaties voor ouderen - valpreventie - infectiepreventie - dementie (nauwe relatie met gezondheidsbevordering) - eenzaamheid (nauwe relatie met gezondheidsbevordering) Overige GGD-taken De GGD heeft naast de Wpg-taken nog een aantal aanvullende taken. Het gaat om: Toezicht op kinderopvang (op basis van de Wet Kinderopvang) Jaarlijks inspecteert de GGD alle locaties voor peuter- en kinderopvang en Buitenschoolse Opvang in Zuid-Holland Zuid, en een gedeelte van de gastouders (steekproef). Deze taak is wettelijk bij GGD'en ondergebracht. Aanpak Personen met verward gedrag (op basis van de OGGZ / Wmo). In de komende beleidsperiode zet de GGD haar regionale regie- en coördinatierol voort op de sluitende aanpak Personen met Verward Gedrag. De GGD is regisserend op de ontwikkelagenda Personen met Verward Gedrag ZHZ en operationeel aan zet met de beschikbaarheid en ontwikkeling van de afdeling Zorgregie en OGGZ, inclusief het Meldpunt Zorg & Overlast. Wmo Toezicht (op basis van de Wmo) Gemeenten zijn, gekoppeld aan hun Wmo-taak, verplicht om toezicht op Wmovoorzieningen in te richten. Gemeenten kunnen die taak beleggen bij hun GGD. GGD Zuid-Holland Zuid vervult deze toezichthoudende taak voor regio Drechtsteden, regio Alblasserwaard-Vijfheerenlanden en centrumgemeente Dordrecht. DG&J Gezondheid & Jeugd Bouwstenen voor de lokale nota's publieke gezondheid Advies aan gemeenten in Zuid-Holland Zuid Eindversie 9

59 4 Effectieve sturing op publieke gezondheid en gezondheidswinst Om effectieve sturing te kunnen geven op publieke gezondheid, reikt de GGD gemeenten een aantal bouwstenen aan. Deze bouwstenen zijn wetenschappelijk onderbouwd en bewezen effectief. Het gaat om: positieve gezondheid (paragraaf 4.1) determinanten van gezondheid (paragraaf 4.2) gezondheidspotentieel/ en winst (paragraaf 4.3). Centraal in dit gedachtengoed staat de meerwaarde van domein overstijgend werken in de effectieve sturing op publieke gezondheid. 4.1 Positieve gezondheid De World Health Organisation definieerde in 1948 het begrip gezondheid als a state of complete physical, mental and social well-being and not merely the absence of disease or infirmity (WHO). Vanuit die definitie ontstond een omslag in het denken: van ziekte & zorg naar gezondheid & gedrag. In 2020 sluit de GGD zich, net zoals in de huidige beleidsperiode, aan bij het begrip "positieve gezondheid", geïntroduceerd door Machteld Huber: het vermogen van individuen om met levensuitdagingen (fysiek, emotioneel, sociaal) om te gaan en daar eigen regie over te voeren 4. In deze kijk op gezondheid ligt de nadruk op veerkracht, eigen regie en welbevinden. Niet de ziekte of de beperking staat centraal, maar het vermogen en de eigen (veer)kracht van mensen om hiermee om te gaan en te kunnen participeren in de samenleving. DG&J Gezondheid & Jeugd Bouwstenen voor de lokale nota's publieke gezondheid Advies aan gemeenten in Zuid-Holland Zuid Eindversie 10

60 Machteld Huber onderscheidt zes pijlers voor positieve gezondheid: lichaamsfuncties, mentaal welbevinden, zingeving, kwaliteit van leven, sociaal-maatschappelijk participeren en dagelijks functioneren. De optelsom hiervan is van invloed op de mate waarin een individu in staat is om te gaan met levensuitdagingen. Het gaat dus om veel meer dan gezondheid in de klassieke zin van het woord. Het gaat ook om het hebben van een sociaal netwerk, van werk of dagbesteding enzovoort. Bij het model voor positieve gezondheid wordt domein overstijgend gekeken naar gezondheid, en staat in principe het individu centraal. Dat roept de vraag op in hoeverre het model bruikbaar is voor de publieke gezondheid, voor het collectief? De thema's die in de theorie zijn opgenomen, zijn zeker ook te vertalen naar opgaven voor publieke gezondheid: via lokaal beleid en maatregelen kunnen gemeenten de lokale samenleving immers stimuleren en beïnvloeden op leefstijl, mentale weerbaarheid, werk en dagbesteding en maatschappelijke betrokkenheid. Ook kan de gemeente zich inzetten voor een gezonde leefomgeving. 4.2 Zes determinanten van gezondheid Om effectief te sturen op gezondheid adviseert de GGD gemeenten om in hun gezondheidsbeleid ook de oorzaken van (on)gezondheid te betrekken en daar maatregelen op te formuleren. Deze oorzaken worden ook wel de determinanten van gezondheid genoemd. Het RIVM 5 maakt een onderverdeling van deze determinanten in 1. persoonsgebonden factoren en leefstijl (zie determinant 1) 2. fysieke omgeving (zie determinant 2) 3. sociale omgeving (zie determinanten 3 t/m 6) Determinant 1. Leefstijl Onder leefstijl wordt verstaan: "Gedrag waarvoor een relatie met goede gezondheid of met gezondheidsproblemen is vastgesteld" 6. Vooral niet roken, matig gebruik van alcohol, voldoende bewegen en gezond eten zijn daarin bepalend. Roken, alcohol en overgewicht zijn tevens de drie centrale opgaven uit het Nationaal Preventieakkoord, waarbij preventie als sleutel tot succes wordt genoemd. Het Nationaal Preventieakkoord is eind 2018 ondertekend door zowel de VNG als GGD GHOR. Gemeenten staan voor de opgave om hieraan lokaal of regionaal vorm en inhoud te geven waarbij de WRR aangeeft "dat gemeenten een proactieve en coördinerende rol hebben om met lokale/regionale partijen op bestuurlijk niveau een preventieakkoord af te sluiten, met gedeelde ambities en acties" 7. Determinant 2. Een gezonde fysieke leefomgeving Een gezonde leefomgeving heeft effect op de lichamelijke en psychische gezondheid. Een gezonde leefomgeving is "een leefomgeving die als prettig wordt ervaren, die uitnodigt tot gezond gedrag en waar de druk op de gezondheid zo laag mogelijk is" 8. De meeste impact op het vergroten van gezondheidswinst in relatie tot een gezonde levensverwachting is het terugdringen van fijnstof en het creëren van een rookvrije 9 omgeving. Daarnaast wordt steeds duidelijker dat een groene omgeving die uitdaagt tot bewegen, positieve effecten heeft op het algemene welbevinden van bewoners. DG&J Gezondheid & Jeugd Bouwstenen voor de lokale nota's publieke gezondheid Advies aan gemeenten in Zuid-Holland Zuid Eindversie 11

61 Meer concreet is een gezonde leefomgeving een leefomgeving die: schoon en veilig is; uitnodigt tot bewegen, spelen en sporten; fietsen, wandelen en OV openbaar vervoer -gebruik stimuleert en zorgt voor goede bereikbaarheid er voor zorgt dat mensen elkaar kunnen ontmoeten; rekening houdt met de behoeften van specifieke bevolkingsgroepen (kinderen, ouderen, chronisch zieken, gehandicapten, lagere inkomensgroepen); een goede milieukwaliteit (geluid, lucht, bodem, externe veiligheid) heeft; voldoende groen, natuur en water en aandacht voor klimaatadaptatie heeft; gezonde en duurzame woningen (en andere gebouwen) heeft; een aantrekkelijke en gevarieerde openbare ruimte heeft; een gevarieerd aanbod aan voorzieningen (bijvoorbeeld woningen, scholen, winkels, cultuur, bedrijven, openbaar vervoersvoorzieningen, sport) heeft. Determinant 3. Werk en overige vormen van zinvolle dagbesteding Onder 'zinvolle dagbesteding' wordt verstaan: 'alle vormen van structurele tijdsbesteding met een welomschreven doel waarbij inwoners actief worden betrokken en die hen zingeving verleent' 10. Dagbesteding is één van de vele manieren om te participeren en kent vele vormen van vrijwilligerswerk, beschut werk tot een betaalde baan. Inzetten op zinvol betaald werk en participatiemogelijkheden heeft een direct effect op de gezondheid van de bevolking. "Werk is het beste medicijn", is een bekende uitspraak van de Rotterdamse hoogleraar Burdorf. De kans op een goede gezondheid is voor bijstandsgerechtigden na werkhervatting drie keer zo groot. Bij mensen die starten met een re-integratietraject met een betaalde baan verminderen fysieke beperkingen, angst en depressie, in vergelijking met mensen die werkloos blijven 11. Deze positieve effecten zijn ook zichtbaar bij mensen die beginnen met vrijwilligerswerk, maar alleen als er ook veel aandacht is voor de begeleiding van de deelnemers, als dit samen met andere mensen gebeurt, als het meer dan twaalf uur per week is, en er nieuwe dingen geleerd kunnen worden. 12 Determinant 4. Armoede en schulden Er bestaan sterke verbanden tussen de financiële positie en gezondheid van mensen. Armoede is "een situatie waarin sprake is van onvoldoende materiële, culturele en sociale middelen, waardoor mensen zijn uitgesloten van een levensstandaard die in de samenleving waarin men woont als minimaal wordt gezien" 13. Dat wil zeggen dat iemand misschien wel een dak boven zijn hoofd heeft en iedere dag iets te eten, maar dat er geen geld resteert voor andere uitgaven. Iemand kan niet naar een sportclub gaan, heeft geen computer, schoolboeken zijn te duur, en geld voor juist gezonde voeding is er ook niet. Doordat iemand geen geld heeft voor gezond eten, heeft dat effect op zijn fysieke gezondheid met mogelijk effect op mentale gezondheid. Sociale contacten worden minder als iemand niet naar een vereniging kan gaan, of geen toegang heeft tot (social) media. Als het volgen van een opleiding te duur is, kan iemand geen startkwalificatie behalen. Daarmee wordt de kans op werk kleiner, en daarmee de kans om in armoede te blijven leven, groter. Zolang in deze negatieve spiraal geen effectieve knip gezet wordt, gaat armoede vaak generatie op generatie door. De matchmaker-aanpak (vanuit Leerplicht en Voortijdig Schoolverlaten) is een instrument waarmee getracht wordt deze transgenerationele problematiek te doorbreken en op die manier bij te dragen aan een kansrijke en gezonde toekomst voor jongeren in Zuid-Holland Zuid. Een ander voorbeeld DG&J Gezondheid & Jeugd Bouwstenen voor de lokale nota's publieke gezondheid Advies aan gemeenten in Zuid-Holland Zuid Eindversie 12

62 is de aanpak "voorzorg" voor zwangere vrouwen tot 25 jaar (zie bijlage 1 voor een toelichting). Er bestaan ook sterke relaties tussen de financiële positie, leefstijl en gezondheid van mensen. Een minder goede gezondheid en ongezonde manier van leven roken, drinken, drugsgebruik, weinig lichamelijk activiteit en overgewicht, komen bovenmatig voor bij mensen met een minder gunstige financiële positie (CBS 2018). Mensen die moeite hebben met rondkomen zijn ook minder vitaal. 14 Armoede en schulden leiden tot stress, wat weer invloed heeft op het (kunnen) maken van lange termijn keuzes. Armoede maakt letterlijk ziek, zowel lichamelijk als mentaal. Opgroeien in armoede geeft een verhoogd risico tot sociale uitsluiting en heeft een negatieve invloed op het welbevinden van kinderen, de band van kinderen met hun ouders en kan leiden tot opvoedproblematiek. Verder genoemde gevolgen 15 van armoede voor de ontwikkeling van kinderen zijn: slechtere hersenontwikkeling, minder onderwijskansen, mogelijk effect op de psychosociale ontwikkeling, risico op kindermishandeling en partnergeweld. 16, (jeugd)criminaliteit, een slechtere gezondheid en verhoogde risico's op volwassen leeftijd. Het feit dat mensen in Nederland in armoede leven en dit directe negatieve gezondheidseffecten 17 met zich meebrengt, maakt dat het meer is dan een individueel probleem. Het niveau en verandering van inkomen is daarom een belangrijke voorspeller voor de (toekomstige) gezondheidsstatus. 18 Armoede is in Nederland de afgelopen jaren toegenomen. Vooral kinderen van alleenstaande moeders lopen risico om in armoede op te groeien. Ook kinderen uit gezinnen met een niet-westerse achtergrond en met ouders uit de nieuwe EU-lidstaten hebben relatief vaak met armoede te maken. Determinant 5. Gezondheidsvaardigheden Gezondheidsvaardigheid is het vermogen van mensen om informatie over gezondheid te verkrijgen, te begrijpen, te beoordelen en te gebruiken bij het nemen van aan gezondheid gerelateerde beslissingen 19. Beperkte gezondheidsvaardigheden hangen samen met een slechtere (ervaren) gezondheid en een grotere kans om eerder te overlijden 20. Fysieke en psychische problemen komen bij mensen met beperkte gezondheidsvaardigheden beduidend vaker voor 21. Ouderen, laagopgeleiden en nietwesterse migranten zijn sterk vertegenwoordigd in de groep mensen met beperkte gezondheidsvaardigheden. Dit is in Nederland één op de drie mensen 22. Laaggeletterdheid en beperkte digitale vaardigheden spelen een belangrijke rol binnen gezondheidsvaardigheden. Mensen die moeite hebben met lezen en schrijven, zijn en voelen zich vaker minder gezond dan geletterde inwoners. Zij missen vaak de vaardigheden om goed om te gaan met informatie over gezondheid, ziekte en zorg. Digitale vaardigheden (o.a. e-health) zijn in de huidige tijd belangrijke bronnen van informatie. Inzet door een gemeente op het verbeteren van gezondheidsvaardigheden biedt daarom kansen voor het benutten van gezondheidspotentieel. DG&J Gezondheid & Jeugd Bouwstenen voor de lokale nota's publieke gezondheid Advies aan gemeenten in Zuid-Holland Zuid Eindversie 13

63 Determinant 6. Sociale inclusie Een 'inclusieve gemeente 23 ' betekent een samenleving waarin iedereen mee kan doen, ongeacht talenten of beperkingen. Dus ongeacht een combinatie van min of meer onveranderbare factoren als gender, leeftijd, religie, seksuele voorkeur, etniciteit of beperking. En ongeacht veranderbare factoren zoals armoede, opleiding, identiteit of vervreemding.' Sociale uitsluiting en discriminatie worden als belangrijkste oorzaken 24 genoemd bij psychische aandoeningen. Positieve gezondheid en determinanten van gezondheid verbonden De determinanten van gezondheid zijn dus de oorzaken van (on)gezondheid, waarbij (on)gezondheid wordt benaderd vanuit het model van positieve gezondheid. Als gemeenten in hun gezondheidsbeleid ook sturen op de zes genoemde determinanten voor gezondheid is een positief effect te verwachten voor de gehele bevolking. Inzet op een gezonde leefomgeving, aanpak van armoede en schulden, werk en zinvolle dagbesteding, aanpak van sociale inclusie (inclusief eenzaamheid, en mentale weerbaarheid), ontwikkeling van geletterdheid en gezondheidsvaardigheden, en op leefstijl: het zijn terreinen waarop gemeenten via het fysieke en sociaal domein en bovendien ook via hun agenda op publieke gezondheid (gezondheidsbevordering, gezondheidsbescherming en ziektepreventie) sturing kunnen uitoefenen, en vaak al uitoefenen. Dit maakt onderdeel uit van lokale agenda's voor het sociaal domein en fysiek domein. En is verbonden met het lokale netwerk in deze domeinen. Andersom heeft een gezonde bevolking ook positieve invloed op de mate van armoede, schulden, sociale inclusie enzovoort. Een domein overstijgende lokale aanpak voor de diverse lokale opgaven voor gezondheid in brede zin, dus verbonden met het sociaal en fysiek domein, geeft een sterker effect dan alleen facetbeleid op gezondheid. Deze samenhang kan als volgt worden gevisualiseerd: DG&J Gezondheid & Jeugd Bouwstenen voor de lokale nota's publieke gezondheid Advies aan gemeenten in Zuid-Holland Zuid Eindversie 14

64 4.3 Gezondheidspotentieel en gezondheidswinst De afgelopen decennia is er in Nederland vooral gekozen voor een insteek op reductie van gezondheidsverschillen. In termen van absolute gezondheidswinst is dat voor iedere Nederlander een succes geweest. Echter, de geschetste uitdagingen op gezondheid (hoofdstuk 3 van dit advies) vragen om een aanvullende focus, namelijk: op de mogelijkheden voor het behalen van gezondheidswinst of het voorkómen van gezondheidsverlies. De Wetenschappelijke Raad voor het Regeringsbeleid behandelt dit onderwerp uitvoerig in haar zogenaamde Policybrief van augustus 2018, getiteld "Van verschil naar potentieel. Een realistisch perspectief op de sociaaleconomische gezondheidsverschillen" 25. In dat perspectief is het terugbrengen of elimineren van verschillen in gezondheid niet langer een eigenstandig doel. De leidende vraag voor gemeenten zou volgens de WRR vooral moeten zijn waar het grootste gezondheidspotentieel ligt en hoe de grootst mogelijke winst te behalen valt. De GGD adviseert gemeenten om deze visie over te nemen, en daarbij de determinanten van gezondheid te betrekken. Gemeenten zijn zelf aan zet om te bepalen waar zij vinden dat het gezondheidspotentieel het grootste is en waar zij op in wil zetten. Om zoveel mogelijk potentieel te kunnen benutten, stelt de WRR voor om drie prioriteiten te stellen. Nadruk op aanpak in het begin van de levensloop (van de periode vlak voor de zwangerschap tot en met het 18de levensjaar, in de brede zorg voor jeugd); DG&J Gezondheid & Jeugd Bouwstenen voor de lokale nota's publieke gezondheid Advies aan gemeenten in Zuid-Holland Zuid Eindversie 15

65 Extra aandacht voor degenen met de grootste gezondheidsachterstand (zoals mensen met een lage sociaal-economische status); Keuze voor drie speerpunten die de oorzaak zijn van een groot deel van de ziektelast in Nederland: roken, overgewicht (als gevolg van een ongezond eet- en beweegpatroon), en problematisch alcoholgebruik. Dit zijn tevens de pijlers van het Nationaal Preventieakkoord. De GGD adviseert de gemeenten in Zuid-Holland Zuid om deze in ieder geval over te nemen, waarbij de GGD aantekent dat het Nationaal Preventieakkoord niet ingaat op de oorzaken (determinanten) van roken, alcohol en overgewicht. De GGD raadt gemeenten aan om in hun aanpak deze determinanten te verwerken, omdat dit bijdraagt aan effectiviteit van maatregelen. Het Nationaal Preventieakkoord legt bovendien geen relatie tussen mentale gezondheid en roken, alcoholgebruik, en overgewicht. De GGD adviseert gemeenten om mentale gezondheid ook mee te nemen in het beleid ten aanzien van roken, alcohol en overgewicht. Na toevoeging van het element gezondheidswinst ziet de visualisatie er als volgt uit: DG&J Gezondheid & Jeugd Bouwstenen voor de lokale nota's publieke gezondheid Advies aan gemeenten in Zuid-Holland Zuid Eindversie 16

66 5 Synthese 5.1 Inhoudelijke uitgangspunten De informatie uit het bovenstaande samenbrengend adviseert de GGD gemeenten om in de lokale nota's in ieder geval aandacht te besteden aan de volgende inhoudelijke onderwerpen, en deze te concretiseren naar lokale opgaven op gezondheid, gekoppeld aan de agenda op sociaal en fysiek domein: Leefstijl: roken, drinken en overgewicht, in relatie tot het Nationaal Preventieakkoord. Waarbij de GGD adviseert om in de aanpak te kijken naar de oorzaken van roken, overmatig alcoholgebruik en overgewicht (determinanten van gezondheid) en daarbij ook aandacht te besteden aan de rol die mentale gezondheid speelt. Voor de groepen met de grootste gezondheidswinst zoals geduid door WRR: jeugd tot 18 jaar en inwoners met een lage SES. Jongeren tot 18: weerbaarheid in brede zin, en gebruik van social media in het bijzonder. De GGD adviseert om vanuit de determinanten van gezondheid vooral relatie te leggen met (opgroeien in) armoede en voor het behalen van een startkwalificatie in verband met het kunnen vinden van een baan. Inzet op de toenemende groep kwetsbare volwassenen en ouderen: inzet op eenzaamheid (determinant sociale inclusie), dementie, faciliteren van langer thuiswonen (o.a. Wmo-taken, in samenhang met zorg via zorgverzekeringswet; getransformeerd werken), en de aanpak "Personen met verward gedrag". Inzet op gezonde leefomgeving, gerelateerd aan de omgevingswet. o Een veilige en gezonde fysieke leefomgeving en een goede omgevingskwaliteit bereiken en in stand houden. o De fysieke leefomgeving doelmatig beheren, gebruiken en ontwikkelen om er maatschappelijke behoeften mee te vervullen. Het GGD-team Medische Milieukunde kan advies en deskundigheid bieden op gezondheidseffecten van lucht- en bodemverontreiniging, geluidshinder, veehouderijen, asbest en binnenmilieu. GGD-team Infectieziekten kan de gezondheidsrisico's voor infectieziekten in kaart brengen ten gevolge van (beoogde) inrichting van de ruimte in gemeenten (zoönose, legionella etc) en preventieve maatregelen aandragen. Vaccinatiegraad: inzet om de vaccinatiegraad ten minste stabiel te houden, en niet verder te laten dalen. Hiertoe wordt een public health strategie ontwikkeld, die in elke gemeente kan worden geïmplementeerd. (Zie toelichting in bijlage 1) Het opnemen van de actuele onderwerpen binnen ZHZ op gezondheidsbescherming en ziektepreventie (zie bijlage 1, waaronder actuele thema's als jeugdgezondheidszorg, programma Kansrijke Start rondom zwangerschap, en gehoorschade). En het voortzetten van aandachtspunten in de gezondheidsbevordering uit de periode zoals asielzoekers en vluchtelingen. Zie bijlage 1. DG&J Gezondheid & Jeugd Bouwstenen voor de lokale nota's publieke gezondheid Advies aan gemeenten in Zuid-Holland Zuid Eindversie 17

67 De GGD adviseert gemeenten om hierbij positieve gezondheid als vertrekpunt te nemen, de determinanten van gezondheid te betrekken in beleid, en zoveel mogelijk gezondheidspotentieel te benutten in gemeenten. Ook adviseert de GGD om de lokale agenda voor publieke gezondheid te koppelen aan de lokale agenda's voor het sociaal en fysiek domein. Dit leidt tot een integrale, domein overstijgende lokale aanpak voor de diverse lokale opgaven voor gezondheid in brede zin. Integraal beleid geeft een sterker effect dan alleen facetbeleid op gezondheid. Die aanpak draagt uiteindelijk bij aan het achterliggende doel: het vergroten van gezondheidswinst van inwoners. Dit ziet er schematisch als volgt uit: DG&J Gezondheid & Jeugd Bouwstenen voor de lokale nota's publieke gezondheid Advies aan gemeenten in Zuid-Holland Zuid Eindversie 18

68 DG&J Gezondheid & Jeugd Bouwstenen voor de lokale nota's publieke gezondheid Advies aan gemeenten in Zuid-Holland Zuid Eindversie 19

69 Enkele voorbeelden waarmee gemeenten hun opgaven op sociaal domein, fysiek domein en publieke gezondheid kunnen verbinden: Scholen: combinatie van gezonde schoolaanpak (preventie op roken, alcohol, drugsgebruik, sport en beweging), aandacht voor welbevinden, gezonde schoolkantine, beweegvriendelijk schoolplein, stimuleren actief vervoer (lopen, fietsen). Sportvelden: in de sportkantine handhaving op NIX 18, rookvrij, stimuleren van actief vervoer naar de sportvereniging, en langs de velden geen reclame-uitingen voor alcohol en ongezonde voeding. Inrichting van de openbare ruimte zoals een park of speelplek: aantrekkelijke speelplekken creëren voor jong en oud die uitnodigen tot ontmoeten (aanpak eenzaamheid) en bewegen (leefstijl), die rookvrij is, veilig en makkelijk toegankelijk, en dusdanig ingericht dat het bijdraagt aan waterberging (klimaatadaptatie) en bijdraagt aan het opwekken van energie (beweegmatten). Een aanpak voor laaggeletterdheid waarbij deelnemers ook meteen voorlichting krijgen over gezondheidsvaardigheden. Schuldhulpsanering en aanpak armoede, in combinatie met een aanbod voor het stimuleren van een gezonde leefstijl. Aanpak mentale weerbaarheid in combinatie met voorlichting over de effecten van social media. 5.2 Uitgangspunten proces De GGD adviseert gemeenten om in het proces een aantal uitgangspunten te hanteren, zowel bij de totstandkoming van de nota, als bij het opstellen van het programma publieke gezondheid en de concrete uitvoering ervan. Dit is waarschijnlijk in lijn met hoe gemeenten momenteel al werken: Inzet op getransformeerd, integraal werken waarbij de behoefte van de inwoner centraal staat. Door het kennen van de inwoners en met hen het gesprek aan te gaan, kunnen lokale opgaven worden geduid en onderbouwd. Waar lopen inwoners tegenaan en hoe kan de gemeente dat vertalen in lokale opgaven, beleid en programma's? Samenwerking met een diversiteit aan maatschappelijke organisaties in het lokale veld, elk met eigen kennis en expertise, draagt bij aan betere, completere oplossingen. Door preventie en vroegsignalering kan een gemeente haar inwoners tijdig faciliteren in oplossingen, en wordt erger voorkomen. Dit is beter voor het welzijn van inwoners én voorkomt duurdere zorg voor gemeenten. Onder andere lokale sociale teams, teams en jeugdteams vervullen daarin een belangrijke rol. Hierbij kan de gemeenten de (epidemiologische) kennis over gezondheid en het netwerk van de GGD benutten. Op diverse inhoudelijke onderwerpen waar gemeenten zich op willen inzetten, kan thematische bundeling en samenwerking met andere gemeenten interessant zijn. DG&J Gezondheid & Jeugd Bouwstenen voor de lokale nota's publieke gezondheid Advies aan gemeenten in Zuid-Holland Zuid Eindversie 20

70 Bijlage 1: toelichting op de basistaken en bijbehorende projecten in Zuid-Holland Zuid, vanuit de Wet Publieke Gezondheid De basisdienstverlening publieke gezondheid is verankerd in de Wet publieke gezondheid (Wpg). In Artikel 2 van de Wpg zijn de volgende wettelijke taken van gemeenten opgenomen: 1. Het college van burgemeester en wethouders bevordert de totstandkoming en de continuïteit van en de samenhang binnen de publieke gezondheidszorg en de afstemming ervan met de curatieve gezondheidszorg en de geneeskundige hulpverlening bij ongevallen en rampen. 2. Ter uitvoering van de in het eerste lid bedoelde taak draagt het college van burgemeester en wethouders in ieder geval zorg voor: a. het verwerven van, op epidemiologische analyse gebaseerd, inzicht in de gezondheidssituatie van de bevolking, b. het elke vier jaar, voorafgaand aan de opstelling van de nota gemeentelijk gezondheidsbeleid, op landelijk gelijkvormige wijze verzamelen en analyseren van gegevens over deze gezondheidssituatie, c. het bewaken van gezondheidsaspecten in bestuurlijke beslissingen, d. het bijdragen aan opzet, uitvoering en afstemming van preventieprogramma s, met inbegrip van programma s voor de gezondheidsbevordering, e. het bevorderen van medisch milieukundige zorg, f. het bevorderen van technische hygiënezorg, g. het bevorderen van psychosociale hulp bij rampen, h. het geven van prenatale voorlichting aan aanstaande ouders. De gemeenten in de regio Zuid-Holland Zuid hebben deze taken neergelegd bij de GGD. Wat deze taken inhouden, wordt hieronder aangegeven. Daarbij is ook opgenomen welke projecten en ontwikkelingen actueel zijn: nu en in de nieuwe beleidsperiode. De complete wetstekst van de Wpg is hier te vinden: DG&J Gezondheid & Jeugd Bouwstenen voor de lokale nota's publieke gezondheid Advies aan gemeenten in Zuid-Holland Zuid Eindversie 21

71 De opbouw van deze bijlage is als volgt: 1.1 Gezondheidsbevordering 1.2 Gezondheidsbescherming en ziektepreventie Infectieziektebestrijding Jeugdgezondheidszorg 0-18 jaar Zwangerschap Gezondheid & Milieu en leefomgeving (wettelijke term: medische milieukunde) Gezondheid & hygiëne (wettelijke term: technische hygiëne zorg) Ouderengezondheidszorg 1.3 Crisisorganisatie 1.4 Monitoring en epidemiologisch onderzoek 1.5 Aanvullende taken GGD (Wet Kinderopvang en Wmo) Toezicht kinderopvang OGGZ en de sluitende aanpak voor personen met verward gedrag Wmo toezicht 1.1 Gezondheidsbevordering Gezondheidsbevordering richt zich op het bevorderen en het in stand houden van een gezonde leefstijl en een gezonde sociale en fysieke (leef) omgeving. Gezondheidsbevordering heeft als doel gezondheid te bevorderen en/of ziekte te voorkomen. Met ander woorden: preventie. Deze wettelijke taak van gemeenten kent beleidsvrijheid en wordt bij uitstek lokaal vormgegeven. Let wel: in de gezondheidsthema's zijn gemeenten niet uniek. Veel thema's zijn universeel / generiek. De lokale aanpak, samen met inwoners maakt de vorm waarin de thema's worden opgepakt onderscheidend. Gezondheidsbevorderingsprogramma voor Zuid-Holland Zuid "Samen voor Gezond" heeft een aantal speerpunten. Kwetsbare groepen in de samenleving staan centraal. Veel aandacht gaat naar mentale weerbaarheid, gezond gewicht en alcohol- en drugspreventie, bij jongeren, maar ook bij volwassenen. Daarnaast wordt ingezet op vitale ouderen en voorlichting aan kwetsbare zwangeren. Later is inzet rondom gezondheidsbevordering van statushouders als kwetsbare doelgroep daaraan toegevoegd. Vluchtelingen hebben bijvoorbeeld een verhoogd risico op psychische klachten en stoornissen. Vluchtelingen en nieuwkomers hebben bovendien een verhoogd risico op seksuele problematiek zoals SOA, HIV, onbedoelde zwangerschap, complicaties zwangerschap en bevalling, seksueel geweld en of genitale verminking. In 2019 vindt daarom inzet plaats op deze twee thema's. Daarnaast is opvoedondersteuning/opvoeden binnen twee culturen voor alle gemeenten een punt van aandacht. 1.2 Gezondheidsbescherming en ziektepreventie Infectieziektebestrijding De kern van de infectieziektebestrijding is het gevraagd en ongevraagd adviseren over het nemen van algemene preventieve maatregelen ter voorkomen van (verspreiding van) infectieziekten, het bestrijden van tuberculose en seksueel overdraagbare aandoeningen, inclusief bron- en contactopsporing. Het Rijksvaccinatieprogramma, uitgevoerd door en DG&J Gezondheid & Jeugd Bouwstenen voor de lokale nota's publieke gezondheid Advies aan gemeenten in Zuid-Holland Zuid Eindversie 22

72 onlosmakelijk verbonden aan de Jeugdgezondheidszorg (JGZ), vormt de basis van de preventie van infectieziekten. Vanuit onze preventieve rol vindt onze GGD het belangrijk om reizigers de mogelijkheid te bieden om zich te laten adviseren en vaccineren. Deze dienst verleent de GGD ook aan beroepsgroepen die zich moeten laten vaccineren. Er is geen tot zeer weinig beleidsvrijheid voor het uitvoeren van infectieziektebestrijding. Infectieziektebestrijding heeft een sterke relatie met nationaal en internationaal beleid. Beleidsprioriteiten worden grotendeels, al dan niet via subsidies, aangestuurd door het RIVM. Infectieziektebestrijding is ook onderdeel van een wereldwijd netwerk voor de bescherming van de publieke gezondheid, waarbij de International Health Regulations (WHO) een belangrijke basis vormen. Binnen Nederland is het RIVM (en daarbinnen het LCI - Landelijk Centrum voor Infectieziektebestrijding) een belangrijke (kennis)partner. Infectieziektebestrijding moet de komende jaren rekening houden met een aantal trends. Het aandeel ouderen neemt toe in onze samenleving, en de huisvesting voor ouderen verandert (o.a. langer zelfstandig). Daarnaast neemt de globalisering toe, zijn er meer migranten in Nederland en wordt er steeds meer gereisd waardoor infectieziekten (mens én dier) van over de hele wereld binnenkomen. Als belangrijke speerpunten voor infectieziektebestrijding in de beleidsperiode zijn onder andere te noemen: Vaccinatiegraad Voor de komende beleidsperiode vormt de dalende vaccinatiegraad in onze regio een specifiek aandachtspunt. Het doel is om de vaccinatiegraad ten minste laten stabiliseren. Op 19 november 2018 schreef staatssecretaris Blokhuis in een brief aan de Tweede Kamer zich zorgen te maken over de dalende vaccinatiegraad in Nederland en maatregelen te willen nemen die deze trend doet keren. Aanvullend op de reeds genomen maatregelen wil hij verder inzetten op de volgende actielijnen: 1. Beter aansluiten met onderzoek, voorlichting en communicatie; 2. Actief tegengaan van onjuiste informatie; 3. Rol van professionals verder versterken; 4. Mogelijkheden bieden om vaccinaties in te halen; 5. Meer aandacht voor HPV; 6. Onderzoek naar oplossingsrichtingen met betrekking tot de kinderopvang. Dat doet GGD ZHZ door, samen met de JGZ en gemeenten, een samenhangende aanpak te ontwikkelen (public health strategie) die aansluit op individuele inwoners. Daarvoor is onderzoek essentieel. Belangrijk onderdeel van dit onderzoek is (belevings)onderzoek bij ouders wat de redenen zijn van wel/niet vaccineren. Doel is om ouders/opvoeders te helpen om een voor hen goede keuze te maken over wel/niet vaccineren en om professionals en beleidsmakers nieuwe tools aan te reiken om vaccineren positief onder de aandacht te brengen. Vaccinaties op verzoek Het komt steeds vaker voor dat inwoners, huisartsen en medisch specialisten vragen om vaccinaties (voor hun patiënt) bij de GGD die niet reis- of beroepsgerelateerd zijn. Sommige ouders willen een afwijkend rijksvaccinatieprogramma (RVP)-schema voor hun DG&J Gezondheid & Jeugd Bouwstenen voor de lokale nota's publieke gezondheid Advies aan gemeenten in Zuid-Holland Zuid Eindversie 23

73 kind. Patiënten die vanwege hun (chronische) ziekte een hoger risico op infecties lopen, komen in aanmerking voor aanvullende vaccinaties. Dit zijn bijvoorbeeld mensen zonder milt of mensen die afweer-onderdrukkende medicijnen tegen reuma gebruiken. Ook heeft de Gezondheidsraad adviezen uitgebracht over vaccinaties aan risicogroepen zoals de pneumokokkenvaccinatie voor ouderen of de kinkhoestvaccinatie voor zwangere vrouwen. In afwachting van het besluit tot opname van zo n vaccin in een landelijk vaccinatieprogramma door het ministerie van VWS, vragen burgers om deze vaccinaties bij hun huisarts of de GGD. Wegens leveringsproblemen van vaccins kunnen huisartsen vaak niet aan het verzoek van hun patiënt voldoen. Zij verwijzen de patiënt dan door naar de GGD. In 2019 zal de GGD hier beleid op ontwikkelen, samen met de JGZ, partners in het Albert Schweitzerziekenhuis en andere zorginstellingen. Infectiepreventie en antibioticaresistentie Meerjarenbeleid infectiepreventie In 2019 ontwikkelt GGD ZHZ samen met andere drie GGD'en in de Provincie Zuid- Holland een visie op de rol van de GGD op infectiepreventie. Deze visie is leidend in de nieuwe beleidsperiode en vormt de basis voor een meerjarig infectiepreventie beleid ( ). Dit beleid geeft o.a. invulling aan de GGD-rol m.b.t. ouderengezondheidszorg en in relatie tot instellingen waar veel kwetsbare mensen verblijven die gebruik maken van gemeenschappelijke voorzieningen. Zorgnetwerken antibioticaresistentie (ABR) De GGD-regio's Zuid-Holland Zuid, Rotterdam Rijnmond en Zeeland vormen samen één van de tien regionale zorgnetwerken antibioticaresistentie (ABR) in Nederland. Doel van de landelijke ABR-aanpak is om d.m.v. regionale netwerksamenwerking tussen diverse zorgpartners (o.a. ziekenhuizen, verpleeghuizen, huisartsen, thuiszorg, huisartsen, GGD'en) te zorgen voor reductie of stabilisatie van antibioticaresistentie. Toenemende antibioticaresistentie vormt een bedreiging voor de volksgezondheid. De GGD heeft in alle zorginstellingen van ZHZ bezocht om het onderwerp ABR te agenderen en het Meldpunt Uitbraken Infectieziekten te implementeren. In 2019 verzorgt de GGD een bijscholing voor thuiszorgorganisaties over ABR (m.b.v. een subsidie van het ministerie van VWS). Ook draagt de GGD bij aan de totstandkoming van een gezamenlijk regionaal antibioticabeleid voor verpleeghuizen in ZHZ. GGD ZHZ levert ook de projectleider voor het project transmurale werkafspraken voor Zuidwest Nederland waarmee de informatieoverdracht over patiënten die drager zijn van een Bijzonder Resistent Micro Organismen (lees: bacteriën die resistent zijn tegen antibiotica) verbeterd moet worden. In ieder geval tot en met 2023 is financiering van de ABRzorgnetwerken gegarandeerd door VWS. Seksuele gezondheid De GGD is expert op het terrein van seksuele gezondheid. Iedereen onder de 25 jaar, mensen met klachten die wijzen op een SOA, en enkele andere (landelijk bepaalde) doelgroepen kunnen bij de GGD terecht voor advies (seksuele gezondheid, voorkomen van zwangerschap), onderzoek (SOA-testen) en behandeling. Dit gebeurt anoniem en gratis. DG&J Gezondheid & Jeugd Bouwstenen voor de lokale nota's publieke gezondheid Advies aan gemeenten in Zuid-Holland Zuid Eindversie 24

74 De GGD verzorgt bovendien op verzoek van scholen in de regio gastlessen over seksuele gezondheid. De GGD is onderdeel van een breed netwerk van partijen die zich hiervoor inspannen. In de huidige collegeperiode worden de middelen voor 'seksuele gezondheid' naar verwachting overgeheveld naar het gemeentefonds. In 2019 wordt regionaal beleid opgesteld voor seksuele gezondheid, met beoogde implementatie in de periode Onderdelen hiervan zijn in ieder geval de uit te voeren preventieve en curatieve taken en de verbinding met andere beleidsterreinen zoals jeugdzorg, mentale weerbaarheid en huiselijk geweld/seksueel misbruik. Hepatitis B en C De taskforce 1 hepatitis (GGD-regio's Zuid-Holland Zuid en Rotterdam Rijnmond, bestaande uit artsen en verpleegkundigen van de GGD ZHZ en RR huisartsen, maaglever-darm-artsen, infectiologen en onderzoekers) werkt sinds 2017 aan de zes aandachtsgebieden uit het nationaal hepatitisplan: case finding, heropsporing, registratie en monitoring, organisatie van het netwerk, ontwikkeling huisartsen bewustzijn en verslavings- en detentiezorg. Deze GGD'en ontvangen een subsidie met als doel om inzicht te verkrijgen in sterke punten en verbeterpunten van de hepatitiszorg in de beide GGD-regio s. In wordt een checklist ontwikkeld, waarmee vervolgens in de nieuwe beleidsperiode een regionale probleem- en situatieanalyse kan wordt gemaakt, en een gericht plan van aanpak wordt opgesteld voor de komende jaren. Hierbij wordt gelijktijdig de netwerkstructuur en -samenwerking versterkt. Daarnaast blijft de GGD nauw aangehaakt in het hepatitisnetwerk en geeft onderwijs aan doelgroepen Jeugdgezondheidszorg 0-18 jaar Doel van de jeugdgezondheidszorg is het bevorderen van gezondheid en sociale ontwikkeling van alle kinderen en jongeren. Het beoogde maatschappelijk effect daarvan is dat kinderen en jongeren zo gezond mogelijk opgroeien. Met preventie, vroegsignalering en een gezinsondersteunende aanpak, afgestemd op de lokale gemeenschap en in aansluiting op lokale sociale systemen, wordt ernstige problematiek zoveel als mogelijk voorkomen. Deze gemeentelijke taak is verankerd in de Wpg (artikel 5): In 2018 / 2019 wordt overgegaan tot aanbesteding van de uitvoering van de JGZ vanaf Voor de uitvoering van de jeugdgezondheidszorg, binnen de brede zorg voor de jeugd, zijn de volgende doelstellingen vastgesteld: 1. zorg en ondersteuning op maat (primair vanuit het perspectief van de jeugdige en zijn/haar gezin; secundair vanuit het perspectief van de gemeente), vormgegeven in samenwerking met ouders, jongeren en ketenpartners (samenvattend: kwaliteit van dienstverlening ) 2. strategische partner, ook van gemeenten, waarbij professionals worden gestimuleerd en de ruimte worden geboden om te werken vanuit de transformatiegedachte (met name wat betreft werken vanuit de transformatiegedachte en op- en afschalen van zorg en ondersteuning) (samenvattend: werkend vanuit transformatiegedachte ) DG&J Gezondheid & Jeugd Bouwstenen voor de lokale nota's publieke gezondheid Advies aan gemeenten in Zuid-Holland Zuid Eindversie 25

75 3. aansluiting op strategische rol van de jeugdgezondheidszorg en als professionele organisatie richting ouders ( taal van ouders ), ketenpartners en gemeenten (samenvattend: dienstverlenende houding: communicatie en advisering ) 4. de maatschappelijke meerwaarde van de jeugdgezondheidszorg wordt benut (verbinding onderwijs, leerplicht, jeugdveld, ondersteuning bij opvoedvragen etc.) (samenvattend: samenhang jeugdgezondheidszorg, jeugdhulp en onderwijs ) 5. aansluiting bij professionals uit lokale en sociale infrastructuur ((stichting) jeugdteams, sociale teams, wijkteams, Centra voor Jeugd en gezin, huisartsen, verloskundigen, eerstelijnszorg, scholen etc.) (samenvattend: verankering in het lokale veld ) 6. positionering van de jeugdgezondheidszorg als strategische partner voor gemeenten; zorg en ondersteuning op maat met ruimte voor lokale verschillen en handvatten om op lokaal niveau bij te sturen (samenvattend: visie en invloed gemeenten ) 26 De uitvoering van de basistaken jeugdgezondheidszorg worden regionaal georganiseerd op de schaal van Zuid-Holland Zuid. Het regionaal basispakket jeugdgezondheidszorg bestaat uit de wettelijke taken, te weten (DG&J ZHZ, november 2017): 1. de uitvoering van wettelijke contactmomenten (conform het Landelijk Professioneel Kader); 2. de uitvoering van het Rijksvaccinatieprogramma; 3. het beheer en de doorontwikkeling van Digitaal Dossier Jeugdgezondheidszorg. Daarnaast kunnen gemeenten individueel afspraken maken over uitvoering van lokale taken op het gebied van jeugdgezondheidszorg Zwangerschap In het landelijke actieprogramma 'Kansrijke Start' wordt ingezet op de gezondheid van een kind, voor, tijdens en na de geboorte. Het actieprogramma biedt drie actielijnen waarlangs lokaal beleid en uitvoering kan worden gerealiseerd. Actielijn 1: voor de zwangerschap Kwetsbare ouders met een kinderwens ondersteunen; Landelijke uitrol van het programma 'Nu niet zwanger' Actielijn 2: tijdens de zwangerschap Scherper in beeld krijgen van kwetsbare gezinnen; Sneller hulp aan kwetsbare gezinnen; Routekaarten/zorgpaden voor professionals. Actielijn 3: na de geboorte Flexibele inzet contactmomenten jeugdgezondheidszorg; Laagdrempelige opvoedondersteuning voor kwetsbare ouders; Zeer jonge kwetsbare ouders ondersteunen. GGD Zuid-Holland Zuid zet in op de volgende drie projecten: DG&J Gezondheid & Jeugd Bouwstenen voor de lokale nota's publieke gezondheid Advies aan gemeenten in Zuid-Holland Zuid Eindversie 26

76 Nu Niet Zwanger Nu Niet Zwanger is een landelijk programma dat inzet op intensieve begeleiding van (potentiele) ouders met een verhoogde kwetsbaarheid. Kwetsbaarheid betreft hier meestal een combinatie van bijvoorbeeld psychiatrische problemen, een verstandelijke beperking, verslaving, dakloosheid, schulden, problemen met loverboy s of illegaliteit. Nu Niet Zwanger heeft tot doel ongeplande en onwenselijke zwangerschappen bij deze kwetsbare doelgroep te voorkomen. Vaak gaat het om mensen die al bij hulpverlening in beeld zijn. Het idee is dat kinderwens, seksualiteit en anticonceptie normale gespreksonderwerpen worden, waarbij geprobeerd wordt (potentiele) ouders te motiveren tot een vrijwillige keuze voor passende anticonceptie. Doel is niet om een eventuele kinderwens geheel te ontmoedigen, maar wel om te bespreken dat het in deze fase 'nu even niet' wenselijk, veilig of verstandig is en daar bescherming voor te bieden. Prenatale voorlichting Door prenatale voorlichting worden aanstaande ouders geïnformeerd over wat komen gaat en waar zij terecht kunnen voor vragen, advies, hulp en ondersteuning rondom de zwangerschap, de bevalling en de periode daarna. Prenatale voorlichting verhoogt dus de kansen voor een kind vanaf het allereerste begin. Deze voorlichting, advies, hulp en ondersteuning is in de regio Zuid-Holland Zuid beschikbaar voor alle zwangeren. Met name de hoog opgeleide vrouwen weten hun weg te vinden naar alle voorhanden zijnde informatie en hulp. Maar vooral de kwetsbare zwangere vrouwen en/of kwetsbare pas bevallen vrouwen zoals (aanstaande) moeders met een lage sociaaleconomische status, tienermoeders en alleenstaande zwangere vrouwen behoeven extra aandacht als het gaat om voorlichting, advies hulp en ondersteuning. VoorZorg (en/of prezorg) Voorzorg is een preventief programma ter ondersteuning van gezinnen met veel risico s op opvoedingsproblemen en is gericht op het bevorderen van de gezondheid en het vergroten van de ontwikkelingskansen van de moeders en kinderen. De doelgroep bestaat uit jonge vrouwen (tot 25 jaar) die zwanger zijn van hun eerste kind. Het gaat om hoog-risico moeders die jong en vaak alleenstaand zijn, een laag inkomen hebben, weinig opleiding hebben genoten, weinig sociale steun hebben of vrouwen die in hun jeugd mishandeld of verwaarloosd zijn of te kampen hebben met psychiatrische problematiek of middelengebruik. De doelstellingen van dit programma zijn gericht op het verbeteren van zwangerschapsen geboorteresultaten voor moeder en kind, het verbeteren van de gezondheid en ontwikkeling van het kind en het verbeteren van de persoonlijke ontwikkeling en de mogelijkheden voor opleiding van de moeder zodat zij meer kan betekenen voor haar kind. Een afgeslankte vorm van dit programma is Prezorg. Voorzorg en Prezorg zijn programma s die worden aangeboden door de Jeugdgezondheidszorg. DG&J Gezondheid & Jeugd Bouwstenen voor de lokale nota's publieke gezondheid Advies aan gemeenten in Zuid-Holland Zuid Eindversie 27

77 1.2.4 Gezonde leefomgeving & milieu (Wettelijke term: Medische Milieukunde) Het GGD-team Medische milieukunde (MMK) geeft lokale overheden inzicht in de mogelijkheden om de publieke gezondheid te beïnvloeden via de fysieke leefomgeving. MMK biedt concrete oplossingen, onder andere voor het meewegen van gezondheidsfactoren bij nieuwe ruimtelijke projecten en voor het ingaan op klachten en signalen van burgers. De medische milieukundigen geven onder meer advies over gezondheidseffecten van luchtverontreiniging, bodemverontreiniging geluidshinder, veehouderijen, asbest, en binnenmilieu. Bij (dreigende) rampen ondersteunen de medische milieukundigen gemeenten bij het inschatten van de gezondheidsrisico s en geven zij gezondheidskundig advies. Het bevorderen van medische milieukundige zorg is wettelijk vastgelegd in de Wpg. De nieuwe Omgevingswet en deels daarmee samenhangende veranderingen rondom (burger-) participatie vragen om ander beleid en een andere werkwijze van gemeenten ten aanzien van gezondheid en fysieke leefomgeving. De adviseurs gezondheid & milieu van de GGD worden ingeschakeld om vanuit hun expertise mede invulling te geven aan deze gemeentelijke gezondheidstaak. De GGD ontwikkelt een programma over de Omgevingswet in relatie tot (publieke) gezondheid. In de nieuwe beleidsperiode gaat de GGD door met onderzoek naar gezond wonen op milieubelaste locaties (gesubsidieerd). Daarnaast is voorlichting asbest en publieke gezondheid van belang in het kader van het 'besluit asbestdaken verbod per 2024'. Klimaatverandering met meer hitte, droogte, en hevige regenval heeft geleid tot een landelijk Deltaplan ruimtelijke adaptatie 2018 (een gezamenlijk plan van gemeenten, waterschappen, provincies en het Rijk). Dit moet nu regionaal toegepast gaan worden. Gezondheid is hier een belangrijk onderdeel in, onder andere omdat met klimaatveranderingen ook nieuwe micro-organismen of overdragers (zoals de tijgermug) hun intrede kunnen doen. Of omdat gezondheidsrisico s ontstaan uit nieuwe maatregelen, zoals bij wateroverlast. Meer water kan overigens ook positief bijdragen aan het voorkomen van hittepleinen Gezondheid & hygiëne (Wettelijke term: technische hygiëne zorg) Een goede hygiëne voorkomt de verspreiding van (infectie)ziekten. Hygiënezorg door de GGD richt zich op het beperken van risico s op plaatsen waar veel mensen samenkomen en waar gebruik gemaakt wordt van gemeenschappelijke voorzieningen. Het gaat om advisering en inspecties van zeeschepen (Ship Sanitation Certification), tattoo en piercingshops en seks en relaxgelegenheden. Deze taken zijn belegd bij de GGD. Bovendien voert de GGD op aanvraag inspecties uit bij instellingen met een verhoogd risico op verspreiding van infectieziekten (bijv. AZC, opvang dak- en thuislozen). Daarnaast geeft de GGD hygiëne adviezen bij evenementen en houdt daarop toezicht in afstemming met gemeenten. Bij evenementen is preventie van gehoorschade bij jongeren een actueel thema. Gehoorschade kan vergaande en permanente gevolgen hebben voor de diverse aspecten van gezondheid. DG&J Gezondheid & Jeugd Bouwstenen voor de lokale nota's publieke gezondheid Advies aan gemeenten in Zuid-Holland Zuid Eindversie 28

78 1.2.6 Ouderengezondheidszorg De omvang van de groep ouderen die te maken hebben met problemen op fysiek, sociaal en psychisch gebied (Van Campen, 2011) wordt steeds groter. Deze groep wordt ook wel aangeduid met de term kwetsbare ouderen. Kwetsbaarheid kan hier worden omschreven als 'een proces van het opeenstapelen van lichamelijke, psychische en/of sociale tekorten in het functioneren 27 ' De zorgvraag zal naar verwachting als gevolg van de vergrijzing toenemen en eveneens complexer worden. Kwetsbare ouderen lopen een verhoogde kans op onder meer beperkingen, sterfte en opname in een verpleeg- of verzorgingshuis (Daniels et al., 2008). Kwetsbare ouderen hebben een verhoogde kans op negatieve uitkomsten als achteruitgang in functioneren, opname en overlijden 28. De draagkracht van deze ouderen is verminderd, waardoor veranderingen in de omgeving (zoals het verlies van een partner of een achteruitgang in inkomen) kunnen leiden tot een plotselinge achteruitgang in gezondheid en functioneren. 29 Door middel van vroegopsporing en een inschatting van de zorgbehoefte kunnen (verdere) beperkingen in het functioneren en voortijdige opname in een verpleeg- en of verzorgingshuis mogelijk worden voorkomen. Zo lang mogelijk zelfstandig thuis kunnen blijven wonen en kunnen blijven deelnemen aan het maatschappelijk leven zijn belangrijke doelen van het ouderenbeleid in Nederland (VWS, 2013). Hieraan liggen meerdere overwegingen ten grondslag. Het zo lang mogelijk maatschappelijk participeren, kan bijdragen aan de gezondheid van ouderen (Post & Van der Lucht, 2012). De GGD zorgt daarom voor het volgen en signaleren van ontwikkelingen in de gezondheidstoestand van ouderen en van factoren die hun gezondheid bevorderen danwel bedreigen. Ouderengezondheidszorg betreft o.a. ook het hitteplan en vaccinaties (zie ook IZB), valpreventie, dementie en eenzaamheid (Gezondheidsbevordering). (link met Toekomstverkenning: kwetsbare ouderen) Hier kan concreet vorm aan gegeven worden door o.a.: inzetten op gecombineerde voeding- en beweegactiviteiten voor ouderen; inzetten op dementievriendelijke samenleving; hygiëne en infectiepreventie onder andere in de thuiszorg; valpreventieprogramma's; mantelzorgondersteuning; signaleren van eenzaamheid; afstemming in de samenwerking rondom (vitale) ouderen in een gemeente. 1.3 Crisisorganisatie GGD'en in Nederland zijn op basis van de Wpg belast met de uitvoering van Gezondheidsonderzoek na rampen (GOR) en Psychosociale hulp na rampen (PSH). De GGD ZHZ heeft samen met de Geneeskundige Hulporganisaties bij Rampen (GHOR, onderdeel van de Veiligheidsregio) de beschikking over een georganiseerde, voorbereide en altijd beschikbare (24/7 binnen een uur) crisisorganisatie voor calamiteiten / crises in DG&J Gezondheid & Jeugd Bouwstenen voor de lokale nota's publieke gezondheid Advies aan gemeenten in Zuid-Holland Zuid Eindversie 29

79 de publieke gezondheidszorg. Met de Jeugdgezondheidszorg is vastgelegd, dat zij artsen en verpleegkundigen ter beschikking stellen als dat nodig is. Er is een aantal poules van functionarissen, die bij toerbeurt bereikbaarheidsdienst hebben. Zij zijn opgeleid en worden jaarlijks bijgeschoold en getraind, en zij voeren oefeningen uit. Daartoe is er een opleidingsplan waarvoor de GGD bij het ministerie (via het ROAZ, het regionaal orgaan acute zorg) stimuleringsgelden aanvraagt. Naast dit plan doet de GGD eveneens mee met een aantal opleidingstrajecten van de GHOR. Bij een melding op het gebied van de gezondheidszorg wordt door de meldkamer de Algemeen commandant Geneeskundige dienst (ACGZ) gealarmeerd en hij/zij neemt dan het besluit of de crisisorganisatie gealarmeerd moet worden. Afhankelijk van het incident wordt er besloten welke procesleiders van de GGD benodigd zijn, om de crisis te managen. Dit is soms alleen op het gebied van de gezondheidszorg, maar veelal is er een groter incident, waarbij er gecoördineerde inzet (Gecoördineerde Regionale Incidentbestrijdings Procedure: GRIP) nodig is van brandweer, politie, bevolkingszorg. 1.4 Monitoring en epidemiologisch onderzoek Het verwerven van op epidemiologische analyse gebaseerd inzicht in de gezondheidssituatie van de bevolking, voorafgaand aan de opstelling van de nota gemeentelijke gezondheidsbeleid, is een taak in de Wpg (artikel 2). De GGD ZHZ voert daarom verschillende gezondheidsmonitors uit, meestal in een cyclus van 4 jaar: Kindmonitor 0-12 jaar (voor het eerst in 2017) Gezondheidsmonitor jeugd jaar Gezondheidsmonitor volwassenen en ouderen beleidsperiode beleidsperiode Monitor Jeugd VO (landelijk) Kindmonitor 0-12 Monitor Jeugd VO (landelijk) Kindmonitor 0-12?? 18+ Monitor Volwassenen en Ouderen (landelijk) Monitor Volw assenen en Ouderen (landelijk) de regionale Toekomstverkenning 4de regionale Toekomstverkenning? Daarnaast worden de door de jeugdgezondheidszorg verzamelde vragenlijstgegevens gebruikt bij het inzichtelijk maken van de gezondheidssituatie van de bevolking van regio ZHZ. Het gaat om de volgende vragenlijsten: 1. Digitale vragenlijst in het primair onderwijs (groep 2 en groep 7) voor ouders voorafgaand aan het de contactmomenten; 2. Op het Voortgezet Onderwijs vullen leerlingen een digitale vragenlijst in. Op het vmbo gebeurt dat in klas 1 en 3 en op havo/vwo in klas 2 en 4. DG&J Gezondheid & Jeugd Bouwstenen voor de lokale nota's publieke gezondheid Advies aan gemeenten in Zuid-Holland Zuid Eindversie 30

80 De verschillende gezondheidsmonitors en de cijfers van JGZ zijn input voor: Databank/ dashboards; Staat van de jeugd; Toekomstverkenning; Beleidsadviezen voor de gemeenten in regio ZHZ. 1.5 Aanvullende taken GGD (Wet Kinderopvang en Wmo) Toezicht kinderopvang Alle GGD'en in Nederland vervullen de rol van toezichthouder kinderopvang. De basis hiervoor vormt de Wet Kinderopvang. Onze GGD inspecteert jaarlijks alle locaties voor kinderopvang (inclusief de voormalige peuteropvang) en BSO's in Zuid-Holland Zuid, en doet een steekproef onder de gastouderopvang OGGZ en de sluitende aanpak voor personen met verward gedrag De Openbare Geestelijke Gezondheid Zorg (OGGZ) omvat zorg voor kwetsbare personen die zelf geen hulp zoeken zoals dak- en thuislozen, zorgschuw geworden mensen (de zogenaamde zorgwekkende 'zorgmijders') en personen met verward gedrag. Er is veelal sprake van meervoudige, complexe problematiek, Zoals psychiatrie, verslaving, schulden, verwaarlozing, sociaal isolement en huisvestingsproblematiek. Het voorkomen en verhelpen van extreme of zorgwekkende thuissituaties of dakloosheid is een belangrijke lokale opgave 30 vanuit de Wmo. De GGD is een partner voor de uitvoering van een deel van de OGGZ-taken (via de afdeling Zorgregie OGGZ) en heeft een regierol op de ontwikkelagenda "Sluitende aanpak personen met verward gedrag". De GGD zorgt ook voor het Meldpunt Zorg & Overlast, centraal gepositioneerd voor inwoners, politie en aanbieders in Zuid Holland Zuid. De procesregisseurs van de afdeling Zorgregie OGGZ doen opvolging van de meldingen en organiseren de hulpverlening die nodig is en voeren de procesregie over het vervolgtraject. Het Meldpunt Zorg & Overlast en OGGZ, bestaat uit meerdere vormen van dienstverlening. Het totaalpakket van de dienstverlening bestaat uit: Meldpunt Zorg & Overlast Procescoördinatie t.b.v. het lokale zorgnetwerk/ Stedelijk netwerk Procescoördinatie Kerngroep overlast Procesconsultatie (aanpak bij vastgelopen en/of geëscaleerde hulpverleningstrajecten) Nazorg ex gedetineerden Preventie huisuitzettingen (convenant voor de Drechtsteden) Preventie waterafsluitingen Preventie en aanpak extreme woningvervuilingen Screening van voorrangsaanvragen t.b.v. urgentieverklaringen en indien noodzakelijk tevens het uitbrengen van een adviesrapport (woonadvisering) Opstellen preventieve wooncontracten Procescoördinatie tijdens de uitvoering van een preventief wooncontract DG&J Gezondheid & Jeugd Bouwstenen voor de lokale nota's publieke gezondheid Advies aan gemeenten in Zuid-Holland Zuid Eindversie 31

81 HIC aanpak (in 2019 zal deze dienstverlening stoppen) Huisartsenspreekuur voor dak- en thuislozen in Dordrecht (financierding VGZ) Daarnaast is de GGD penvoerder van het Team Toeleiding en Bemoeizorg. De GGD heeft zitting in het Regionaal Schakelteam 2 (politieregio Rotterdam Rijnmond, de regio's Rotterdam Rijnmond en Zuid-Holland Zuid). Voor ZHZ organiseert de GGD het Expertteam ZHZ voor Personen met verward gedrag en de projectleiding over de Ontwikkelagenda Personen met Verward Gedrag ZHZ. De GGD werkt met gemeenten vanuit de ontwikkelagenda Personen met Verward Gedrag de komende jaren samen aan: lokale opgaven voor preventie en vroegsignalering; uitwerking van de nieuwe wetten (WVGGZ en WZD) waar, op schaal van de Veiligheidsregio, beleid moet komen en de lokale praktijk vorm moet krijgen, zodat burgemeester en de Rechtbank rechtmatig en passend maatregelen kunnen opleggen;. Een ketenveldnorm in combinatie met Beschermd Wonen en Maatschappelijke Opvang beleid van gemeenten en ZVW-beleid voor zorg en ondersteuning thuis. De basis voor deze taken ligt in de Wmo Wmo toezicht Gemeenten zijn, gekoppeld aan hun Wmo-taak, verplicht op toezicht op Wmovoorzieningen in te richten. Gemeenten kunnen die taak beleggen bij hun GGD. GGD Zuid-Holland Zuid vervult deze toezichthoudende taak voor regio Drechtsteden, regio Alblasserwaard-Vijfheerenlanden en centrumgemeente Dordrecht. Het Wmo toezicht richt zich op met Wmo gefinancierde (zorg)aanbieders. Deze zijn ofwel gecontracteerd door gemeenten, ofwel gefinancierd met persoonsgebonden budgetten die aan inwoners zijn verstrekt door gemeenten. De GGD onderscheidt pro-actief toezicht (vooraf ingepland), reactief toezicht (naar aanleiding van signalen), en calamiteitenonderzoek. Regio AV en centrumgemeente Dordrecht laten alle drie vormen van toezicht uitvoeren voor de GGD. De Drechtsteden hebben gekozen voor reactief toezicht en calamiteitentoezicht. De GGD toezichthouders op Wmo onderzoeken de prestaties van aanbieders zoals die door gemeenten met aanbieders, voor inwoners, zijn overeengekomen. Het perspectief van de cliënt staat daarin centraal. De conclusies bieden input voor gemeenten, bijvoorbeeld voor inkoop en contractmanagement, en sturing op persoonsgebonden budget. Wmo-aanbieders zijn verplicht calamiteiten en incidenten te melden bij de Wmotoezichthouder. Bij een melding van een calamiteit, moet een onderzoek worden gedaan naar de calamiteit. In principe doet de aanbieder dit zelf (i.v.m. leereffect), en wordt het onderzoek beoordeeld door de Wmo toezichthouder. Maar het is ook mogelijk dat de Wmo toezichthouder zelf een verdiepend onderzoek uitvoert. Bij onderzoeken door Wmo Toezicht vindt indien nodig afstemming plaats met de Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd. DG&J Gezondheid & Jeugd Bouwstenen voor de lokale nota's publieke gezondheid Advies aan gemeenten in Zuid-Holland Zuid Eindversie 32

82 Bronvermelding 1 Openingszin van de landelijke Volksgezondheid Toekomst Verkenning Landelijke Volksgezondheid Toekomstverkenning 2018, RIVM 3 Landelijke Volksgezondheid Toekomstverkenning 2018, RIVM 4 Definitie van Positieve Gezondheid, Machteld Huber, RIVM, leefstijlmonitor: Definitie van gezonde leefomgeving: RIVM 9 Roken is één van de drie pijlers van het Nationaal Preventieakkoord 10 Definitie van zinvolle dagbesteding: Movisie 11 Carlier, B (2017) Health, social participation and entering paid employment among unemployed persons. Rotterdam: Erasmus University Rotterdam 12 Burdorf, A. (2017). Werk en participatie als medicijn. Presentatie voor UWV. Rotterdam: Erasmus MC. 13 Definitie van armoede: Europese Unie. 14 De Jonge, E. (2018). Moeite met rondkomen en vitaliteit. Presentatie voor Cephir seminar armoede en gezondheid. Dordrecht: GGD ZHZ. 15 Opgroeien en opvoeden in armoede, NJI, maart Mellaard, A & De Jonge E. (2019). 'And what about me?' Reassembling class, gender and Intimate Partner Violence in Dutch policy and practice. Unpublished manuscript/submitted. 17 In Zuid-Holland Zuid hebben mensen die moeite hebben met rondkomen bijvoorbeeld vaker overgewicht (62% versus 50%), 1 of meer beperkingen in het dagelijks functioneren (28% versus 12%), een matig of hoog risico op angst en depressie (67% versus 35%) en minimaal 1 chronische aandoening (47% versus 29%) dan mensen die geen moeite hebben met rondkomen (Gezondheidsmonitor Volwassenen en Ouderen 2016, DG&J 18 Phipps, S (2003) The impact of poverty on Health. A scan of research literature. Canadian Institute for Health Information. 19 RIVM, loket gezond leven 20 (NIVEL 2015) 21 Rademakers J. (2014). Kennissynthese Gezondheidsvaardigheden. Niet voor iedereen vanzelfsprekend. NIVEL, Utrecht. 22 Vulpen, C van & Boland. G. (2018) Factsheet laaggeletterheid en beperkte gezondheidsvaardigheden. Utrecht: Pharos. 23 Definitie uit Regeerakkoord 'Vertrouwen in de toekomst (2017). 24 RIVM (2018) "Meer mensen met een migratieachtergrond voelen zich niet thuis in Nederland": 25 WRR, Van verschil naar potentieel. Een realistisch perspectief op de sociaaleconomische gezondheidsverschillen, Policy brief 27 augustus Vastgesteld door het DB DG&J, mei (Gobbens, 2010a, b, c). 28 (Daniels et al., 2008) 29 (Van Campen, 2011; RVZ, 2012a) f=/vks4hq2iojyv_opgemaakt.pdf DG&J Gezondheid & Jeugd Bouwstenen voor de lokale nota's publieke gezondheid Advies aan gemeenten in Zuid-Holland Zuid Eindversie 33

83 Het Algemeen Bestuur van de Dienst Gezondheid & Jeugd Zuid-Holland Zuid; B e s l u i t : Overwegende, dat gemeenten, conform de Wet publieke gezondheid (Wpg), elke vier jaar een lokale nota publieke gezondheid dienen vast te stellen en dat de huidige planperiode van vier jaar op 31 december 2019 afloopt, 1. In te stemmen met het voorstel van het DB om de "Bouwstenen voor de lokale nota's publieke gezondheid " aan te bieden aan gemeenten als input voor de lokale nota's publieke gezondheid ; 2. In te stemmen met een beleidsontwikkelingsproces voor de totstandkoming van de lokale nota's publieke gezondheid en programma's publieke gezondheid , waarbij de GGD ZHZ een ondersteunende en adviserende rol zal vervullen. 3. Er zorg voor te dragen dat het proces van het vaststellen van de lokale nota's publieke gezondheid wordt afgerond voor 31 december Aldus vastgesteld in de vergadering van het Algemeen Bestuur van 11 april 2019, de secretaris de voorzitter, K.J. van Hengel H. van der Linden

84 Dordrecht, Onderwerp: Voorstel besluitvormingsproces Onderzoek Solidariteitsmodel Agendapunt: 9a Geachte leden van het Algemeen Bestuur, Het Dagelijks Bestuur stelt u het volgende voor: Ontwerpbesluit 1. Het jaar 2019 te gebruiken voor een nadere verkenning over de gewenste aanpassingen van het solidariteitsmodel en daarbij de input vanuit de omdenknotitie, die in april wordt opgesteld, te gebruiken. 2. Mede in het kader van de uitkomsten van de omdenknotitie de wethouders financiën te betrekken in het overleg en te bepalen of en zo ja op welke wijze aanvullend overleg met de raden wordt gevoerd. 3. De Raden middels een Raadsinformatiebrief op de hoogte te stellen van dit besluit.. Kern van de zaak Op dit moment is er sprake van volledige financiële solidariteit tussen de 10 gemeenten binnen ZHZ met uitzondering van de individuele gemeentelijke afrekening ten aanzien van de jeugdteams. Het kiezen voor een solidariteitsmodel vanaf is van invloed op meerdere aanpalende beleidsonderwerpen. Dit maakt dat de snelheid niet ten koste mag gaan van de zorgvuldigheid. In het Algemeen Bestuur van 7 februari jl. heeft het bureau Hiemstra & de Vries een presentatie gehouden over het verrichte Onderzoek Solidariteitsmodel regio ZHZ. Naast een rapportage van 'Bevindingen' is ook een rapportage 'Advies op basis van Bevindingen' opgesteld. Vastgesteld wordt dat er op dit moment geen eensluidende mening bestaat over mogelijke veranderingen in de afspraken rondom solidariteit. In algemene zin concludeert Hiemstra dat er wel sprake is van een afname van het draagvlak ten aanzien van de huidige afspraken. Voorgesteld wordt conform het advies Van Hiemstra en de Vries het jaar 2019 vooralsnog te gebruiken voor een nadere duiding van de gewenste wijzigingen in de afspraken m.b.t. de financiële solidariteit. Een belangrijk element hierbij is de input vanuit de omdenknotitie die in april wordt opgesteld na overleg en input van alle stakeholders. In de omdenknotitie komen zowel de afspraken en systematiek van de financiële solidariteit met elkaar aan de orde als de overschrijding van de domeingrens van de Jeugdhulp t.o.v. de andere onderdelen van het Sociaal Domein. Mede in het kader van de uitkomsten van de omdenknotitie worden de wethouders financiën betrokken in het overleg en kan bepaald worden of en zo ja op welke wijze aanvullend overleg met de Raden gevoerd wordt. De Raden zullen d.m.v. bijgaande RIB op de hoogte gebracht worden van dit proces. Reeds genomen besluiten Besluit Algemeen Bestuur van 28 september 2017 over handhaving solidariteitsafspraken 2018 en 2019 en evaluatie en voorstel voor verrekening systematiek vanaf Op 14 december 2017 is door het Algemeen Bestuur van de gemeenschappelijke regeling Dienst Gezondheid & Jeugd Zuid-Holland Zuid (DG&J) besloten de nota "Duurzaam investeren in onze jeugd, meerjarenperspectief jeugdhulp Zuid-Holland Zuid" (verder Meerjarenperspectief) ter vaststelling aan te bieden aan de gemeenteraden.

85 Op 29 maart 2018 is deze nota door het algemeen bestuur van de gemeenschappelijke regeling Dienst Gezondheid & Jeugd Zuid-Holland Zuid (DG&J) vastgesteld als regionaal beleidskader voor de komende jaren. In het Algemeen Bestuur van 15 november 2018 is besloten de opdracht Solidariteit uit te voeren en eveneens dat er in het tweede kwartaal een notitie zou worden opgesteld, die inmiddels omdenknotitie is genaamd. In het Algemeen Bestuur van 7 februari jl. heeft het bureau Hiemstra & de Vries een presentatie gehouden over het verrichte Onderzoek Solidariteitsmodel regio ZHZ. Naast een rapportage van 'Bevindingen' is ook een rapportage 'Advies op basis van Bevindingen' opgesteld. Argumenten Het Algemeen Bestuur heeft beide rapportages vooralsnog voor eigen gebruik toegezonden gekregen in afwachting van de besluitvorming hieromtrent. Het AB heeft waardering voor de wijze waarop de rapporten zijn geschreven. 40 stakeholders zijn geïnterviewd en ieders opvatting is verwerkt. Het gesprek over de financiële solidariteit kan niet goed plaatsvinden zonder de input vanuit de omdenknotitie die in april wordt opgesteld na overleg en input van alle stakeholders. Het gesprek dient vanuit de inhoud te worden gevoerd. Hoewel inhoud en financiën onlosmakelijk met elkaar verbonden zijn is het van belang om het inhoudelijk gesprek goed te voeren. (bijvoorbeeld hoe concretiseren wij het begrip normaliseren) Voorgestelde procedure Mede afhankelijk van de uitkomsten van de omdenknotitie wordt nader overleg met de portefeuillehouders financiën gevoerd. Tevens dient bepaald te worden of en zo ja op welke wijze aanvullend overleg met de Raden wordt gevoerd. De Raden worden d.m.v. een Raadsinformatiebrief op de hoogte gesteld van dit proces. Kanttekeningen en risico s Er is geen eensluidende mening over de mogelijke veranderingen in de afspraken rondom solidariteit. In de omdenknotitie ligt de opdracht besloten de grip op de uitgaven Jeugdhulp te vergroten. In te zetten acties op basis van dit plan zullen niet allemaal meteen effect sorteren. De benodigde tijd tussen het halen de doelen van transformatie en het daadwerkelijk beteugelen van de overschrijdingen op de uitgaven verdragen zich slecht. Een deel van de besluitvorming heeft betrekking op gezinsproblematiek waarbij meerdere domeinen binnen de gemeenten betrokken zijn. Een bredere oordeelsvorming is dus noodzakelijk. Kosten, baten en dekking Zie kanttekeningen en risico's. Communicatie Voor nu een RIB aan de Raden, de meegezonden rapporten kunnen desgewenst in de lokale raden besproken worden. Juridische of personele consequenties N.v.t. Vervolgprocedure Zie eerder Portefeuillehouder: J. de Witte Informatie: P. Kadee Telefoonnummer: p.kadee@jeugdzhz.nl Bijlagen:

86

87 Aan de colleges van burgemeester en wethouders van de 10 gemeenten in Zuid-Holland Zuid Dordrecht, 14 april 2019 INFORMATIEBRIEF Betreft: Besluitvormingsproces onderzoek Solidariteitsmodel Geachte leden van het college, Op 15 november 2018 heeft het Algemeen Bestuur van de Dienst Gezondheid & Jeugd (hierna aangeduid als Algemeen Bestuur) de bestuursopdracht "Onderzoek wenselijkheid en invulling financiële solidariteit jeugdhulpregio ZHZ vanaf " vastgesteld. In deze brief informeren wij u over het besluit dat het Algemeen Bestuur op 11 april 2019 heeft genomen en zenden wij u de 2 rapportages toe. In het Algemeen Bestuur van 7 februari jl. heeft het bureau Hiemstra & de Vries een presentatie gehouden over het verrichte Onderzoek Solidariteitsmodel regio ZHZ. Naast een rapportage van 'Bevindingen' is ook een rapportage 'Advies op basis van Bevindingen' opgesteld. Er zijn 40 stakeholders geïnterviewd en ieders opvatting is verwerkt. Vastgesteld wordt dat er op dit moment geen eensluidende mening bestaat over mogelijke veranderingen in de afspraken rondom solidariteit. In algemene zin concludeert Hiemstra dat er wel sprake is van een afname van het draagvlak ten aanzien van de huidige afspraken. Hiemstra stelt voor 2019 en wellicht ook 2020 te gebruiken voor een nadere verkenning over de gewenste aanpassingen en adviseert deze vervolgens dan fasegewijs in te voeren. Een en ander op basis van een intensief en open gesprek met elkaar, welk gesprek vanuit de inhoud dient te worden gevoerd. Hoewel inhoud en financiën onlosmakelijk met elkaar verbonden zijn is het van belang om het inhoudelijk gesprek goed te voeren. (bijvoorbeeld hoe concretiseren wij het begrip normaliseren) Voorgesteld wordt conform het advies Van Hiemstra en de Vries het jaar 2019 vooralsnog te gebruiken voor een nadere duiding van de gewenste wijzigingen in de afspraken m.b.t. de financiële solidariteit. Een belangrijk element hierbij is de input vanuit de omdenknotitie die in april wordt opgesteld na overleg en input van alle stakeholders. In de omdenknotitie komen zowel de afspraken en systematiek van de financiële solidariteit met elkaar aan de orde als de overschrijding van de domeingrens van de Jeugdhulp t.o.v. de andere onderdelen van het Sociaal Domein. Dit omdat de oplossing van bepaalde problemen breder ligt dan 1 domein (en daarmee 1 Gemeenschappelijke Regeling). Mede in het kader van de uitkomsten van de omdenknotitie worden de wethouders financiën betrokken in het overleg en wordt aanvullend overleg met de raden gevoerd. 1

88 Wij verzoeken u deze brief ter informatie aan te bieden aan uw gemeenteraad. De rapporten kunnen desgewenst in de lokale raden besproken worden. Namens het algemeen bestuur van de Dienst Gezondheid & Jeugd, Namens deze, Jolanda de Witte, Regionaal portefeuillehouder Jeugd Bijlagen: - Hiemstra & de Vries: Onderzoek solidariteitsmodel regio Zuid-Holland zuid "Rapportage Bevindingen" - Hiemstra & de Vries: Onderzoek solidariteitsmodel regio Zuid-Holland zuid "Advies op basis van Bevindingen" 2