naar de Venusweg op de Hemrik

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "naar de Venusweg op de Hemrik"

Transcriptie

1 40 jaar PEL Sociale volkshuisvesting bestaat straks niet meer pag 10 maart 2018 Neem mee écht alles over Leeuwarden Eric Hoekstra Heeft u ook zo n zin in nepnieuws? pag 14 Wethouder Henk Deinum blameert zichzelf en Leeuwarden Culturele Hoofdstad pag 14 Peter Bruinsma Kanttekeningen bij de biografie van Piet van der wal pag 8 Autoservice Nijlân verhuist: naar de Venusweg op de Hemrik Bert en Anja Albada Jelgersma Wij houden van Ruig pag 3 De coffeeshop een serie over Leeuwarder softdrugs pag 11 André Keikes Geen slappe bakjes meer in Leeuwarden pag 12 Makro Barracuda, tong, snapper, croaker of tonijn: pag 13

2 2 liwwadders maart 2018 Trouwambtenaar Dirk-Jan van Ravesteijn is van beroep acteur. Dertig jaar geleden viel hij op tijdens een talentenjacht in Veendam. Door Klaas Staal werd hij toen gevraagd om de liederen van zijn broer Ede Staal a capella uit te voeren. Het bleek de start te zijn van een carrière als acteur, theatermaker, rondleider en theaterdirecteur (De Vier Pelikanen). Van Ravesteijn treft voorbereidingen voor een kleinschalige theatershow (in de sfeer van Ede Staal) en een nieuwe act bij zijn rondleidingen door historisch Leeuwarden (iets met een paard). Nee, iedere keer die rondleidingen, daar word ik helemaal niet flauw van. De mensen vinden het prachtig. Door Andries Veldman Foto Simon van der Woude 'Trouwen is drama en komedie tegelijk. Eigenlijk is het allemaal theater. Dirk-Jan van Ravesteijn is een van de meest gevraagde trouwambtenaren van de gemeente Leeuwarden. In acht jaar tijd sloot hij zo n vijfhonderd huwelijken. soms heeft een paar vlak voor de plechtigheid ruzie. Dan bel ik ze op: komen jullie nog? Komen jullie nog? is eigenlijk allemaal theater, maar wel theater met een serieuze ondertoon. Bij mijn sollicitatie Het werd gevraagd of ik er geen geintje van zou maken omdat ik van beroep acteur ben. Nee, ik sta daar als trouwambtenaar, maar ik probeer het gezelschap wel zoveel mogelijk aan het lachen te krijgen. Acht jaar geleden begon Dirk-Jan van Ravesteijn in Leeuwarden bekend als acteur, rondleider en eigenaar van Dirk-Jan van Ravesteijn Theater & Events met zijn carrière als trouwambtenaar toen de gemeente Leeuwarden het instituut wilde verjongen. Ik dacht: al die huwelijken, dat is even een kwestie van teksten knippen en plakken en klaar is Kees, maar daarin heb ik mij lelijk vergist. Je duikt blanco in een gesprek en belandt in een film. En de ene film is de andere niet. 'Ik word veel gevraagd en dat komt ook omdat ik als zelfstandige mijn tijd grotendeels zelf kan inrichten. Bij ieder te sluiten huwelijk legt hij een bezoek af aan het aspirant-echtpaar. Dan ga ik naar hun huis en proef de sfeer. Daarbij let ik op hoe ze met elkaar omgaan. Het leukste is de non-verbale communicatie die ze delen. Ik ben als een spons. Hoe ze elkaar hebben ontmoet, dat weet ieder- een wel. Dat breng ik alleen ter sprake als dat zo uitkomt. Ik schrijf alles op en leer de tekst uit mijn hoofd. Meestal duurt een toespraak veertig minuten. Als ze pech hebben een uur. Hahaha. De toespraak is het voornaamste onderdeel van de huwelijksplechtigheid. Hoe je het ook bekijkt: het is wel een moment. Een keerpunt. Vrienden en ouders zijn erbij. Dat is heel anders dan bij de baliehuwelijken, zo noemen wij de gratis huwelijksvoltrekkingen. Daar geef je elkaar het ja-woord, zet de handtekeningen en het is klaar. De meegekomen familie reageert vaak teleurgesteld: is dit het nou? Ik adviseer een aanstaand echtpaar dat het fijn is om het leven te vieren. Wat de liefde is? Dat is moeilijk te omschrijven. Leg dat maar eens uit. Daar geven die twee mensen zelf invulling aan. We houden ervan, want in elke film moet een liefdesscène voorkomen. Trouwambtenaar Dirk-Jan van Ravesteijn probeert het gezelschap vaak te laten lachen. Maar de traan ga ik ook niet uit de weg. Ouders zien zichzelf terug, de vader of moeder van bruid en bruidegom zijn overleden, het zijn allemaal zaken die meespelen op zo n moment. Zelf laat hij de tranen soms ook de vrije loop. Als ambtenaar is hij regisseur van de bijeenkomst en wordt geacht om adequaat te reageren op onverwachte gebeurtenissen. Dat kan van alles zijn. Een jongetje dat in spanning de trouwringen naar voren brengt kotst pardoes over de tafel met alle officiële papieren. Tja, wat zeg je dan. Ik zei: geeft niks, dat gebeurt hier iedere week. Ja, iedereen schiet in de lach natuurlijk. Of een bruid ziet haar vader na vijftien jaar afwezigheid ineens opdoemen. Allemachtig! Dan heb je een ongekende spanning in de zaal. In het kerkje van Swichum, waar alles altijd perfect voor elkaar is, weigerde de geluidsinstallatie. De bruid zou naar het altaar worden gebracht met muziek van The Beatles. Ze liep naar binnen en ze hoorde haar zorgvuldig uitgekozen lievelingsmuziek niet. Ja, boos natuurlijk. Ik zeg: kom terug, jij naar je plek. We doen het opnieuw. Ik heb Here, There and Everywhere uit volle borst staan zingen. Mazzel dat ik dat nummer kende. Dat een van de echtelieden 'nee' zegt op het moment suprême is Van Ravesteijn nog niet overkomen. Toch gebeurt dit soms. Ik druk het aanstaande echtpaar op het hart dat de huwelijksvoltrekking een serieuze aangelegenheid is en dat grappen tijdens het ja-woord ongepast zijn. Het is een mondeling contract dat je afsluit en hierover mag geen twijfel bestaan. Soms komt een echtpaar te laat in de trouwzaal. Dan hebben ze ruzie gekregen, de spanning is te veel opgelopen. Ja, dan bel ik ze: komen jullie nog? De huwelijken die het langst standhouden, daarvan is de kiem vaak gelegd tijdens een vriendschap op school of werk. Kroegontmoetingen waaruit huwelijken ontstaan blijken minder stabiel te zijn. Ruim een derde van de gesloten huwelijken eindigt in een scheiding. Maar het juiste recept voor een goed huwelijk is toch de mix van communicatie, seks en respect tonen voor elkaar. Alleen als het wettelijk moet wil de gemeente nog met de familie Kunst praten Het conflict rond de familie Kunst uit de wijk Nijlân, waarover wij in het vorige nummer van het Stadsblad Liwwadders schreven, is nog altijd actueel. De gemeente Leeuwarden heeft besloten om de discussie met de familie te beëindigen. Klachtenbemiddelaar Martine Wierdsma heeft dit in een brief aan de familie Kunst laten weten. Een citaat uit de brief: Uiteraard heeft u als inwoner van onze stad het recht om vragen te stellen aan uw gemeente of een klacht in te dienen. Niet in alle gevallen hebben wij echter een wettelijke plicht om die te behandelen. Uw benadering richting de gemeente Leeuwarden en haar ambtenaren is naar ons oordeel belastend. Gelet daarop zullen wij dan ook alleen nog klachten, verzoeken en vragen afhandelen wanneer wij daartoe verplicht zijn. Voor een ondergeschikt punt biedt Wierdsma namens de gemeente excuses aan. Wordt vervolgd.

3 Bloemenzaak Blom in Stiens liwwadders maart Wij houden van ruig Door Andries Veldman Foto s Simon van der Woude 'We zijn van de bloemisten van Fleurop in 2017 de beste van Friesland. Toch niet gek voor een bloemenzaak in Stiens die nog maar een jaar bestaat. Bert en Anja Albada Jelgersma zijn maar wat ingenomen met de beoordeling door hun klanten. Want dankzij die klanten kwamen ze aan de hoge kwalificatie van hun bloemenzaak Blom aan de Langebuorren in Stiens, die op 1 april precies één jaar bestaat. De beoordeling toont waardering voor ons werk. is toch mooi om zo door je klanten gewaardeerd te worden? Anja Albada Jelgersma-De Vries voegt daaraan toe: Klanten weten gewoon dat Bert als Het vakman goed werk aflevert. Vaak vragen ze speciaal naar hem. Ze weten dat hij een kwalitatief goed bloemstuk aflevert. Tot op het laatste moment zorgt hij ervoor dat alles pico bello voor elkaar is. Bert zit sinds zijn negentiende in het bloemenvak, nadat hij de opleiding bloemschikken en -binden en bloementeelt had gevolgd aan de RLMTS in Emmen. In Leeuwarden werkte hij bij enkele gerenommeerde bloemenzaken. Ook in Oentsjerk gingen de rozen en fresia s door zijn handen. In de eigen zaak, die stijlvol werd verbouwd achter het systeemplafond werden de originele balken tevoorschijn gehaald en de ruwe wanden zichtbaar gemaakt - presenteren de twee ondernemers een bloemenzaak zoals zij vinden dat die eruit moet zien. Onze stijl? We houden van een beetje ruige inrichting en presentatie. Het moet niet te gelikt. Dat zie je ook af aan ons assortiment. De kleurige plukboeketten zijn hiervan een voorbeeld, zegt Anja. bert We weten wat we kunnen Over hun bloemenzaak aan de Langebuorren zijn de twee ondernemers dik tevreden. De zaken lopen boven verwachting. Anja: We houden van gezelligheid en die sfeer proef je in onze zaak. Ook op de stoep is het een en al fleurigheid, daar krijgen we vaak complimenten over, zeker wanneer we met vakantie zijn geweest. Collega-ondernemers vinden het dan weer fijn wanneer de stoep vol staat met bloemen. Bert: We weten natuurlijk wel wat we kunnen. Het combineren van materialen is ons vak. We spelen met kleur en vorm en kijken goed naar de verhoudingen. En bij de inkoop stellen we hoge eisen aan de bloemen en planten. Anja: Het is mooi om te horen dat een boeket twee weken lang goed op tafel staat. De zaken lopen zo voortreffelijk dat Anja die parttime bij Talant werkt en Bert per 1 april Marit Visser in dienst hebben genomen. Marit Visser is eveneens een vakbekwaam bloemist die alle details rond het bloemenvak verstaat. Bert: We hebben jarenlang samengewerkt. Ik ben blij dat ze ons team komt versterken. Of de twee ondernemers nog wensen hebben voor de toekomst? Bert: We blijven ons verdiepen in ons mooie vak. En verder denk ik dat nog niet iedereen op de hoogte is van onze abonnementen. Voor een redelijke prijs kunnen wij met een Blom-abonnement voor iedere week, of twee weken de gehele bloemverzorging regelen voor particulier en bedrijf. Anja De Stiensers zijn gemakkelijk Het Stadsblad Liwwadders wordt gemaakt door: André Keikes, Anne de Vries, Aly van der Mark, Klaas Kasma, Jurgen Straver, Eric Hoekstra, Anton Feddema (vormgeving), Simon van der Woude (fotografie), Keimp Pijpstra (webbeheer) en Andries Veldman (organisatie en acquisitie). Voor adverteerders is het van belang om te weten dat we voor het volgende nummer aanschuiven aan een stamtafel waar we met ondernemers praten over ondernemen en politiek. Ook mag niet onvermeld blijven dat bepaalde advertentieverkopers van andere bladen misbruik maken van onze titel. Er is maar één Stadsblad Liwwadders en dat hebt u nu in handen. Een krant die lezers, middenstanders, vrijwilligers en kunstenaars serieus neemt. Wilt u communiceren met deze groepen, bel dan naar Andries Veldman ( )of mail naar info@liwwadders.nl

4 4 liwwadders Maart 2018 Klaas K. te L. Het conflict gaat over het neerzetten van stoelen in zijn nieuwe zaak. Dat mag volgens Leeuwarden niet. Lont zou er ook wel wat om kunnen lachen, als het niet zo triest was. Ambtenaren van economische zaken zijn op mijn advies het land ingetrokken om te kijken wat een Friet Studio was. O, dat bedoelt Lont, zeiden ze toen ze terugkeerden van hun ontdekkingsreis. Ze vonden het prachtig. Dat zou zeker in Leeuwarden moeten kunnen. Wethouder Henk Deinum had de zaak in september vorig jaar nog niet geopend of ik kreeg van een andere afdeling te horen dat de stoelen verwijderd moesten worden. In een take-away zaak mogen die niet. Murphy Lont van de Friet Studio Ik ben niet zo n koppig persoon Als de klanten mijn friet staande willen eten en mijn omzet hierdoor niet terugloopt, dan is er niks aan de hand. Maar mocht ik door het gemeentelijke beleid met een omzetderving te maken krijgen, dan sluit ik mijn Friet Studio. Met alle egards werd Murphy Lont vorig jaar in Leeuwarden binnengehaald. Zijn moderne Friet Studio had grandeur, net zoals de soortgelijke patatwinkels die topkok Sergio Herman in de randstad opende. Maar nu is er gehakketak tussen gemeentelijke afdelingen onderling en tussen de gemeente en ondernemer Murphy Lont. Het is toch te gek dat ze op de stoel van de ondernemer gaan zitten? Dat is echt een bruggetje te ver. Het is een oud probleem, waar veel Leeuwarder ondernemers al eerder tegenaan liepen. Ze begrijpen niet waarom er niet een paar stoelen en tafeltjes in hun onderneming mogen staan. De voormalige uitbaters van restaurant Eindeloos maakten hier jaren geleden al hetzelfde mee bij de transformatie van het restaurant tot delicatessenzaak (met enkele tafeltjes). Een recenter voorbeeld is de aanvaring van de Turkse eetzaak Turquoise met de gemeente over hetzelfde probleem. Verbazing en onbegrip bij deze ondernemers. Net als Lont zien de meeste ondernemers het probleem niet. Bovendien: waarom mag McDonalds wél wat zij niét mogen, en waarom vinden andere gemeenten een paar tafels in het geheel geen discussie waard? Murphy Lont staat blijmoedig in het conflict. Hij is rationeel en zal zich niet laten verleiden tot juridische haarkloverij. De gemeente heeft diepe zakken en genoeg tijd. Ik zal geen juridische procedure starten. Bovendien: je leeft hooguit zeventig tot tachtig jaar en ik ga geen jaren verspillen aan zo n onbegrijpelijk conflict. Murphy Lont is, zo kan rustig worden gesteld, een bijzondere ondernemer. Nadat hij bedrijfskunde in Groningen had gestudeerd, werkte hij achttien jaar bij ABN-Amro in binnen- en buitenland. In 2010, op het hoogtepunt van zijn carrière, toen hij rayon-directeur was van de zakelijke dienstverlening van de bank in Groningen en de kop van Drenthe, stapte hij op. Ik wilde ook wel eens iets anders doen. Het kriebelde. Na zijn vertrek bij de bank werd hij gevraagd om de ziekenboeg van SNS Property Finance te helpen legen. De gesneefde bankinstelling zat met een pakket aan leningen ter waarde van maar liefst 8 miljard euro. Dat moest allemaal verkocht en afgebouwd worden. Na dat klusje, dat tot 2013 duurde, was hij vrij man. Ik heb een tijdje niks gedaan en nagedacht over wat ik zou willen doen. Lont kwam in contact met een ondernemer die hij van zakelijk advies diende toen die een moderne frietwinkel wilde openen in de Folkingestraat in Groningen. De manier van werken, leven en ondernemen van die ondernemer sprak hem erg aan. Dat was een mooie ondernemer die door de wereld wandelde, hier en daar een pandje kocht en helemaal in control was. Hij had alles in één hand en zorgde ervoor dat alle onderdelen van zijn onderneming goed geregeld waren. Na 21 jaar in een corporate omgeving te hebben gewerkt sprak mij dat enorm aan. Op basis van zijn ervaring en in analogie met zijn onderneming in Groningen ben ik nu in Leeuwarden begonnen en heb ik plannen om mijn onderneming verder uit te breiden. Maar eerst die rottige stoelen. Lont begint te lachen. Hij is verbaasd over zichzelf dat hij met al zijn zakelijke voorbereiding nu struikelt over een paar lullige stoelen. Hadden ze mij dit van tevoren verteld, dan was ik hier nooit aan begonnen. In mijn vergunning stond dat ik moest zorgen voor een afzuiginstallatie en voor twee gescheiden toiletten. Dat heb ik allemaal keurig gerealiseerd. Toen ambtenaren opmerkingen kregen over de stoelen, hebben ze hun keutel ingetrokken. De verleende vergunning was mij bijna toegestuurd. De Groninger Lont ging niet over een nacht ijs. Zijn voorbereiding betrof onder meer onderzoek naar hoe een stad als Leeuwarden in elkaar steekt. Je kijkt in zo n onderzoek maar andere eetzaken in de buurt. Je weet dat een steeds groter wordende groep let op wat men eet. Cijfers over hoeveel mensen er over de Wirdumerdijk lopen heb ik opgevraagd ( mensen per dag). Ik wilde werken met lokale leveranciers: aardappelen (Agria) van het Bildt, sauzen van Levo uit Franeker (vader en zoon Rollingswier van Levo hebben enthousiast meegedacht over het concept). Ik heb er een Leeuwarder vormgever bij betrokken. Daarnaast werd er, hoe kan het ook anders met een bankman, een businessplan ontwikkeld met te behalen doelen. Daar zit ik nu ver boven. Maar bevalt het, dat ondernemen? Daar is weer die ingetogen lach, want de gedachte aan de gemeente Leeuwarden is nooit ver. Ik heb enkele personele wijzigingen doorgevoerd. Ik merk dat er behoefte is aan koffie en thee. Ook wil ik met een kok demonstraties kroketten bereiden uitvoeren. Ik had al een kok, maar die kwam met zulke bijzondere eisen, waar ik ook wel weer om kon lachen, dat ik hem de deur heb gewezen. Die wilde de hele zaak weer op de kop zetten om het juiste gevoel te krijgen. Ja, je maakt wat mee als ondernemer. Het conflict met de gemeente ligt Lont zwaar op de maag. De bedrijfseconoom analyseert: Je hebt de driehoek: ondernemer, gemeente en consument. Die zijn nu onderling aan het schakelen en verschuiven om te kijken naar een nieuw evenwicht in deze nieuwe tijd. Terwijl de ene afdeling binnen de gemeente zich vasthoudt aan de oude regelgeving, kijkt de andere afdeling de toekomst in. Mijn oplossing? Creëer flexibiliteit om mee te kunnen bewegen met de ondernemers. Die op hun beurt worden geleid door het principe: wat leuk is, wordt omarmd. Ik werd beschouwd als de meest succesvolle start-up van de hele Wirdumerdijk. Er werd lovend gesproken over het feit dat ik nu al drie fulltime medewerkers in vaste dienst heb. Weer die lach. We gaan het zien. Het is toch te gek dat de gemeente op de stoel van de ondernemer gaan zitten? Misschien moet ik een pitbull kopen Misschien moet ik een pitbull kopen, zei ik tegen mijn vrouw. Maar die was niet voor. Dan weet ik precies wie al die hondenkeutels op ons dakterras moet opruimen, zei ze. Maar met een pitbull aan de lijn kunnen we de stad wel in, die hoeven we niet op het dakterras te houden, probeerde ik opnieuw. Veel mensen lopen met een grote boog om een pitbull heen. Dan komen we ook weer eens buiten. Ik zag de ogen van mijn vrouw oplichten. Het was waar, nu het voorjaar begonnen was kwamen we nauwelijks nog buiten. Terwijl we anders bij de eerste warme zonnestralen al onderweg waren naar een of ander terras. Maar dit jaar is daar geen lol meer aan. Het komt een beetje doordat we in het centrum wonen. Zodra ik de voordeur uitstap word ik aangeklampt door toeristen die me in een Engels, Duits of Rotterdams dialect vragen waar het Prinsessenhof, Fries Museum of Obe, het land van taal, is. Sommigen vragen ook waar de Cultuur hier in de stad is. Die laatsten stuur ik altijd naar de Sint Anthonystraat waar de kreet van Anton Feddema, Kultuur ken dat oek in de Frituur, in het kader van de LF2018 opnieuw op een muur gekalkt is. Maar zo vaak kom ik de voordeur niet meer uit. Je kunt je op Nieuwestad eigenlijk niet meer begeven zonder onder de voet te worden gelopen door hordes toeristen die allemaal met de kop naar boven gericht over de straat lopen om onze schilderachtige geveltjes te bekijken en er op hun iphones filmpjes van te maken. Toen ik vorige week mijn laarzen bij Bats ging halen, die er nieuwe hakken onder had gezet, kwam ik maar met één laars thuis. De andere was ik verloren in het gedrang van buitenlanders die allemaal bij Bats een culturele klomp wilden kopen. En dit is nog maar het begin, er schijnen nog vele miljoenen toeristen aan te komen om de Culturele Hoofdstad mee te maken. En dat terwijl je als fervente terrasbezoeker nu al geen plekje op een zonnig terras kunt vinden. Nou ja, laatst heb ik op een stoeltje voor het oude waterleidinggebouw gezeten, waar nu ook horeca in zit, maar daar zit je op ieder moment van de dag in de schaduw en heb je uitzicht op rijen cultuurtoeristen die het Fries Museum in willen. Ik zag zelfs, toen ik daar zat, een paar Chinezen die mij de weg gevraagd hadden naar het museum en die ik toen naar het Berenburgmuseum van Boomsma had gestuurd. Aan hun rooie koppen te zien hadden ze dat ook nog gevonden. Maar een uurtje op een zonnige voorjaarsmiddag op een terras op mijn geliefde Gouverneursplein is nog niet gelukt; die zitten continu tjokvol met gasten van LF2018. Daar kom je als bewoner van deze stad niet tussen. Vooropgesteld dat je door de mensenmenigte heen kunt komen die op het plein staat te luisteren naar de gratis concerten van onze tijdelijke beiaardier. Vorige week vrijdag had ik nog ruzie met mijn vrouw omdat ze zei dat ik niet naar haar luisterde, maar toen was ik vergeten de oordopjes uit te doen nadat de beiaardier uitgespeeld was. Zo n pitbull aan de lijn geeft je ook wel een gevoel van veiligheid, begon ik nog maar eens tegen mijn vrouw. Met al die mensen in de stad weet je het maar nooit. Laatst zag ik er nog tientallen buitenlanders met elkaar op de vuist gaan in de Sacramentstraat. Nee toch, zei mijn vrouw. Jawel, de helft deed een stadswandeling met iemand van het HCL en de rest de Mata Hari Tour vanaf het Fries Museum en die kwamen elkaar daar tegen voor de synagoge. De gidsen wilden allebei niet met hun groep aan de kant gaan om de ander door te laten en toen ging het hele spul meppen. Ik heb het van een afstandje bekeken, maar met een pitbull bij me had ik ze uit elkaar kunnen halen. Zo n vechtpartij is natuurlijk geen reclame voor onze stad in dit culturele jaar. Het is misschien toch niet zo n raar idee, een hond; mijn vrouw was om. Maar ze zou mijn vrouw niet zijn als ze geen probleem zag. Hoe komen we met al die drukte bij het asiel om een hond te halen, vroeg ze. Daar denk ik even over na, zei ik. Klaas Kasma, kok in Leeuwarden

5 liwwadders maart Prijsvraag Voorloper Kees van Anken Toch jammer. Zo loop je voorop met je neus in de wind en dan ineens slaat de verzuring toe. Niet genoeg getraind, te hard van stapel gelopen, niet genoeg gedronken of gewoon een slechte dag. De hele meute stiefelt je voorbij en de bezemwagen zit je op de hielen. Zo moet de nieuwe wethouder sociaal domein van Leeuwarden zich volgens mij een beetje voelen. Het Amaryllis-experiment met wijk- en gebiedsteams, waarmee Leeuwarden vooropliep, moet de helft van haar budget inleveren: 5 miljoen euro! Leeuwarden behoort daarmee in gemeenteland in één klap tot de achterhoede. Van de familie Besseling uit Hoogkarspel ontvingen we een mooie reactie op onze prijsvraag van de vorige keer. Uit de brief van Tiny en Gerrit Besseling citeren we: Wij brachten op 8 en 9 februari met veel plezier een bezoek aan de hoofdstad van Friesland, Leeuwarden. Rond 12 uur kwamen we vanuit Hoogkarspel (tussen Hoorn en Enkhuizen) aan op het sfeervolle station en bewonderden weldra het ruime Stationsplein met de niet verwachte skyline'. Nadat we onze rugtassen afgeleverd hadden in het prachtige hotel 'Oranje' waar we de nacht zouden doorbrengen, begonnen we met frisse moed aan de NS-wandeling. Al spoedig zeiden we tegen elkaar: Alles wat we van deze stad weten, dienen we te vergeten. Wat we dachten te weten? Leeuwarden is een wat slaperige stad, bekend door de Oldehove, veel achterstandswijken en uit toeristisch oogpunt nauwelijks interessant... Inderdaad, vergeet het maar! Al snel aanschouwden we het bijzondere VVV-kantoor, wandelden we door de pittoreske Prinsentuin, werden we overweldigd door het Fries Museum, verbaasden we ons over de charme van de Kleine Kerkstraat en ontdekten we de monumentale huizen langs die schitterende grachten. En overal kleine bijzondere winkeltjes en nauwelijks leegstand. De Besselings waren danig in hun nopjes, aten in alle gastvrijheid bij De Basuin achter het station en ontwaarden in de lounge van het Oranje Hotel het Stadsblad Liwwadders. Gretig, verzot als wij zijn op informatie over de stad waar wij verblijven, dook ik in dit lezenswaardige blad en ontdekte ik uw prijsvraag. Tiny en Gerrit Besseling ontdekten op de foto de optocht in het kader van de Leeuwarden-feesten ter gelegenheid van de opening van het Kunstencentrum Prinsentuin, op 25 mei Ze besluiten hun brief als volgt: In de avond van de 9e februari verlieten wij met enige weemoed de hoofdstad van de Friezen, een stad met waardige allure. Leeuwarden en Liwwadders: dank jullie wel!' Een mooi boek gaat op de post naar Hoogkarspel. Stuur uw verhaaltje voor de nieuwe opdracht naar Stadsblad Liwwadders, M.H. Trompstraat 8, 8921 GH Leeuwarden en u maakt kans op een mooi boek over de geschiedenis van Leeuwarden. In 2009 nam de gemeente het initiatief om tot een totaal andere inrichting van het sociaal domein te komen. Leeuwarden zette de toon in de operatie Welzijn Nieuwe Stijl. Na een lange aanloop ging in 2014 de Coöperatie Amaryllis van start. Helaas, na amper 3 jaar moet het alweer op de schop. De oorzaak zat er al vanaf het allereerste begin ingebakken: het Rijk droeg haar taken in 2015 over met een fikse korting. De gemeenten kregen wel de verantwoordelijkheid voor WMO, Jeugdzorg en Participatie, maar niet genoeg geld voor de uitvoering. Ondanks de voorkennis daarover ging Leeuwarden ermee in zee. De aanname, dat in gemeentelijke handen de hulpverlening efficiënter en vooral goedkoper zou zijn, bleek in de praktijk niet te kloppen. En dus dreigen er tekorten. De kortetermijnoplossing is bezuinigen en hopen op betere tijden. Het nieuwe college, gesteund door een raadsmeerderheid verlegt hiermee de rekening naar de toekomst. De gemeente Leeuwarden heeft bedacht dat ze nu zelf gaat bepalen of een burger in aanmerking komt voor hulp. Met aangehaalde broekriem! Het risico dat noodzakelijke hulp niet meer wordt geboden is levensgroot. De burger is aangewezen op zelfredzaamheid en hulp uit het eigen netwerk. Maar wat als dat er niet is, moet dan de mienskip het maar oplossen? Leeuwarden heeft een bijzondere relatie met het begrip mienskip en hoopt er dit jaar goed mee voor de dag te komen. De Spelen Van Leeuwarden worden groots aangezet en voor wie het zich kan permitteren, wordt het fantastisch. De stad is bekender en bereikbaarder dan ooit. Gehoopt wordt dat LF2018 een economische en een culturele boost oplevert. Het mag ook niet bij dat ene topjaar blijven: die 72 miljoen die erin worden geïnvesteerd moeten wel worden terugverdiend. Intussen volg ik ademloos de belevenissen van de bewoners in de Wielenpôlle bij de publieke omroep. Kosten noch moeite worden gespaard om hen tijdens de verbouwing van de wijk te begeleiden. In Schieringen-Heechterp, ook een van de armste wijken van Nederland, wordt druk gewerkt aan activering en mienskipsvorming. Sociaal werkers doen er alles aan om dat te stimuleren en te organiseren. Investeren in sociaal kwetsbare burgers, in jongeren die niet mee kunnen komen en mensen die buiten de boot vallen, is minstens zo belangrijk en minstens zo rendabel als een mooi cultureel programma en een nieuw Europaplein. Het is een kwestie van prioriteiten stellen. Jammer dat Melina Mercouri, de bedenker van Culturele Hoofdsteden er niet het woord sociaal aan heeft toegevoegd. Maar dat biedt ook de kans om daar zélf mee aan de slag te gaan. Loop je toch ineens weer voorop.

6 6 liwwadders maart 2018 Antiquariaat Friesland Waar staat het ongeveer? Hij wil het boek vanmiddag hebben. Okje de Groot van Antiquariaat Friesland is na de verhuizing naar haar nieuwe locatie aan de Nieuweburen 133 (recht tegenover het oude pand) nog regelmatig op zoek naar boeken waarvan ze weet dat ze die heeft. De vraag is alleen: waar liggen ze? We moeten nog een paar dozen door om 'In den aap gelogeerd, brieven van Hendrik Algra' te vinden. Dat lukt vandaag niet meer. Waar staat het ongeveer? Ondanks de uitgebreide dienstverlening en de informatie die de boekliefhebber voor In den aap gelogeerd via de telefoon heeft gekregen, verschijnt de beller kort na het gesprek in het Antiquariaat. Ik dacht, ik kom toch nog maar even langs. Om vervolgens de informatie tot zich te nemen die hij via de telefoon al had gekregen. Okje de Groot en haar assistent en mede eigenaar van het Antiquariaat Hielke Houtsma, een enthousiast koppel op leeftijd, hebben nog geen tijd gehad om alle bananendozen uit te pakken. En in de winkel staat inmiddels al een vracht aan boeken: maar liefst stuks. De boekhandelaar is de regisseur van de winkel. Als Hielke iets roept ( Moet het in de Friese kast staan? ) heeft Okje het antwoord paraat. Ondertussen houdt ze de internetwinkel bij (Boekwinkeltjes. nl) en ontvangt bekende en onbekende klanten in haar winkel. Sommigen willen even uitpuffen van een wandeling en zetten zich neer in een fauteuil die in het centrum van de boekwinkel staat opgesteld. er is geen peil op te trekken wie hier in de winkel komt. Vaak komen ze langs met een gerichte vraag, maar ze komen ook om even lekker te sneupen. Okje de Groot (voormalig milieuambtenaar Hielke komt nog maar net kijken) is een van de laatst overgebleven boekhandelaren in antiquarisch materiaal in Leeuwarden. Volgens Hielke is het een utopie om de jarenlange kennis en ervaring die Okje heeft nog in te halen. Met alleen liefde voor alles wat met boeken te maken heeft, kom je er niet. Hoewel de liefde voor het vak niet een onbelangrijk fenomeen is, aldus Hielke, die de mening is toegedaan, dat een goed boek een tweede of zelfs een derde leven verdient. De 70-jarige boekhandelaar Okje begon in 1986 in de Vijzelstraat met de verkoop van boeken en prenten. Daar zat ik naast slager De Bruin in de oude apotheek Kukeroltsje. Na drie jaar ontdekte ik daar nog een kast met allerlei potten met gif. Via de Nieuweburen, waar nu pizzeria Pidokkio zit, verhuisde de boekhandel naar een groter pand in de Sint Jacobsstraat, naast café De Spoekepôlle. Ik had graag naar het pand van Hendrik de Keijzer in de Grote Hoogstraat gewild. Helaas ging dat in verband met zakelijke omstandigheden niet door. Van de Sint Jacobsstraat verhuisde het Antiquariaat terug naar de Nieuweburen. Eerst tegenover ijssalon La Venezia en nu ernaast. 'Tjeerd, mijn ex-man, en ik waren verzamelaars. Ik spaarde schoolboekjes en hij verzamelde gereedschap. Altijd op é strun. We verkochten de dubbele spullen via het krantje Week-Uit, dat destijds zeer populair was. Toen de voorraad een onevenredig beslag legde op vloer van de woning aan de Gijsbert Japicxstraat besloten de twee om hun handel te verplaatsen naar een echte winkel. In de Vijzelstraat verkocht ik aanvankelijk naast oude ook nieuwe kinderboeken. 'Ik ben altijd gespecialiseerd geweest in Friesland in het algemeen en in boeken over de natuur. Wat weinigen weten, is dat Antiquariaat Friesland, naast specialisaties op de gebieden geschiedenis en maritiem, uitgebreide collecties bezit van hedendaagse schrijvers. Arthur Japin, Arnon Grunberg, Bart Chabot, Elsbeth Etty zijn voor zachte prijsjes aan te schaffen. Jean-Paul Sartre, Hugo Claus, Charlotte Mutsaers en Jan Cremer idem dito. 'De wintermaanden zijn slecht voor de handel. We hebben bovendien last van de kringloopwinkels. Gelukkig wordt het weer voorjaar en pakt Hielke straks de markten weer op. De Rembrandtmarkt in Sint Annaparochie vinden we leuk. Ook op de Liwwadderdag staan we weer. Jammer dat die dit jaar niet in Zalen Schaaf wordt gehouden maar in het Cambuurstadion. De bekende boekenmarkten in Deventer en in Amsterdam laat het duo schieten. Hielke: De kleine markten zijn leuk om te doen. In het begin nam ik veertig dozen mee en dacht dat die aan het eind van de dag leeg zouden zijn. Daar heb ik me in vergist dus. In mijn beleving dient een Antiquariaat zich te onderscheiden van een gewone boekhandelaar in tweedehands boeken. Doktersromans en detectives kan iedereen verkopen. Maar als het gaat om bijvoorbeeld literatuur, geschiedenis, kunst, taal en cultuur, daar komt meer bij kijken. Autoservice Nijlân verhuist naar de Venusweg op de Hemrik Misschien al gespot op social media, gehoord of gezien in de stad. Autoservice Nijlân gaat verhuizen. Vanaf 26 maart is het team te vinden aan de Venusweg nummer 1. Met de verhuizing naar de Hemrik verdwijnt een vertrouwd gezicht uit de Leeuwarder wijk. De dienstverlening die wij hoog in het vaandel hebben verhuist mee hoor! aldus een enthousiaste Henk en Hilda. Henk en Hilda sluiten met de verhuizing een periode af waarop ze tevreden terugkijken. Henk Schippers: We hebben ons altijd als een dorpsgarage in de stad gevoeld. We staan dicht bij onze klanten en proberen snel en vakkundig aan hun wensen te voldoen. Dat gaat zeker niet veranderen nu ze het besluit hebben genomen om naar de Hemrik te verhuizen. Nee, onze werkwijze en onze dienstverlening naar de klanten zullen niet veranderen. We hebben duidelijke opvattingen over wat dienstverlening behoort te zijn. Zo biedt de garage de haal- en brengservice en voor de klanten die hun auto wat langer kwijt zijn vanwege bijvoorbeeld een onderhoudsbeurt kunnen gebruik maken van een leenfiets of leenauto. We willen zoveel mogelijk ontzorgen. Het was voor de twee ondernemers spannend hoe de vaste klantenkring zou reageren op het besluit om naar de Hemrik te verkassen. Henk Schippers: Zo n verhuizing ligt toch altijd een beetje gevoelig. We hebben het gelukkig goed uit kunnen leggen en we zijn zeker niet over een nacht ijs gegaan. Lange tijd hebben we met de eigenaar van het pand overleg gevoerd en uiteindelijk hebben we met het oog op de toekomst deze beslissing genomen. We gaan na goed overleg verder. Henk Schippers: Je moet als ondernemer kijken naar de toekomst. Als je ziet wat er in de autowereld in korte tijd allemaal is veranderd, en de veranderingen die ons nog te wachten staan; dat is nogal wat. Hilda Sinnema: Daarom moet het fundament stevig zijn. Daar zijn we de afgelopen tijd mee bezig geweest om dat goed te organiseren, ook in het belang van ons personeel. Henk en Hilda werken met hun drie personeelsleden vol plezier en overgave in hun garagebedrijf. Voor Henk Schippers geldt dit al sinds 1989, toen hij als werknemer het bedrijf dat bekend stond als garage Middelsee kwam versterken. De merken Honda en (later) Kia voerden de boventoon. Bijna 12 jaar geleden zijn Henk en Hilda begonnen als universeel autobedrijf met als specialisme Honda. Een universeel autobedrijf betekent een autogarage zonder vast dealerschap. Dat biedt zeker in deze tijd tal van voordelen, aldus Henk Schippers. Een universeel garagebedrijf is vrijer van handelen en dat vertaalt zich in de service en in de kosten. De vrijheid levert besparingen op. Daar heeft de klant baat bij. Autoservice Nijlân ontwikkelt zich aan de Venusweg verder. Per 1 april gaat het bedrijf onder de vlag van Vakgarage verder. De snelst groeiende Nederlandse garageformule, een onafhankelijke keten van meer dan 280 universele autobedrijven die alle lid zijn van BOVAG. Alle automerken zijn welkom bij Vakgarage waar onderhoud volgens fabrieksvoorschrift wordt uitgevoerd. Dit geldt uiteraard ook voor hele jonge auto s die daardoor de fabrieksgarantie behouden. Vanaf 26 maart is de nieuwe garage van Autoservice Nijlân geopend. Aan de Venusweg 1 staat de koffie klaar! Wat weinigen weten is dat Antiquariaat Friesland uitgebreide collecties bezit van hedendaagse schrijvers

7 Door Andries Veldman Eigenlijk zou je in het leven willen staan zoals TINY en GERRIT BESSELING, die ons een brief stuurden met daarin een verslag van hun bezoek aan onze mooie stad (zie ook de prijsvraag in dit nummer). Rugzakken afleveren in het Oranje Hotel en wandelen maar. De Besselings uit Hoogkarspel zagen het ene mooie monument na het andere. De Leeuwarder grachten en het lieftallige riviertje Potmarge werden met bewondering beschreven. En in de lounge van het hotel lazen ze met veel genoegen het Stadsblad Liwwadders. Wat wil je nog meer? Tevreden legden ze hun hoofd te ruste in de hotelkamer. Of zoals Knabbel en Babbel (JES WASSE- NAAR en AD FAHNER), altijd gericht op het positieve in onze stad. Er kan geen bom vallen of ze zien lichtpuntjes. Nu zaten ze weer met oud-wethouder ANDRIES EKHART om tafel, als start van een nieuwe tv-reeks voor omroep LEO. En ik geef het je te doen om aan dat gesprek een positieve wending te geven. Voor wie dat lukt vormt een Olympische medaille slechts een matig eerbetoon. Maar dan sta je ineens op een druilerige zondagmorgen voor het geweldige pand van architect PIET DE VRIES aan het Ruiterskwartier hoek Doelesteeg, en je ziet de rommel die de gemeente Leeuwarden aan dit monumentale pand heeft gehangen. Het is er een wirwar van draden, leidingen, scheefhangende lampen (maar liefst vijf stuks) en een roterende camera. Nog Se make mij de pis niet lauw niet zo lang geleden stond de architect volop in de schijnwerpers: twee tentoonstellingen en een boek werden aan hem gewijd. Nu dit. Ik weet niet of het de bedoeling was om de verloederde steeg extra te accentueren, maar als dit zo is, dan zeg ik: honderd punten, met lof geslaagd. Terwijl de huurder van het pand (DE-café) zich in allerlei bochten moest wurmen om aan alle monumentale eisen te voldoen, neemt de gemeente Leeuwarden op een van de drukste plekken van de stad het niet zo nauw met de regels die zij voor anderen wél streng hanteert. Geen wonder dat de eigenaren van wijnwinkel EL GUSTO op de Nieuwestad als een haas naar Antwerpen vertrokken zijn. Ik had eigenlijk van de huurders en eigenaren van de panden van de Doelesteeg wel wat meer verwacht. Het moet toch niet al te ingewikkeld zijn om deze drukke doorloop gezamenlijk op te peppen. Het is nu met stip de treursteeg van de stad, met overdag gesloten horecabedrijven en dichtgezette etalages van schoenenwinkel Tamaris en kledingwinkel Sissy Boy, etalages die ooit het straatje danig opfleurden. Ik verwacht in de Doelesteeg een totale make-over à la een oergezellige skihut of Biergarten met iedere dag happy hour. De puinhoop van de gemeente moet toch in stijl kunnen worden overtroffen? Laat ze op het stadhuis maar eens echt schrikken. Misschien is de Doelesteeg een geschikt onderwerp voor de nieuwe talkshow van Knabbel en Babbel? Fahner is gek op dat soort steegjes waarin hij nog de oude aardappelkistjes ontwaart. De twee zijn altijd in voor gekke ideeën, we herinneren ons nog de wens van een schandpaal voor het stadhuis en de bouw van een toren op het Klokplein. Voor de schandpaal staan de kandidaten in de rij, om te beginnen met het PvdA-raadslid HEIN DE HAAN, die moeiteloos in de voetsporen van wethouder HENK DEINUM is getreden. Het duo Bulderen en Blaten kan zo op tournee. Schaamteloos en ongecontroleerd balkte het raadslid ongecoördineerd bij de laatste raadsvergadering, tijdens de discussie over de Blokhuispoort. Het liefst had hij aan ieder ander een spreekverbod opgelegd. Argumenten en harde cijfers zijn niet De Haans' ding, begreep ik. Kan zo verder voor wethouder. Ik weet niet of het gesprek met Andries Ekhart nog nieuwe gezichtspunten heeft opgeleverd. Ik vraag me af of de twee talkshowhosts het überhaupt nog voor elkaar hebben gekregen een vraag aan de oud-wethouder te stellen. Want druk bij Ekhart op een knop en hij ratelt aan een stuk door. Alle bekende anekdotes in en rond de Koestraten lepelt hij achter mekaar op. We zijn met de terugkeer van Knabbel en Babbel op de lokale tv gewoon weer terug bij af. Net als Tiny en Gerrit Besseling lopen we gemoedelijk door onze stad. We wijzen toeristen vriendelijk de weg en nemen aan het eind van de dag een borreltje aan de stamtafel van het Oranje Hotel. Leeuwarden, je moet de schoonheid ervan willen zien. liwwadders maart Cristina Branco in het Koepeltheater Over het Koepeltheater, de voormalige Koepelkerk, ben ik tevreden. De reacties van de bezoekers zijn hartverwarmend. Veel bezoekers van onze concerten komen voor het eerst over de vloer en zijn direct geïmponeerd over de zaal, de akoestiek en de aankleding van de historische ruimte. Eigenaar Tjalling Rollema van het Koepelkerktheater is ingenomen met zijn investering. Nadat hij het gebouw Emmastate (het voormalige PEB-gebouw) aan de Emmakade transformeerde in een goedlopend bedrijvenverzamelgebouw zette hij, met zijn vrouw, de tanden in het voormalige gereformeerde kerkgebouw aan de Vredeman de Vriesstraat. Het was een stevige opgave om dit gebouw weer bij de tijd te krijgen. We hebben behoorlijk geïnvesteerd in de buitenkant en vooral ook in de historische glas-in-loodramen. Het staat er nu weer als een pronkjuweel bij. Rollema: Wij blijven investeren in vastgoed en in cultuur. Met de buurt rond het voormalige PEB-gebouw hebben we een goede relatie opgebouwd. Wanneer er klachten zijn, dan proberen we die zo snel mogelijk te verhelpen. We hebben in het gebouw een eigen huismeester en die houdt op een vriendelijke manier de zaken goed in de gaten. Zo gaan we ook om met onze culturele activiteiten. Als beheerder van zo n gebouw moet je meerwaarde bieden. Niet alleen de koffie en de koek moeten onberispelijk zijn, het gaat om de hele sfeer. Je moet je voelen als in een warm bad. Donateurs van harte welkom Ook in januari en februari meldden zich enkele nieuwe donateurs die de journalistieke activiteiten van de redactie van het Stadsblad Liwwadders en de website waarderen en ondersteunden met een financiële bijdrage. Wij zijn deze donateurs zeer erkentelijk voor hun bijdrage. Met hun financiële steun zijn wij in staat om zaken te onderzoeken die leven onder de Leeuwarders. Ook in dit nummer vindt u een verslag van onze speurtocht, in dit geval van problematiek in de Leeuwarder wijk Nijlân. De redactie probeert om zoveel mogelijk aan de journalistieke verzoeken te voldoen die bij ons worden neergelegd. Wilt u ons journalistieke werk ondersteunen, dan bent u van harte welkom als donateur van Liwwadders. U kunt uw bijdrage overmaken op rekeningnummer NL06 RABO , o.v.v. Liwwadders Journalistieke Producties. Het Koepelkerktheater zal naam moeten krijgen door de concerten die op een laagdrempelige wijze worden aangeboden. Rollema: Het gebouw is geschikt gemaakt voor vergaderingen, congressen en voor particuliere verhuur. De concerten moeten het gebouw een gezicht geven. Dan krijg je mensen over de vloer die zeggen: hé, hier zou ik mijn feestje ook wel eens willen geven. Zet maar vast in uw agenda Wibi Soerjadi, 25 maart Fryske Passy 2018, 30 maart Anúna, the Celtic Spirit, 3 april Cristina Branco, 6 april The Dutch Swing College Band, 13 april informatie: info@koepeltheater.nl of via

8 8 liwwadders maart 2018 Sfeerbeelden uit de jaren zeventig met onder meer Sjoerd Cuperus, Lieneke en Trienke Hoogenberg. Rechts: protest bij de opening van de parkeergarage Zaailand. Kleine foto s uit de collectie van Martin Smit. De rechter foto is van Piter Doele. Door Peter Bruinsma Kanttekeningen bij de biografie Bij het afscheid van Piet van der Wal als raadslid van Leeuwarden haalde burgemeester Ferd Crone diens biografie Een open boek aan. Het is zijn visie, zei Crone hierover. Dus zoek de confrontatie op en schrijf uw eigen boek. Hoe meer boeken, desnoods artikelen, hoe beter, want we moeten het doorvertellen. En Asing Walthaus verheugde zich in zijn boekbespreking in de Leeuwarder Courant op (oud)-politici en anderen in Leeuwarden, die zouden gaan vertellen dat het volgens hen toch net iets anders is verlopen dan in de versie van Van der Wal. Meer aansporing had ik niet nodig om in zijn boek te duiken. Zijn boek? Piets memoires zijn toch opgeschreven door Leendert Plaisier? Zeker, maar het is overduidelijk het verhaal van Piet zelf geworden. De schrijver heeft diens relaas enkel opgenomen en uitgewerkt. Ook in de gedeelten waarin Plaisier zijn gespreksgenoot niet letterlijk citeert, neemt hij de opvattingen van Piet over. Twee voorbeelden ter verduidelijking. Schrijft Plaisier De vuilverbranding heeft nooit waar kunnen maken wat er vooraf beloofd was (pagina 77), dan is dat geen objectieve vaststelling, maar de mening van Piet. Hetzelfde geldt voor de passage op pagina 120 over voortdurende tegenwerking door een collega van hem. Een wat kritischer benadering door de scribent had niet misstaan, want er valt best het een en ander af te dingen op een aantal van Piets uitspraken. Meer daarover later in dit artikel. Slordigheden Taalflaters ontsieren deze biografie. Het wemelt van de schrijf- en stijlfouten, typemissers en spellingsblunders. Ook is het taalgebruik inconsequent. De ene keer wordt een woord of naam zus gespeld, de andere keer zo: Amelandstraat (pagina 67) en Amelandsstraat (pag. 70), de en De Klanderij (pag. 68). Zinnen moeten het geregeld met een woord te veel of te weinig stellen en in woorden mist af en toe een letter. Namen van personen worden ook nogal eens verkeerd geschreven. Enkele voorbeelden: Brain in plaats van Brian Jones (pag. 34), George Feitsma in plaats van Vijsma (pag. 61), Fred Koopman in plaats van Koopmans (pag. 92), Daniëlle in plaats van Daniëlla Franzen (pag. 111), Marc in plaats van Mark Foggo, Joop de Koning in plaats van Koning (beide pag. 158) en Myriam Richter in plaats van Richters (pag. 182). Er staan meer slordigheden in het boekwerk. Zoals een persoonsverwisseling: op pagina 152 wordt een Hinke - haar achternaam ontbreekt - genoemd, terwijl het Marjon Smit betreft. Onnodige herhalingen zijn er eveneens: zowel op pag. 35 als op pag. 152 wordt Piets ontmoeting met zesde Rolling Stone Ian Stewart aangehaald, Piet en Trienke Hoogenberg krijgen op pag. 60 én 61 telefoon, dat Sjoerd Cuperus getuige was bij hun huwelijk lezen we op pag. 60 én 115, en op pag. 101 staat dubbele informatie over de bloedgroepen binnen de raadsfractie van PAL. Ik pretendeer geen volledigheid bij de voorgaande opsommingen. Ook het geregeld afwijken van de chronologische opbouw van het verhaal bevordert het leesgenot niet. Een goede eindredacteur had veel van deze gebreken kunnen voorkomen, maar daar is niet voor gekozen. Piet heeft de productie in eigen hand gehouden door er slechts een kleine groep getrouwen aan te laten meewerken: echtgenote Suzanne Zaal als corrector en zijn vrienden Leendert Plaisier en Tom Sandijck als respectievelijk auteur en factchecker. Ik ken nyt skrieve, bekent Piet in Plaisiers verantwoording van het boek op pagina 240 en 241. Opmerkelijk vind ik dan dat hij er desondanks niet voor terugschrok om bij het checken of Plaisier zijn verhaal goed had weergegeven reeds vanaf het begin woordjes te veranderen en kleine verbeteringen aan te brengen. Al snel voerde Piet zelfs flinke aanpassingen door en voegde hij halve en hele alinea s toe. Je vraagt je af of al deze ingrepen het geschrevene goed hebben gedaan. Daarna kreeg Suzanne (zonder achternaam, PB) de tekst, meldt Plaisier vervolgens, die met grote nauwkeurigheid en veel geduld mijn vele, meestal door snelheid veroorzaakte, foutjes eruit viste. Tja, dan was de oorspronkelijke kopij dus nóg rommeliger dan het uiteindelijke, allesbehalve foutloze resultaat. Ten slotte, toen alles klaar was, is de hele tekst weer bij mij teruggekomen, zodat ik mijn literaire vingerafdruk erop kon zetten, aldus Plaisier. Geen idee wat dat laatste betekent. Heeft hij nog iets met de toen voorliggende kopij gedaan en zo ja, wat? De lezer komt het niet te weten. Blijkbaar vond ook Wim de Vries van uitgeverij Het Nieuwe Kanaal het niet nodig om professionele assistentie in te roepen. Dat wreekt zich en niet alleen tekstueel. Ook inhoudelijk bevat het boek onjuistheden. Gelukkig heeft Sandijck in elk geval een aantal aanvankelijke missers weten te verbeteren. Al met al is de nogal amateuristische werkwijze het geheel bepaald niet ten goede gekomen. Wilt u dit journalistieke initiatief steunen? Bezoek dan onze website en bekijk de mogelijkheden onder de knop Doe mee, doneer! Eigen ervaring Er staat een aantal zaken in de biografie van Piet van der Wal waar ik graag wat nader op in wil gaan. Nu eens met een anekdote, dan weer met een vraagteken, aanvulling of correctie, maar ook met kritische kanttekeningen en hier en daar een ernstige bedenking. Hierbij houd ik zo veel mogelijk de volgorde van het boek aan. Over sommige onderwerpen kan ik uit eigen ervaring spreken. Het grootste deel daarvan speelde in de periode dat ik actief lid was van de muziekwerkgroep binnen jongerencentrum Hippopotamus (kortweg Hippo) in de Schoolstraat: van november 1978 tot het bittere einde, begin Tot in de loop van 1980 hadden Piet (als stafkracht) en ik daar vaak met elkaar te maken. Bent u er klaar voor? pagina 34 Het beschreven Rolling Stones-concert in Den Bosch vond inderdaad plaats op 26 maart 1966, zoals in de tekst staat en dus niet in 1965, zoals het kopje meldt. pagina 44 Piet laat weten dat hij niet heeft geprobeerd om te worden afgekeurd voor de militaire dienstplicht en zegt: Ik geloof niet dat een van de vrienden met zoiets bezig geweest is. Mogelijk dat Piet toen Sjoerd Cuperus, zijn latere collega-stafkracht bij Hippo, nog net niet kende. In elk geval wist die niet hoe snel hij uit dienst moest komen. Na elf dagen hongerstaking was Sjoerd alweer thuis. Het leger was niet geschikt voor mij, liet hij optekenen in de Leeuwarder Courant van 13 februari pagina 61 Piet meldt dat hij als enige van de hippies in de Roekstraat en Landbuurt een telefoonaansluiting had. Dat klopt niet, want ook de vlakbij Piet (en tegenover mij) in de Roekstraat wonende Sjoerd beschikte daar over telefoon. Dit valt te aanschouwen in het filmpje De laatste bewoners van de oude Landbuurt 1973 Leeuwarden. Sjoerd komt in beeld na 7.20 minuten. Te zien is dat hij in het raamkozijn van zijn dakkapel gaat zitten en... begint te telefoneren. Deze beelden werden in de lente van genoemd jaar gemaakt door George Vijsma, Bert de Vries en Jan Munnik en in februari 2011 nota bene gemonteerd door Piet zelf. Ze zijn te vinden via de videowebsites YouTube ( en Vimeo ( com/ ). pagina 84 Een vacature in de raadscommissie Grondbedrijf viel in 1973 toe aan Van der Wals partij Axies, en dus aan Piet, lezen we hier. Dat lijkt me minder vanzelfsprekend dan het er staat. Fractiegenoot Theo van Haaren had toch ook commissielid kunnen worden? pagina 117 en 118 Piet vertelt dat Sjoerd mordicus tegen het plaatsen van een flipperkast in Hippo was en ook principieel tegen het zelf spelen van een potje poolbiljart aldaar. Tevens zou hij hebben geprotesteerd tegen de komst van een tweede biljart. Wat die flipperkast aangaat kan Piet best gelijk hebben, maar ik betwijfel of dat eveneens geldt wat betreft de biljarts. In zijn artikel Een dag Hippo voor de december 1978-editie van huisorgaan Hipporama schreef Sjoerd weliswaar: Ik hou niet van flipperen. Ik kick niet op machines., maar ook: Ik biljart liever. Poolbiljart is een mooie sport. Trap na pagina 119 Hier wordt uitgebreid geciteerd uit een verslag en uit een brief aan Sjoerd uit 1976, waarin een beleids- en begeleidingscommissie van Hippo een negatief oordeel velt over zijn functioneren als stafkracht. Persoonlijk ervaar ik dit als een pijnlijke, ongepaste trap na van Piet aan het adres van Sjoerd. De bewuste brief is nota bene nooit verstuurd (!), voor mij reden genoeg om er niét uit te citeren. Bovendien kan Sjoerd zich er niet meer tegen verdedigen, wat eveneens geldt voor andere aan hem gerichte beschuldigingen in het boek. Hij overleed immers op 3 mei 2015, aan slokdarmkanker. Piet speelt het nooit op de man, zegt ex-raadslid Jan van Olffen op bladzijde 165, maar naar mijn mening doet hij dat hier en ook elders in zijn biografie wél. Flutscriptie pagina 126 Piet gaat in op de eindscriptie van Sjoerd, waarmee hij in 1977 aan de Agogische Academie Friesland (AAF) in de Haniasteeg afstudeerde als sociaal-cultureel werker. Piet draait er niet omheen: hij vond het een flutscriptie. Dat mag, maar de Leeuwarder Courant was het

9 liwwadders maart Sjoerd Cuperus (links) aan het werk tijdens het Bevrijdingsfeest in de HippoRockBeurs op 5 mei Deze foto siert de hoes van de maxi-epee Members Only van de Leeuwarder band Suster Poppy. van Piet van der Wal blijkbaar niet met hem eens. Die achtte deze scriptie interessant genoeg om er op 10 maart 1979 een groot artikel aan te wijden onder de kop sjoerd Cuperus en het recht op werk. Piet in het boek: In mijn herinnering was het een vijftiental enkelzijdig bedrukte, aan elkaar geniete A4-tjes met opvallend veel wit rond en tussen de tekst. Hij zegt verder dat hij, gezien de geringe omvang, snel klaar was met het lezen van Sjoerds scriptie, die volgens hem als titel had Een structurele oplossing voor een structureel probleem. Piet zit er hier duidelijk naast, zo blijkt uit het LC-artikel. Daarin wordt de scriptie beschreven als een lijvig rapport, getiteld Jeugdwerkloosheid, het open arbeidsprojekt. De krant meldt verder: Het boekwerk van Sjoerd want dat kun je het toch wel noemen verdween niet als zovele andere rapporten in een stoffige kast, maar fungeerde als leidraad voor het open arbeidsprojekt Inktwerk, dat begin januari van start ging in Hippo. Inktwerk stelde werklozen in staat om met behoud van uitkering voor opdrachtgevers te werken in een grafische werkplaats. Piet weer, in zijn memoires: De structurele oplossing van het structurele jeugdwerkloosheidsprobleem die Sjoerd gevonden had, behelsde dat er meer overheidssubsidie gegeven moest worden. Dat is op zijn minst heel kort door de bocht. Sjoerd liet zich in de LC in ieder geval veel genuanceerder uit: Een kant-en-klare oplossing voor het probleem werkloosheid is er niet, maar er zijn verschillende mogelijkheden die de moeite waard zijn om te proberen. Naast het open arbeidsproject ( er zouden er veel meer moeten komen. ) noemt hij in het artikel nog een aantal concrete ideeën om werk te scheppen. HippoRockBeurs pagina 133 Piet deelt mee dat eind 1978 kon worden begonnen met de voorbereidingen voor de HippoRockBeurs: het initiatief van Hippo om popconcerten te gaan organiseren in de toen leegstaande Beurs aan de Wirdumerdijk. Volgens mij gebeurde dat wat later. Pas in de tweede helft van februari 1979 immers ging de raadscommissie Welzijn akkoord met het beschikbaar stellen van geld om de benedenzaal van het Beursgebouw tijdelijk geschikt te maken voor popconcerten. Vervolgens moest de gemeenteraad dit ook nog goedkeuren. Het was al zo ongeveer half maart, een maand voor het eerste concert, voordat Hippo-vrijwilligers van start konden gaan met het ombouwen van de ruimte tot popzaal. De naam HippoRockBeurs werd destijds trouwens aaneengeschreven; het boek heeft er drie woorden van gemaakt. Driemaal raden wie Piet bedoelt als hij zegt dat iedereen binnen Hippo enthousiast was over het idee om de Beurs als dependance voor rockconcerten te gaan gebruiken, behalve... pagina 134 Hier blijkt dat de naam Sjoerd Cuperus op de voorgaande stippellijn moet worden ingevuld. Piet beweert op deze en volgende pagina s in steeds andere bewoordingen dat Sjoerd zich pertinent niet met de HippoRockBeurs wenste te bemoeien. Zo zat het naar mijn overtuiging zeker niet. Volgens mij wilde Sjoerd juist graag de muziekprogrammering voor de Beurs verzorgen (concerten organiseren was immers zijn grote liefde), maar heeft hij de strijd met Piet hierover verloren. Ter illustratie: ik was erbij aanwezig toen Piet en Sjoerd er in de Hippo-burelen hevig over aan het bekvechten waren. Een discussie die Piet (in elk geval voor dat moment) afkapte door luidkeels te roepen: IK doe de Beurs, Sjoerd! En zo geschiedde uiteindelijk ook. Wel voerde Sjoerd het woord tijdens de openingsavond van de HippoRockBeurs, op 14 april 1979, met optredens van Sweet d Buster en de Leeuwarder support acts Agnes Grey en Crazy Honkies. Dat was Piet allerminst naar de zin, zoals duidelijk uit de biografie blijkt. Daarin staat niét dat hij vanuit de technische ruimte met Sjoerds microfoongeluid knoeide, waardoor diens openingswoordje voor een flink deel onverstaanbaar was. Piet stelt in het boek dat Sjoerd de HippoRockBeurs heeft gesaboteerd waar hij maar kon, maar het was juist Piet die op deze manier de openingshandeling saboteerde. Overigens werd voor de twee concerten van Herman Brood in de Beurs, veertien dagen daarop, volgens mij geen zaken gedaan met Koos van Dijk als manager (Piet voert hem wel als zodanig op), maar met Jos Reinards. Samenzwering Pagina 139 en 140 Piet haalt een door hem bij het Historisch Centrum Leeuwarden in het Hippo-archief gevonden briefje van Sjoerd uit januari 1979 aan, gericht aan Hippo-bestuursvoorzitter Mathieu de Greef. Daaruit kan volgens hem worden opgemaakt dat Sjoerd met De Greef en ene Harry heeft samengespannen om op een achterbakse manier de zaken binnen Hippo naar hun hand te zetten. Piet vindt dit briefje een bewijs dat ik er niet ver naast zat toen hij twijfelde aan Mathieus onbevooroordeeldheid jegens hem als voorzitter van de later dat jaar ingestelde commissie ter oplossing van het stafconflict tussen Piet en Sjoerd. Maar wie dit briefje op pagina 261 leest, kan daaruit niet concluderen dat dit inderdaad zo is en dat er werkelijk sprake is geweest van een samenzwering met De Greef. Want het wordt niet duidelijk of deze iets met dat briefje heeft gedaan. Best mogelijk dat hij er afstand van heeft genomen of het naast zich neer heeft gelegd. Mathieu komt in de biografie tweemaal aan het woord met persoonlijke herinneringen aan Piet, maar nergens blijkt of hij in de gelegenheid is gesteld om op het bewuste briefje te reageren. In elk geval doet hij dit niet. Piet vermoedt dat de Harry in het briefje bestuurssecretaris Harry Drent is, maar die heeft hem laten weten zich er niets van te kunnen herinneren. Op pagina 159 wordt De Greef door Piet aangewezen als de hoofdschuldige aan de ondergang van Hippo. Zou Mathieu de kans hebben gekregen om zijn visie hierop te geven in het boek? Opnieuw geldt: het blijkt nergens uit en hij doet het niet. pagina 142 Piet stelt dat hij nooit een formele en met redenen omklede ontslagbrief heeft gekregen, nadat het Hippo-bestuur had besloten ontslag voor hem aan te vragen. In de Leeuwarder Courant van 25 februari 1980 wordt echter gemeld dat hij wél een ontslagbrief heeft ontvangen, via zijn advocaat: een kopie van de brief die Hippo naar het arbeidsbureau had gestuurd. Bewijs pagina 146 Dat Sjoerd zich volstrekt afzijdig hield van de HippoRockBeurs, zoals hier nogmaals wordt beweerd, valt eenvoudig te weerleggen. We lazen al dat hij prominent aanwezig was bij de opening. Maar er is ook ander bewijs. Men neme hiervoor de hoes van de maxi-epee Members Only van de Leeuwarder band Suster Poppy ter hand. Op de foto voorop staat links Sjoerd afgebeeld, gestoken in het T-shirt voor HippoRockBeurs-medewerkers en zo te zien druk in de weer. Een plaat die is geschoten tijdens het op 5 mei 1979 in de HippoRockBeurs gehouden Bevrijdingsfeest, waar naast Suster Poppy werd gespeeld door de Groningse groep New Adventures en de formatie Fluster uit Leeuwarden. Twee weken later, op 20 mei, presenteerde Sjoerd het HippoRock- Beurs-concert van Link Wray. Deze werd voorafgegaan door The Nits uit Amsterdam, die hij afkondigde met de woorden Nou, dy magge nóg s over de Afsluutdiek komme!

10 10 liwwadders Maart jaar PEL Door Andries Veldman Sociale volkshuisvesting bestaat straks niet meer 'Ik vraag me af of we ons doel hebben bereikt. De geest van de tijd is tegen ons. Johan Bakker, secretaris van het Platform Eén- en Tweepersoonshuishoudens (PEL), trapt enigszins mismoedig af om vervolgens met enthousiasme te vertellen over de rijke geschiedenis van zijn vereniging. Een geschiedenis van veertig jaar strijd, waarin het PEL slaagde om zelfgenoegzame staatssecretarissen en wethouders in beweging te krijgen. Er is na al die jaren nog steeds een strijd te winnen. De verbouw tot betaalbaar appartementencomplex van de voormalige Prins Frederikkazerne ziet de secretaris als hoogtepunt; de huidige volkshuisvesting als dieptepunt. De volkshuisvesting gaat in de richting van de vrije markt. Sociale volkshuisvesting bestaat straks niet meer. Het huurrecht wordt langzamerhand gesloopt. Eigenlijk is het PEL meer nodig dan ooit. Dat blijkt uit de vechtlust die, na enig opporren, opkomt in het met zwarte ordners vol paperassen volgestopte kantoortje aan de Marowijnestraat. Veertig jaar Leeuwarder woningbouwgeschiedenis staat hier tegen de wand. Staatssecretarissen Enneüs Heerma, Gerrit Brokx en Marcel van Dam veerden op wanneer het PEL in actie kwam. Met kerende post kreeg de actiegroep antwoord van Brokx: Toen hielp een brief nog. Het rijke archief kent overigens wel enige beperkingen. Vraag me niet waar alles staat, aldus digibeet Johan Bakker, die samen met voorzitter Pyt van der Galiën (sinds 1990) de toko runt. Dat boekje dat we gemaakt hebben? Tsja, daar moet ik wel een paar dagen naar op zoek. Het fors uitgedijde aantal appartementen voor studenten in Leeuwarden is momenteel hun grootste zorg. Met afgrijzen kijken de twee naar de plannen voor het uit de grond stampen van veredelde konijnenhokken. Bij ontbrekend gemeentelijk beleid grijpen de particuliere projectontwikkelaars hun kans. De twee PEL ers schatten dat er inmiddels studentenappartementen zijn in Leeuwarden. In omvang, alle particuliere verhuurders bij elkaar, is deze sector inmiddels even groot als een woningcorporatie zoals Elkien en WoonFriesland. Het gaat om appartementen die in korte tijd uit de grond zijn gestampt mede vanwege de uiterst aantrekkelijke inkomstenbron en een wegkijkende gemeentelijke overheid. Johan Bakker: Het zijn mini-appartementjes. Je klapt er een keukentje in, zorgt voor een voordeur en dan kun je subsidie vangen. De verhuurder schroeft zijn vraagprijs op naar het toegestane plafond en de huurder vraagt huursubsidie aan. De Belastingdienst die tot voor kort controleerde of het allemaal wel in overeenstemming is met huurprijs en de gevraagde subsidie, doet dat niet meer. Als we het wettelijk puntenstelsel hierop loslaten, dan wordt voor veel appartementen tussen de 150 en 200 euro teveel gevraagd. Maar er is niemand meer die dit dit controleert. Voor huurder en verhuurder, grote beleggers en kleine prutsers, is dit een win-winsituatie. De rekening voor het deel van de onterecht verstrekte huursubsidie wordt door ons allen betaald. Dat die rekening in de miljoenen loopt laat zich raden. V.l.n.r: Pyt van der Galiën, Dick Faber, Johan Bakker en Nellie Stap Bakker en Van der Galiën wijzen op de ombouw van het voormalige Aegon-kantoor bij het station. Maar liefst 476 appartementen worden er in het kolossale gebouw gevestigd. De gemeente kijkt ernaar en steekt de loftrompet af. Bakker: Dit worden de krotten van de toekomst. Ik zie het scenario Wolvesteeg (verpauperd gebied achter het Groot Schavernek) weer opdoemen. Bakker kwalificeert de Aegon-appartementen als minihokken. De afmetingen bedragen twintig tot veertig vierkante meter. We hebben voorgesteld om 60 vierkante meter in de gemeentelijke verordening op te nemen. Het is ergens genoteerd, maar werd niet geëffectueerd. Ach, zo gaan die dingen. De vereniging PEL werd opgericht op 30 januari 1978 met als doel woningzoekenden aan een betaalbare woning te helpen. In 1993 werd de doelstelling uitgebreid en sindsdien houdt men zich bezig met mensen met weinig geld in het algemeen. Het grootste succes tot nu toe is de verbouw van de Prins Hendrikkazerne in de noordoosthoek van de Leeuwarder binnenstad tot appartementengebouw. Bakker: Op de nationale kraakdag in 1987 hingen we daar de zwarte vlag in top. Studenten van de academie voor bouwkunst (later het architectenbureau KAW) vroegen zich af of er geen appartementen in dat grote gebouw gebouwd konden worden. Dat vonden wij een goed plan. Maar het Leeuwarder college (wethouder Cees Geerds, PvdA) wilde van geen haalbaarheidsonderzoek weten. Het plan liet ons niet los. We richtten een stichting op en op het laatste moment dienden we een voorlopige kooporder in bij Domeinen, de eigenaar van het gebouw. Het college van Leeuwarden schrok zich een hoedje, wat zullen die nou? Vervolgens werd een bekende tactiek, hoe doorzichtig ook, door het college ingezet. Bakker: Ze vonden dat de Dienst Stadsontwikkeling maar in het gebouw moest. Ze presenteerden een onmogelijk plan om ons plan te dwarsbomen. Er kwamen ontwerpen die een investering vergden van maar liefst 30 miljoen gulden. Dat plan ging natuurlijk, voorspelbaar, de mist in. Vervolgens stond er al een maquette klaar voor koopappartementen. Ook niet direct het plan waar wij naar uitkeken. Via de voormalige woningbouwcorporatie Beter Wonen werd het uiteindelijke doel bereikt: 197 betaalbare appartementen voor mensen met een kleine beurs. Een vervolg om woningen te bouwen aan de Amelandsstraat sneefde. Cees Geerds zag het niet zitten. Waarom weten we niet. De fundamenten van het Amelandshuis liggen nog in de grond van het terrein dat nu als parkeerterrein dienst doet. Met veel voldoening kijken ze terug op het Caspari-pand in de Bagijnestraat. Dat is het enige kraakpand in Leeuwarden dat gelegaliseerd is als woongebouw. Namen als Anton Germeraad, Piet Meerdink ( is later een brave ambtenaar geworden ), Duitse Brigitte ( die hebben we op PvdA er Johan Schagen afgestuurd ) en Huib Punseli passeren. Maatschappelijke organisaties als FIOM (ongewenste zwangerschap), VVN (verslavingszorg) en de Reclassering stonden altijd pal achter PEL. Gezamenlijk trokken ze op in de strijd die Wethouder Ekhart (PvdA) heeft het overlegorgaan voor de minima om zeep geholpen

11 liwwadders maart Stadsblad Liwwadders publiceert een serie over de Leeuwarder softdrugscultuur. Dit is deel één uit de serie. De serie komt tot stand in samenwerking met coffeeshop De Os in Leeuwarden. Het is de bedoeling dat deze serie uiteindelijk zal uitmonden in een publieksdebat. gevoerd moest worden. Het platform wordt door de jaren heen gesteund door ongeveer zestig leden en organisaties. VVN is nog altijd lid. Acties werden er ook gevoerd tegen bevriende politieke partijen zoals PAL/Groen- Links. We voerden actie tegen wethouder Harm Brinks die met zijn partij net in het college zat en gedwongen was de bijstand te verlagen. Harm maakt ons arm, riepen we. Het was een schat van een man; hij zat er erg mee. 'Alleen als je lawaai maakt, bereik je iets. Met het stellen van vriendelijke vragen lukt dat niet. Pyt van der Galiën hekelt in dit verband de nieuwe Adviesraad Sociaal Domein die de Cliëntenraad heeft vervangen als belangenbehartiger voor de minima. De welzijnslui die hier nu in zitten worden gesubsidieerd door de gemeente. Die passen natuurlijk wel op wat ze zeggen. Wethouder Ekhart (PvdA) heeft het overlegorgaan voor de minima om zeep geholpen. Bakker: er zitten nu allemaal mensen in die zich vasthouden aan structuren als een dronkenman aan een lantaarnpaal. Van der Galiën: De adviesraad is een bureaucratische nachtmerrie. Hoe anders ging het toe bij hun eigen Cliëntenraad en andere overlegorganen. Je ging gewoon aan tafel zitten, in een ruimte die vaak blauw van de rook stond, en dan ging je recht op je doel af. Ekhart is een typische PvdA-bureaucraat. Ik heb er nog steeds spijt van dat wethouder Tom van Mourik is verdwenen. Daar viel gewoon mee te overleggen. Hij gaf wat toe en was helder. Hij was wel een echte VVD er, maar je had er wat aan. De speerpunten van het PEL zijn nu gericht op het woonzorgquotum, het plan om de kosten van wonen en zorg te drukken en zo meer geld over te houden om vrij te besteden. Onderzoek laat zien dat veel huurders in de binnenstad van Leeuwarden, de wijken Vossepark, Aldlân en Bilgaard en in de dorpen Wergea, Warten en Grou boven het woonzorgquotum van 40 procent (het percentage dat afgesproken is waartoe huur- en zorgkosten zich zouden moeten beperken) uitkomen. Tot zes keer toe is dat plan tijdens de collegeonderhandelingen van tafel geveegd, hebben we gehoord. En evenzoveel keer is het door Lutz Jacobi weer op tafel gelegd en uiteindelijk in het collegeprogramma opgenomen. Dat de PvdA-coryfee regelmatig langskomt, daarover zijn de twee actievoerders aangenaam verrast. De PvdA hebben we in die veertig jaar nooit gezien. Lutz is al een paar keer langs geweest. De coffeeshop1 Hoe groot de Leeuwarder subcultuur van wietrokers is, is niet bekend. Maar op grond van diverse onderzoeken, onder meer van de Leeuwarder politieman Hendrik van der Veen, zijn getallen bekend waaruit kan worden geconcludeerd dat die aanzienlijk is. De vraag is: wat doen we ermee? Enkele cijfers: De gemiddelde omzet van een Leeuwarder coffeeshop loopt uiteen van tot 2 miljoen euro per jaar. Er wordt in de hele stad per dag ongeveer 6,5 kilo softdrugs verhandeld. Een gemiddelde coffeeshop heeft tussen de tien en twintig medewerkers in vaste dienst die een behoorlijk salaris ontvangen. Een coffeeshop in Leeuwarden kan enkele tientallen (kleinere) leveranciers van softdrugs hebben. Er worden naar schatting ongeveer 150 verschillende variëteiten aan cannabis verhandeld in de hele stad. Leeuwarden heeft dertien coffeeshops. Deze aanzienlijke subcultuur heeft in ruim twintig jaar een stevige positie in de Leeuwarder samenleving ingenomen en de boegbeelden ervan willen hun positie bestendigen en het liefst normaliseren. Rond iedere verkiezing (gemeentelijk, provinciaal en landelijk) nemen de politieke partijen stelling in de discussie over het softdrugsbeleid. Het hele gebeuren is zo langzamerhand uitgegroeid tot een rituele dans. Stellingen worden betrokken en na de verkiezingen weer afgebroken. Toch zullen de politici binnenkort stappen moeten zetten omdat het regeringsduo Bruins/Grapperhaus (ministers Volksgezondheid/Justitie) een commissie aan het werk heeft gezet die experimenten mogelijk moet maken. Daarnaast voeren gemeenten deels eigen beleid. Het beleid van de gemeente Leeuwarden is soepel naar de coffeeshophouders en softdruggebruikers toe. Leeuwarden heeft sinds 1997 een coffeeshopbeleid. Dat beleid bestaat uit een exploitatievergunning en een gedoogverklaring. Aan de exploitatievergunning zijn een aantal eisen verbonden zoals een doorlichting van de zakelijke activiteiten van de aanvrager (de zogenaamde BIBOB-procedure). Ook een Verklaring Omtrent Goed Gedrag (VOG) maakt deel uit van de exploitatievergunning. De gedoogverklaring is opgesteld door de burgemeester in overleg met de officier van justitie en de politie. In de gedoogverklaring zijn de landelijke gedoogregels (AHOJGI-criteria) van het college van procureurs-generaal (de bazen De Leeuwarder wietrokers vormen een onlosmakelijk deel van de samenleving. Of je het nu leuk vindt of niet, de subcultuur is niet meer weg te blazen uit onze gemeenschap. De wietrokerscultuur levert naast genot ook vragen op. In deze serie gaan we enkele van die vragen proberen te beantwoorden. Door Andries Veldman van de officieren van justitie) opgenomen. Het mag niet, maar het kan wel, is in het kort de samenvatting van deze gedoogverklaring. Gemeenten vullen vaak naar eigen goeddunken de vergunning in met allerlei aanvullende eisen. De gedoogverklaring in Leeuwarden kent zodoende 27 regels waaraan een coffeeshophouder moet voldoen. Enkele regels zijn: er mogen geen gratis softdrugs worden verstrekt, de softdrugs moeten direct worden afgerekend, er moet een tarieflijst aanwezig zijn, er mag geen terras voor de deur en de deur mag niet constant open staan in verband met hinderlijke geuren. Politie en Belastingdienst controleren de coffeeshops enkele keren per jaar. De burgemeester van Leeuwarden is bevoegd om bij een overtreding de coffeeshop voor enkele maanden te sluiten. Verdere sancties zijn aan zo n sluiting niet verbonden. De bezoeker aan coffeeshop De Os, sinds 1997 gevestigd in de Korfmakersstraat (een jaar eerder gestart aan de Ossekop), ziet in een oogopslag een professioneel functionerende organisatie. Achter de balie, die overloopt in een lange bar, staan drie of vier medewerkers die binnen een minuut de gewenste bestelling overhandigen en afrekenen. De lange bar is uitgerust met eerste klas koffieapparatuur en ook een tosti-ijzer ontbreekt niet in de horecauitrusting. De voorzieningen voldoen aan de meest moderne uitvoering. Achter in de winkel op de begane grond is een rookruimte gevestigd met leestafel. De bezoeker kan kiezen uit vijf of zes dagbladen (meer dan in het Oranje Hotel) en een keur aan tijdschriften, inclusief het historische tijdschrift Leovardia. Op de eerste verdieping, een ruimte die loopt van Korfmakersstraat tot Over de Kelders, kunnen spelletjes gespeeld worden. Op willekeurige tijdstippen verblijven er in het pand zo n dertig tot veertig personen van uiteenlopende leeftijden. De kernvraag rond de coffeeshops luidt al sinds jaar en dag: wat willen we nou eigenlijk? Gaan we de gedoogde subcultuur eindelijk legaliseren tot een normale subcultuur? Of blijven we hobbelen van het ene incident naar het andere terwijl we weten dat de regels rond het gedogen van deze subcultuur bij toeval zijn ontstaan. De jongste incidenten doen zich voor rond de inmiddels beroemde achterdeur van de coffeeshops en het verscherpte rookbeleid. Geen enkele coffeeshop in Nederland kan uit de voeten met het achterdeurbeleid, genoemd naar de illegale aanvoerroute van de softdrugs. Ooit is vrij willekeurig bepaald dat de maximale handelsvoorraad van een coffeeshop 500 gram softdrugs mag zijn. In een coffeeshoppand mag dus niet meer dan een halve kilo softdrugs aanwezig zijn. Om de handel gaande te houden moet er dus een continue stroom van aanvoer zijn. Het is een publiek geheim dat voor alle coffeeshops in ons land deze regel praktisch gezien volkomen onwerkbaar is en dus wordt deze regel in meer of mindere mate overtreden. Zeker nu door overheidsbeleid het aantal coffeeshops in 25 jaar tijd is gehalveerd van ooit ruim 1200 naar onder de 567 in Deze vermindering leidt automatisch tot grotere coffeeshops omdat het aantal gebruikers vrijwel constant is gebleven. Het leidt tevens tot elasticiteit bij de aanvoer van de softdrugs bij de coffeeshops. Het begrip stashes (opslaan van geheime voorraden) is hier dan ook een algemeen verschijnsel waar niemand over praat. Journalist Folkert Jensma schreef onlangs in NRC: kan die retoriek over criminaliteit ophouden? Hij hekelde de hypocrisie van bestuurders. Jensma: Die bloeiende cannabis-, XTC-, amfetamine- en cocaïnesector heeft echter ook een oorzaak. En die luidt dat we de consumptie van die producten prima vinden. Het interesseert ons geen fluit. Drugs zien we maatschappelijk helemaal niet als een misstand maar als een genotsmiddel, waarvan we de consumptie breed gedogen. Toen Nieuwsuur vorige week de boze mannen van de recherche in beeld bracht, was op het andere kanaal net Spuiten & Slikken gaande, een publiek gefinancierd lifestyle-annex-consumentenprogramma waarin frisse jongelui vertellen wat pilletje x of y allemaal met je doet. Laat me dus niet lachen. Goed bekeken valt er inderdaad niet veel te lachen. De coffeeshophouders verwachten van de commissie Bruins/Grapperhaus een uniform experiment voor de aanvoer, met de nadruk op (zeer) grote kwekers en beperking tot binnen gekweekte Nederwiet. Dat zijn precies de voorstellen die tegen de mores van onze subcultuur indruisen, zeggen de coffeeshophouders. Zij willen de relaties met hun kleine kwekers behouden, het aanbod handhaven en de voorraad verruimen. Bovendien willen ze, net als in de VS het geval is, dat de handel in softdrugs uit het strafrecht verdwijnt. niet weg te blazen

12 12 liwwadders maart 2018 Geen slappe bakjes meer in Leeuwarden Door André Keikes Beeld Anton Feddema Nog niet eens zo lang geleden bestond er geen koffie zoals we die nu kennen. Wie om koffie vroeg in een café of restaurant, kreeg meestal een witte kop op schotel, zo een die je eindeloos kon stapelen, met een bruinig vocht dat naar niets smaakte. Maar toen kwamen de barista s, ter zake kundige koffiemakers. Nu kun je in Leeuwarden op zo veel plekken goede koffie drinken, dat het nog moeilijk wordt om te kiezen. Het precieze moment is lastig meer na te gaan, maar ergens aan het eind van de vorige eeuw moet het iemand te veel geworden zijn: altijd maar die slappe bakjes. En daarna is het hard gegaan. Niet alleen in cafés en restaurants, maar ook in speciale koffiezaakjes. En bij de bakker. En bij de modewinkel. En in de kerk. En op de markt. En in de boekhandel. En in het ziekenhuis. En op het werk. En op het station. En in de galerie. En bij de kopieerwinkel. En in de supermarkt. Zelfs in de coffeeshop, al is koffie daar bijzaak. Je kunt het je gewoon niet meer voorstellen waar géén koffie wordt aangeboden. Soms betaald, soms gratis, alles voor het welbevinden van klant en bezoeker. Zonder koffie wordt-ie chagrijnig, zo is het idee, dus kun je er als ondernemer maar beter snel bij zijn. Koffie is niet overal even prima, maar het is goed te verdedigen dat zelfs de slechtste koffie van 2018 is nog beter dan de beste van enkele generaties geleden. Toch waren vorige generaties best tevreden als bijvoorbeeld de echte obers van hotel café restaurant De Bleek op de Bleeklaan, hoek Groningerstraatweg je zo n bakje voorzetten. Aardige jongens en je had tenminste wat te drinken. Ook in Amicitia of De Klanderij brouwden ze koffie, in die tijd vaak klaargezet in grote geïsoleerde ketels met een zwart kunststof hendeltje. Kwam er iemand binnen die koffie wenste, dan trok het personeel van dienst even aan het hendeltje. Daar sijpelde dan het vocht uit, dat in die dagen ook wel leut of troost werd genoemd. Reislust De ommekeer moet iets te maken hebben gehad met ons aller reislust. In Italië en Frankrijk Zelfs de slechtste koffie van 2018 is nog beter dan de beste van enkele generaties geleden schonken ze iets heel anders, dat echter wel dezelfde naam droeg. In kleinere of zelfs piepkleine kopjes: espresso. Moeder ging er in het begin wel even vies van kijken, maar daarna was ze de hele dag niet meer stuk te krijgen. Het duurde nog wel even voor we hier in Friesland zo ver waren, al begon Douwe Egberts in 1753 in Joure al grootschalig koffie te branden. We kwamen de Italiaanse varianten eerst tegen in de Randstad, waar natuurlijk meer Italianen zaten te klagen als ze onze koffie voorgezet kregen. Maar uiteindelijk werd Nederland dan toch een echt koffieland in de betekenis van: betere koffie. Met de Scandinaviërs drinken wij hier nu de meeste koppen per dag. Waarschijnlijk als compensatie voor al dat miezerige weer. Slechts de Finnen en de Zweden kennen een hogere koffieconsumptie dan de Nederlanders, daarna komen de Denen en Duitsers en op plaats zes heb je pas de Italianen. Ketens Dat koffie meer kan zijn dan een kopje pittig bruin vocht, werd duidelijk toen hier internationale koffieketens neerstreken met hun eigen koffiezaken, onmiddellijk gevolgd door Nederlandse ondernemingen. Naast de gewone zwarte koffie, kreeg je allerlei latte s, cappuccino en een veelheid aan speciale varianten met de fraaiste namen. En het aardige is dat barista s een heel scherp idee hebben wat voor koffie in welke streek van het land goed ligt qua brandprofielen en extractietijden, zoals dat in die kringen heet. Het is bijvoorbeeld voorstelbaar dat wij hier wat meer van melk in de koffie houden dan elders, zuivelprovincie als we nog steeds zijn. Behalve in zaken waar de koffie een echte hoofdrol speelt, zoals het DE café (Ruiterskwartier), Doppio (Wilhelminaplein) en Starbucks (Ubbo Emmiuslaan, bij NHL Stenden), kun je ook steeds beter terecht op meer algemene adressen. Denk aan Barrevoets (Kleine Kerkstraat), Fellini (Wilhelminaplein), Broodhuys (Nieuwestad en Ruiterskwartier), Wouters (Sophialaan), Bagels and Beans (Kelders) of Vittorio (Voorstreek). Bijzonder is de combinatie bloembinderij en lunchroom, zoals bij Rosa Fleur (Schrans). Het is maar een kleine greep en het aantal groeit door. Flexibele werkplekken Sinds kort is onderin het oude IWGL-gebouw, waar dus het vroegere waterleidingbedrijf zat, Grandcafé Z open, onderdeel van de Z-community, die flexibele werkplekken in het centrum (Z = Zaailand) van de stad biedt. Werken met een laptop gaat bijna altijd samen met koffie. Maar je kunt er ook ontbijten, lunchen en dineren. De zaak is veel meer dan de doorstart van Coffee Central, dat eerst samen met de Openbare Bibliotheek in de Beurs zat en daar een eervolle zevende plaats behaalde in de landelijke Misset Koffie Top 100. De ondernemers verkopen daarnaast mobiel koffie vanuit een fraaie oude Citroënbus HY, bekend om zijn golfplaatcarrosserie. Ook vers is het nog maar pas teruggekeerde café De Bak in de Blokhuispoort, vanaf nu te vinden in de ruimtes van de bijzonder fraai verbouwde Openbare Bibliotheek, die nu dbieb (met kleine letters) heet. Geen gedetineerde zou zich in het verleden ooit hebben kunnen voorstellen dat mensen nog eens graag naar die plek wilden gaan, maar toch is het anno 2018 beslist het geval. In de zomer zelfs met dakterras. Nog meer koffie tussen de boeken vind je bij boekhandel Van der Velde. Tijdens de zomerperiode buiten: in de Slauerhofftuin. Ongetwijfeld het hoogtepunt van de hedendaagse koffiecultuur in Leeuwarden is de eigen koffiebranderij op de entresol in het grand café van Hotel Post Plaza aan de Tweebaksmarkt. Volgens Post Plaza is een hotel en grand café dat z n eigen koffiebonen brandt uniek in Europa. Dat proces luistert nauw, maar barista Jesse, die volgens de website verantwoordelijk is voor het proces, weet een constante en heel eigen smaak te garanderen. Hij brandt jaarlijks meer dan 2000 kilo koffiebonen, voor eigen gebruik in restaurant en grand café van Post Plaza, maar ook voor andere hotels en de (web)shop. Wie tijdens Jesses werkzaamheden in de straatjes rond het hotel loopt, kan de pittige geur, die op een aantrekkelijke manier verwijst naar de uiteindelijke koppen Wobbe of Tjipke, zelf waarnemen.

13 liwwadders maart Door Andries Veldman Foto s Simon van der Woude Barracuda, tong, snapper, croaker of tonijn: Makro levert iedere dag verse vis vanuit Scheveningen Niemand heeft standaard zoveel verse vissoorten in het assortiment als wij hier in de Makro. Hein Annema is de man van de visafdeling van groothandel Makro op de Hemrik in Leeuwarden. Iedere dag zorgt Annema met zijn team ervoor dat de aanvoer vanuit Scheveningen op de juiste plek terechtkomt. Of het nu gaat om zalm, kabeljauw, tong, schol, barracuda ( de snoek van de oceaan ), lane snapper, croaker, kandratiki, tonijn of zwaardvis: maar liefst 75 soorten verse vis liggen er bij groothandel Makro op klanten te wachten. Annema is een bekende naam in de wereld van de visverkopers. Lange tijd bestierde de familie Annema druk beklante viszaken in Hurdegaryp en aan het Cambuurplein in Leeuwarden. We hadden een groothandel en leverden aan vele viszaken in het hele noorden. De keuze van de noorderling als het om vis gaat is nog altijd vrij traditioneel, maar stapsgewijs verwacht Annema dat hierin verandering gaat komen. Je moet ze een beetje opvoeden. Ik zie het in de Makro aan de klanten van bijvoorbeeld allochtone afkomst die vis als dorade, zeebaars, ansjovis, sardines en pagelli kopen, daarmee zijn ze vertrouwd. Ze weten hoe ze ermee om moeten gaan. We gaan andere bezoekers aan de Makro ook vertrouwd maken met deze prachtige en andere exotische vissoorten. Met de verbouw van de Makro in 2016 hebben de versafdelingen vis, groenten, vlees en kaas een oppepper gekregen. De visafdeling begint al aardig te lijken op die in de Franse supermarchés, waarmee de Nederlandse toerist door de jaren heen vertrouwd is geraakt. Daar wordt volop verse vis in allerlei soorten en maten in de gewenste porties aangeboden en afgewogen. Voor toeristen is dat altijd een attractie. Annema: De klant willen we in de Makro op dezelfde wijze bedienen. We hebben een fors aanbod van exoten en er ligt ook veelal een showvis: een zwaardvis, heilbot of een grote tonijn. Iedere nacht koopt Makro in bij visgroothandel W.G. den Heijer in Scheveningen. Den Heijer levert ons dagelijks verse vis. Onze ambitie op visgebied als Makro is om onze voortrekkersrol, die we nu al bezitten, te versterken. Op alle onderdelen wordt kwaliteit geleverd, daar zitten we bovenop. Neem de oesters, daarvan hebben we zeven soorten uit zeven verschillende gebieden in ons assortiment. We hebben altijd vijf soorten schelpdieren op voorraad. Onze mosselen, afkomstig van Prins en Dingemanse uit Yerseke, hebben we het hele jaar door in drie maatvoeringen. In het barbecue-seizoen verkopen we zes soorten forel: rode-, regenboog-, blauwe-, gouden- en beekforel. Chinese restaurants bestellen onze kreeften. Gerookte paling en forel betrekken we van Klooster in Enkhuizen. Ik ben opgegroeid in de palingrokerij van mijn ouders. Twintig jaar lang werkte ik in de groothandel en bezorgden we vis aan diverse winkels in het noorden. Deze nieuwe vishoek in de Makro biedt veel mogelijkheden om mensen bekend te maken met de vele variaties op visgebied, die gaan we nu benutten. Ons assortiment bestaat niet alleen uit doorsnee vis en exoten, er komt steeds meer belangstelling voor duurzaam gevangen vis. Deze MSC gecertificeerde vis (kabeljauw, schelvis, roodbaars en zee- wolf) is lijngevangen en komt uit IJsland. Onder het Noordzeelabel bieden we wijting, steenbolk, rode poon, bot, tongschar, griet en bijvoorbeeld schar aan. Het aanbod is minder commercieel voor de horeca, maar steeds meer restauranthouders worden erop geattendeerd door hun klanten. Die willen steeds meer informatie over waar hun vis vandaan komt, wat de vangstwijze is en hoe het transport is geregeld. Over bijvoorbeeld de lijnvisvangst en alle andere vismetho- Vestigingsmanager René Kempen van Makro Leeuwarden kent bijna alle Makro s als zijn broekzak. Hij werkt al bijna een leven lang bij de groothandel. Mijn ouders waren ondernemers en als jongen van twaalf stapte ik al rond in de Makro in Delft. Daar is het fout gegaan. Na een bedrijfskundige opleiding was Kempen trainee in Amsterdam en vestigingsmanager in Breda, Hengelo en in Groningen (Lukas Klamer). De Makro in Dordrecht startte hij op. den krijgen onze vier fulltimers en drie parttimers cursussen aangeboden om goed beslagen de klanten te woord te staan. Met zo n aanbod zou je de bekende vissoorten bijna vergeten. Hein Annema: De gemiddelde horeca vraagt bij ons naar het scholletje, sliptong en zalmfilet. Dat zijn vissoorten die volop tegen scherpe prijzen bij ons verkrijgbaar zijn. In de tweewekelijkse- en maandfolder staan onze aanbiedingen opgesomd en Er komt steeds meer belangstelling voor duurzaam gevangen vis wekelijks is er onze speciale horeca-dagvers aanbieding die via het internet wordt verspreid. We zien ook een sterke groei van onze bezorgdienst, die voor Noord- Nederland sinds de verbouw in Leeuwarden is geconcentreerd. Makro Leeuwarden Hildagoweg 2 alleen toegankelijk met pas Openingstijden horeca ma t/m vr uur za uur zo uur De levensgenieter verstopt zich in het noorden nog een beetje 'Ik ben gecharmeerd van Friesland. Men is recht door zee, authentiek, supergedreven en de werknemers hebben een goede werkmentaliteit. Alleen dat genieten moet nog ontwikkeld worden? Ja, maar dat komt wel. In Makro Nieuwegein zitten de ondernemers te lunchen in ons restaurantgedeelte en de masterclasses die we er geven zitten geheid vol. In Leeuwarden heeft dat tijd nodig. De masterclasses lopen goed, maar rond het middaguur kunnen er nog wel wat extra klanten aanschuiven in ons restaurantgedeelte. Dan pakken ze meteen mee wat onze chef-kok speciaal heeft klaargemaakt. Hij informeert over de producten en bereidingswijzen. Ik zou zeggen: laat je inspireren door de nieuwe inzichten van onze specialisten. Restaurant De Yserman de gevulde pan staat voor u klaar! Grote Hoogstraat 32 Tel:

14 14 liwwadders Maart 2018 Door Andries Veldman Iedere bezoeker kan al bij de entree zien dat het complexe gebouw aan de zuidoostelijke rand van de Leeuwarder binnenstad bij lange na niet af is. Aan de inpandige bibliotheek moet nog verder worden gewerkt, bezoekers klagen over kou, de binnenterreinen zijn sjofel ingericht en missen uitstraling, monumentale muren zijn niet afgewerkt en aan de grachtzijde wordt nog gewerkt aan de beloofde voorzieningen. Inmiddels volgde aannemer Dijkstra Draisma het patroon dat bouwer Heijmans eerder liet zien bij de aanleg van het aquaduct bij het Drachtsterplein: het geld is op, we pakken de kranen in en bij onvoldoende nieuw budget zoekt u het verder zelf maar uit. De aannemer zet, en dat is goed verdedigbaar, druk op de ketel. De organisatoren van Culturele Hoofdstad, die de Blokhuispoort als visitekaartje in tal van publiciteitscampagnes opvoeren, kunnen zich na het eindeloze personele gerommel een grotere ramp nauwelijks voorstellen. Als het product niet op orde is, hoe kun je het dan verkopen? Het is te hopen dat de 'miljoenen' bezoekers aan de Blokhuispoort in de Culturele Hoofdstad van Europa elders nog iets van hun gading vinden en heil zoeken in de historische omgeving. Want met alleen een bezoek aan de voormalige strafgevangenis in de huidige staat, zullen zij zich onmogelijk Henk werkt De Blokhuispoort, het creatieve en culturele centrum in de voormalige strafgevangenis en Huis van Bewaring van Leeuwarden, had het paradepaardje van Leeuwarden Culturele Hoofdstad 2018 moeten worden maar staat nu volop negatief ter discussie. Er is een tekort van minimaal 4 miljoen euro om het monumentale pand bij de tijd te krijgen. De Leeuwarder wethouder Henk Deinum (PvdA) heeft zichzelf en Leeuwarden Culturele Hoofdstad geblameerd door de raad onvoldoende en te laat over de problemen in te lichten. De handelswijze van de wethouder vertoont een patroon dat doorbroken dient te worden. als tevreden ambassadeur opstellen en geestverwanten oproepen om naar Leeuwarden af te reizen. Producenten die een gemankeerd product op de markt brengen halen dat als de wiedeweerga uit de schappen, maar met de Blokhuispoort zal dat niet gaan. Een grotere imagoschade is eigenlijk niet denkbaar. Hoe anders ging het eraan toe op 2 oktober Toen presenteerden wethouder Henk Deinum (PvdA) en gedeputeerde Hans Konst (PvdA) met het gebruikelijke tromgeroffel het Businessplan Blokhuispoort Leeuwarden, verandering en vernieuwing. De gemeente Leeuwarden nam per die datum de Blokhuispoort van het Rijk over en schoof het complex ( m2 bvo) voor één euro direct door naar de Nationale Maatschappij tot Behoud, Ontwikkeling en Exploitatie van Industrieel erfgoed (BOEi), nadat een eerdere exercitie om de particuliere markt voor het gebouw te interesseren was mislukt. Dit is een ontwikkeling die recht doet aan het huidige gebruik en aan de huidige kwaliteiten van het gebouw, en daarnaast gericht is op een verdere uitbouw van functies en op een kwaliteitsverbetering van het complex, zo klonken de geruststellende woorden van wethouder Deinum. Een deel van de gebruikers zegden BOEi overigens al snel gedoei nadat de nieuwe verhuurder de verhuurtarieven fors opschroefde. Zoveel geloof werd er kennelijk niet gehecht aan de waarde van de bedrijven die zich in de broedplaats hadden gevestigd. Het businessplan sprak destijds van 130 young companies of all creative disciplines with high frequency of exhibitions, conferences, concerts, theatre and festivals. Ook gedeputeerde Konst deed een duit in het zakje. Hij verklaarde te hopen dat de Blokhuispoort een belangrijke ontmoetingsplek wordt voor onder andere studenten en creatievelingen. Een plek waar mensen met ideeën elkaar ontmoeten en waar innovatieve oplossingen worden bedacht voor maatschappelijke uitdagingen waar onze provincie voor staat. Het waren mooie woorden gevat in standaardzinnen zonder dat er concrete doelen werden geformuleerd. De provincie trok de beurs voor 4 miljoen euro (Wurkje foar Fryslân) en was vaag over de rest van het gevraagde bedrag. In het persbericht lezen we: Voor de rest van het gevraagde bedrag (5 miljoen euro) zijn andere subsidieregelingen in beeld, zoals het Ruimtelijk Economisch programma (REP). Geen harde toezegging. Wethouder Henk Deinum past als gegoten in de huidige gesloten politieke cultuur van Leeuwarden. Hij is de man van een beetje wheelen en dealen. Soms bot en vaak lenig, maar altijd in de wetenschap dat er een cordon van ja-knikkers om hem heen staat. Ja-knikkers die de gesloten politieke cultuur omarmen. Wie maakt hem wat? Aan deze verstikkende angstcultuur zou nu wel eens een einde kunnen komen. Hoewel de frases 'transparantie' en de 'burger erbij betrekken' de moderne bestuurders in de mond bestorven liggen, handelen zij in de praktijk vaak anders. De mondige burger vinden ze maar vervelend, die hindert het besturen. De bestuurders wanen zich op de top van de bestuurlijke piramide, die uit ondoordringbare lagen is opgebouwd. Slechts intimi kennen de route. De top wordt gedeeld met de onzichtbare laag hieronder, een bestuurslaag die in feite de dienst uitmaakt en voortdurend aan touwtjes trekt en de wethouders als marionetten laat bewegen. Er is sprake van netwerkcorruptie, sprak het Bloemendaalse raadslid Marielys Roos zondag in het tv-programma Buitenhof. Hoor je bij het netwerk, dan krijg je de grote kluiven om op te kauwen, maar wie buiten het netwerk van de bestuurder valt, krijgt slechts een botje toegeworpen als zoethouder. Roos hekelde in de uitzending de trend van collegeleden om beleidsstukken om het minste en geringste vertrouwelijk te verklaren. De vertrouwelijkheid houdt de discussie binnenboord en kritiek daarbuiten. Leeuwarden, het is net Bloemendaal. Ook in Leeuwarden wordt de raad bang gemaakt om te spreken over allerlei zaken die vertrouwelijk zijn verklaard terwijl ze dit predicaat niet verdienen. Eric Hoekstra geeft peptalk en neptalk te Leeuwarden Nepnieuws Heeft u ook zo n zin in nepnieuws? Ik ook! Dat wordt smullen straks! Ach, wat waren we blij toen Rutte zei: Geen cent meer naar Griekenland! Helaas, zwakke blaas. Het bleek nepnieuws te zijn. En weet u nog wel: het kwartje van Kok? Nooit meer teruggekregen. Nepnieuws. En D 66 die het referendum zou invoeren? Nepnieuws! Ze schaffen het juist af. finishing touch. Nepnieuws! Alle goede vrouwen zijn al vergeven. En wat zegt dat over mij, zoekende in de woestijn? Nu goed, misschien had ik ook niet moeten schrijven dat ik de onbekende tweelingbroer van George Clooney was. Nepprofiel. Volgens het weermens (genderneutrale benaming voor Gerrit H.) krijgen we een geweldige zomer. Het is natuurlijk nepnieuws, maar ik knap er toch enorm van op. Dat is een placebo effect, net als van een neppil waar je toch van opknapt. En weet u nog dat alle kwaliteitsmedia zeiden dat Trump Russische hoeren had ingehuurd om te plassen op het bed waar Obama in had geslapen? Weet u nog hoe blij u was dat er kwaad van Trump werd gesproken? Nepnieuws! Een slimme spion had een rapport uit zijn duim gezogen en dat voor een paar honderduizend dollar aan de Democratische Partij verkocht. En die had het rapport weer aan de FBI en de Washington Post doorgespeeld. Het Oera Linda Boek is er niks bij. Trouwens, wat denkt u van de peptalk van managers en persvoorlichters? Voortaan noemen we dat neptalk. Maar ze zeiden in 1999 ook dat alle computers in het jaar 2000 op tilt zouden slaan. De millenniumbug! Gelukkig was dat nepnieuws. Volgens de regering trekt de economie weer aan. Maar alleen multinationals, bankdirecteuren en EU-ambtenaren merken dat. Die zijn de economie. Die zijn het echte nieuws. U en ik, wij zijn nepnieuws, want wij merken er niks van. Trok die economie maar eens ergens aan. Nee, met de dating is het ook niks geworden. Veel profielen met fantastische vrouwen die Mr. Right zoeken voor de Zin in. Nepnieuws. Lekker hakketakken tot de censuur van Geisha Ollongren keihard toeslaat. Zij vond Baudet een afschuwelijke bedreiging voor Nederland. Hoor, hoor, de pot verwijt de ketel dat-ie zwart ziet. Weet u, die fontein bij het station, die is echt mooi geworden. Maar ja, niemand die me nou nog gelooft. Dat heb je met nepnieuws. Het vertrouwen tussen de mensen verdampt. Het sociaal kapitaal verdwijnt. Het is postmodernisme (voor de intellectuelen onder u). In mijn voortuin bloeien de witte sneeuwklokjes en de gele Ayttablomkes. En dat is geen nepnieuws.

15 liwwadders maart Wethouder Henk Deinum (PvdA) heeft een motie van afkeuring overleefd. Deinum bood zijn excuses aan aan de raad voor miscommunicatie over de verbouw van de Blokhuispoort. Deinum zegde verbetering toe. Dit was voldoende voor de meerderheid van de raad. De oppositiepartijen LIJST058 en VVD dienden de motie in. Sinds 2010 was het in Leeuwarden niet meer voorgekomen dat een wethouder met een motie van afkeuring kreeg te maken. Henk Deinum is een van de belangrijkste bestuurders van Friesland. Dat schept niet alleen publieke verplichtingen naar provincie, gemeente, partij en burgers maar houdt ook in dat bij hem de moraliteit fier overeind moet staan. Als een van de Friese politieke boegbeelden zou een opmerking hierover in een breder kader, de actuele politiek overstijgend, hem niet misstaan. Het zou hem, zeker in zijn partij, de PvdA, een partij met een rijke traditie van waardevolle beginselen, niet misstaan om zo n vaak fel bevochten standpunt te herbevestigen of af te stoffen, te moderniseren of van een nieuwe lading te voorzien. Dat zou niet alleen het oorspronkelijke startpunt 'waarom bestaan we, waar staan we voor en wie zijn we' bevestigen, maar tegelijkertijd een lotsverbondenheid met andere partijen smeden die min of meer uit hetzelfde hout zijn gesneden. Niets van dat al bij Henk Deinum, die van opbouwwerker (Centraal Orgaan Leeuwarden) al snel de route koos via directeur (Beter Wonen in Leeuwarden en Leeuwarderadeel) naar bestuurder in Leeuwarden. De bestuurscultuur waarin Henk Deinum volop acteert loopt op haar laatste benen. De legitimatie van het gesloten en angstige Leeuwarder bestuur heeft de bodem nog niet bereikt, maar gelet op het povere opkomstpercentage bij de laatste twee gemeenteraadsverkiezingen (40 procent) is het enthousiasme bij de burgers ver te zoeken. Het kan wethouder Henk Deinum niet zijn ontgaan dat er op diverse terreinen binnen de gemeente Leeuwarden onrust is ontstaan. Tot nu toe kon die onrust nog onder de pet worden gehouden, maar de nieuwe raad lijkt geen genoegen meer te nemen met de zalvende bezweringen verwoord door de wethouders in opdracht van de ambtelijke top. Overal is wel iets ernstig mis in Leeuwarden. Om maar een paar prangende zaken te noemen: de ongebreidelde toename van studentenappartementen, de sluipende verpaupering in delen van Leeuwarder woonwijken, de vlucht van ambtenaren naar particuliere uitzendorganisaties, het failliet van welzijnsorganisatie Amaryllis, de afkalvende werkgelegenheid in de financiële sector, de overbodige tientallen vierkante meters vloeroppervlakte in de detailhandel, de ongelimiteerde toename van horecaondernemingen. En nog veel zorgelijker: een structureel financieel tekort van tientallen miljoenen. En welke gure wind er ook waait, steevast zetten de Leeuwarder wethouders hun roze brillen op en gaan de duimpjes omhoog. Ze lijken totaal losgezongen te zijn van de werkelijkheid. Het kan allemaal in Leeuwarden. Deinum pakt de ruimte die hem wordt gegeven. Deinum wil niet in zijn eigen gemeente wonen (hij woont in Raard, gemeente Súdwest-Fryslân). Deinum bouwt waar de regels dit niet toestaan (Stationsweg). Deinum roept dingen die hij niet kan waarmaken (te veel om op te noemen). Deinum citeert eenzijdig uit rapporten (aldus collega-wethouder Friso Douwstra). Deinum bluft een volle raadsperiode (over het 1000-banenplan). Deinum opent als wethouder van economische zaken winkels waarvan een andere gemeentelijke afdeling zegt dat dit niet kan (Friet Studio). Deinum is lomp, aldus zijn huidige collega-wethouder Hilde Tjeerdema (D66). Het is voortdurend bluffen en brullen, schreef Liwwadders.nl al eerder De stad en de provincie staan aan het begin van een lange en spannende reis, die van grote betekenis zal zijn voor de toekomst. Het gaat veel méér dan cultuur alleen. De inzet is niet minder dan een totale zelfvernieuwing, schreef voorzitter Siem Jansen in november 2011 in het startdocument van Culturele Hoofdstad. Want Culturele Hoofdstad is een Elfstedengevoel dat als een 0-graden virus door stad, land en Europa trekt, aldus Jansen s document. Met de affaire Blokhuispoort heeft het Friesch Dagblad de feiten boven tafel gehaald. De Leeuwarder gemeenteraad moet nu tonen wat ze waard is en aan bovengenoemde zelfvernieuwing inhoud geven. De Leeuwarder PvdA zal op zoek moeten naar een externe bestuurder die de politieke cultuur in Leeuwarden weer een bij de partij passend gezicht kan geven. De handelswijze van wethouder Deinum vertoont een patroon dat doorbroken dient te worden Redactioneel Zoals eerder gezegd, pakken wij zaken waarmee u zit graag op. We zien dat u onze journalistieke activiteiten waardeert en daarom doen wij een beroep op u. Wanneer u deze artikelen van belang vindt, dan nodigen wij u uit om donateur te worden. Uw bijdrage is zeer welkom. U kunt uw bijdrage overmaken op NL06 RABO o.v.v. Liwwadders Journalistieke Producties. U merkt het wel: Liwwadders is niet zomaar een huis-aan- huisblaadje. Liwwadders is op meer dan 170 plaatsen (supermarkten, kantines, sporthallen, wachtkamers en stamtafels) gratis verkrijgbaar in de gehele gemeente Leeuwarden en ook daarbuiten. Is-ie op, dan wordt er aangevuld. In enkele Leeuwarder wijken en in het dorp Grou wordt Liwwadders huis aan huis bezorgd. Ook in Akkrum, Gytsjerk, Hurdegaryp, Oentsjerk en Stiens is de krant verkrijgbaar. Nieuw is de verschijning in Beetgumermolen. Daar wordt Liwwadders sinds kort op verzoek huis-aanhuis bezorgd. Bent u als ondernemer geïnteresseerd in een bedrijfsreportage? In een mooi verhaal dat gratis wordt doorgeplaatst op onze goedbezochte website? Neem dan contact met ons op: tel of info@liwwadders.nl Ook in dit nummer treft u enkele artikelen aan die eerder op onze websites en Dossier Liwwadders verschenen. We vonden ze belangrijk genoeg om ze ook in de papieren krant af te drukken.

16

DOEBOEK VOOR OUDER EN KIND

DOEBOEK VOOR OUDER EN KIND Tussen JOU en MIJ SCHRIJF- EN DOEBOEK VOOR OUDER EN KIND Janneke van Bockel Tussen en Begonnen op 20 Herinneringen die je later wil hebben moet je NU maken 4 Ma-ham, luister je wel? zegt ze streng. Ja

Nadere informatie

eerste communieproject H. Theobaldusparochie, Overloon Hoofdstuk 6 Het leven kan een feest zijn

eerste communieproject H. Theobaldusparochie, Overloon Hoofdstuk 6 Het leven kan een feest zijn Op weg met Jezus eerste communieproject H. Theobaldusparochie, Overloon Hoofdstuk 6 Het leven kan een feest zijn Eerste communieproject "Op weg met Jezus" hoofdstuk 6 blz. 1 Door welke poort moet je gaan

Nadere informatie

Klein Kontakt. Jarigen. in april zijn:

Klein Kontakt. Jarigen. in april zijn: A Klein Kontakt Het is alweer eind maart wanneer dit Kontakt uitkomt, het voorjaar lijkt begonnen, veel kinderen hebben kweekbakjes met groentes in de vensterbank staan, die straks de tuin in gaan. Over

Nadere informatie

De wereld op zijn kop! Kan de wereld op zijn kop staan? Met gym heb je het vast wel eens geprobeerd Op je kop staan, bedoel ik, soms lukt het

De wereld op zijn kop! Kan de wereld op zijn kop staan? Met gym heb je het vast wel eens geprobeerd Op je kop staan, bedoel ik, soms lukt het De wereld op zijn kop! Kan de wereld op zijn kop staan? Met gym heb je het vast wel eens geprobeerd Op je kop staan, bedoel ik, soms lukt het Maar het duurt maar heel even dat op de kop staan De wereld

Nadere informatie

KLEM. Katja en Udo in de schulden. Anne-Rose Hermer

KLEM. Katja en Udo in de schulden. Anne-Rose Hermer KLEM Katja en Udo in de schulden Anne-Rose Hermer Dit boek heeft het keurmerk Makkelijk Lezen 1 Katja ontmoet Udo Katja is bijna negentien jaar. Ze woont nog bij haar ouders. Katja werkt in een warenhuis.

Nadere informatie

Martine Uitvaart. Martine is geboren op 20 juli Dit is typisch een verhaal dat Wouter van As, de vader van Martine, beter kan vetellen.

Martine Uitvaart. Martine is geboren op 20 juli Dit is typisch een verhaal dat Wouter van As, de vader van Martine, beter kan vetellen. Als we dan toch afscheid nemen van een mooie sterke vrouw, beter dat we dan beginnen met een mooi nummer van een sterke vrouw. Elegie van Patty Smith Welkom allemaal bij de afscheidsbijeenkomst van Martine

Nadere informatie

Wat kan ik voor u doen?

Wat kan ik voor u doen? 139 139 HOOFDSTUK 9 Wat kan ik voor u doen? WOORDEN 1 1 Peter is op vakantie. Hij stuurde mij een... uit Parijs. a brievenbus b kaart 2 Ik heb die kaart gisteren.... a ontvangen b herhaald 3 Bij welke...

Nadere informatie

Trouwambtenaren Adeline Stam-Kool

Trouwambtenaren Adeline Stam-Kool Trouwambtenaren Adeline Stam-Kool Al vanaf 1983 mag ik regelmatig huwelijken voltrekken. Iedere keer weer vind ik het bijzonder als twee mensen elkaar hebben gevonden en zij hun liefde voor en trouw aan

Nadere informatie

ANTWOORDEN TAALSTERK B2 THEMA 3 BEDRIJVEN

ANTWOORDEN TAALSTERK B2 THEMA 3 BEDRIJVEN ANTWOORDEN TAALSTERK B2 THEMA 3 BEDRIJVEN Opdracht 4 1. b. 2. c. 3. c. 4. b. 5. c. Opdracht 14 Betekenis even naar buiten gaan een rondje lopen makkelijk uit te voeren werktijd zorgen dat iemand iets ziet

Nadere informatie

Over schulden gesproken

Over schulden gesproken Over schulden gesproken Verhalen uit de praktijk Sandra van der Stege 8 Inleiding In Nederland zijn veel mensen met schulden. Ongeveer 1 op de 5 mensen heeft moeite om elke maand rond te komen. In de schulden

Nadere informatie

Spreekopdrachten thema 4 Wonen

Spreekopdrachten thema 4 Wonen Spreekopdrachten thema 4 Wonen Opdracht 1 bij 4.1 ** Uitleg voor de docent: Op de volgende pagina vind je een blad met plaatjes. Knip de plaatjes uit en doe ze in een envelop. Geef elk tweetal een envelop.

Nadere informatie

Een varende stad. Celien maakt overal foto s van. Binnen en buiten. Ze is zo druk aan het fotograferen, dat ze haar verdriet vergeet.

Een varende stad. Celien maakt overal foto s van. Binnen en buiten. Ze is zo druk aan het fotograferen, dat ze haar verdriet vergeet. Naar Engeland Celien staart naar de horizon, die nauwelijks te zien is. De lucht en de zee hebben dezelfde grauwe kleur. Ze trekt haar jas dichter om zich heen. De boot is net vertrokken en vaart nog niet

Nadere informatie

Kijk nog eens in het boek op bladzijde 80 naar Werkwoorden in een andere tijd.

Kijk nog eens in het boek op bladzijde 80 naar Werkwoorden in een andere tijd. Grammaticaoefeningen 3 Wonen en vervoer Werkwoorden in een andere tijd Oefening 1 Kijk nog eens in het boek op bladzijde 80 naar Werkwoorden in een andere tijd. 1 Begrijp je deze informatie? ja / nee,

Nadere informatie

Bijbellezing: Johannes 4 vers Zit je in de put? Praat es met Jezus!

Bijbellezing: Johannes 4 vers Zit je in de put? Praat es met Jezus! Bijbellezing: Johannes 4 vers 7-27 Zit je in de put? Praat es met Jezus! Wij hadden vroeger een waterput Vroeger is meer dan 55 jaar geleden Naast ons huis aan de Kerkstraat in Harkema Ik weet nog hij

Nadere informatie

Bert staat op een ladder. En trekt aan de planten die groeien in de dakgoot. Hij verstopt de luidspreker en het stopcontact achter de planten.

Bert staat op een ladder. En trekt aan de planten die groeien in de dakgoot. Hij verstopt de luidspreker en het stopcontact achter de planten. Helaas Wanneer besloot Bert om Lizzy te vermoorden? Vreemd. Hij herinnert zich het niet precies. Het was in ieder geval toen Lizzy dat wijf leerde kennen. Dat idiote wijf met haar rare verhalen. Bert staat

Nadere informatie

Boekverslag Nederlands Ik mail je door Yvonne Kroonenberg

Boekverslag Nederlands Ik mail je door Yvonne Kroonenberg Boekverslag Nederlands Ik mail je door Yvonne Kroonenberg Boekverslag door een scholier 1665 woorden 24 april 2006 6,4 82 keer beoordeeld Auteur Genre Yvonne Kroonenberg Jeugdboek Eerste uitgave 2004 Vak

Nadere informatie

Les 2 Integratie Leestekst: Begeleid Werken. Introductiefase

Les 2 Integratie Leestekst: Begeleid Werken. Introductiefase Les 2 Integratie Leestekst: Begeleid Werken "Welkom:... " Introductiefase 1. "In de vorige les hebben we weer met een kaart gewerkt. Daarop stonden alle 4 de vragen die we de vorige lessen gebruikt hebben

Nadere informatie

Boekverslag Nederlands Hedonia door Kees van Kooten

Boekverslag Nederlands Hedonia door Kees van Kooten Boekverslag Nederlands Hedonia door Kees van Kooten Boekverslag door een scholier 2047 woorden 12 oktober 2004 7,8 25 keer beoordeeld Auteur Genre Kees van Kooten Komedie Eerste uitgave 1984 Vak Nederlands

Nadere informatie

Spreekopdrachten thema 4 Wonen

Spreekopdrachten thema 4 Wonen Boven: Spreekopdrachten thema 4 Wonen Opdracht 2 bij 4.1 * slaapkamer 2 trap Beneden: tuin garage TaalCompleet A1 Spreken Plus Thema 4-1 Opdracht 3 bij 4.1 ** Vertel. Wat voor huis heb jij? - Woon je in

Nadere informatie

Kaartspel: Roze in de (ouderen)zorg

Kaartspel: Roze in de (ouderen)zorg Naam Kaartspel: Roze in de (ouderen)zorg Inleiding Niet alleen LHB-ers zelf vinden het lastig om over hun seksualiteit of seksuele identiteit te praten. Dat geldt ook voor veel studenten en ervaren professionals

Nadere informatie

Het verloren schaap. [een afscheidsrede]

Het verloren schaap. [een afscheidsrede] Het verloren schaap [een afscheidsrede] Dirk was een bijzonder mens. Dirk was ook mijn vriend. Daar ben ik trots op. Dirk en ik hadden respect voor elkaar. Al die jaren door, meer dan twintig jaar. Wij

Nadere informatie

TROUWAMBTENAREN. Op de volgende pagina s stellen de trouwambtenaren zich één voor één aan u voor.

TROUWAMBTENAREN. Op de volgende pagina s stellen de trouwambtenaren zich één voor één aan u voor. TROUWAMBTENAREN Op de volgende pagina s stellen de trouwambtenaren zich één voor één aan u voor. Laatst gewijzigd: 18 april 2016 Marloes Borggreve - Lucassen Telefoonnummer : 06-36 14 06 75 : marloes.borggreve@gmail.com

Nadere informatie

Herhalingsoefeningen. Thema 3 Familie en relaties. 1 Woorden. Familie

Herhalingsoefeningen. Thema 3 Familie en relaties. 1 Woorden. Familie Herhalingsoefeningen Thema 3 Familie en relaties 1 Woorden Familie Lees de zinnen over de familie van Simon en Els. Schrijf de volgende namen in de stamboom: Hans, Helena, Hester, Joke, Mark, Michiel,

Nadere informatie

Een nieuw leven. Een maand eerder. Zondag 25 juli

Een nieuw leven. Een maand eerder. Zondag 25 juli Een maand eerder Zondag 25 juli Een nieuw leven Het lijkt me zo leuk om naar Aruba te verhuizen. Simon krijgt daar een topbaan en ik kan mijn leven weer op orde brengen. Ik kan gaan doen wat ik wil. Een

Nadere informatie

Verhaal Palmpasen 25 maart 2018

Verhaal Palmpasen 25 maart 2018 Verhaal Palmpasen 25 maart 2018 Janna! Mark! Komen jullie even? Mama roept van onder aan de trap naar boven. Mark! Janna! Willen jullie even wat voor me doen? Mark en Janna stommelen de trap af naar beneden.

Nadere informatie

Elk seizoen een nieuw interieur

Elk seizoen een nieuw interieur 52 Stijlvol Wonen B i n n e n k i j k e n Elk seizoen een nieuw interieur De kans dat Anke en Geert ooit uitgekeken raken op hun interieur, is wel heel erg klein. De inrichting wordt namelijk regelmatig

Nadere informatie

Aangeboren bewondering

Aangeboren bewondering Aangeboren bewondering Na 50 jaar terug naar mijn geboortegrond. Niet dat ik nooit eerder in Amsterdam meer ben geweest, maar nog nooit was ik bij mijn geboortehuis. Dus vandaag combineerde ik een bezoek

Nadere informatie

MEMORY WOORDEN 1.1. TaalCompleet A1 Memory Woorden 1 1

MEMORY WOORDEN 1.1. TaalCompleet A1 Memory Woorden 1 1 MEMORY WOORDEN 1.1 TaalCompleet A1 Memory Woorden 1 1 ik jij hij zij wij jullie zij de baby het kind ja nee de naam TaalCompleet A1 Memory Woorden 1 2 MEMORY WOORDEN 1.2 TaalCompleet A1 Memory Woorden

Nadere informatie

oké, ik kom eraan! Tom grabbelt in zijn rugzak naar zijn fietssleutel. Waarom maken ze die dingen dan ook niet wat groter? In het andere vak dan?

oké, ik kom eraan! Tom grabbelt in zijn rugzak naar zijn fietssleutel. Waarom maken ze die dingen dan ook niet wat groter? In het andere vak dan? Klassenuitje Denk om het afstapje, waarschuwt de gids terwijl hij de deur naar de ondergrondse gangen opent. Over de schouders van de gids gluurt Tom naar binnen. Stenen muren met om de paar meter een

Nadere informatie

Bijbellezing: Johannes 14 vers 1 tot 12. Tom, Tom is altijd goed Kom, kom nou zeg, is dat zo?

Bijbellezing: Johannes 14 vers 1 tot 12. Tom, Tom is altijd goed Kom, kom nou zeg, is dat zo? Bijbellezing: Johannes 14 vers 1 tot 12 Tom, Tom is altijd goed Kom, kom nou zeg, is dat zo? Heb een Tom, Tom gekocht Bij de ANWB winkel in Drachten Nou ja ik heb hem eigenlijk gekregen Voor mijn verjaardag

Nadere informatie

Het feest van de olifant

Het feest van de olifant Het feest van de olifant door Marike Jongsma In een land hier ver vandaan leefde eens een mooie olifant. Olifant had vele vrienden in het woud. Maar zijn vrienden hadden olifant al een poosje niet meer

Nadere informatie

Wat is PDD-nos? VOORBEELDPAGINA S. Wat heb je dan? PDD-nos is net als Tourette een neurologische stoornis. Een stoornis in je hersenen.

Wat is PDD-nos? VOORBEELDPAGINA S. Wat heb je dan? PDD-nos is net als Tourette een neurologische stoornis. Een stoornis in je hersenen. Wat is PDD-nos? 4 PDD-nos is net als Tourette een neurologische stoornis. Een stoornis in je hersenen. Eigenlijk vind ik stoornis een heel naar woord. Want zo lijkt het net of er iets niet goed aan me

Nadere informatie

6.2.1 Dealen met afleiding onderweg

6.2.1 Dealen met afleiding onderweg Stap 6: Deel 2 6.2.1 Dealen met afleiding onderweg In het tweede deel van jullie experiment ga je verder met het ondernemen van ACTies die je met de anderen hebt afgesproken te doen. Daarnaast krijg je

Nadere informatie

Papa en mama hebben ruzie. Ton en Toya vinden dat niet leuk. Papa wil graag dat Ton en Toya bij hem op bezoek komen, maar van mama mag dat niet.

Papa en mama hebben ruzie. Ton en Toya vinden dat niet leuk. Papa wil graag dat Ton en Toya bij hem op bezoek komen, maar van mama mag dat niet. Bezoek op kantoor Papa en mama hebben ruzie. Ton en Toya vinden dat niet leuk. Papa wil graag dat Ton en Toya bij hem op bezoek komen, maar van mama mag dat niet. Ton en Toya hebben wat problemen thuis.

Nadere informatie

PRESENTATIE NML DESIGN, VT W ONEN&DESIGN BEURS. W aarom zou jij m oeten kiezen voor een interieurstylist?

PRESENTATIE NML DESIGN, VT W ONEN&DESIGN BEURS. W aarom zou jij m oeten kiezen voor een interieurstylist? PRESENTATIE NML DESIGN, VT W ONEN&DESIGN BEURS W aarom zou jij m oeten kiezen voor een interieurstylist? Ik ben Nathali Meurs-Pas, mijn bedrijf heet NML Design Interieurontwerp & Styling. Ik woon in Amsterdam,

Nadere informatie

Theorie Ondernemend werken Hoofdstuk 3 Samenwerken en Netwerken

Theorie Ondernemend werken Hoofdstuk 3 Samenwerken en Netwerken Theorie Ondernemend werken Hoofdstuk 3 Samenwerken en Netwerken Samenvatting 2 3.1 Netwerken 3 3.2 Samenwerken 6 3.3 Liftpitch 7 Ruimte voor notities 8 1 SAMENVATTING 3.1 Netwerken Wat is netwerken? Waarom

Nadere informatie

Help, mijn papa en mama gaan scheiden!

Help, mijn papa en mama gaan scheiden! Help, mijn papa en mama gaan scheiden! Joep ligt in bed. Hij houdt zijn handen tegen zijn oren. Beneden hoort hij harde boze stemmen. Papa en mama hebben ruzie. Papa en mama hebben vaak ruzie. Ze denken

Nadere informatie

Lelijke griet. Dino is nog steeds te verbaasd om iets normaals te zeggen. Het enige dat hij kan bedenken is: Heet je echt Belle?

Lelijke griet. Dino is nog steeds te verbaasd om iets normaals te zeggen. Het enige dat hij kan bedenken is: Heet je echt Belle? Rolstoeltaxi Dino, wil jij even helpen? Dino reageert niet. Hij is ingespannen bezig met zijn tekening. De opdracht is om het bovenaanzicht van de school te maken. En dat valt niet mee. Dino, vraagt de

Nadere informatie

interieur moderne stijl warme uitvoering TEKST: ANNEMIE WILLEMSE - FOTOGRAFIE: VLASSAK-VERHULST Tijdloos wonen 177

interieur moderne stijl warme uitvoering TEKST: ANNEMIE WILLEMSE - FOTOGRAFIE: VLASSAK-VERHULST Tijdloos wonen 177 interieur moderne stijl IN warme uitvoering TEKST: ANNEMIE WILLEMSE - FOTOGRAFIE: VLASSAK-VERHULST Tijdloos wonen 177 De eigenaars van dit schitterende huis aarzelden niet lang om het ontwerp en de volledige

Nadere informatie

Wolterinck Event Decoration creëert sprookjes

Wolterinck Event Decoration creëert sprookjes Wolterinck Event Decoration creëert sprookjes REPORTAGE Dreammakers Martin van Hemert is samen met Anne van Vorden verantwoordelijk voor Wolterinck Event Decoration. Tekst: Erwin Feekes / Fotografie: Karen

Nadere informatie

Daniël 6 Leven met overtuiging 2 maart 2014 Voor de leeuwen gegooid

Daniël 6 Leven met overtuiging 2 maart 2014 Voor de leeuwen gegooid Preek I Vanavond gaat het over de leeuwenkuil. Ik moet eigenlijk zeggen: over twee leeuwenkuilen. Twee? Ik zal uitleggen hoe dat zit. Eerst gaan we naar de eerste leeuwenkuil, die van Daniël. Laten we

Nadere informatie

Boek 1 De jongen in de gestreepte pyjama

Boek 1 De jongen in de gestreepte pyjama Boek 1 De jongen in de gestreepte pyjama Zakelijke gegevens: 1. Titel van het boek: De jongen in de gestreepte pyjama. 2. Het boek heeft geen ondertitel. 3. De auteur van het boek is John Boyne 4. Het

Nadere informatie

WE LEZEN NU HOOFDSTUK 14, WAARIN HET LIEFDESPRINCIPE WORDT TOEGEPAST OP DE KERKDIENST IN KORINTE.

WE LEZEN NU HOOFDSTUK 14, WAARIN HET LIEFDESPRINCIPE WORDT TOEGEPAST OP DE KERKDIENST IN KORINTE. 1 Inleiding Als het erg druk wordt op straat, moet je het verkeer gaan regelen. In de jonge gemeente in de havenstad Korinte was het druk in de samenkomsten: er waren mensen die vol van de Geest allemaal

Nadere informatie

plukken Een kwestie van kunnen kiezen

plukken Een kwestie van kunnen kiezen Ik wil vandaag zo graag zonnebloemen plukken Een kwestie van kunnen kiezen Verjaardagskalender Regie bij Dementie Vilans Alzheimer Nederland Regisseur van je eigen levensfilm Eigen regie. Je komt de term

Nadere informatie

TOETS NT2-1 schrijven. Goed voorbereid slagen. voor het staatsexamen NT2 programma 1. Opgavenboekje nr. 1 SCHRIJVEN. niveau B1. tijdsduur: 120 minuten

TOETS NT2-1 schrijven. Goed voorbereid slagen. voor het staatsexamen NT2 programma 1. Opgavenboekje nr. 1 SCHRIJVEN. niveau B1. tijdsduur: 120 minuten Goed voorbereid slagen voor het staatsexamen NT2 programma 1 Opgavenboekje nr. 1 SCHRIJVEN niveau B1 tijdsduur: 120 minuten Deel 1: Zinnen afmaken 15 opdrachten Maak de zinnen af: 1. Het is in de vakantie

Nadere informatie

met tekeningen van ivan & ilia

met tekeningen van ivan & ilia met tekeningen van ivan & ilia Uitgeverij Ploegsma Amsterdam Dit vriendenboekje is van: Lieke... Eva rood en roze konijn word ik juf mijn zelfdat er geen gemaakte armbandjes arme mensen meer zijn Ik speel

Nadere informatie

René op vakantie. 10-17 mei 2013 P U T T E N

René op vakantie. 10-17 mei 2013 P U T T E N René op vakantie 10-17 mei 2013 P U T T E N Begeleider Theo Vrijdag 10 mei Vertrek naar Landal Tegen 12 uur rijdt de Tendens bus de Ranonkelweg in en René straalt als hij mij ziet. Na de lunch nemen we

Nadere informatie

Elke miskraam is anders (deel 2)

Elke miskraam is anders (deel 2) Elke miskraam is anders (deel 2) Eindelijk zijn we twee weken verder en heb ik inmiddels de ingreep gehad waar ik op zat te wachten. In de tussen tijd dacht ik eerst dat ik nu wel schoon zou zijn, maar

Nadere informatie

werkt voor en met bewoners in wijken en buurten

werkt voor en met bewoners in wijken en buurten werkt voor en met bewoners in wijken en buurten Oma Geertje vertelt. 2 Welbions: we werken er allemaal. Wij zijn dé woningcorporatie van Hengelo en verhuren meer dan 13.000 woningen aan in totaal 25.000

Nadere informatie

Norayr, bedankt voor de leuke dag! Laat je ons weten hoe het met je gaat?

Norayr, bedankt voor de leuke dag! Laat je ons weten hoe het met je gaat? Baas van Morgen Norayr, bedankt voor de leuke dag! Laat je ons weten hoe het met je gaat? Donderdag 25 januari was Norayr (16 jaar) een dagje onze baas; hij mocht op stoel zitten van regiomanager Kim Ronner.

Nadere informatie

Dit boek heeft het keurmerk Makkelijk Lezen gekregen. Wilt u meer weten over dit keurmerk kijk dan op de website: www.stichtingmakkelijklezen.nl.

Dit boek heeft het keurmerk Makkelijk Lezen gekregen. Wilt u meer weten over dit keurmerk kijk dan op de website: www.stichtingmakkelijklezen.nl. Chatten Dit boek heeft het keurmerk Makkelijk Lezen gekregen. Wilt u meer weten over dit keurmerk kijk dan op de website: www.stichtingmakkelijklezen.nl. Colofon Een uitgave van Eenvoudig Communiceren

Nadere informatie

Gemeente van onze Heer Jezus Christus, lieve mensen, jongens en meisjes,

Gemeente van onze Heer Jezus Christus, lieve mensen, jongens en meisjes, Gemeente van onze Heer Jezus Christus, lieve mensen, jongens en meisjes, Hé Joyce, ga je mee? Emma rent achter Joyce aan als ze van het schoolplein lopen. Joyce, wij gaan vanmiddag op bezoek bij mijn oom,

Nadere informatie

7,5. Boekverslag door Roos 1772 woorden 21 mei keer beoordeeld. Eerste uitgave 1987 Nederlands. Boekverslag.

7,5. Boekverslag door Roos 1772 woorden 21 mei keer beoordeeld. Eerste uitgave 1987 Nederlands. Boekverslag. Boekverslag door Roos 1772 woorden 21 mei 2018 7,5 1 keer beoordeeld Auteur Jakob Arjouni Eerste uitgave 1987 Vak Nederlands Methode Op niveau Boekverslag Happy love life https://www.scholieren.com/verslag/118189

Nadere informatie

Te huur HOOFDSTUK 4 WOORDEN. Kies het goede woord. 1 Ik woon in een flat op de vierde... a verdieping b appartement

Te huur HOOFDSTUK 4 WOORDEN. Kies het goede woord. 1 Ik woon in een flat op de vierde... a verdieping b appartement 51 51 HOOFDSTUK 4 Te huur WOORDEN 1 1 Ik woon in een flat op de vierde.... a verdieping b appartement 2 Het is een rijtjeshuis met een grote woonkamer en drie.... a tuinen b slaapkamers 3 Mijn woonkamer

Nadere informatie

Huizen. Heerlijke achtertuin. Op 6 min van centrum Nijmegen. Royale woonkamer met veel daglicht. Veilige, rustige autoluwe straat

Huizen. Heerlijke achtertuin. Op 6 min van centrum Nijmegen. Royale woonkamer met veel daglicht. Veilige, rustige autoluwe straat Huizen vanhendriks Wethouder Verrietstraat 37, 6576 DA Ooij Op 6 min van centrum Nijmegen Veilige, rustige autoluwe straat Royale woonkamer met veel daglicht Heerlijke achtertuin Maar liefst 4 slaapkamers

Nadere informatie

Tijdens de lessen loop ik rond en probeer ik de leerlingen te helpen, vragen te beantwoorden, tips te geven en de leerlingen wat te leren.

Tijdens de lessen loop ik rond en probeer ik de leerlingen te helpen, vragen te beantwoorden, tips te geven en de leerlingen wat te leren. Fase 1 Reflectie week 1 Wat gedaan De eerste week meteen alleen voor een nieuwe klas en een nieuwe les opstarten. Hoe zullen de leerlingen reageren? Hoe hoog is het niveau? Hoe is de werkhouding? Zijn

Nadere informatie

Oorlogswinter. Denice Surink

Oorlogswinter. Denice Surink Oorlogswinter Inhoud 1. Zakelijke gegevens... 3 2. Samenvatting... 3 3. Over de auteur... 3 4. Over het boek... 4 5. Leeservaringen... 4 6. Recensie.... 5 1. Zakelijke gegevens A. Het boek heet oorlogswinter.

Nadere informatie

Melissa Even 4T4 Mevr. Scholten

Melissa Even 4T4 Mevr. Scholten Zakelijke gegevens. De titel van het boek is De engel Yannick. De naam van de auteur is Do van Ranst. De naam van de uitgever is Do Van Ranst en Davidsfonds uitgeverij nv. Het jaar dat het is verschenen

Nadere informatie

Workshop Vertellen. Workshop Vertellen

Workshop Vertellen. Workshop Vertellen Workshop Vertellen Er is om ons heen veel aandacht voor het (voor)lezen, maar veel minder voor het vertellen vanuit eigen verbeeldingskracht. Verhalenverteller en theatermaker Adrie Gloudemans geeft in

Nadere informatie

Thema Nederlandse cultuur en gewoontes

Thema Nederlandse cultuur en gewoontes http://www.edusom.nl Thema Nederlandse cultuur en gewoontes Lesbrief 32. Mag ik even uitpraten? Wat leert u in deze les? Eén lange zin maken van twee korte zinnen. Je mening geven. Veel succes! Deze les

Nadere informatie

5,5. Boekverslag door I woorden 20 juni keer beoordeeld. Psychologische roman Eerste uitgave 1975 Nederlands.

5,5. Boekverslag door I woorden 20 juni keer beoordeeld. Psychologische roman Eerste uitgave 1975 Nederlands. Boekverslag door I. 1450 woorden 20 juni 2013 5,5 4 keer beoordeeld Auteur Harry Mulisch Genre Psychologische roman Eerste uitgave 1975 Vak Nederlands Methode Nieuw Nederlands Inleiding Ik heb voor het

Nadere informatie

Kinderkerstfeest van de Kindernevendienst 26 december Kerstverhaal

Kinderkerstfeest van de Kindernevendienst 26 december Kerstverhaal Kinderkerstfeest van de Kindernevendienst 26 december 2016 Kerstverhaal Heel lang geleden was er een jonge vrouw, Maria. Zij woonde in het dorpje Nazareth. Maria was een heel gewone vrouw, net zo gewoon

Nadere informatie

Welkom bij de meest veelzijdige evenementenlocatie van Midden-Nederland

Welkom bij de meest veelzijdige evenementenlocatie van Midden-Nederland Welkom bij de meest veelzijdige evenementenlocatie van Midden-Nederland Evenementenlocatie met eindeloze mogelijkheden! Central Studios te Utrecht Evenementenlocatie met mogelijkheden Deze voormalige televisiestudio

Nadere informatie

Boekverslag Nederlands Ik mail je door Yvonne Kroonenberg

Boekverslag Nederlands Ik mail je door Yvonne Kroonenberg Boekverslag Nederlands Ik mail je door Yvonne Kroonenberg Boekverslag door een scholier 1878 woorden 12 december 2006 8 10 keer beoordeeld Auteur Genre Yvonne Kroonenberg Jeugdboek Eerste uitgave 2004

Nadere informatie

Keetje zucht. Wat duurt het lang! Maar wacht... Daar komt een auto de straat in rijden. Hij stopt achter de verhuiswagen en er stappen twee mensen

Keetje zucht. Wat duurt het lang! Maar wacht... Daar komt een auto de straat in rijden. Hij stopt achter de verhuiswagen en er stappen twee mensen De verhuiswagen Mama! Keetje staat voor het raam. Ze wijst naar buiten. Er staat een grote auto voor het huis! Mama komt naast Keetje staan. Dat is een verhuiswagen. We krijgen vandaag nieuwe onderburen.

Nadere informatie

DINEREN IN DE HOFTRAMMM

DINEREN IN DE HOFTRAMMM DINEREN IN DE HOFTRAMMM De bijzondere creatie van Bobby van Galen en Pierre Wind Foto s en tekst: Martien Versteegh Eigenaar en gastheer Bobby van Galen heet u van harte welkom Het begon met een droom

Nadere informatie

Als problemen zich opstapelen kun jij van betekenis zijn. Wij zijn Present. Jij ook?

Als problemen zich opstapelen kun jij van betekenis zijn. Wij zijn Present. Jij ook? Als problemen zich opstapelen kun jij van betekenis zijn. Wij zijn Present. Jij ook? Achter elke voordeur gaat weleens iets mis Hulpverleners kunnen niet alles alleen oplossen. Achter elke voordeur gaat

Nadere informatie

ONTMOETEN KENNY KOKEN

ONTMOETEN KENNY KOKEN Gratis Excemplaar ONTMOETEN KENNY KOKEN WIL JIJ HET HELE (VOORLEES) VERHAAL GRAAG LEZEN? Je krijgt Ontmoeten Kenny Koken thuis gestuurd als je een mailtje stuurt naar timo-co@coderups.nl met je naam, adres

Nadere informatie

NAAM. Uil kijkt in een boek. Het is een boek over dieren. Er staan plaatjes in. Van elk dier één. Uil ziet een leeuw. En een pauw. En een bever.

NAAM. Uil kijkt in een boek. Het is een boek over dieren. Er staan plaatjes in. Van elk dier één. Uil ziet een leeuw. En een pauw. En een bever. Vos en Waar is Haas het ijs? NAAM Uil kijkt in een boek. Het is een boek over dieren. Er staan plaatjes in. Van elk dier één. Uil ziet een leeuw. En een pauw. En een bever. Wat een raar beest! lacht Uil.

Nadere informatie

WOUTER KLOOTWIJK ANNE, HET PAARD EN DE RIVIER MET ILLUSTRATIES VAN ENZO PÉRÈS-LABOURDETTE LEOPOLD / AMSTERDAM

WOUTER KLOOTWIJK ANNE, HET PAARD EN DE RIVIER MET ILLUSTRATIES VAN ENZO PÉRÈS-LABOURDETTE LEOPOLD / AMSTERDAM WOUTER KLOOTWIJK ANNE, HET PAARD EN DE RIVIER MET ILLUSTRATIES VAN ENZO PÉRÈS-LABOURDETTE LEOPOLD / AMSTERDAM Eerste druk 2017 2017 tekst Wouter Klootwijk 2017 illustraties Enzo Pérès-Labourdette Boekverzorging

Nadere informatie

Die nacht draait Cees zich naar me toe. In het donker voel ik heel zachtjes zijn lippen op mijn wang.

Die nacht draait Cees zich naar me toe. In het donker voel ik heel zachtjes zijn lippen op mijn wang. Vanavond ga ik mijn man vertellen dat ik bij hem wegga. Na het eten vertel ik het hem. Ik heb veel tijd besteed aan het maken van deze laatste maaltijd. Met vlaflip toe. Ik hoop dat de klap niet te hard

Nadere informatie

Joep van Deudekom. 10 tegen 1. Tekeningen Michiel van de Vijver. Leopold / Amsterdam

Joep van Deudekom. 10 tegen 1. Tekeningen Michiel van de Vijver. Leopold / Amsterdam Joep van Deudekom 10 tegen 1 Tekeningen Michiel van de Vijver Leopold / Amsterdam eerste helft 1 Kon het erger? Pieter had het veld nog nooit op deze manier gezien. Het gras hing in de lucht en de wolken

Nadere informatie

Inhoud. Mijn leven. mijn vrije tijd

Inhoud. Mijn leven. mijn vrije tijd Inhoud Inleiding...3 Hoofdstuk 1 Hobby... 4 Hoofdstuk 2 Contact... 6 Hoofdstuk 3 Lezen... 8 Hoofdstuk 4 Kijken... 10 Hoofdstuk 5 Spelen... 12 Hoofdstuk 6 Samen in een huis... 14 Hoofdstuk 7 Op bezoek...

Nadere informatie

Eindexamen Nederlands mavo D 2002 - I. Tekst 1 Dank u wel, alstublieft. - www.vmbogltl.nl - 1 - havovwo.nl. www.examen-cd.nl -

Eindexamen Nederlands mavo D 2002 - I. Tekst 1 Dank u wel, alstublieft. - www.vmbogltl.nl - 1 - havovwo.nl. www.examen-cd.nl - Tekst 1 Dank u wel, alstublieft - www.vmbogltl.nl - 1 - Tekst 1 Dank u wel, alstublieft 2p Kunt u me dan vertellen hoe laat de stoomtrein gaat? vraagt de man geërgerd. (regels 5 7) 1 Waarom gebruikt de

Nadere informatie

Les 13: Geboorte van Jezus.

Les 13: Geboorte van Jezus. Les 13: Geboorte van Jezus. kun je lezen in lukas 1 en 2 Wees gegroet, Maria, je bent begenadigd, de Heer is met je. Maria kijkt op van waar ze mee bezig is. Er staat iemand in de deuropening van het huis

Nadere informatie

Boekverslag Nederlands Kaas door Willem Elsschot

Boekverslag Nederlands Kaas door Willem Elsschot Boekverslag Nederlands Kaas door Willem Elsschot Boekverslag door een scholier 1890 woorden 23 augustus 2003 4,4 17 keer beoordeeld Auteur Genre Willem Elsschot Roman Eerste uitgave 1933 Vak Nederlands

Nadere informatie

Bijbellezing: Johannes 2 vers 1-12. Bruiloftsfeest

Bijbellezing: Johannes 2 vers 1-12. Bruiloftsfeest Bijbellezing: Johannes 2 vers 1-12 Bruiloftsfeest Sara en Johannes hebben een kaart gekregen In een hele mooie enveloppe Met de post kregen ze die kaart Weet je wat op die kaart stond? Nou? Wij gaan trouwen!

Nadere informatie

Lucas 24: Geloof jij het?!

Lucas 24: Geloof jij het?! Lucas 24:13-35 - Geloof jij het?! Voor preeklezers: ik hoor graag als mijn preek ergens gelezen wordt. Neem dan even contact met mij op: hmveurink@gmail.com. Dan stuur ik ook de bijbehorende powerpoint

Nadere informatie

ACTIVITEIT 1 : Verhaaltje «Joris en de Ikkietikkietijd»

ACTIVITEIT 1 : Verhaaltje «Joris en de Ikkietikkietijd» INTRODUCTIE Waarom minder energie verbruiken? We hebben elke dag energie nodig om van alles en nog wat te kunnen doen; koken, onszelf warm houden, machines laten werken Die energie maken kan op heel veel

Nadere informatie

Samen met Jezus op weg

Samen met Jezus op weg Samen met Jezus op weg KERK & WERELD Korte Schipstraat 16 2800 Mechelen Tekst: Myrjam De Keyser 1. De laatste keer samen Jezus en zijn leerlingen willen graag het paasfeest vieren. Daarvoor zijn ze naar

Nadere informatie

Wat gaan we doen? Kies uit: bijzondere dagelijks gratis aanstaande praktisch. 1 Dick en Anna gaan vrijdag trouwen. Dat is over twee dagen.

Wat gaan we doen? Kies uit: bijzondere dagelijks gratis aanstaande praktisch. 1 Dick en Anna gaan vrijdag trouwen. Dat is over twee dagen. 103 103 HOOFDSTUK 7 Wat gaan we doen? WOORDEN 1 Kies uit: bijzondere dagelijks gratis aanstaande praktisch 1 Dick en Anna gaan vrijdag trouwen. Dat is over twee dagen. 2 Op 22 november zijn we 25 jaar

Nadere informatie

Antwoorden Thema 6 Wonen

Antwoorden Thema 6 Wonen Antwoorden Thema 6 Wonen Luisteren Oefening 2 1 b Hun etage is te klein. 2 een grote woonkamer twee slaapkamers een tuin of een balkon een nieuw huis in of vlakbij het centrum wonen 3 a maximaal 250.000

Nadere informatie

Spekkie en Sproet en de vreemde ontvoering

Spekkie en Sproet en de vreemde ontvoering Vivian den Hollander Spekkie en Sproet en de vreemde ontvoering Met illustraties van Juliette de Wit Uitgeverij Ploegsma Amsterdam Een onverwacht telefoontje Dag mam, tot vanavond. Spekkie drukt een kus

Nadere informatie

Ik mag tien vriendinnen uitnodigen op mijn verjaardagsfeestje. De uitnodigingen liggen netjes naast elkaar op mijn bureau. Ik heb de namen heel dun

Ik mag tien vriendinnen uitnodigen op mijn verjaardagsfeestje. De uitnodigingen liggen netjes naast elkaar op mijn bureau. Ik heb de namen heel dun Ik mag tien vriendinnen uitnodigen op mijn verjaardagsfeestje. De uitnodigingen liggen netjes naast elkaar op mijn bureau. Ik heb de namen heel dun met potlood op de kaarten geschreven, omdat ik al een

Nadere informatie

Zombie! Tommy Donbavand. Met tekeningen van Tom Percival

Zombie! Tommy Donbavand. Met tekeningen van Tom Percival Zombie! Tommy Donbavand Met tekeningen van Tom Percival Spannend Zombie! Een boek uit de serie Piraatjes Oorspronkelijke titel: Zombie! Oorspronkelijke uitgever: Barrington Stoke Ltd Auteur: Tommy Donbavand

Nadere informatie

Knabbel en Babbeltijd.

Knabbel en Babbeltijd. Knabbel en Babbeltijd. (zorg ervoor dat je deze papieren goed leest, uitprint en meeneemt naar de VBW) Het thema van deze VBW-week is Zeesterren. Het thema is de titel van de week (dus geen kreet of korte

Nadere informatie

Buitengewoon bijzonder buitenaards

Buitengewoon bijzonder buitenaards Hoofdstuk 1 Buitengewoon bijzonder buitenaards Zijn verhaal had hij geschreven op een kladblok, maar dat kladblok was hij kwijt. Hij wist nog wel hoe het begon: schreef hij. Zijn achternaam deed er eigenlijk

Nadere informatie

Gezond thema: DE HUISARTS

Gezond thema: DE HUISARTS Gezond thema: DE HUISARTS 1. Wat gaan we doen? Praten over de huisarts en wat de huisarts doet. Nieuwe woorden leren over de huisarts. Het gesprek met de huisarts oefenen. 2. Wat vind ik van? Als je een-op-een

Nadere informatie

het jongetje en he t onverwachte beeld

het jongetje en he t onverwachte beeld het jongetje en he t onverwachte beeld Jan Willem ten Dam Eigenlijk wilde ik opschrijven dat ik terug zat te denken aan de vrijdag waarop wij Insel Hombroich hebben bezocht. Maar ik bedenk me. Ik probeerde

Nadere informatie

De magische deur van KASTEEL013

De magische deur van KASTEEL013 De magische deur van KASTEEL013 Auteurs: Thomas, Liana, Elyas, Brit en Tijn van BS Cleijn Hasselt, begeleiding: Saskia Dellevoet Op een regenachtige dag verveelde ik me. Ik appte Lisa. Zullen we naar de

Nadere informatie

6,4. Boekverslag door N woorden 23 februari keer beoordeeld. Eerste uitgave 2008 Nederlands

6,4. Boekverslag door N woorden 23 februari keer beoordeeld. Eerste uitgave 2008 Nederlands Boekverslag door N. 1549 woorden 23 februari 2013 6,4 9 keer beoordeeld Auteur Maren Stoffels Genre Jeugdboek Eerste uitgave 2008 Vak Nederlands Opdracht 1. Welke verwachtingen had je toen je het boek

Nadere informatie

"Afraid of the Dead ( The Escape ) Hoofdstuk 5"

Afraid of the Dead ( The Escape ) Hoofdstuk 5 "Afraid of the Dead ( The Escape ) Hoofdstuk 5" Voor het eerst alleen Ik werd wakker in een kamer. Een witte kamer. Ik wist niet waar ik was, het was in ieder geval niet de Isolatieruimte. Ik keek om me

Nadere informatie

7,6. Boekverslag door een scholier 1933 woorden 2 januari keer beoordeeld. Jeugdboek, Non-fictie Eerste uitgave 1990 Nederlands. Inleiding.

7,6. Boekverslag door een scholier 1933 woorden 2 januari keer beoordeeld. Jeugdboek, Non-fictie Eerste uitgave 1990 Nederlands. Inleiding. Boekverslag door een scholier 1933 woorden 2 januari 2007 7,6 24 keer beoordeeld Auteur Genre A.P. Wisse Jeugdboek, Non-fictie Eerste uitgave 1990 Vak Nederlands Inleiding. 1. Gegevens van het boek. Auteur:

Nadere informatie

Voorbereiding in de klas

Voorbereiding in de klas 2 3 Voorbereiding in de klas 1. Zot van A 1. Wat betekent Zot van A?... 2. Waarover denk je dat een film met zo n titel gaat?... 3. Welke andere manier ken je om Ik ben zot van a te zeggen?... 4. Op welke

Nadere informatie

Het allerleukste meisje

Het allerleukste meisje > > 0 0 0 Het allerleukste meisje Er zijn meisjes die het liefst met poppen spelen er zijn meisjes die vaak voor de spiegel staan er zijn meisjes die zich als een bruid verkleden en dan wensen dat ze ooit

Nadere informatie

Leerlingen leren hoe ze zelf (zonder hulp van de leerkracht) conflicten constructief kunnen oplossen.

Leerlingen leren hoe ze zelf (zonder hulp van de leerkracht) conflicten constructief kunnen oplossen. Les 12 Drie petjes Doel blok 2: Leskern: Woordenschat: Materialen: Leerlingen leren hoe ze zelf (zonder hulp van de leerkracht) conflicten constructief kunnen oplossen. Met behulp van Aap en Tijger maken

Nadere informatie

Chen en zijn grote broer Joey

Chen en zijn grote broer Joey Henry Ik kijk de wereld in. Kijkt de wereld terug? Zelfs op halve kracht zie ik het goed. Het licht is me uit de ogen geslagen. Maar mijn kracht zit diep. Ook al lijk ik op niemand, ik ben te herkennen.

Nadere informatie

Klanten vinden, klanten binden

Klanten vinden, klanten binden Dia 1 Klanten vinden, klanten binden Adinda Keizer 2016 9 jaar geleden zat ik net als jullie op de startersdag. Ik liep al rond met plannen en na de startersdag wist ik het zeker. Ik ging voor mezelf beginnen!

Nadere informatie

dan stonden we hier nu niet zo verloren in het land

dan stonden we hier nu niet zo verloren in het land Goh, wat is de wereld groot, of zijn wij zo klein? En waar zou de brievenbus zijn? Want ik wil zo graag mijn brief posten voor de poes, is de brievenbus soms achter de roze bloem? Waarom heeft ze die er

Nadere informatie

Op hun knieën blijven ze wachten op het antwoord van Maria. Maar het beeld zegt niets terug.

Op hun knieën blijven ze wachten op het antwoord van Maria. Maar het beeld zegt niets terug. 1950 Het huilende beeld De zon schijnt met hete stralen op het kleine dorpje. Niets beweegt in de hitte van de middag. De geiten en koeien slapen in de schaduw. De blaadjes hangen stil aan de bomen. Geen

Nadere informatie