De algemene luchtcirculatie
|
|
- Leona Smeets
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 De algemene luchtcirculatie De Aarde wordt niet gelijkmatig opgewarmd door de Zon. Bij de polen is het het hele jaar beduidend kouder dan aan de evenaar. Er is dus een effect van de breedteligging op de temperatuur. Er zijn ook seizoenale verschillen, tengevolge van verschillen in hoeveelheid invallende zonnestralen die kan worden benut. Ook de verdeling van land en water levert temperatuurverschillen op. Water heeft namelijk een grotere warmtecapaciteit dan land, waardoor het trager opwarmt, maar ook minder snel afkoelt. Aangezien de natuur altijd naar evenwicht zoekt, moeten die temperatuurverschillen vereffend worden, door een energie-uitwisseling tussen de verschillende breedten. Een deel van dit energietransport gebeurt door transport van voelbare warmte via convectie, een ander deel via transport van latente warmte (waterdamp) en nog een ander deel via de oceaanstromingen. Convectie Op plaatsen waar het aardoppervlak meer opwarmt, zal de lucht erboven ook warmer worden. Zo n warme luchtbel zal uitzetten en opstijgen. Er ontstaat op die plaats een gebied van lage druk. Naarmate de luchtbel stijgt, zal zij afkoelen en zich in de atmosfeer verspreiden. Uiteindelijk zal de afgekoelde lucht terug naar het aardoppervlak zakken. Hier zal zich een gebied van hoge druk vormen. Figuur 1. Convectie Circulatiesystemen op Aarde Je zou dit systeem van convectie kunnen doortrekken naar de hele Aarde. In de tropen is er namelijk een grotere opwarming door een netto-stralingswinst en buiten de tropische zones heeft men te maken met afkoeling door netto-stralingsverlies. De grens ligt gemiddeld rond 38. De enkelvoudige Hadley-cel In 1735 introduceerde Hadley een zeer eenvoudig gesloten circulatiesysteem, gericht volgens de meridianen.
2 Figuur 2. Voorstelling van de enkelvoudige Hadley-cel Door de grotere opwarming ter hoogte van de evenaar, zal warme lucht daar opstijgen. Boven een bepaald niveau in de atmosfeer zal er in de tropen meer lucht aanwezig zijn dan in de poolstreken. De luchtdruk zal er groter zijn, waardoor de lucht zich van de tropen naar de poolstreken zal verplaatsen. Ter hoogte van de poolstreken daalt de lucht terug naar beneden. Tenslotte zal de lucht over het aardoppervlak terugvloeien van de poolstreken naar de tropen. Ten gevolge van de corioliskracht krijgen de luchtstromingen in de hoogte een westelijke component, en aan het aardoppervlak krijgen ze een oostelijke component. Er zijn echter argumenten waarom dit model niet opgaat. Door afkoeling en door de aardrotatie, is slechts een beperkte Hadley-cel, van de evenaar tot de subtropen (30 ) fysisch verklaarbaar. Het 3-cellen model Tot in het midden van de 20ste eeuw heerste een opvatting dat men de enkelvoudige Hadley-cel kon verbeteren door een 3-cellen model te ontwikkelen. Het weer op Aarde wordt volgens dit model bepaald door de interactie tussen 3 grote circulatiecellen: de tropische cel, de polaire cel en de cel op gemiddelde breedten. Figuur 3. Het 3-cellen model
3 1. De tropische cel of Hadley-cel Een cel zoals hierboven besproken, maar slechts tot de 30 ste breedtegraad. In de tropische Hadley-cel stijgt warme lucht op aan de evenaar. Deze lucht koelt af en stroomt naar de 30 ste breedtegraad in de hoogte. Ter hoogte van 30 krijgt men vorming van subtropische hogedrukgebieden, waar de lucht weer uit de hoogte naar beneden stroomt. Van hieruit stromen equatoriaal gerichte passaten (NO en ZO) terug naar de evenaar. Convergentie van de passaten van beide hemisferen veroorzaakt de Intertropische convergentiezone (ITCZ), een gebied dat gekenmerkt wordt door stijgende lucht, wolkenvorming en neerslag. Poolwaarts van het gebied dat door de circulatie van het Hadley-type wordt gedomineerd, is het patroon van de atmosferische convectie ingewikkelder. We kunnen het ons voorstellen als nog twee cellen per halfrond,namelijk de polaire cel en de Ferrel-cel. 2. De polaire cel De poolgebieden maken de kern uit van de zogenaamde circumpolaire, extratropische vortex. Hoewel de lucht in de omgeving van de 60ste breedtegraad veel koeler en droger is dan de equatoriale lucht, is er nog voldoende warmte en vocht aanwezig om convectie te ondergaan en een kringloop te maken. 'Warme' lucht stijgt op en beweegt naar de polen toe, langs de boventroposfeer. Wanneer de lucht de poolstreken bereikt, is deze aanzienlijk afgekoeld en daalt neer als een koud, droog hogedrukgebied (polaire anticycloon). Deze lucht beweegt dan van de polen weg, maar buigt oostwaarts af wegens het corioliseffect. 3. De cel op gemiddelde breedten Tussen de 30ste en de 60ste breedtegraad, bevindt zich een cel die enerzijds wordt aangedreven door de dalende lucht in de subtropen, en anderzijds door stijgende lucht langsheen de polaire frontale zone. Deze cel wordt op de figuur aangeduid als de Ferrel-cel genoemd naar de Amerikaanse meteoroloog William Ferrel, die de theorieën ontwikkelde om de algemene circulatie in de middelste breedten te verklaren. De Ferrel-cel is een secundair circulatiepatroon, dat voor zijn bestaan afhangt van de interactie tussen de Hadley-cel en de Poolcel. Hier domineert een westelijke stroming aan het aardoppervlak en erboven, van lucht afkomstig van de hogedrukgebieden in de 30 breedtegraad naar de polen toe, voornamelijk vanuit het zuidwesten in het noordelijk halfrond. ECHTER: -volgens deze theorie zou men in de hoogte oostenwinden moeten hebben, maar dit is in tegenspraak met de waarnemingen. Metingen met ballonsondes tonen namelijk aan dat er op middelbare breedten sterke westenwinden heersen in de hoge troposfeer. -in de kern van de waargenomen westenwinden in de hoogte treft men de straalstroom aan. -naast overdracht van energie gebeurt er ook een transport van draaimoment. Beiden kunnen best verklaard worden door de zogenaamde golventheorie.
4 De golventheorie Om de algemene luchtcirculatie op een experimentele manier te simuleren, werden er een aantal laboratoriumexperimenten opgezet. Hierbij maakte men gebruik van een pan gevuld met een aantal centimeter water, die op een draaiende plaat werd geplaatst. Aan de rand van de pan werd een elektrisch verwarmingselement aangebracht om het water aldaar op te warmen. In het midden van de roterende vloeistof werd een koelelement gebracht. De rotatie-as kan je gaan vergelijken met de pool en de rand van de pan kan je gaan vergelijken met de evenaar. Aluminiumpoeder werd toegevoegd om visueel voor te stellen op welke manier het water beweegt. Met een trage draaisnelheid ontwikkelde zich een eenvoudige Hadley -convectiecel, waarbij het warme water aan de randen opstijgt en traag naar de pool toe beweegt. Als men de draaisnelheid opdreef tot een snelheid die vergelijkbaar is met de draaisnelheid van de Aarde, kreeg men een systeem van golven en stromingen die de werkelijke bewegingen in de atmosfeer schijnen na te bootsen. Met een combinatie van observaties met weerballonnen, en experimentele bewijzen werd het duidelijk dat golfbewegingen en westenwinden in de hoogte de centrale componenten zijn van de algemene circulatie in de gemiddelde breedtes. De troposfeer wordt (buiten de tropen, waar de Hadley-cel overheerst) gedomineerd door een meanderend patroon van westenwinden, de zogenaamde lange golven of Rossby-golven. De straalstroom De straalstroom is een snel voortbewegende, relatief smalle luchtstroming die men vindt in de atmosfeer op ongeveer 12 km boven het aardoppervlak, net onder de tropopauze. Het is een gebied van enkele honderden kilometers breed en een paar kilometer hoog, waar de wind zeer sterk is. De straalstroom wordt gevormd langs de grenzen van 2 luchtmassa's met verschillende temperatuur. Er zijn 2 belangrijke straalstromen op polaire breedtes ( één in elk halfrond) en 2 minder belangrijke subtropische stromen, dichter bij de evenaar. In het noordelijk halfrond worden deze straalstromen gevonden tussen 30 en 70 (polaire) en tussen 20 en 50 (subtropische). Meestal gaat de straalstroom van west naar oost, met een meanderend verloop.
5 Figuur 4. De straalstromen op gematigde ( midlatitude ) en subtropische ( subtropical ) breedten. Bron: Kees Floor De polaire straalstroom wordt gevormd op de plaats waar warme tropische lucht en koude polaire lucht met elkaar in contact komen, het polaire front. Hier ontstaan er sterke temperatuursverschillen op een relatief smalle breedte, die het ontstaan van sterke westenwinden veroorzaken. Hoe groter de gradiënt in temperatuur tussen deze twee luchtmassa s, hoe harder de wind waait (gemiddeld 55km/h in zomer en 120 km/h in winter). Dit wordt ook wel het thermisch windevenwicht genoemd. Als 1 van de 2 luchtmassa's ten noorden van de andere ligt, zal de wind niet direct van de warme naar de koude zone stromen, maar wordt die afgebogen door het corioliseffect en stroomt langs de grenzen van de 2 luchtmassa's. Bovendien is net onder de tropopauze de windsterkte het hoogst. De straalstroom op onze breedtegraad is over het hele noordelijk halfrond actief, maar op enkele plaatsen onderbroken. In andere gevallen wordt de stroming heel krachtig. Dan worden windsnelheden van boven de 400 km per uur gemeten. De straalstroom werd in 1939 voor het eerst ontdekt door Carl Gustaf Rossby. In de 2 e wereldoorlog bevestigden piloten van de B-29 vliegtuigen het bestaan van deze stroming. Ze kwamen in brandstofnood wanneer ze tegen de straalstroom invlogen. Nog steeds wordt hier rekening mee gehouden bij het maken van lange vluchten. Ook maken weerkundigen nu straalstroomverwachtingen. Een straalstroom verandert voordurend van plek en kracht. Ook kronkelt de straalstroom voortdurend (zie figuur 5). Deze kronkelingen in de straalstroom worden Rossbygolven genoemd.
6 Figuur 5. Rossbygolven zijn duidelijk te zien op een weerkaart. In dit kaartje is de hoogte van het 500 hpa-vlak op het Noordelijk Halfrond weergegeven. Daar waar de isolijnen dicht bij elkaar liggen, is de straalstroom heel sterk. Conlusie: De extratropische circulatie In de gebieden tussen de 30 ste en de 60 ste breedtegraad heerst er een circulatiepatroon dat sterk verstoord word door uitwisseling van polaire lucht die zuidwaarts beweegt en tropische lucht die noordwaarts beweegt. Vandaar dat de meest uiteenlopende weertypes voorkomen in de gematigde breedten. Terwijl de wind op grote hoogte voornamelijk westelijk waait, kan de wind aan het aardoppervlak zeer sterk en vrij abrupt wijzigen. Het naast elkaar voorkomen van koude en warme luchtmassa s in deze turbulente stroming leidt tot de vorming van een zogenaamd polair front, tussen 40 en 60 N. De beweging van de luchtstromen wordt gedeeltelijk bepaald door de locatie van de straalstroom. Vanuit noordelijke richting zorgt hij voor aanvoer van koudere lucht. Bovendien is het een aanvoerroute van depressies.
2. Algemene circulatie
2. Algemene circulatie 2.1 Inleiding De atmosfeer is voortdurend in beweging. Op het eerste gezicht lijkt dat bewegingspatroon een totale chaos, maar toch blijkt het te voldoen aan bepaalde regels. Beweging
Nadere informatieWat is Meteorologie?
Meteorologie Niek van Andel www.alweeronline.nl Wat is Meteorologie? Latijn: Meteorologia Grieks: Meteorologos metewros (hoog in de lucht) logos (leer van) Leer van iets, hoog in de lucht (abstract) 1
Nadere informatieToets_Hfdst2_WeerEnKlimaat
Toets_Hfdst2_WeerEnKlimaat Antwoorden Samengesteld door: visign@hetnet.nl Datum: dinsdag 31 januari 2017 Tijd: 11:02 Samenstelling: Geowijzer Vraag: 3, 4, 5, 7, 8, 10, 11, 11, 12, 12, 13, 13, 14, 14, 15,
Nadere informatieK1 Geofysica. Diagnostische toets. Weer en klimaat vwo. Paragraaf 1.2 Atmosfeer
K1 Geofysica Weer en klimaat vwo Diagnostische toets Paragraaf 1.2 Atmosfeer Figuur 1 weerkaart met isobaren 1 a Een isobaar is een lijn van gelijke luchtdruk op een weerkaart, de getallen geven de luchtdruk
Nadere informatieWerkblad:weersverwachtingen
Weersverwachtingen Radio, tv en internet geven elke dag de weersverwachting. Maar hoe maken weerdeskundigen deze verwachting, en kun je dat niet zelf ook? Je meet een aantal weergegevens en maakt zelf
Nadere informatie11. Weersituaties. 11.1 Inleiding. 11.2 Weertype
11. Weersituaties 11.1 Inleiding et weer wordt voor een belangrijk deel bepaald door de eigenschappen van de lucht die wordt aangevoerd. Nu eens zitten we in lucht die boven zee flink wat vocht heeft opgepikt;
Nadere informatieSamenvatting Aardrijkskunde 4.1 t/m 4.6
Samenvatting Aardrijkskunde 4.1 t/m 4.6 Samenvatting door een scholier 1392 woorden 15 januari 2014 5,9 5 keer beoordeeld Vak Methode Aardrijkskunde Wereldwijs AARDRIJKSKUNDE PW 4.1 T/M 4.6 H 4 1 *Reliëfkaart:
Nadere informatieSamenvatting Aardrijkskunde Hoofdstuk 1 Klimaat en landschapszones op aarde
Samenvatting Aardrijkskunde Hoofdstuk 1 Klimaat en landschapszones op aarde Samenvatting door een scholier 1974 woorden 19 juni 2011 7,3 68 keer beoordeeld Vak Methode Aardrijkskunde Wereldwijs Hoofdstuk
Nadere informatieSamenvatting Aardrijkskunde Hoofdstuk 2
Samenvatting Aardrijkskunde Hoofdstuk 2 Samenvatting door een scholier 122 woorden 17 juni 2016 6, 75 keer beoordeeld Vak Methode Aardrijkskunde Humboldt Samenvatting aardrijkskunde H2 2.1 Het weer: beschrijft
Nadere informatieSamenvatting aardrijkskunde H9:
Samenvatting aardrijkskunde H9: 1.Opbouw van de atmosfeer: opbouw atmosfeer of dampkring gebaseerd op temperatuursschommelingen. Hoogte atmosfeer Naam atmosfeerlaag Temp.-verloop verschijnsel 80-1000Km
Nadere informatie12. Depressies, fronten en andere neerslagproducerende weersystemen
12. Depressies, fronten en andere neerslagproducerende weersystemen 12.1 Inleiding In hoofdstuk 10 (Neerslag en buien) is de samenhang besproken tussen neerslag en bewolking; ook zagen we hoe de neerslagsoort
Nadere informatieSamenvatting Aardrijkskunde H.2 tot paragraaf 8
Samenvatting Aardrijkskunde H.2 tot paragraaf 8 Samenvatting door Anouk 747 woorden 19 januari 2018 6,3 7 keer beoordeeld Vak Methode Aardrijkskunde BuiteNLand H.2 Klimaat 1 De stralingsbalans van de aarde
Nadere informatieManieren om een weersverwachting te maken Een weersverwachting kun je op verschillende manieren maken. Hieronder staan drie voorbeelden.
Weersverwachtingen Radio, tv en internet geven elke dag de weersverwachting. Maar hoe maken weerdeskundigen deze verwachting, en kun je dat niet zelf ook? Je meet een aantal weergegevens en maakt zelf
Nadere informatie> Schatting van de verplaatsingssnelheid
>>> Context De Meteosat satelliet De Meteosat satellieten zijn geostationaire satellieten, dat wil zeggen dat de bewegingsrichting gelijk is aan die van de Aarde en de rotatieperiode dezelfde is als die
Nadere informatieKlimaat is een beschrijving van het weer zoals het zich meestal ergens voordoet, maar ben je bijvoorbeeld in Spanje kan het ook best regenen.
Samenvatting door Annique 1350 woorden 16 mei 2015 7,3 333 keer beoordeeld Vak Methode Aardrijkskunde BuiteNLand Klimaten Paragraaf 2.2 Weer en klimaat Klimaat is een beschrijving van het weer zoals het
Nadere informatieHoe komen de verschillende klimaten op Aarde tot stand?
Klimaat Wat is klimaat? Klimaat is de gemiddelde toestand van het weer over een langere periode op een bepaalde plaats. Veel meteorologische instituten hanteren een periode van 30 jaar voor de berekening
Nadere informatieToets_Hfdst2_WeerEnKlimaat
Toets_Hfdst2_WeerEnKlimaat Vragen Samengesteld door: visign@hetnet.nl Datum: 31-1-2017 Tijd: 11:02 Samenstelling: Geowijzer Vraag: 3, 4, 5, 7, 8, 10, 11, 11, 12, 12, 13, 13, 14, 14, 15, 16, 17, 18, 19,
Nadere informatie1 Kun je aan planten zien wat je aan moet?
1 Kun je aan planten zien wat je aan moet? Hoofdstuk 1 Les 1 Zoek het op Bij de evenaar staat de zon hoog. Het is er warm en daardoor verdampt het water. Die warme damp stijgt op en koelt af: dan gaat
Nadere informatie2 Landschapszones op aarde SO 1
Aardrijkskunde 1 havo/vwo 2 Landschapszones op aarde SO 1 Deze toets bestaat uit tien vragen: open vragen en meerkeuzevragen. Ook zijn er vragen waarbij de atlas (Grote Bosatlas, editie 54) nodig is. Bij
Nadere informatieEen les met WOW - Luchtdruk
Een les met WOW - Luchtdruk Weather Observations Website VMBO WOW handleiding 1 Colofon Deze handleiding is gemaakt door het Koninklijk Nederlands Aardrijkskundig Genootschap (KNAG) in opdracht van het
Nadere informatieHFDST 6. HET WEER IN ONZE STREKEN
HFDST 6. HET WEER IN ONZE STREKEN 54 II. Hoe kunnen we verklaren dat we in België vaak een wisselvallig weer hebben? Wat wordt bedoeld met wisselvallig weer? De verklaring: op ca. 50 NB hebben we een botsing
Nadere informatieEen les met WOW - Luchtdruk
Een les met WOW - Luchtdruk Weather Observations Website HAVO - VWO WOW handleiding 1 Colofon Deze handleiding is gemaakt door het Koninklijk Nederlands Aardrijkskundig Genootschap (KNAG) in opdracht van
Nadere informatieInspectie Verkeer en Waterstaat
Inspectie Verkeer en Waterstaat PPL voorbeeldexamen Meteorologie 1 Waarvan zijn zichtbare weersverschijnselen in de troposfeer voornamelijk het gevolg? A) Van subsidentie. B) Van luchtvervuiling. C) Van
Nadere informatieINDONESIË. Natuurlijke en landschappelijke kenmerken
INDONESIË Natuurlijke en landschappelijke kenmerken Structuur [1/2] De kandidaat kan gebiedskenmerken van een ontwikkelingsland beschrijven en analyseren. Het betreft: a. sociaal-geografische en fysisch-geografische
Nadere informatiePeriode Aardrijkskunde 10 e klas. Klimatologie. Versie 2011-5
Periode Aardrijkskunde 10 e klas Klimatologie Versie 2011-5 Fokko Hooijer Januari 2011 2 Inhoud Inleiding... 3 Praktische informatie... 3 Hoe word je beoordeeld?... 3 Wat moet je kennen en kunnen?... 4
Nadere informatieAardrijkskunde samenvatting H2: Klimaat: is een beschrijving van het gemiddelde weer over een periode van 30 jaar.
Samenvatting door S. 1016 woorden 28 februari 2016 6,2 47 keer beoordeeld Vak Methode Aardrijkskunde BuiteNLand Aardrijkskunde samenvatting H2: Nadeel tropische klimaten: het vocht, en de insecten/ziektes.
Nadere informatieDe Atlantische Oceaan, de Golfstroom en ons klimaat
De Atlantische Oceaan, de Golfstroom en ons klimaat door Hendrik M. van Aken NIOZ Koninklijk Nederlands Instituut voor Zeeonderzoek, Texel (aken@nioz.nl) Afb. 1. De Pelagia, het onderzoekschip van het
Nadere informatieOpdrachten bij Weer en klimaat. (Tekstboek en de ELO) 3.1.1. Temperatuurverschillen op aarde.
Opdrachten bij Weer en klimaat. (Tekstboek en de ELO) 3.1.1. Temperatuurverschillen op aarde. 1-Maak een begrippenlijst van de rood gedrukte begrippen. 2-Wat zijn de drie elementen van weer en klimaat?
Nadere informatie10. Wasbordpatroon in bewolking achter bergen en eilanden
Opmaak-Satelliet-pam 20-06-2005 16:46 Pagina 65 10. Wasbordpatroon in bewolking achter bergen en eilanden Satellietbeelden tonen achter gebergten of bergachtige eilanden vaak wolkenribbels. Zo n wasbordpatroon
Nadere informatie-Land-waterverdeling. Land warmt sneller op dan water, maar koelt ook sneller af.
Samenvatting door J. 1848 woorden 15 maart 2015 8,3 3 keer beoordeeld Vak Methode Aardrijkskunde Wereldwijs SAMENVATTING AARDRIJKSKUNDE H1: Het weer is de toestand van de atmosfeer of dampkring, zoals
Nadere informatieTentamen Inleiding Atmosfeer 3 mei 2016 UITWERKINGEN TENTAMEN INLEIDING ATMOSFEER. 3 mei 2016, 13:30-16:30 uur
UITWERKINGEN TENTAMEN INLEIDING ATMOSFEER 3 mei 2016, 13:30-16:30 uur 2 a. Gebruik De barometrische hoogteformule: p(z) = p 0 e (gm dz R T) Punt A: 50 10 3 = 101 10 3 (9.81 28.96 z 831 273.15 e ) geeft
Nadere informatie1. LESBEGIN. 2. Lesuitwerking De verschillende klimaten de Europese kaart situeren. LESDOELEN LEERINHOUD WERKVORMEN/ MEDIA/ORGANISATIE TIJD
1. LESBEGIN 2. Lesuitwerking De verschillende klimaten de Europese kaart situeren. Onderwijsleergesprek 2 III. Factoren van weer en klimaat. 1. De temperatuur verschilt volgens het seizoen. - 21 juni staat
Nadere informatieSoms moet de lucht omhoog omdat er een gebergte ligt. Ook dan koelt de lucht af. Er ontstaan wolken en neerslag. Dit is stuwingsregen.
Samenvatting door een scholier 1790 woorden 1 juni 2016 7,9 13 keer beoordeeld Vak Methode Aardrijkskunde BuiteNLand samenvatting Aardrijkskunde hoofdstuk 2: KLIMATEN 2.1 Klimaten Waardoor is het niet
Nadere informatieOpdrachten bij Weer en klimaat. (Tekstboek en de ELO) 3.1.1. Temperatuurverschillen op aarde.
Opdrachten bij Weer en klimaat. (Tekstboek en de ELO) 3.1.1. Temperatuurverschillen op aarde. 1-Maak een begrippenlijst van de rood gedrukte begrippen. 2-Wat zijn de drie elementen van weer en klimaat?
Nadere informatie7,5. Samenvatting door Anne 867 woorden 12 april keer beoordeeld. Aardrijkskunde. paragraaf 2. klimaten wereldwijd.
Samenvatting door Anne 867 woorden 12 april 2017 7,5 15 keer beoordeeld Vak Methode Aardrijkskunde BuiteNLand paragraaf 2 klimaten wereldwijd breedteligging: de afstand van een plaats tot de evenaar in
Nadere informatieKLIMAAT GLOBAAL. We beginnen met enkele observaties: aardrijkskunde 4 e jaar. De zonnehoogte in Ukkel doorheen de dag, doorheen het jaar.
KLIMAAT GLOBAAL We beginnen met enkele observaties: De zonnehoogte in Ukkel doorheen de dag, doorheen het jaar. Enkele vragen bij de afbeelding: wat is de maximale zonnehoogte (= culminatiehoogte) begin
Nadere informatie4vwo les1. 4vwo les1. Hoofdstuk 1 Extern systeem en klimaatzones Paragraaf 1 t/m 4
4vwo les1 4vwo les1 - Leerlingenlijst controleren - De onderwerpen dit jaar - De opzet van het boek en werkboek (o.a. BOX en CHECK IT OUT opdrachten) - Knipbladen - Werkoverzichten - intro hoofdstuk 1
Nadere informatieSamenvatting Aardrijkskunde Hoofdstuk 1
Samenvatting Aardrijkskunde Hoofdstuk 1 Samenvatting door een scholier 2311 woorden 14 juni 2011 6,4 67 keer beoordeeld Vak Methode Aardrijkskunde BuiteNLand Samenvatting Aardrijkskunde H1 2: energiebalans
Nadere informatieExamen Inleiding Atmosfeer 8 mei 2014 EXAMEN INLEIDING ATMOSFEER. 8 mei 2014, 13:30-16:30 uur
EXAMEN INLEIDING ATMOSFEER 8 mei 2014, 13:30-16:30 uur E E R S T D I T L E Z E N!! 1. Vermeld duidelijk je NAAM en REGISTRATIENUMMER in de linkerbovenhoek van elk in te leveren foliovel (de foliovellen
Nadere informatiePRAKTISCHE ASPECTEN VAN DE SYNOPTISCHE WEERANALYSE
Praktische aspecten van de synoptische weeranalyse 2.1 2 PRAKTISCHE ASPECTEN VAN DE SYNOPTISCHE WEERANALYSE 2.1 Inleiding Het tekenen van (iso)lijnen op een synoptische weerkaart is meer een `synthese'
Nadere informatieAardrijkskunde voor de tweede fase LEERKATERN HAVO. Aarde
Aardrijkskunde voor de tweede fase LEERKATERN HAVO Aarde Aardrijkskunde voor de tweede fase LEERKATERN HAVO Auteurs: Wout Lentjes Hans Palings Theo Savelkouls Maarten Terlingen Peter Teune Brigitte Weidema
Nadere informatieK1 Geofysica. Uitwerkingen basisboek. Weer en klimaat vwo. = 0, Pa. = 1, ,77 K1.1 INTRODUCTIE. 1 [W] Voorkennistest
K1 Geofysica Weer en klimaat vwo Uitwerkingen basisboek K1.1 INTRODUCTIE 1 [W] Voorkennistest 2 Waar of niet waar? a Waar b Waar c Niet waar: Temperatuur is een maat voor de gemiddelde kinetische energie
Nadere informatieTheorie windmodellen 15.1
Theorie windmodellen 15.1 15 THEORIE WINDMODELLEN 15.1 Inleiding Doordat er drukverschillen zijn in de atmosfeer waait er wind. Tengevolge van horizontale drukverschillen zal een luchtbeweging willen ontstaan
Nadere informatieHet soort weer dat een land tijdens een lange periode heeft. Gebied in de wereld waar het klimaat overal hetzelfde is.
Meander Samenvatting groep 6 Thema 4 Streken en klimaten Samenvatting Klimaatgebieden De aarde kun je verdelen in gebieden met verschillende klimaten. Nederland heeft een zeeklimaat. Dat is een gematigd
Nadere informatieH4 weer totaal.notebook. December 13, 2013. dec 4 20:10. dec 12 10:50. dec 12 11:03. dec 15 15:01. Luchtdruk. Het Weer (hoofdstuk 4)
Het Weer (hoofdstuk 4) Luchtdruk Om te begrijpen wat voor weer het is en ook wat voor weer er komt zijn een paar dingen belangrijk Luchtdruk windsnelheid en windrichting temperatuur luchtvochtigheid dec
Nadere informatieLeren voor de biologietoets. Groep 8 Hoofdstuk 5
Leren voor de biologietoets Groep 8 Hoofdstuk 5 Weer of geen weer 1 Het weerbericht Het weer kan in Nederland elke dag anders zijn. Daarom luisteren en kijken wij vaak naar weerberichten op de radio en
Nadere informatieLes 5: Factoren van weer en klimaat
Les 5: Factoren van weer en klimaat 1 De stand van de zon 1.1 seizoen Zoek de januari- en julitemperatuur van de volgende steden op. AW weerstation (plaats) temperatuur januari temperatuur juli Stockholm...
Nadere informatieSamenvatting Aardrijkskunde Weer en Klimaat hoofdstuk 3
Samenvatting Aardrijkskunde Weer en Klimaat hoofdstuk 3 Samenvatting door Jordan 595 woorden 14 december 2017 5,5 2 keer beoordeeld Vak Aardrijkskunde Hoofdstuk 3 Aardrijkskunde Weer en klimaat in de VS
Nadere informatiehoofdstuk AK Noordhoff Uitgevers bv
AK 2 hoofdstuk AK 244037_Physics_AKL.indd 2 Aarde en klimaat Heftige stormen en flinke overstromingen lijken steeds vaker voor te komen, soms met ernstige gevolgen. Het is belangrijk dat je je daar goed
Nadere informatieOver orkanen, onweer en tornado s. Pieter De Meutter
Over orkanen, onweer en tornado s Pieter De Meutter 1 Onderzoek in België Orkaan Onweer Geschatte grootteorde van schade in België: 0 wikimedia.org Geschatte grootteorde van schade in België: 100 000 000
Nadere informatieSpiekbrief METEO GZV 2006/2007
Troposfeer Onderste laag, bij polen t/m 6 km, bij tropen 18 km. Hier speelt het weer zich af. (Gasvormig, vloeibaar en vast). Temp daalt 6,5 graden per km stijging (=normale temperatuurdaling) Tropopauze:
Nadere informatiestaat bvb. xa voor arctische lucht en ms voor maritieme subtropische lucht).
Op de kaart in afbeelding 2 zien we dat de koude lucht ons nog niet heeft bereikt. Deze kaart toont de situatie op 850hPa, en geeft dus bij benadering de situatie weer op zo n 1.500m hoogte. Tussen de
Nadere informatieLuchtbeweging. Door : Rene Poldervaart, Tim Stolker, Jan en Pieter Reijm
Luchtbeweging Door : Rene Poldervaart, Tim Stolker, Jan en Pieter Reijm Het verloop van de Presentatie Luchtbeweging Wat weten we van luchtbeweging in de kas Luchtbeweging door winddruk en windsnelheid
Nadere informatieHoofdstuk 2 AARDE Klimaat en landschap
Hoofdstuk 2 AARDE Klimaat en landschap Feitjes over de aarde: 1. De aarde is een bol met een scheve aardas 2. graadnet paralellen = breedtecirkels bijv. evenaar max. 90 graden meridianen = lengtecirkels
Nadere informatieKlimaten Verschillende klimaten - Tropisch klimaat - Droog klimaat - Gematigd klimaat - Landklimaat - Poolklimaat - Mediterraan klimaat - Subtropisch klimaat https://schooltv.nl/video/klimaatzones-van-de-wereld-waarom-zijn-er-verschillende-klimaatzones/
Nadere informatieHOOFDSTUK 3 : KLIMAAT EN LANDSCHAPSZONES
HOOFDSTUK 3 : KLIMAAT EN LANDSCHAPSZONES 1.ORIËNTATIE Drie vragen staan in dit hoofdstuk centraal: 1. Hoe wordt de energie van de zon door lucht en water over de aarde verspreid? 2. Waarom zijn er o paarde
Nadere informatieSchatting van klimaatverandering in de algemene circulatie in de gematigde breedten op basis van de ERA-40 reanalyses
Faculteit Wetenschappen Vakgroep Fysica en Sterrenkunde Academiejaar 2009 2010 Schatting van klimaatverandering in de algemene circulatie in de gematigde breedten op basis van de ERA-40 reanalyses Anneleen
Nadere informatieYvonne van der Meer-Balster. Meteorologie voor zweefvliegers
Yvonne van der Meer-Balster Meteorologie voor zweefvliegers Inhoud Inhoud... 2 Inleiding... 4 De atmosfeer... 5 Algemeen... 5 Sferen... 5 Het weer... 6 Eigenschappen van lucht... 6 Meten is weten... 8
Nadere informatieKoninklijke Luchtmacht Tropische Meteorologie
1 Paul Pieters 19 juli 1957 Gehuwd 1998 Dochter 2001 Maastricht Joint Meteorologische Groep Meteorologische Trainingen & Opleidingen Senior Docent Meteorologie www.meteo-ahoy.nl www.nedlloyd-ahoy.nl 2
Nadere informatie2 De atmosfeer. Algemeen. Sferen
Inhoud 1 2 3 4 5 6 7 8 9 Inleiding De atmosfeer Temperatuur en temperatuursverschillen Verticale luchtstromen, thermiek Drukverschillen en wind De rol van het water Weersystemen Lokale weersverschijnselen
Nadere informatieAardrijkskunde hoofdstuk 3 Klimaat en landschapszones 1. Oriëntatie
Aardrijkskunde hoofdstuk 3 Klimaat en landschapszones 1. Oriëntatie 3 vragen: 1. Hoe wordt de energie van de zon door lucht en water over de aarde verspreid? De zon is leverancier van energie. De verschillen
Nadere informatieKLIMAATVERANDERING. 20e eeuw
KLIMAATVERANDERING 20e eeuw Vraag De temperatuur op aarde is in de afgelopen honderd jaar gestegen met 0.2-0.5 C 0.6-0.9 C Antwoord De temperatuur op aarde is in de afgelopen honderd jaar gestegen met
Nadere informatieInhoud 1. Wat voor weer wordt het? 3 2. Het weerbericht 4 3. Temperatuur 5 4. Wind 5. Neerslag 6. Bewolking Filmpje Pluskaarten Bronnen 17
Het weer Inhoud. Wat voor weer wordt het? 3 2. Het weerbericht 4 3. Temperatuur 5 4. Wind 7 5. Neerslag 9 6. Bewolking 2 7. Filmpje 4 Pluskaarten 5 Bronnen 7 Colofon en voorwaarden 8 . Wat voor weer wordt
Nadere informatieWat is weer? Definitie. Atmosfeer
Wat is weer? Definitie Het weer is de toestand van de atmosfeer op een bepaald ogenblik en op een bepaalde plaats. Het is een momentopname van parameters die we meten (luchtdruk, temperatuur, luchtvochtigheid,
Nadere informatieKlimaatverandering Wat kunnen we verwachten?
Klimaatverandering Wat kunnen we verwachten? Yorick de Wijs (KNMI) Veenendaal - 09 05 2019 Koninklijk Nederlands Meteorologisch Instituut 1 Klimaatverandering Oorzaken en risico s wereldwijd Trends en
Nadere informatieModelleren van turbulente warmte en vocht stromingen in de atmosfeer met behulp van warmtebeelden van het aardoppervlak.
Modelleren van turbulente warmte en vocht stromingen in de atmosfeer met behulp van warmtebeelden van het aardoppervlak Wim Timmermans Modelleren van stroming in de lucht: wat Dit gaat over: Het vinden
Nadere informatieEen les met WOW - Neerslag
Een les met WOW - Neerslag Weather Observations Website VMBO WOW handleiding 1 Colofon Deze handleiding is gemaakt door het Koninklijk Nederlands Aardrijkskundig Genootschap (KNAG) in opdracht van het
Nadere informatie6. Luchtvochtigheid. rol bij het A g g r e g a t i e t o e s t a n d e n v a n w a t e r. 6.1 inleiding. 6.2 Aggregatietoestanden
6. Luchtvochtigheid 6.1 inleiding Vocht heeft een grote invloed op het weer zoals wij dat ervaren. Zaken als zicht, luchtvochtigheid, bewolking en neerslag worden er direct door bepaald. Afkoeling kan
Nadere informatieHet klimaat is het gemiddelde weer in een bepaald gebied over een langere tijdsperiode. Meestal wordt hiervoor 30 jaar gebruikt.
Werken met klimaatgegevens Introductie Weer en klimaatgegevens worden gemeten. Om deze meetgegevens snel te kunnen beoordelen worden ze vaak gepresenteerd in de vorm van grafieken of kaarten. Over de hele
Nadere informatieOpdrachten bovenbouw hv
Opdrachten bovenbouw hv Dit is de laatste actuele lesopener van dit jaar. Deze keer kiezen we voor een quiz over weer, klimaat en klimaatverandering, waarin je jouw kennis kunt meten met andere leerlingen
Nadere informatieEen les met WOW - Temperatuur
Een les met WOW - Temperatuur Weather Observations Website VMBO WOW handleiding 1 Colofon Deze handleiding is gemaakt door het Koninklijk Nederlands Aardrijkskundig Genootschap (KNAG) in opdracht van het
Nadere informatieVLUCHTEVALUATIE Zaterdag 18 Mei 2013
VLUCHTEVALUATIE Zaterdag 18 Mei 2013 In bovenstaande afbeelding is een overzicht weergegeven van de vluchten, (met ZIMOA ondersteunende afdelingen) en daarbij de route naar de locatie van de eerst aankomende
Nadere informatieTwisters: linksom of rechtsom? -Vragen en opdrachten bij de lesposter-
Inleiding Deze lesbrief hoort bij de lesposter Twisters: linksom of rechtom? Op de poster wordt beschreven waarom twisters (orkanen, dustdevils, badputje) wel of niet een vaste draairichting hebben. Dit
Nadere informatieWelke soort winden en zeestromen speelden een rol bij de historische vaarroutes van de schepen van de Verenigde Oost-Indische Compagnie?
Praktische opdracht Aardrijkskunde In hoeverre wordt bij de zeilvaart over de oceaan rekening gehouden met het vaste luchtcirculatiesysteem van de aarde en de zeestromen? Praktische-opdracht door een scholier
Nadere informatieBASISCURSUS WEERKUNDE
Samenstelling: Jan Kerkhof Januari 2016 BASISCURSUS WEERKUNDE Voorjaar 2016 Inhouden -Voorwoord -Cursusprogramma -Selectie van hoofdstukken uit Weerkunde-Meteorologie voor iedereen van Kees Floor, deze
Nadere informatieEen les met WOW - Temperatuur
Een les met WOW - Temperatuur Weather Observations Website HAVO - VWO WOW handleiding 1 Colofon Deze les is gemaakt door het Koninklijk Nederlands Aardrijkskundig Genootschap (KNAG) in opdracht van het
Nadere informatieMeteorologie. Cirrus, cirrocumulus en cirrostratus zijn; A lage bewolking B middenbewolking C hoge bewolking. 1) Altocumulus en altostratus zijn ;
Cirrus, cirrocumulus en cirrostratus zijn; 1) Altocumulus en altostratus zijn ; Meteorologie 2) Stratus, stratocumulus en cumulus zijn; 3) Cumulonimbus en nimbostratuswolken vinden we terug ; A enkel in
Nadere informatieAARDE 1 HAVO ANTWOORDENBOEK HOOFDSTUK 6 KLIMAAT EN LANDSCHAPSZONES
HOOFDSTUK 6 Paragraaf 1 Oriëntatie 1 a Hoe lager de geografische breedte is, hoe meer zonnestraling het aardoppervlak ontvangt. b Het woestijngebied van de Sahara en Arabië. Het is hier overwegend onbewolkt,
Nadere informatieInhoud. Praktische gegevens 3 - Doelgroep - Leerdoelen - Tijdsduur - Aansluiting bij lesmethoden - Keuze van de onderzoeksplek
Inhoud Praktische gegevens 3 - Doelgroep - Leerdoelen - Tijdsduur - Aansluiting bij lesmethoden - Keuze van de onderzoeksplek Handleiding 4 - Voorbereiding in de klas - Inleiding - Praktische organisatie
Nadere informatieEindexamen aardrijkskunde oud progr vwo 2010 - I
Actieve aarde Opgave 7 Platentektoniek en klimaat Bestudeer bron 1 die bij deze opgave hoort. 1p 25 Welke atlaskaart moet je gebruiken om inzicht te krijgen in de plaattektonische bewegingen vanaf het
Nadere informatieSamenvatting Aardrijkskunde Hoofdstuk en
Samenvatting Aardrijkskunde Hoofdstuk 1.1 1.2 en 4.1 4.2 Samenvatting door een scholier 1402 woorden 5 december 2017 7 21 keer beoordeeld Vak Methode Aardrijkskunde Humboldt Aardrijkskunde toetsweek 1
Nadere informatieDie aantrekkingskracht noemt men ook de zwaartekracht.
Als we iets uit onze hand loslaten, valt het steeds op de grond. Als we springen, komen we vanzelf weer op de grond terecht. Voorwerpen en lichamen worden als het ware naar de aarde toegetrokken. Die aantrekkingskracht
Nadere informatieTentamen Inleiding Atmosfeer 3 mei 2016 TENTAMEN INLEIDING ATMOSFEER. 3 mei 2016, 13:30-16:30 uur
TENTAMEN INLEIDING ATMOSFEER 3 mei 2016, 13:30-16:30 uur E E R S T D I T L E Z E N!! 1. Vermeld duidelijk je NAAM en REGISTRATIENUMMER in de linkerbovenhoek van elk in te leveren foliovel (de foliovellen
Nadere informatieStorm in het nieuws!
Kopieerblad 1 Storm in het nieuws! Storm in het nieuws! Wat weet je over de storm die heeft plaatsgevonden? Waar heeft de storm plaatsgevonden? Duid dit aan op de wereldkaart. Voeg hier eventueel een artikel
Nadere informatieCondensatie op mijn ramen
1-5 De vorming van condensatie op je ramen is niet altijd te wijten aan een fout aan je ramen, het kan het gevolg zijn van een natuurlijk fenomeen. Hoe ontstaat condensatie? Lucht kan, volgens zijn temperatuur,
Nadere informatieVan de regen in de drup
Doelen Kerndoel 43: De leerlingen leren hoe je weer en klimaat kunt beschrijven met behulp van temperatuur, neerslag en wind. De leerlingen leren de waterkringloop. Kerndoel 47: De leerlingen leren de
Nadere informatieEen les met WOW - Neerslag
Een les met WOW - Neerslag Weather Observations Website HAVO - VWO WOW handleiding 1 Colofon Deze handleiding is gemaakt door het Koninklijk Nederlands Aardrijkskundig Genootschap (KNAG) in opdracht van
Nadere informatieHet weer: docentenblad
Het weer: docentenblad Over weerstations Overal in de wereld zijn weerstations te vinden. Daar wordt op eenzelfde manier en met dezelfde instrumenten, namelijk volgens eisen van de Wereld Meteorologische
Nadere informatieL E S V O O R B E R E I D I N G T r a d i t i o n e l e l e s
KU Leuven Specifieke Lerarenopleiding NW - optie Aardrijkskunde Celestijnenlaan 200E 3001 Heverlee L E S V O O R B E R E I D I N G T r a d i t i o n e l e l e s Identificatiegegevens Lesgegevens Vak: Lesonderwerp:
Nadere informatieGuillaume Dargaud (1992-2008) René Robert (2009)
P lar Quest Win een reis naar Antarctica Bent u leerkracht in het vijfde jaar ASO of TSO? Wilt u meer weten over polaire wetenschappen en meteorologie? Schrijf u dan vóór 30 september 2010 in voor de gloednieuwe
Nadere informatieWerkblad Naut Thema 5: Weer en klimaat
Werkblad Naut Thema 5: Weer en klimaat 5.1 Wordt het warm vandaag Lees het verhaal Wat is het weer? Kijk naar de boom Kijk naar de muts en de wanten Wat denk jij? Is het koud? In de zomer is het warm In
Nadere informatieMeteo, stabiel en onstabiel weer
Meteo, stabiel en onstabiel weer 1. Basiskennis Meteo Stabiele en onstabiele lucht 2. Weerberichten, weerkaarten en Gribfiles Deel 1 maart 2013, Arend Jan Klinkhamer Meteo Stabiel-onstabiel-GriibV2.3 1
Nadere informatie* Hoeveel daalt de luchtdruk als we alleen al de troposfeer doorlopen van onder naar boven?
Samenvatting door een scholier 3364 woorden 13 juni 2007 5,7 93 keer beoordeeld Vak Aardrijkskunde Aardrijkskunde: de atmosfeer Wat kenmerkt de aardse atmosfeer? Hoe is onze atmosfeer opgebouwd? Atmosfeer
Nadere informatieHoe ongeschikt is het om deze planet Aarde te noemen, terwijl het duidelijk Oceaan is. schrijver Arthur C. Clarke
Hoe ongeschikt is het om deze planet Aarde te noemen, terwijl het duidelijk Oceaan is. schrijver Arthur C. Clarke Hoe ongeschikt is het om deze planet Aarde te noemen, terwijl het duidelijk Oceaan is.
Nadere informatieDe super El Nino
De super El Nino 2015-2016 Jan Stel* & Hans Pirlet** * Janstel@skynet.be ** Vlaams Instituut voor de Zee (VLIZ) Gemiddeld om de 3-4 jaar horen we erover. Dan berichten de media over het weerfenomeen El
Nadere informatieSamenvatting Aardrijkskunde Systeem aarde: hoofdstuk 1
Samenvatting Aardrijkskunde Systeem aarde: hoofdstuk 1 Samenvatting door M. 3131 woorden 24 oktober 2011 6,6 23 keer beoordeeld Vak Methode Aardrijkskunde Wereldwijs Paragraaf 1 De zon als motor van het
Nadere informatieBeknopt verslag van de stormperiode 25 tot 29 januari 2002
Beknopt verslag van de stormperiode 25 tot 29 januari 22 Tussen een uitgestrekt lagedrukgebied over het noorden van de Atlantische Oceaan en een hogedrukgordel ten westen van Afrika is er een gebied met
Nadere informatieYvonne van der Meer-Balster. Meteorologie voor zweefvliegers
Yvonne van der Meer-Balster Meteorologie voor zweefvliegers Inhoud Inhoud... 2 Inleiding... 4 1 De atmosfeer... 5 1.1 Algemeen... 5 1.2 Sferen... 5 1.3 Het weer... 6 1.4 Eigenschappen van lucht... 6 1.5
Nadere informatie- Meteorologie. zaterdag 1 november 2014 21:21. Deltavliegen Pagina 1
- Meteorologie zaterdag 1 november 2014 21:21 -- Hoe de opbouw is van de atmosfeer (Atmosfeer, Troposfeer, Topopauze, Stratosfeer, Stratopauze). Atmosfeer=Dampkring=Lucht om de aarde). Opgedeeld in lagen
Nadere informatieEen les met WOW - Wind
Een les met WOW - Wind Weather Observations Website HAVO - VWO WOW handleiding 1 Colofon Deze les is gemaakt door het Koninklijk Nederlands Aardrijkskundig Genootschap (KNAG) in opdracht van het KNMI Redactie:
Nadere informatie