VISIE BOMEN BURGEMEESTERSWIJK. Algemeen

Transcriptie

1 VISIE BOMEN BURGEMEESTERSWIJK Algemeen De Burgemeesterswijk is gebouwd op gronden die oorspronkelijk deel uitmaakten van landgoed Sonsbeek. Als eerste werd rond 1890 het Ettypark verkocht en gebouwd. De rest van de wijk ontstond grotendeels volgens convenantplannen. De gemeente ontwierp de straten en exploitatiemaatschappijen vulden het in. Het onderliggende landschap is sturend geweest voor de ruimtelijke ontwikkeling van de wijk. De stuwwal is voelbaar door de sterk oplopende middenas. De directe nabijheid van het beekdal is voelbaar door de aflopende dwarsstraten naar het beekdal van de Jansbeek in het Sonsbeekpark. De zichtassen vanuit de wijk op het park door deze dwarsstraten verhogen de relatie met het park. De wijk wordt begrensd door twee stadsradialen; Amsterdamseweg en Zijpendaalseweg. Deze wegen worden buiten deze bomenvisie gelaten. De hoofdstructuur van de wijk bestaat uit een duidelijke hoofdas in het midden van de wijk. Deze bestaat uit de Sweerts de Landasstraat en Van Lawick van Pabststraat. Aan deze as liggen de dwarsstraten die ofwel omhoog lopen naar de Amsterdamseweg ofwel omlaag naar het Sonsbeekpark. Op de kruispunten van deze wegen liggen de karakteristieke pleintjes; de parels van de wijk. De wijk heeft ook nog een aantal oriëntatiepunten waarop enkele straten zijn gericht. Vanaf het pleintje bij de Bouriciusstraat is zicht op Villa Sonsbeek. Vanaf de Van Pallandtstraat is zicht op het Lorentz monument en vanaf de Van Lawick van Pabststraat is de kerktoren van de Heilige hartkerk zichtbaar. Deze ruimtelijke opbouw en kwaliteiten van de wijk dienen te worden beschermd en waar nodig versterkt. De hoofdas moet zich onderscheiden van de zijstraten door een statige bomenlaan met grote bomen. De zijstraten zijn wat frivoler en speelser en de bomen mogen ondergeschikt zijn aan de bomen van de hoofdstraat. De pleintjes vormen letterlijk de parels van de wijk. De pleintjes vormen een schakel van herkenbare parels door de uniforme inrichting. Op deze plekken komt de relatie met het Sonsbeekpark tot uitdrukking. Niet alleen door het zicht op het park maar ook door de aantrekkelijke bloeiende bomen die op het pleintje staan. Hoofdas

2 Voor de hoofdas (Sweerts de Landasstraat en Van Lawick van Pabststraat) is het streefbeeld een statige bomenlaan. Om dit te bereiken en om het onderscheidende karakter van de as te benadrukken wordt gekozen voor 1 boomsoort voor de hele as. De hoofdas is de belangrijkste lijn van de wijk. Deze wordt benadrukt met bomen van de eerste grootte. Uitgangspunten zijn dat de boom geschikt is voor een standplaats in de verharding en dat de kroonvorm past bij de aanwezige bovengrondse groeiruimte (beheersoverwegingen). De ruimtelijke uitgangspunten zijn afgeleid van de stedenbouwkundige opzet van de wijk. De wijk heeft een sterke relatie met het Sonsbeekpark. Een landschappelijke boom is een vereiste. De begeleidende bebouwing bestaat overwegend uit aaneengesloten statige herenhuizen met een gedetailleerde gevelarchitectuur. Een grote boom met losse eivormige kroonvorm past hier het beste bij. De boomsoort moet goed kunnen groeien op de zandige ondergrond van de stuwwal en bij voorkeur inheems zijn. Uitvoering Ons oorspronkelijke voorstel bestond uit behoud linde in deel a, omvorming naar zuileik in deel b en c en behoud haagbeuk in deel d. (zie figuur) De keuze van een zuileik was op voornamelijk praktische redenen gebaseerd. De zuilvorm geeft geen overlast voor de woningen en de trolleymasten. De zuilvorm heeft ondergronds voldoende groeiruimte en past goed op de zandige ondergrond. Deze boomsoort heeft dus alle mogelijkheden om goed te groeien. De boom heeft een statig karakter en behoort tot de landschapsbomen. Wij vinden bij nader inzien dat de zuilvorm erg formeel is en daardoor wellicht te weinig recht doet aan de gevarieerde gevelarchitectuur, die eigenlijk een lossere structuur vereist. Bomen die grotendeels voldoen aan bovengenoemde criteria zijn: Corylus colurna (boomhazelaar), Tillia cordata Rancho (linde) en Liquidambar (amberboom). Zij worden hieronder kort besproken. Zie ook bijgevoegde afbeeldingen. Corylus colurna. De boomhazelaar is een inheemse soort, geschikt voor zandgronden. Een diep wortelende boom, niet ziektegevoelig, goede vorm, geen opvallende herfstkleur. Hij komt al op de middenas voor en in meerdere straten en doet het goed. Hij is wel vruchtdragend. Corylus colurna (boomhazelaar) Tillia cordata (linde) Liquidambar (amberboom)

3 Tillia cordata Rancho. De linde is een inheemse soort geschikt, voor zandgronden. Deze variant is geschikt voor straten en druipt minder. Hij wordt ook minder breed dan de normale linde waardoor hij goed in het straatprofiel zal passen. De linde heeft een opvallende gele herfstkleur. De normale linde komt op het hele eerste deel van de midden-as al voor en in sommige straten. Liquidambar. De amberboom is een uitheemse soort. Hij kan goed op zandbodems en hij doet het goed in de verharding. De boom heeft een mooie losse vorm en een zeer opvallende herfstkleur. De boom komt niet voor in de wijk. Onze voorkeur gaat uit naar een omvorming van de as naar Tillia Cordata Rancho (linde). Het is een landschappelijke boom die met zijn kroonvorm heel goed past bij het beeld van de wijk. Begin 1900 werden lindes veel toegepast als men royale lanen van allure wilde bereiken. Precies datgene wat passend is voor de hoofdas van de wijk. In overleg met de bomendeskundige van de gemeente en de wijkvereniging zal worden bekeken welke bomen al voor omvorming in aanmerking komen. Zijstraten Voor de zijstraten is het belangrijk dat het totaalbeeld ondergeschikt is aan het beeld van de hoofdas en dat per straat één soort wordt toegepast om de eenheid van de straat te benadrukken. Een aantal straten wordt gescheiden door de hoofdas. Er is geen zichtrelatie tussen deze straatdelen. Twee verschillende soorten in de beide straatdelen is dan ook mogelijk. Ook hier gelden de uitgangspunten dat de boom zowel bovengronds als ondergronds voldoende groeiruimte moet hebben en de boom goed tegen verharding kan. Uitvoering De bestaande bomen zijn per straat onderzocht. Er is hierbij gekeken naar de gezondheid van de bomen. Bij een slechte conditie van de bomen of uitval, zal worden bekeken of omvorming naar een passender soort gewenst is. Hieronder worden alle straten besproken. Bouriciusstraat Hier staan allemaal lindes. Het is een goede passende soort en ze doen het goed. Voor de hoofdas is echter ook voor lindes gekozen. Doordat er nu geen onderscheid is wijkt dit af van de visie. Omdat de bomen echter wel gezond zijn en het beleid van de gemeente Arnhem is om in principe geen gezonde bomen te kappen wordt gekozen om afwijkend van de visie deze bomen te behouden. Geen reden tot omvorming. Pels Rijckenstraat Hier staan allemaal haagbeuken (Carpinus betulus "Fastigiata"). Het is een goede passende soort en ze doen het goed. Geen reden tot omvorming. Burgemeestersplein (de straat) Hier staan overwegend Corylussen en enkele haagbeuken. Voorstel is de Corylussen te handhaven en bij uitval van haagbeuken te kiezen voor Corylus Van Pallandtstraat In het gedeelte ten zuiden van de Van Lawick van Pabststraat staat Tilia cordata Bolje. Deze bomen staan er goed bij. Voor de hoofdas is echter ook voor lindes gekozen. Doordat er nu geen onderscheid is, wijkt dit af van de visie. Omdat de bomen echter wel gezond zijn en het beleid van de gemeente Arnhem is om in principe geen gezonde bomen te kappen, wordt gekozen om afwijkend van de visie deze bomen te behouden. In het gedeelte ten noorden staat Prunus avium. Deze staat er minder goed bij. We willen deze omvormen naar Prunus avium Plena. Deze soort doet het beter in de verharding. Burgemeester Weertsstraat In het oostelijk deel staat nu Sorbus aria Lutescens (lijsterbes). In het westelijk deel Corylus colurna (boomhazelaar). De hazelaars staan er goed bij en voldoen prima. Geen reden tot omvorming. De lijsterbessen groeien niet goed op de zandige ondergrond en zijn toe aan vervanging. Voorstel is om de lijsterbessen om te vormen naar Prunus umineko. Van Eckstraat Aan het begin van de straat staat een grote kastanje. De groene voortuinen bepalen hier het groene beeld In de rest van de straat staan geen bomen..

4 Röëllstraat Hier staat esdoorn ( Acer pseudoplatanus Rotterdam ). Hij is inheems en doet het goed. Geen reden tot omvorming. Jollesstraat Aan één zijde van de straat staan grote bomen van verschillende soorten (plataan, linde, esdoorn). Op een aantal plaatsen wordt de ontwikkeling van de laanbomen verstoord door de bomen die in de tuinen staan. Aan de andere zijde zijn onlangs gleditsia s geplant. Bij uitval grote bomen kiezen voor gleditsia. Cordesstraat Deze straat vormt een uitzondering wat stedenbouwkundige opzet betreft t.o.v. andere straten. Er grenzen overwegend achtertuinen aan de straat wat de straat een zeer groen karakter geeft. Straatbomen doen eerder afbreuk aan dit royale groene beeld. Er staat nog een enkele zeer oude boom. Bij uitval geen bomen terugplaatsen. G.A. van Nispenstraat In het noordelijk deel staat een verzameling van allerlei soorten, waaronder kastanje. Bij uitval gaat onze voorkeur uit naar herplant van kastanje. De kastanje is een landschappelijke boom met een brede kroon die juist in deze brede straat heel goed kan. Izaäk Evertslaan In het westelijk deel staan lindes ( Tillia europaea Pallida ). De bomen voldoen goed en er is geen reden tot omvorming. In het korte stukje straat naar de Bakenbergseweg staan veel soorten bomen (eik, kastanje en honingboom) voorstel is om bij uitval ook hier te kiezen voor de linde. Pleintjes De karakteristieke pleintjes zijn altijd driehoeken die aan minimaal één zijde grenzen aan een weg. Alle pleintjes liggen aan de hoofdas. Hoofdas en pleintjes worden dan ook wel vergeleken met een parelketting. Voor de eenheid en herkenbaarheid van de pleintjes wordt gekozen om met twee boomsoorten te werken. Belangrijk bij de soortkeuze is dat de bomen iets bijzonders hebben zoals bijzondere bloei of opvallende herfstkleur. Voor de positie van de bomen is het belangrijk dat de belangrijkste zichtlijn (zie tekening) op het Sonsbeekpark of op de oriëntatiepunten open blijft. Uitvoering: We hebben buiten geïnventariseerd per groene driehoek of en zo ja welke bestaande bomen aan de visie voldoen. Op de pleintjes komen o.a. sierkersen en kastanjes voor. Deze bomen hebben een mooie bloeiperiode en groeien goed in de zandgrond. De kastanje is een grote boom en behoort tot de eerste grootte. De sierkers is kleiner en behoort tot de tweede grootte. De combinatie van twee verschillende hoogtes maakt de beplanting per plein interessanter. De bloeiende bomen vormen als

5 het ware een boeket. Deze twee soorten vormen de basis voor de invulling van de pleintjes. De plaats en de hoeveelheid van de bomen is gebaseerd op de tekening en wordt buiten exact bepaald. Voorgestelde manier van positionering houdt een deel van het plein vrij waardoor er een ruime zichtlijn op het park ontstaat en vice versa. Pleintje Bouriciusstraat. Hier staat 1 kastanje. Het betreft een klein pleintje waardoor 1 boom voldoende is. 2 e pleintje Bouriciusstraat Hier staan 3 kastanjes, ze passen binnen de visie. Bij uitval kiezen voor sierkers, zodat er een combinatie ontstaat van kers en kastanje. Pleintje Pels Rijckenstraat Hier is onlangs een Sophora japonica (honingboom) geplant. Bij de visie zou een sierkers passender zijn. Indien mogelijk de honingboom verplanten en sierkers plaatsen. Burgemeestersplein Hier staan 6 bomen, waaronder beuken. Beuken zijn prachtige landschappelijke bomen. Maar ze worden heel groot en hebben geen specifieke sierwaarden. Door hun maat nemen ze nu zicht weg op het Sonsbeekpark. Wij stellen een combinatie voor van 1 kastanje en 2 kersen. Pleintje van Pallandtstraat Hier staan 5 grote bomen, allemaal beuken. Beuken zijn prachtige landschappelijke bomen. Maar ze worden heel groot en hebben geen specifieke sierwaarden. Door hun maat nemen ze nu zicht weg op het Sonsbeekpark. Ons voorstel is om de bomen te verwijderen en te kiezen voor een combinatie van 1 kastanje en 2 kersen. Kleine pleintje van Pallandtstraat Het pleintje is groot genoeg om 1 boom te planten, voorstel is een sierkers. Pleintje Burgemeester Weertsstraat Er staan 4 beuken, 1 sierkers en 1 kastanje. Ons voorstel is de beuken te verwijderen en de kastanje en sierkers te laten staan en er nog een sierkers aan toe te voegen. Pleintje Van Eckstraat Op het pleintje staat een Japanse sierkers, een hazelaar en aan het begin van de straat staat een grote kastanje. De hazelaar moet worden vervangen voor een sierkers.