Voorbeeld. norm NEN 6787 Het ontwerpen van beweegbare bruggen - Veiligheid Publicatie uitsluitend voor commentaar. Preview.

Transcriptie

1 Nederlandse Ontwerp norm NEN 6787 Het ontwerpen van beweegbare bruggen - Veiligheid Publicatie uitsluitend voor commentaar Design of movable bridges - Safety Commentaar vóór oktober 2001 ICS Dit document mag slechts op een stand-alone PC worden geinstalleerd. Gebruik op een netwerk is alleen. toestaan als een aanvullende licentieovereenkomst voor netwerkgebruik met NEN is afgesloten. This document may only be used on a stand-alone PC. Use in a network is only permitted when a supplementary license agreement for us in a network with NEN has been concluded. Normcommissie "Beweegbare bruggen" Apart from exceptions provided by the law, nothing from this publication may be duplicated and/or published by means of photocopy, microfilm, storage in computer files or otherwise, which also applies to full or partial processing, without the written consent of the Netherlands Standardization Institute. The Netherlands Standardization Institute shall, with the exclusion of any other beneficiary, collect payments owed by third parties for duplication and/or act in and out of law, where this authority is not transferred or falls by right to the Reproduction Rights Foundation. Auteursrecht voorbehouden. Behoudens uitzondering door de wet gesteld mag zonder schriftelijke toestemming van het Nederlands Normalisatie-instituut niets uit deze uitgave worden verveelvoudigd en/of openbaar gemaakt door middel van fotokopie, microfilm, opslag in computerbestanden of anderszins, hetgeen ook van toepassing is op gehele of gedeeltelijke bewerking. Het Nederlands Normalisatie-instituut is met uitsluiting van ieder ander gerechtigd de door derden verschuldigde vergoedingen voor verveelvoudiging te innen en/of daartoe in en buiten rechte op te treden, voor zover deze bevoegdheid niet is overgedragen c.q. rechtens toekomt aan de Stichting Reprorecht. Although the utmost care has been taken with this publication, errors and omissions cannot be entirely excluded. The Netherlands Standardization Institute and/or the members of the committees therefore accept no liability, not even for direct or indirect damage, occurring due to or in relation with the application of publications issued by the Netherlands Standardization Institute. Hoewel bij deze uitgave de uiterste zorg is nagestreefd, kunnen fouten en onvolledigheden niet geheel worden uitgesloten. Het Nederlands Normalisatie-instituut en/of de leden van de commissies aanvaarden derhalve geen enkele aansprakelijkheid, ook niet voor directe of indirecte schade, ontstaan door of verband houdend met toepassing van door het Nederlands Normalisatie-instituut gepubliceerde uitgaven Nederlands Normalisatie-instituut Postbus 5059, 2600 GB Delft Telefoon (015) , Fax (015)

2 Inhoudsopgave Voorwoord...3 Inleiding Onderwerp en toepassingsgebied Normatieve verwijzingen Termen en definities Gevaren Veiligheidseisen en/of beschermende maatregelen De brug als geheel Aandrijvingen Bediening Elektrische uitrusting Beveiligingen Bijzondere voorzieningen Verificatie Algemeen Controle van het ontwerp Praktijkproeven Functionele proeven Informatie voor het gebruik Algemeen Aanduidingen en signaleringen Gebruikershandleidingen Markeringen...34 Bibliografie

3 Voorwoord Deze Nederlandse norm zal NEN 6786:1998 vervangen met betrekking tot de veiligheidsvoorschriften voor beweegbare bruggen. De norm behandelt uitsluitend de gevaren die kenmerkend zijn voor beweegbare bruggen. Voor alle overige gevaren wordt verwezen naar type A- en B-normen 1) die in het kader van de Machinerichtlijn zijn opgesteld. Per is in het kader van de Europese regelgeving de Machinerichtlijn (MR) van kracht. De Machinerichtlijn bevat essentiële eisen ten aanzien van veiligheid en gezondheid en moet door de individuele lidstaten in hun nationale wetgeving worden opgenomen. Hiermee krijgen de eisen van de Machinerichtlijn wettelijke kracht. Doel van de richtlijn, zoals ook van de overige Europese richtlijnen, is het bevorderen van een vrij verkeer van goederen binnen de EU. Beweegbare bruggen vallen binnen het toepassingsgebied van de Machinerichtlijn. Aangezien de vertaling van de essentiële eisen van de Machinerichtlijn in praktische oplossingen veel fabrikanten voor problemen plaatst, stelt CEN Europese geharmoniseerde normen op, waarin voor de risico s van een aantal typen machines modeloplossingen worden geboden. Als een product dat onder een richtlijn valt geheel is ontworpen en vervaardigd conform een Europese geharmoniseerde norm die specifiek is opgesteld in het kader van de betreffende richtlijn, neemt de wetgever aan dat er een zogenaamd Vermoeden van overeenstemming is met de essentiële eisen van de betreffende richtlijn. Feitelijk wordt met toepassing van de norm aan de wettelijke eisen voldaan. Veiligheid van beweegbare bruggen behoort tot op heden niet tot de onderwerpen waarvoor een Europese geharmoniseerde norm zal worden opgesteld. Normcommissie heeft echter gemeend dat Nederland, als land van beweegbare bruggen bij uitstek, een voorloperrol zou moeten vervullen bij het geven van modeloplossingen voor risico s die zich specifiek voordoen bij beweegbare bruggen. Omdat, zoals hiervoor genoemd, veiligheid van beweegbare bruggen niet voorkomt op de Europese lijst van te harmoniseren onderwerpen, zal dit Nederlandse initiatief niet rechtstreeks kunnen leiden tot de status van Europese geharmoniseerde norm. Daartoe vormt de inbreng van uitsluitend Nederlandse expertise, hoe deskundig ook, een te klein draagvlak. Toepassing van deze norm, hoewel opgesteld volgens Europese voorschriften en met inachtneming van de eisen van de Machinerichtlijn, zal daardoor in formele zin niet kunnen leiden tot het zogenaamde Vermoeden van overeenstemming met de wettelijke eisen. Hoewel niet voorzien van een Europees draagvlak is de normcommissie toch van mening met de publicatie van de voor u liggende normontwerp geslaagd te zijn in haar taak uitstekende oplossingen te bieden voor de essentiële eisen die door de Machinerichtlijn aan beweegbare bruggen worden gesteld. Voor beweegbare bruggen kunnen naast de Machinerichtlijn ook andere Europese richtlijnen van toepassing zijn. Dit normontwerp is opgesteld door de normcommissie Beweegbare bruggen. Op het ogenblik van publicatie was de normcommissie als volgt samengesteld: ing. B.H. Coelman (voorzitter) ir. P.G.F. Bosman ing. S.P. van Leeuwen ir. H. Markvoort ing. S. Meindersma ir. J. Montijn (rapporteur) ir. F.J. Remery K.M. Schipper ing. W.K.J. van Soldt ing. A.E. Woldhek ing. G.J.J. Wurth ir. J.R. van der Zwan (secretaris) Witteveen + Bos Raadgevende Ingenieurs DHV Milieu en infrastructuur B.V. Lubbers Constructiewerkplaats en Machinefabriek Hollandia B.V. Wetterskip Fryslân Holland Railconsult B.V. Bouwdienst Rijkswaterstaat Provincie Zuid-Holland Oranjewoud Infragroep B.V. Provincie Groningen Ingenieursbureau Amsterdam NEN, Delft 1) A-normen zijn basisnormen met betrekking tot de veiligheid van machines; B-normen zijn normen voor bepaalde aspecten / componenten van de veiligheid van machines 3

4 Inleiding Deze norm bevat eisen en aanbevelingen met betrekking tot het ontwerp van beweegbare bruggen om te komen tot veiligheid van personen en eigendommen over de gehele levensduur. Alle overige eisen en aanbevelingen met betrekking tot het ontwerp van beweegbare bruggen zijn opgenomen in NEN Deze norm is opgesteld als type C-norm 2) volgens NEN-EN 414. Daarmee voldoet deze norm aan de eisen die aan het opstellen en de presentatie van een Europese norm worden gesteld. 2) C-normen zijn normen die oplossingen geven voor de veiligheid van een bepaald type machine 4

5 1 Onderwerp en toepassingsgebied Deze norm is van toepassing op te bouwen of aan te passen beweegbare bruggen voor kruisingen van verkeers- en/of spoorwegen met vaarwegen. Het begrip beweegbare brug omvat het totale systeem van in samenhang opererende machines en machinedelen (hieronder worden ook bijvoorbeeld afsluitbomen begrepen). Voor de definitie van de systeemgrenzen wordt verwezen naar bijlage A van NEN-EN 292-1:1994. De relevante delen zijn onder andere beweegbare delen, aandrijvingen, besturing, elektrische uitrusting en bediening. De volgende risico s zijn in deze norm buiten beschouwing gelaten: risico s van liften in (bijvoorbeeld) heftorens van hefbruggen (zie hiervoor de liftrichtlijn en NEN-EN 81-1); de risico s die voortvloeien uit een combinatie van brug en lift worden in deze norm wel behandeld; pneumatische aandrijvingen (zie hiervoor NEN-EN 983). OPMERKING Wijzigingen in het ontwerp van een brug, ongeacht het bouwjaar, leiden altijd tot een nieuwe risicobeoordeling. Dit geldt zowel voor bruggen voorzien van CE-markering als voor bruggen opgeleverd voor de datum van inwerkingtreding van de Machinerichtlijn. 2 Normatieve verwijzingen De volgende normen bevatten bepalingen die, doordat ernaar wordt verwezen, tevens bepalingen van deze norm zijn. Op het ogenblik van publicatie van onderhavige norm waren de vermelde versies van kracht. Alle normen kunnen echter worden herzien; partijen die overeenkomsten sluiten op basis van deze norm wordt daarom aanbevolen na te gaan of het mogelijk is, de meest recente versie van onderstaande normen toe te passen. NEN 3011:1986 Veiligheidskleuren en -tekens NEN 5509:1998 NEN 6702:1991+A1:1997 NEN 6786:2001 Gebruikershandleidingen - Inhoud, structuur, formulering en presentatie TGB Belastingen en vervormingen Voorschriften voor het ontwerpen van beweegbare bruggen (VOBB) NEN 6788:1995+A1:1999 Het ontwerpen van stalen bruggen - Basiseisen en eenvoudige rekenregels - VOSB 1995 NEN-EN 292-1:1994 Veiligheid van machines - Basisbegrippen, algemene ontwerpbeginselen - Deel 1: Basisterminologie, methodologie NEN-EN 292-2:1996 Veiligheid van machines - Basisbegrippen, algemene ontwerpbeginselen - Deel 2: Technische beginselen en beschrijvingen NEN-EN 418:1994 Veiligheid van machines - Noodstopvoorzieningen, functionele aspecten Ontwerpbeginselen NEN-EN 457:1993 NEN-EN 811:1996 NEN-EN 842:1997 Veiligheid van machines - Akoestische gevaarsignalen - Algemene eisen, ontwerpen en beproevingen Veiligheid van machines - Veiligheidsafstanden ter voorkoming van het bereiken van gevaarlijke zones met de onderste ledematen Veiligheid van machines - Visuele gevaarsignalen - Algemene eisen, ontwerpprincipes en beproevingsmethoden 5

6 NEN-EN 894-1:1997 NEN-EN 894-2:1997 Veiligheid van machines - Ergonomische eisen voor het ontwerpen van informatie- en bedieningsmiddelen - Deel 1: Algemene beginselen voor de interactie tussen de mens en informatie- en bedieningsmiddelen Veiligheid van machines - Ergonomische eisen voor het ontwerpen van informatie- en bedieningsmiddelen - Deel 2: Informatiemiddelen NEN-EN 894-3:2000 NEN-EN 953:1998 Veiligheid van machines - Ergonomische eisen voor het ontwerpen van informatie- en bedieningsmiddelen - Deel 3: Bedieningsmiddelen Veiligheid van machines - Afschermingen - Algemene eisen voor het ontwerp en de constructie van vaste en beweegbare afschermingen NEN-EN 954-1:1997 NEN-EN 981:1997 NEN-EN 982:1996 NEN-EN 1037:1996 NEN-EN 1050:1997 NEN-EN 1070:1998 NEN-EN 1088:1996 NEN-EN 1837:1999 Veiligheid van machines - Onderdelen van besturingssystemen met een veiligheidsfunctie - Deel 1: Algemene ontwerpbeginselen Veiligheid van machines - Systeem van akoestische en optische gevaarsignalen en informatieve signalen Veiligheid van machines - Veiligheidseisen voor hydraulische en pneumatische systemen en hun componenten Hydrauliek Veiligheid van machines - Voorkoming van onbedoeld starten Veiligheid van machines - Principes voor de risicobeoordeling Veiligheid van machines - Termen en definities Veiligheid van machines - Blokkeerinrichtingen gekoppeld aan afschermingen - Grondbeginselen voor het ontwerp en de keuze Veiligheid van machines - Integrale verlichting van machines Ontw. NEN-EN :1996 Ontw. NEN-EN :1996 Ontw. NEN-EN :1996 Ontw. NEN-EN :1996 Veiligheid van machines - Vaste toegangsmiddelen tot machines en industriële installaties - Deel 1: Keuze van een vast toegangsmiddel tussen twee niveaus Veiligheid van machines - Vaste toegangsmiddelen tot machines en industriële installaties - Deel 2: Werkbordessen en looppaden Veiligheid van machines - Vaste toegangsmiddelen tot machines en industriële installaties - Deel 3: Trappen, trapladders en balustraden Veiligheid van machines - Vaste toegangsmiddelen tot machines en industriële installaties - Deel 4: Vaste ladders NEN-EN 12626:1997 Veiligheid van machines - Machines die gebruik maken van lasers - Veiligheidseisen Ontw. NEN-EN 12937:1997 NEN-EN :1997 NVN-ENV :1995 Veiligheid van machines - Technische principes en specificaties voor de mobiliteit en voor hijsen en heffen Railtoepassingen - Vaste opstellingen - Deel 1: Beschermende maatregelen in verband met elektrische veiligheid en aarding Bliksembeveiliging van bouwwerken - Deel 1: Algemene uitgangspunten 6

7 NEN-EN :1995+C2:1996 Veiligheid van machines - Elektrische uitrusting van machines - Deel 1: Algemene eisen NEN-EN :1996 Veiligheid van machines. Signalering, aanduidingen en bediening. Deel 1: Eisen aan zichtbare, hoorbare en voelbare signalen (IEC :1995) NEN-EN :1996 Veiligheid van machines - Signalering, aanduidingen en bediening - Deel 2: Eisen aan aanduidingen 3 Termen en definities Voor de toepassing van deze norm gelden de onderstaande definities. 3.1 afstandsbediening bediening, waarbij de bediener zich op relatief grote afstand van de brug bevindt en waarbij deze voor een juiste waarneming van de brug en zijn omgeving afhankelijk is van visuele hulpmiddelen [NEN-EN ] 3.2 bediener persoon of personen, die is/zijn aangesteld, om de brug te bedienen OPMERKING In de definitie van de Machinerichtlijn is de bediener: de persoon die tot taak heeft een machine te installeren, te laten werken, af te stellen, te onderhouden, te reinigen, te herstellen of te vervoeren. 3.3 bediening het bewegen van de brug of onderdelen van de brug, met als bedoeling de brug te openen of te sluiten, of in een bedoelde stand te brengen. Onderscheiden worden: normale bediening, noodbediening, handbediening, afstandsbediening 3.4 bedieningsplaats locatie waar de bediening plaatsvindt 3.5 bedoeld gebruik van een machine het gebruik waarvoor de machine geschikt is volgens de door de fabrikant geleverde informatie, of dat gebruikelijk wordt geacht gezien het ontwerp, de bouw en de functie. Bedoeld gebruik omvat tevens het opvolgen van de technische aanwijzingen die met name in de gebruikershandleiding zijn vastgelegd (zie NEN-EN 292-2), rekening houdend met het in redelijkheid te verwachten misbruik 3.6 beweegbare brug ieder type brug, die in positie kan worden veranderd met het doel om één of meer doorvaarten vrij te maken voor de scheepvaart; een uitzondering op deze definitie vormen de aanleginrichtingen voor veerboten OPMERKING gebruikt. Ter wille van de leesbaarheid wordt in deze norm de term brug in plaats van beweegbare brug 3.7 blootgestelde persoon elke persoon die zich geheel of gedeeltelijk in een gevaarlijke zone bevindt [NEN-EN 292-1] 3.8 fabrikant partij of rechtspersoon die zorgdraagt voor de verklaring van overeenstemming voor het geleverde met de Machinerichtlijn 7

8 3.9 gevaar een bron voor letsel of schade aan de gezondheid OPMERKING Volgens NEN-EN 414 worden gevaren verdeeld in: alle gevaren (zie NEN-EN 1050); relevante gevaren, dat zijn gevaren die volgens het proces beschreven in NEN-EN 1050 zijn geïdentificeerd als aanwezig of betrekking hebbend op de brug; significante gevaren, dat zijn relevante gevaren, die een maatregel eisen van de ontwerper/fabrikant om het bijbehorende risico te verminderen gevaarlijke zone (definitie Machinerichtlijn) elke zone in en/of rondom een machine waar de aanwezigheid van een blootgestelde persoon een gevaar voor diens veiligheid of gezondheid oplevert [NEN-EN 1070] 3.11 handbediening bediening, waarbij gebruik wordt gemaakt van handkracht om de onderdelen in de gewenste stand te brengen (mens als energiebron) [NEN-EN 292-2] 3.12 informatie voor de gebruiker veiligheidsmaatregelen bestaande uit het toepassen van communicatieve middelen, zoals teksten, woorden, tekens, signalen, symbolen en diagrammen, afzonderlijk of in combinatie gebruikt om informatie over te brengen aan de gebruiker. Het is gericht op professionele en/of niet-professionele gebruikers [NEN-EN 292-1] 3.13 machine (definitie Machinerichtlijn) een samenstel van onderling verbonden onderdelen of organen waarvan er ten minste één kan bewegen, alsmede, in voorkomend geval, van aandrijfmechanismen, bedienings- en vermogensschakelingen, enz. die in hun samenhang bestemd zijn voor een bepaalde toepassing, met name voor de verwerking, de bewerking, de verplaatsing en de verpakking van een materiaal. Eveneens wordt als "machine" beschouwd een samenstel van machines die, ten einde tot een zelfde resultaat bij te dragen, zodanig zijn opgesteld en worden bediend dat zij in samenhang functioneren. Eveneens wordt als "machine" beschouwd een verwisselbaar uitrustingsstuk waardoor de functie van de machine wordt gewijzigd en dat op de markt is gebracht om door de bediener zelf aan een machine of een aantal verschillende machines, dan wel aan een trekker te worden gekoppeld, voor zover dit uitrustingsstuk geen vervangingsonderdeel of werktuig is 3.14 noodbediening bediening die wordt gebruikt bij onderhoud of uitval van normale bediening 3.15 normale bediening bediening vanuit de daarvoor voor normaal gebruik ingerichte bedieningsplaats 3.16 onderhoud handelingen omvattende repareren, vervangen, smeren, conserveren en inspecteren van onderdelen, tussentijds beproeven onverwacht of onbedoeld in werking treden ieder in werking treden van de brug die wordt veroorzaakt door een startopdracht die het resultaat is van een storing in, of een uitwendige invloed op, de besturing van het systeem [NEN-EN 1070] 8

9 3.18 passant persoon, niet zijnde bediener, die zich binnen de grenzen of invloedsfeer van de brug bevindt 3.19 risico een combinatie van de waarschijnlijkheid van letsel of schade aan de gezondheid en de ernst van het mogelijke letsel of de mogelijke schade aan de gezondheid in een gevaarlijke situatie [NEN-EN 292-1] 3.20 veiligheidsmaatregel maatregel die tot doel heeft gevaren weg te nemen of risico s te verminderen [NEN-EN 1070] 4 Gevaren In tabel 1 is een lijst opgenomen met significante gevaren voor een beweegbare brug. Deze lijst is gebaseerd op NEN-EN 1050 en moet indien nodig productspecifiek worden gemaakt. OPMERKING 1 Meestal wordt bij het ontwerp van een brug uitgegaan van reeds bestaande conventies. Belangrijk uitgangspunt voor een risicobeoordeling is dat men de brug beschouwt als ware deze zonder veiligheidsmaatregelen. Met deze werkwijze wordt voorkomen dat reeds aanwezige risico s buiten beschouwing gelaten worden. Door een systematische benadering van de risico s die een beweegbare brug met zich meebrengt, kan de ontwerper worden gestimuleerd om veiligheid zoveel mogelijk in te bouwen in het ontwerp. OPMERKING 2 NEN-EN 1050 geeft in bijlage 2 een aantal methodes voor het analyseren van gevaren en het schatten van risico s. OPMERKING 3 Beweegbare bruggen hebben een aantal inherent gevaarlijke zones gemeen. Deze zones bevinden zich bij: de draaipunten en de opleggingen tijdens de beweging van het val; de voegovergangen vlak voor het sluiten van de brug; de ballast- of contragewichten (bijvoorbeeld in basculekelders); de aandrijvingen als: open tandwieloverbrengingen, kruk-drijfstang-mechanismen, kabeltrommels, hydraulische cilinders; de grendelmechanismen; de opzetmechanismen; de spoorstaafovergangen; de afsluitbomen. OPMERKING 4 De nummering in tabel 1 is zoveel mogelijk in overeenstemming met de nummering van de gevaren volgens NEN-EN

10 Bestelformulier Stuur naar: NEN Standards Products & Services t.a.v. afdeling Klantenservice Antwoordnummer WB Delft NEN Standards Products & Services Postbus GB Delft Vlinderweg AX Delft Ja, ik bestel ex. NEN 6787:2001 Ontw. nl Het ontwerpen van beweegbare bruggen - Veiligheid T (015) F (015) Wilt u deze norm in PDF-formaat? Deze bestelt u eenvoudig via Gratis nieuwsbrieven Wilt u op de hoogte blijven van de laatste ontwikkelingen op het gebied van normen, normalisatie en regelgeving? Neem dan een gratis abonnement op een van onze nieuwsbrieven. Gegevens Bedrijf / Instelling T.a.v. O M O V Klantnummer NEN Uw ordernummer BTW nummer Postbus / Adres Postcode Plaats Telefoon Fax Factuuradres (indien dit afwijkt van bovenstaand adres) Postbus / Adres Postcode Plaats Datum Handtekening Retourneren Fax: klantenservice@nen.nl Post: NEN Standards Products & Services, t.a.v. afdeling Klantenservice Antwoordnummer 10214, 2600 WB Delft (geen postzegel nodig). Voorwaarden De prijzen zijn geldig tot 31 december 2018, tenzij anders aangegeven. Alle prijzen zijn excl. btw, verzend- en handelingskosten en onder voorbehoud bij o.m. ISO- en IEC-normen. Bestelt u via de normshop een pdf, dan betaalt u geen handeling en verzendkosten. Meer informatie: telefoon , dagelijks van 8.30 tot uur. Wijzigingen en typefouten in teksten en prijsinformatie voorbehouden. U kunt onze algemene voorwaarden terugvinden op: LEREN, WERKEN EN GROEIEN MET NEN preview