CAPACITEITEN TEST Denkvermogen en denkstijl MBO

Transcriptie

1 CAPACITEITEN TEST Denkvermogen en denkstijl MBO

2 Inhoudsopgave 1. Inleiding Over gedrag en de Capaciteitentest De uitslag Bijlage: Het lezen van de uitslag... 7 Copyright DilemmaManager B.V. Pagina 2 van 9

3 1 Inleiding Op 10 oktober 2018 heeft Jan Jansen een capaciteitentest op MBO-niveau gemaakt. Een capaciteitentest is een onderzoek waarmee het denkvermogen en de denkstijl in kaart worden gebracht. Tezamen geeft dit een indicatie van waar Jan Jansen cognitief gezien goed in is of wat hij juist lastiger vindt. Het gaat over of hij iets theoretisch gezien zou moeten kunnen en zegt dus niet of hij dat altijd en daadwerkelijk ook doet. De motivatie, de prioriteiten die hij stelt, wat hij heeft geleerd en de omstandigheden spelen ook een belangrijke rol. De uitslag van de capaciteitentest geeft inzicht in het denkvermogen en de denkstijl van Jan Jansen. Het denkvermogen is de mogelijkheid die iemand (vanuit het hoofd) heeft om nieuwe dingen te leren en problemen op te lossen op het werk, tijdens een eventuele opleiding of in het dagelijkse leven. De denkstijl is de wijze waarop iemand hetgeen hij of zij waarneemt cognitief verwerkt en omzet in gedrag. Dit is weergegeven op een MBO-niveau. Met andere woorden: Waar is iemand cognitief gezien goed in en waar zou hij of zij eventueel meer aandacht aan mogen besteden om op een MBO-niveau te kunnen functioneren? Over deze rapportage De rapportage is een automatisch gegenereerde interpretatie van de antwoorden die Jan Jansen in de capaciteitentest heeft gegeven. Op de volgende pagina wordt allereerst een korte uitleg gegeven over gedrag en welk aspect van gedrag de capaciteitentest in kaart brengt. Vervolgens wordt de uitslag van Jan Jansen getoond. Deze wordt eerst visueel weergegeven, waarna een tekstuele toelichting volgt. Hierna volgt de bijlage met uitleg over hoe de capaciteitentest is opgebouwd en hoe deze dient te worden geïnterpreteerd. NB. Dit rapport is uitsluitend bestemd voor Jan Jansen en degene die hem in het kader van zijn ontwikkeling begeleidt. Omdat individuen en situaties continu veranderen, heeft het rapport slechts een beperkte houdbaarheid. Copyright DilemmaManager B.V. Pagina 3 van 9

4 2 Over gedrag en de Capaciteitentest De Capaciteitentest is een digitale vragenlijst die het denkvermogen en de denkstijl van Jan in beeld brengt. De DilemmaMethode wordt hierbij als uitgangspunt genomen. Over gedrag De Capaciteitentest gaat over gedrag. Over een deel van dit gedrag kunnen wij bewust regie voeren, een ander deel van dit gedrag komt onbewust tot stand. Een deel van ons gedrag komt voort uit onze persoonlijkheid en een ander deel wordt gestuurd door onze omgeving. Het helpt wanneer gedrag stapsgewijs kan worden uitgelegd op een begrijpelijke manier, waarbij ook de samenhang van de onderliggende drijfveren van gedrag worden toegelicht. In de DilemmaMethode worden hiervoor het hoofd, het hart, de raderen en de benen gebruikt. Hoofd - Regie voeren Regie voeren over onszelf en onze (werk)situatie doen we vanuit ons hoofd. Hierbij verwerken we informatie en leggen we verbanden aan de hand van onze cognitieve capaciteiten. De Capaciteitentest brengt in kaart welke denkstijlen we bij voorkeur aannemen en hoe goed we in staat zijn om verschillende soorten informatie (Abstract, Numeriek of Verbaal) adequaat te verwerken. Hart - Intrinsieke motivatie Door ons hart worden we ergens toe gedreven. Het weerspiegelt waar we blij van worden, wat ons energie geeft en waar we ons op willen richten. Tegelijkertijd weerspiegelt het ook wat weerstand of tegenzin oproept, waar we geen energie van krijgen en wat wij het liefst willen vermijden. Dit wordt ook wel intrinsieke motivatie genoemd. Dit is geen onderdeel van de Capaciteitentest. Raderen - Inzetbaarheid Welke vaardigheden en competenties wij inzetten, wordt bepaald door onze inzetbaarheid. Daarbij putten we uit wat we kunnen, uit wat we hebben geleerd en waar ten aanzien van taken en activiteiten onze voorkeuren liggen. Dit is geen onderdeel van de Capaciteitentest. Benen - Mentale balans De situatie waarin we ons op dit moment bevinden en hoe wij ons daarbij voelen, bepaalt hoe we keuzes maken en welke prioriteiten we stellen. We staan anders in het leven wanneer we weinig zorgen hebben, energiek zijn en zelfvertrouwen hebben dan wanneer we stress ervaren, veel verplichtingen en zorgen hebben. De balans tussen draagkracht en draaglast bepaalt in hoeverre we open staan om nieuwe ervaringen toe te laten en aangeleerd gedrag te vertonen. Dit is geen onderdeel van de Capaciteitentest. Copyright DilemmaManager B.V. Pagina 4 van 9

5 3 De uitslag Abstract 15/15 minuten 25/30 gemaakt 17/30 goed Verbaal 8/15 minuten 30/30 gemaakt 22/30 goed Numeriek 20/20 minuten 23/30 gemaakt 22/30 goed Zwak Benedengemiddeld Gemiddeld Bovengemiddeld Sterk Aantal vragen gemaakt, afgezet tegen de normgroep. Aantal vragen goed beantwoord, afgezet tegen de normgroep. Abstract Op het onderdeel Abstract laat hij een net gemiddelde score zien. Hieruit kan worden opgemaakt dat hij, in vergelijking met andere mensen met een MBO-niveau, het soms lastig vindt om abstract ruimtelijke verbanden te leggen. Het logisch redeneren met concepten, abstracte verbeeldingen en gegevens en het hierin ontdekken van patronen vraagt van hem veelal meer dan gemiddelde inspanning en aandacht. Hij heeft op dit niveau meer dan gemiddelde hoeveelheid tijd en energie nodig om verbanden te leggen en conclusies te trekken op basis van abstracte informatie. In het kader van denken, houding en gedrag kan worden geconcludeerd dat hij met taken en competenties met een meer creatief, ontwikkelgericht, beleidsmatig, abstraherend of onderzoekend karakter soms in mindere mate overweg zal kunnen, ook al heeft hij hiertoe voldoende energie, tijd en aandacht beschikbaar. Afhankelijk van de mate van omgevingsdruk kost het hem ook meer moeite, tijd en energie om zich hierbij in voldoende mate adequaat, oplossingsgericht en initiatiefrijk op te kunnen opstellen, wanneer dit op dit niveau van hem wordt gevraagd. Copyright DilemmaManager B.V. Pagina 5 van 9

6 Verbaal Op het onderdeel Verbaal laat hij een gemiddelde score zien. Hieruit kan worden opgemaakt dat hij, in vergelijking met andere mensen met een MBO-niveau, doorgaans voldoende adequaat relaties kan leggen en verbanden kan zien tussen verbale begrippen en concepten. Taalbegrip is hierbij de onderliggende factor. Het verwerken van taalkundige informatie vraagt van hem relatief gezien een gemiddelde hoeveelheid inspanning en aandacht. Hij neemt op dit niveau soms te weinig tijd en energie nodig voor het analyseren, interpreteren en beoordelen van geschreven teksten, taalkundige informatie, verbale vraagstukken en informatie. Van hem mag verwacht worden dat hij voldoende in staat zal zijn om zich effectief en adequaat uit te drukken, te communiceren, zich te presenteren, zijn bijdrage te leveren aan discussies of (werk)overleg, mits hij hiertoe voldoende de tijd neemt. In het contact met anderen zal hij zich soms wat ongenuanceerd en ontactisch kunnen uitdrukken. In het kader van denken, houding en gedrag mag van hem worden verwacht dat hij met taken en competenties met een representerend, adviserend, commercieel, informerend, sturend of initiërend karakter in voldoende mate overweg zal kunnen. Ook zal hij zaken over het algemeen voldoende duidelijk en begrijpelijk kunnen verwoorden, wanneer dit op dit niveau van hem wordt gevraagd. Numeriek Op het onderdeel Numeriek laat hij een ruimgemiddelde score zien. Hieruit kan worden opgemaakt dat hij, in vergelijking met andere mensen met een MBO-niveau, doorgaans voldoende adequaat cijfermatige, rekenkundige en/of feitelijke informatie kan verwerken, analyseren en gebruiken. Het logisch redeneren met feitelijke gegevens en informatie en het vermogen om met cijfers, getallen en rekenkundige bewerkingen om te gaan en daar verbanden tussen te leggen vormt voor hem relatief gezien geen groot probleem. Hij heeft op dit niveau wel wat tijd en energie nodig om verbanden te leggen en conclusies te trekken op basis van feitelijke informatie. In het kader van denken, houding en gedrag mag van hem worden verwacht dat hij met taken en competenties met een feitelijk, procedureel, technisch, kennisintensief, methodisch, uitvoerend of registrerend karakter in ruimvoldoende mate overweg zal kunnen. Ook zal hij zich hierbij doorgaans ruimgemiddeld adequaat, oplossingsgericht en initiatiefrijk op kunnen opstellen, wanneer dit op dit niveau van hem wordt gevraagd. Algehele score Als onderdeel van het assessment heeft Jan Jansen een capaciteitentest op MBO-niveau gemaakt. Over het geheel genomen laat hij hierin een ruim gemiddeld MBO werk- en denkniveau zien. Dit betekent dat van hem verwacht mag worden dat het hem relatief minder tot gemiddelde inspanning, energie en/of tijd zal kosten om zich nieuwe kennis, informatie of deskundigheid eigen te maken of problemen op te lossen, wanneer dit op dit niveau van hem wordt gevraagd. Ook het loslaten van ingesleten patronen, het toelaten van nieuwe werkwijzen of het adequaat anticiperen op veranderende omstandigheden vraagt van hem, afhankelijk van zijn rol of taak, doorgaans minder dan gemiddelde tijd en energie. Copyright DilemmaManager B.V. Pagina 6 van 9

7 4 Bijlage: Het lezen van de uitslag In dit hoofdstuk wordt uitgelegd hoe betekenis kan worden gegeven aan de uitslag van de capaciteitentest. Daarvoor wordt in de eerste paragraaf weergegeven uit welke onderdelen de capaciteitentest bestaat. In de tweede paragraaf wordt vervolgens beschreven hoe de uitslag kan worden geïnterpreteerd. 4.1 Hoe de capaciteitentest is opgebouwd Om het verbaal, numeriek en abstract vermogen te kunnen meten is de capaciteitentest opgebouwd uit drie hieraan gerelateerde onderdelen. De drie onderdelen worden hieronder kort toegelicht. Abstract Het abstracte onderdeel betreft een plaatjestest, waarin gevraagd wordt om van een gegeven afbeelding dezelfde te vinden in de gegeven figuurreeksen. Het onderdeel meet het vermogen om verbanden te leggen en om abstract en logisch te kunnen redeneren. Wanneer iemand hoog scoort op het onderdeel 'Abstract' gaan taken die een meer creatief en onderzoekend karakter hebben hem of haar vaak goed af. Denk bijvoorbeeld aan vooruitdenken, situaties verbeelden, het zien van patronen, het ontdekken van verbanden en het kunnen formuleren van beleidsvraagstukken. Wanneer iemand op dit onderdeel het meest sterk scoort, is dit een indicatie voor het kunnen omgaan met complexiteit en het streven naar inzicht en vrijheid. Numeriek Het numerieke onderdeel betreft een verhaalsommentest, waarbij diverse verhaalsommen op logische wijze moeten worden benaderd om tot het juiste antwoord te komen. Dit onderdeel meet de rekenkundige informatieverwerking en het logisch kunnen redeneren met getallen en cijfers. Wanneer iemand hoog scoort op het onderdeel 'Numeriek' gaan taken die gericht zijn op het proces of op structuur hem of haar vaak goed af. Denk bijvoorbeeld aan het opstellen van berekeningen, het beoordelen van financiële gegevens of het aanvullen van onvolledige cijfermatige gegevens. Deze werkzaamheden vragen om het kunnen leggen van verbindingen op basis van feitelijke informatie in de vorm van getallen. Wanneer iemand op dit onderdeel het meest sterk scoort, is dit indicatief voor meer procesgericht gedrag, een zekere gerichtheid op controle, disciplinebereidheid en een streven naar duidelijkheid en zekerheid. Verbaal Het verbale onderdeel betreft een vergelijkingstest voor woorden, waarin wordt gevraagd hoe woorden of concepten zich tot elkaar verhouden. Dit onderdeel brengt op laagdrempelige wijze het woordbegrip, het taalinzicht en het conceptueel denkvermogen in kaart. Wanneer iemand hoog scoort op het onderdeel 'Verbaal' gaan taken die een meer communicatief karakter hebben hem of haar vaak goed af. Voorbeelden hiervan zijn het lezen en begrijpen van geschreven teksten, het schrijven van verslagen of rapporten en het actief voeren van discussies. Wanneer op taalvaardigheid het meest sterk wordt gescoord is dit tevens indicatief voor meer extravert gedrag. Het kunnen spelen met taal en je communicatief goed kunnen uiten draagt bij aan het vermogen jezelf te kunnen presenteren. Daadkracht en het nemen van initiatief kunnen daarin kenmerkend zijn. Copyright DilemmaManager B.V. Pagina 7 van 9

8 4.2 Het interpreteren van de uitslag De uitslag wordt zowel visueel als tekstueel weergegeven. Aan de hand van het geheel kan een uitspraak worden gedaan over de denkstijl en het denkvermogen. De denkstijl kan worden achterhaald door op een associatieve manier naar de uitslag te kijken. Het denkvermogen blijkt uit een normatieve interpretatie. Hoe de visuele weergave is opgebouwd en op welke wijze hier betekenis aan kan worden gegeven wordt hieronder uitgelegd. De visuele weergave In de visuele weergave wordt per onderdeel een aantal gegevens met betrekking tot de uitslag getoond. Allereerst worden de tijdsbesteding, het aantal gemaakte vragen en het aantal goed beantwoorde vragen getoond. Daarnaast wordt met het balkje weergegeven hoe op het onderdeel wordt gescoord ten opzichte van de normgroep. Tijdsbesteding De tijd die wordt weergegeven geeft weer hoe lang erover is gedaan om de vragenlijst in te vullen ten opzichte van de maximum tijd voor het onderdeel. Zo kan een vragenlijst in vijf minuten worden doorlopen ook al geldt voor het onderdeel dat er zeven minuten beschikbaar zijn om alle vragen te beantwoorden. Het aantal gemaakte vragen Het aantal gemaakte vragen weerspiegelt hoeveel vragen zijn gemaakt van het totale aantal vragen op het onderdeel. In combinatie met de tijdsduur zegt dit iets over de snelheid waarmee de vragen zijn beantwoord. Het aantal goed beantwoorde vragen Het aantal goed beantwoorde vragen geeft aan hoeveel vragen goed zijn beantwoord ten opzichte van het gehele aantal vragen dat is gemaakt. Hoe hoger het aantal, hoe nauwkeuriger (lees: met minder fouten) de vragen zijn beantwoord. De factoren tijdsduur, afgerond en accuratesse geven tezamen een goede indicatie van hoe iemand te werk is gegaan bij het invullen van de vragenlijst. Normatieve interpretatie (denkvermogen) Wanneer de uitslag van een capaciteitentest normatief wordt geïnterpreteerd, wordt gekeken naar hoe iemand scoort ten opzichte van de norm. In dit geval: hoe wordt gescoord ten opzichte van andere mensen die een MBO-opleiding hebben afgerond. Hiermee kan een uitspraak worden gedaan over de mate waarin iemand het denkvermogen heeft om op een MBO-niveau te functioneren. In de scorebalk is de score per onderdeel te zien. De score loopt van zwak naar, benedengemiddeld, gemiddeld, bovengemiddeld en sterk. De lengte van de balk geeft aan hoeveel procent van de normgroep hetzelfde of minder goed scoort (ook wel percentielscore genoemd). Hoe langer de balk, hoe beter iemand ten opzichte van de normgroep scoort. Waar het einde van de balk zich binnen het scorevak bevindt, weerspiegelt hoe wordt gescoord. Scoort iemand sterk benedengemiddeld of scoort hij of zij weliswaar benedengemiddeld maar bevindt de score zich al dichtbij een gemiddelde score? Associatieve interpretatie (denkstijl) Wanneer de uitslag van een capaciteitentest associatief wordt geïnterpreteerd, worden de scores van de losse onderdelen met elkaar vergeleken. Op welk onderdeel scoort iemand het sterkst en op welk onderdeel het minst sterk? Dit geeft informatie over de denkstijl en over waar iemand zich vanuit het hoofd het meest op richt of juist het minst op focust. Door de lengte van de scorebalk van de verschillende onderdelen met elkaar te vergelijken is af te lezen op welk onderdeel het sterkst en op welk onderdeel het minst sterk wordt gescoord. Het onderdeel met de meest lange balk is het onderdeel waarop het sterkst wordt gescoord. Het gedrag wat hierbij hoort is het gedrag dat iemand het meest gemakkelijk laat zien en waar hij of zij onder spanning of druk vooral op zal terugvallen. Het onderdeel met de minst lange balk is het onderdeel waarop het minst sterk wordt gescoord. Het gedrag dat hierbij hoort zal onder spanning of druk gemakkelijker achterwege worden gelaten. Copyright DilemmaManager B.V. Pagina 8 van 9

9 Wat de score per onderdeel betekent en welk gedrag hierbij hoort wordt toegelicht in de teksten onder de visuele weergave. Uit de samenhang hiertussen is af te leiden welke werkzaamheden of situaties (binnen werk of binnen een eventuele opleiding) van iemand meer of juist minder energie en tijd zullen kosten wanneer dit op een MBO-niveau wordt gevraagd. Daaruit is op te maken wat wellicht nog extra aandacht of ontwikkeling behoeft. Let op! Bij een algehele niveaubepaling moet er rekening mee worden gehouden dat deze is gebaseerd op alleen de drie gemaakte onderdelen. Zeker wanneer de scores op de onderdelen sterk van elkaar verschillen kan beter naar de losse onderdelen en hun verhoudingen worden gekeken dan naar de algehele score. Juist het meer associatief kijken naar de uitslag van een capaciteitenonderzoek geeft dan ook een beter en meer betrouwbaar beeld. Verder geldt dat niet alleen het denkvermogen en de denkstijl, maar ook persoonlijke kenmerken of situationele omstandigheden van invloed zijn op de manier waarop iemand binnen een bepaald niveau functioneert. Voor een meer volledig beeld kan de informatie over het denkvermogen en de denkstijl dan ook worden afgezet tegen bijvoorbeeld de intrinsieke motivatie. Daarmee kan gekeken worden naar of datgene waar iemand zich vanuit het hoofd op richt hetzelfde of juist anders is dan waar hij of zij zich vanuit de intrinsieke motivatie op richt. Dit maakt het mogelijk een inschatting te maken van op welke mogelijkheden, vaardigheden en gedragspatronen iemand terugvalt wanneer de spanning of druk toeneemt. Copyright DilemmaManager B.V. Pagina 9 van 9