Afspraken Wmo basisvoorzieningen stadsdelen

Transcriptie

1 Afspraken Wmo basisvoorzieningen stadsdelen Vastgesteld op het portefeuillehouderoverleg Zorg en Welzijn d.d. 19 november 2012

2

3 Dienst Wonen, Zorg en Samenleven 1. Inleiding 1.1 Wat leest u in dit document? Dit document bevat een overzicht van de basis Wmo voorzieningen die in ieder stadsdeel worden geboden. Het gaat om een basis waarop alle Amsterdammers kunnen rekenen mochten zij zelf, met behulp van hun eigen netwerk, niet in staat zijn te participeren in de samenleving. Bovenop deze basis aan Wmo voorzieningen kunnen stadsdelen ervoor kiezen om een aanvullend aanbod te bieden of extra doelgroepen te bedienen, bijvoorbeeld uit oogpunt van preventie of van een intensieve aanpak in specifieke kwetsbare buurten. Dit is in lijn met de wens om ook in de Wmo meer gebiedsgericht te werken. Uit oogpunt van efficiëntie (schaalvoordelen en voorkomen van dubbele inzet) en om een goede aansluiting tussen het aanbod van stad en stadsdelen te waarborgen, is waar relevant expliciet gemaakt welke inzet stedelijk wordt gepleegd ten einde de Wmo basisvoorzieningen in de stadsdelen te kunnen realiseren. Het aanbod van stad en stadsdelen is aanvullend, complementair aan elkaar, in lijn met de uitgangspunten van het programma 1 Stad 1 Opgave. 1.2 Op welke (beleidsmatige) ontwikkelingen anticipeert de Wmo aanpak? In de afspraken over de Wmo aanpak in de stadsdelen is ingespeeld op de volgende (beleidsmatige) ontwikkelingen die eerder zijn benoemd en beschreven in onder meer het Wmo beleidsplan: Wmo Kanteling Tweede fase plan van aanpak maatschappelijke opvang en herijking Maatschappelijke opvang Hervorming Amsterdams stelsel werk en inkomen Scheiden wonen en zorg Decentralisatie van AWBZ begeleiding Gebiedsgericht werken 1 Stad 1 Opgave 1.3 Waarop zijn de basis Wmo voorzieningen in de stadsdelen gericht? De basis aan Wmo dienstverlening en activiteiten in de stadsdelen is gericht op: Het realiseren van de juiste randvoorwaarden voor een sterke Civil society. Dit is van belang omdat in een sterke Civil Society mensen zich verantwoordelijk voelen in de zorg voor elkaar. Een sterke Civil society werkt preventief en kan daarmee voorkomen dat er een groter en langdurig beroep op professionele inzet wordt gedaan. Het werkt ook curatief, in die zin dat het een vangnet kan zijn voor mensen die het tijdelijk of langdurig niet zelf redden; Het realiseren van informele respijtzorg om te voorkomen dat mantelzorgers overbelast raken; Het stimuleren van een gezonde dagbesteding (door oefenen van vaardigheden en het versterken van het sociaal netwerk en een gezonde leefstijl) voor Amsterdammers die zelf onvoldoende zelfredzaam zijn om zelf invulling te geven aan hun dagen. Dit voorkomt eenzaamheid en isolement. 3

4 Dienst Wonen, Zorg en Samenleven Kortdurende hulp- en dienstverlening aan Amsterdammers met (tijdelijk) regieverlies en die hulp nodig hebben bij het oplossen van een vraag of een situatie die zodanig complex is dat hij/zij dit niet zelf (of met de sociale omgeving) kan oplossen; Het eenvoudig maken dat Amsterdammers de nodige ondersteuning zèlf kunnen vinden door informatie over activiteiten en dienstverlening zo goed mogelijk via internet te ontsluiten; De ontwikkeling van een herkenbaar sociaal loket voor vraagverheldering, informatie en advies en doorverwijzing middels warme overdracht. 1.4 Onderlinge samenhang dienstverlening en activiteiten De onderlinge samenhang van de genoemde Wmo dienstverlening en activiteiten is groot. Deze samenhang is er ook bezien vanuit het perspectief van de Amsterdammers die we als doelgroep beschouwen. De bezoeker van een bewonersactiviteit zal na verloop van tijd gaan meehelpen aan activiteiten. Vrijwilligers bouwen een sociaal netwerk op, waar zij zelf ook een beroep op kunnen doen wanneer dit nodig is. Wat alle activiteiten gemeen hebben is dat zij de zelfredzaamheid van Amsterdammers vergroten. De onderlinge samenhang heeft niet alleen betrekking op de basis Wmo dienstverlening, maar moet breder worden bezien. De uitgewerkte basis aan Wmo diensten en activiteiten is immers integraal onderdeel van de huidige gebiedsgerichte activiteiten in de stadsdelen. Mochten er in de nabije toekomst concrete stappen worden gezet richting een gebiedsgerichte integrale zorg- en ondersteuninginfrastructuur, dan passen de afspraken over de basisvoorzieningen hier naadloos in. 1.5 Vervolgproces afspraken Wmo aanpak stadsdelen Het vervolgproces houdt op hoofdlijnen de volgende planning aan: Bestuurlijke besluitvorming afspraken, november 2012; Opstellen plan om afspraken tot uitvoering te brengen, inclusief inzicht in de eventuele frictiekosten, vanaf september 2012; Bestuurlijke besluitvorming uitvoeringsplan februari 2013; Implementatie afspraken januari

5 Dienst Maatschappelijke Ontwikkeling 2. Versterken vrijwillige inzet en informele netwerken 2.1 Omschrijving Veel Amsterdammers zijn nauw betrokken bij buren, de straat, de wijk of de stad. Ze zetten zich als vrijwilliger in op allerlei onderwerpen en terreinen, op duurzame basis of juist incidenteel. In georganiseerd verband, maar ook individueel. Die vrijwillige inzet komt de samenleving ten goede. Er is naast al deze activiteiten en inzet nog een enorm potentieel van mensen die best meer zouden willen en kunnen doen. Tegelijkertijd zijn er Amsterdammers die niet voldoende zelfredzaam zijn en behoefte hebben aan hulp en steun bij normale onderdelen van het bestaan, zoals boodschappen doen, omgaan met geld, klusjes in en rond het huis en ontspanning. Door het stimuleren en ondersteunen van vrijwillige inzet, het geven van ruimte aan initiatief van bewoners(netwerken) en het bevorderen van informele netwerken voor hulp en steun, vergroten we de gezamenlijk gevoelde verantwoordelijkheid voor elkaar. Ook kan dit bijdragen aan een beperkter gebruik van zorg- en welzijnsvoorzieningen en het realiseren van de benodigde hulp en steun dichtbij in de eigen omgeving. 2.1 Doelgroepen Alle inwoners van Amsterdam die zich in willen zetten voor de samenleving of een initiatief (willen gaan) nemen dat ten goede komt aan de deelname van kwetsbare groepen aan de samenleving en/of de leefbaarheid van/een prettiger samenleven in de buurt. Daaronder verstaan we ook informele netwerken van mensen die elkaar hulp en steun geven. Sommige burgers hebben daarbij méér ondersteuning nodig dan anderen. Er is daarom specifieke aandacht voor werving en activering van de minder zelfredzame Amsterdammers die we in deze beschouwen als kansgroepen: Ouderen met een beperkt netwerk die in een sociaal isolement dreigen te raken; Volwassenen tot ca 65 met een grote afstand tot de arbeidsmarkt, die in sociaal isolement dreigen te raken. Bij de werving en ondersteuning wordt extra ingezet op activiteiten die voorzien in een behoefte en hulpvraag van de doelgroepen (verder genoemd: kwetsbare groepen) in de andere programmalijnen, zoals: Dagbesteding voor Ouderen, mensen met een verstandelijke beperking en volwassenen in een (dreigend) isolement Buddy s, maatjes of andere vormen van leun- en steuncontact voor cliënten van de maatschappelijke dienstverlening. Informele respijtzorg of andere vormen van hulp en steun om Mantelzorgers te ontlasten of te versterken. 2.2 Afspraken Basis voorzieningen vrijwillige inzet en informele netwerken Bewoners van Amsterdam kunnen als het om vrijwillige inzet en informele netwerken gaat, rekenen op de volgende ondersteuning op de volgende gebieden:

6 Dienst Wonen, Zorg en Samenleven Werven, stimuleren en waarderen Mensen die steun en hulp nodig hebben kunnen in elk stadsdeel een beroep doen op mensen, of netwerken van mensen die zich vrijwillig inzetten. Mensen die zich vrijwillig willen inzetten voor hun medemens of de buurt worden in elk stadsdeel geattendeerd op mogelijkheden van vrijwillige inzet en worden gestimuleerd zich in te zetten voor hun omgeving en voor mensen die hulp en steun nodig hebben. Mensen die zich vrijwillig inzetten voor kwetsbare groepen worden in elk stadsdeel gewaardeerd en gezien. Mensen worden in elk stadsdeel op de hoogte gebracht van de activiteiten van bewoners en vrijwilligers in de wijk. Makelen en bemiddelen In elk stadsdeel is een plek (digitaal en/of fysiek) waar mensen die zich vrijwillig willen inzetten en mensen die ondersteuning nodig hebben elkaar kunnen vinden (gekoppeld kunnen worden). In elk stadsdeel kunnen mensen die zich vrijwillig willen inzetten voor mensen die steun of hulp nodig hebben trainingen krijgen om benodigde competenties te leren, ervoor te zorgen dat zij niet overbelast raken en lang plezierig hun werk kunnen doen. In elk stadsdeel kunnen mensen die zich vrijwillig willen inzetten voor mensen die steun of hulp nodig hebben en mensen uit informele netwerken gemakkelijk contact leggen met professionals in het kader van signalering, samenwerking en uitwisseling van kennis. Adviseren, begeleiden en trainen In elk stadsdeel is er voor minder zelfredzame bewoners die zich vrijwillig willen inzetten of netwerken willen vormen, indien nodig, advies en begeleiding beschikbaar voor kortere of langere tijd. In elk stadsdeel kunnen (vrijwilligers)organisaties en bewonersnetwerken rekenen op advies en begeleiding voor het werven van en werken met vrijwilligers uit minder zelfredzame groepen (fysieke en sociale toegankelijkheid). In elk stadsdeel wordt heldere up to date informatie gegeven aan vrijwilligersgroepen en actieve bewoners over de mogelijkheden voor het gebruik van ruimte, budget en faciliteiten. Genoemde ondersteuning kan in stadsdelen geboden worden door bijvoorbeeld het stadsdeel zelf, een vrijwilligerssteunpunt, een welzijnsorganisatie die verantwoordelijkheid draagt voor een Huis van de Wijk (of van de Buurt), een participatiemakelaar, locatiemakelaar, welzijnswerker, opbouwwerker of vrijwilligerscoördinator, etc. Bewoners kunnen voor informatie over de wijze waarop de ondersteuning in hun stadsdeel geboden wordt, terecht bij het sociaal loket Afspraken om basisvoorzieningen te kunnen realiseren Om het genoemde ondersteuningsaanbod ook daadwerkelijk te kunnen bieden, maken stad en stadsdelen de volgende afspraken: 6

7 Dienst Maatschappelijke Ontwikkeling Werven, stimuleren en waarderen Stadsdelen sturen op een (aantoonbare) balans tussen vraag naar en aanbod van informele hulp. Om de vraag te bepalen wordt gewerkt met een wijkanalyse, waarin onder meer de vraag is opgenomen die komt vanuit de maatschappelijke dienstverlening en sociale loketten. In stadsdelen worden mensen uit minder zelfredzame groepen (zie kansgroepen onder doelgroep) actief gezocht, benaderd en op maat gestimuleerd tot het doen van maatschappelijke activiteiten, aansluitend bij de eigen motivatie, interesse en leefwereld. Bij het werven en stimuleren van mensen uit de minder zelfredzame groepen wordt in de stadsdelen expliciet aandacht gegeven aan het bouwen van informele en sociale netwerken, om zelfredzamer te worden. Door stad en stadsdelen wordt jaarlijks gerichte aandacht besteed aan het stimuleren en waarderen van vrijwilligers. Makelen en bemiddelen De stad faciliteert een digitale databank voor bemiddeling van vraag en aanbod waar centraal en lokaal gebruik van gemaakt wordt. In elk stadsdeel is er inzicht in de lokale vraag en aanbod van vrijwilligers. Stadsdelen zien er hierbij op toe dat de instellingen/organisaties die zij financieren of faciliteren (ook) gebruik maken van de digitale databank die stedelijk wordt gefaciliteerd. Er is waar nodig warme bemiddeling tussen vraag en aanbod van informele hulp op buurtniveau. De stad faciliteert het makelen en bemiddelen van vrijwilligers voor stadsdeeloverstijgende werkzaamheden èn vrijwilligers voor qua mensen mets specifieke zorg- en ondersteuningvragen ( bijvoorbeeld palliatieve zorg, ondersteuning van de OGGZdoelgroep) Samenwerking en netwerken bevorderen In elk stadsdeel wordt de samenwerking bevorderd tussen actieve bewoners, vrijwilligersorganisaties, bewonersnetwerken en professionele organisaties, maar ook met bedrijven in de wijken, zodat deze elkaars kennis en kunde benutten en waar mogelijk bijdragen aan elkaars activiteiten. In elk stadsdeel wordt in het bijzonder ingezet op het bevorderen van de samenwerking tussen vrijwilligers en professionals in welzijn en zorg, zodat zij op de hoogte zijn van elkaars kennis (signaleringen) activiteiten en kwaliteiten en daar (meer) gebruik van maken. Adviseren, begeleiden en trainen Elk stadsdeel ziet er op toe dat (vrijwilligers)organisaties die zij financieren of faciliteren gebruik maken van het stedelijk aanbod van trainingen op specifieke thema s (zie beschrijving stedelijk deskundigheidsbevordering ). Elk stadsdeel levert input, wensen en eisen voor de stedelijke inkoop/selectie van training en deskundigheidsbevordering. Elk stadsdeel zorgt ervoor dat organisaties waar minder zelfredzame mensen actief zijn die begeleiding nodig hebben, die begeleiding ook ontvangen. Dit gebeurt door bijvoorbeeld de inzet van een (mede)vrijwilliger, maatje of zo nodig door een professional. Elk stadsdeel zorgt ervoor dat het gebruik van ruimten wordt gecoördineerd en dat de behoefte aan ruimte en het aanbod ervan aan elkaar gekoppeld worden.

8 Dienst Wonen, Zorg en Samenleven In elk stadsdeel kunnen activiteiten georganiseerd voor of door minder zelfredzame bewoners, rekenen op heldere up to date informatie over de mogelijkheden voor het gebruik van ruimte, budget en faciliteiten op gebruik van faciliteiten. Stedelijke deskundigheidsbevordering van (zelf) organisaties en van vrijwilligers in de informele zorg voor specifieke prioriteitsgroepen/specifieke thema s wordt geboden, ingekocht geselecteerd en gebiedsgericht aangeboden voor: o vrijwilligerswerk met mensen met een (o) ggz problematiek o vrijwilligerswerk met mensen met verstandelijke beperking o cliëntvrijwilligers o vrijwilligerswerk voor mensen met dementie o vrijwillige respijtzorg Stedelijk worden er voor vrijwilligers trainingen en andere vormen van deskundigheidsbevordering ontwikkeld, ingekocht, geselecteerd en gebiedsgericht aangeboden ten behoeve van signaleren en handelen bij huiselijk geweld, waaronder ouderenmishandeling. Stedelijk worden nieuwe ontwikkelingen gesignaleerd, gedeeld en breed beschikbaar gemaakt in de stad, onder andere op gebied van innovatieve werkwijzen (zoals crowdfunding ). De belangenbehartiging van vrijwilligers wordt stedelijk gefaciliteerd. Jaarlijks wordt stedelijk een vrijwilligersverzekering afgesloten en actueel gehouden. 2.3 Randvoorwaarden en kwaliteit Werkwijze en samenwerking De professionals die ondersteuning bieden aan vrijwillige inzet en informele netwerken hebben samenwerkingsafspraken met het sociaal loket van het stadsdeel ten behoeve van de functie informatie en advies. Stadsdelen kunnen het vrijwilligerssteunpunt of de welzijnsorganisatie opdracht geven hierin een rol te spelen, maar kunnen het ook zelf organiseren. Ondermeer het loket wijst mensen op de mogelijkheden van vrijwillige inzet, zowel om er een beroep op te doen als om zelf actief te worden. Ook mensen uit minder zelfredzame groepen die dat willen, weten de weg te vinden naar informatie en mogelijkheden voor vrijwillige inzet Vrijwilligersbeleid Het stadsdeel ziet erop toe dat de vrijwilligersorganisaties en professionele organisaties die met vrijwilligers werken die zij faciliteren of financieren een vrijwilligersbeleid hebben, waarin tenminste is opgenomen: de visie op vrijwillige inzet, afspraken met vrijwilligers, erkenning en waardering van vrijwilligers, tegengaan van overbelasting, melding van ongewenst gedrag/vertrouwenszaken en verklaring van goed gedrag, de ontwikkelmogelijkheden/competenties en vaardigheden van vrijwilliger en de begeleiding van vrijwilligers. 8

9 Dienst Maatschappelijke Ontwikkeling 3. Mantelzorg 3.1 Omschrijving Mantelzorg is een belangrijke vorm van informele zorg die wordt verleend door huisgenoten, familie, vrienden, kennissen en buren, die voortvloeit uit de aard van de onderlinge relaties. Mensen kiezen er vaak niet bewust voor om mantelzorger te zijn. De mantelzorger zorgt voor een naaste die tijdelijk of langdurig niet in staat is bepaalde dagelijkse taken te verrichten of contacten te onderhouden, door fysieke of verstandelijke beperkingen of chronische (psychische) aandoeningen. We spreken in de regel over mantelzorg als er sprake is van intensieve langdurige zorg, meer dan 8 uur per week en langer dan 3 maanden. Mantelzorg kan soms zwaar zijn, terwijl je de zorg niet zomaar kan beëindigen. De gemeente Amsterdam vindt de inzet van mantelzorgers van onschatbare waarde en biedt mantelzorgers ondersteuning om te voorkomen dat zij overbelast raken. 3.2 Doelgroepen Mantelzorgers van mensen met een fysieke of verstandelijke beperkingen, chronische ziekte of psychische aandoening. Het gaat hierbij om mantelzorgers die in Amsterdam wonen én om mantelzorgers van buiten de stad die zorgen voor Amsterdammers. Er is extra aandacht voor bijzondere doelgroepen, zoals mantelzorgers met een andere culturele achtergrond, mantelzorgers van mensen met dementie en mantelzorgers die jarenlang zorg verlenen, omdat deze groepen een hoger risico hebben om overbelast te raken. 3.3 Afspraken Basis voorzieningen mantelzorgondersteuning: Mantelzorgers die overbelast dreigen te raken kunnen rekenen op de volgende ondersteuning: Informatie en advies Het sociaal loket van ieder stadsdeel biedt informatie en advies over ondersteuningsmogelijkheden die passen bij de situatie van de mantelzorger. Er wordt een parkeervergunning geregeld in ieder stadsdeel waar betaald parkeren van kracht is. Ondersteuningsaanbod complexe mantelzorgsituatie Als blijkt dat er meer nodig is dan alleen informatie en advies door het sociaal loket, wordt in elk stadsdeel individuele hulp en dienstverlening of collectieve ondersteuning door de maatschappelijke dienstverlening geboden. Dit is onder andere het geval als er sprake is van (dreigende) overbelasting of als er sprake is van een mantelzorger met een complexe mantelzorgsituatie. Informele respijtzorg Mantelzorgers kunnen rekenen op tijdelijke overname van mantelzorgtaken, onder andere geleverd door vrijwilligers. Deze vrijwilligers zijn hier goed op toegerust, waardoor mantelzorgers met vertrouwen de zorg voor hun naaste kunnen overlaten om zelf op adem te kunnen komen.

10 Dienst Wonen, Zorg en Samenleven Emotionele en educatieve steun Ter ondersteuning van de mantelzorger zijn er in elk stadsdeel mogelijkheden voor training, voorlichting en contact met andere mantelzorgers. Er wordt jaarlijks waardering georganiseerd op de dag van de mantelzorger Afspraken om basisvoorzieningen te kunnen realiseren: Om het genoemde ondersteuningsaanbod ook daadwerkelijk te kunnen bieden, maken stad en stadsdelen de volgende afspraken: Informatie en Advies: De sociale loketten zijn in staat om de vraag van de mantelzorger te helpen verhelderen en te adviseren en verwijzen naar passende ondersteuningsmogelijkheden (met name respijtzorg en ondersteuningsmogelijkheden vanuit maatschappelijke dienstverlening). De sociale loketten informeren mantelzorgers over hoe en waar ze een parkeervergunning kunnen aanvragen. Ondersteuningsaanbod complexe mantelzorgsituatie In ieder stadsdeel zijn er goede afspraken gemaakt over toeleiding vanuit het sociaal loket naar en samenwerking met de maatschappelijke dienstverlening. De stad ziet er op toe dat er stedelijk of anderszins (bijvoorbeeld landelijk) de volgende dienstverlening geboden wordt ten behoeve van Amsterdamse professionals die zich met mantelzorgers bezig houden: (1) bundeling en spreiding van informatie over mantelzorg; (2) netwerkvorming tussen organisaties, (3) advisering van professionals in complexe individuele situaties van mantelzorgers; (4) deskundigheidsbevordering voor professionals. Informele respijtzorg De sociale loketten zijn in staat om de mantelzorger passend te verwijzen naar een organisatie die de (informele) respijtzorg kan bieden om de zorglast van de mantelzorger te verminderen. Dit kan ook indirecte respijtzorg zijn in de vorm van dagbesteding of een maatje voor de zorgbehoevende. Vanuit het sociaal loket wordt hulp ingeschakeld voor netwerkopbouw voor overname van mantelzorgtaken (zie thema vrijwillige inzet). Het sociaal loket biedt ondersteuning bij het aanvragen van een indicatie voor professionele respijtzorg. Stedelijk worden organisaties gefinancierd voor informele respijtzorg voor mantelzorgers van cliënten met een zware zorgvraag. 1 Emotionele en educatieve steun Voor mantelzorgers is er een trainingsaanbod over het bewaken van grenzen die aansluit bij de vraag van de mantelzorgers woonachtig in het stadsdeel. Doel van de training is voorkomen van overbelasting en een goede balans tussen zorgtaken en overige activiteiten van de mantelzorgers. (zie thema maatschappelijke dienstverlening, onderdeel collectieve dienstverlening) 1 In het uitvoeringsplan wordt uitgewerkt om welke doelgroepen het hier gaat en wat onder een zware zorgvraag wordt verstaan. 10

11 Dienst Maatschappelijke Ontwikkeling Voor mantelzorgers is er tenminste 1 x per jaar een (ontspannings)activiteit, georganiseerd op 10 november, de landelijke dag van de mantelzorg. Stedelijk wordt het Platform Mantelzorg ondersteund, ten behoeve van collectieve belangenbehartiging van mantelzorgers. Er vindt stedelijke regie plaats op activiteiten die niet direct dienstverlening aan individuele burgers betreffen, maar gericht zijn op aandacht voor mantelzorgers in het aanbod van andere partijen in het veld. Denk hierbij aan deskundigheidsbevordering van professionals in een intramurale setting en afspraken met koepelorganisaties (zoals de SIGRA) en aanbieders van formele respijtzorg. 3.4 Randvoorwaarden en kwaliteit Informatie en advies Van de loketten wordt specifieke inspanning verwacht om mantelzorgers te bereiken (inclusief moeilijk bereikbare groepen -o.a. door een outreachende werkwijze- en mantelzorgers die overdag werken). Alle ondersteuningsmogelijkheden zijn digitaal ontsloten conform de afspraken die hierover gemaakt zijn binnen het project Vindbaar Amsterdam. Daardoor zijn de activiteiten eenvoudig te vinden door de doelgroep, hun mantelzorgers en verwijzende professionals. Eenduidigheid in de registratie van mantelzorgers Organisatie en samenwerking Het stadsdeel maakt afspraken met 1ste lijn professionals zoals huisartsen en wijkverpleegkundigen maar ook met andere professionals in het sociaal domein dat zij aandacht hebben voor signalen van overbelasting bij de mantelzorger en gericht kunnen verwijzen naar ondersteuningsmogelijkheden in de buurt. De stad maakt met stedelijke organisaties afspraken om hetzelfde te bereiken Vrijwilligers Informele respijtzorg Werven en binden van voldoende geschikte vrijwilligers (zie thema vrijwillige inzet) die: o voor langere tijd beschikbaar zijn, zodat continuïteit gewaarborgd is (bijvoorbeeld door een vrijwilligerscontract); o flexibel inzetbaar zijn; o goed zijn toegerust waarbij in het bijzonder aandacht is voor het opbouwen van vertrouwen.

12 Dienst Wonen, Zorg en Samenleven 4. Activerende dagbesteding 4.1 Omschrijving Verreweg de meeste Amsterdammers organiseren hun deelname aan de samenleving geheel op eigen kracht. Sommige Amsterdammers zijn onvoldoende zelfredzaam om invulling te geven aan hun dag. Dit staat hun participatie en sociale contacten in de weg. Zij hebben iets extra s nodig om hen in staat te stellen of aan te moedigen op een actieve, gezonde manier hun dag vorm te geven. Doel is dat deze Amsterdammers in staat gesteld worden om - zo nodig met lichte ondersteuning- een gezonde dagbesteding te hebben om verder afglijden (eenzaamheid, sociaal isolement, gebrek aan maatschappelijke participatie) te voorkomen. Zij benutten hierbij hun eigen kracht meer, bouwen aan een (sterker) sociaal netwerk en/of participeren in hun eigen buurt. Onder activerende dagbesteding verstaan we in dit kader een structurele tijdsbesteding met een welomschreven doel waarbij de deelnemer actief wordt betrokken en die hem zingeving verleend. 4.2 Doelgroepen Dagbesteding is er in ieder geval voor Amsterdammers in isolement die niet of nauwelijks deelnemen aan de samenleving als gevolg van psychosociale problematiek, chronische gezondheidsaandoeningen, fysieke of verstandelijke beperkingen, armoede of problematische schulden. Zij zijn beperkt of niet zelfredzaam om zelf voor een gezonde dagbesteding te zorgen. Binnen deze doelgroep is aandacht voor de volgende specifieke groepen: Ouderen met beginnend geheugenverlies en concentratiestoornissen die vaak kampen met gemis van partner of vrienden; Ouderen waarbij beginnende dementie is gediagnosticeerd, die doorgaans nog thuis wonen en vaak een partner hebben en/of mantelzorg krijgen; Ouderen met een beperkt sociaal netwerk die geïsoleerd dreigen te raken. Volwassenen t/m 65 jaar met een grote afstand tot de arbeidsmarkt 2 in combinatie met een beperkte zelfredzaamheid. Dit zijn bijvoorbeeld mensen die in de maatschappelijke opvang hebben verbleven, mensen die voor maatschappelijke opvang zijn afgewezen (IJsbaanpad) Volwassenen met lichamelijke beperking, psychiatrische aandoening of chronische ziekte en mede als gevolg daarvan over een beperkt sociaal netwerk beschikken. Volwassenen met een (licht) verstandelijke beperking, zonder bijkomende gedragsproblematiek. 2 d.w.z. Trede 1 en 2 cliënten van DWI 12

13 Dienst Maatschappelijke Ontwikkeling 4.3 Afspraken Basis voorzieningen activerende dagbesteding Amsterdammers uit de doelgroep kunnen er op rekenen dat: Er in elk stadsdeel voldoende, op de vraag afgestemde activiteiten zijn die dagstructuur bieden, waarbij het aanbod nadrukkelijk niet uit activiteiten bestaat die uitsluitend zijn bedoeld voor mensen uit de doelgroep. Er in elk stadsdeel voldoende activiteiten zijn waarbij mensen uit de doelgroep vaardigheden kunnen oefenen. In het bijzonder vaardigheden die nodig zijn om zelfstandig te blijven wonen, waaronder het zelf bereiden van een gezonde maaltijd. Er in elk stadsdeel voldoende activiteiten zijn om het sociale netwerk van mensen uit de doelgroep te versterken (en zo de samenredzaamheid vergoten). o Voor de ouderen uit de doelgroep zijn er in elk stadsdeel voldoende activiteiten waar ruimte is voor ontmoeting en het delen van ervaringen. Er in elk stadsdeel voldoende activiteiten zijn om een gezond leefpatroon van mensen uit de doelgroep te bevorderen. o Voor de ouderen uit de doelgroep zijn er voldoende activiteiten gericht op het in beweging blijven en in kader van valpreventie. Denk aan meer bewegen voor ouderen, wandelgroepen, zwemgroepen etc Afspraken om basisvoorzieningen te kunnen realiseren Om genoemde dagbestedingactiviteiten ook daadwerkelijk te kunnen bieden, maken stad en stadsdelen de volgende (uitvoerings)afspraken: De activiteiten vinden met een zekere regelmaat plaats en continuïteit is gewaarborgd. Dit met het oog op de functie die deze activiteiten hebben in het bieden van structuur in het leven van de deelnemers. De activiteiten zijn een coproductie van welzijnsorganisaties, zelforganisaties, bewoners(groepen), vrijwilligersorganisaties, sportverenigingen, zorgaanbieders en aanbieders van maatschappelijke opvang en nadrukkelijk ook mensen uit de doelgroepen zelf. De samenhang daarin wordt geborgd door het stadsdeel (dat die taak kan delegeren aan een van de aanbieders). Er zijn sportbuurtcoaches die de opdracht hebben om voldoende sport- en beweegmogelijkheden te realiseren waaraan mensen uit de doelgroep kunnen deelnemen. Het geheel aan activiteiten is samengesteld vanuit de vraag. Een vraaganalyse vindt plaats op basis een van buurt- en wijkanalyses met een belangrijke rol voor bewoners- en cliëntparticipatie (Amsterdammers uit de doelgroep en hun mantelzorgers). De vraaganalyse is gebaseerd op de door stad en stadsdelen gezamenlijk ontwikkelde methodiek voor vraaganalyse op buurtniveau, zodat onderlinge vergelijking tussen buurten in Amsterdam kan plaatsvinden. Bij de programmering en inhoud van de activiteiten wordt tevens aantoonbaar ingespeeld op de behoefte van mantelzorgers. Er is in het stadsdeel voldoende ruimte/ondersteuning voor/bij de door de doelgroepen zelf georganiseerde activiteiten (zie thema informele netwerken). De inspanning in het stadsdeel is er zoveel als mogelijk op gericht om mensen uit de doelgroep aan algemene voorzieningen en activiteiten van en voor bewoners te laten deelnemen. Dit laat onverlet dat vormen van zelfhulp-groepen en lotgenotencontact ook onderdeel kunnen maken van het totale programma aan dagbestedingactiviteiten.

14 Dienst Wonen, Zorg en Samenleven De stad is verantwoordelijk voor de dagbesteding van volwassenen met zware, complexe psychiatrische problematiek (OGGZ). Het gaat hierbij om personen die in de maatschappelijke opvang (MO) verblijven waar een stabiele mix van verblijf, inkomen, zorg en dagbesteding wordt geboden. Dagbesteding voor deze zwaardere doelgroep (begeleiding groep en inloop) gaat om arbeidsmatige dagbesteding, recreatieve dagbesteding en de GGZ-inloop. De inloop heeft vooral een ontmoetingsfunctie van waaruit de stap gemaakt kan worden naar meer structurele dagbesteding. Als mensen de MO verlaten, zal vanuit de inloop een warme overdracht plaatsvinden naar activerende dagbesteding, zoals dat in ieder stadsdeel aanwezig is. Daarnaast wordt stedelijk activerende dagbestedingactiviteiten specifieke, kleine groepen (volume). Zij vallen qua ondersteuningsvraag binnen de doelgroep van activerende dagbesteding maar kunnen hier vanwege hele specifieke beperkingen omstandigheden onvoldoende terecht in het buurtaanbod. Het gaat hier met name om blinden en doofblinden. 4.4 Randvoorwaarden en kwaliteit Organisatie en samenwerking In ieder stadsdeel zijn afspraken over het toeleiden van de doelgroepen naar de dagbestedingsactiviteiten tussen de instellingen voor zorg, welzijn, re-integratie, maatschappelijke dienstverlening en maatschappelijke opvang, sociale loketten, zelforganisaties en bewonersorganisaties. Er is een signaleringfunctie ingericht: als mensen niet meer verschijnen bij activiteiten, of er anderszins signalen zijn dat het niet goed met hen gaat, weten betrokken professionals èn vrijwilligers hoe te handelen. Er is aantoonbare samenwerking met zorginstellingen voor ouderen en bij de programmering van dagbestedingactiviteiten voor ouderen. Dit uit oogpunt van efficiënt ruimtegebruik en om een combinatie met verzorging/ondersteuning bij ADL eenvoudiger te maken (zie toegankelijkheid ). Stadsdelen sturen op efficiënte inzet van locaties waar activiteiten plaatsvinden. Niet iedere uitvoerende organisaties of instelling hoeft een aparte locatie. Ruimte delen is de norm Toegankelijkheid Alle activiteiten zijn digitaal ontsloten in de participatiekaart Amsterdam conform de afspraken die hierover gemaakt zijn binnen het project Vindbaar Amsterdam. Daardoor zijn de activiteiten eenvoudig te vinden door de doelgroep zèlf, hun mantelzorgers en verwijzende professionals. Professionals en vrijwilligers die de activiteiten begeleiden zijn competent om met de doelgroep ouderen die kampen met isolement, beginnend geheugenverlies of dementie, mensen met verstandelijke of psychiatrische beperking om te gaan (sociale toegankelijkheid). Er zijn voldoende activiteiten waar ook ondersteuning bij tenminste de volgende algemene dagelijkse levensverrichtingen (ADL) wordt geboden: toiletbezoek, eten, drinken, in en uit jas helpen, lopen, bewegen. De locaties waar de activiteiten plaatsvinden zijn toegankelijkheid voor mensen met fysieke beperkingen (rolstoeltoegankelijk). 14

15 Dienst Maatschappelijke Ontwikkeling 5. Maatschappelijke dienstverlening 5.1 Omschrijving De maatschappelijke dienstverlening is het geheel van activiteiten en werksoorten gericht op het bieden van hulp- en dienstverlening als vangnet voor Amsterdammers die onvoldoende zelfredzaam zijn en die hulp nodig hebben bij het oplossen van een vraag of een situatie die zodanig complex is dat hij/zij dit niet zelf (of met de omgeving) kan oplossen. De werkzaamheden van de maatschappelijke dienstverlening vinden plaats op de domeinen inkomen, huisvesting, gezinsrelaties, sociaal netwerk en maatschappelijke participatie. Ze hebben als doel de zelfredzaamheid te behouden, te versterken of te herstellen en te voorkomen dat mensen in een later stadium zwaardere zorg of begeleiding nodig hebben. 5.2 Doelgroepen Maatschappelijke dienstverlening wordt geboden ten behoeve van Amsterdammers met specifieke problematiek die (tijdelijk) regieverlies ervaren en onvoldoende zelfredzaam zijn om de problemen zelf of met hulp van een sociaal netwerk op te lossen (zie voor een toelichting op de doelgroepen bijlage 1). Maatschappelijke dienstverlening wordt ingezet voor de volgende specifieke problematiek: problematische schulden en inkomensproblemen; problemen in het zelfstandig hanteren van kwesties betreffende wet- en regelgeving, voorzieningen en instanties die de primaire bestaansvoorwaarden betreffen; problemen met wonen/ huisvesting of het ontbreken van vaste woon- of verblijfplaats; sociaal emotionele of psychosociale problemen die het maatschappelijk participeren belemmeren; (potentieel) huiselijk geweld, ouderenmishandeling, kindermishandeling of (zelf)verwaarlozing; ernstig en kommervol sociaal en maatschappelijk isolement wegens gebrek aan sociaal netwerk en/of sociale vaardigheden; problematiek rond het zelfstandig functioneren die voortkomen uit een (beginnende) vorm van dementie. 5.3 Afspraken Basis voorzieningen maatschappelijke dienstverlening Amsterdammers met specifieke problemen, die (tijdelijk) regieverlies ervaren en onvoldoende zelfredzaam zijn om de problemen zelf of met hulp van een sociaal netwerk op te lossen, kunnen als het om maatschappelijke dienstverlening gaat rekenen op de volgende ondersteuning: Individuele hulp- en dienstverlening Mensen uit de doelgroep kunnen in elk stadsdeel kortdurende ondersteuning krijgen die gericht is op het beheersbaar krijgen van de materiële en/of

16 Dienst Wonen, Zorg en Samenleven psychosociale probleemsituatie van een individuele cliënt en zijn/haar omgeving, met als doel het vergroten of herstellen van de zelfredzaamheid. Indien blijkt dat alleen kortdurende ondersteuning niet voldoende effectief is, omdat terugval of achteruitgang te verwachten is bij een cliënt, is vinger aan de polscontact geboden. Dit wordt zoveel mogelijk gecombineerd met de inzet van een vrijwilliger/ iemand uit het eigen sociale netwerk of de koppeling met een activiteit vanuit de activerende dagbesteding. Collectieve hulp- en dienstverlening Mensen uit de doelgroep kunnen in elk stadsdeel gebruik maken van groepsactiviteiten passend bij hun problematiek, gericht op het verbeteren van de zelfredzaamheid, zoals voorlichtingsbijeenkomsten, groepsaanbod voor specifieke doelgroep/problematiek en cursussen & trainingen. Schuldhulpverlening In elk stadsdeel kunnen mensen met problematische schulden en inkomensproblemen terecht voor ondersteuning, conform stedelijke afspraken met DWI en productenboek schuldhulpverlening. De ondersteuning wordt in elk stadsdeel uitsluitend ingezet ter bevordering van de zelfredzaamheid op de volgende vijf domeinen, zoals omschreven in de zelfredzaamheidmatrix/ ZRM (GGD, 2010): 1. Inkomen (problematische schulden, onvoldoende inkomen, niet in staat zelfstandig de eigen boekhouding te voeren of om te gaan met instanties, wet- en regelgeving op dit gebied) 2. Huisvesting (geen of ongeschikte, onveilige huisvesting, dreigende huisuitzetting of problemen in het zelfstandig omgaan met instanties, wet- en regelgeving op dit gebied) 3. Gezinsrelaties (-potentieel- huiselijk geweld, kindermishandeling of verwaarlozing, relationele problemen tussen gezinsleden) 4. Sociaal netwerk (ernstig en kommervol sociaal isolement of problemen met maken of onderhouden sociaal netwerk, gebrek aan steun van familie/ vrienden of zij hebben niet de vaardigheden/ financiële mogelijkheden om te helpen, weinig tot geen contacten buiten eventuele foute vriendenkring) 5. Maatschappelijke participatie (maatschappelijk geïsoleerd of nauwelijks participerend in maatschappij, gebrek aan sociale vaardigheden, hindernissen ervaren om betrokken te raken) Op de overige domeinen van de ZRM (dagbesteding, geestelijke en lichamelijke gezondheid, verslaving, ADL-vaardigheden en justitie) heeft de maatschappelijke dienstverlening een signalerende en toeleidende rol. Problemen op deze domeinen worden herkend, bespreekbaar gemaakt en er wordt zorg gedragen voor een goede verwijzing of warme overdracht Afspraken om basisvoorzieningen te kunnen realiseren Om het genoemde ondersteuningsaanbod ook daadwerkelijk te kunnen bieden, maken stad en stadsdelen de volgende afspraken: In elk stadsdeel zijn de volgende vijf uitgangspunten leidend zijn voor de basis voorzieningen maatschappelijke dienstverlening: 16

17 Dienst Maatschappelijke Ontwikkeling o De diensten worden uitsluitend individueel aangeboden als collectief niet effectief is; o De diensten zijn in beginsel kortdurend en gericht op het herstellen of versterken van de zelfredzaamheid en het sociaal netwerk. Als langer durende dienstverlening noodzakelijk is, wordt deze zoveel mogelijk in lichte vorm aangeboden ( vinger aan de polscontact ) en gecombineerd met de inzet van een vrijwilliger of het eigen sociale netwerk; o Er wordt gewerkt volgens de principes van het outreachend wijkgericht werken en actief geparticipeerd in de aanwezige sociale buurtteams 3 ; o De diensten zijn niet vrijblijvend; het gebruikmaken van de maatschappelijke dienstverlening, verplicht bewoners tot inzet en medewerking. De functie Informatie en advies behoort niet tot het minimumniveau aan maatschappelijke dienstverlening. Deze functie valt onder de verantwoordelijkheid van het stadsdeel en wordt georganiseerd door het sociaal loket. Stadsdelen kunnen de maatschappelijke dienstverlening opdracht geven hierin een rol te spelen, maar kunnen het ook zelf organiseren. Om verwarring over verantwoordelijkheden en dubbelingen in aanbod te voorkomen, is deze functie niet hier opgenomen. Dit betekent echter niet dat de maatschappelijke dienstverlening geen informatie en advies biedt aan haar doelgroep, maar dit gebeurt geïntegreerd in de genoemde diensten. De mantelzorgondersteuning in elk stadsdeel is onderdeel van de maatschappelijke dienstverlening (zie ook thema Mantelzorg ) Daar waar vanuit stedelijke verantwoordelijkheden raakvlakken zijn met de maatschappelijke dienstverlening of daar waar dezelfde doelgroep wordt bediend, draagt de stad bij aan/is betrokken bij (geen volledig overzicht): o Casemanagement voor mensen met dementie, gefinancierd door Achmea in het kader van de ketenaanpak dementie. Stedelijk is Dienst WZS hierbij betrokken. o Cliëntondersteuning voor Amsterdammers met een verstandelijke, lichamelijke, chronische, psychische of psychosociale o Maatschappelijke opvang voor dak- en thuislozen. In principe is deze groep geen doelgroep voor de maatschappelijke dienstverlening, maar er is een uitzondering voor wat betreft schuldhulpverlening. Een uitzondering vormt de groep die wel in de maatschappelijke opvang zit, maar geen complexe schulden hebben (maximaal 2 schuldeisers) en niet meer dan 4 uur begeleiding per jaar nodig hebben. Deze lichte groep valt voor wat betreft schuldhulpverlening onder de verantwoordelijkheid van de stadsdelen. o Training voor professionals ten behoeve van de bankslapers. Stedelijk zal er voorzien worden in een training voor professionals van de maatschappelijke dienstverlening over de zogenaamde bankslapers of. Deze niet-oggz daklozen vallen onder de doelgroep van de maatschappelijke dienstverlening, maar zijn voor veel professionals een nieuwe en onbekende doelgroep. o Steunpunt Huiselijk Geweld. Stedelijke ligt de verantwoordelijkheid op het gebied van opvang van slachtoffers, het coördineren en uitvoeren van het 3 Wanneer een professional van de maatschappelijke dienstverlening participeert in een sociaal buurtteam (uitgangspunt 4), dan gelden de werkafspraken van Samen DOEN in de Buurt. Deze verschillen van de uitgangspunten, diensten en domeinen zoals die hier geformuleerd zijn. Dit heeft te maken met de meer complexe doelgroep van Samen DOEN en de voor die groep ontwikkelde aanpak.

18 Dienst Wonen, Zorg en Samenleven o tijdelijk huisverbod, het bieden van deskundigheidsbevordering en consultatie aan professionals en hulpverlening aan slachtoffers. Daarnaast wordt er aanbod ontwikkeld, zoals trainingen en lotgenotengroepen en aanbod specifiek voor bijvoorbeeld kinderen, partners en plegers. De regie op ketensamenwerking is een gezamenlijke verantwoordelijkheid van stad en stadsdelen. Op stedelijk niveau zijn er afspraken gemaakt voor welke vormen van geweld de stadsdelen de regie voeren en voor welke dit stedelijk georganiseerd wordt. Stadsdelen zijn verantwoordelijk voor implementatie van deze afspraken. Stedelijk wordt uitsluitend maatschappelijke dienstverlening georganiseerd aan specifieke, kleine groepen (volume). Zij vallen qua ondersteuningsvraag binnen de doelgroep van maar kunnen hier vanwege specifieke omstandigheden of beperkingen, die om zeer specialistische vaardigheden van de professionals vragen, onvoldoende terecht in het buurtaanbod. 5.4 Randvoorwaarden en kwaliteit Werkmethode en professionaliteit De sociale professionals van de maatschappelijke dienstverlening werken niet aanbod- maar resultaatgericht en richten zich op het zoeken naar oplossingen op maat. Hierbij faciliteert de professional de eigen oplossingen van bewoners; Sociale professionals zijn generalisten; ze zijn bekwaam op een breed vakgebied. Ze werken zoveel mogelijk outreachend, bezoeken cliënten zoveel mogelijk thuis en staan in nauw contact met andere outreachende professionals in de wijk. De sociale professional is op de hoogte van relevante ontwikkelingen en heeft een goede kennis van de sociale kaart en een breed netwerk in de wijk; De sociale professional is in staat de principes van Welzijn Nieuwe Stijl, outreachend wijkgericht werken 4 en Eigen Kracht toe te passen; De professional is voldoende geëquipeerd de zelfredzaamheidmatrix op een goede wijze toe te passen en doet dit ten minste bij de (integrale) intake en bij afsluiting van het traject; Professionals zijn in staat signalen van huiselijk geweld te herkennen, te bespreken en te handelen volgens de (stedelijk) opgestelde protocollen n.a.v. de Wet Meldcode; Vrijwilligers zijn in staat signalen van huiselijk geweld te herkennen en te bespreken met een professional; Professionals zijn in staat een verstandelijke, psychische of psychogeriatrische beperking te herkennen en indien nodig/ mogelijk de hulp- en dienstverlening hierop aan te passen of de cliënt te verwijzen naar gespecialiseerde zorg; Professionals zijn in staat mantelzorgers en overbelasting te herkennen, te bespreken en weten hoe te handelen. Alle medewerkers (professionals en vrijwilligers) zijn in het bezit van een recente VOG. 4 Zoals Achter de voordeur-aanpakken, Vroeg-er-op-af en Samen DOEN in de buurt 18

19 Dienst Maatschappelijke Ontwikkeling Organisatie en samenwerking De maatschappelijke dienstverlening geeft haar professionals de ruimte en indien nodig de scholing, om de principes van Welzijn Nieuwe Stijl, wijkgericht werken en Eigen Kracht eigen te maken en toe te passen; De maatschappelijke dienstverlening is ontschot. Dit betekent dat sociale professionals in hun samenwerking (intern en extern) niet geremd zijn (in zowel denken als doen) door schotten tussen werksoorten, financiën en organisaties. De probleemsituatie van de cliënt/ het huishouden is leidend en zorg op maat is een voorwaarde; De maatschappelijke dienstverlening heeft samenwerkingsafspraken met andere professionals in de 1 e lijn, zoals huisartsen en wijkverpleegkundigen; De maatschappelijke dienstverlening heeft samenwerkingsafspraken met het Sociaal Loket van het stadsdeel ten behoeve van de functie informatie en advies. Vanaf 2014 moet het mogelijk zijn dat medewerkers van het Sociaal Loket voor verwijzing van een cliënt direct een afspraak in de agenda van de maatschappelijke dienstverlening kunnen maken; De maatschappelijke dienstverlening heeft een actieve samenwerkingsrelatie met lokale welzijnsorganisaties en participatieprofessionals die betrokken zijn bij bewonersinitiatieven en vrijwillige inzet; Vrijwilligersbeleid is vastgelegd in een protocol en afgestemd met het stadsdeel. Voor werving en training van vrijwilligers wordt zoveel mogelijk gebruik gemaakt van bestaande, lokale, hierin gespecialiseerde organisaties Registratie en verantwoording Registratie op individueel niveau door aanbieder is noodzakelijk. Het betreft het aantal bereikte personen en de gerealiseerde verandering op de ZRM; Het stadsdeel heeft inzicht in de resultaten uit de Madi-monitor van Kwiz. Hierover worden in de volgende fase door de gezamenlijke stadsdelen afspraken gemaakt met Kwiz en de aanbieders van maatschappelijke dienstverlening; De resultaten van de ZRM rapportages worden door het stadsdeel niet als afrekenmethode gebruikt.

20 Dienst Wonen, Zorg en Samenleven 6. Informatie en Advies, Sociale Loketten 6.1 Omschrijving Een groot deel van de Amsterdammers is in staat om op eigen kracht de benodigde ondersteuning te vinden. Voor hen is er goede digitale informatievoorziening (in feite een digitaal loket). De informatie die digitaal, telefonisch en fysiek verstrekt wordt is eenduidig. In de sociale loketten gaan de adviseurs een stapje verder. Er wordt integrale dienstverlening geboden die het vinden van eigen oplossingen stimuleert en de eigen kracht van Amsterdammers versterkt. Er zijn korte lijnen tussen de formele en de informele zorg. Er vindt vraagverheldering plaats, er wordt informatie en advies gegeven over diverse leefgebieden en er vindt kortdurende ondersteuning plaats. Indien nodig wordt direct doorverwezen naar aanbieders middels een warme overdracht. Voor mensen die geïsoleerd (dreigen te) raken en niet zelf of met hulp naar het loket kunnen komen, is outreachend werken van belang. Het sociaal loket is toeleider naar en samenwerkingspartner van de operationele teams. 6.2 Doelgroepen De sociale loketten zijn er voor alle Amsterdammers met een (hulp)vraag, ten einde het verhelderen van de (hulp)vraag en het geven van onafhankelijke informatie en advies. Voor Amsterdammers die onvoldoende zelfredzaam zijn om zelf/met hun omgeving in hun hulpvraag te voorzien, is er kortdurende ondersteuning. Amsterdammers die niet zelf of met hulp naar het loket kunnen komen en advies nodig hebben, worden thuis opgezocht. Afspraken Basis voorzieningen sociale loketten Amsterdammers kunnen er in elk stadsdeel op rekenen dat: Er minimaal één sociaal loket, op dezelfde locatie als het stadsloket is. Hier zijn de openingstijden (telefonisch en fysiek) gelijk aan die van het stadsloket. Ieder stadsdeel bepaalt zelf of er afhankelijk van de behoefte in de wijken ook andere locaties zijn (met loket of voor spreekuren) en wat daar de openingstijden zijn. In elk sociaal loket wordt hetzelfde niveau van dienstverlening geboden. Iedere vraag wordt voorzien van antwoord. Amsterdammers met zorgen over iemand, meldingen of vragen over overlast terecht kunnen bij het sociaal loket (fysiek, telefonisch, digitaal). Amsterdammers zowel telefonisch als digitaal een afspraak kunnen maken met een adviseur van het sociaal loket. Bij voorkeur kan een loketadviseur direct een afspraak maken in de agenda van aanbieders waarmee wordt samengewerkt. Amsterdammers die niet zelf of met hulp naar het loket kunnen komen en advies nodig hebben thuis worden opgezocht. In ieder stadsdeel onafhankelijke informatie en advies wordt geboden en vindt vraagverheldering en kortdurende ondersteuning plaats (diepte) op ten minste de volgende onderwerpen/levensgebieden (breedte): 20

21 Dienst Maatschappelijke Ontwikkeling o een actieve en gezonde levensstijl o participatie en vrijwilligerswerk o mantelzorgondersteuning o opvoedondersteuning o huiselijk geweld o schuldhulpverlening o hulp bij de administratie, het omgaan met geld o informatie over en toeleiding naar begeleiding o dagbesteding o zorg en welzijnsvoorzieningen o huisvesting Vanuit het sociaal loket mensen snel kunnen worden doorverwezen naar diverse aanbieders op bovenstaande onderwerpen, al dan niet omdat deze op de locatie van het loket spreekuur houden. Het gaat hier niet alleen om het gesubsidieerde aanbod, maar ook om informeel aanbod (zoals vrijwilligersorganisaties, informele netwerken/bewonersgroepen, sportverenigingen), algemene voorzieningen en aanbod van de markt. Met betrekking tot de aanvraag van individuele Wmo voorzieningen helpt het sociaal loket als een klant daartoe onvoldoende zelf in staat is, d.m.v: o I Gezamenlijk een telefonische aanvraag te doen bij de Wmo helpdesk o II Gezamenlijk een digitale aanvraag te doen bij de MO zaak o III Gezamenlijk een telefonische aanvraag te doen rechtstreeks bij de zorgaanbieder Het sociaal loket herkenbaar is en overal in de stad een uniforme uitstraling heeft. Kwetsbare Amsterdammers weten de loketten te vinden en weten waarvoor ze er (minimaal) terecht kunnen Afspraken om basisvoorzieningen te kunnen realiseren Stad en stadsdelen spreken af wat er in 2014 minimaal in ieder stadsdeel hetzelfde is. Ieder stadsdeel is zelf verantwoordelijk voor de wijze waarop de resultaten tot stand komen. Het doel is goede, eenduidige dienstverlening aan de Amsterdammer. In februari 2012 is door de stadsdelen een besluit genomen over het eindbeeld voor de sociale loketten in 2014 (zie de basisvoorzieningen sociale loketten). Om genoemde dienstverlening ook daadwerkelijk te kunnen bieden, maken stad en stadsdelen de volgende afspraken: Het stadsdeel voert regie op de uitvoering van de dienstverlening in het loket. De eindverantwoordelijke/leidinggevende van het sociaal loket is in dienst van het stadsdeel. Informatie en advies die digitaal, telefonisch en fysiek verstrekt wordt, eenduidig en onafhankelijk is. Stad en stadsdelen zijn gezamenlijk verantwoordelijk voor een goede toeleiding naar passend aanbod, rekening houdend met de vier typen oplossingen (eigen kracht algemeen gebruikelijk collectief individueel), en onafhankelijk van waar de vraag binnenkomt. Dit betekent dat er afstemming en evaluatie plaats vindt hoe over en weer naar ondersteuningsmogelijkheden wordt doorgeleid. De overdacht is warm, er zijn korte lijnen. Het sociaal loket is toeleider naar en samenwerkingspartner van de operationele teams in het kader van de aanpak kwetsbare huishoudens en vice versa. Het stadsdeel is verantwoordelijk voor het geven van onafhankelijk advies in de sociale loketten. Stadsdelen maken bekend op welke wijze zij de onafhankelijkheid van het sociaal loket waarborgen en bewaken (o.a. dmv gezamenlijke klachtenprocedure).