STRATEGISCH PLAN HULP- EN DIENSTVERLENING AAN GEDETINEERDEN

Transcriptie

1 VR MED.0144/3 STRATEGISCH PLAN HULP- EN DIENSTVERLENING AAN GEDETINEERDEN TUSSENTIJDSE EVALUATIE 2018 Overzicht per doelstelling

2 Inhoud Inleiding... 4 Stand van zaken uitvoering doelstellingen - overzicht... 5 Gedetailleerde fiches per doelstelling IN 2020 GEBRUIKEN DE HULP- EN DIENSTVERLENENDE ACTOREN HET HULP- EN DIENSTVERLENINGSPLAN OM DE GEDETINEERDE IN ZIJN HULP- EN DIENSTVERLENINGSTRAJECT TE ONDERSTEUNEN OM VANAF 2020 HET HULP- EN DIENSTVERLENINGSAANBOD BETER TE ORIËNTEREN OP DE NODEN EN BEHOEFTEN VAN DE ZWAKSTE DOELGROEPEN, VERWERFT DE GEMENGDE COMMISSIE TEGEN 2019 GRONDIG INZICHT IN HET PROFIEL VAN DE VOLLEDIGE GEDETINEERDENPOPULATIE MET HET OOG OP HET REALISEREN VAN EEN INTEGRAAL AANBOD, ZOWEL TIJDENS ALS NA DE DETENTIE, WORDT DE HULP- EN DIENSTVERLENING AAN GEDETINEERDEN TEGEN 2018 AFGESTEMD OP DE WERKING VAN DE JUSTITIEHUIZEN TEGEN 2020 WORDT DE RE-INTEGRATIE VAN GEDETINEERDEN BEVORDERD DOOR KNELPUNTEN OP HET VLAK VAN SOCIALE ADMINISTRATIE EN HUISVESTING WEG TE WERKEN TEGEN 2020 WORDT DE DIRECTE SOCIALE OMGEVING VAN GEDETINEERDEN ACTIEF BETROKKEN BIJ HUN RESOCIALISATIE TEGEN 2017 IS HET VAPH-AANBOD BINNEN DE GEVANGENISSEN BETER AFGESTEMD OP HET DIENSTVERLENINGSAANBOD VAN ANDERE PROFESSIONELE ACTOREN TEN AANZIEN VAN GEDETINEERDE/GEÏNTERNEERDE PERSONEN MET EEN HANDICAP TEGEN 2020 IS HET VAPH-AANBOD BINNEN DE GEVANGENISSEN WAAR MOGELIJK UITGEBREID TOT DE RUIMERE DOELGROEP VAN GEDETINEERDEN MET EEN HANDICAP (EN DUS NIET BEPERKT TOT GEÏNTERNEERDEN EN HUN SOCIAAL NETWERK) TEGEN 2017 HERIJKEN DE CGG DE INZET VAN HUN BESCHIKBARE CAPACITEIT OP BASIS VAN DE LOKALE BEHOEFTEN EN MOGELIJKHEDEN IN ELKE GEVANGENIS TEGEN 2020 IS HET HULP- EN DIENSTVERLENINGSAANBOD OPTIMAAL INGESCHAKELD IN DE UITBOUW VAN ZORGCIRCUITS VOOR GEÏNTERNEERDE PERSONEN MET FOCUS OP TOELEIDING NAAR DE GEPASTE RESIDENTIËLE OF AMBULANTE ZORG TEGEN EIND 2016 ONDERZOEKEN DE BELEIDSCOÖRDINATOREN DE RANDVOORWAARDEN EN WERKEN INDIEN MOGELIJK EEN LOKAAL ACTIEPLAN UIT OM DE VERSLAVINGSPROBLEMATIEK BINNEN HUN GEVANGENIS ACTIEF AAN TE PAKKEN SAMEN MET JUSTITIE DE VLAAMSE ADMINISTRATIE (DEPARTEMENT WVG EN AGENTSCHAP ZORG EN GEZONDHEID) WERKT TEGEN EIND 2017 EEN BELEIDSKADER UIT OM EEN BINNEN DE GEZONDHEIDSZORG GEÏNTEGREERD BELEID INZAKE DRUGGEBRUIK/ VERSLAVINGSPROBLEMATIEK BIJ GEDETINEERDEN TE IMPLEMENTEREN VOOR GEDETINEERDEN MET EEN VERSLAVINGSPROBLEMATIEK IS TEGEN 2020 EEN AANGEPAST ZORGAANBOD VOORHANDEN ZODAT HUN RE-INTEGRATIEKANSEN AANZIENLIJK STIJGEN IN 2015 MAKEN WE EEN PLAN VAN AANPAK IN HET KADER VAN GEWELDDADIG EXTREMISME IN OVERLEG MET HET DIRECTORAAT-GENERAAL PENITENTIARE INRICHTINGEN EN AFGESTEMD MET HET VLAAMS PLATFORM RADICALISERING

3 14 TEGEN 2020 PARTICIPEREN GEDETINEERDEN ACTIEF AAN DE ORGANISATIE, UITBOUW EN BEKENDMAKING VAN HET HULP- EN DIENSTVERLENINGSAANBOD IN ALLE GEVANGENISSEN33 15 TEGEN 2020 IS DE CULTUUR- EN SPORTSECTOR GESTIMULEERD OM ACTIEF BIJ TE DRAGEN TOT EEN STERKER UITGEBOUWD AANBOD VOOR GEDETINEERDEN TEGEN 2020 WORDT DE RE-INTEGRATIE VAN GEDETINEERDEN BEVORDERD DOOR KNELPUNTEN OP VLAK VAN TEWERKSTELLING WEG TE WERKEN TEGEN EIND 2017 IS ER EEN SYSTEEM VOOR LEERTRAJECTBEGELEIDING UITGEBOUWD VOOR ALLE GEDETINEERDEN IN DE GEVANGENISSEN IN VLAANDEREN EN BRUSSEL TEGEN EIND 2019 IS DE DIGITALISERING VAN ONDERWIJS IN DE GEVANGENISSEN IN VLAANDEREN EN BRUSSEL OPTIMAAL UITGEBOUWD, REKENING HOUDEND MET DE JUSTITIELE CONTEXT TEGEN EIND 2019 IS HET ONDERWIJSAANBOD IN DE GEVANGENISSEN IN VLAANDEREN EN BRUSSEL OPTIMAAL UITGEBOUWD, GESPREID EN AFGESTEMD Afkortingenlijst

4 Inleiding In dit document wordt een gedetailleerde stand van zaken per doelstelling weergegeven. In een overzichtstabel wordt aan de hand van symbolen de stand van zaken weergegeven. Daarna geven we via fiches toelichting bij de uitvoering van de acties en geven we aan hoe we de uitvoering de komende jaren verder zetten. De fiches bevatten ook specifieke signalen en aanbevelingen en een overzicht van relevante documentatie per doelstelling. 4

5 Stand van zaken uitvoering doelstellingen - overzicht Nr Doelstelling Uitvoering 1. IN 2020 GEBRUIKEN DE HULP- EN DIENSTVERLENENDE ACTOREN HET HULP- EN DIENSTVERLENINGSPLAN OM DE GEDETINEERDE IN ZIJN HULP- EN DIENSTVERLENINGSTRAJECT TE ONDERSTEUNEN 2. OM VANAF 2020 HET HULP- EN DIENSTVERLENINGSAANBOD BETER TE ORIËNTEREN OP DE NODEN EN BEHOEFTEN VAN DE ZWAKSTE DOELGROEPEN, VERWERFT DE GEMENGDE COMMISSIE TEGEN 2019 GRONDIG INZICHT IN HET PROFIEL VAN DE VOLLEDIGE GEDETINEERDENPOPULATIE. 3. MET HET OOG OP HET REALISEREN VAN EEN INTEGRAAL AANBOD, ZOWEL TIJDENS ALS NA DE DETENTIE, WORDT DE HULP- EN DIENSTVERLENING AAN GEDETINEERDEN TEGEN 2018 AFGESTEMD OP DE WERKING VAN DE JUSTITIEHUIZEN 4. TEGEN 2020 WORDT DE REÏNTEGRATIE VAN GEDETINEERDEN BEVORDERD DOOR KNELPUNTEN OP HET VLAK VAN SOCIALE ADMINISTRATIE EN HUISVESTING WEG TE WERKEN 5. TEGEN 2020 WORDT DE DIRECTE SOCIALE OMGEVING VAN GEDETINEERDEN ACTIEF BETROKKEN BIJ HUN RESOCIALISATIE 6. TEGEN 2017 IS HET VAPH-AANBOD BINNEN DE GEVANGENISSEN BETER AFGESTEMD OP HET DIENSTVERLENINGSAANBOD VAN ANDERE PROFESSIONELE ACTOREN TEN AANZIEN VAN GEDETINEERDE/GEÏNTERNEERDE PERSONEN MET EEN HANDICAP 7. TEGEN 2020 IS HET VAPH-AANBOD BINNEN DE GEVANGENISSEN WAAR MOGELIJK UITGEBREID TOT DE RUIMERE DOELGROEP VAN GEDETINEERDEN MET EEN HANDICAP (EN DUS NIET BEPERKT TOT GEÏNTERNEERDEN EN HUN SOCIAAL NETWERK) 8. TEGEN 2017 HERBEKIJKEN DE CGG DE INZET VAN HUN BESCHIKBARE CAPACITEIT OP BASIS VAN DE LOKALE BEHOEFTEN EN MOGELIJKHEDEN IN ELKE GEVANGENIS 9. TEGEN 2020 IS HET HULP- EN DIENSTVERLENINGSAANBOD OPTIMAAL INGESCHAKELD IN DE UITBOUW VAN ZORGCIRCUITS VOOR GEÏNTERNEERDE PERSONEN MET FOCUS OP TOELEIDING NAAR DE GEPASTE RESIDENTIËLE OF AMBULANTE ZORG 10. TEGEN EIND 2016 ONDERZOEKEN DE BELEIDSCOÖRDINATOREN DE RANDVOORWAARDEN EN WERKEN INDIEN MOGELIJK EEN LOKAAL ACTIEPLAN UIT OM DE VERSLAVINGSPROBLEMATIEK BINNEN HUN GEVANGENIS ACTIEF AAN TE PAKKEN SAMEN MET JUSTITIE 11. DE VLAAMSE ADMINISTRATIE (DEPARTEMENT WVG EN AGENTSCHAP ZORG EN GEZONDHEID) WERKT TEGEN EIND 2017 EEN BELEIDSKADER UIT OM EEN BINNEN DE GEZONDHEIDSZORG GEÏNTEGREERD BELEID INZAKE DRUGGEBRUIK/ VERSLAVINGSPROBLEMATIEK BIJ GEDETINEERDEN TE IMPLEMENTEREN 12. VOOR GEDETINEERDEN MET EEN VERSLAVINGSPROBLEMATIEK IS TEGEN 2020 EEN AANGEPAST ZORGAANBOD VOORHANDEN ZODAT HUN RE-INTEGRATIEKANSEN AANZIENLIJK STIJGEN

6 13. IN 2015 MAKEN WE EEN PLAN VAN AANPAK IN HET KADER VAN GEWELDDADIG EXTREMISME IN OVERLEG MET HET DIRECTORAAT- GENERAAL PENITENTIARE INRICHTINGEN EN AFGESTEMD MET HET VLAAMS PLATFORM RADICALISERING 14. TEGEN 2020 PARTICIPEREN GEDETINEERDEN ACTIEF AAN DE ORGANISATIE, UITBOUW EN BEKENDMAKING VAN HET HULP- EN DIENSTVERLENINGSAANBOD IN ALLE GEVANGENISSEN 15. TEGEN 2020 IS DE CULTUUR- EN SPORTSECTOR GESTIMULEERD OM ACTIEF BIJ TE DRAGEN TOT EEN STERKER UITGEBOUWD AANBOD VOOR GEDETINEERDEN 16 TEGEN 2020 WORDT DE RE-INTEGRATIE VAN GEDETINEERDEN BEVORDERD DOOR KNELPUNTEN OP VLAK VAN TEWERKSTELLING WEG TE WERKEN 17. TEGEN EIND 2017 IS ER EEN SYSTEEM VOOR LEERTRAJECTBEGELEIDING UITGEBOUWD VOOR ALLE GEDETINEERDEN IN DE GEVANGENISSEN IN VLAANDEREN EN BRUSSEL 18. TEGEN EIND 2019 IS DE DIGITALISERING VAN ONDERWIJS IN DE GEVANGENISSEN IN VLAANDEREN EN BRUSSEL OPTIMAAL UITGEBOUWD, REKENING HOUDEND MET DE JUSTITIELE CONTEXT 19. TEGEN EIND 2019 IS HET ONDERWIJSAANBOD IN DE GEVANGENISSEN IN VLAANDEREN EN BRUSSEL OPTIMAAL UITGEBOUWD, GESPREID EN AFGESTEMD Legende op schema, verderzetting zoals gepland deels gerealiseerd >> verderzetting met nieuwe deels gerealiseerd >> verderzetting met bijsturing van acties 6

7 Gedetailleerde fiches per doelstelling 7

8 1 IN 2020 GEBRUIKEN DE HULP- EN DIENSTVERLENENDE ACTOREN HET HULP- EN DIENSTVERLENINGSPLAN OM DE GEDETINEERDE IN ZIJN HULP- EN DIENSTVERLENINGSTRAJECT TE ONDERSTEUNEN Actie 1: Op basis van de resultaten van de werkgroep trajectwerking en de ervaring van de gevangenissen waar men aan de slag gaat met de bevindingen van de werkgroep wordt het concept en doel van een hulp- en dienstverleningsplan door de gemengde commissie vastgelegd. lopende in vertraging Oorspronkelijke najaar 2015 Nieuwe 2018 Actie 2: Er wordt een besluit Vlaamse Regering opgemaakt en goedgekeurd dat de informatie-uitwisseling en de gegevensdeling regelt. lopende - in vertraging Oorspronkelijke december 2015 Nieuwe december 2018 Actie 3: Het e-dossiersysteem van de CAW s wordt geoperationaliseerd. Het hulp- en dienstverleningsplan krijgt onder andere vorm door de ingebruikname van dit systeem. Afgerond Oorspronkelijke najaar 2016 Actie 4: We promoten het gebruik van een hulp- en dienstverleningsplan bij alle Vlaamse actoren. nog niet begonnen Oorspronkelijke december 2018 Nieuwe december 2019 In welke mate werd de doelstelling gerealiseerd? Stand van zaken Zitten we op schema? JA NEE Toelichting: Actie 1: Eind 2015 ontwikkelde een gemengde werkgroep onder leiding van het Algemeen Welzijnswerk een eerste kader voor de verduidelijking van het concept en doel van het hulp- en dienstverleningsplan. De fasen tijdens de strafuitvoering en de eraan gekoppelde behoeften van gedetineerden worden hier als scharnierpunten gebruikt. Per fase werden een aantal cruciale vragen en aandachtspunten geïdentificeerd opdat een samenhangend hulp- en dienstverleningstraject uitgestippeld kan worden. Dit kader werd voorgelegd aan de gemengde commissie in het najaar 2015 en diende als fundament voor het wedossier voor de trajectbegeleiders (cfr. subacties). Via enkele proeftuinen in lokale gevangenissen werd het concept uitgeprobeerd en geconcretiseerd. 8

9 Actie 2: Bij de verdere uitwerking van de ontwerptekst voor dit BVR bleek dat het decreet van 8 maart 2013 betreffende de hulp- en dienstverlening aan gedetineerden eerst aangepast moest worden. Dit gebeurde met een mozaïekdecreet dat op 6 juli 2016 werd aangenomen door de Vlaamse Regering. Naar aanleiding van de inwerkingtreding van de Algemene Verordening Gegevensbescherming (Europese regelgeving) en nieuwe inzichten op vlak van gegevensverwerking en -uitwisseling, worden momenteel het regelgevend kader verder voorbereid. Het is de bedoeling deze aanpassingen in 2018 aan de Vlaamse Regering voor te leggen. Actie 3: Het we-dossier van de CAW werd in 2016 uitgebreid met een luik voor Justitieel Welzijnswerk. Het uitgetekende kader voor het hulp- en dienstverleningsplan vormde de leidraad voor de opmaak van dit luik. Verderzetting Hoe zal de doelstelling gerealiseerd worden tegen juli 2020? Signalen en aanbevelingen Relevante documentatie Verderzetting met nieuwe en concretisering van acties Actie 2: nieuwe Acties 1 en 4: Trajectbegeleiders hebben een regierol in het hulp- en dienstverleningstraject van een gedetineerde. Het is belangrijk om de inhoud en het mandaat van deze regierol te concretiseren en de gevolgen voor de samenwerking met de Vlaamse en justitiële partners vast te leggen. Hierin moet het hulp- en dienstverleningsplan een centrale plaats krijgen. Deze oefening wordt afgewerkt tegen eind 2018 en geoperationaliseerd in de loop van Er is nood aan duidelijkheid en aan keuzes op vlak van de informatiedeling tussen de Vlaamse diensten enerzijds en de samenwerking met DG EPI enerzijds. De wijzigingen door Europese regelgeving en het feit dat de wetgeving rond SIDISsuite (Justitie) nog niet in orde is, maakt dat het BVR bij het decreet hulp- en dienstverlening nog niet kan worden gefinaliseerd en dat er ook op het terrein nog vragen betreffende deling van informatie onbeantwoord blijven. - Er is een groei in de praktijk van multi-agency approach. Samenwerking tussen diensten rond één dossier neemt toe, ook met diensten die een opdracht hebben na detentie. De intenties van DG EPI om in te zetten op detentieplanning en gedifferentieerde strafuitvoering, zullen éénmaal ze in praktijk worden gebracht ook kansen bieden voor de hulp- en dienstverlening om op meer effectieve wijze een rol te spelen. - Verslag werkgroep detentietraject - Leidraad: behoeften van gedetineerden per fase van het strafuitvoering/detentietraject - Ontwerpteksten regelgeving Op vraag beschikbaar bij afdeling Welzijn en Samenleving 9

10 2 OM VANAF 2020 HET HULP- EN DIENSTVERLENINGSAANBOD BETER TE ORIËNTEREN OP DE NODEN EN BEHOEFTEN VAN DE ZWAKSTE DOELGROEPEN, VERWERFT DE GEMENGDE COMMISSIE TEGEN 2019 GRONDIG INZICHT IN HET PROFIEL VAN DE VOLLEDIGE GEDETINEERDENPOPULATIE. Actie 1: In kaart brengen welke informatie verzameld moeten worden om inzicht te krijgen in het profiel van de gedetineerden (met specifieke aandacht voor informatie die indicatief is voor kwetsbaarheid). afgerond Oorspronkelijke april - juni 2016 Actie 2: De beschikbare informatiebronnen voor deze gegevens in kaart brengen. afgerond Oorspronkelijke oktober - december 2016 Actie 3: De gemengde commissie heeft met de relevante actoren van Vlaamse Gemeenschap en DG EPI de nodige afspraken i.v.m. de verzameling van de gegevens gemaakt. afgerond Oorspronkelijke oktober - december 2017 Actie 4: De relevante actoren hebben de opgelijste gegevens verzameld volgens de afgesproken procedure. afgerond Oorspronkelijke oktober - december 2018 Actie 5: De relevante actoren bezorgen de gegevens aan de gemengde commissie. afgerond Oorspronkelijke april - juni 2019 Actie 6: De verzamelde profielgegevens verwerken tot een rapport. afgerond Oorspronkelijke oktober - december 2019 Actie 7: De gemengde commissie gebruikt dit rapport als input voor de opmaak van het strategisch plan inzake hulp- en dienstverlening aan gedetineerden. afgerond Oorspronkelijke april - juni 2020 In welke mate werd de doelstelling gerealiseerd? Stand van zaken Zitten we op schema? JA Toelichting: NEE 10

11 Verderzetting Hoe zal de doelstelling gerealiseerd worden tegen juli 2020? Signalen en aanbevelingen Relevante documentatie De aanleiding voor deze doelstelling was vooral geënt op de noden en behoeften waarop de hulp- en dienstverlening moet ingezet worden. Kiezen voor één of meer specifieke deelgroepen binnen de populatie is echter geen evidente oefening gebleken. Voor zover het opportuun is om keuzes te maken, blijken deze sterk te verschillen naargelang de lokale situatie in de gevangenis en/of het domein van de hulp- en dienstverlening waar het om gaat. Op het lokale niveau werden en worden door de beleidsteams wel concrete stappen gezet om de hulpen dienstverlening op maat van specifieke doelgroepen uit te bouwen. Dit blijkt uit de evaluaties van de lokale actieplannen. O.a. in Leuven- Hulp, Hasselt en de gevangenissen van de Noorderkempen werden in dit kader gegevens verzameld om een profielschets te maken van de populatie. We zien bv. aandacht voor oudere gedetineerden (Brugge, Merksplas), anderstaligen (Brugge, Oudenaarde, Leuven-Hulp, ), gedetineerden zonder verblijfststatuut (Turnhout), In Antwerpen wordt verder ingezet op behoeftedetectie en behoeftegericht werken. Ook in een aantal recente wetenschappelijke onderzoeken wordt een focus gelegd op een bepaalde deeldoelgroep (oudere gedetineerden, buitenlandse gedetineerden, gedetineerden met een verslavingsproblematiek, enzovoort). We zien hier voor de gemengde commissie vooral een faciliterende rol, o.a. om inzichten, expertise en goede praktijken te delen over gevangenissen/ domeinen heen. Algemeen blijkt de beschikbaarheid van profielgegevens over de gedetineerdenpopulatie wel een probleem. Het SIDIS-suite systeem van Justitie leent zich moeilijk tot analyse van deze gegevens. Verderzetting met bijsturing van acties Vervanging van acties 1 t.e.m. 7 door volgende acties (: continu tot juni 2020): - Elke actor binnen de Gemengde Commissie bepaalt bij de oriëntering van het aanbod op de noden en behoeften, of ze inzetten op een bepaalde deeldoelgroep en motiveert deze keuze (wetenschappelijke inzichten, lokale noden, onderzoeken, ). - Elke actor onderneemt hierin actie met maximale verkenning van samenwerking over domeinen/actoren heen, met oog voor lokale noden en behoeften. - Elke actor deelt goede praktijken ter inspiratie voor andere domeinen/actoren. Het is zinvol om de evoluties op vlak van geïntegreerd gedetineerdenbeheer binnen DG EPI op te volgen, aangezien deze een invloed hebben op de samenstelling van de gedetineerdenpopulatie. Op termijn kan deze oefening leiden tot meer homogeen samengestelde populaties per inrichting, hetgeen een betere afstemming van de hulp- en dienstverlening op specifieke noden en behoeften mogelijk maakt. - 11

12 3 MET HET OOG OP HET REALISEREN VAN EEN INTEGRAAL AANBOD, ZOWEL TIJDENS ALS NA DE DETENTIE, WORDT DE HULP- EN DIENSTVERLENING AAN GEDETINEERDEN TEGEN 2018 AFGESTEMD OP DE WERKING VAN DE JUSTITIEHUIZEN Actie 1: Oorspronkelijke Nieuwe December 2018 Actie 2: De subsidiëring van CAW, Moderator vzw, De Rode Antraciet vzw, CGG in het kader van o.a. bemiddeling tussen dader en slachtoffer en in het kader van strafuitvoering, die momenteel door het Departement WVG (afdeling Justitiehuizen en afdeling Welzijn en Samenleving) verlopen, wordt geëvalueerd en bijgestuurd zodat er een coherent beleid rond wordt gevoerd. in vertraging januari - maart 2016 Er is een visie ontwikkeld op de werking van de Justitiehuizen, meer bepaald betreffende de begeleiding van personen die vrij zijn onder voorwaarden of op proef en dit wordt afgestemd op de begeleiding die men tijdens detentie krijgt. In vertraging Oorspronkelijke oktober - december 2018 In welke mate werd de doelstelling gerealiseerd? Stand van zaken JA NEE Zitten we op schema? Toelichting: Actie 1: Met het decreet van 15 juli 2016 "houdende diverse bepalingen betreffende het beleidsdomein Welzijn, Volksgezondheid en Gezin", werd een decretale basis voor deze subsidiëringen gecreëerd. Voor de hulp- en dienstverlening aan gedetineerden is met name art. 105 omtrent initiatieven die voorzien in een herstelgericht en constructief hulp- en dienstverleningsaanbod, relevant. Art. 106 betreft dan weer aanbod dat kadert binnen de uitvoering van een beslissing van een gerechtelijke of administratieve overheid. De decretale basis dient nu verder te worden vertaald via uitvoerings-/ subsidiebesluiten. Actie 2: Een voorstel van decreet betreffende de justitiehuizen en de juridische eerstelijnsbijstand werd begin 2018 ingediend in het Vlaams Parlement. Bij de voorbereiding van het voorstel van decreet werden de afdeling Justitiehuizen en Welzijn en Samenleving van het departement betrokken (elk voor hun materie) en is rekening gehouden met voorafgaande trajecten (stakeholdersbevraging, conferentie waar ook de gemengde commissie input voor gaf, het traject van een afdelingsspecifieke missie en visie voor de afdeling Justitiehuizen en gesprekken met belanghebbenden in het kader van de juridische eerstelijnsbijstand). 12

13 Ook dit decreet zal, na goedkeuring, verdere uitwerking dienen te krijgen via uitvoeringsbesluiten. De werkelijke afstemming van de hulp- en dienstverlening tijdens en na detentie dient nog te gebeuren. De krijtlijnen voor de nieuwe werking van de Justitiehuizen dienden eerst duidelijk te zijn, vooraleer de uitvoering van deze doelstelling kon starten. Wel werd een praktijk van samenwerking en afstemming ontwikkeld in een aantal concrete dossiers, zoals Tandem en radicalisering. De verdere uitwerking van het nieuwe kader biedt nu verder de kans om tot een afgestemd en integraal aanbod te komen. Verderzetting Hoe zal de doelstelling gerealiseerd worden tegen juli 2020? Signalen en aanbevelingen Relevante documentatie Verderzetting met nieuwe + met bijsturing van acties Actie 1: nieuwe (zie boven) Actie 2: We wensen deze actie te herformuleren op volgende manier: Er is een visie ontwikkeld op de samenwerking met de Justitiehuizen, meer bepaald betreffende de begeleiding van personen die vrij zijn onder voorwaarden of op proef en dit wordt afgestemd op de begeleiding die men tijdens detentie krijgt. (Nieuwe : juni 2020) Deze verandering kan impliceren dat we in een later stadium de afdeling Justitiehuizen als lid vragen voor de gemengde commissie. De uitvoering van deze doelstelling is in die mate vertraagd dat er aanbod en expertise verloren dreigen te gaan. Het is belangrijk om eerder verworven expertise niet verloren te laten gaan, en deze in de mate van het mogelijke mee te nemen in toekomstige subsidiekaders. - 13

14 4 TEGEN 2020 WORDT DE RE-INTEGRATIE VAN GEDETINEERDEN BEVORDERD DOOR KNELPUNTEN OP HET VLAK VAN SOCIALE ADMINISTRATIE EN HUISVESTING WEG TE WERKEN Actie 1 (beleidsniveau): We inventariseren de belangrijkste knelpunten op het vlak van sociale zekerheid. Gebaseerd op deze analyse maken we een dossier waarin de huidige problemen en corrigerende beleidsaanbevelingen uiteengezet worden. Met dit dossier als basis gaan we in overleg met de relevante partners op verschillende beleidsniveaus. lopende - op schema Oorspr. januari - maart 2018 Actie 2 (operationeel niveau): We analyseren de huidige samenwerking op het vlak van huisvesting en sociale administratie in elke gevangenis. Welke actoren zijn aanwezig en welke niet, zijn er informele of structurele samenwerkingsverbanden, zijn er voorbeelden van good practice, wat zijn de bekommernissen, enzovoort? lopende - op schema Oorspr. januari - maart 2018 Actie 3 (operationeel niveau): Oorspr. januari - maart 2018 Actie 4: We richten een werkgroep resocialisatie op in enkele gevangenissen samen met de relevante partners. Minimaal brengen we het OCMW, huisvestingsorganisaties en de relevante actoren van de gevangenis samen aan tafel. De werkgroepen maken een lokale probleemanalyse en een bijhorend actieplan op. Op het einde van de rit worden de resultaten samengevat in een verslag waarin leerpunten en praktijkgerichte aanbevelingen uiteengezet worden. nog niet begonnen >> te schrappen We organiseren een studiedag waarop de resultaten van alles hierboven gepresenteerd wordt. Daarnaast maken we gebruik van andere gelegenheden om voorbeelden van intersectorale samenwerking op dit vlak te illustreren. nog niet begonnen >> te schrappen Oorspr. juli - september 2018 In welke mate werd de doelstelling gerealiseerd? Stand van zaken JA NEE Zitten we op schema? Toelichting: Actie 1 en 2: De belangrijkste knelpunten op vlak van huisvesting en sociale administratie werden in kaart gebracht. Dit heeft geresulteerd in twee dossiers vanuit het Algemeen Welzijnswerk: Het dossier betreffende sociale zekerheid van gedetineerden bevat hoofdstukken m.b.t. pensioenrechten van gedetineerden, ziekteverzekering en ziekte- of invaliditeitsuitkering, arbeidsongevallenverzekering en beroepsziekteverzekering, penitentiaire arbeid en de sociale zekerheid, werkloosheidsuitkering, gezinsbijslag en de mogelijke steun van het OCMW. 14

15 Verderzetting Hoe zal de doelstelling gerealiseerd worden tegen juli 2020? Signalen en aanbevelingen Relevante documentatie Het geactualiseerde dossier woonproblemen van gedetineerden werd voorgelegd aan het Gemengd Platform dak- en thuisloosheid maar er is beslist dat gedetineerden geen prioritaire doelgroep zijn voor het Globaal plan tegen dak- en thuisloosheid In juni 2017 werd dit dossier besproken met een vertegenwoordiger van het beleidsdomein wonen. Tijdens dit gesprek werden een aantal mogelijke opvolgacties geïdentificeerd (het stimuleren van aanwezigheid van woonwinkels in de gevangenis; een inventaris maken van de opvangtehuizen waar ET mogelijk is (OCMW, CAW ) mogelijks i.s.m. VVSG en de afdeling Justitiehuizen/Vlaams centrum voor elektronisch toezicht. Het beleidsdomein wonen zal vanaf het najaar van 2018 ook vertegenwoordigd zijn in de Gemengde Commissie. Aan de overige voorstellen werd tot op heden nog geen opvolging gegeven. De inventarisatie heeft daarnaast geresulteerd in een werkdocument voor de gemengde commissie (GC) en de lokale teams. Naast een oplijsting van knelpunten (per domein/ overheidsniveau), zijn in dit werkdocument ook suggesties verzameld om te komen tot oplossingen. Op basis van de gemaakte inventaris, stelt de GC voor om tijdens de verdere uitvoering van dit strategisch plan prioritair te focussen op het knelpunt van het in orde brengen van de identiteitskaart (waar geen eenduidige procedure voor bestaat), en daarmee samenhangend, de problemen o.v.v. referentie-adres (hier bestaat wel een formele procedure, maar deze is niet overal gekend/ wordt niet altijd gevolgd). Verderzetting met nieuwe + bijsturing van acties Acties 3 en 4 worden vervangen door volgende acties: We blijven het werkdocument met de inventarisatie van knelpunten en mogelijke oplossingen actief gebruiken, vullen het aan en delen op deze manier goede praktijken. (: continu tot half 2020; zowel bovenlokaal als lokaal) In overleg met de steden en gemeenten stellen we een procedure op en maken we afspraken voor het in orde brengen van de identiteitskaart en het referentie-adres voor gedetineerden, in het kader van de voorbereiding van hun reintegratie. (: ) Vanuit de gemengde commissie blijft de nood en de verwachting geformuleerd worden om een beleid uit te zetten op vlak van wonen voor ex-gedetineerden, gezien de grote impact die huisvesting heeft op de re-integratie. Daarnaast lijken de huidige gesprekken tussen minister Geens en minister De Block rond de overdracht van bevoegdheden op vlak van gezondheidszorg voor gedetineerden een opportuniteit om de problemen inzake sociale zekerheid onder de aandacht te brengen. - Dossier woonproblemen van gedetineerden (AWW) - Dossier gedetineerden en sociale zekerheid (AWW) - Werkdocument knelpunten huisvesting en sociale administratie van gedetineerden Op vraag beschikbaar bij afdeling Welzijn en Samenleving. 15

16 5 TEGEN 2020 WORDT DE DIRECTE SOCIALE OMGEVING VAN GEDETINEERDEN ACTIEF BETROKKEN BIJ HUN RESOCIALISATIE Actie 1: Vanuit Justitieel Welzijnswerk wordt actief gewerkt met de d.s.o. van de gedetineerde in de aanloop naar én na vrijlating. We koppelen onze interventies aan de belangrijkste scharniermomenten tijdens het detentietraject. We bieden de trajectbegeleiders de nodige tools aan om dit doel te bereiken. lopende op schema Oorspronkelijke Voorjaar 2018 Actie 2: We verzamelen kennis en expertise betreffende het werken met de d.s.o. en stellen die ter beschikking aan alle hulp- en dienstverleningsactoren. Dit materiaal stelt hen in staat om de d.s.o. te betrekken bij het aanbod dat zij organiseren. lopende - op schema Oorspronkelijke In welke mate werd de doelstelling gerealiseerd? Stand van zaken JA NEE Zitten we op schema? Toelichting: Via een internationale literatuurstudie werden de behoeften van gedetineerden en naastbestaanden in kaart gebracht samen met een overzicht van good practices. De bevindingen van de werkgroep trajectwerking m.b.t. de fasen van de strafuitvoering en de eraan gekoppelde behoeften werden ook geanalyseerd. Er werd een bevraging van gedetineerden en naastbestaanden uitgevoerd in drie gevangenissen om hun noden, behoeften en ervaringen te capteren. De resultaten van deze bevraging zijn geanalyseerd en teruggekoppeld naar de deelnemende CAW s en medewerkers van vzw Thuisfront. Een artikel hierover werd gepubliceerd in het boek Het gezin in Vlaanderen 2.0 van het Hoger Instituut voor Gezinswetenschappen in mei De resultaten van de bevraging van gedetineerden en naastbestaanden werden toegelicht op een studiedag op 24 oktober samen met good practice voorbeelden van het terrein. De materialen van deze studiedag zijn beschikbaar op het kennisplein. In het voorjaar 2018 rondden we dit initiatief af met een publicatie gebaseerd op de inhoud van de studiedag. 16

17 Verderzetting Hoe zal de doelstelling gerealiseerd worden tegen juli 2020? Signalen en aanbevelingen Relevante documentatie Verderzetting zoals gepland - Samenvatting van de bevraging van gedetineerden en hun directe sociale omgeving Steunpunt Algemeen Welzijnswerk Kunnen familieleden betrokken worden bij de hulp aan gedetineerden? Kurt De Backer, Steunpunt Algemeen Welzijnswerk in Het Gezin in Vlaanderen 2.0., Dirk Luyten, Hans Van Crombrugge en Kathleen Emmery (red.), Galant 2017 Family resilience: de basis voor een methode Steunpunt Algemeen Welzijnswerk Veerkracht in families: schema vertaald Steunpunt Algemeen Welzijnswerk Praktijkvoorbeelden CAW Noord-West Vlaanderen en CAW Oost- Vlaanderen Alle materiaal is terug te vinden op het kennisplein: 17

18 6 TEGEN 2017 IS HET VAPH-AANBOD BINNEN DE GEVANGENISSEN BETER AFGESTEMD OP HET DIENSTVERLENINGSAANBOD VAN ANDERE PROFESSIONELE ACTOREN TEN AANZIEN VAN GEDETINEERDE/GEÏNTERNEERDE PERSONEN MET EEN HANDICAP Actie 1: Starten met een ronde van Vlaanderen ter presentatie van deze VAPH-werking bij de Regionale Overlegnetwerken Gehandicaptenzorg (ROG). nog niet begonnen vervangen door andere actie (zie hieronder) januari - maart 2015 Oorspronkelijke Actie 2: Afstemmingsoverleg opstarten met de schakelteams van Justitie. opgestart eind 2017 mbt het vernieuwd te realiseren opvangbeleid (cfr infra) Oorspronkelijke juli - september 2015 Actie 3: Gerichte info aan de Justitiehuizen over het VAPHdienstverleningsaanbod. opgestart met vertegenwoordiging eind 2017 mbt het vernieuwd te realiseren opvangbeleid (cfr infra) Oorspronkelijke april - juni 2016 In welke mate werd de doelstelling gerealiseerd? Stand van zaken JA NEE Zitten we op schema? Toelichting: De uitvoering van deze doelstelling werd doorkruist door een nieuwe regelgevende en politieke context (invoering van de persoonsvolgende financiering enerzijds + verhoogde aandacht voor uitstroom en doorstroom van geïnterneerde personen met een handicap (PMH) uit andere settings (zoals gevangenissen en forensische psychiatrische centra) naar vergunde zorgaanbieders (VZA) van het VAPH anderzijds): - Via een nieuw BVR werd wel een uitbreiding gerealiseerd van de 3 bestaande werkingen inzake dagopvang voor geïnterneerden met een verstandelijke handicap naar gedetineerden met een verstandelijke handicap. Dit aanbod wordt nu ook geprofileerd naar andere gevangenissen en ook naar de doelgroep van gedetineerde PMH. - Daarnaast zal het aanbod voor geïnterneerden met een handicap die in aanmerking komen om de gevangenis te verlaten, worden uitgebreid (zo zullen in 2018 o.a. 75 bijkomende budgetten worden voorzien naast effectuering van al toegewezen persoonsgebonden budgetten in concrete opvang). Hiertoe werd een conceptueel systeem van directe financiering uitgetekend. De reguliere VAPH-sector moet nu dus gesensibiliseerd worden om te voorzien in bijkomende specifieke opvang voor deze mensen. De afstemming met justitiële actoren is in dit kader volop bezig. Verderzetting Verderzetting met bijsturing van acties 18

19 Hoe zal de doelstelling gerealiseerd worden tegen juli 2020? Signalen en aanbevelingen Relevante documentatie In het eerste semester van 2018 zal voormeld concept van opvang verder operationeel moeten uitgewerkt worden in nauw overleg met andere actoren. Om de vernieuwde vorm van directe financiering voor de opvang, doorstroom en uitstroom van geïnterneerde PMH mogelijk te maken zal ook de bestaande PVF-regelgeving in de loop van 2018 moet worden bijgesteld waar nodig. Tegen eind 2019 verwachten we alleen al met de middelen van het uitbreidingsbeleid, te kunnen voorzien in 110 extra opvangplaatsen. Tegen 2020 moet dit vernieuwd opvangbeleid op kruissnelheid zijn. Het welslagen van deze uitbreidingsoperatie hangt niet alleen af van de constructieve bereidheid van andere administraties en actoren, doch uiteraard ook van het feitelijk engagement van de VAPH-sector om daar op in te tekenen - Besluit van de Vlaamse Regering van 24 november 2017 over de erkenning en subsidiëring van voorzieningen die ondersteuning bieden aan personen met een handicap in de gevangenis, en van units van geïnterneerden - Conceptnota Naar een gepast ondersteuningsaanbod voor geïnterneerde PMH: plan van aanpak 2018&

20 7 TEGEN 2020 IS HET VAPH-AANBOD BINNEN DE GEVANGENISSEN WAAR MOGELIJK UITGEBREID TOT DE RUIMERE DOELGROEP VAN GEDETINEERDEN MET EEN HANDICAP (EN DUS NIET BEPERKT TOT GEÏNTERNEERDEN EN HUN SOCIAAL NETWERK) Actie 1: Onderzoeken of een uitbreiding van de erkenning van de betrokken VAPH-diensten en voorzieningen haalbaar is en in welke mate. Gerealiseerd: vernieuwd BVR van 24 november 2017 Oorspronkelijke april - juni 2015 Actie 2: Bepalen welke drie gevangenissen hiervoor in aanmerking komen. De betreffende projecthouders bepalen zélf hoe zij hun beschikbare capaciteit inzetten Oorspronkelijke oktober - december 2015 Actie 3: Binnen de aangewezen entiteiten worden sensibiliseringsacties opgestart. De betreffende projecthouders geven hier zélf ruchtbaarheid aan in hun circuit Oorspronkelijke januari - maart 2016 In welke mate werd de doelstelling gerealiseerd? Stand van zaken JA NEE Zitten we op schema? Toelichting: Via een nieuw BVR werd een uitbreiding gerealiseerd van de 3 bestaande werkingen inzake dagopvang voor geïnterneerden met een verstandelijke handicap naar gedetineerden met een verstandelijke handicap. Dit aanbod wordt nu ook geprofileerd naar andere gevangenissen. Verderzetting Hoe zal de doelstelling gerealiseerd worden tegen juli 2020? Actueel is er nog geen initiatief genomen tot uitbreiding van de capaciteit voor de projecten dagopvang in de gevangenissen. Signalen en aanbevelingen Relevante documentatie Veel zal afhangen van de ontwikkelingen in het ruimere zorglandschap voor geïnterneerde PMH. Er zijn immers meerdere zorgactoren, ook buiten de VAPH-context. Besluit van de Vlaamse Regering van 24 november 2017 over de erkenning en subsidiëring van voorzieningen die ondersteuning bieden aan personen met een handicap in de gevangenis, en van units van geïnterneerden 20

21 8 TEGEN 2017 HERIJKEN DE CGG DE INZET VAN HUN BESCHIKBARE CAPACITEIT OP BASIS VAN DE LOKALE BEHOEFTEN EN MOGELIJKHEDEN IN ELKE GEVANGENIS Actie 1: De CGG herbekijken hun huidige hulpverlenings-aanbod op basis van kwaliteitsvolle behandelmethoden en voeren een systematische evaluatie en bijsturing uit. lopende - in vertraging Oorspronk januari - maart 2016 elijke Nieuwe 2018 Actie 2: De CGG zetten sterk in op kennisdeling en consolidatie van expertise m.b.t. hun hulpverleningsaanbod in de gevangenissen afgerond Oorspronk Oktober december 2015/ januari - maart 2016 elijke Actie 3: De CGG stemmen hun hulpverleningsaanbod af op alle andere actoren binnen de interne en externe hulp- en dienstverlening en onderzoeken binnen die lokale context of een intensievere samenwerking met de medische dienst en de zorgfuncties vanuit Justitie een beter afgestemde zorg voor de betrokken gedetineerde kan betekenen. lopende in vertraging Oorspronk januari - maart 2016 elijke Nieuwe 2018 Actie 4: Op basis van het traject van interne kennisdeling en afstemming met andere actoren, herijken de CGG de inzet van hun beschikbare capaciteit om maximaal in te kunnen spelen op de lokale behoeften en mogelijkheden in elke gevangenis (samenstelling, verloop en noden van de gevangenispopulatie, mogelijkheden/ beperkingen qua infrastructuur, ). lopende - in vertraging Oorspronk oktober - december 2016 elijke Nieuwe 2018 In welke mate werd de doelstelling gerealiseerd? Stand van JA NEE zaken Toelichting: Zitten we op schema? De nood aan behandeling en preventie van mentale gezondheidsproblemen is zeer hoog. Recent onderzoek van de universiteit Gent leert dat de helft van de gedetineerden in de loop van zijn of haar leven de diagnose kreeg van één of meerdere psychiatrische stoornissen. Een inschatting van het benodigde GGZ- 21

22 aanbod dient te gebeuren op basis van een reële inschatting van de zorgbehoefte. De recent beschikbare onderzoeksdata en de CGG gegevens uit het Elektronisch Patiëntendossier (EPD) laten toe om een onderbouwde analyse te maken van de kloof tussen momenteel beschikbaar aanbod gefinancierd vanuit het strategisch plan en de reële zorgbehoefte bij gedetineerden. De van deze strategische doelstelling diende te worden bijgestuurd door de uitrol van de federale besparingen (Anders Werken) en de later dan oorspronkelijk voorziene verschijningsdatum van de KCE-studie HSR Prisons- Organisatie van de gezondheidszorg in de Belgische gevangenissen: zorgbehoeftes, zorggebruik en perspectieven. Actie 1: de inventarisatie-oefening van het huidige hulpverleningsaanbod van de CGG werd eind 2017 afgerond. Deze oefening startte op in 2016 maar diende geactualiseerd te worden naar aanleiding van de rationaliseringsoefening binnen DG EPI (Anders Werken). In een aantal gevangenissen heeft deze besparing een negatieve impact (= minder therapeutische sessies) op het CGG-aanbod. Actie 2: de vormingsnoden bij de CGG zijn geïnterventariseerd. Niet alleen de thema's waarrond men wil verdiepen, maar ook de manier waarop. Conclusie van deze inventarisatie is dat de forenische CGG-teams zowel vormings- als intervisievragen hebben. Het bestaande aanbod vanuit relevante vormings- en opleidingspartners op het forensische domein wordt systematisch aan de coördinatoren van de forensische CGG-teams bezorgd. Het tweemaandelijks coördinatorenoverleg is een forum voor kennisdeling rond inhoudelijke en zorgorganisatorische thema s. In juni 2016 werd een vormings- en intervisiedag uitgewerkt rond een aantal thema's, o.a. ontkenning bij seksueel delinquenten en motivationele technieken om hier zowel intra- als post-penitentiar rond te werken, de relatie tussen seksuele delinquentie en autismespectrumstoornissen, de relevantie van het onderzoek naar het gezondheidsprofiel van gedetineerden uitgevoerd door de universiteit Gent, Deze dag werd zeer positief geëvalueerd en er werd reeds een vervolg aan gekoppeld (o.a. een intervisietraject rond werken met ontkenning in samenwerking met het UFC). Actie 3: De inzet van de CGG wordt geïnventariseerd en dit wordt afgezet tegen de resultaten van het onderzoek naar het gezondheidsprofiel van gedetineerden (Universiteit Gent). Het afstemmen van het hulpverleningsaanbod is afhankelijk van de lokale bereidheid in de gevangenis en de regio. Hierin zitten lokaal zeer grote verschillen (cfr. situatie in de Brusselse gevangenissen bijvoorbeeld in vergelijking met de gevangenis Antwerpen). In kader van het TANDEM-project werd de voorbije periode een afgestemd toeleidingsaanbod uitgewerkt dat vanaf half 2017 wordt geïmplementeerd. Bedoeling is om de toeleiding van gedetineerden na detentie richting GGZ te faciliteren in een samenspel tussen partners vanuit justitie (zorgequipes/wisselwerking met PSD) en Vlaamse actoren (JWW, CGG, verslavingszorg, ). 22

23 De resultaten van het KCE onderzoek over de organisatie van de gezondheidszorg in de Belgische gevangenissen zal ook inspirerend zijn in het licht van afstemming met de medische functie en andere zorgfuncties binnen de gevangenismuren. Verderzettin g Hoe zal de doelstelling gerealiseerd worden tegen juli 2020? Signalen en aanbeveling en Relevante documentati e Actie 4: zal in de loop van 2018 worden afgerond op basis van alle input uit de voorgaande acties. Verderzetting met nieuwe - actualisatie inventarisatie-oefening naar aanleiding van de federale besparingen (Anders Werken) is afgerond - grondige analyse van de resultaten en aanbevelingen uit de KCE-studie (Organisatie van de gezondheidszorg in de Belgische gevangenissen: zorgbehoeftes, zorggebruik en perspectieven) wordt afgerond tegen mei bespreking van de inventarisatie-oefening en de resultaten uit wetenschappelijk onderzoek (KCE, Universiteit Gent) in functie van opmaak van een kloofanalyse gebeurt tegen juni afwerking nota herijking van het CGG-aanbod en goedkeuring binnen het forensisch CGG-overleg is gepland in september 2018 De federale besparingen hadden een negatieve impact op de uitvoering van deze strategische doelstelling. Focus lag de voorbije periode voornamelijk op het behouden van het bestaande CGG-aanbod. De CGG speelden een actieve rol bij de opstart van de TANDEM-werking. - KCE-onderzoek omtrent de toekomstige organisatie van de gezondheidszorg in Belgische gevangenissen - Onderzoek gezondheidsprofiel gedetineerden: heidsprofiel_gedetineerden_def.pdf - Onderzoek prevalentie psychische/psychiatrische stoornissen in detentie (Favril, Vander Laenen, Audenaert 2017) 23

24 9 TEGEN 2020 IS HET HULP- EN DIENSTVERLENINGSAANBOD OPTIMAAL INGESCHAKELD IN DE UITBOUW VAN ZORGCIRCUITS VOOR GEÏNTERNEERDE PERSONEN MET FOCUS OP TOELEIDING NAAR DE GEPASTE RESIDENTIËLE OF AMBULANTE ZORG Actie 1: Er wordt een beleidscoördinator ingezet in het FPC te Gent om de zorgen dienstverlening af te stemmen. Actie 2: Actie 3: Actie 4: Oorspronkelijke Oorspronkelijke Oorspronkelijke Oorspronkelijke afgerond januari - maart 2016 In elke penitentiaire instelling met geïnterneerde personen heeft het beleidsteam zicht op de cartografie van de betrokken populatie en op het regionale aanbod van zorgvoorzieningen zodat alle actoren hun acties meer kunnen richten in functie van toeleiding. lopende - op schema oktober - december 2019 Alle betrokken actoren stemmen hun inspanningen af in functie van een kwaliteitsvolle installatie van een gepast individueel zorgtraject voor geïnterneerde personen. Vanuit de verbeterprojecten binnen het strategisch meerjarenplan geïnterneerden worden individuele zorgtrajecten geïnitieerd. lopende - op schema oktober - december 2019 Binnen de muren stemmen de hulpverleners van de CGG hun inspanningen af op die van de partners vanuit justitie, justitieel welzijnswerk en volksgezondheid om een antwoord te bieden op de onbeantwoorde hoogste noden van geïnterneerde personen. afgerond januari - maart 2016 In welke mate werd de doelstelling gerealiseerd? Stand van zaken Zitten we op schema? JA Toelichting: NEE Actie 1-2: De Vlaamse beleidscoördinator (zorg- en dienstverlening aan geïnterneerden) heeft zijn standplaats in het Forensisch Psychiatriche Centrum (FPC) te Gent. Op 29/05/2017 heeft de Beleidsraad WVG het 24

25 geactualiseerde actieplan zorg- en dienstverlening aan geïnterneerden goedgekeurd. De beleidscoördinator zal ook het FPC Antwerpen opvolgen. Voor de uitwerking van een aangepaste hulp- en dienstverlening in de beide FPC werd er gemeenschappelijk overleg geïnstalleerd en komen er regelmatig updates van het globaal plan hulp- en dienstverlening aan geïnterneerden voor FPC. Het is de lokale verantwoordelijkheid van elk beleidsteam om zicht te krijgen op de populatie in hun gevangenis. De mate waarin dit reeds gebeurd is, verschilt per gevangenis. De inzet van de forensische netwerkcoördinatoren en de schakelteams (federale overheid) krijgen positieve feedback. Zij vormen een echte schakel in het zoeken naar een gepast zorgtraject voor de geïnterneerde. Actie 3: Deze uitvoering zit goed op schema. Door de verhoogde aandacht voor geïnterneerden, zijn zowat alle niveaus in het aanbod intussen uitgewerkt (van FPC tot ambulant): Fase 1: Uitbereiding mid security = afgerond. Fase 2: installatie schakelteams en netwerkcoördinatoren = afgerond. Fase 3: uitbreiding aanbod naar geïnterneerden: Long stay opgestart in Bierbeek en aanbod voor geïnterneerde vrouwen in Zelzate (waren voorheen niet aanwezig). Actie 4: De medewerkers doen dit permanent. Verderzetting Verderzetting zoals gepland Hoe zal de doelstelling gerealiseerd worden tegen juli 2020? Signalen en aanbevelingen Relevante documentatie / Geactualiseerd actieplan zorg- en dienstverlening aan geïnterneerden (26/06/2017) Update globaal plan hulp- en dienstverlening FPC (12/12/2017) Op vraag beschikbaar via afdeling Welzijn en Samenleving. 25

26 10 TEGEN EIND 2016 ONDERZOEKEN DE BELEIDSCOÖRDINATOREN DE RANDVOORWAARDEN EN WERKEN INDIEN MOGELIJK EEN LOKAAL ACTIEPLAN UIT OM DE VERSLAVINGSPROBLEMATIEK BINNEN HUN GEVANGENIS ACTIEF AAN TE PAKKEN SAMEN MET JUSTITIE Actie 1: De bovenlokale werkgroep waarin vertegenwoordigers van Justitie en de gemengde commissie elkaar ontmoeten- bepaalt de noodzakelijke voorafgaande voorwaarden die moeten vervuld zijn om een effectieve aanpak van de verslavingsproblematiek binnen de muren mogelijk te maken. Afgerond Oorspronkelij oktober - december 2015 ke Actie 2: De door de bovenlokale werkgroep uitgewerkte noodzakelijke voorafgaande voorwaarden worden toegelicht aan de gemengde commissie, de beleidscoördinatoren en de lokale beleids- en coördinatieteams. Afgerond Oorspronkelij april - juni 2016 ke Actie 3: De beleidscoördinator en het beleidsteam brengen in kaart in welke mate en tegen welke termijn invulling kan gegeven worden aan de noodzakelijke voorafgaande voorwaarden. On hold Oorspronkelij januari - maart 2016 ke Actie 4: De gemengde commissie vertaalt in samenspraak met de lokale beleidsteams tegen midden 2016 de aanbevelingen uit relevant wetenschappelijk onderzoek inzake de Centrale Aanmeldingspunten (CAP), inzake druggebruik en dubbeldiagnoses in de gevangenis, naar operationaliseerbare acties. Daarbij wordt het bestaand materiaal (zoals het ondersteuningsmateriaal m.b.t. de uitwerking van een alcohol- en drugbeleid in de gevangenis vanuit VAD ism regionale CGG-preventiemedewerkers optimaal benut. Deze aanbevelingen en operationaliseerbare acties worden in een procesondersteunend draaiboek gebundeld en ter beschikking gesteld van elk lokaal beleidsteam. Deels lopend (TANDEM) Oorspronkelij juli - september 2016 ke Actie 5: Met noodzakelijke voorwaarden en operationaliseerbare acties als referentiekader werken de lokale beleidsteams een lokaal actieplan uit voor de aanpak van de verslavingsproblematiek in hun gevangenis. On hold Oorspronkelij oktober - december 2016 ke In welke mate werd de doelstelling gerealiseerd? Stand van zaken JA Toelichting: NEE 26

27 Zitten we op schema? Een ontwerp van voorwaardenkader is uitgewerkt door de Vlaamse beleidscoördinatoren van de afdeling Welzijn en Samenleving. Dit voorwaardenkader is voorgesteld aan de betrokken partners van Zorg & Gezondheid en aan de leden van de Gemengde Commissie. Vooraleer de beleidscoördinatoren en de beleidsteams lokaal een analyse maken en een lokaal actieplan uitwerken, is er meer duidelijkheid nodig over de totstandkoming van een ruimer drugsbeleid in de gevangenissen (zie doelstelling 11, o.l.v. Zorg en Gezondheid) Uit de resultaten van het Prosper-onderzoek, dat de werking van de Centrale Aanmeldingspunten Drugs binnen de gevangenissen evalueerde, werden conclusies getrokken. Er werd besloten om een vernieuwde module aanmelding en toeleiding van gedetineerden met een GGZ/verslavingsproblematiek na detentie uit te werken. Halverwege 2017 is het betreffende TANDEM-team in volle opstart. Verderzetting Hoe zal de doelstelling gerealiseerd worden tegen juli 2020? Signalen en aanbevelingen Relevante documentatie Verderzetting met nieuwe Er is meer duidelijkheid nodig omtrent het proces om tot een geïntegreerd beleid inzake druggebruik/verslavingsproblematiek bij gedetineerden te komen (= doelstelling 11). Het op gang brengen van het lokale beleid moet hierin passen. In afwachting van deze verduidelijking, engageren de hulp- en dienstverlenende partners zich projectmatig i.k.v. drugpreventie binnen de gevangenis van Hasselt. / Eindrapport Prosper-onderzoek: df Rapport gezondheidsprofiel gedetineerden: ondheidsprofiel_gedetineerden_def.pdf 27

28 11 DE VLAAMSE ADMINISTRATIE (DEPARTEMENT WVG EN AGENTSCHAP ZORG EN GEZONDHEID) WERKT TEGEN EIND 2017 EEN BELEIDSKADER UIT OM EEN BINNEN DE GEZONDHEIDSZORG GEÏNTEGREERD BELEID INZAKE DRUGGEBRUIK/ VERSLAVINGSPROBLEMATIEK BIJ GEDETINEERDEN TE IMPLEMENTEREN Actie 1: De Vlaamse administratie bespreekt de resultaten van het relevant wetenschappelijk onderzoek (o.a. rond de werking van de Centrale Aanmeldpunten) met alle betrokken stakeholders uit de gezondheidszorg en het justitieel welzijnswerk en onderzoekt samen met hen hoe de vertaalslag naar de praktijk binnen de muren moet gemaakt worden. afgerond Oorspronkelijke oktober - december 2016 Actie 2: De Vlaamse administratie brengt in kaart welke mogelijkheden zich aandienen door de overheveling van bevoegdheden inzake de RIZIVconventies verslaafdenzorg, inzake de initiatieven Beschut Wonen, voor een toekomstig drugbeleid in de gevangenis en post-penitentiair en stemt deze mogelijkheden maximaal af op het reeds beschikbare of potentiële aanbod van actoren die nu reeds een rol spelen in dit strategisch plan (zoals het CAP, de CGG, de TAD-preventiewerkers vanuit de CGG, ). Lopende in vertraging Oorspronkelijke oktober - december 2017 Nieuwe Eind 2018 Actie 3: De Vlaamse administratie agendeert het beleid inzake de verslavingsproblematiek op relevante Interministeriële Conferentie(s) in functie van een gecoördineerd beleid tussen alle betrokken beleidsdomeinen en niveaus (Justitie, Volksgezondheid, zowel Vlaams als federaal). lopende - op schema Oorspronkelijke Doorlopend In welke mate werd de doelstelling gerealiseerd? Stand van zaken Zitten we op schema? JA NEE Toelichting: De resultaten van het PROSPER onderzoek werden eind 2016 bekend gemaakt. De Vlaamse Overheid besloot om in 2017 een vernieuwd model van aanmelding en toeleiding van gedetineerden naar de gepaste hulpverlening na hun detentie op te zetten. In een Vlaamse stuurgroep met alle betrokken actoren werd een template uitgewerkt. Het nieuwe TANDEM-team is halverwege 2017 in volle opstart. Dankzij dit vernieuwde model zijn de GGZ-partners nauw betrokken en mee verantwoordelijk om gepaste hulpverlening voor ex-gedetineerden te realiseren. Deze werking wordt in 2018 verdergezet. Daarnaast zullen 28

29 dit jaar nog andere mogelijkheden worden verkend. De afstemming met de federale overheid (cfr. actie 3) is daarbij belangrijk. Actie 3 wordt doorlopend opgenomen (is een actie met ) o.a. via participatie van de Vlaamse overheid in de Algemene Cel Drugs en de Cel Gezondheidsbeleid Drugs. Vooral de resultaten van het KCE-onderzoek rond de gezondheidszorg in de Belgische gevangenissen (gepubliceerd eind 2017) zijn belangrijk voor deze afstemming. De federale overheid is in december 2017 in dit kader ook gestart met 3 pilootprojecten binnen gevangenissen, die 2 jaar zullen lopen, en waartoe Vlaanderen zich zal moeten verhouden. Verderzetting Hoe zal de doelstelling gerealiseerd worden tegen juli 2020? Signalen en aanbevelingen Relevante documentatie Verderzetting met nieuwe De Vlaamse bevoegdheid m.b.t. drugbeleid binnen de gevangenissen is momenteel nog onduidelijk. Dit wordt in de loop van 2018 verder uitgeklaard. Met TANDEM zal in het kader van een tussentijdse evaluatie nagegaan worden welke externe partners betrokken zijn of kunnen worden. / KCE-onderzoek naar de organisatie van gezondheidszorg binnen de Belgische gevangenissen: 29