Prof. Dr. H.W. Volberda

Transcriptie

1 Prof. Dr. H.W. Volberda Bepaalt het Verleden de Toekomst van een Organisatie? Erasmus Universiteit Rotterdam, Erasmus Strategic Renewal Centre

2 Prof. Dr. H.W. Volberda Lang bestaande Ondernemingen Transformatietrajecten Theorie Rol management Exploitatie / Exploratie Agenda Continuïteitskenmerken Vopak

3 Lang bestaande ondernemingen zijn een uitzondering op de regel Lang bestaande ondernemingen Bijna 40% van de Fortune 500 bedrijven uit 1983 is er niet meer, 60% van de lijst uit 1970, en GE is de enige overlevende van de DOW Jones Index van 1900 (Caulkin,, 1995).

4 Voorbeelden Cambridge University Press (Opg ) Lang bestaande ondernemingen Stora (13e Eeuw) Royal Pakhoed (17e Eeuw) Overleven Lange levensduur Geboorte Gemiddelde levensduur Overlijden

5 Prof. Dr. H.W. Volberda Lang bestaande Ondernemingen Theorie Agenda

6 Theorie Selectie Adaptatie Populatie ecologie structurele inertie Institutionele theorie kuddegedrag Dynamische vaardigheden vernieuwen van kerncompetenties Behavioral theorie of the firm speelruimte en strategische intentie Evolutionaire theorie perfectioneren van routines Leertheorie aanpassing gebaseerd op leren, ontleren, herleren Resource-based theorie exploitatie van kerncompetenties Strategische keuze theorie keuzemogelijkheden management

7 Theorie Continuïteit van ondernemingen Collins,, J.C. en Porras, J.I. (1999) Built to Last: Succesful habits of Visionary Companies. De Geus, A. (1997) The Living Company: Habits for Survival in a Turbulent Environment. Volberda,, H.W. (1998) Building the Flexible Firm Meyer,, M.W. and Zucker L.G. (1989) Permanently Failing Organizations

8 Theorie Continuïteit gedefinieerd Progress and preservation of core ideologie Constructive friction: change vs. preservation Collins,, J.C. en Porras, J.I. (1999); Volberda,, H.W. (1998) Balance between probing the environment versus strong sense of identity combined with financial risk averse behavior De Geus, A. (1997) High performance is not a prerequisite for longetivity Generalist firms posses higher survival chances compared to specialist firms in turbulent environments Meyer,, M.W. and Zucker,, L.G. (1989)

9 Theorie Overzicht van continuïteitskenmerken Eigenschap Consequentie Auteurs: Omgevingsgerichtheid Aanpassing van organisatie De Geus Sterk identiteitsgevoel Handhaven van kernideologie, Mentorschap, Interne CEOs Collins & Porras, De Geus, Hall Tolerantie, decentralisatie Perifere activiteiten De Geus Tolerante management stijl Ruimte voor ambiguïteit, positieve feedback, vernieuwing van denkkaders Collins & Porras, Hall Financiële kracht Onafhankelijkheid, flexibiliteit De Geus, Hall Actie & experimenteren Verandering Volberda Ambitieuse missies Drive voor vooruitgang Collins & Porras Continue zelfverbetering Drive voor vooruitgang Collins & Porras

10 Prof. Dr. H.W. Volberda Lang bestaande Ondernemingen Theorie Exploitatie / Exploratie Agenda

11 Exploitatie Routines Fit Verbeterend leren (single loop) Incrementele verandering Competentie-fuik

12 Exploratie Vernieuwings-fuik Dynamische vaardigheden Stretch Afleren (double loop) Radicale verandering

13 Exploratie/Exploitatie van banken/verzekeraars Exploratie Exploitatie

14 Interne vernieuwing Nieuwe business Kantoren afslanken Reorganisaties Lancering nieuwe producten

15 Externe vernieuwing Fusie Overnames Joint-ventures Allianties

16 Externe/Intern: bedrijfsniveau Intern Extern

17 Kuddegedrag 100 % Exploratie activiteiten 50 Prudential Barclays ING ING Aegon ABNAMRO Lloyds TSB Rabobank Fortis % Externe activiteiten

18 Prof. Dr. H.W. Volberda Lang bestaande Ondernemingen Transformatietrajecten Theorie Exploitatie / Exploratie Agenda

19 flexibel Hoog Routinisering planmatig Eploitatie rigide Laag Beperkt Exploratie chaotisch. Breed

20 Hoog flexibel Revitalisering planmatig Eploitatie rigide Laag Beperkt Exploratie chaotisch. Breed

21 Hoog flexibel Duale trajecten planned Eploitatie rigid Laag Beperkt Exploratie chaotisch. Breed

22 Hoog flexibel Duale trajecten planned Eploitatie rigid Laag Beperkt Exploratie chaotic. Breed

23 Prof. Dr. H.W. Volberda Lang bestaande Ondernemingen Transformatietrajecten Theorie Rol management Exploitatie / Exploratie Agenda

24 Top management Rol van Management PASSIEF Evoluerend ACTIEF Directief Lager en Middel management PASSIEF Markt dominant Geen kennisintegratie (holdingstructuur) Volgen van industrieregels Faciliterend Top management dominant Stuurt kennisintegratie (hiërarchie) Aanpassen aan industrieregels Transformerend ACTIEF Lager & Midden man.. dominant Initiëren kennisintegratie (los intern netwerken) beïnvloeden van industrieregels Organisatie dominant Sterke kennisintegratie (sterk intern netwerk) Veranderen van industrieregels

25 Top management Rol van Management PASSIEF Evoluerend ACTIEF Directief Lager en Middel management PASSIEF Faciliterend Facilitated Transformational ACTIEF Faciliterend Transformerend

26 Prof. Dr. H.W. Volberda Lang bestaande Ondernemingen Transformatietrajecten Theorie Rol management Exploitatie / Exploratie Agenda Continuïteitskenmerken Vopak

27 Dynamische analyse van Royal Pakhoed Continuïteitskenmerken Vopak 383 jaar oud Aktief in Tankopslag, Logistiek, en Distributie voor de olie en chemische industrie voor verscheidene jaren Pakhoed is het resultaat van een fusie (1967) Blauwhoedveem (Opg ) Pakhuismeesteren (Opg ) Onlangs is Pakhoed met Van Ommeren gefuseerd tot Vopak

28 Continuïteitsmodel Continuïteitskenmerken Vopak Lange-levende onderneming Co-evolutie Omgeving Enablers Decentralisatie Tolerant Management stijl Omgevingsgerichtheid Sterk identiteitsgevoel Adaptatie Exploitatie Exploratie Dynamische fit

29 Continuïteitsmodel De volgende 3 dimensies verklaren de lange levensduur Continuïteitskenmerken Vopak Continuïteitskenmerken (structuur en cultuur) Patroon van exploitatie/exploratie Dynamische fit organisatie en de omgeving

30 Analyse continuïteitskenmerken Pakhoed Continuiteitskenmerken Vopak Enablers Relevante aspecten - Pakhoed + Sterk identiteitsgevoel Identificatie zwak sterk Socialisatie nieuwkomers laag hoog Tolerante Management Stijl Management stijl instrueren delegeren Omgevingsgerichtheid Externe oriëntatie gesloten open Decentralisatie Hiërarchische niveaus veel weinig Verticale specialisatie hoog laag Delegeren laag hoog

31 Strategische Acties Pakhoed Exploitatie Expansie/afslanking traditionele haven bedrijf reorganisatie Pakhoed 69/ 70 acquisitie Furness fusie Unitcenter/ECT verkoop Furness Expansie olie en chemische opslag expansie Rotterdam (Europak) acquisitie Pakhoed USA start Singapore Terminal acquisitie Pan Ocean Opslag Continuiteitskenmerken Vopak Exploratie Verticale integratie chemische opslag, distributie en transport acquisitie Broere acquisitie Lambert-Rivière acquisitie Univar Diversificatie onroerend goed expansie onroerend goed activiteiten acquisitie Hexalon/Ackerman 100% eigenaar Polyzathe desinvesteren onroerend goed Nieuwe activities acquisitie Onatra (landvracht) ontwikkeling offshore activiteiten olie exploitatie (Oranje Nassau) acquisitie Pand-air (luchtvracht)

32 Ratio Exploitatie/Exploratie Pakhoed Continuïteitskenmerken Vopak 120% 100% 80% 60% 40% 20% 0% Exploratie Exploitatie

33 Continuïteit Pakhoed Laag Aanpassingsvermogen Hoog Continuïteitskenmerken Vopak Laag Mate van Exploratie hoog Veembedrijven Evoluerend Eigenaars pakhuizen Olieopslag Chemieopslag Faciliterend Directief Containers Internationalisatie olie/chemieopslag Chemische distributie Transformerend Luchtvracht expeditie Scheepvaart Wegtransport Onroerend goed

34 Stellingen Volberda Strategie = Begrijpen verleden + Maken toekomst Continuïteitskenmerken Vopak Lang bestaande ondernemingen weten een balans aan te brengen tussen exploitatie en exploratie Wanneer gevestigde ondernemingen geconfronteerd worden met toenemende concurrentie moeten zij duale trajecten van strategische vernieuwing doorlopen: stapsgewijze revitalisering van kernactiviteiten en radicale transformatie door het opzetten van nieuwe chaotische enclavese Strategische vernieuwing van gevestigde ondernemingen vereist een duale management stijl