Dorpspaspoort Driebruggen Strategische visie Vitale dorpskernen Zuid-Holland

Transcriptie

1 Dorpspaspoort Driebruggen Strategische visie Vitale dorpskernen Zuid-Holland

2 functionele dimensie sociale dimensie ruimtelijke dimensie 2

3 Voor u ligt het dorpspaspoort van Driebruggen. Dit dorpspaspoort is onderdeel van de onderzoeksopdracht strategische verkenning vitaliteit dorpskernen Zuid-Holland. Naast dit document dorpspaspoort Driebruggen is er een hoofddocument vitale dorpskernen Zuid-Holland waarin achtergronden en doelstellingen van het onderzoek beschreven zijn. Voor een zestal kernen is een separaat document gemaakt waarin een verkenning is weergegeven van de betreffende kern en waarin ruimtelijke vraagstukken en opgaven zijn geformuleerd op basis van die verkenning. Vervolgens zijn enkele interventies geschetst ter versterking van de vitaliteit van de kern. 3

4 Colofon Provincie Zuid-Holland Arjan de Wit (projectleider) Gielijn Blom LOS stadomland Gerbert Smulders Roelof Goodijk Jeanine Beekman Hein van Duppen Gaby Rasenberg versie: 16 oktober

5 INHOUDSOPGAVE 1 Inleiding 7 2 Verkenning van de dorpen 13 3 Conclusies en advies 31 4 Interventies 37 5

6 6

7 1 INLEIDING 7

8 8 Zand De basis van Zuid-Holland Klei Veen

9 1.1 Het doel van dit onderzoek De provincie Zuid-Holland heeft te maken met een grote woningbouwopgave en heeft daartoe een nieuwe verstedelijkingsstrategie voor de (middel)lange termijn opgesteld. De provinciale ambitie is om een meerkernige metropool met sterke kernen in een vitaal netwerk te ontwikkelen. Verstedelijking volgt hierin het principe: toekomstproof maken van bestaande steden en dorpen, waaronder woningbouw voor eigen behoefte. In deze verstedelijkingsstrategie zal de grootste groei van het aantal woningen in de grote steden liggen, omdat hier de druk het grootst is. Door regio s met plattelandskernen is echter ook aandacht gevraagd voor de vitaliteit van de kleinere kernen in de provincie. Zij geven aan, dat ook in landelijke regio s de gemeentes woningen willen bouwen om inwoners te trekken en de regio vitaal en leefbaar te houden. Echter wil de provincie een zuinig ruimtegebruik en voor de lange termijn eventuele leegstand of waardedaling van woningen in kleine kernen voorkomen. Daarom is binnen de provincie de behoefte ontstaan aan een breder perspectief op de vitaliteit van kleine kernen. De provincie heeft een verkenning opgezet naar de vitaliteit van kleine kernen en mogelijke interventies die daaraan bijdragen. Hierin wordt onderzocht welke (andere) strategieën denkbaar zijn om de vitaliteit van kleine kernen integraal te versterken, passend bij de identiteit, kwaliteiten en ligging van het betreffende dorp. 1.2 Doel van het schetsboek en de dorpspaspoorten De strategische verkenning, die de provincie Zuid-Holland uitvoert, bestaat uit verschillende parallel lopende sporen: een ruimtelijk, economisch en sociaal-maatschappelijk spoor. Het voorliggende onderzoek richt zich op het ruimtelijk spoor: de ruimtelijkprogrammatische opgave van vitale kernen. Daartoe hebben we onderzoek gedaan in zes kleine kernen in Zuid-Holland. Naast het hoofddocument is er per kern een afzonderlijk document gemaakt waarin analyse, opgaven en interventies zijn beschreven. Voor de selectie van de zes dorpen is op basis de volgende criteria door de provincie Zuid-Holland een groslijst opgesteld: Dorpen met een grootte tussen de en inwoners. Er is gekozen voor een bandbreedte in de grootte van de dorpen; Landschappelijke/cultuurhistorische/typologische variatie (kwaliteitskaart Z-H). Er is gekozen voor spreiding van de dorpen over de verschillende gebiedstypen; Positie in het stedelijk netwerk. Er zijn dorpen gekozen die deels dicht in een stedelijk netwerk liggen en deels op een wat grotere afstand. Vervolgens is binnen de groslijst op basis van regionale spreiding en verwachte voorbeeldwerking een definitieve keuze gemaakt. De verkenning is in vijf stappen opgebouwd: 1. Ruimtelijke analyse van de zes dorpen (kaartenstudie en veldbezoek); 2. Analyse van de gezamenlijke opgaven in de dorpen; 3. Bedenken van ruimtelijke interventies voor de opgaven; 4. Gesprekken bij de betreffende gemeenten en/of dorpen; 5. Aanpassing van de ruimtelijke interventies aan specifieke omstandigheden in de dorpen. Toelichting op deze stappen Er is gestart met een ruimtelijke analyse van de zes dorpen op basis van een kaartenstudie en waarneming. In deze ruimtelijke analyse is gekeken naar: Opbouw van het dorp in het landschap en bebouwingstructuren; Bereikbaarheid en ontsluitingsstructuur; Openbare ruimte en groen; Commerciële en maatschappelijke voorzieningen; De vormgeving, bereikbaarheid en uitstraling van de randen van de kern; Bijzonderheden in de fysieke ruimte. De analyse van de kernen en de samenhang daarin is niet uitputtend geweest, maar richtte zich op het vinden van gemeenschappelijke ruimtelijke opgaven. Voor een integraal plan, om de vitaliteit van dorpen te versterken, 9

10 De historische lintstructuren De oude pitten (historische concentraties) De naoorlogse woonwijken 10

11 is het zinvol om de analyse uit te breiden met cijfers en kwalitatieve analyses ten aanzien van bijvoorbeeld woningtypes, verkeersstromen, aantal en type arbeidsplaatsen, dagelijkse pendelbewegingen en bevolkingsontwikkelingen, voorzieningenniveau en maatvoeringen van openbare ruimte en vaatwijdte tussen woonblokken en groen. Met deze gegevens ben je beter in staat om heel gerichte en meer integrale interventies in de dorpen te ontwerpen. Vanuit de uitgevoerde analyses is gezocht naar verschillen en overeenkomsten tussen de dorpen. Zijn er elementen die voorkomen in meerdere dorpen en zodoende in meer algemene zin iets kunnen zeggen over de vitaliteit van kleine kernen? Gebleken is dat de kernen steeds een aantal overeenkomsten hebben als het gaat over de opbouw (historische linten, historische concentraties en naoorlogse woonwijken). Ook is gebleken dat per gebiedstype generieke vraagstukken en opgaven bestaan. Dit leest u terug in het hoofddocument. Bij elke opgave zijn vervolgens ruimtelijke interventies bedacht. Deze interventies zijn voorgelegd aan een aantal stakeholders, aan de ambtenaren van gemeenten en soms aan enkele bewoners uit het dorp. Hierbij zijn lokale wensen toegevoegd aan de interventies. Op die manier hebben we de interventies integraler gemaakt. 1.3 Leeswijzer Ieder dorpspaspoort kent een gelijke opbouw, bestaande uit: 1. Verkenning Iedere kern is bestudeerd via een kaartstudie en een kort veldbezoek. In de verkenning zijn de volgende onderwerpen in beeld gebracht: context, entrees, jaarringen, leeftijd gebouwen, ontsluiting, water, publieke ruimte en functies, vaatwijdte en buitenschaal, soort rand, bereikbaarheid rand en deelgebieden/ sferen. 2. Conclusie en vraagstukken Op basis van de ruimtelijke verkenning trekken we enkele conclusies. 3. Interventies Vervolgens worden, ter inspiratie, enkele interventies beschreven die de vitaliteit van de kern kunnen versterken. Het opstellen van deze dorpspaspoorten heeft niet als doel gehad om een kant en klaar plan te maken voor de betreffende dorpen. Dat zou wat overmoedig zijn. Het is een onderzoeksstap geweest om analyse en ontwerpmethode te ontwikkelen en daarnaast algemene interventies te ontwikkelen die als inspiratie kunnen dienen voor individuele kernen. 11

12 12 2

13 functionele dimensie sociale dimensie ruimtelijke dimensie VERKENNING VAN HET DORP 13

14 Context Driebruggen ligt in het veenweidegebied ten zuiden van Bodegraven. De hele omgeving, ten zuiden van de snelweg A12 bestaat uit uitgestrekte bebouwingslinten op de oude stroomruggen. 14

15 Entrees Driebruggen heeft drie entrees, maar ligt niet langs doorgaande wegen. De twee westelijke entrees zijn smalle landelijke entrees. De oostelijke entree is een bredere provinciale weg op korte afstand van de snelweg. Al met al heeft Driebruggen een rustige afgelegen uitstraling op korte afstand van de snelweg. 15

16 Jaarringen Deze kaart laat zien in welke schokken de kern gegroeid is. De opbouw van een kern geeft inzicht in de woningtypes die voorkomen en in veel voorkomende opgaven. De opbouw is een indicator voor de diversiteit van de woonmilieus. De opbouw geeft ook grip op oude structuren, dit zijn vaak de dragers en worden hoog gewaardeerd. <

17 Leeftijd van gebouwen Bron: Leeftijd gebouwen De leeftijd van gebouwen geeft een beeld over de variatie in en de gelaagdheid van de (woon)milieus. Gecombineerd met de jaarringenkaart zegt de kaart iets over de mate waarin het woningaanbod zich vernieuwd. < <

18 Ontsluiting Het type ontsluiting en de doorwaarbaarheid is een indicator voor hoe ontspannen de structuur is. Zijn er ontoegankelijke stukken, zijn er overbelaste delen? Regionale ontsluiting Dorpsontsluiting Wijkontsluiting Erfontsluiting Langzaamverkeersontsluiting 18

19 Water Driebruggen ligt grotendeels tussen twee evenwijdig lopende weteringen, waaronder de Dubbele Wiericke. Daarnaast ligt ten oosten van het dorp een derde wetering, de Enkele Wiericke. Daarnaast wordt de waterstructuur gekenmerkt door tal van parallel lopende slootjes, weteringen en veenriviertjes. 19

20 Publieke ruimte en functies Deze kaart laat de publieke ruimten zien en de publieke en commerciële functies. De kaart is een indicator voor de mate waarin sociale contacten mogelijk zijn. Veel ruimte kan een indicator zijn voor een ontspannen ruimtelijke situatie en sfeer. De nabijheid van plekken met maatschappelijke voorzieningen is een indicator voor de mate waarin het dorp een hart heeft. Speeltuin Volkstuin Sport faciliteit Verzorgingshuis Medische voorziening Supermarkt Educatie Cafetaria Museum Restaurant Kerk Haven 20

21 Vaatwijdte en buitenschaal De vaatwijdte laat de ruimte zien die we ervaren (de ruimte tussen de gevels, bruin op de kaart). Dit kaartbeeld vult de kaart met publieke ruimte en functies aan (zie vorige pagina). Samen zijn ze een indicator voor een ontspannen ruimtelijke sfeer. Ook laat de kaart de korrel van gebouwen zien en de eventuele buitenschaal. Een kleine kern heeft vaak een overwegend kleine korrel door kleinschaligheid van de individuele woning. Een kerk, een school, een bedrijfspand of een landhuis zijn hierop de uitzondering. Op de kaart zijn deze gebouwen geel gekleurd. Gebouwen van de buitenschaal kunnen duiden op een zekere verstedelijking (er wordt gestapeld of er zijn veel bedrijven). 21

22 Randkwaliteit, soort rand Wonen in een kleine kern is onder andere aantrekkelijk doordat het landschap dichtbij is. De nabijheid, zichtbaarheid en kwaliteit van het landschap kan van invloed zijn op de aantrekkelijkheid van een dorp. Daarom is de rand van de kern een specifiek thema. hard zacht Dit kaartbeeld laat de aard van de rand zien: is deze hard of zacht wat betreft beleving vanuit het landschap? Harde randen zijn randen met grootschalige bebouwing of achterkanten met schuttingen. Zachte randen zijn groene randen of randen met een kleine korrel. 22

23 Randkwaliteit, bereikbaarheid van de rand Wonen in een kleine kern is onder andere aantrekkelijk doordat het landschap dichtbij is. De nabijheid, zichtbaarheid en kwaliteit van het landschap kan van invloed zijn op de aantrekkelijkheid van een dorp. Daarom is de rand van de kern een specifiek thema. Dit kaartbeeld laat zien voor wie en hoe de rand bereikbaar is. bereikbaar voor eigenaar toegankelijk voor iedereen achtertuin biedt zicht op polderlandschap doorkijkjes zich op polderlandschap 23

24 Deelgebieden/sferen Hier onderscheiden we samenhangende gebieden in de kern met een eigen sfeer. Door deze verkenning sporen we kleine problemen en kansen op. 24

25 ruimte 1 vrijheid Holland horizon buiten vrijheid ondernemingskracht dynamisch 2 De Wetering Dit is landschappelijk wonen en werken in het Groene Hart in optima forma. Ruimte op je kavel en een vrij zicht. De buurman zit op kleine afstand waardoor de vrijheid groot voelt. Er is een prettige functionele mix waardoor je het gevoel hebt dat dit gebied ontplooiingsmogelijkheden heeft. Lint naar Waarder Aan dit oude lint naar Waarder wordt zowel gewerkt als gewoond. Het lint kent nog veel karakteristieke oude elementen. De ruime erven bieden af en toe zicht naar de achterliggende polder. Korrel Kleinschalig Bijzondere mix van kleinschaligheid met een behoorlijke korrel Oriëntatie Met zijn allen aan de Wetering en vrij uitzicht Aan de oude landschappelijke route richting Waarder Bakens/ landmarks Het water is onze landmark - Patroon Keurig op een rij langs de Wetering Geënt op de oude route met daaraan kleine eilandjes Relaties Aan de Wetering, midden in de polder Wij wonen buiten Openbare ruimte Sterk van beeld, maar te krap om iets mee te doen Stenig en aan de Groendijck een onduidelijke functiescheiding Groene sfeer (openbaar/prive) Historische gelaagdheid Relatie met ondergrond Functionele typologie Ruimte op kavels met ruime voortuinen en doorkijkjes naar het landschap, bepalen samen met het vele water de sfeer Het ontwikkelt zich en is duidelijk verdicht en op sommige plekken getransformeerd Cope-ontginning aan de Wetering Wonen en werken door elkaar Ruime, grote percelen, wonen in het Groene Hart: het heeft een groen karakter Constant in ontwikkeling, ook achter de bebouwing aan het lint Geënt op de ondergrond, rivier-inversierug Wonen, werken en voorzieningen Woningtypologie Vooral vrijstaande woningen op ruime erven met veel bijgebouwen Wonen aan het lint op eigen erven Huur/koop Koop - Bijzonderheden Individuele bruggetjes over de Wetering Het bedrijventerrein midden op het eiland tussen de nieuwe weg en het oude lint 25

26 centrum 3 druk stenig ontmoeten binnen 4 kade handel activiteit vakantie 5 binnen nabij het centrum wonen jaren 60 Centrum De verbinding tussen de twee linten, de Wetering en het oude lint richting Waarder. Een natuurlijke mix tussen wonen en verschillende voorzieningen op dorpsniveau. De kade Historisch plekje aan de dubbele Wiericke. De oude sfeer is hier duidelijk bewaard gebleven. Woongebied Het eerste uitleggebied direct achter ons dorpshart. Functionele scheiding tussen wonen, spelen en het dorpshart. Autoloze woonstraten. Korrel Kleinschalig en individueel Middenschaal Middenschaal Oriëntatie Samen aan een straat Aan het water Ingeklemd, maar gericht op het centrum Bakens/ landmarks Tussen de twee bruggen De Wiericke en de brug - Patroon Samen aan een straat die de twee linten verbindt Samen aan de Wiericke Straatjes Relaties Introvert, midden in het dorp, je bent er zo uit Naar buiten en aan het water Nabij het centrum Openbare ruimte Vol, stenig, hard en sober Compact, smal en vol Stenig en hard, we hebben een kleine zandspeeltuin en een groen pad aan de zijkant Groene sfeer (openbaar/prive) Nauwelijks tuinen, vol en stenig Stenig met enkele bomen, maar profiteren van het water We hebben allemaal een tuintje, maar het is vol Historische gelaagdheid Het centrum ontwikkelt zich Alsof de tijd even stil heeft gestaan, maar wel ruimte heeft geboden aan ontwikkelingen Omdat we dicht bij het centrum liggen ervaar je gelaagdheid Relatie met ondergrond In de structuur en in de vorm van de verbinding, maar verder niet leesbaar Het landschap als basis Haaks en parallel, maar niet voelbaar Functionele typologie Wonen, werken en voorzieningen Wonen en werken Wonen Woningtypologie Individueel, verdichtend en appartementen Aaneengeschakele panden, een mooie mix Veel rijtjes Huur/koop Bijzonderheden - Aanlegsteigers voor een directe verbinding met het water -

27 binnen 6 7 wonen nabij het centrum compact wonen in straatjes keurig ontspannen 8 bedrijventerrein stenig rommelig Woongebied De tweede uitbreiding van ons dorp aan de noordzijde. Wonen nabij het centrum. Compact. Woongebied Uitbreiding van ons dorp aan de noordzijde. Ook di keer weer keurig binnen de lijnen van de Dubbele Wiericke en de Wetering. Rustig wonen. Bedrijventerrein Hier wordt gewerkt, pragmatisch. Lichte industrie. Planmatig, midden schaal Kleinschalig en individueel Grove korrel van ruimte en gebouwen Introvert Samen aan een straat Introvert, doet niets met de omgeving - Tussen de twee bruggen - Orthogonale straten Samen aan een straat die de twee linten verbindt Orthogonaal Nabij het centrum en een goede verbinden met de andere woonbuurten Introvert, midden in het dorp, je bent er zo weer uit Afgekeerd, verbindingen van en naar het woongebied heel duidelijk aanwezig, je bent er zo Stenige woonstraten en een buurtparkje Vol, stenig, hard en sober Asfalt, pragmatisch Iedereen heeft een tuintje, maar het is vol. Veel parkeren Nauwelijks tuintjes, vol en stenig Groene sfeer ontbreekt Omdat we dicht bij het centrum liggen ervaar je gelaagdheid, door de straten naar de andere woonbuurten is ook daar de gelaagdheid zichtbaar Het centrum ontwikkelt zich - Haaks en parallel maar niet voelbaar In de structuur, in de vorm van de verbinding, maar verder niet leesbaar Haaks en parallel maar niet voelbaar Wonen Wonen, werken en voorzieningen Werken en bedrijvigheid Vooral rijtjes Individueel, verdichtend en appartementen Dozen en loodsen Sinds 2008 een kerk aanwezig 27

28 9 ontspannen wonen dorpsrand chic hollands 10 ons buurtje buiten rondom sportpark wonen aan de rand 11 eigen straatjes Semi-landelijk wonen Woonbuurt met een knipoog naar naar het omliggende landschap waarin het water wordt opgenomen in de openbare ruimte. Gevarieerde mix van verschillende typen woningen met een luxe uitstraling. Ruime openbare ruimte tussen de woningen, veelal hoven, met minimale groene elementen. Wonen achter de Groenedijck Het buurtje ligt verscholen achter de Groenedijck, maar wel met een oriëntatie op het buitengebied. Wonen achter de dijk aan het sportpark Het buurtje ligt achter de dijk van de Dubbele Wiericke met haaks daarop een autoloos hofje. Het gebied kenmerkt zich door de aanwezigheid van de sportvelden. Korrel Kleinschalig, losse korrel Planmatig, middenschaal Kleinschalig Oriëntatie Wij grenzen met onze achtertuin aan de polder, aan de voorkant delen we samen een hofje met de buren Introvert buurtje maar ook buiten Keurig aan de straat of aan het autoloze hofje Bakens/ landmarks - Het omliggende landschap - Patroon Hoven Orthogonale straten Straat en hof Relaties Visueel verbonden met buiten, doorkijkjes naar het landschap Visuele relatie met het landschap Het voelt verbonden met buiten, maar je kunt er niet in Openbare ruimte Stenige woonstraten met hofjes die ruimte maken - Stenig en beperkt Groene sfeer (openbaar/prive) We hebben allemaal een tuintje, maar het is vol. We profiteren wel van het groene hart We hebben allemaal een tuintje, maar het is vol De groene sfeer wordt bepaald door een sportpark. De school geeft ruimte aan onze buurt en we hebben een eigen speeltuintje aan de dijk Historische gelaagdheid Relatie met ondergrond Functionele typologie - Alles uit een en dezelfde tijd - Door het water zijn we verbonden Haaks en parallel, maar niet voelbaar Haaks en parallel, maar niet voelbaar Wonen Wonen Wonen, sporten en een school Woningtypologie Een prettige mix van moderne woningen Vooral rijtjes met twee-onder-een-kappers aan de entree Van alles wat, vooral ruimere rijwoningen Huur/koop Bijzonderheden - Openbare ruimte op de schop door het inklinken van de bodem - 28

29 12 Kiela werken trots Kiela terrein Kiela heeft zich gevestigd in Driebruggen eerst aan de westzijde van de Dubbele Wiericke, later ook aan de oostzijde. Het terrein regeld zoveel mogelijk zijn eigen logistiek. Grove korrel Op de infrastructuur Opvallend gebouw op zichzelf - Introvert Pragmatisch Je voelt dat je aan de rand bent, maar dit is niet openbaar en van buiten het terrein niet zichtbaar - Gevestigd aan de Dubbele Wiericke, functioneel Werken

30 30 3

31 CONLUSIES EN OPGAVEN 31

32 Bevindingen Driebruggen heeft twee kenmerkende historische boerderijlinten. Beide linten zijn half open tot open en kennen doorzichten naar het landschap. Hoogeind en Laageind hebben historische bebouwing aan een zijde van het lint. De Kerkweg tussen beide linten in is vol en compact. Driebruggen ligt in een kenmerkend Nederlands polderlandschap. Het landschap heeft een ritmische patronen gevormd door de sloten, bruggetjes en de smalle graslanden. Midden in het dorp ligt een kenmerkende ophaalbrug. 32

33 Driebruggen is gegroeid vanuit twee historische linten gelegen tussen twee waterlopen. Pas vanaf 1960 is men gaan bouwen achter het lint en is het dorp gegroeid naar zijn huidige vorm. Waar de wegen Laageind, Hoogeind, Kerkweg bij elkaar komen functioneert als centrum. De doorgaande wegen zijn in de inrichting dominant. Voorzieningen zoals de basisscholen liggen verspreid over het dorp. 33

34 Vraagstukken We geven een opsomming van mogelijke vraagstukken in de kern. Deze vraagstukken vragen om verdere analyse zoals bijvoorbeeld via data en gesprekken met bewoners. Het is slechts een opsomming op basis van waarneming. 34

35 Ontwikkelstrategie voor de oostelijke entree (koester de oude structuur, verjongen van erven) Koester de Wetering als beeld, maar ook als ontwikkelruimte (doorontwikkelen van bestaande erven) Benutten van de randen: het landschap, ommetjes, toegankelijkheid Koester de kade als bijzonder milieu Versterk de ruimtelijke kwaliteit van het hart, ben trots! Is verjonging nodig en waar kan dat? Herstructureren van huurwoningen en/of werkgebied 35

36 36 4

37 INTERVENTIES 37

38 38

39 Versterk de contrasten Versterk de contrasten is een interventie om de identiteit en historische herkenbaarheid van oude en nieuwe structuren te versterken en beter herkenbaar te maken. In de meeste gevallen gaat het om gebieden met gemengde functies en bebouwing met verschillende leeftijden. Er is daarom op enig moment dynamiek te verwachten. Door deze dynamiek op een samenhangende wijze te benutten, kunnen we de patronen en kenmerken van de beide structuren herkenbaar maken. Ingrediënten voor het versterken van contrasten zijn bebouwingsstructuren en -richtingen, het beeld van de weg, de weginrichting, het gebruik van de openbare ruimte, voorrangssituaties en groenstructuren. Soms gaat het niet zozeer om het versterken van de contrasten, maar om de kwaliteiten van oud en nieuw met elkaar in balans te brengen. Wat speelt er? De historische lintstructuur langs de bochtige Westeinde is hier doorsneden door een nieuwe ontsluitingsweg, de Groendijck. De Groendijck is ruimtelijk de dominante lijn geworden. Dit wordt versterkt doordat het voormalige gemeentehuis en een bouwbedrijf zich hier van de oude lintstructuur afkeren. Ruimtelijke interventie Het is mogelijk om oude en nieuwe structuren beter met elkaar in balans te brengen door beide structuren ruimtelijk sterker herkenbaar te maken. Door de contrasten tussen de structuren te versterken worden beide tijdsbeelden en sferen zichtbaar en herkenbaar. De contrasten kunnen worden versterkt door: Een stevige bomenlaan langs de Groendijk; Een doorlopende structuur van het oude lint Westeinde zichtbaar te maken in het wegdek. Eventueel aanleg van een doorlopende fi etsroute langs het Westeinde; Het herontwikkeling van de bebouwing op de locatie van het oude gemeentehuis en deze te oriënteren op het Westeinde; Het aanbrengen van enkele nieuwe erven, georiënteerd op het Westeinde op strategische locaties. 39

40 40 Benadrukken van een knooppunt van twee routes (Bron: Landerd, Dynamische landschappen LOS Stadomland)

41 Tussenzones behouden Het langzame lint ruimtelijk begeleiden Het snelle lint ruimtelijk begeleiden Doorzichten maken naar het langzame lint Nieuwe woningen orienteren op het langzame lint Parallelweg weer op het oude tracé 41

42 42 Sfeerimpressie op het kruispunt van de twee linten

43 43

44 44

45 Benut de parel Benut de parel is een interventie om de bijzondere historische, maar vaak versleten, plekjes in het dorp een veel prominentere plek te geven, zodat het beter kan bijdragen aan de identiteit van het dorp. Ingrediënten voor deze ingreep zijn maatregelen aan de kwaliteit, structuur en programma van bebouwing, het groen, de inrichting, de mogelijkheid om er te verblijven en de verbindingen van en naar de parel. Hoe beter de plek bruikbaar wordt en onderdeel is van het dorpse weefsel, des te groter de rol van de parel kan zijn. In sommige situaties is de parel al krachtig, maar is er behoefte aan een strategie om deze kwaliteit te behouden en te voorkomen dat er teveel druk op de parel komt. Wat speelt er? De parel draagt door verouderde bebouwing, een sleetse inrichting van de openbare ruimte en het feit dat de Prinses Beatrixkade doodloopt, weinig bij aan de kwaliteit en identiteit van het dorp. Aan de overzijde van de Dubbele Wiericke staat een woningbouwlocatie van 80 woningen gepland. Ruimtelijke interventie De historische plek kan bijdragen aan de kwaliteit, aan het progamma en aan de identiteit van het dorp door de plek te verfraaien, te verbinden en te gebruiken. De Prinses Beatrixkade kan worden versterkt door: Het verbeteren of herbouwen van verouderde panden; Herinrichting van de plek tot verblijfsplek (groen, kade, zitplek, ligplaatsen); De straat door te laten lopen en te verbinden met de woonwijk (Esdoornstraat); Door een fi ets- en wandelbrug over de Dubbele Wiericke te projecteren. Hierdoor ontstaat een rechtstreekse verbinding tussen de nieuwe woonbuurt en de school, welke zelfs doorgetrokken kan worden richting de wijk Gruttolaan/Kievitlaan. Hiermee wordt het langzaam verkeer en autoverkeer in het dorp van elkaar gescheiden, wat de veiligheid en leefbaarheid in het dorp ten goed komt. 45

46 Delft binnenstad Bron: 46 Bolwerk Sint Jan - s-hertogenbosch

47 nieuw woonmilieu integreren in bestaande structuur toevoegen van woningen transformatie huidig bedrijventerrein kansen voor het toegankelijk maken van de polder gebruiken - verbinden - verfraaien 47

48 toevoegen van bebouwing voortuin vergroenen plekjes maken eenrichting autoverkeer toegankelijke kade 48

49 Schipluiden Delft Bron: Schipluiden 49

50 50

51 Versterk het hart Versterk het hart is een interventie gericht op het maken van, met de beperkte ruimte die er is, een sterker dorpshart (ruimtelijk en functioneel). Voor plekken waar al een centrum aanwezig is, zoals in Klaaswaal en Dirksland, is de interventie ook gericht op het formuleren van een nieuwe rol voor de centra op plekken waar het aantal winkels terugloopt. Ingrediënten voor deze interventie zijn transformaties van winkels naar andere andere (publieke) functies, zoals maatschappelijke functies of bedrijven, inzetten op nieuwe woningbehoeftes, de inrichting van de openbare ruimte, verbeteren van het verblijfsklimaat en van de toeristisch recreatieve aantrekkingskracht, aanhechting aan de omgeving en routestructuren en groen. Wat speelt er? Driebruggen heeft geen dorpshart. Met de supermarkt, het dorpshuis en het Huis van alles fungeert de kruising Laageind en Kerkstraat wel als een soort middelpunt. Het is echter een druk kruispunt met veel autoverkeer, vrachtverkeer en landbouwverkeer, terwijl de wegen smal zijn. De kwaliteiten ter plekke (de ligging aan de Wetering en de ruimte voor het dorpshuis) worden niet benut. Ruimtelijke interventie Voorzie het hele gebied tussen de gevels van de belangrijkste voorzieningen aan deze kruising als openbare ruimte en richt het in als dorpshart. Het is belangrijk om daarbinnen de autoroutes herkenbaar te houden, maar tegelijk meer openbare ruimte te maken, die toegankelijk is en de kwaliteiten benadrukt. Dit kan door: Een eenduidige inrichting van het hele gebied tussen de gevels met de belangrijkste voorzieningen; Parkeren zoveel mogelijk aan de zijkanten van het pleingedeelte te plaatsen. Betrek de zijkant van het dorpshuis om het parkeren; Betrek het plein en de ruimte voor het dorpshuis bij de herinrichting. De verkeersroute mag gemarkeerd blijven, maar een strikte scheiding (met plantsoen en parkeerplaatsen) is niet wenselijk. Meer overzichtelijke oversteekmogelijkheden tussen de voorzieningen versterkt het dorpshartgevoel; Maak de ligging van het dorpshart aan de Wetering beter zichtbaar; Om het dorpshart verder te versterken kunnen aanliggende erven worden benut voor een herontwikkeling met ouderenwoningen. Zo kan het dorp invulling geven aan de behoefte aan ouderenwoningen dichtbij de voorzieningen. 51

52 Dorpshart ontbreekt Openbare ruimte aantrekkelijk maken Voorzieningen clusteren Voorzieningen toevoegen voor een aantrekkelijk aanbod Openbare ruimte maken voor het dorpshart Benut de ruimte van gevel tot gevel Verbindingen maken van en naar het hart 52

53 Sfeerimpressie van het hart Driebruggen Samenhangende sfeer maken Herkenbare routing richting het hart 53

54 Mogelijk maken van ouderenwoningen vlakbij het hart Bestaande speelplaats naar het hart, speelplaats herontwikkelen en woningbouw toevoegen Parkeren clusteren buiten het plein Plateau maken, afremmende functie Het profiel verzachten door voortuinen te vergroenen Verblijfsfunctie toevoegen Ruimte voor een terras bij de voorzieningen Beleefbaar maken van de Wetering Fietsroute begeleiden en ruimte voor een terras met informatiepunt Mogelijke ingrepen 54

55 Hart van Maasbree Creëren van een plein door een sterk verbindend element - Herinrichting dorpshart Grashoek Herinrichting dorpshart Grashoek 55

56 56 Strategische visie Vitale dorpskernen Zuid-Holland