Stellingen over de uitdagingen voor de boeren in de Cordillera

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Stellingen over de uitdagingen voor de boeren in de Cordillera"

Transcriptie

1 Stellingen over de uitdagingen voor de boeren in de Cordillera

2 MIJNBOUW AKKOORD OF NIET AKKOORD? STELLING 1 Bodemrijkdommen moeten ingezet worden voor de ontwikkeling van het land

3 De overheid in de Cordillera: - grootste landeigenaar MIJNBOUW HOE ZIT DAT? - leent grond eerder aan buitenlandse grote mijnbouwbedrijven (dus niet aan de boeren) Sommige gebieden zijn gepatenteerde mijnbouwgebieden: - ze kunnen elk moment in beslag worden genomen - gevolg: militarisering en schade aan het milieu

4 MIJNBOUW WAT WORDT ERAAN GEDAAN? CDPC heeft reeds een mooi resultaat neergezet: - Het provinciebestuur van Mountain Province heeft formeel toegezegd om grootschalige mijnbouw te verbannen uit haar grondgebied - Verschillende gemeentebesturen zijn hierin gevolgd. In geval van actie, is er steun naar de bevolking toe CDPC ondersteunt met hulp van Bevrijde Wereld de kleinschalige mijnbouw: - Stimulering van de gemeenschappen om dit milieuvriendelijk aan te pakken - Deze mijnbouw wordt van oudsher gedaan als bijverdienste

5 GRONDBEZIT AKKOORD OF NIET AKKOORD? STELLING 2 Het is beter voor een land dat er geïnvesteerd wordt door buitenlandse firma s als het zelf niet voldoende middelen heeft voor ontwikkeling

6 GRONDBEZIT HOE ZIT DAT? Sinds 1996: landhervormingsprogramma in de Filippijnen Kort na 1996: landconversie: Vele gronden die eerst in het landhervormingsprogramma waren opgenomen, worden industriegebied of gebruikt voor industriële landbouw. Dit gebeurt meestal door buitenlandse ondernemingen Resultaat: meer dan 70% van de Filippijnse boeren is landloos In de Cordillera: land wordt ingenomen door grote mijnontginnings-, houtkapbedrijven en energiereuzen die dammen bouwen Visie van inheemse bevolking is hieraan tegengesteld: - Enkel de rijstvelden, de grond waarop een woning staat en tuin die er bij hoort, zijn privé eigendom - De rest wordt collectief gebruikt

7 GRONDBEZIT WAT WORDT ERAAN GEDAAN? In 1987: het bouwen van een reuzendam werd voorkomen door de inheemse bevolking aan de Chicorivier in Mountain Province na 20 jaar strijd tegen militairen Uit deze strijd groeide de Cordillera Peoples Alliance (CPA). De CPA is tegen de aanvraag van eigendomscertificaten voor land gekant - Land is volgens hen niet te koop, want behoort niemand toe - Eenmaal er een landeigendomscertificaat is, kan er ook verkocht worden Tot hiertoe houdt de eenheid van inheemse volkeren binnen de CPA goed stand. Hun jaarlijkse bijeenkomst waarvan sprake is in de film, vormt een belangrijk moment van verbroedering.

8 GROENE REVOLUTIE AKKOORD OF NIET AKKOORD? STELLING 3 Het promoten van een traditioneel landbouwsysteem draagt niet bij aan de ontwikkeling van een land

9 GROENE REVOLUTIE HOE ZIT DAT? De traditionele landbouw: - in handen van individuele boeren - groot respect voor natuur - verweven met religie en cultuur - boeren zorgen voor eigen zaaigoed - geen schulden door aankoop van zaaigoed - behoud biodiversiteit Industriële landbouw: - hoogproductieve voedselrassen - verarming en verontreiniging van grond - jaarlijkse leningen bij geldschieters door boeren voor aankoop van zaden, meststoffen en bestrijdingsmiddelen. - monocultuur => verlies biodiversiteit - gebruik van kunstmest

10 GROENE REVOLUTIE WAT WORDT ERAAN GEDAAN? MASIPAG: een initiatief van wetenschappers uit de jaren 1980 Doelstellingen: - boeren opleiden om zelf zaden te selecteren, aangepast aan hun specifieke omgeving - onafhankelijk worden van plaatselijke en internationale zaadproducenten In 2012: bezoek van boerenorganisaties aan de nationale demonstratieboerderij van MASIPAG. Ondertussen zetten ze op basis van die kennis testvelden op in hun dorpen.

11 KLIMAATVERANDERING AKKOORD OF NIET AKKOORD? STELLING 4 Ontbossing is de enige oorzaak van klimaatverandering

12 KLIMAATVERANDERING HOE ZIT DAT? Globale klimaatverandering als natuurlijke veranderingsproces van de aarde Klimaatverandering als gevolg van menselijke activiteiten: toenemende broeikasgassen door: - Ontbossing - Verbranding fossiele brandstoffen Gevolg: extreme klimatologische onregelmatigheden: - Extreme droogte - Overstroming Inheemse volken: grote gevoeligheid voor klimaatverandering door grote afhankelijkheid van de natuur! Vb. Cordillera: Mountain Province: : extremere droogtes beïnvloeden de periode van rijstoogst, met gevolgen op kwaliteit en kwantiteit

13 KLIMAATVERANDERING WAT WORDT ERAAN GEDAAN? Traditionele gewoonten als oplossingen voor nieuwe problemen: In Sagada, Mountain Province, Pidlisan stam: Lampisa systeem: Tijdens droge periode zorgen dorpsoudsten ervoor dat de rijstvelden in gelijke mate besproeid worden (lampisa). In ruil hiervoor krijgen lampisa 5% van de totale oogst van de boeren. - veiligstellen van het voedsel - natuurlijke bronnen worden duurzaam beheerd

14 SCHENDING VAN MENSENRECHTEN AKKOORD OF NIET AKKOORD? STELLING 5 Een democratisch verkozen overheid heeft het recht pressiemiddelen te gebruiken als er geen andere uitweg is

15 SCHENDING VAN MENSENRECHTEN HOE ZIT DAT? Onteigening van boeren door mijnbouwbedrijven of grootschalige boskap. Bedrijven worden bij deze onteigening ondersteund door legereenheden. Lokale leiders* worden geviseerd. Voorbeeld uit de Cordillera: Jude Baggo, algemeen secretaris van de Cordillera Human Rights Allianace-Karapatan (CHRA) (*Lokale leiders: boerenleiders of lokale overheidsambtenaren.)

16 SCHENDING VAN MENSENRECHTEN WAT WORDT ERAAN GEDAAN? Centrum for Development Programs in de Cordillera (CDPC) wordt ondersteund door de provincie Oost-Vlaanderen bij het aankaarten van mensenrechtenschendingen Het internationaal netwerk Stop the Killings brengt de mensenrechtenschendingen onder de aandacht. De Filippijnse regering dient verantwoording af te leggen aan de Mensenrechten Raad van de Verenigde Naties (UNHCR).

17 VRIJHANDEL AKKOORD OF NIET AKKOORD? STELLING 6 Kleine boeren schakelen zich beter in bij grote bedrijven die zorgen voor voldoende opbrengst

18 VRIJHANDEL HOE ZIT DAT? De import van goedkope groenten en fruit overspoelt de lokale markten Gevolg: de boeren blijven met hun waren zitten De uitvoer is helemaal in handen van grote buitenlandse bedrijven

19 VRIJHANDEL WAT WORDT ERAAN GEDAAN? De boerenvakbond KMP eist de terugtrekking van de Filippijnen uit de Wereldhandelsorganisatie (WHO) De basisorganisaties waarmee Bevrijde Wereld werkt, dragen hun steentje bij

Educatief dossier. Radio Cordillera. van de Filippijnse boer? Hoe ver reikt de stem 8 INHOUDSOPGAVE

Educatief dossier. Radio Cordillera. van de Filippijnse boer? Hoe ver reikt de stem 8 INHOUDSOPGAVE Educatief dossier Radio Cordillera Hoe ver reikt de stem van de Filippijnse boer? 1 Inhoud INLEIDING 4 DEEL 1. GEOGRAFISCHE SITUERING VAN DE CORDILLERA EN DE FILIPPIJNEN 5 DEEL 2. BELANGRIJKSTE UITDAGINGEN

Nadere informatie

Educatief dossier. Radio Cordillera. van de Filipijnse boer? Hoe ver reikt de stem. 8 inhoudsopgave

Educatief dossier. Radio Cordillera. van de Filipijnse boer? Hoe ver reikt de stem. 8 inhoudsopgave Educatief dossier Radio Cordillera Hoe ver reikt de stem van de Filipijnse boer? 1 Inhoud INLEIDING 4 DEEL 1. Geografische situering van de Cordillera en de Filipijnen 5 DEEL 2. Belangrijkste uitdagingen

Nadere informatie

De missie van Solidagro. Wat doet Solidagro?

De missie van Solidagro. Wat doet Solidagro? Recht op voedsel, door het bevorderen van ontwikkelingssamenwerking tussen volkeren in een geest van wederzijds respect en solidariteit Gevolgd door Donorinfo sinds: 2005 03/777 2015 info@solidagro.be

Nadere informatie

> Inzet: CO 2 reductie en eerlijke carbonhandel

> Inzet: CO 2 reductie en eerlijke carbonhandel > Ketenaanpak en -verantwoordelijkheid > Inzet: CO 2 reductie en eerlijke carbonhandel > Doel: boeren ondersteunen bij de impact van klimaatverandering en ontbossing tegen te gaan. Ons klimaat verandert

Nadere informatie

Nederlands Samenwerkingsverband voor Inheemse Volken. Inhoudsopgave

Nederlands Samenwerkingsverband voor Inheemse Volken. Inhoudsopgave Nederlands Samenwerkingsverband voor Inheemse Volken Contactpersoon: NCIV Nederlands Centrum voor Inheemse Volken Mr. Leo van der Vlist Postbus 94098 1090 GB Amsterdam leo.vandervlist@nciv.net Inhoudsopgave

Nadere informatie

Bio. (s)maakt het verschil

Bio. (s)maakt het verschil Bio (s)maakt het verschil Weet u niet precies hoe kwalitatieve voeding te kiezen? Of hoe u ervan te verzekeren dat u en uw kinderen gezond én lekker eten? Vraagt u zich soms ook af of het bio-label wel

Nadere informatie

Het Regenwoud in Amazonië

Het Regenwoud in Amazonië Het Regenwoud in Amazonië A. Situering B. Klimaat en vegetatie Warm en altijd nat. Tropisch regenwoud 1. Kenmerken van het tropisch woud Woudreuzen: 40 m hoog en kunnen vrij van de zon en lucht genieten.

Nadere informatie

Serving. the. One. who. serves

Serving. the. One. who. serves Serving the One who serves UITDAGING Afrika telt naar schatting 50 miljoen boerengezinnen die lijden aan ondervoeding. Deze kleinschalige boeren zouden de oplossing kunnen zijn voor het wereldvoedselprobleem.

Nadere informatie

Antwoorden Economie Handel

Antwoorden Economie Handel Antwoorden Economie Handel Antwoorden door een scholier 973 woorden 14 april 2004 4,8 61 keer beoordeeld Vak Economie Begrippen: Open Economie: Bijvoorbeeld: Nederland exporteert veel goederen en diensten

Nadere informatie

PROJECTEN STICHTING ZWANENBURG ONTWIKKELINGSFONDS

PROJECTEN STICHTING ZWANENBURG ONTWIKKELINGSFONDS PROJECTEN STICHTING ZWANENBURG ONTWIKKELINGSFONDS Aan: Via: Van: C.W.M. Zwanenburg /kz Afd.: RvC C.C.: D.d.: Augustus 2018 Voorbeelden van enkele projecten van de afgelopen jaren India Mananthavady landbouwproject

Nadere informatie

et broeikaseffect een nuttig maar door de mens ontregeld natuurlijk proces

et broeikaseffect een nuttig maar door de mens ontregeld natuurlijk proces H 2 et broeikaseffect een nuttig maar door de mens ontregeld natuurlijk proces Bij het ontstaan van de aarde, 4,6 miljard jaren geleden, was er geen atmosfeer. Enkele miljoenen jaren waren nodig voor de

Nadere informatie

De Afrikaanse boer wordt met uitsterven bedreigd.

De Afrikaanse boer wordt met uitsterven bedreigd. De Afrikaanse boer wordt met uitsterven bedreigd. Afrikaanse boeren en boerinnen met uitsterven bedreigd? Je zal maar boer of boerin wezen in Afrika. Je hebt je veld ingezaaid, misschien wat extra meststoffen

Nadere informatie

Voedsel Hier en Daar. Inleiding. gu u s g e u rt s

Voedsel Hier en Daar. Inleiding. gu u s g e u rt s gu u s g e u rt s Voedsel Hier en Daar Inleiding In opdracht van Helden Mondiaal (voorheen Platform Ontwikkelingssamenwerking Helden) heb ik de fotoexpositie Voedsel Hier en Daar opgezet. Dit is een duoexpositie

Nadere informatie

Datum 18 augustus 2015 Betreft Beantwoording vragen van het lid Kuzu over De situatie van Oeigoeren in de Chinese provincie Xinjiang

Datum 18 augustus 2015 Betreft Beantwoording vragen van het lid Kuzu over De situatie van Oeigoeren in de Chinese provincie Xinjiang Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 4 Den Haag Bezuidenhoutseweg 67 2594 AC Den Haag Postbus 20061 Nederland www.rijksoverheid.nl Uw Referentie Datum 18 augustus 2015 Betreft

Nadere informatie

Filippijnen, tussen de Provincie Oost-Vlaanderen, Bevriide Wereld, en CDPC (Genter for Development Programs in the Cordilleral,2OlO-2012,

Filippijnen, tussen de Provincie Oost-Vlaanderen, Bevriide Wereld, en CDPC (Genter for Development Programs in the Cordilleral,2OlO-2012, CDPC Kaderovereenkomst, voor de uitvoering van het regiobeleid in de Filippijnen, tussen de Provincie Oost-Vlaanderen, Bevriide Wereld, en CDPC (Genter for Development Programs in the Cordilleral,2OlO-2012,

Nadere informatie

Nigeria. 1. Bevolking en welvaart in Nigeria 2. Voedselvoorziening in Nigeria 3. Nigeria in de wereldeconomie 4. Gezond in Nigeria

Nigeria. 1. Bevolking en welvaart in Nigeria 2. Voedselvoorziening in Nigeria 3. Nigeria in de wereldeconomie 4. Gezond in Nigeria Nigeria 1. Bevolking en welvaart in Nigeria 2. Voedselvoorziening in Nigeria 3. Nigeria in de wereldeconomie 4. Gezond in Nigeria Marèl Smit & Anne Jekel H3T3 1.Bevolking en welvaart in Nigeria Nigeria

Nadere informatie

LES 2: Klimaatverandering

LES 2: Klimaatverandering LES 2: Klimaatverandering 1 Les 2: Klimaatverandering Vakken PAV, aardrijkskunde Eindtermen Sociale vaardigheden, burgerzin, ICT, vakoverschrijdend, samenwerken, kritisch denken Materiaal Computer met

Nadere informatie

Biodieselproductie uit palmolie en jatropha in Peru en impact voor duurzaamheid.

Biodieselproductie uit palmolie en jatropha in Peru en impact voor duurzaamheid. Biodieselproductie uit palmolie en jatropha in Peru en impact voor duurzaamheid. Een Levens Cyclus Duurzaamheids Analyse Auteur: Baukje Bruinsma November 2009 Samenvatting. Door het verbranden van fossiele

Nadere informatie

Genoeg water voor iedereen

Genoeg water voor iedereen Genoeg water voor iedereen eerlijk verdeeld - betaalbaar - schoon - duurzaam Of je nu rijk bent of arm, als je een dag niet drinkt heb je dorst. Niemand kan zonder water. Met genoeg en schoon water hebben

Nadere informatie

Malthus (1766 1834) Kan landbouw de wereld blijven redden? Het ongelijk van Malthus. An essay on the principle of population 25/11/2013

Malthus (1766 1834) Kan landbouw de wereld blijven redden? Het ongelijk van Malthus. An essay on the principle of population 25/11/2013 Kan landbouw de wereld blijven redden? Malthus (1766 1834) Piet VANTHEMSCHE Voorzitter Boerenbond KULeuven Universiteit 3 e Leeftijd 03-12-2013 An essay on the principle of population Het ongelijk van

Nadere informatie

economische mogelijkheden sociale omgeving ecologisch kapitaal verborgen kansen

economische mogelijkheden sociale omgeving ecologisch kapitaal verborgen kansen economische mogelijkheden sociale omgeving ecologisch kapitaal verborgen kansen REDD+ een campagne voor bewustwording van suriname over haar grootste kapitaal Wat is duurzaam gebruik van het bos: Duurzaam

Nadere informatie

ZAKENPARTNER GEDRAGSCODE

ZAKENPARTNER GEDRAGSCODE ZAKENPARTNER GEDRAGSCODE LORD Corporation ( LORD ) zet zich in voor zakendoen met integriteit en hoge ethische normen. Daarnaast verplichten wij onszelf tot de naleving van alle wetgeving en voorschriften

Nadere informatie

De Voorzitter van de Adviesraad Internationale Vraagstukken De heer Mr. F. Korthals Altes Postbus 20061 2500 EB Den Haag. Den Haag, november 2004

De Voorzitter van de Adviesraad Internationale Vraagstukken De heer Mr. F. Korthals Altes Postbus 20061 2500 EB Den Haag. Den Haag, november 2004 De Voorzitter van de Adviesraad Internationale Vraagstukken De heer Mr. F. Korthals Altes Postbus 20061 2500 EB Den Haag Den Haag, november 2004 Hierbij dank ik u mede namens de Minister voor Ontwikkelingssamenwerking

Nadere informatie

DE INHAM JOHANNESKERK

DE INHAM JOHANNESKERK DE INHAM JOHANNESKERK Inhoud presentatie Henk van der Honing Wat is een Groene kerk (Kerk in Actie en Tear) Kern Groene kerken-actie Elk jaar een (nieuwe) stap Zes manieren / invalshoeken Geloof en inspiratie

Nadere informatie

Hoog tijd voor een écht duurzame landbouw

Hoog tijd voor een écht duurzame landbouw nnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnn... Hoog tijd voor een écht duurzame landbouw een visie over de hervormingen in de landbouw Oktober 2013 nnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnn... Inleiding Landbouwbeleid heeft grote invloed op

Nadere informatie

De opwarming van de aarde

De opwarming van de aarde De opwarming van de aarde De uitstoot van broeikasgassen als gevolg van het verbranden van fossiele brandstoffen is een wereldwijd probleem. Verhoging van de zeespiegel en extreme weersomstandigheden zijn

Nadere informatie

Amerikaanse topwetenschappers verliezen geduld met aanhoudende tw... twijfel rond klimaatverandering

Amerikaanse topwetenschappers verliezen geduld met aanhoudende tw... twijfel rond klimaatverandering 1 van 5 23-9-2016 09:35 mo.be Amerikaanse topwetenschappers verliezen geduld met aanhoudende twijfel rond klimaatverandering De topwetenschappers ergeren zich aan het feit dat de klimaatverandering nog

Nadere informatie

Belang maar ook bedreiging van de diversiteit aan rassen en gewassen. De noodzaak van Agrobiodiversiteit. Michel Haring Hoogleraar Plantenfysiologie

Belang maar ook bedreiging van de diversiteit aan rassen en gewassen. De noodzaak van Agrobiodiversiteit. Michel Haring Hoogleraar Plantenfysiologie Een deel van de biodiversiteit van de Aardappel Belang maar ook bedreiging van de diversiteit aan rassen en gewassen De noodzaak van Agrobiodiversiteit Michel Haring Hoogleraar Plantenfysiologie Agro-biodiversiteit:

Nadere informatie

Voedselvoorziening in het tijdperk van verstedelijking

Voedselvoorziening in het tijdperk van verstedelijking Voedselvoorziening in het tijdperk van verstedelijking Prof.dr.ir. Han Wiskerke Wageningen Universiteit Leerstoelgroep Rurale Sociologie http://www.rso.wur.nl/uk/ http://ruralsociologywageningen.wordpress.com/

Nadere informatie

Velt presenteert: de ecotuin

Velt presenteert: de ecotuin Velt presenteert: de ecotuin Behoefte aan duidelijkheid over ecotuin Begrip ecotuin niet altijd voor iedereen duidelijk verwarring over begrip ecotuin onduidelijkheid onder collega s begrip wordt niet

Nadere informatie

De meest revolutionaire momenten belicht, de momenten waarin iets gebeurde waardoor nieuwe dingen ontstonden.

De meest revolutionaire momenten belicht, de momenten waarin iets gebeurde waardoor nieuwe dingen ontstonden. De acht drempels van David Christian. De meest revolutionaire momenten belicht, de momenten waarin iets gebeurde waardoor nieuwe dingen ontstonden. De Big Bang. De sterren lichten op. Nieuwe chemische

Nadere informatie

Afrikaanse boeren en boerinnen met uitsterven bedreigd?

Afrikaanse boeren en boerinnen met uitsterven bedreigd? Afrikaanse boeren en boerinnen met uitsterven bedreigd? Je zal maar boer of boerin wezen in Afrika. Je hebt je veld ingezaaid, misschien wat extra meststoffen kunnen kopen. Je bewerkt met veel zorg je

Nadere informatie

Steun met uw investeringsgift Be Bio Base v.z.w. geïnspireerd door de natuur

Steun met uw investeringsgift Be Bio Base v.z.w. geïnspireerd door de natuur Steun met uw investeringsgift Be Bio Base v.z.w. geïnspireerd door de natuur Wil je bijdragen aan een betere sociale en ecologische wereld? Wil je ook weten waar je steun naar toe gaat? Waarvoor die gebruikt

Nadere informatie

Tweede Kamer der Staten-Generaal

Tweede Kamer der Staten-Generaal Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2015 2016 Aanhangsel van de Handelingen Vragen gesteld door de leden der Kamer, met de daarop door de regering gegeven antwoorden 570 Vragen van het lid

Nadere informatie

Waar sta jij? (Uit: Kompas)

Waar sta jij? (Uit: Kompas) Waar sta jij? (Uit: Kompas) Dit is een discussieactiviteit over: de basisvoorwaarden van menselijke waardigheid, het respectievelijke belang van burgerlijke en politieke rechten en van sociale en economische

Nadere informatie

BIOLOGISCH TUINIEREN IN DE STAD HOE DOE JE DAT?

BIOLOGISCH TUINIEREN IN DE STAD HOE DOE JE DAT? BIOLOGISCH TUINIEREN IN DE STAD HOE DOE JE DAT? Agenda Tuinieren vroeger Wat is biologisch moestuinieren? 10- stappencursus Je eigen moestuin (NTR: thuisacademie - Filmpjes) Pauze Hoe start ik een moestuin?

Nadere informatie

Paradoxaal genoeg hebben juist veel landarbeiders geen toegang tot betaalbaar groenten en fruit

Paradoxaal genoeg hebben juist veel landarbeiders geen toegang tot betaalbaar groenten en fruit DAAR PLUKKEN DE BOEREN DE VRUCHTEN VAN HET SUCCES VAN GRUPO HUALTACO Groenten en fruit zijn niet alleen gezond voor ons lichaam, maar ook voor de wereldeconomie. De groente- en fruitsector is een van de

Nadere informatie

Zonnewind CVBA Samen energie besparen en groene energie produceren in Zandhoven

Zonnewind CVBA Samen energie besparen en groene energie produceren in Zandhoven Zonnewind CVBA Samen energie besparen en groene energie produceren in Zandhoven Danny Gladines - danny.gladines@zonnewind.org - +32479297228 Waarom? Bezorgdheid om onze planeet 1. 200 jaar technologische

Nadere informatie

ASN Bank Issuepaper. Staatsobligaties

ASN Bank Issuepaper. Staatsobligaties ASN Bank Issuepaper Staatsobligaties ASN Bank Issuepaper Staatsobligaties november 2012 2 A Samenvatting In deze ASN Bank Issuepaper Staatsobligaties komen aan bod: A Samenvatting B Inleiding C Selectiecriteria

Nadere informatie

Waarom doen we het ook alweer?

Waarom doen we het ook alweer? Apart inzamelen van gft-afval Als Vereniging Afvalbedrijven stimuleren we dat al het afval in Nederland op de juiste manier wordt verwerkt. Hierbij houden we rekening met het milieu en de kosten. De meest

Nadere informatie

INDONESIË. Sociaaleconomische positie en ontwikkelingen

INDONESIË. Sociaaleconomische positie en ontwikkelingen INDONESIË Sociaaleconomische positie en ontwikkelingen Structuur [1/2] De kandidaat kan gebiedskenmerken van een ontwikkelingsland beschrijven en analyseren. Het betreft: a. sociaal-geografische en fysisch-geografische

Nadere informatie

ZOEK DE STILTE ontdek wat je beweegt

ZOEK DE STILTE ontdek wat je beweegt ZOEK DE STILTE ontdek wat je beweegt Dat is dit jaar het thema van de 40dagentijdcampagne van Kerk in Actie. Op weg naar Pasen staan we stil bij wat ons beweegt. We bezinnen ons op ons leven. Maar ook

Nadere informatie

Hoofdstuk 3: Landbouw in Moesson-Azië. In Moesson-Azië bestuderen we de rijstteelt. Waarom wordt bijna uitsluitend in Moesson-Azië rijst geteeld?

Hoofdstuk 3: Landbouw in Moesson-Azië. In Moesson-Azië bestuderen we de rijstteelt. Waarom wordt bijna uitsluitend in Moesson-Azië rijst geteeld? Hoofdstuk 3: Landbouw in Moesson-Azië In Moesson-Azië bestuderen we de rijstteelt. Waarom wordt bijna uitsluitend in Moesson-Azië rijst geteeld? 3.1 Fysische Situering omstandigheden 1 B C D 2 4 5 E NKK

Nadere informatie

Het project wil in Mesera een educatief-medisch centrum realiseren.

Het project wil in Mesera een educatief-medisch centrum realiseren. Kititenebo, (allemaal samen) noodhulp voor de kinderen februari 2017 De aanhoudende droogte in Afrika bereikt het nieuws in Europa. In de Standaard (25.02.2017) stond het te lezen: nomaden zoeken wanhopig

Nadere informatie

Gezondheid & Voeding

Gezondheid & Voeding Mijn eigen stads moestuin opzetten, stap 2 de bodem Ik beschrijf hoe ik mijn eigen groentetuin aan het opzetten ben van daag behandel ik de bodem. In deel 1 heb ik het gehad over de locatie en het opzetten

Nadere informatie

1 van 6 17-11-2008 19:23

1 van 6 17-11-2008 19:23 1 van 6 17-11-2008 19:23 Beantwoording vragen leden Van der Staaij, Voordewind, Van Baalen en Van Gennip over de situatie in Papoea 05-04-2007 Kamerstuk Nederlands Ministerie van Buitenlandse Zaken Graag

Nadere informatie

Ik ben minister van landbouw in Kenia Ik ben de koe van de familie Osomo uit Kenia

Ik ben minister van landbouw in Kenia Ik ben de koe van de familie Osomo uit Kenia Ik ben minister van landbouw in Kenia Steeds meer bedrijven uit Europa en Azië willen in ons land hun bedrijf zetten. Hier is immers veel grond, er zijn minder regels dan in hun land en de lonen van onze

Nadere informatie

in Deurne Welkomstnota tuinders

in Deurne Welkomstnota tuinders in Deurne Welkomstnota tuinders 1. Inleiding De boer op in de stad, van een echte volkse tuin tot stadslandbouw in Deurne is het resultaat van de opwaardering en uitbreiding van de bestaande volkstuin

Nadere informatie

Lokale Dialogen - 2. Beschrijving van de krutu in Apoera

Lokale Dialogen - 2. Beschrijving van de krutu in Apoera Lokale Dialogen - 2 Beschrijving van de krutu in Apoera Lokale dialogen: Apoera 23-24 November 2012 Inhoud Inleiding... 3 1. Thema: Introductie klimaatverandering... 4 2. Thema: REDD+... 5 3. Thema: Overzicht

Nadere informatie

Kruip in de rol van een duurzame bosbeheerder

Kruip in de rol van een duurzame bosbeheerder Kruip in de rol van een duurzame bosbeheerder Leerdoel: De leerlingen kunnen illustreren dat de mens de aanwezigheid van organismen beïnvloedt. De leerlingen kunnen met concrete voorbeelden uit hun omgeving

Nadere informatie

Regiobeleid Cordillera, Filipijnen Evaluatie

Regiobeleid Cordillera, Filipijnen Evaluatie Regiobeleid Cordillera, Filipijnen Evaluatie 2014-2016 Solidagro Center for Development Programs in the Cordillera Provincie Oost-Vlaanderen Mei 2016 INLEIDING Toen de Provincie Oost-Vlaanderen (POV) in

Nadere informatie

Voor de delegaties gaan hierbij de conclusies van de Raad over Iran, die op 4 februari 2019 door de Raad zijn aangenomen.

Voor de delegaties gaan hierbij de conclusies van de Raad over Iran, die op 4 februari 2019 door de Raad zijn aangenomen. Raad van de Europese Unie Brussel, 4 februari 2019 (OR. en) 5744/19 RESULTAAT BESPREKINGEN van: aan: Betreft: het secretariaat-generaal van de Raad de delegaties Conclusies van de Raad over Iran MOG 7

Nadere informatie

Samen werken aan een betere wereld

Samen werken aan een betere wereld Samen werken aan een betere wereld 1 Inhoud Samen werken aan een betere wereld 5 Klimaatverandering, vervuiling en uitstoot 8 Schoon water 10 Genoeg te eten 12 Goede gezondheidszorg 14 Opkomen voor mensenrechten

Nadere informatie

Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 4 Den Haag

Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 4 Den Haag Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 4 Den Haag Bezuidenhoutseweg 67 2594 AC Den Haag Postbus 20061 Nederland www.rijksoverheid.nl Uw Referentie 2015Z13763 Datum 10 november

Nadere informatie

Regiobeleid Cordillera, Filippijnen Evaluatie

Regiobeleid Cordillera, Filippijnen Evaluatie Regiobeleid Cordillera, Filippijnen Evaluatie 2002-2012 Bevrijde Wereld Center for Development Programs in the Cordillera Provincie Oost-Vlaanderen Mei 2013 INLEIDING Toen de Provincie Oost-Vlaanderen

Nadere informatie

Verslag aan de Provincieraad

Verslag aan de Provincieraad directie Wonen & Mondiale Solidariteit --- dossiernummer:. 1805961 Verslag aan de Provincieraad betreft Mondiale Solidariteit: regiobeleid, specifieke projecten ter ondersteuning van de regiowerking Toekenning

Nadere informatie

Vital soil lezing. Rode draad: Professionele verwondering over het bodem-water ecosysteem. Beijng, november 2004

Vital soil lezing. Rode draad: Professionele verwondering over het bodem-water ecosysteem. Beijng, november 2004 Joke van Wensem ODE Vital soil lezing Rode draad: Professionele verwondering over het bodem-water ecosysteem Beijng, november 2004 W.H.O. Ernst (2004). Uit: Vital Soil, Function, Value and Properties.

Nadere informatie

Toets_Hfdst9_ArmEnRijk

Toets_Hfdst9_ArmEnRijk Toets_Hdst9_ArmEnRijk Antwoorden Samengesteld door: visign@hetnet.nl Datum: dinsdag 31 januari 2017 Tijd: 11:09 Samenstelling: Geowijzer Vraag: 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9, 10, 11, 12, 13, 14, 15, 16, 17,

Nadere informatie

Gezondheid & Voeding

Gezondheid & Voeding Zaadhandel de macht van de multinationals in de Europese Unie Ik heb al een aantal artikelen geschreven over de macht van de multinationals in de Europese Unie. Een van deze artikelen gaat over de zaadhandel

Nadere informatie

Movies that Matter @ school begeleidt en adviseert bij het vertonen van mensenrechtenfilms op school.

Movies that Matter @ school begeleidt en adviseert bij het vertonen van mensenrechtenfilms op school. Movies that Matter @ school begeleidt en adviseert bij Opdrachtenblad Naam film: Aanduidingen Kijkwijzer: Regie: Jaar: Duur: Eventueel website van de film: Leerdoelen 1. Je kunt op een kaart aanwijzen

Nadere informatie

Klimaatverandering en onze voedselzekerheid

Klimaatverandering en onze voedselzekerheid Klimaatverandering en onze voedselzekerheid Prof. Dr. Martin Kropff Rector Magnificus Wageningen University Vice-president Raad van Bestuur Wageningen UR Ons klimaat verandert Ons klimaat verandert Oplossingsrichtingen

Nadere informatie

Gedragscode. SCA Gedragscode

Gedragscode. SCA Gedragscode SCA Gedragscode 1 Gedragscode SCA Gedragscode SCA wil op sociaal- en milieutechnisch verantwoorde wijze omgaan met haar belanghebbenden en op basis van respect, verantwoordelijkheid en uitmuntendheid een

Nadere informatie

Volkstuinvitaminen. participatieproject voor minima minima

Volkstuinvitaminen. participatieproject voor minima minima Volkstuinvitaminen participatieproject voor minima minima Ik heb het hele jaar door gezond en goedkoop eten. De volkstuin is mijn eigen voedselbank. Een nieuwe formule In 2010 zijn de eerste ervaringen

Nadere informatie

Inhoud. - Er bevinden zich in Zuid-Amerika vele natuurlijke hulpbronnen;

Inhoud. - Er bevinden zich in Zuid-Amerika vele natuurlijke hulpbronnen; Titel: Mijnbouw in Peru. Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen Locatie: Universiteit van Gent Datum en uur: 1 maart 2013, 11:30-12:45 Verslaggever: Inge Boudewijn Aantal aanwezigen, beschrijving doelpubliek:

Nadere informatie

MAUTERI BELEIDSPLAN 2014-2015

MAUTERI BELEIDSPLAN 2014-2015 MAUTERI BELEIDSPLAN 2014-2015 Kijk met je hart, kijk verder dan je ogen zien Versie 28-12-2013 Auteur: Bettie Ratuhaling VOORWOORD Voorbij de horizon liggen kleine eilandjes als kiezelsteentjes verstrooid

Nadere informatie

Den Haag Bij voorbeeld. Initiatiefvoorstel voor bijvriendelijk handelen

Den Haag Bij voorbeeld. Initiatiefvoorstel voor bijvriendelijk handelen Den Haag Bij voorbeeld Initiatiefvoorstel voor bijvriendelijk handelen Inleiding Bijensterfte neemt wereldwijd en in Nederland alarmerend toe. Door het grootschalige gebruik van giftige bestrijdingsmiddelen

Nadere informatie

WATER FOOTPRINT antwoordblad

WATER FOOTPRINT antwoordblad Opdracht 1 In het filmpje ging het over watergebruik. Wat is de reden dat Charlotte zo veel water gebruikt? Ze denkt dat er genoeg water is. Ze vindt het heel gewoon dat er water uit de kraan komt. Jeannette

Nadere informatie

Stichting Pensioenfonds voor de Woningcorporaties. Beleid voor verantwoord beleggen

Stichting Pensioenfonds voor de Woningcorporaties. Beleid voor verantwoord beleggen Stichting Pensioenfonds voor de Woningcorporaties Beleid voor verantwoord beleggen Inhoudsopgave 1. Doel van verantwoord beleggen... 3 2. De pijlers van het beleid voor verantwoord beleggen... 3 3. Integratie

Nadere informatie

TRANSATLANTIC TRENDS 2004 NETHERLANDS

TRANSATLANTIC TRENDS 2004 NETHERLANDS TRANSATLANTIC TRENDS 2004 NETHERLANDS Q1. Denkt u dat het voor de toekomst van Nederland het beste is als wij actief deelnemen in de wereldpolitiek of moeten wij ons niet in de wereldpolitiek mengen? 1

Nadere informatie

Gezondheid & Voeding

Gezondheid & Voeding Biologische voeding tegen over de gangbare chemische voeding Ik wil graag een pleidooi houden voor gezonde biologische voeding. Het marktaandeel van biologisch voeding is de laatste jaren vertienvoudigd.

Nadere informatie

Internationaal inkoopbeleid voor duurzame koffie

Internationaal inkoopbeleid voor duurzame koffie Internationaal inkoopbeleid voor duurzame koffie Stand: juli 2016 Onze visie Eenvoudig, verantwoordelijk, betrouwbaar: al meer dan 100 jaar liggen traditionele handelswaarden ten grondslag aan het succes

Nadere informatie

Provincieraadsbesluit

Provincieraadsbesluit directie Welzijn, Gezondheid, Wonen, Jeugd en Ontwikkelingssamenwerking --- dossiernummer: 1605174 Provincieraadsbesluit betreft verslaggever Noord-Zuidsamenwerking: regionale samenwerking in de Cordilleraregio

Nadere informatie

Programma van Toetsing en Afsluiting

Programma van Toetsing en Afsluiting Leerweg: TL Klas: 3 Vak: Aardrijkskunde Methode: De Geo Toetsnr 3.1.1 Arm en rijk H1 + Atlasopdrachten Wat moet je voor de toetsing doen? Weet hoe de verschillen ontstaan tussen arm en rijk in NL, VS en

Nadere informatie

Broederlijk Delen vzw. Doelstelling. Activiteiten. In het Zuiden. In Vlaanderen. Thema's. Huidevettersstraat 165

Broederlijk Delen vzw. Doelstelling. Activiteiten. In het Zuiden. In Vlaanderen. Thema's. Huidevettersstraat 165 Broederlijk Delen is een niet-gouvernementele organisatie gespecialiseerd in ontwikkelingssamenwerking. Gevolgd door Donorinfo sinds: 2005 02/502 57 00 info@broederlijkdelen.be www.broederlijkdelen.be

Nadere informatie

Code VINCI Leveranciers Global Performance Commitment

Code VINCI Leveranciers Global Performance Commitment Code VINCI Leveranciers Global Performance Commitment Contents P. 2 Introductie P. 2 VINCI s commitments P. 4 Leveranciers commitments P. 6 Implementatie 1 15 april 2012 Introductie Deze Code «Global Performance

Nadere informatie

Commerciële landbouw in de VS en Noord-Amerika

Commerciële landbouw in de VS en Noord-Amerika Commerciële landbouw in de VS en Noord-Amerika AKKERS COMMERCIEEL DEVELOPMENT EXPORT GEWASSEN HELIKOPTER KAPITAAL KLIMAAT LANDBOUWSYSTEEM MAÏS MODERN NOORDAMERIKA OPBRENGST PIKDORSER PLATEAU RELIEF RENDEMENT

Nadere informatie

WORKSHOP CIRCLE SCAN. Door Wouter-Jan Schouten

WORKSHOP CIRCLE SCAN. Door Wouter-Jan Schouten WORKSHOP CIRCLE SCAN Door Wouter-Jan Schouten WOUTER-JAN SCHOUTEN Doctoraal Bedrijfskunde, Erasmus Universiteit 21 jaar bij the Boston Consulting Group - Partner & Managing Director - Leider van NL Consumer

Nadere informatie

28 november 2015. Onderzoek: Klimaattop Parijs

28 november 2015. Onderzoek: Klimaattop Parijs 28 november 2015 Onderzoek: Over het EenVandaag Opiniepanel Het EenVandaag Opiniepanel bestaat uit ruim 45.000 mensen. Zij beantwoorden vragenlijsten op basis van een online onderzoek. De uitslag van de

Nadere informatie

De bananenteelt. Kleinschalige boeren. Grote plantages

De bananenteelt. Kleinschalige boeren. Grote plantages De bananenteelt Geen product ter wereld wordt meer verhandeld dan bananen. Jaarlijks produceren tropische landen als Colombia, Dominicaanse Republiek en Peru meer dan 100 miljoen ton bananen. Bananen worden

Nadere informatie

Werkblad 3. Klimaatconferentie Parijs december 2015

Werkblad 3. Klimaatconferentie Parijs december 2015 Werkblad 3 Wetenschap versus politiek De tijd loopt! Jean-Pascal van Ypersele, klimatoloog aan de UCL en ondervoorzitter van het Klimaatpanel IPCC van de Verenigde Naties zegt: We moeten volledig stoppen

Nadere informatie

Klimaateffectschetsboek West-en Oost-Vlaanderen NATHALIE ERBOUT ZWEVEGEM, 5 DECEMBER 2014

Klimaateffectschetsboek West-en Oost-Vlaanderen NATHALIE ERBOUT ZWEVEGEM, 5 DECEMBER 2014 Klimaateffectschetsboek West-en Oost-Vlaanderen NATHALIE ERBOUT ZWEVEGEM, 5 DECEMBER 2014 Klimaateffectschetsboek Scheldemondraad: Actieplan Grensoverschrijdende klimaatbeleid, 11 september 2009 Interregproject

Nadere informatie

LAAT DE WIND WAAIEN

LAAT DE WIND WAAIEN LAAT DE WIND WAAIEN 2019 zal worden herinnerd als het jaar waarin iets veranderde, toen kinderen staakten om volwassenen te vragen actie te ondernemen om klimaatverandering tegen te gaan. Geïnspireerd

Nadere informatie

Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 4 Den Haag

Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 4 Den Haag Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 4 Den Haag Rijnstraat 8 2515 XP Den Haag Postbus 20061 Nederland www.rijksoverheid.nl Datum 13 februari 2019 Betreft Beantwoording vragen

Nadere informatie

kracht TWEEDE WERELDOORLOG VERSUS MENSENRECHTEN

kracht TWEEDE WERELDOORLOG VERSUS MENSENRECHTEN WERKb L a D WERKBLAD met terugwerkende kracht met terugwerkende kracht TWEEDE WERELDOORLOG VERSUS MENSENRECHTEN Dit werkblad is een voorbereiding op je bezoek aan de vaste tentoonstelling Met Terugwerkende

Nadere informatie

DAKDORPEN. Foto: dakvanrotterdam.nl

DAKDORPEN. Foto: dakvanrotterdam.nl DAKDORPEN Foto: dakvanrotterdam.nl Dakdorpen is een project van ontwerpstudio Walden Laurens van der Wal, Lena van der Wal en Wessel de Jong hallo@waldenstudio.nl www.waldenstudio.nl PROBLEEM STELLING

Nadere informatie

Boodschap uit Gent voor Biodiversiteit na 2010

Boodschap uit Gent voor Biodiversiteit na 2010 Boodschap uit Gent voor Biodiversiteit na 2010 Belgisch voorzitterschap van de Europese Unie: Conferentie over Biodiversiteit in een veranderende wereld 8-9 september 2010 Internationaal Conventiecentrum

Nadere informatie

Copernicus Institute of Sustainable Development. Koe en klimaat. Dr. Jerry van Dijk Dr. Karin Rebel. Copernicus Institute of Sustainable Development

Copernicus Institute of Sustainable Development. Koe en klimaat. Dr. Jerry van Dijk Dr. Karin Rebel. Copernicus Institute of Sustainable Development Copernicus Institute of Sustainable Development Koe en klimaat Dr. Jerry van Dijk Dr. Karin Rebel Inhoud presentatie Hoe zat het ook al weer met klimaatverandering? Broeikasgasemissies in Nederland Klimaatbeleid

Nadere informatie

Met mensenrechten tegen honger vechten Voedsel is een mensenrecht

Met mensenrechten tegen honger vechten Voedsel is een mensenrecht Met mensenrechten tegen honger vechten Voedsel is een mensenrecht De Wereld op ons Bord Den Haag / 12 mei 2011 FoodFirst Information and Action Network Inhoud Honger een structurele crisis Het mensenrecht

Nadere informatie

Samenvatting Economie H8

Samenvatting Economie H8 Samenvatting Economie H8 Samenvatting door Irene 1160 woorden 14 juni 2018 8,2 5 keer beoordeeld Vak Methode Economie Praktische economie Economie H8 Absolute armoede Als je niet meer in staat bent in

Nadere informatie

De People Planet en Profit dimensies van de Indiase koe

De People Planet en Profit dimensies van de Indiase koe De People Planet en Profit dimensies van de Indiase koe Lectoraat Duurzame Agribusiness in Metropolitane Gebieden Rik Eweg Het Lectoraat Duurzame Agribusiness in Metropolitane Gebieden Pagina 2 Het lectoraat

Nadere informatie

Blood in the Mobile. Opdrachtenblad. Regie: Frank Piasecki Poulsen Jaar: 2010 Duur:

Blood in the Mobile. Opdrachtenblad. Regie: Frank Piasecki Poulsen Jaar: 2010 Duur: Blood in the Mobile Frank Piasecki Poulsen 2010 52 minuten www.moviesthatmatter.nl Digibordles: www.spons.nl/moviesthatmatter 1 Kijkopdracht Waar gaat de film over? Documentairemaker Frank Poulsen komt

Nadere informatie

Samenvatting Geschiedenis Jagers en Boeren

Samenvatting Geschiedenis Jagers en Boeren Samenvatting Geschiedenis Jagers en Boeren Samenvatting door B. 771 woorden 7 oktober 2016 2,9 8 keer beoordeeld Vak Geschiedenis Tijdvak 1 Tijd van jagers en boeren Jagers en boeren -3000 v. Chr. Pagina

Nadere informatie

Stadslandbouw komt in het buitenland en Nederland in verschillende varianten voor. Essentiële kenmerken en randvoorwaarden van stadslandbouw zijn:

Stadslandbouw komt in het buitenland en Nederland in verschillende varianten voor. Essentiële kenmerken en randvoorwaarden van stadslandbouw zijn: 1 Aan: de Raad van de Gemeente Dordrecht dtv de raadsgriffier Postbus 8 3300AA Dordrecht c.c.: College van Burgemeester en Wethouders Dordrecht, 1 november 2011 Betreft: Stadslandbouw in Dordrecht Geachte

Nadere informatie

beleggen BPL pensioen belegt maatschappelijk verantwoord

beleggen BPL pensioen belegt maatschappelijk verantwoord beleggen BPL pensioen belegt maatschappelijk verantwoord hoe belegt BPL Pensioen Ons maatschappelijk verantwoord beleggingsbeleid BPL Pensioen wil een duurzaam en betrouwbaar pensioenfonds zijn dat de

Nadere informatie

-Duitsland- Onvermijdelijke handelspartner...

-Duitsland- Onvermijdelijke handelspartner... -Duitsland- Onvermijdelijke handelspartner... Kansen, culturele verschillen en valkuilen Den Haag, 25.03.2010 Anouk de Jong Nederlands-Duitse Handelskamer Inhoud Duitsland Waarom Duitsland? Culturele verschillen

Nadere informatie

Meer met minder. Waterschaarste en grotere vraag naar voedsel. Laan van Staalduinen, Algemeen directeur LEI. 6 juni 2012

Meer met minder. Waterschaarste en grotere vraag naar voedsel. Laan van Staalduinen, Algemeen directeur LEI. 6 juni 2012 Meer met minder Waterschaarste en grotere vraag naar voedsel Laan van Staalduinen, Algemeen directeur LEI 6 juni 2012 Inhoud presentatie Mondiale trends die van invloed zijn op toekomstige watervraag Nationale

Nadere informatie

Uit het voortgangsverslag 2012, van januari tot juni

Uit het voortgangsverslag 2012, van januari tot juni Uit het voortgangsverslag 2012, van januari tot juni Een verhaal over dorpsontwikkeling Mijn naam is Daw Htu Sent en ik woon in het dorp Hu Gyi. World Concern werkt in ons dorp sinds 2004. Ik ben één van

Nadere informatie

Broederlijk Delen komt op voor het recht op voedsel, duurzaam beheer van natuurlijke rijkdommen en vrede

Broederlijk Delen komt op voor het recht op voedsel, duurzaam beheer van natuurlijke rijkdommen en vrede Broederlijk Delen komt op voor het recht op voedsel, duurzaam beheer van natuurlijke rijkdommen en vrede Gevolgd door Donorinfo sinds: 2005 02/502 57 00 info@broederlijkdelen.be http://www.broederlijkdelen.be

Nadere informatie

Economisch optimisme

Economisch optimisme Mindmap scenario A Economische groei belangrijker dan belangen van toekomstige generaties Weinig overheidsregulering, kans op monopolies Bedrijven aan de macht m.n. multinationals Weersbeïnvloeding in

Nadere informatie