Trombopenie. (tekort aan bloedplaatjes) Interne Geneeskunde/Oncologie

Transcriptie

1 Trombopenie (tekort aan bloedplaatjes) Interne Geneeskunde/Oncologie

2 Trombopenie Trombopenie is een tekort aan bloedplaatjes (trombocyten). Normaalwaarde in het bloed is (miljard trombocyten per liter). Trombocyten worden gemaakt in het beenmerg en komen daarna in de bloedcirculatie. Daar leven ze 5-10 dagen. Ze spelen een belangrijke rol bij de bloedstolling. Op het oppervlak van de trombocyten zitten speciale eiwitten die, samen met de stollingseiwitten, ervoor zorgen dat er een bloedpropje (stolsel) kan ontstaan bij weefselschade (bv snee, schaafwond) waardoor het bloeden stopt. Symptomen Een tekort aan trombocyten uit zich in een verhoogde kans op huid- en slijmvliesbloedingen. Voorbeelden hiervan zijn: blauwe plekken,petechieën (puntbloedinkjes in de huid), neus- en tandvleesbloedingen, bloedblaren aan de binnenkant van de wang, het langer nabloeden van wondjes, heviger menstruatie. Bij een ernstig tekort aan trombocyten kunnen soms inwendige bloedingen met bloedverlies bij de ontlasting of urine ontstaan, zelden een hersenbloeding. Het grootstebloedingsrisico ontstaat meestal pas bij minder dan 10 (miljardtrombocyten per liter). 2

3 Hoe ontstaat trombopenie? 1. Door een verminderde aanmaak van trombocyten in het beenmerg. Bij: beenmergziekten( bv: MDS, leukemie, multipel myeloom bloed- en lymfeklierziekten ( bv: bepaalde vormen van bloedarmoede, lymfomen) beenmergbeschadigingen door bv: chemotherapie of bestraling bepaalde geneesmiddelen (bv: NSAID s, sommige antibiotica s, aspirine) overmatig alcohol gebruik bepaalde ziekten, zoals bv. te langzaam werkende schildklier, anorexia nervosa tekorten aan ijzer, vitamine B12, foliumzuur 2. Trombocyten worden te snel verbruikt of afgebroken Bij: ernstige, grote bloedingen het eigen afweersysteem breekt eigen trombocyten af ( auto-immuunziekte) bv. bij: ITP, HIV, LE na een bevalling of bloedtransfusie kunnen antistoffen van de baby of donor zorgen voor afbraak van trombocyten uitgebreide trombose sepsis (bloedvergiftiging) Afhankelijk van de oorzaak van de trombopenie ontstaan de symptomen geleidelijk of acuut. 3

4 Behandeling van trombopenie Welke behandeling u krijgt hangt af van de oorzaak en de ernst van de trombopenie. Uw behandelend arts zal dit met u bespreken. bij lichte trombopenie (40-150) is meestal geen behandeling nodig trombopenie als gevolg van chemotherapie of radiotherapie herstelt meestal vanzelf bij ernstige trombopenie (lager dan 10) worden meestal trombocyten via een infuus toegediend is de trombopenie door medicijnen ontstaan? Dan stopt u met deze medicijnen en krijgt u eventueel andere medicijnen als de oorzaak een te snelle afbraak is, krijgt u waarschijnlijk corticosteroiden medicijnen die de aanmaak van trombocyten stimuleren zijn bv. Eltrombopag of Romiplostim Tranexaminezuur (tabletten of via infuus) kan worden voorgeschreven bij slijmvliesbloedingen. Tranexaminezuur zorgt ervoor dat bloedstolsels op een vaatwandbeschadiging in stand blijven waardoor het beschadigde bloedvat de kans krijgt om goed dicht te gaan en niet opnieuw gaat bloeden. een splenectomie (miltverwijdering) wordt gedaan als de trombopenie zeer ernstig is. 4

5 Voorzorgsmaatregelen, adviezen en leefregels bij trombopenie vermijd activiteiten/sporten waarbij u zich kunt verwonden. gebruik handschoenen bij klussen/tuinieren liever niet bukken, zwaar tillen, sjouwen bij vallen, met name op het hoofd, altijd contact opnemen met uw arts als u moet niesen, houd deze dan niet in, dit verhoogt de druk in het hoofd. Rustig niesen. bloedende sneden of wonden kunnen gestelpt worden door er bv een schone theedoek of zakdoek stevig op te drukken, net zolang totdat het bloeden stopt. Als het bloeden niet stopt na minuten adviseren wij u contact op te nemen met uw arts. neusbloeding: snuit eerst de neus, knijp daarna de neusvleugels gedurende 10 minuten samen, buig licht voorover zodat u geen bloed inslikt ( maakt misselijk). U kunt Xylometazoline neusdruppels gebruiken, dit zorgt voor het samentrekken van de bloedvaatjes, waardoor het bloeden stopt. Houd de binnenkant van de neus een beetje vettig, bv met vaseline, dat voorkomt uitdroging van hetneusslijmvlies waardoor minder kans op een neusbloeding. 5

6 Mond/tandvlees: goede mondhygiëne is belangrijk, vraag uw verpleegkundige voor advies gebruik een zachte tandenborstel gebruik liever tandfloss dan tandenstokers vermijd scherpe bestanddelen in voeding zoals botjes, chips, stokbrood, hard fruit ( bv appel) trekken van een tand of kies altijd in overleg met uw tandarts/arts gebruik geen scherpe voorwerpen zoals scheermesjes. Elektrisch scheren / Lady shave zijn veiliger in gebruik. niet rectaal temperaturen, geen zetpillen of klysma s gebruiken, dit geeft kans op slijmvliesbloedingen. zorg voor een makkelijke stoelgang = zachte ontlasting. Voorkom dat u hard moet persen. Drink 1,5-2 ltr per dag. Gebruik zo nodig een laxeermiddel. menstruatie. Eventueel kan het nodig zijn deze te onderdrukken als de bloeding te hevig is. sexualiteit: hier is geen bezwaar tegen, maar voorkom verwondingen. bloeddrukmeting alleen met een handmeter als de trombocyten lager zijn dan 50. vermijd gebruik van NSAI D s ( oa. Ibuprofen, Naproxen, Diclofenac) en aspirine. Overleg met uw arts als u medicijnen wilt gebruiken. antistollingsmedicijnen alleen in overleg met uw arts. na bloedafname het wondje goed dichtdrukken. bepaalde onderzoeken (bv.puncties, scopieën, biopsieën) moeten soms vooraf gegaan worden door een trombocytentransfusie. Als u naar aanleiding van deze informatie nog vragen heeft, aarzel dan niet uw zaalarts, verpleegkundige of behandelend arts om raad te vagen. 6

7 Bronnen: website: hematon.nl (Hematon is de patiëntenorganisatie voor patiënten met een hemato- oncologische aandoening en mensen die een stamceltransplantatie hebben ondergaan. website: hematologiegroningen.nl (Medisch centrum Groningen, afd. Hematologie) website: hematologienederland.nl (Nederlandse vereniging voor Hematologie) 7

8 Locatie Enkhuizen Molenweg 9b 1601 SR Enkhuizen T Locatie Hoorn Maelsonstraat NP Hoorn T Locatie Purmerend Waterlandlaan RN Purmerend T Locatie Volendam Heideweg 1b 1132 DA Volendam T Postbus 600, 1620 AR Hoorn info@dijklander.nl FLD NL