Wiw-statistiek. Jaarrapport 2001

Transcriptie

1 Wiw-statistiek Jaarrapport 2001 Dit onderzoek is uitgevoerd door Research voor Beleid in opdracht van het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid Eelco Flapper Eva Mandos Peter Bolhuis B2403 Leiden, 18 juli 2002

2 VOORWOORD In opdracht van het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid (SZW) voert Research voor Beleid de Wiw-statistiek uit. De Wiw-statistiek betreft een integrale gegevensverzameling bij uitvoeringsorganen en gemeenten van alle Wiw-deelnemers en -plaatsingen in Nederland. Na controle, correctie en statistische verwerking van de gegevensbestanden wordt een landelijk overzicht opgesteld met beleidsinformatie over de toepassing en uitwerking van de Wiw. Daarnaast ontvangt elke organisatie of gemeente die gegevens heeft aangeleverd een individueel locatierapport en ontvangen alle gemeenten een locatierapport met hun gegevens. Tot nu toe zijn acht metingen uitgevoerd: over het derde en vierde kwartaal van 1998 en over het eerste en tweede halfjaar van 1999, 2000 en Het Wiw-projectteam van Research voor Beleid heeft regelmatig overleg gevoerd met de begeleidingscommissie voor de Wiw-statistiek bestaande uit: Mariette van der Burg, Job den Heeten, Jan Flinkenflögel en Frederik Straatjes van het Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid (SZW), Frank Kentin en Menno Meihuizen van de Vereniging Nederlandse Gemeenten (VNG), Etwin Grootscholten van de Landelijke vereniging van uitvoeringsorganen wet Inschakeling Werkzoekenden (LIW). Het Wiw-projectteam 2001 van Research voor Beleid bestaat uit Eva Mandos, Eelco Flapper, en Peter Bolhuis. Het projectteam is in de werkzaamheden ondersteund door Paul Vogels, Gerard Volker, Murielle van Hilten en Debbie Langeveld. Eva Mandos, Projectleider Sociale Zaken en Werkgelegenheid Leiden, 18 juli 2002

3 INHOUDSOPGAVE Samenvatting Pag. i 1 Inleiding De Wet inschakeling werkzoekenden Doel en opzet van de Wiw-statistiek Inhoud en opzet van het rapport 3 2 Deelnemers aan de Wiw Aantal deelnemers aan de Wiw Profiel van de deelnemers met een dienstbetrekking Profiel van de deelnemers met een werkervaringsplaats Profiel van de deelnemers met een Rea-plaatsing Verschillen in het profiel van de deelnemers 23 3 De arbeidsplaatsen Dienstbetrekkingen De werkervaringsplaatsen De Rea-plaatsen 30 4 Uitstroom Uitstroom uit dienstbetrekkingen Beëindiging werkervaringsplaatsen Beëindiging Rea-plaatsen 41 5 Leegloop en ziekteverzuim Leegloop Ziekteverzuim 43 6 Themahoofdstuk Ex Banenpoolers Inleiding Kenmerken van ex Banenpoolers en nieuwe volwassenen Sector inlener Uitstroom in 2001 en Uitstroom per regio 53 Bijlage 1 Uitvoering en responsverantwoording Fout! Bladwijzer niet gedefinieerd. Bijlage 2 Volledigheid van de gegevens Fout! Bladwijzer niet gedefinieerd. Bijlage 3 Aanvullende tabellen Fout! Bladwijzer niet gedefinieerd. Bijlage 4 Overzicht kenmerken Wiw-statistiek Fout! Bladwijzer niet gedefinieerd. Bijlage 5 Berekeningswijzen en definities Fout! Bladwijzer niet gedefinieerd.

4 i SAMENVATTING In de Wiw-statistiek worden op persoonsniveau gegevens verzameld van alle dienstbetrekkingen, werkervaringsplaatsen en (gemeentelijke) Rea-plaatsingen die in het kader van de Wiw zijn gerealiseerd. Vanaf juli 1998 voert Research voor Beleid in opdracht van het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid de Wiw-statistiek uit. Tot nu toe zijn er acht metingen verricht: over het derde en vierde kwartaal van 1998 en over het eerste en tweede halfjaar van 1999, 2000 en Dienstbetrekkingen Ontwikkelingen in het aantal deelnemers Het aantal personen met een dienstbetrekking is sinds de invoering van de Wiw in 1998 afgenomen van circa naar circa aan het eind van 2001; een afname derhalve van personen in 4 jaar tijd. Er is instroom in de Wiw, maar de uitstroom is groter. De afname van het aantal dienstbetrekkingen tussen 31 december 2000 en 31 december 2001 is gemiddeld geweest: dienstbetrekkingen. Figuur 1 Ontwikkeling in het aantal dienstbetrekkingen van 1998 tot en met instroom uitstroom eindstand dec '97 1e halfjaar e halfjaar e halfjaar e halfjaar e halfjaar e halfjaar e halfjaar e halfjaar 2001 Bron: Wiw-statistiek. De eindstand van 1997 en 1 e halfjaar 1998 zijn declaratiecijfers van het ministerie SZW. De eindstand per 31 december 1997 betreft Banenpoolers en JWG-ers die zijn overgegaan naar de Wiw.

5 Samenvatting ii Profiel van de deelnemers met een dienstbetrekking Aan het einde van 2001 ziet het profiel van de deelnemers met een dienstbetrekking er als volgt uit (zie tabel 1): Er zijn iets meer mannen met een dienstbetrekking dan vrouwen. Er is een grote spreiding in leeftijdscategorieën. Ruim de helft van de deelnemers (53%) is tussen de 35 en 55 jaar. De gemiddelde leeftijd is 40 jaar. De gemiddelde leeftijd van de volwassenen is 44 jaar. Ruim de helft van de deelnemers (57%) heeft een opleiding op middelbaar niveau gevolgd (vbo / lbo / mavo / mbo / havo / vwo). Ruim een derde (36%) heeft geen opleiding of alleen een opleiding op basisniveau. Een kleine groep deelnemers (6%) is hoger opgeleid (hbo / WO). Bijna twee derde van de deelnemers (62%) is ingestroomd in een dienstbetrekking vanuit een uitkering van de sociale dienst. Daarnaast had 11% van de deelnemers geen inkomen voorafgaand aan de dienstbetrekking. Het betreft hier met name jongeren onder de 23 jaar. Ruim de helft (51%) van de deelnemers is ingedeeld in fase 3. Een beperkt aantal deelnemers (5%) is ingedeeld in fase 1. Ruim de helft van de deelnemers (52%) is alleenstaand. Gemiddeld zijn de deelnemers aan het eind van 2001 ruim 3 jaar (41 maanden) werkzaam in de dienstbetrekking. Evenals in vorige jaren is het profiel van de deelnemers aan het begin en het einde van het jaar niet veel veranderd. De kenmerken van mensen die instromen en uitstromen wijken wel enigszins af van het zittende bestand. Omdat het echter telkens maar om een beperkte groep mensen gaat die in- of uitstroomt en de kenmerken van deze in- en uitstromers in hoge mate met elkaar overeenkomen, blijft het profiel van de deelnemers binnen een jaar zeer stabiel. Alleen bij het inkomen voorafgaand aan de dienstbetrekking heeft er een lichte verschuiving plaatsgevonden. In 2001 hadden 12% van de deelnemers een voorafgaand inkomen uit een gesubsidieerde arbeidsplaats (tegenover 8% in 2000), 7% van de deelnemers had in 2001 voorafgaand aan hun dienstbetrekking een uitkering ivm ziekte of arbeidsongeschiktheid (tegenover 2% in 2000) en 62% van de deelnemers in 2001 had voorafgaand aan hun dienstbetrekking een uitkering van de sociale dienst (tegenover 70% in 2000). Wanneer het profiel van de huidige deelnemers wordt vergeleken met dat in het eerste jaar van de Wiw, zijn de verschillen ook gering en blijkt er met name sprake te zijn van een vergrijzing. Ook het aandeel mannen neemt iets toe. Deze vergrijzing (minder jongeren en meer volwassenen) wordt met name veroorzaakt doordat jongeren relatief vaker uitstromen dan volwassenen. Jongeren stromen overigens ook relatief vaker in dan volwassenen, maar de instroom is kleiner dan de uitstroom. Daarnaast is er een aanzienlijke groep deelnemers die lang geleden is ingestroomd en niet uitstroomt. Deze worden uiteraard telkens een jaar ouder en waren gemiddeld ook wat ouder bij instroom. Verschil tussen jongeren en volwassenen (aan het eind van 2001): Het aandeel vrouwen is onder jongeren (53%) groter dan onder volwassenen (44%). Volwassenen zijn wat hoger opgeleid dan jongeren. Volwassenen hadden voorafgaand aan de Wiw voor het merendeel een uitkering van de sociale dienst (67%), terwijl bij jongeren 44% voorheen geen inkomen had.

6 Samenvatting iii Tabel 1 Kenmerken van deelnemers met een dienstbetrekking in 1998 en 2001 Geslacht (missing eind 2001: 0%) Medio 1998 Eind 2001 Man 53% 55% Vrouw 47% 45% Leeftijd (missing: 0%) jaar 3% 4% jaar 23% 10% jaar 16% 8% jaar 8% 10% jaar 20% 25% jaar 22% 28% 55 jaar 8% 14% Gemiddelde leeftijd 36 jaar 40 jaar Opleiding (missing: 9%) Geen basisopleiding (lager) 8% 6% Basis niveau (lager) 26% 30% vbo/lbo/mavo (middelbaar) 42% 42% mbo/havo/vwo (middelbaar) 15% 15% Hbo (hoger) 7% 4% Wo (hoger) 2% 2% Inkomen voorafgaand aan dbt (missing: 3%) Geen inkomen 17% 11% Gesubsidieerde arbeidsplaats (Wiw) 4% 12% Gesubsidieerde arbeidsplaats (niet Wiw) 6% 2% Uitkering werkloosheid (niet Abw) 9% 2% Uitkering ziekte of arbeidsongeschiktheid 1% 7% Inkomensvoorziening asielzoekers 0% 0% Uitkering Abw, Ioaw, Ioaz 54% 62% Ander inkomen 9% 5% Categorie (missing: 1%) Jonger dan 23 jaar 26% 15% 23 jaar, werkloos 1-2 jaar 1% 4% 23 jaar, werkloos 2-3 jaar 14% 10% 23 jaar, werkloos 3 jaar 59% 71% Totaal 100% 100%

7 Samenvatting iv Profiel van de banen De meeste deelnemers met een dienstbetrekking (72%) zijn werkzaam in de publieke sector (zie tabel 2). Ten opzichte van eind 1998 zijn er relatief iets meer banen in de marktsector gerealiseerd. Volwassenen werken minder vaak in de marktsector (25%) dan jongeren (40%). Tabel 2 Sector van de inlener in 1998, 1999, 2000 en 2001 Eind 1998 Eind 1999 Eind 2000 Eind 2001 Marktsector 22% 26% 27% 28% Publieke sector 78% 74% 73% 72% Totaal 100% 100% 100% 100% Het aandeel mensen met een dienstbetrekking van 36 uur per week neemt af. Dit komt doordat er steeds minder mensen zijn die vanuit de Banenpoolregeling nog in de Wiw zitten. Aan het eind van 2001 zijn er iets minder mensen met een dienstbetrekking voor 36 uur (36%) dan mensen met een dienstbetrekking voor 32 uur (45%). Zie tabel 3. Tabel 3 Omvang van de dienstbetrekking Eind 1988 Eind 1999 Eind 2000 Eind 2001 < 31 uur 8% 10% 13% 14% 32 uur 43% 42% 44% 45% uur 0% 1% 1% 0% 36 uur 48% 46% 43% 39% uur 1% 0% 0% 1% Totaal 100% 100% 100% 100% Uitstroom In het jaar 2001 is 29% van de deelnemers uitgestroomd 1. De uitstroom is hoger onder jongeren (42%) dan onder volwassenen (27%). Het uitstroompercentage blijkt af te nemen naarmate men langer in dienst is. In zijn algemeenheid kan worden vastgesteld dat juist de groepen deelnemers die in ruime mate gebruik maken van de Wiw, slechts in beperkte mate uitstromen (te weten: ouder dan 45 jaar, komende vanuit een Abw-uitkering, minimaal 3 jaar werkloos en ingedeeld in fase 3 of 4). Omdat de groep Wiw-ers bij aanvang al voor een groot deel uit mensen met deze kenmerken bestond en zij slechts in beperkte mate uitstromen, blijft een groot deel van de deelnemers aan deze kenmerken voldoen. Bij ruim de helft van de deelnemers die uitstromen, is er sprake van positieve uitstroom: 62% van hen stroomt (in 2001) uit naar arbeid buiten de Wiw, een werkervaringsplaats of scholing. Over het algemeen gaat een hoge (dan wel lage) totale uitstroom hand in hand met een hoge (dan wel lage) positieve uitstroom. Tabel 4 Reden beëindiging dienstbetrekking in 2000 en Er wordt alleen gesproken van uitstroom indien een dienstbetrekking definitief wordt beëindigd en er geen sprake is van een nieuwe aansluitende Wiw-dienstbetrekking.

8 Samenvatting v Arbeid buiten Wiw (incl. ID-banen) 53% 55% Scholing 1% 1% Werkervaringsplaats 4% 6% totaal positief 57,4% 62% Ontslag wegens arbeidsongeschiktheid 6% 6% Ontslag overig 14% 14% Beëindiging wegens aflopen contract* 12% 7% Overig** 11% 11% Totaal 100% 100% * Beëindiging wegens bereiken maximum leeftijd (23 jaar) of aflopen tweejaarsperiode (of andere periode van bepaalde tijd) zonder hernieuwde instroom. ** Beëindiging op initiatief van deelnemer, zonder verdere toelichting Leegloop Wanneer een deelnemer niet geplaatst is bij een inlener is er sprake van leegloop. Het aantal mensen met leegloop neemt door de jaren heen af maar de duur van de leegloop neemt iets toe. Leegloop komt vaker voor bij vrouwen dan bij mannen en vaker bij jongeren dan bij volwassenen, maar de gemiddelde duur van de leegloop ligt bij volwassenen wat hoger. Tabel 5 Leegloop in 1998, 1999, 2000 en 2001; halfjaarcijfers 2 e helft 98 1 e helft 99 2 e helft 99 1 e helft 00 2 e helft 00 1 e helft 01 2 e helft 01 Percentage deelnemers met leegloop 24% 20% 19% 19% 17% 19% 18% Percentage dagen leegloop 13% 11% 11% 10% 9% 11% 10% Gemiddelde duur leegloop (in dagen) Tabel 6 Leegloop in 2001, totaal en naar leeftijd; jaarcijfer totaal jongeren volwassenen Percentage deelnemers met leegloop 25% 34% 23% Percentage dagen leegloop 11% 13% 11% Gemiddelde duur leegloop (in dagen) Ziekteverzuim In de afgelopen vijf halfjaarperioden is telkens circa de helft van alle deelnemers met een dienstbetrekking ziek geweest. Ook het ziekteverzuimpercentage in werkbare dagen is stabiel. Het gemiddeld aantal ziektedagen is echter wel toegenomen. Vrouwen melden zich vaker ziek dan mannen en jongeren vaker dan volwassenen. Jongeren zijn echter minder lang ziek dan volwassenen.

9 Samenvatting vi Tabel 7 Ziekteverzuim in 1998, 1999, 2000 en 2001; halfjaarcijfers 2 e helft 98 1 e helft 99 2 e helft 99 1 e helft 00 2 e helft 00 1 e helft 01 2 e helft 01 Percentage deelnemers met ziekteverz. 53% 59% 53% 58% 48% 56% 41% Percentage dagen ziekteverzuim 13% 13% 12% 13% 12% 14% 12% Gemiddelde duur ziekteverzuim (in dagen) Tabel 8 Ziekteverzuim in 2001, totaal en naar leeftijd; jaarcijfer totaal jongeren volwassenen Percentage deelnemers met ziekteverzuim 59% 62% 59% Percentage dagen ziekteverzuim 12% 12% 13% Gemiddelde duur ziekteverzuim (in dagen) Werkervaringsplaatsen Ontwikkelingen in het aantal deelnemers Vanaf de invoering van de Wiw is het aantal werkervaringsplaatsen eerst snel gegroeid. Vanaf de tweede helft van 1999 is er echter een afname ingetreden die zich ook in 2001 in sterke mate (een afname van 36% in een jaar tijd) heeft voortgezet. Op 31 december 2001 hadden circa mensen een werkervaringsplaats. Figuur 2 Ontwikkeling in het aantal werkervaringsplaatsen in , 1999, 2000 en instroom uitstroom eindstand e halfjaar e halfjaar e halfjaar e halfjaar e halfjaar e halfjaar e halfjaar e halfjaar 2001 Bron: Wiw-statistiek, Eindstand 1 e halfjaar 1998 betreft declaratiecijfers van het ministerie SZW. 1 Gegevens over in- en uitstroom in 1998 zijn niet beschikbaar.

10 Samenvatting vii Profiel van de deelnemers met een werkervaringsplaats Ondanks dat vrijwel de gehele populatie deelnemers met een werkervaringsplaats in een jaar tijd wordt vernieuwd, wijkt het profiel van de deelnemers aan het begin en het einde van het jaar nauwelijks van elkaar af. Enig verschil is te zien in het inkomen voorafgaand aan de werkervaringsplaats: het percentage deelnemers met een dienstbetrekking voorafgaand aan de werkervaringsplaats neemt in 2001 toe (29%) ten opzichte van 2000 (21%), terwijl het percentage deelnemers met een Abw uitkering voorafgaand aan de werkervaringsplaats juist afneemt in 2001 (47%) ten opzichte van 2000 (53%). Ook over een langere periode bezien (vanaf het 4 e kwartaal 1998) blijft het profiel van de deelnemers redelijk stabiel. Veranderingen zijn gering en betreffen de volgende kenmerken (zie tabel 9): minder mannen en meer vrouwen op een werkervaringsplaats; meer deelnemers jonger dan 23, minder deelnemers van 23 tot 35 jaar en meer deelnemers boven de 45 jaar; minder deelnemers met een middelbare opleiding en meer met een lagere of hogere opleiding; aanzienlijk minder deelnemers met voorafgaand een (Abw-)uitkering en meer deelnemers zonder voorafgaand inkomen of met een andersoortig inkomen voorafgaand (waaronder inkomen uit een Wiw-dienstbetrekking). Tabel 9 Kenmerken van deelnemers met een werkervaringsplaats in 1998 en 2001 Geslacht (missing eind 2001: 1%) 31 december december 2001 Man 69% 60% Vrouw 31% 40% Leeftijd (missing: 0%) = 22 jaar 9% 18% jaar 50% 33% jaar 30% 29% = 45 jaar 12% 20% Gemiddelde leeftijd 33 jaar 35 jaar Opleiding (missing: 8%) Lager 21% 27% Middelbaar 73% 65% Hoger 6% 8% Inkomen voorafgaand aan Wep (missing: 8%) Geen inkomen 5% 14% Uitkering 84% 53% Ander inkomen 11% 33% Categorie (missing: 5%) Jonger dan 23 jaar 9% 18% 23 jaar, werkloos 1-2 jaar 23% 19% 23 jaar, werkloos 2-3 jaar 21% 17% 23 jaar, werkloos 3 jaar 47% 46%

11 Samenvatting viii Totaal 100% 100% Aan het eind van 2001 zien de deelnemers met een werkervaringsplaats er als volgt uit (zie tabel 9): Bijna twee derde van de deelnemers met een werkervaringsplaats bestaat uit mannen. De gemiddelde leeftijd van de deelnemers is 35 jaar. Bijna twee derde van de deelnemers heeft een opleiding op middelbaar niveau gevolgd. Ruim een kwart van de deelnemers heeft geen opleiding of alleen een opleiding op basisniveau. Bijna één op de tien deelnemers is hoger opgeleid. Ruim de helft van de deelnemers is ingestroomd in een werkervaringsplaats vanuit een uitkering (van de sociale dienst). Bijna de helft van de deelnemers (46%) bestaat uit mensen ouder dan 23 jaar met een werkeloosheidsduur van minstens 3 jaar voorafgaand aan de werkervaringsplaats. Verschil tussen jongeren en volwassenen (aan het eind van 2001) Jongeren hebben vaker dan volwassenen een middelbare opleiding, terwijl volwassenen weer vaker een hogere opleiding hebben gevolg. Jongeren hadden vaker dan volwassenen voorafgaand aan de werkervaringsplaats geen inkomen of een inkomen uit de Wiw (dienstbetrekking of werkervaringsplaats). Volwassen hadden vaker dan jongeren een werkloosheidsuitkering (Abw of anders). Jongeren bevinden zich iets vaker dan volwassenen in fase 1 of 2. Profiel van de banen Het overgrote deel van de deelnemers met een werkervaringsplaats is werkzaam in de marktsector (78%) en dan met name in de sector handel, horeca en reparatiebedrijven. In 2001 valt er een lichte daling van het aandeel plaatsingen in de marktsector waar te nemen (zie tabel 10). Jongeren werken wat vaker in de marktsector (89%) dan volwassenen (75%). Tabel 10 Sector van de werkgever Eind 1998 Eind 1999 Eind 2000 Eind 2001 Marktsector 84% 84% 80% 78% Publieke sector 16% 16% 20% 22% Totaal 100% 100% 100% 100% De meeste deelnemers werken 40, 38 of 32 uur per week. Het aantal werkervaringsplaatsen van 40 uur en 38 uur neemt echter af, terwijl deeltijd werkervaringsplaatsen tot 32 uur steeds vaker voorkomen dan voorheen. Ook het aantal werkervaringsplaatsen van 32 uur is weer iets toegenomen ten opzichte van vorig jaar. Iets minder dan de helft van de deelnemers op een werkervaringsplaats werkt nog steeds uur per week (zie tabel 11). De gemiddelde duur van de werkervaringsplaats bedraagt op 31 december 2001 zeven maanden. Tabel 11 Omvang van de werkervaringsplaats Eind 1998 Eind 1999 Eind 2000 Eind 2001 < 31 uur 9% 11% 15% 19% uur 42% 38% 35% 36%

12 Samenvatting ix uur 49% 51% 50% 45% Totaal 100% 100% 100% 100% Beëindiging van werkervaringsplaatsen Bij een werkervaringsplaats is, meer dan bij de dienstbetrekking, sprake van een tijdelijke overeenkomst. In de meeste gevallen (70%) is men een overeenkomst aangegaan voor één jaar. Beëindiging van een werkervaringsplaats treed daarom sneller op dan beëindiging van een dienstbetrekking. In 2001 is van 64% van de deelnemers de werkervaringsplaats beëindigd 1. Dit percentage is bij volwassen (66%) hoger dan bij jongeren (55%). Naar verwachting zal het uitstroompercentage nog naar boven moeten worden bijgesteld (op basis van gegevens die bij een volgende meting pas worden aangeleverd). In ruim de helft van de gevallen (66%) komt de deelnemer na afloop van de werkervaringsplaats regulier in dienst bij dezelfde of een andere werkgever. Een aanzienlijk aantal deelnemers (34%) wordt echter werkloos of anders. 3. Rea-plaatsingen Het aantal in de statistiek gemeten gemeentelijke Rea-plaatsingen is nog zeer beperkt, maar neemt wel toe. Aan het eind van 2001 zijn 1150 Rea-plaatsingen gemeten. Van ongeveer de helft van de gemeenten is echter niet bekend of en hoeveel Rea-plaatsingen er in 2001 zijn gerealiseerd. Het aantal van 1150 is daarmee niet betrouwbaar, maar geeft wel het absolute minimum aan. Gemiddeld is men 14 maanden op een Rea-plaats werkzaam. Voor het grootste gedeelte 32 uur per week of minder (58%). Twee derde (67%) van de deelnemers met een Rea-plaatsing zijn werkzaam in de marktsector. Bij 17% van de deelnemers is niet bekend in welke sector ze werkzaam zijn (zie tabel 12). Tabel 12 Sector van de werkgever van de Rea-plaatsen eind 2001 Eind 2001 Marktsector 67% Publieke sector 33% Totaal 100% Missing: 17% Er vindt ook uitstroom plaats (ca. 21%). Van iets meer dan de helft van de personen die uitstromen uit de statistiek (54%) ontbreekt informatie over de reden van beëindiging van deze Rea-plaatsingen, bij ca. 29% is bekend dat ze werkloos (of anders) zijn geworden, terwijl van ca. 15% bekend is dat ze zijn doorgestroomd naar reguliere arbeid. 1 Er is geen sprake van uitstroom wanneer men min of meer aansluitend weer een werkervaringsplaats begint.

13 SamenvattingInleiding x 4. Themahoofdstuk: ex Banenpoolers In het themahoofdstuk is een vergelijking gemaakt tussen ex Banenpoolers en nieuwe volwassenen. De eersten zijn personen die op 31 december 1997 deelnamen aan de Banenpoolregeling, en aansluitend per 1 januari 1998 een dienstbetrekking hebben gekregen in het kader van de Wiw. Nieuwe volwassenen zijn personen die na 1 januari 1998 een Wiw dienstbetrekking hebben aanvaard, en op dat moment ouder waren dan 22 jaar. Profielvergelijking Ex Banenpoolers zijn in vergelijking met nieuwe volwassenen ouder, en waren langer werkloos. Onder de ex Banenpoolers bevinden zich relatief meer mannen dan onder de nieuwe volwassenen. Uitstroom De uitstroom onder ex Banenpoolers bedroeg in %, en is lager dan de uitstroom onder nieuwe volwassenen (29%). Ook de positieve uitstroom onder ex Banenpoolers is kleiner (15%) dan onder nieuwe volwassenen (17%), maar zowel de totale uitstroom als de positieve uitstroom onder de ex Banenpoolers is toegenomen t.o.v. vorig jaar (was 17% respectievelijk 10%). Bij de nieuw volwassenen is de uitstroom (totaal en positief) gelijk aan die van vorig jaar. De uitstroom onder ex Banenpoolers is in 2001 ook groter dan op basis van gegevens over 2000 was voorspeld. Dit, en het gelijkblijvende uitstroompercentage onder de overige volwassenen, is een aanwijzing dat de extra subsidiemaatregelen om uitstroom onder ex Banenpoolers te bevorderen effect sorteert. Het profiel van de ex Banenpoolers die eind 2001 nog een dienstbetrekking hebben is in hoge mate vergelijkbaar met het profiel van de ex Banenpoolers in geheel Er treedt wel enige vergrijzing op. Omdat ouderen minder vaak uitstromen dan jonge ex Banenpoolers, zal de uitstroom in 2002 daarom naar verwachting weer wat afnemen.

14 1 1 INLEIDING 1.1 De Wet inschakeling werkzoekenden De Wet inschakeling werkzoekenden (Wiw) is per 1 januari 1998 in werking getreden. De wet biedt gemeenten de mogelijkheid om in samenspraak met Arbeidsvoorziening en de uitvoeringsinstanties van de sociale zekerheid een integraal arbeidsmarktbeleid te voeren voor langdurig werklozen en werkloze jongeren. Globaal kunnen binnen de Wiw drie soorten instrumenten worden onderscheidden: 1. de dienstbetrekking; 2. subsidie aan een werkgever; 3. scholing en activering. Dienstbetrekking Met een dienstbetrekking komt de werkloze in dienst bij de gemeente waarna de gemeente de werknemer ter beschikking stelt aan een inlener voor het verrichten van arbeid (bij de overheid, in de non-profitsector of in de marktsector). De gemeente ontvangt hiervoor van de inlener een inleenvergoeding. Deze detacheringconstructie is min of meer vergelijkbaar met de oude banenpoolregeling en de JWG. Langdurig werklozen van 23 jaar of ouder krijgen in eerste instantie een arbeidsovereenkomst voor twee jaar aangeboden. Jongeren onder de 23 jaar krijgen een dienstbetrekking aangeboden die loopt tot hun 23 e verjaardag. Met een nieuwe Wiw-verklaring kunnen jongeren en volwassenen na deze eerste periode opnieuw instromen in de Wiw (voor bepaalde tijd of onbepaalde tijd). Subsidie aan een werkgever Hierbij kan onderscheid worden gemaakt tussen een werkervaringsplaats en een Reaplaatsing. Het kenmerk van een werkervaringsplaats is dat een langdurig werkloze of een werkloze jongere een arbeidsovereenkomst aangaat met een reguliere werkgever om werkervaring op te doen. De werkgever krijgt vervolgens van de gemeente een loonkostensubsidie. De gemeente ontvangt hiervoor van het Rijk eenmalig een vergoeding per deelnemer. De duur van een werkervaringsplaats (d.w.z. de loonkostensubsidie) is minimaal zes maanden en maximaal een jaar. Met de inwerkingtreding van de Wet (re)integratie arbeidsgehandicapten (Rea) per 1 juli 1998 vormt de Wiw tevens het wettelijk kader van een subsidie, die gemeenten aan werkgevers kunnen verstrekken voor het in dienst nemen van werkloze arbeidsgehandicapten: werkgevers ontvangen een zogenoemd plaatsingsbudget waarmee tegemoet wordt gekomen aan de extra kosten die het in dienst nemen van een arbeidsgehandicapte eventueel met zich mee brengt. Wanneer het standaardbedrag van een plaatsingsbudget niet voldoende is, kan een werkgever in plaats daarvan ook een pakket op maat aanvragen. In het kader van de Wiw gaat het alleen om die Rea-plaatsingen, die onder gemeentelijke verantwoordelijkheid vallen.

15 Inleiding 2 Scholing en activering Vrijwilligerswerk, kinderopvang, scholing en andere stimuleringsactiviteiten zoals het verstrekken van incentives kunnen er toe bijdragen dat de afstand tot de arbeidsmarkt wordt verkleind of dat mensen uit een sociaal isolement geraken. Deze instrumenten zijn toegankelijk voor een brede groep werklozen, al dan niet in combinatie met een dienstbetrekking of werkervaringsplaats. 1.2 Doel en opzet van de Wiw-statistiek Het Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid heeft de verantwoordelijkheid voor het arbeidsmarktbeleid en de evaluatie van het beleid rondom (langdurig) werklozen. Voor het uitvoeren van deze taak heeft het ministerie behoefte aan beleidsinformatie over de toepassing en uitwerking van de Wiw. Daarbij gaat het ondermeer om de volumeontwikkelingen binnen de Wiw, alsmede de kenmerken van de arbeidsplaatsen en personen ten behoeve van wie de regeling wordt toegepast. De Wiw-statistiek voorziet in deze informatiebehoefte door halfjaarlijks gegevens te verzamelen over personen die actief zijn binnen de Wiw. De statistiek is hierbij alleen gericht op gesubsidieerde arbeid (dienstbetrekking, werkervaringsplaats en Rea-plaatsing). Overige stimuleringsactiviteiten die in het kader van de Wiw worden aangeboden zijn alleen onderdeel van de Wiw-statistiek voor zover zij zijn gericht op mensen die gesubsidieerde arbeid verrichten. Daarnaast beperkt de statistiek zich tot die gesubsidieerde arbeid en eventuele voorzieningen die ten laste komen van het Gemeentelijk Werkfonds. Zo vallen bijvoorbeeld Rea-plaatsingen die door uvi s worden gerealiseerd buiten de statistiek. Naast het Ministerie kunnen de gegevens die worden verzameld in het kader van de Wiwstatistiek ook worden gebruikt door de VNG en het CBS 1. Bovendien ontvangen alle organisaties of gemeenten die gegevens aanleveren voor de statistiek een locatierapport. Hierin worden naast de eigen resultaten ook de regionale en landelijke resultaten gepresenteerd. De statistiek kan hiermee ook op lokaal en regionaal niveau als beleidsinstrument worden ingezet. Uitvoering van de Wiw-statistiek Tot nu toe zijn acht metingen uitgevoerd: over het derde en het vierde kwartaal van 1998 en over het eerste en tweede halfjaar van 1999, 2000 en Het betreft een integrale meting. Van alle personen die in het kader van de Wiw actief zijn in een dienstbetrekking, op een werkervaringsplaats of op een Rea-plaatsing wordt een aantal kenmerken verzameld te weten: persoons- en arbeidsmarktgegevens; gegevens over de dienstbetrekking en de plaatsing bij een inlener; gegevens over werkervaringsplaatsen; gegevens over Rea-plaatsingen (plaatsingsbudget en pakket op maat) en gegevens over overige voorzieningen voorzover ze betrekking hebben op personen die gesubsidieerde arbeid verrichten. 1 Voor het identificeren van personen in opeenvolgende metingen wordt gebruik gemaakt van sofi-nummers. Alleen het CBS kan over een bestand beschikken waarin deze sofi-nummers zijn opgenomen om zodoende relaties te kunnen leggen met andere statistieken.

16 Inleiding 3 De gegevens worden aangeleverd door gemandateerde uitvoeringsorganisaties of door de gemeenten zelf. In bijlage 4 is een overzicht opgenomen van de kenmerken die deel uitmaken van de Wiw-statistiek. Volledigheid van de gegevens De respons op de Wiw-statistiek over zowel het eerste als het tweede halfjaar van 2001 is zeer hoog geweest. Omdat de non-respons voornamelijk betrekking heeft op de kleinere gemeenten, is de dekkingsgraad berekend op het totaal aantal Wiw-ers ook zeer hoog. De non-respons (in aantallen personen) bedraagt voor de dienstbetrekkingen circa 1%, voor de werkervaringsplaatsen circa 1,5% en voor de Rea-plaatsen circa 5%. Bij het berekenen van jaarcijfers (zoals in- en uitstroompercentages en leegloop en ziekteverzuim) is overigens alleen gebruik gemaakt van gegevens van gemeenten die in beide metingen over 2001 vertegenwoordigd zijn. Ook de respons op de afzonderlijke kenmerken van de statistiek (de item respons) neemt per meting toe. Doordat telkens aan de organisaties of gemeenten wordt gemeld welke gegevens nog ontbreken groeit de statistiek elke meting verder in compleetheid. De item non-respons is hoger bij de gegevens over werkervaringsplaatsen en Rea-plaatsingen dan bij de gegevens over dienstbetrekkingen. Een uitgebreidere beschrijving van de uitvoering van de statistiek door Research voor Beleid en de gerealiseerde respons is opgenomen in bijlage 1 van dit rapport. Bijlage 2 geeft een overzicht van de volledigheid van de gegevens per kenmerk. 1.3 Inhoud en opzet van het rapport Dit rapport geeft een beeld van de omvang en kenmerken van de Wiw in het jaar 2001, waarbij een vergelijking wordt gemaakt met eerdere jaren. In dit rapport staan dezelfde onderwerpen beschreven als in voorgaande (jaar)rapporten, inclusief een themahoofdstuk over ex Banenpoolers. Daarnaast is in de bijlage bij dit rapport een aantal regionale volumegegevens opgenomen (naar WGR-gebieden). Hoofdstuk 2 geeft allereerst een overzicht van het aantal mensen met een dienstbetrekking, werkervaringsplaats of Rea-plaatsing en hun profiel. Hoofdstuk 3 gaat vervolgens in op kenmerken van de dienstbetrekkingen, werkervaringsplaatsen en Rea-plaatsingen. In hoofdstuk 4 wordt aandacht besteed aan uitstroom uit de Wiw en hoofdstuk 5 beschrijft de leegloop en ziekte binnen dienstbetrekkingen. Hoofdstuk 6 betreft het themahoofdstuk over ex banenpoolers. In dit rapport zijn geen gegevens over voorzieningen opgenomen. De gegevens hierover zijn namelijk zeer incompleet en daardoor onbetrouwbaar. De bijlagen bevatten informatie over de inhoud van de statistiek, de (item-)respons, de wijze van uitvoering, gehanteerde definities en een aantal aanvullende tabellen.

17 Inleiding 4

18 5 2 DEELNEMERS AAN DE WIW Dit hoofdstuk geeft een overzicht van het aantal deelnemers aan de Wiw en het profiel van deze deelnemers in het jaar 2001 en de jaren daarvoor. Hierbij wordt ook een uitsplitsing naar jongeren en volwassenen gemaakt. 2.1 Aantal deelnemers aan de Wiw Aan het eind van het jaar 2001 hadden naar schatting circa personen een dienstbetrekking, ruim personen een werkervaringsplaats en circa personen een Rea-plaatsing. Ontwikkeling in het aantal dienstbetrekkingen Het aantal personen met een dienstbetrekking is sinds de invoering van de Wiw afgenomen van circa op 31 december 1997 naar circa op 31 december Een afname derhalve van ruim personen in vier jaar. Zoals in figuur 2.1 is te zien is deze afname redelijk gelijk verdeeld over de afgelopen vier jaar. Met een instroom van bijna personen en een uitstroom van bijna personen is het aantal dienstbetrekkingen tussen 31 december 2000 en 31 december 2001 teruggelopen van bijna naar bijna personen. Een afname derhalve van circa personen ofwel 9% in een jaar tijd. Het aantal mensen dat in de tweede helft van 2001 instroomt is lager dan in alle voorgaande periodes sinds de invoering van de Wiw. In bijlage 3.1 zijn de aantallen dienstbetrekkingen door de jaren heen vermeld. Figuur 2.1 Ontwikkeling in het aantal dienstbetrekkingen van 1998 tot en met dec '97 1e halfjaar e halfjaar e halfjaar e halfjaar e halfjaar e halfjaar e halfjaar e halfjaar 2001 instroom uitstroom eindstand Bron: Wiw-statistiek. De eindstand van 1997 en 1 e halfjaar 1998 zijn declaratiecijfers van het ministerie SZW. De eindstand per 31 december 1997 betreft Banenpoolers en JWG-ers die zijn overgegaan naar de Wiw. In tabel 2.1 is het absolute aantal deelnemers uitgesplitst naar jongeren en volwassenen weergegeven. Hierin is te zien dat zowel het aantal jongeren als het aantal volwassenen is

19 Deelnemers aan de Wiw 6 afgenomen. De groep jongeren die binnen de meetperiode 23 jaar is geworden is apart weergegeven. Ook wanneer deze personen bij de jongeren (eind 2000/instroom) en de volwassenen (uitstroom/eind 2001) worden meegeteld, is er bij beide groepen sprake van een afname. Tabel 2.1 Aantal jongeren en volwassenen met een dienstbetrekking in Eindstand 2000 Instroom 2001 Uitstroom 2001 Eindstand 2001 Jongeren (< 23 jaar) Volwassenen ( 23 jaar) Overgang jongere naar volwassene in (22 jr) 40 (22 jr) 75 (23 jr) 500 (23 jr) Totaal De som (beginstand + instroom uitstroom = eindstand) klopt niet geheel door afronding. Ontwikkelingen in het aantal werkervaringsplaatsen In de jaarrapportage over 1999 is voor het eerst een daling van het aantal werkervaringsplaatsen geconstateerd 2. Deze ontwikkeling heeft zich in 2000 en 2001 voortgezet (zie figuur 2.2). Met een instroom van personen en een uitstroom van personen is het aantal werkervaringsplaatsen tussen 31 december 2000 en 31 december 2001 teruggelopen van circa naar ruim personen. Een afname van personen ofwel 36% in een jaar tijd. De ervaring leert overigens dat door een verlate aanmelding van gegevens over werkervaringsplaatsen achteraf gezien instroom en uitstroom hoger blijken uit te komen. Figuur 2.2 Ontwikkeling in het aantal werkervaringsplaatsen tot en met instroom uitstroom eindstand e halfjaar e halfjaar e halfjaar e halfjaar e halfjaar e halfjaar e halfjaar e halfjaar 2001 Bron: Wiw-statistiek, Eindstand 1 e halfjaar 1998 betreft declaratiecijfers van het ministerie SZW. 1 Personen die 23 jaar worden, en kort daarvoor zijn ingestroomd zijn bij de instroom als volwassenen aangemerkt. Personen die binnen de meetperiode 23 jaar worden, maar kort daarna uitstromen zijn bij de uitstroom als jongeren aangemerkt. Personen die 23 jaar worden maar direct weer instromen zijn bij de uit- en instroom buiten beschouwing gelaten. 2 Gegevens over in- en uitstroom in 1998 zijn niet voldoende beschikbaar.

20 Deelnemers aan de Wiw 7 Tabel 2.2 Aantal jongeren en volwassenen met een werkervaringsplaats in Eindstand 2000 Instroom 2001 Uitstroom 2001 Eindstand 2001 Jongeren (< 23 jaar) Volwassenen ( 23 jaar) Overgang jongere naar volwassene in (22 jr) 35 (22 jr) 25 (23 jr) 35 (23 jr) Totaal De som (beginstand + instroom uitstroom = eindstand) klopt niet geheel door afronding. Ontwikkeling in het aantal Rea-plaatsingen In het jaar 2001 is het aantal Rea-plaatsingen toegenomen van circa 850 naar circa Deze schatting is echter minder nauwkeurig dan bij de aantallen dienstbetrekkingen en werkervaringsplaatsen vanwege een hogere non-respons (zie ook bijlage 1). Gegevens over eerdere jaren zijn niet voldoende betrouwbaar vanwege een hoge non-respons en een gebrek aan referentiegegevens. Tabel 2.3 Geschatte aantal gerealiseerde Rea-plaatsingen in 2001 Aantal Ontwikkeling Eindstand Instroom instroompercentage: 74% Uitstroom uitstroompercentage: 21% Eindstand Toename eind 2000 tot eind 2001: 32% Toelichting bij het vaststellen van de aantallen Bij het berekenen van de instroom, uitstroom en eindstanden worden vier correcties aangebracht op de aangeleverde gegevens. In de eerste plaats wordt rekening gehouden met zogenoemde onechte in- en uitstroom. Indien een dienstbetrekking of werkervaringsplaats wordt beëindigd, maar aansluitend een nieuwe overeenkomst wordt aangegaan, is er voor de statistiek geen sprake van uitstroom en instroom 2. Ten tweede wordt een correctie achteraf toegepast. Vaak blijkt namelijk dat de aangeleverde bestanden informatie bevatten over in- en uitstroom in de voorafgaande meetperiode die eerder niet was aangeleverd. Als derde stap wordt een correctie aangebracht vanwege de veranderde definitie van einddatums. Tenslotte wordt een bijschatting gemaakt voor de non-respons. In bijlage 1 is een uitgebreidere beschrijving opgenomen van de aangebrachte correcties. 1 Personen die 23 jaar worden, en kort daarvoor zijn ingestroomd zijn bij de instroom als volwassenen aangemerkt. Personen die binnen de meetperiode 23 jaar worden, maar kort daarna uitstromen zijn bij de uitstroom als jongeren aangemerkt. Personen die 23 jaar worden maar direct weer instromen zijn bij de uit- en instroom buiten beschouwing gelaten. 2 Dit is bijvoorbeeld het geval wanneer een dienstbetrekking wordt beëindigd vanwege het aflopen van de 2-jaarsperiode. Wanneer deze gevallen als uitstroom (en aansluitend instroom) wordt gezien, geeft dit een verkeerde indruk van het aantal personen dat deel uitmaakt van de Wiw. De suggestie zou gewekt kunnen worden dat meer mensen inen uitstromen dan daadwerkelijk het geval is. Wanneer er meer dan een maand verstrijkt tussen het beëindigen en starten van een overeenkomst, is er wel sprake van uitstroom en instroom.

21 Deelnemers aan de Wiw Profiel van de deelnemers met een dienstbetrekking Van alle personen met een dienstbetrekking is een aantal achtergrondgegevens verzameld die een beeld schetsen van het profiel van de deelnemers. Om ontwikkelingen in de samenstelling van de deelnemersgroep inzichtelijk te maken, worden de kenmerken op een aantal meetmomenten met elkaar vergeleken. Allereerst wordt een beschrijving gegeven van het profiel van de deelnemers in 2001 uitgesplitst naar het zittende bestand, de instroom, de uitstroom en de eindstand. Vervolgens wordt een beeld geschetst van ontwikkelingen in het profiel over een langere periode. Deelnemercategorieën De deelnemers aan de Wiw worden ingedeeld in een aantal (declaratie)categorieën op basis van leeftijd en de duur van de werkloosheid voorafgaand aan de Wiw-deelname. Deze categorieën weerspiegelen de kosten die gemoeid zijn met het plaatsen van groepen deelnemers en daarmee het budget dat beschikbaar is voor deze deelnemers. Aan het eind van het jaar 2001 is 71% van de personen met een dienstbetrekking ouder dan 23 jaar en 3 jaar of langer werkloos voorafgaand aan de dienstbetrekking; 14% van de deelnemers is jonger dan 23 jaar. Tabel 2.4 Categorieën van deelnemers met een dienstbetrekking in 2001 (procentueel) Eindstand 2000 Instroom Uitstroom Eindstand 2001 (n=33.975) (n=9.825) (n=12.875) (n=30.925) Jonger dan 23 jaar 16% 33% 27% 14% 23 jaar, werkloos 1-2 jaar 3% 8% 4% 4% 23 jaar, werkloos 2-3 jaar 9% 11% 11% 10% 23 jaar, werkloos 3 jaar 73% 48% 58% 71% Totaal 100% 100% 100% 100% missing eindstand 2001: 0,9% (alleen volwassenen) Opvallend is de afwijkende verdeling van de in- en uitstroom ten opzichte van het zittende bestand: het aandeel jongeren is bij de in- en uitstroom aanzienlijk groter dan het aandeel jongeren in het zittende bestand, terwijl het aandeel volwassen langdurig werklozen (= 3 jaar werkloos) juist lager is. De afwijkende in- en uitstroom houdt elkaar echter dusdanig in evenwicht dat de eindstanden van 2000 en 2001 slechts marginaal van elkaar verschillen. In tabel 2.5 is het absolute aantal deelnemers per categorie weergegeven. Deze tabel laat zien dat het aantal jongeren niet alleen afneemt omdat de uitstroom groter is dan de instroom (zorgt voor een afname van ca. 240 personen), maar vooral ook omdat een deel van de jongeren niet uitstroomt maar 23 wordt en daarmee tot de volwassenen worden gerekend (in de categorie 2-3 jaar werkloos). De totale afname van het aantal jongeren is hierdoor Formeel is er bij het bereiken van de leeftijd van 23 jaar wel sprake van uitstroom, maar indien men direct weer instroomt wordt dit zoals eerder gezegd niet als uitstroom (en instroom) aangemerkt omdat de dienstbetrekking in de praktijk gewoon doorloopt.

22 Deelnemers aan de Wiw 9 Tabel 2.5 Categorieën van deelnemers met een dienstbetrekking in 2001 (aantallen) 1 Eindstand 2000 Instroom Uitstroom Eindstand 2001 Jonger dan 23 jaar jaar, werkloos 1-2 jaar jaar, werkloos 2-3 jaar jaar, werkloos 3 jaar Totaal De som (beginstand + instroom uitstroom = eindstand) gaat (behalve bij het totaal) in dit geval niet op omdat mensen van categorie kunnen veranderen zonder dat er sprake is van echte in- en uitstroom. In tabel 2.6 zijn een aantal kenmerken weergegeven van de deelnemers met een dienstbetrekking in 2001 uitgesplitst naar het zittende bestand, de instroom, de uitstroom en de eindstand. Verder wordt een uitsplitsing naar jongeren en volwassenen gemaakt en wordt een beeld geschetst van de ontwikkeling in het profiel van de deelnemers in het afgelopen jaar en vanaf 1998 tot nu toe. De deelnemers met een dienstbetrekking aan het eind van 2001 Aan het einde van het jaar 2001 ziet de samenstelling van de groep deelnemers met een dienstbetrekking er als volgt uit (zie tabel 2.6): Er zijn iets meer mannen met een dienstbetrekking dan vrouwen. Er is een grote spreiding in leeftijd. Circa de helft van de deelnemers (53%) heeft een leeftijd tussen de 35 en 55 jaar. De gemiddelde leeftijd van alle deelnemers is 40 jaar. De gemiddelde leeftijd van de groep volwassenen is 44 jaar (zie bijlage 3.3). Ruim de helft van de deelnemers (57%) heeft een opleiding op middelbaar niveau gevolgd (vbo / lbo / mavo / mbo / havo / vwo). Ruim een derde (36%) heeft geen opleiding of alleen een opleiding op basisniveau. Een kleine groep deelnemers (6%) is hoger opgeleid (hbo / WO). 62% van de deelnemers is ingestroomd in een dienstbetrekking vanuit een uitkering van de sociale dienst. Daarnaast had 11% van de deelnemers geen inkomen voorafgaand aan de dienstbetrekking en komt 12% van een eerdere Wiw-plaats. Het gaat hierbij in eerste instantie met name om jongeren onder de 23 jaar en bij de tweede constatering voor een groot deel om jongeren die 23 jaar zijn geworden en een nieuwe dienstbetrekking zijn aangegaan. De helft van de deelnemers (51%) is ingedeeld in fase 3. Een beperkt aantal deelnemers (5%) is ingedeeld in fase 1. Dit zijn voor het overgrote deel (80%) volwassenen. Mogelijk gaat het hierbij (deels) om personen die bij instroom een hogere fase hadden maar inmiddels in een lagere fase zijn ingedeeld. Ruim de helft van de deelnemers (52%) is alleenstaand. De gemiddelde duur van de dienstbetrekking bedraagt bijna drie en een half jaar (41 maanden). Tabel 2.6 Kenmerken van deelnemers met een dienstbetrekking in Wanneer deze tabel wordt vergeleken met tabel 2.1 moet men er rekening me houden dat de overgangsgroep in de eerste twee kolommen meetelt bij de categorie jongeren, en de overgangsgroep in de laatse twee kolommen meetelt bij de categorieën voor volwassenen.

23 Deelnemers aan de Wiw 10 Geslacht (missing eind 2001: 0%) Eind 2000 (n=33.975) Instroom (n=9.825) Uitstroom (n=12.875) Eind 2001 (n=30.925) Man 56% 52% 55% 55% Vrouw 44% 48% 45% 45% Leeftijd (missing: 0%) jaar 4% 17% 7% 4% jaar 12% 16% 20% 10% jaar 9% 8% 11% 8% jaar 10% 14% 11% 10% jaar 25% 23% 23% 25% jaar 28% 18% 20% 28% 55 jaar 12% 3% 7% 14% Gemiddelde leeftijd 39 jaar 32 jaar 35 jaar 40 jaar Opleiding (missing: 9%) Geen basisopleiding (lager) 5% 6% 6% 6% Basis niveau (lager) 30% 31% 29% 30% Vbo/lbo/mavo (middelbaar) 43% 45% 44% 42% mbo/havo/vwo (middelbaar) 16% 14% 15% 15% Hbo (hoger) 4% 3% 4% 4% Wo (hoger) 2% 1% 2% 2% Inkomen voorafgaand aan dbt (missing: 3%) Geen inkomen 10% 23% 16% 11% Gesubsidieerde arbeidsplaats (Wiw) 8% 1% 10% 12% Gesubsidieerde arbeidsplaats (niet Wiw) 2% 1% 3% 2% Uitkering werkloosheid (niet Abw) 3% 3% 2% 2% Uitkering ziekte of arbeidsongeschiktheid 2% 8% 6% 7% Inkomensvoorziening asielzoekers 0% 0% 0% 0% Uitkering Abw, Ioaw, Ioaz 70% 56% 56% 62% Ander inkomen 5% 8% 7% 5% Fase-indeling (missing: 4%) 1 (kleine afstand tot de arbeidsmarkt) 6% 6% 7% 5% 2 2% 3% 3% 2% 3 52% 47% 49% 51% 4 (grote afstand tot de arbeidsmarkt) 40% 44% 40% 42% Leefvorm (missing: 3%) Alleenstaand 53% 50% 54% 52% Alleenstaande ouder 11% 14% 10% 12% Gehuwd/samenwonend 27% 22% 23% 27% Anders 9% 14% 13% 9% Gemiddelde duur dienstbetrekking 39 maanden 0 maanden 31 maanden 41 maanden Totaal 100% 100% 100% 100%

24 Deelnemers aan de Wiw 11 Jongeren en volwassenen In bijlage 3.3 zijn de kenmerken voor jongeren en volwassenen aan het einde van 2001 uitgesplitst. Verschillen tussen beide groepen deelnemers zijn: Het aandeel vrouwen is onder jongeren groter dan onder volwassenen (53% om 44%). Volwassenen zijn over het algemeen iets hoger opgeleid dan jongeren. Volwassenen hadden voorafgaand aan de Wiw in grote meerderheid een uitkering van de sociale dienst (67%), terwijl bij jongeren een veel diffuser beeld te zien valt waarbij 44% van de jongeren voorheen geen inkomen had (tegenover 5% bij volwassenen). Jongeren hebben vaker een Wsw-indicatie (5%) dan volwassenen (2%). Ontwikkelingen in het profiel van de deelnemers; het afgelopen jaar De mensen die in het jaar 2001 zijn in- en uitgestroomd laten op een aantal punten afwijkende kenmerken zien ten opzichte van het zittende bestand (zie tabel 2.6). Het gaat dan name om de leeftijd en het daaraan gerelateerde kenmerk inkomen voorafgaand aan de dienstbetrekking. In zijn algemeenheid geldt dat er relatief veel jongeren (onder 23 jaar) in- en uitstromen. Dit wordt ook weerspiegeld in de relatief hoge in- en uitstroom van mensen die voorafgaand aan de dienstbetrekking geen inkomen hadden. Ook in tabel 2.4 (declaratiecategorie) was te zien dat de in- en uitstroom onder jongeren relatief hoog is. Tegenover een hoge in- en uitstroom van jongeren staat een lage in- en uitstroom van volwassenen (met name van 45 jaar en ouder). Hiermee hangt ook de relatief lage in- en uitstroom samen van mensen die voorheen een bijstandsuitkering ontvingen. De afwijkende kenmerken van de groepen in- en uitstromers hebben echter nauwelijks invloed op het huidige profiel van de deelnemers. In de eerste plaats lijken de groepen in- en uitstromers dermate veel op elkaar, dat het effect van een andere soort in- en uitstroom wordt opgeheven. Ten tweede is de omvang van de in- en uitstroom ten opzichte van het zittende bestand beperkt (respectievelijk 29% en 38%). De kenmerken van de deelnemers aan het begin en het einde van het jaar blijven voor een groot deel ongewijzigd omdat een grote groep deelnemers in de Wiw blijft zitten. Met name in de leeftijdsverdeling en de gemiddelde duur van de dienstbetrekking is goed zichtbaar dat in -en uitstroom weinig invloed hebben op het profiel van de totale groep deelnemers. De gemiddelde leeftijd van personen die in- en uitstromen (respectievelijk 32 en 35 jaar) is anders dan die van het zittende bestand (39 jaar aan het begin van 2001). Dit heeft echter geen invloed op de gemiddelde leeftijd van het bestand aan het eind van 2001 (40 jaar; degenen die in de Wiw blijven zijn immers weer een jaar ouder geworden). Ook wanneer gekeken wordt naar de gemiddelde verblijfsduur in de Wiw is dit beeld te zien. De gemiddelde verblijfsduur is slechts met twee maanden toegenomen ondanks dat er nieuwe deelnemers instromen, omdat degenen die uitstromen relatief kort in dienst zijn geweest (gemiddeld 31 maanden) en degenen met een lange verblijfsduur voor een groot deel nog steeds een dienstbetrekking hebben.

25 Deelnemers aan de Wiw 12 Naar aanleiding van tabel 2.5 was al geconstateerd dat de afname van het aantal jongeren niet alleen wordt veroorzaakt door een hoge uitstroom van jongeren, maar vooral ook door het bereiken van de 23-jarige leeftijd. Er heeft nauwelijks instroom van personen met een voorafgaand Wiw-inkomen plaatsgevonden en een aanzienlijke uitstroom van personen met een dergelijk inkomen voorafgaand aan de Wiw. Toch is in de eindstand het aandeel personen met een voorafgaand Wiw-inkomen toegenomen ten opzichte van de beginstand. Dit wordt veroorzaakt door personen die na het aflopen van de twee-jaars periode of wanneer ze 23 jaar worden een nieuwe dienstbetrekking aangaan. Ontwikkelingen in het profiel van de deelnemers; de afgelopen drie jaar In het afgelopen jaar is er nauwelijks een verschuiving opgetreden in het profiel van de deelnemers. Ook wanneer het profiel van de deelnemers over een langere periode wordt bekeken blijken er weinig verschuivingen in het profiel plaats te vinden. Dit is goed te zien in bijlage-tabel 3.5 waarin het profiel van de deelnemers eind 1998 tot en met eind 2001 is weergegeven. De enige zichtbare trends zijn: Een toename van het aandeel ouderen (45 plussers) en een afname van het aandeel jongeren (19-27 jaar). Een toename van het aandeel lager opgeleiden en een afname van het aandeel middelbaar opgeleiden Een toename van het aandeel alleenstaande ouders en een afname van het aandeel alleenstaanden zonder kinderen. Een toename van het aandeel personen dat voorheen ook al een Wiw-inkomen had en een afname van het aandeel personen dat voorheen een inkomen uit gesubsidieerde arbeid, niet Wiw had. Dit is een logisch gevolg van de herinstroom van personen die na twee jaar of wanneer ze 23 worden opnieuw een dienstbetrekking krijgen en duidt dus niet echt op een veranderd profiel. Instroom tot nu toe Wanneer we de instroom in de afgelopen periodes met elkaar vergelijken zijn de volgende trends zichtbaar (zie tabel 2.7): Het aandeel jongeren tot 19 jaar neemt toe, het aandeel jarigen en 55-plussers neemt af. De gemiddelde leeftijd neemt per saldo iets toe. Het aandeel alleenstaanden zonder kinderen in de instroom neemt af, dat van alleenstaande ouders neemt toe Op de kenmerken geslacht en opleidingsniveau zijn er geen ontwikkelingen. Uitstroom tot nu toe Wanneer we de uitstroom in de afgelopen periodes met elkaar vergelijken zijn de volgende trends zichtbaar (zie tabel 2.8): Een toename van het aandeel mannen in de uitstroom Een afname van het aandeel jarigen en een toename in alle overige leeftijdsklassen. Per saldo resulteert dit in een hogere gemiddelde leeftijd bij uitstroom Een toename van het aandeel lager opgeleiden en een afname van het aandeel middelbaar opgeleiden Een afname van het aandeel alleenstaanden zonder kinderen en een toename van het aandeel alleenstaande ouders.