Broedvogels van landgoed de Haere in 2017

Transcriptie

1 Broedvogels van landgoed de Haere in 2017 Tim van Alen en Esther Veldhoen Broedvogel Monitoring Project, B Bijzondere soorten

2 Colofon Vogelwerkgroep de IJsselstreek 2018 Secretariaat: Tineke Hirschler Buddezand CA Wilp In opdracht van: Stichting IJssellandschap, Gerben Visser Foto omslag: Esther Veldhoen, juni 2017 Foto omslag inzet: Boomklever, Jeroen Kuipers Foto s binnenwerk: Jeroen Kuipers Redactie: Mike Hirschler en Jeroen Kuipers Tekst: Tim van Alen en Esther Veldhoen Ontwerp logo en omslag in VWG huisstijl: Jeroen Kuipers Design en finale opmaak: Jeroen Kuipers

3 Dankwoord In 2017 ontstond het probleem dat een aantal tellers uitviel of slechts beperkte tijd had. Daarom was het lastig om een volwaardige BMP te doen voor een gebied zo groot als landgoed De Haere. Desalniettemin is het toch ook dit jaar weer gelukt om de tellingen rond te krijgen, mede door de keuze om een BMP-B te doen. Via deze weg willen wij dan ook tellers Ronald Groenink, Ab Winkelman, Wessel Slob, Ellen Somhorst, Mike Hirschler en Gretha Vos enorm bedanken voor de inzet en hulp bij de inventarisaties. Het was voor het eerst in vele jaren dat weer in dit gebeid broedvogels werden geteld. Het was leuk om te inventariseren welke soorten er zoal voorkomen op de Haere. Verder willen we Gerben Visser van Stichting IJssellandschap graag bedanken voor het verlenen van de vergunning, zodat we zonder problemen door het gebied konden lopen. Jeroen Kuipers wordt weer bedankt voor het verwerken en publiceren van dit verslag op de eigen website van de vogelwerkgroep. Iedereen erg bedankt en op naar een volgend gebied! Tim van Alen en Esther Veldhoen Vuurgoudhaan

4 Inhoudsopgave 1. Inleiding 2. Gebiedsbeschrijving 3. Werkwijze 4. Resultaten 4.1 Soorten en aantallen 4.2 Avondtellingen 5. Aanbevelingen voor beheer Bronnenlijst Bijlage I Gebiedskaart Bijlage II Broedcodes Bijlage III Territoriumkaarten

5 1. Inleiding Al enige jaren voert Vogelwerkgroep De IJsselstreek broedvogeltellingen uit voor Stichting IJssellandschap, d.m.v. de BMP-methode (Broedvogel Monitoring Project). In 2017 is gekozen voor de Haere, een gebied dat vrijwel nog nooit goed geïnventariseerd is. Vanwege de grote omvang van dit gebied is besloten om een BMP-B (telling van de bijzondere soorten) te doen. Deze focust enkel op de bijzondere soorten, waardoor het gebied in zijn geheel iets sneller doorlopen kan worden zodat dit wel een haalbaar project werd. In onderhavig rapport zullen de resultaten hiervan worden besproken. 2. Gebiedsbeschrijving Op zo n 5 km ten noorden van Deventer ligt landgoed De Haere. Het landgoed wordt grofweg ingesloten door de N337, de Kletterstraat, het spoor langs de Diepenveensweg en de Haereweg. Sinds 1996 is dit gebied in het bezit van Stichting IJssellandschap en sinds 2008 houdt zij daar ook kantoor (IJssellandschap, 2017). Het landgoed bestaat overwegend uit naald-, loof- en gemengd bos van wisselende leeftijd. Het geïnventariseerde deel van het gebied bedraagt bijna 85 ha. Figuur 1: Landgoed De Haere. Centrale parkeerplaats en vertrekpunt tellingen 1

6 3. Werkwijze Er is gewerkt volgens de Handleiding SOVON broedvogelonderzoek (Handleiding Sovon, 2016). In de periode februarit t/m juni werden 9 bezoeken afgelegd (tabel 1), waarvan 7 rond zonsopgang en 2 s avonds. De looproute is zo gekozen dat het gebied vlakdekkend doorkruist werd. Er werd altijd gestart vanaf de centrale parkeerplaats, echter is er afwisselend linksom of rechtsom gelopen. Tijdens de tellingen werd geconstateerd dat de soorten die onder de BMP-B vallen wat later hun zangpiek hadden. Daarom is eind mei en begin juni niet vroeger gestart. In bijlage 1 op bladzijde 7, is een kaart opgenomen van het gebied. Tabel 1: Tijdsinvestering in landgoed De Haere 2017 Datum Begintijd Eindtijd Tijd in uren 25-feb 20:30 21:45 1 uur 15 minuten 11-mrt 7:50 10:30 2 uur 40 minuten 25-mrt 6:00 9:40 3 uur 40 minuten 8-apr 6:30 8:10 1 uur 40 minuten 22-apr 6:00 8:15 2 uur 15 minuten 13-mei 5:15 7:50 2 uur 40 minuten 20-mei 5:50 7:30 1 uur 40 minuten 10-jun 6:15 8:50 2 uur 5 minuten 17-jun 21:30 22:30 1 uur Totaaltijd 18 uur 55 minuten 2

7 4. Resultaten 4.1 Soorten en aantallen In totaal zijn er 32 soorten broedvogels waargenomen waarvan 23 BMP-B-soorten met een territorium (tabel 2). De overige soorten die geen territoria hebben zijn niet door de autoclustering gekomen met een eigen territorium, maar dat betekend niet per se dat deze soorten niet in het gebied hebben gebroed. Tabel 2: Soorten en aantal territoria broedvogels op landgoed De Haere 2017 Soorten aantal autocluster territoria hoogste broedcode Appelvink Blauwe reiger 0 0 Bonte vliegenvanger 2 2 Boomklever Bosuil 1 4 Buizerd 1 6 Fitis (niet in BMP-B) 4 2 Gekraagde roodstaart 1 2 Glanskop 9 2 Goudvink 4 5 Grasmus 2 7 Graspieper 0 1 Grauwe Gans 7 15 Grauwe vliegenvanger (niet in BMP-B) 7 2 Groene specht 1 2 Grote lijster 5 7 Havik 1 6 IJsvogel 0 6 Kleine bonte specht 4 5 Knobbelzwaan 1 13 Koekoek 1 2 Kramsvogel 0 1 Kruisbek 0 2 Kuifeend 0 3 Middelste bonte specht 2 13 Putter 1 3 Roodborsttapuit 0 3 Sijs 1 3 Sperwer 0 1 Tuinfluiter 1 2 3

8 Soorten aantal autocluster territoria hoogste broedcode Vuurgoudhaan 5 2 Witte kwikstaart 0 6 Zomertortel 2 2 Zwarte specht 1 2 De hoogste aantal territoria zijn te vinden bij o.a. Boomklever en Appelvink. Dit zijn geen verrassende aantallen, omdat dit ook echte bossoorten zijn. Tevens zijn 4 territoria Fitis en 7 van Grauwe vliegenvanger meegeteld. Dit zijn soorten die niet in BMP-B-telling voorkomen, maar die wel geteld zijn. Vooral de Grauwe vliegenvanger is het vermelden waard omdat deze soort altijd lastig te horen is en dus ook lastig te tellen valt. Het is ook een soort die erg zeldzaam begint te worden, dus 7 mogelijke territoria is erg bijzonder en een goede score. We hebben ook enkele keren een Raaf gehoord, maar konden deze soort niet meenemen omdat we hem vaak van de andere kant van de weg hoorden, waardoor hij buiten het telgebied valt. Soorten als Koolmees, Roodborst en andere algemenere soorten zijn dus niet in deze telling meegenomen, maar komen in overvloed voor in het gebied. De groen aangegeven soorten worden in het volgende deel besproken. 4.2 Voorkomende soorten in de SNL Een BMP-B telling is vooral een goede en belangrijke telling als je enkel wilt weten of je gebied soorten bevat die binnen de SNL-subsiedieregeling vallen. We konden met de kaart van Bosgroep Noord-Oost-Nederland zien welke typen er in het gebied als de de Heare voorkomen. Zie Figuur 2 voor de voorkomende typen N15.02 Dennen- eiken- en beukenbos N16.01 Droog bos met productie N17.03 Park- en stinzenbos Figuur 2: Kaart voorkomende typen 4

9 De 8 soorten die voorkomen en belangrijk zijn voor SNL staan in tabel 3 met het bijbehorend type waarin ze voorkomen. De vogelsoorten komen zowel voor in het dennen-, eiken- en beukenbos (N15.02) en droog bos met productie (N16.01) voor. Voor park- en stinzenbos (N17.03) werden geen aparte vogelsoorten vermeld. Dit zijn de vogelsoorten waarmee rekening gehouden moet worden met beheer. Tellingen in de toekomst zullen moet uitwijzen of deze soorten vooruit gaan of juist achteruit gaan. Daar valt nu weinig over te zeggen, omdat dit pas de eerste telling van het gebied is met deze methode. Tabel 3: Voorkomen typen Vogelsoort Type N15,02 N 16,01 Appelvink X X Boomklever X X Groene specht X X Kleine bonte specht X X Middelste bonte specht X X Sijs X X Vuurgoudhaan X X Zwarte specht X X 4.3 Nachttellingen Totaal zijn er 2 avond/nachttellingen gehouden voor uilen en houtsnippen. Tijdens de telling op 25 februari werd bij de parkeerplaats een roepende Bosuil gehoord. Verder werden in het gebied geen uilen waargenomen, hetgeen niet helemaal in de lijn der verwachtingen lag. Op 17 juni is een avondtelling gehouden voor Houtsnippen. Op deze avond zijn geen Houtsnippen geteld, maar Houtsnippen komen wel degelijk in het gebied voor. We hebben hier geen duidelijke reden voor waarom er geen Houtsnippen geteld zijn, de telomstandigheden waren prima, maar waarnemingen bleven uit. 5. Aanbevelingen voor beheer We hebben tijdens de tellingen geconstateerd dat er veel bomen weggezaagd zullen worden de komende tijd. Daarom is het voor ons heel lastig om iets voor te stellen voor beheer omdat het bos er daarna heel anders komt uit te zien. Dit zal ook effect hebben op de vogelsoorten die er voor komen. Wel willen we voorstellen om na de dunningen in de toekomst een BMP-A-telling te doen. Als er dan nog steeds weinig mensen voor zijn om te tellen zullen we het gebied gaan opsplitsen. Met een BMP- A -telling krijg je gewoon een beter beeld van wat er allemaal voorkomt in het gebied. Het geeft dan een beter beeld wat er eventueel ook allemaal nog mogelijk is voor dit mooie bosgebied. We hebben nu met de huidige methode (BMP-B) wel de juiste soorten geteld voor de subsidieregelingen en dat was ook het doel voor dit jaar. 5

10 Bronnenlijst Gebiedsbeschrijving, Vergeer J.W., van Dijk A.J., Boele A., van Bruggen J. & Hustings F Handleiding Sovon broedvogelonderzoek: Broedvogel Monitoring Project en Kolonievogels. Sovon Vogelonderzoek Nederland, Nijmegen. Zwarte specht 6

11 Bijlage I Gebiedskaart/ Veldkaart de Haere Startpunt tellingen 7

12 Bijlage II Broedcodes Code Omschrijving 0 Waarneming van een volwassen individu buiten de datumgrenzen in mogelijk broedbiotoop zonder aanwijzing omtrent broeden. 1 Waarneming van een volwassen individu tussen de datumgrenzen in mogelijke broedbiotoop zonder aanwijzingen omtrent broeden. 2 Eenmalige waarneming tussen de datumgrenzen van zingend of baltsend individu in geschikt broedbiotoop. 3 Waarneming tussen de datumgrenzen van een paar in geschikt broedbiotoop. 4 Territoriumgedrag (zang, gevechten e.d.) op dezelfde plaats vastgesteld op tenminste 2 dagen die minimaal 10 dagen uit elkaar liggen. 5 Baltsend paar (ook paring) tussen de datumgrenzen in geschikte broedbiotoop. 6 Bezoek van vogel aan een waarschijnlijke nestplaats. 7 Angstkreten of ander gedrag (alarmeren) dat wijst op aanwezigheid van een nest of jongen. 8 Vogel met broedvlekken. 9 Transport van nestmateriaal, nestbouw of uithakken/graven van nestholte. 10 Afleidingsgedrag. 11 Pas gebruikt nest of eierschalen. 12 Pas uitgevlogen jongen van nestblijvers of uitgelopen donsjongen van nestvlieders. 13 Gebruikt nest met onbekende inhoud. Bezoek door ouders aan een nest waarvan de inhoud niet kan worden vastgesteld, of waarneming van broedende vogel. 14 Transport van voedsel of ontlasting. 15 Nest met eieren 16 Nest met jongen gezien, of de jongen in het nest gehoord.

13 Bijlage III Territoriumkaarten

14

15

16

17

18

19

20

21

22

23