Samenvatting Aardrijkskunde Landbouw in Europa

Transcriptie

1 Samenvatting Aardrijkskunde Landbouw in Europa Samenvatting door een scholier 2298 woorden 25 februari ,8 138 keer beoordeeld Vak Methode Aardrijkskunde De Geo Hoofdstuk 1 Europese landbouw in beweging! 1.1 De hakken in het zand Vrijhandel: het niet heffen van invoerrechten om zo een andere ontwikkeling te stimuleren. Bijvoorbeeld geen invoerheffing op buitenlandsgraan heffen om dit goedkoop in te laten kopen en dit te laten gebruiken om de veeteelt te stimuleren. Intensiveren: Meer geld/tijd investeren per hectare met als doel de opbrengsten te vergroten. Specialisatie: het zich binnen een bedrijf of regio steeds meer toeleggen op een activiteit of een beperkt aantal activiteiten waarbij overige bezigheden worden afgesloten. 1.2 Euroboeren in de kou Concurrentie: Protectie: De afscherming van nationale of internationale markten door het instellen van handelsbelemmeringen. Subsidie: het door de overheid toekennen van financiële steun aan een bedrijf instelling organisatie. Productsubsidie: Het verlenen van financiële steun door een overheid aan een bedrijf met als doel de productie te vervorderen en het inkomen van de productenten te ondersteunen. Productiekosten: kosten die uit bij het productie proces horen. WTO(World trade organisation): Wereld handels organisatie houdt zich bezig met de internationale handel. Ze vergaderen op internationaal niveau en maken afspraken over handelsbarrières. En doen bindende uitspraken over handelsconflicten. Landschappelijke kwaliteit: De waarde die aan een gebied word toegekend op basis van de natuurlijke en cultuurhistorische kenmerken. Inkomenssubsidies: Het verlenen van financiële steun door de overheid aan personen of bedrijven wanneer deze zelf niet in staat zijn om voldoende inkomen te verwerven. Verduurzaming: Het gaan gebruikmaken van het landschap op een manier dat de leefkwaliteit ervan ook voor toekomstige generaties gewaarborgd is. Actoren: Alle personen, organisaties en instellingen die invloed hebben op het verloop van bepaalde natuurlijke processen. In de landbouw zijn dat onder andere: boeren, consumenten, grootwinkelbedrijven en overheden. 1.3 Gedaante veranderingen van cultuur landschappen Zandlandschap: Kennen een grote afwisseling van grotere en kleinere akkers, weilanden, bossen en Pagina 1 van 7

2 heide(of veld) De bevolking woont over het algemeen geconcentreerd in esdorpen. Bocagelandschap: Is door de vele heggen, muurtjes en houtwalletjes en kleine percelen een gesloten landschap. Het bodemgebruik is erg gevarieerd. De bewoning is sterk verspreid. Polderlandschap: en delta s zijn van oorsprong moerassige of drassige gebieden die later ontwaterd en bedijkt zijn. Vaak zijn dit grootschalige landschappen. In sommige regio s overheersen akkers, in andere de melkveeteelt. Noord-Frans cultuurlandschap: is een open landschap met uitgestrekte akkers. Zichtbare perceelscheidingen zoals sloten, bomenrijen of heggen. De landbouwbedrijven zijn zeer groot Mediterrane landbouw: hier komen naast akkers met graanteelt ook wijnbouw en olijf- boomgaarden voor. Huerta: betekent tuin wat wijst op een intensief bodemgebruik. Huerta s zijn altijd bevloeid. Montadelandschap: kenmerkt zich door een combinatie van olijfbomen, kurkeiken en schapenhouderijen. Coltura promiscua: (letterlijk gemengde teeld) combineert akkers met druivenranken. Dunbevolkte landschappen van noord Scandinavië:? Europees middelgebergte: Landbouwers in dunbevolkte middelgebergten en in noord Scandinavië hebben het economisch steeds moeilijker. Bedrijfsbeëindiging: Het definitief stop zetten van een productie gerichte organisatie. (bijv. Door te sterke concurrentie of te hoge grondprijzen) De kansen voor de boeren liggen in de grote afzetmogelijkheden voor tuin- en veeteeltproducten 1.4 Van bergboer tot tuinder Ongeveer helft van totale oppervlakte van Nederland wordt gebruikt voor landbouw. Het bodemgebruik in Nederland is veel intensiever dan in Oostenrijk, waar de opbrengsten per hectare beneden het Europese gemiddelde liggen. Nederland is een belangrijke exporteur van landbouw producten. Oostenrijk blijft daarbij ver achter. Een van de redenen waarom boeren lage inkomsten hebben is in Oostenrijk het zelfde als in Nederland. De grootwinkelbedrijven verdienen er namelijk meer aan dan de boeren zelf. 1.5 De kille wind van de wereldmarkt in Oostenrijk en Nederland Diversificatie: Landbouw ontvangt veel overheidssubsidie. Oostenrijkers hebben bio- producten als voorkeur. Nederland zijn keuze voor vrijhandel heeft Nederland een sterkere concurrentie positie gegeven. Gemiddelde bedrijfsgrote is een andere economische factor dan de invloed van het succes van de landbouw. Politici hebben tegenwoordig veel meer oog voor de leefbaarheid op het platteland gekregen! Hoofdstuk 2 verder kijken dan de Costa s 2.1 Kennis maken met het Middellandse Zeegebied Ligging en Topografie Middellandsezee: Grootste binnenzee ter wereld 3 plekken toegankelijk voor schepen: - Atlantische oceaan : Straat van Gibraltar - Rode zee : Suezkanaal in Egypte - Zwarte Zee: Bosporus Pagina 2 van 7

3 Gevolg nauwe straat van Gibraltar: nauwelijks eb en vloed bewegingen Middellandse Zee zelf bestaat uit Bekkens o.a - Adriatische Zee - Tyrrheense Zee - Egeissche Zee Kustlijn van de Middellandse Zee is erg afwisselend. Zeestromen Middellandse Zee (hogere saliniteit in vergelijking met Atlantische oceaan): - Hoger zout gehalte (door veel verdamping) - Hogere temperatuur Oorzaak kenmerkende patroon zeestromen - Verticale stromingen: worden veroorzaakt door toename zoutgehalte, water word zwaarder (dus grotere dichtheid) en zakt naar beneden. Zoeter (en dus lichter) water neemt daarbij de plek in van het zoute water - Horizontale stromingen: ontstaan doordat de hete zomers ervoor zorgen dat de watertemperatuur 5 graden hoger is dan open wateren op dezelfde breedte. Hierdoor is verdamping groot (vooral oostelijk deel). Verdamping groter dan aanvoer regen/zeewater Als ander zeewater (uit bijv Atlantische oceaan) in Mid.Zee komt, wordt het warmer, daardoor word de verdamping groter en dat heeft gevolg: toename, zoutgehalte. - De combinatie van stromingen en waterkenmerken zorgen voor verschil in flora en fauna in de diverse zee bekkens. - Door beperkte uitwisseling van water blijft temperatuur ook op grotere diepte warmer in verhouding met de andere zeeën. Natuurlijke Plantengroei - Naast het Cs-klimaat is de oorspronkelijke mediterrane vegetatie een belangrijke factor die het Middellandse Zeegebied tot een geheel maakt. - Neerslaghoeveelheid + verdeling van neerslag grote invloed op bodemgebruik. - Vegetatie heeft zich aangepast aan het klimaat, planten groeien in het vochtige voorjaar. De natuurlijke vegetatie bestaat uit drie groepen planten soorten Loofbos - Verliest het blad niet gedurende droge periode - Lange wortels, leerachtige bladeren (aangepast aan de warmte) - Kurkeik, steeneik Bladverliezende Stuiken - Bloeien in het voorjaar - Overleven in ruststand de droogte. - Struikheide,buxus,brem, jeneverbes. Maquis - Mens heeft bos doen verdwijnen, staat hoog doornachtig struikgewas. - Tussen de struiken is ruimte voor kruiden. - Tijm,lavendel, rozemarijn. Pagina 3 van 7

4 Olijfboom vervanging van oorspronkelijke bos, olijfboom kan groeien op koude plekken. (5graden) Aanwezigheid van olijfbomen wordt ook wel eens gebruikt om het Mid.zee gebied af te grenzen. Mediterrane landbouw Mediterrane landbouw bestaat traditioneel uit akkerbouw, belangrijkste gewassen: Graan (tarwe gerst) olijfbomen en wijndruiven. - Veeteelt is vooral extensief - Kudden worden geweid op spaarzame plantengroei. - Irrigatie mogelijk veel dieren bij elkaar te houden of voer te verbouwen voor dieren dieren staan dan meestal in stallen. Akkerbouw komt in 3 vormen voor Droge akkerbouw Vind het hele jaar plaats, (vooral binnenlanden en gebergten). 2 of 3 jarige cyclus. - 2 jarige cyclus: eerste jaar bebouwt, 2e jaar braak laten liggen - 3 jarige cyclus: gedurende 2 jaar beweid en het 3e jaar bewerkt. De braakliggende grond ontvangt in de tussentijd neerslag en slaat deze op als voorraad. Nadeel 3 jarige cyclus: steeds maar een derde van de oppervlakte geoogst word, en gedurende braakligging kans op erosie. Voordeel van droge akkerbouw: bomen en struiken kunnen nog groeien op plaatsen waar voor de eenjarige akkerbouwgewassen te weinig water is. Irrigatie landbouw Irrigatie landbouw - Minder afhankelijk van neerslag - Boeren zijn arbeids- en kapitaalintensief. - 3 tot 5 oogsten per jaar mogelijk - Gebieden liggen vooral in vlakkere en vruchtbare dalen aan de kust. - Steeds meer gewassen die oorspronkelijk niet uit dat gebied komen - Ook gewassen uit tropische gebieden. Veeteelt in Middellandse Zee gebied heeft geringe economische betekenis die steeds verder afneemt. Maar veeteelt is wel in staat om gebieden die niet geschikt zijn voor andere bedrijfsvormen in gebruikt te nemen. Berggebieden + Neerslachtige gebieden: voor nomadische veeteelt of transhumance gebruikt. Transhumance: - Volgen jaarlijks vaste route - Zomer te vinden met vee in hogere berggebieden - Winder warmere lagergelegen berggebieden. - Vast onderkomen bij zomerweiden. - Tijdens zomerverblijf verbouwen ze rond woonhut wat groenten en akkerbouw gewassen. Nomaden: - Moeten gaan betalen voor grazen van kudden. - Voormalige weidegebieden zijn tegenwoordig in gebruik voor droge/irrigatie landbouw. En aan de kust zijn ze bebouwd. - Schaden van plantengroei en erosie moet tegengaan Pagina 4 van 7

5 Gevolg: de dieren worden per vrachtwagen van de ene naar de andere plaats vervoerd. Moderne veeteelt - Melk-en rundvlees productie is zo gering dat alleen door import aan de behoefte kan worden voldaan. - Nauwelijks varkens/pluimvee gehouden, alleen voor eigengebruik op kleine schaal. 2.2 Het Middellandse Zeeklimaat Het Middellandse Zeegebied heeft een Cs-klimaat. - Warme droge zomers - Gematigde neerslachtige winters - Subtropische landschapszone Zuidoosten Spanje, omgeving Almeria, uitzondering : heeft een droog klimaat (BS) Landen ten zuiden v.d Middellandse Zee hebben woestijn klimaat (BW) Temperatuur Mediterraan klimaat kan door de grote windsystemen worden verklaard: Verdeling land en water op aarde : hoge,lage drukgebieden liggen niet in een rechte lijn. Verklaring van het klimaat volgende factoren van belang: - Tropisch minimum/maximum - Passaten en westenwinden - Minimum: lage druk gebied (nat) - Maximum: hoge druk gebied (droog) Tropisch minimum wordt veroorzaakt door: - Loodrechte zonnestand in het gebied tussen beide keerkringen - Door de schuine stand van de aardas loopt tropisch minima ook mee tussen beide keerkringen. En beweegt ook de zone met de tropische minima met de loodrechte zonnestand mee. Deze zone met tropische minima wordt ook wel de inter-tropische convergentiezone (ITC) genoemd. - ITC ligt in juli noordelijker dan in januari - Boven continenten verschuiving sterkst door grote temperatuur verschillen. - Door verschuiven ITC verschuift ook ligging van hoge drukgebieden op NH. - Hoge drukgebied ligt in de zomer ±10 graden verder v.d evenaar dan in de winter. - In de zomer liggen deze maxima boven de oceanen,omdat boven land in dat seizoen door verwarming vaak een lagere druk heerst. - Gebied met westenwinden schuift verder naar de evenaar zodat tot ongeveer 40 graden breedte aan de westkust van de continenten droge zomers voorkomen. - Hogedrukgebied Atlantische oceaan = Azoren Hoog Neerslag - Winter : gebied met hoge luchtdruk trekt zich terug naar het zuiden - Vanuit noorden komen koude luchtmassa s in de richting van tropische luchtmassa s die nog zo warm zijn v.d temperatuur van het Middellandse Zeegebied. - Botsing koude lucht met vochtige warme lucht ontstaan mediterrane fronten. - Mediterrane fronten verplaatsen zich van west naar oost. - Overige depressies ontstaan boven Atlantische oceaan, worden met westenwinden meegevoerd Overgang van zomer naar winterseizoen: snel en onstuimig. Weeromslag, begint september, in westelijk Middellandse Zeegebied. Pagina 5 van 7

6 Wind Plaatselijke winden hebben eigennamen. Ontstaan: - Winder en het voorjaar, door de grootste druk verschillen tussen water en land. Soricco Ontstaan zeer hete woestijnwinden lage druk gebied trekt naar het oosten van Middellandse Zee (droge wint) Sirocco brengt meestal zand en stof mee in de atmosfeer dat in de landen rond de Middellandse Zee met de regen naar beneden komt. Mistral Zeer krachtige Noorden tot noordwestenwind, waait in het dal in de Rhone. - Lucht wordt tussen bergwanden geperst - Er treedt een versnelling op. - Grote temperatuursverschillen tussen noordelijk bergland en mediterrane gebied. - Wind kan enkele dagen aanhouden en een volle storm met windstoten van meer dan 100km/uur. De Bora - Kroatische kust - Na stuwing achter bergketens alt hij over de bergpassen als koude wind naar zee(val wind) 2.3 Grondgebruik Waterproblemen Middellandse Zee klimaat - Zomers warm met hoge verdamping - s Winters zacht - Zomers tekort aan water, soms stortbuien. - Bosbranden, overstromingen. Oorzaken problemen: - Regionale verdeling neerslag - Gedurende het jaar niet altijd evenveel neerslag. Neerslagintensiviteit: Hoeveelheid neerslag die per uur of per dag valt. Neerslagvariabiliteit: neerslag per jaar, grote verschillen per jaar in het Mid.Zee gebied, dit kan de waterbalans verstoren. Waterbalans: verhouding tussen het water in een bepaald gebied, neerslag en het water dat verdwijnt door verdamping. Noorden Afrika: problemen met water Oorzaak: - groei bevolking - (geïrrigeerde) akkerbouw - toerisme - exportgeoriënteerde (intensieve) landbouw neemt toe Oplossingen: - Ondergrondse watervoorraden aangeboord (aquifers) - Ontziltings installaties om zeewater te ontzilten. Pagina 6 van 7

7 Antropogene gebieden Begroeiing Middellandse Zee gebied Oorsprong - Zomergroen loofwoud, steppevegetatie (Is in meeste gebieden verdwenen) Planten die nu aanwezig zijn = overgangsvorm, zullen in de toekomst verdwijnen om plaats te maken voor agrarische doeleinden. Oorzaken ontbossing Vroeger: - Brandhout en bouwmaterialen - Behoefte aan weidegronden,akkerbouw en tuinbouwgrond - Ruimte nodig voor nederzettingen Nu: - Bosbranden ( met opzet, of door droogte) Hoofdstuk 3 Op de grens van continenten 3.1 Actieve aarde Convergente plaatgrens: Grens tussen 2 aardplaten die naar elkaar toe bewegen. Alpiene plooiingsfase: Periode Krijt-Tertiair waarin de Pyreneeën, de Karpaten en de Alpen zijn ontstaan door plooiing in de aardkorst. Lava: Wel of niet gestold magma dat over het aardoppervlak is uitgvloeid. Explosief vulkaantype: Soort vulkaan die zeer krachtige uitbarsting veroorzaakt. Stratovulkaan: Caldera: Een zeer grote inzinking in een vulkaankrater, ontstaan door het instorten van het dak van een leeggelopen magmakamer. Basalt:Donker, fijnkorrelig stollingsgesteente dat na vulkanische uitbarsting als uitvloeiingsgesteente aan de oppervlakte komt. Tuf: Poreus, bruingrijs gesteente dat ontstaat door verhitting van vulkanisch as. 3.2 Een kwetsbaar ecosysteem Geomorfologie: Wetenschap die zich bezighoudt met het beschrijven en verklaren van landschapsvormen. Landdegradatie: Het verlies van biologische en economische productiecapaciteit. Verwoestijning: Verwoestijning is de verwarming van vruchtbare bodems in gebieder Afspoeling: Het naar beneden spoelen van de bovenste grondlaag van de bodem door stromend water Aardverschuiving: Hellingafwaartse beweging van gesteenten en verweerd materiaal. Verzilting: Toename van het zoutgehalte van de bodem of van de grond- of oppervlakte water. Geulerosie: Vorm van diepe erosie waarbij het afstromend water steeds diepere geulen in de helling schuurt. Versnelde bodemerosie: Het verdwijnen van de voor plantengroei belangrijke verweringslaag als gevolg van menselijke activiteiten, sneller dan wanneer dit onder invloed van alleen natuurlijke processen het geval zou zijn. Duurzaamgebruik: Zodanig omgaan met de natuurlijke omgeving dat ook toekomstige generaties er op dezelfde manier gebruik van kunnen maken. Pagina 7 van 7