Een Wonderwoudje in jouw Gemeente

Transcriptie

1 Een Wonderwoudje in jouw Gemeente De natuurvoordelen die bomen ons bieden zijn talrijk en divers. Zij reguleren onze temperatuur, zorgen voor zuiverder lucht en een betere waterkwaliteit. Ze bevorderen de biodiversiteit, creëren visuele buffers, zorgen voor infiltratie van het water wanneer er teveel is en geven het af wanneer er te weinig is. Ze beperken of verhinderen erosie en zorgen voor natuurlijke evenwichten (bv. bestuivers en natuurlijke vijanden van plaagsoorten). Én: het zijn favoriete speel- en ontspanningsplekken! Elke boom is bovendien een meerwaarde in de broodnodige aanpassing aan ons veranderende klimaat. De functies die bomen voor ons vervullen worden ook nog eens versterkt als ze in groep staan, waardoor er een complex ecosysteem ontstaat dat nog bijkomende diensten biedt, niet alleen voor de natuur maar ook voor ons eigen welzijn. Bomen en bossen zijn hotspots van biodiversiteit én hotspots voor de mens.

2 Daarom zou elke Vlaming op (veilige) wandelafstand van zijn woonplaats moeten kunnen beschikken over minstens één stukje toegankelijk groen. Zeker voor kinderen en jongeren is dit cruciaal. We stellen immers vast dat door de veranderde maatschappelijke context van de voorbije decennia hun autonomie om zich vrij te bewegen sterk is ingeperkt. Een belangrijk deel van onze jongeren is in toenemende mate vervreemd van onze natuur en dat is een trend die we absoluut moeten trachten te keren. Want buitenzijn en -spelen in het groen is goed voor ons! Uit onderzoek blijkt keer op keer dat kinderen die toch nog voldoende buitenspelen in de natuur, minder stress of concentratieproblemen ervaren en minder last hebben van hyperactiviteit, onaangepast gedrag of emotionele problemen. Ze zijn fysiek en mentaal vaak gezonder, beschikken over een betere motoriek en vertonen minder angst en betere sociale vaardigheden. Kinderen die tijd in de natuur doorbrengen zullen ook veel ontdekkingen doen en verwondering/bewondering/ontzag ervaren voor alles wat er leeft rondom hen. Uit onderzoek is gebleken dat die verwondering ook uitermate belangrijk is om onszelf niet als centrum van het universum te leren zien, maar wel als één van de vele schakels in de natuur waarin we leven. Bovendien nemen deze jongeren hun affectie en respect voor de natuur ook mee naar hun latere volwassen leven. Redenen genoeg om het nature-deficit disorder zoals het door de Amerikaanse auteur Richard Louv werd benoemd in zijn beroemde boek Het Laatste Kind in het Bos pro-actief te proberen counteren. Met de Wonderwoudjes willen we dit streven concreet helpen maken in de Vlaamse gemeentes. Via het concept van de Wonderwoudjes wil BOS+ gemeentes ondersteunen om kleine, toegankelijke, speelvriendelijke en biodiverse groenvoorzieningen aan te leggen met het oog op een aanbod voor alle gemeentebewoners dat optimaal zijn vele functies van biodiversiteit over klimaatregulering tot recreatie kan vervullen. Bij de realisatie wordt belang gehecht aan de participatie van lokale burgers, jeugdverenigingen, scholen, bedrijven en overheden. 2

3 Projectinhoud en -verloop We werken samen met de gemeenten de plannen uit voor de aanleg van een Wonderwoud(je). Hiervoor wordt er in eerste instantie op zoek gegaan naar een geschikte locatie. Deze moet minstens 200m² groot zijn (en minimaal 4 m breed) en kan bijvoorbeeld deel uitmaken van een publiek park; een bestaande speelzone; een te vergroenen - speelplaats; gemeenschappelijke gronden van een wijk; private gronden van particulieren of bedrijven, al dan niet tijdelijk in te richten als Wonderwoudje. De opmaak van het plan verloopt op een participatieve manier waarbij we d.m.v. workshops proberen om de latere gebruikers en beheerders intensief te betrekken, en hun (realistische) wensen en randvoorwaarden te integreren in het plan. Het plan van aanpak zal bestaan uit een inrichtingsschets waarop de verschillende vegetaties en ev. recreatieve infrastructuur of landmarks aangeduid worden. Per vegetatietype wordt een voorstel van de aan te planten soorten en het te voeren beheer geformuleerd. Hierbij wordt er vooral gekeken naar inheemse soorten en autochtoon plantsoen, en een grote variatie aan soorten die ook in hoogte verschillen zodat er optimaal gebruik gemaakt wordt van de driedimensionale ruimte. Het plan bevat ten slotte ook een voorstel van timing. Na het opmaken van het plan en de goedkeuring ervan door de gemeente, wordt de volgende stap gerealiseerd: de realisatie van het Wonderwoud zelf. BOS+ draagt bij tot de communicatie, de terreinvoorbereiding, de aankoop en aanplant van het plantgoed eveneens voorzien binnen dit project. Bij de aanplanting zorgen we voor participatie van omwonenden, kinderen van de nabijgelegen school, jeugdbewegingen, geïnteresseerde burgers, enz Op deze manier worden ze niet alleen nauw betrokken bij de inrichtingsvisie maar ook bij uiteindelijke realisatie, en wordt het dus hun Wonderwoud. (De ev. aankoop van de gronden (tijd en kosten), het verwijderen van bestaande infrastructuren of verhardingen, het aanbrengen van nieuwe infrastructuren of verhardingen, of het uitvoeren van grondverzet is niet voorzien binnen het financiële bestek van dit aanbod.) Plan van Aanpak Het project verloopt stapsgewijs, en is flexibel qua timing gelet op de specifieke situatie in de gemeente. 1. Bespreking van de verwachtingen, noden en beperkingen van de gemeente Werd er al een voortraject doorlopen (vb. klimaatgroenscan)? Zijn er gronden beschikbaar of dienen deze nog verworven te worden? Zijn er specifieke eisen van functies voor de aan te planten zone: moet er gekeken worden naar een bijdrage aan gezondheid (omdat er bv. een ziekenhuis of zorginstelling in de buurt is), is er een overstromingsproblematiek, is de aanleg van een buffer tegen visuele overlast, geluid of fijn stof aangewezen, enz? 3

4 Gewenste grootte van de aan te planten zone? 2. Selectie van de zone en beschrijving van de eigenschappen Afmetingen en vorm? Ecologische kenmerken: type ondergrond, waterhuishouding, enz...; Sociale omgeving: publiek park, speelplaats, bij zorgcentrum, enz...; Inclusief terreinbezoek; Visievorming met aandacht voor bovenstaande elementen, licht-donker plekjes; ev. reliëf benutten of inbrengen, enz ; We doen ook een voorstel voor het aanbrengen van natuurlijke rust- en speelinfrastuctuur (een ondiepe poel met stapstenen; één of meerdere liggende boomstammen, een wilgenhut, ) 3. Selectie van de aan te planten soorten Welke lokale soorten kunnen aangeplant worden? Streven naar een optimale drie-dimensionale invulling; We kiezen voor een deel van de oppervlakte dat we beplanten met snelgroeiende boomsoorten of hoogstamfruit of enkele reeds grote (klim)bomen, zodat we op korte termijn al een natuurlijk ecosysteem creëren waar gerecreëerd kan worden. 4. Opmaak van een plan voor de aanplant Formulering inrichtingsplan; 5. Aanplant van het Wonderwoudje De bomen worden geleverd en geplant d.m.v. een publiek plantevenement, samen met beleidsmakers, omwonenden, beoogde gebruikers; Hierbij doen we beroep op lokale vrijwilligers die komen helpen bij het aanplanten. Dit zorgt voor een grotere lokale betrokkenheid. Timing Onderwerp 1. Bespreking van de verwachtingen, noden en beperkingen van de gemeente 2. Selectie van de zone en beschrijving van de eigenschappen 3. Selectie van de aan te planten soorten 2 4. Opmaak van een plan voor de aanplant 2 5. Aanplant van het wilde woudje 3 (inclusief voorbereiding) TOTAAL 10 Aantal mandagen 1 2 De gemeente is zelf verantwoordelijk voor Een contactpersoon met expertise volgt het project op en geeft inhoudelijke feedback; aanwezigheid op startvergadering en terreinbezoek; 4

5 Gemeentelijke medewerkers met relevante expertise worden betrokken bij bilaterale overlegmomenten om indien nodig knelpunten en opportuniteiten te helpen detecteren; Aanduiden van zone die aangeplant zal worden o Indien nodig: aankoop gronden; Input inzake lokale soorten die gewenst zijn + terugkoppeling over voorgestelde inrichtingsvisie en -plan; Mee promotie voeren met BOS+ voor de workshops en voor de aanplanting (bereiken van lokale burgers, omwonenden, kinderen uit gemeentelijke school, enz...) voor het aanplanten van het Wonderwoud. Richtprijs Het basisaanbod omvat de manuren die in de timing hierboven aangegeven wordt, de inrichting met de natuurlijke materialen en de kwaliteitsvolle participatieve aanplant van een minimale zone van 200m². Dit kan uitgevoerd worden voor een budget van (excl. BTW). Uiteraard kan er ook op grotere oppervlaktes aangeplant worden. Voor elke bijkomende 100 m² (incl. fruit- en/of klimbomen en natuurlijke infrastructuren wordt een bijkomende kostprijs van 800 (excl. BTW) voorzien. Indien er meerdere Wonderwoudjes op het grondgebied van de gemeente kunnen aangelegd worden, voorzien we vanaf het tweede Wonderwoudje een korting van 10% per bijkomend Wonderwoudje. Contactpersonen Bert De Somviele (directeur BOS+): bert.desomviele@bosplus.be en 0474/ Kristien Ooms (projectcoördinator BOS+): kristien.ooms@bosplus.be en 09/