Begrippenlijst Natuurkunde Hoofdstuk 2,3,4

Transcriptie

1 Begrippenlijst Natuurkunde Hoofdstuk 2,3,4 Begrippenlijst door een scholier 1815 woorden 28 maart ,8 4 keer beoordeeld Vak Methode Natuurkunde Nova Natuurkunde begrippen H.2 elektrische energie elektriciteitscentrale een centrale productielocatie voor de opwekking van elektriciteit branders voorwerp waarmee je een vlam kunt maken turbine turbomachine die de stromingsenergie van een vloeistof/gas omzet in mechanische energie door middel van een roterend schoepensysteem generator machine die energie opwekt; een grote dynamo condensor motortechniek dat dient om afgewerkte stoom of vrijgekomen dampen of gassen tot vloeibare toestand af te koelen koeltoren hoge installatie om de temperatuur van gebruikt koelwater te verlagen kerncentrale elektriciteitscentrale voor kernenergie spoel een gewikkeld stuk metaaldraad inductie Als het magnetisch veld in de spoel verandert, ontstaat er een spanning tussen de uiteinden van de spoel inductiespanning de opgewekte spanning van inductie wisselspanning het ontstaan van regelmatig patroon bij een constant toerental van de magneet vermogen de hoeveelheid geleverde energie per seconde kwh-meter de meter die het gebruik aan elektrische energie meet opgenomen vermogen de hoeveelheid energie die je lichaam per seconde gebruikt nuttige vermogen de hoeveelheid arbeid die een motor per seconde verricht energieverlies een deel van de elektrische energie die verloren gaat bij transport hoogspanning elektrische spanning boven de 1000 volt wisselspanning of 1500 volt gelijkspanning netspanning elektriciteit, voltage van een elektriciteitsnet Pagina 1 van 6

2 gelijkspanning spanning tussen 2 geleiders waarbij het verschil constant is effectieve spanning als de wisselspanning en gelijkspanning evenveel energie leveren primaire spoel zorgt bij wisselspanning voor een steeds wisselend noord- en zuidpool secundaire spoel wordt een inductiespanning in opgewekt elektromagneet magneet waarvan het veld door een elektrische stroom veroorzaakt ideale transformator een transformator zonder verliezen in de kern huisinstallatie een netwerk van elektriciteitsdraden in een woonhuis fasedraad (bruine draad) draad die samen met de nuldraad de stroom van en naar de aangesloten apparatuur brengt en altijd aanstaat nuldraad (blauwe draad) draad die een elektrische koppeling met aarde bezit, en waarin vrijwel geen spanningsverschil met de aarde optreedt schakeldraad (zwarte draad) draad die de stroom doorvoert naar bijv. een lamp als de schakelaar aanstaat overbelasting Een te grote stroomsterkte doordat er te veel apparaten tegelijk aanstaan kortsluiting er treedt een defect op waardoor de stroom een andere weg kan nemen met een veel lagere weerstand. er ontstaat dan een stroomkring met een zeer kleine weerstand waardoor de stroomsterkte enorm groot wordt groepszekering een zekering waar verschillende draden bijeenkomen, als de stroomsterkte groter wordt dan 16 A dan schakelt het stroom uit installatieautomaat bij elektronische zekeringen kun je de stroom weer inschakelen door een knop naar boven zetten lichaamsweerstand dient om de doorgang van elektrische stroom te bemoeilijken, er weerstand aan te bieden contactweerstand de weerstand op plaatsen waar de stroom het lichaam in- en uitgaan, bij een droge huid, is deze weerstand behoorlijk groot. dubbele isolatie draden in de huisinstallatie die naast een bruine, blauwe of zwarte isolatielaag ook nog geïsoleerd zijn met pvc-pijpen of opgenomen zijn in dikke kabels met grijze isolatie randaarde extra veiligheid op apparaten met een metalen buitenkant en in geaarde stopcontacten, die zorgt dat een apparaat bij een storing niet onder stroomt komt te staan aarddraad draad die een elektrisch apparaat met de aarde verbindt om eventuele elektrische overstroom af te leiden aardleiding verbinding van delen van een elektrische circuit of elektrisch toestel met de aarde, ter verhindering dat de betrokken delen een gevaarlijke spanning ten opzichte van de aarde kunnen opbouwen aardlekschakelaar apparaat dat meet of de hoeveelheid ingaande stroom gelijk is aan de hoeveelheid uitgaande stroom wattpiek het elektrische vermogen van een zonnepaneel als het licht loodrecht invalt met een vermogen van Pagina 2 van 6

3 W/m2 en bij een temperatuur van het zonnepaneel van 25 graden Celsius. H.3 Licht en lenzen lichtstraal een dunne lichtbundel lichtbreking als een lichtstraal verandert van richting op een grensvlak normaal de gestippelde lijn, loodrecht op het grensvlak hoek van inval de hoek tussen de invallende lichtstraal en de normaal hoek van breking de hoek tussen de uittredende lichtstraal en de normaal spiegelwet hoek (i = hoek t) de hoek van inval is hetzelfde als de hoek van spiegeling of weerkaatsing grenshoek de hoek van inval waarbij de hoek van breking gelijk is aan 90 graden lens hetgeen waardoor je kijkt hoofdas de lijn die door het midden van de lens loopt, loodrecht op de lens brandpunt het punt waar de lichtstralen naar elkaar toe bewegen na de lens brandpuntafstand de afstand tussen het midden van de lens en het brandpunt F. Hoe kleiner de des te sterker breekt de lens het licht. brekingswet van Snellius voor de breking naar de normaal geldt; sin i / sin r = N brekingsindex de uitkomst van sin i / sin r = N positieve lens maakt van een evenwijdige bundel licht een convergente bundel. zijn in het midden dikker dan aan de rand. convergerend de lichtstralen komen naar elkaar toe negatieve lens buigt de lichtstralen af naar buiten. zijn in het midden dunner dan aan de rand divergerend de lichtstralen gaan van elkaar af evenwijdige de lijnen lopen gelijk aan elkaar voorwerpspunt een positieve lens zorgt ervoor dat het licht uit één punt komt en uit elkaar gaat beeldpunt het punt waar het beeld weer bij elkaar komt construeren met een tekening op schaal uitzoeken waar het beeld achter de lens ontstaat constructiestralen de stralen die je gebruikt om licht te construeren, waarvan je precies weet hoe ze lopen reëel beeld heeft een bolle lens en je zou het kunnen vastleggen en over kunnen trekken je krijgt dit beeld als het voorwerp verder weg staat dan het brandpunt virtueel beeld heeft een positieve lens, je zou het ook als loep kunnen gebruiken. het beeld is groter dan het voorwerp en staat niet ondersteboven scherpstellen ervoor zorgen dat het beeld scherp wordt op een camera of een beamer Pagina 3 van 6

4 voorwerpsafstand de afstand tussen de lens en het voorwerp beeldafstand de afstand tussen de lens en het scherpe beeld brandpuntafstand de afstand van de lens tot het brandpunt optische bank de rails waarop de opstelling staat, waarmee je het verband tussen b, v en f kunt onderzoeken lenzenformule het verband tussen b, v en f; 1/f = 1/v + 1/b vergroting N hoe vaak iets is vergroot formule: N = lengte beeld / lengte voorwerp of N= b/v oculair de eerste lens van een lenzentelescoop objectief de andere lens aan de andere kant van het voorwerp diafragma een licht-opening van een lens, deze opening bepaalt de hoeveelheid licht die door de lens valt hoornvlies werkt samen met de ooglens als een positieve lens, zodat er op het netvlies een scherp beeld ontstaat ooglens werkt samen met het hoornvlies als een positieve lens, zodat er op het netvlies een scherp beeld ontstaat glasachtig lichaam houdt je oog in goede vorm, zodat het de beeldafstand hetzelfde blijft netvlies bevat een groot aantal lichtgevoelige zintuigen die lek een elektrische puls geven, als er licht op valt pupil een opening in de iris iris het gekleurde deel van je oog accommoderen voor het scherp beeld van voorwerpen die dichtbij zijn, wordt de ooglens boller en daardoor sterker bijziend als je voorwerpen ver weg niet scherp ziet verziend als je voorwerpen vlakbij niet goed scherp kan zien oudziend als oudere mensen in de verte nog wel goed scherp kunnen zien, maar dichtbij niet meer sterkte van een lens berekenen formule; s = 1/f vertepunt de afstand waarop je nog scherp kan zien in de verte nabijheidspunt de plek waarop je nog scherp kan zien dichtbij H.4 Energie chemische energie de totale energie-inhoud van een stof, die energie zit opgeslagen in de moleculen van de stof. warme de energie die nodig is om iets in temperatuur te laten stijgen of de energie die vrijkomt als iets in de temperatuur daalt energie-omzetting het omzetten van de ene energievorm in een andere (vb. stofzuiger; elektrische energie -> bewegingsenergie energie-stroomdiagram hier kun je de energie-omzetting in weergeven Pagina 4 van 6

5 wet van behoud van energie een natuurwet, of meer specifiek een behoudswet, die stelt dat de totale hoeveelheid energie in een geïsoleerd systeem te allen tijde constant blijft kwaliteit van een energiesoort geeft aan hoe bruikbaar de energiesoort is. Bij energieomzettingen verdwijnen waardevolle soorten energie, in plaats daarvan krijg je energie met mindere kwaliteit absolute nulpunt het punt waarop de snelheid van moleculen afneemt en niet de moleculen niet meer kunnen bewegen; 0 K of -273 graden Celsius. warmtemeter hiermee kan je nauwkeurig meten hoeveel warmte er nodig is voor het verwarmen van een bepaalde hoeveelheid vloeistof soortelijke warmte de hoeveelheid warmte die nodig is om 1 g van een stof 1 graden Celsius in temperatuur te laten stijgen. symbool is de letter c. dit is een stofeigenschap voorwerpseigenschap het beschrijven met eigenschappen van een voorwerp, voorbeelden zijn lengte, massa, kleur, vorm, doorzichtigheid, etc. stofeigenschappen kenmerken van een stof, zoals kookpunt, dichtheid, geur, brandbaarheid, etc. Dit wordt vooral door natuurkundigen gebruikt. warmtecapaciteit geeft aan hoeveelheid energie er nodig is om een materiaal 1 graad in temperatuur te laten stijgen. energiebron leverancier van warmte of kracht fossiele brandstoffen ontstaat uit resten van plantaardig en dierlijk leven in geologisch verleden van de aarde, er is een beperkt aantal. voorbeelden zijn aardolie, aardgas en steenkool biomassa materiaal dat van platen en dieren afkomstig is, zoals snoeien, afvalhout, plantenresten of mest zonnecollector apparaat dat zonlicht omzet in warmte zonnecellen elektrische cellen die stralingsenergie omzetten in bruikbare elektrische energie aardwarmte de warmte die de aardkost bevat. in de bovenste meter v/d aardkost heeft de temperatuur v/d buitenlucht nog sterke invloed op de temperatuur, na tien meter is er een constante temperatuur van tien graden Celsius. warmtewisselaar een apparaat dat warmte van een vloeistof en/of gas gescheiden overbrengt naar een ander windturbine moderne windmolens die elektrische energie produceren geleiding het verschijnsel waarbij transport van elektrische lading of warmte plaatsvindt in een materiaal stroming de beweging van de warmte van de stof naar de plek met de laagste temperatuur straling energie in de vorm van elektromagnetische golven of subatomaire deeltjes dynamisch evenwicht gelijk blijven van structuur van ecosystemen onder invloed van stromingen isolatie afschermen van invloeden van buitenaf, er kan niks in en ook niks uit spouwmuurisolatie een geïsoleerde muur die uit twee evenwijdige delen bestaat, een buiten- en binnenmuur ook wel buiten- en binnenblad genoemd, die openruimte tussen de muren is de spouw. Pagina 5 van 6

6 energieneutraal evenveel energie gebruiken als dat men zelf opwekt rendement geeft aan hoeveel procent van de toegevoerde energie wordt gebruikt voor een nuttige energiesoort verbrandingswarmte de energie vaak in de vorm van warmte die bij de verbranding van een stof vrijkomt warmtekrachtkoppeling Een proces waarbij elektriciteit wordt opgewekt en bruikbare warmte wordt geproduceerd uit dezelfde energiebron. stadsverwarming verwarmingssysteem waarbij de warmte en eventueel ook de voorziening van warm water in een wijk of gedeelte daarvan door middel van een buizenstelsel naar de gebouwen wordt gedistribueerd, heeft dus geen eigen cvketel. Pagina 6 van 6