Docentenhandleiding basisonderwijs

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Docentenhandleiding basisonderwijs"

Transcriptie

1 Docentenhandleiding basisonderwijs

2 Inhoud docentenhandleiding basisonderwijs: Inleiding tot het lesmateriaal Jerusalem 3 Werken met het lesmateriaal Jerusalem 3 Startactiviteit 5 Kernactiviteit voorafgaand aan de film 6 Begrippenlijst 7 Kernactiviteit na afloop van de film 7 Verdiepingsactiviteit na afloop van de film 10 Lessuggesties 11 Achtergrondinformatie De film Jerusalem Historische context Religieuze context Politieke context Feitjes over de stad Jeruzalem 16 Docentenhandleiding basisonderwijs Jerusalem l Omniversum - 2 -

3 Inleiding tot het lesmateriaal Jerusalem Beste docent, Dit is de docentenhandleiding behorende bij de film Jerusalem. Een film over een van de oudste steden ter wereld: Jeruzalem. De stad werd de afgelopen 5000 jaar ontelbare keren verwoest en opnieuw opgebouwd, maar bleef een mysterieuze aantrekkingskracht houden. Wat maakte de stad zo belangrijk voor zoveel verschillende culturen? En hoe groeide de stad uit tot het centrum van de wereld voor de drie grote godsdiensten: islam, christendom en jodendom? Waarom is de stad nog steeds belangrijk voor ons? De film probeert deze vragen te beantwoorden door het volgen van drie jonge inwoners van Jeruzalem en hun joodse, christelijke en islamitische families. Jerusalem volgt ook een archeoloog, zij onderzoekt enkele bijzondere historische locaties in de regio om meer inzicht te krijgen in een stad die altijd een kruispunt van verschillende beschavingen is geweest. Omniversum Omniversum, het grootbeeldtheater in Den Haag is een stichting zonder winstoogmerk. Zij beoogt op bijzondere en indrukkende wijze kennis over het menselijk leven, de natuur en onze planeet aan het publiek door te geven, kennis die essentieel is voor een duurzame samenleving. Opzet van de docentenhandleiding De handleiding is als volgt opgebouwd: inleiding tot het lesmateriaal Jerusalem, uiteenzetting werkbladen, verdiepende informatie bestaande uit: achtergronden over de film, de religieuze, historische en politieke context van Jeruzalem en enkele interessante feitjes over de stad. Educatief lesmateriaal Jerusalem Omniversum biedt u het lesmateriaal Jerusalem aan, bestaande uit: activiteiten uit de docentenhandleiding (vooraf en achteraf aan de film): ± 60 minuten, filmvoorstelling Jerusalem: 55 minuten, randprogramma: meerdere randprogramma s zijn mogelijk: Een bezoek aan de Noeroel Moskee, de Kloosterkerk en/of de Synagoge. Museumles Wereldreligies bij het Museon Voor meer informatie neem contact op met de reserveringsmedewerker van Omniversum: Marina Rijerkerk via Werken met het lesmateriaal Jerusalem Opzet en niveau van het lesmateriaal Het lesmateriaal bestaat uit werkbladen met vragen en opdrachten voor de leerlingen. Hieronder volgt een korte uitleg over de opzet van het lesmateriaal. De juiste antwoorden op de vragen en opdrachten vindt u in deze handleiding. Startactiviteit: ter voorbereiding op de film maakt u klassikaal een woordspin en u bekijkt samen met uw leerlingen fragmenten uit de film, die u kort nabespreekt. Daarnaast geeft u een uiteenzetting van de film. De startactiviteit is een verplicht onderdeel. Kernactiviteit voorafgaand en na afloop van de film: de leerlingen maken voorafgaand aan en na afloop van de film de vragen op de werkbladen. De vragen worden in verschillende werkvormen aangeboden en klassikaal nabesproken. Na afloop van de film wordt tevens de woordspin besproken en aangevuld en is er ruimte voor een groepsgesprek met betrekking tot de film. De kernactiviteit is een verplicht onderdeel. Verdiepingsactiviteit voorafgaand en na afloop van de film: de verdiepingsactiviteit is geen verplicht onderdeel en is bedoeld voor leerlingen die al eerder klaar zijn met de lesstof of leerlingen die een hoger niveau aankunnen dan het basisniveau. De vragen worden klassikaal nabesproken. In deze handleiding is tevens een begrippenlijst opgenomen met begrippen uit de film en uit het lesmateriaal. Voorafgaand aan de film kunt u deze lijst klassikaal met uw leerlingen doornemen. Aangezien de begrippenlijst geen verplicht onderdeel is, dient u rekening te houden met extra lestijd. Algemeen doel educatief lesmateriaal Met het lesmateriaal Jerusalem tracht Omniversum leerlingen tolerant en respectvol naar culturen en religies te laten kijken. De film Jerusalem laat onder meer zien dat er naast verschillen ook overeenkomsten zijn tussen culturen en religies. Het overbruggen van verschillen begint met leerlingen respect en begrip op te laten brengen voor het onbekende. Met het lesmateriaal krijgen de leerlingen de kans om het thema vanuit verschillende perspectieven te onderzoeken en te bespreken. De docentenhandleiding met achtergrondinformatie en verdiepende vragen voor in de klas, biedt u als docent hierin extra ondersteuning om de leerlingen te begeleiden. Docentenhandleiding basisonderwijs Jerusalem l Omniversum - 3 -

4 Kerndoelen Het lesmateriaal Jerusalem is vakoverstijgend en heeft raakvlakken met diverse vakken uit het curriculum van de leerlingen, waaronder wereldoriëntatie (geschiedenis en aardrijkskunde) en levensbeschouwing. Het programma draagt bij aan de realisatie van goed burgerschapsonderwijs en sluit daarnaast specifiek aan bij de volgende kerndoelen: Oriëntatie op jezelf en de wereld Kerndoel 38: de leerlingen leren hoofdzaken over geestelijke stromingen die in de Nederlandse multiculturele samenleving een belangrijke rol spelen, en ze leren respectvol om te gaan met verschillen in opvattingen van mensen. Kerndoel 47: de leerlingen leren de ruimtelijke inrichting van de eigen omgeving te vergelijken met die in omgevingen elders, in binnen- en buitenland, vanuit diverse perspectieven. Meer informatie Meer informatie over de film Jerusalem, gastlezingen en praktische informatie zoals het vervoer naar Omniversum, is te vinden op Bij vragen, opmerkingen of suggesties kunt u contact opnemen met Ingrid de Groot via of scholen@omniversum.nl. Hartelijke groet, Educatieteam Omniversum Doelgroep Het lesmateriaal is opgezet voor groep 7 en 8 van het basisonderwijs. Werkvormen Het lesmateriaal Jerusalem leent zich voor meerdere werkvormen. De opdrachten zijn veelal een combinatie van zelfstandig werken en klassikale behandeling. U kunt er echter ook voor kiezen sommige opdrachten in groepjes te laten doen. De wisselende werkvormen staan vermeld bij de werkbladen in de docentenhandleiding. Duur Het behandelen van het lesmateriaal neemt in totaal ± 2 uur in beslag 1 : 30 minuten voor het behandelen van het lesmateriaal ter voorbereiding op de film, 1 uur voor het bekijken van de film Jerusalem, 30 minuten voor het nabespreken van de film Jerusalem aan de hand van het lesmateriaal na afloop van de film. Benodigdheden Computer met internetverbinding, beamer / digibord en werkbladen. 1 N.B.: de duur is vastgesteld op basis van de start- en kernactiviteiten, die elke groep in ieder geval gedaan moet hebben. De verdiepende opdrachten zijn niet verplicht en daarom ook niet opgenomen in het totaal aantal lesuren. Docentenhandleiding basisonderwijs Jerusalem l Omniversum - 4 -

5 Startactiviteit De startactiviteit is een verplicht onderdeel en dient ter voorbereiding op de film Jerusalem. Met deze activiteit activeert u de voorkennis van uw leerlingen. De startactiviteit bestaat uit de volgende onderdelen: woordspin (10 minuten). bekijken van drie filmfragmenten uit Jerusalem en beantwoorden van de vraag De film Jerusalem (6 minuten in totaal). korte uiteenzetting van de film Jerusalem (5 minuten). Totale duur startactiviteit: ± 20 minuten. Woordspin maken Werkvorm: klassikaal. Activiteit: maken van een woordspin. Duur: 10 minuten. Woordspin voor de film Deze opdracht is geschikt om de voorkennis van de leerlingen over het onderwerp te activeren. Aangeraden wordt de woordspin van tevoren vast op het (digi-)bord te tekenen. Zet het woord Jeruzalem hierbij centraal. U helpt de leerlingen tijdens de opdracht door verschillende deelonderwerpen, zoals geschiedenis, ligging, klimaat en bevolking, aan te dragen. Leg tot slot heel kort de verdere opbouw van de les uit. Meerdere antwoorden mogelijk. 1. Wat weet jij al van de stad Jeruzalem? Vul de woordspin samen in. Jeruzalem Filmfragmenten Werkvorm: klassikaal en individueel. Activiteit: bekijken van de filmfragmenten uit Jerusalem via de scholenpagina van en beantwoorden van vraag 2 De film Jerusalem. Duur: 6 minuten (filmfragmenten: ± 4 minuten, beantwoorden vraag: 2 minuten). De film Jerusalem 2. Bekijk klassikaal de 3 filmfragmenten. In de fragmenten vertellen een islamitische, een christelijke en een joodse tiener hoe zij het leven in de Oude Stad van Jeruzalem ervaren. Laat de leerlingen vervolgens individueel antwoord geven op vraag 2: Je hebt net de verhalen van de 3 meisjes gezien en gehoord. Wat verwacht je straks over de stad Jeruzalem te gaan zien? Open antwoord. Met de Kernactiviteit na afloop van de film komt u nog terug op deze vraag. Korte uiteenzetting van de film Jerusalem Werkvorm: klassikaal. Activiteit: vertel aan de hand van Over de film Jerusalem de leerlingen kort iets over de film. Duur: 5 minuten. Over de film Jerusalem Jullie zagen zojuist stukjes uit de film Jerusalem, de film die we straks gaan bekijken in Omniversum. Tijdens de film komen jullie meer te weten over de 5000 jaar oude stad Jeruzalem. Een stad die uitgroeide tot het centrum van de wereld voor 3 grote godsdiensten: islam, christendom en jodendom. Jullie maken kennis met 3 jonge inwoners van de stad en hun families, de christelijke Nadia, de joodse Revital en de islamitische Farah. Jullie zagen ze net al even in de filmpjes voorbijkomen. Zij vertellen meer over hun godsdienst en hoe zij het leven in de Oude Stad van Jeruzalem beleven. Verder ontdek je door de film van alles over het verleden van Jeruzalem. Een archeoloog laat jullie zien wat zij diep onder de grond vindt en wat dit zegt over de geschiedenis van de stad. Docentenhandleiding basisonderwijs Jerusalem l Omniversum - 5 -

6 Kernactiviteit voorafgaand aan de film De kernactiviteit is een verplicht onderdeel en dient ter voorbereiding op de film Jerusalem. Met deze activiteit bereidt u de leerlingen verder voor op het zien van de film. Nadat de leerlingen de vragen hebben ingevuld bespreekt u de antwoorden klassikaal na. De kernactiviteit bestaat uit de volgende onderdelen: vragen over godsdiensten ter voorbereiding op de film. verdiepingsactiviteit voorafgaand aan de film (niet verplicht). Totale duur kernactiviteit: ± 10 minuten. Vragen over godsdiensten in Jeruzalem Werkvorm: individueel/tweetallen en klassikaal Activiteit: bekijk klassikaal het filmpje Jeruzalem- de stad van de godsdiensten via de scholenpagina van Laat de leerlingen vervolgens individueel of in tweetallen antwoord geven op de vragen Godsdiensten in Jeruzalem. Na afloop worden de antwoorden klassikaal kort nabesproken. Duur: 10 minuten (filmpje: 3 minuten, invullen: 5 minuten, nabespreken: 2 minuten). Joden zien Jeruzalem als een heilige stad, want: a. In Jeruzalem vind je de Klaagmuur. Een overblijfsel van de Heilige Tempel. b. Achter de Klaagmuur vind je een heilige kerk. c. Bij de Klaagmuur sprak God tot Jezus Christus. Christenen zien Jeruzalem als een heilige stad, want: a. Jezus Christus verbleef in Jeruzalem op zijn doorreis naar Bethlehem. b. Op de plaats van de Heilige Grafkerk zou Jezus Christus zijn gestorven. c. Op de plaats van de Rotskoepel zou Jezus Christus zijn gestorven. Verdiepingsactiviteit voorafgaand aan de film De verdiepingsactiviteit is geen verplicht onderdeel en bedoeld voor leerlingen die al eerder klaar zijn met de verplichte lesstof. Bespreek de opdracht klassikaal kort na. Tekenopdracht Werkvorm: Activiteit: Duur: individueel en klassikaal. koppelen van de persoonlijke leefwereld van de leerling aan de film, aan de hand van een tekenopdracht. n.v.t. Godsdiensten in Jeruzalem Je krijgt nu een filmpje te zien over de verschillende godsdiensten in Jeruzalem. Let goed op wat er verteld wordt over deze godsdiensten. Na het filmpje krijg je 3 vragen. 3. In het filmpje werd verteld dat elke godsdienst Jeruzalem als een heilige stad ziet. Wie vindt ook alweer wat? Vul de quiz hieronder in en kijk hoeveel je onthouden hebt: Moslims zien Jeruzalem als een heilige stad, want: a. De profeet Mohammed werd geboren op de Tempelberg. b. De profeet Mohammed bezocht vanaf de Tempelberg de hemel. Hij kreeg er te horen dat moslims vijf keer per dag moeten bidden. c. De profeet Mohammed kreeg op de Tempelberg van Allah te horen dat hij een profeet zou worden. Belangrijke plek Voor 3 godsdiensten is Jeruzalem een belangrijke plek. Wat is voor jou in jouw stad of dorp een belangrijke plek? 4. Teken deze plek in het vak: Open antwoord. Tot slot Attendeer de leerlingen op het tekstje Tot slot. Vertel ze dat ze vragen krijgen na afloop van de film en dat ze goed op de volgende punten moeten letten: godsdienstige feesten, de ligging, de geschiedenis en de gebouwen in de stad. Docentenhandleiding basisonderwijs Jerusalem l Omniversum - 6 -

7 Begrippenlijst Het doornemen van de begrippenlijst voorafgaand aan de film is niet verplicht, maar wordt wel sterk aangeraden. Houd hier rekening mee in uw lestijd. Afhankelijk van het niveau en de voorkennis van uw klas kunt u meer of minder tijd voor dit onderdeel uittrekken. Zet de begrippenlijst op het (digi-) bord en neem klassikaal de begrippen door en licht ze toe. Abraham - Een man, bekend als aartsvader, die zowel in het jodendom, het christendom als in de islam een belangrijke rol speelt. De geschiedenis van de joodse religie begint bij Abraham. Hij leefde ongeveer 4000 jaar geleden in het gebied dat nu het Midden-Oosten wordt genoemd. God sloot een verbond met Abraham, als hij en zijn nakomelingen geloofden in God, dan zou God hem en zijn nakomelingen het land Kanaän (daar ligt nu Israël) geven. Archeoloog - Iemand die de geschiedenis bestudeert door oude dingen op te graven. Beschaving - Een cultuur, dus al die dingen die mensen denken, doen en hebben: gewoonten en gebruiken, godsdienst, normen en waarden, bestaanswijze, muziek en voorwerpen, eetgewoonten en wijze van kleden, bouwwerken. Verrijzenis - Uit de dood opstaan door Jezus Christus. Overeenkomsten jodendom, christendom en islam (o.a.): - geloof in aartsvaders, in het bijzonder Abraham. - geloof in profeten. - het hebben van 1 God. - het hebben van 1 heilig boek. - regio waar heilige gebeurtenissen plaats hebben gevonden. Kernactiviteit na afloop van de film De kernactiviteit is een verplicht onderdeel en dient ter nabespreking van de film Jerusalem. Met deze activiteit bespreekt u niet alleen de film na, u gaat ook dieper in op enkele thematieken uit de film. Nadat de leerlingen de vragen hebben ingevuld bespreekt u de antwoorden klassikaal na. De kernactiviteit bestaat uit de volgende onderdelen: aanvullen van de woordspin (5 minuten). vragen ter nabespreking van de film (15 minuten). klassikale nabespreking van de film (10 minuten). verdiepingsactiviteit (niet verplicht). Discipelen - Volgelingen die de boodschapvan Jezus Christus verspreiden. Evangeliën - Leer en leven van Jezus zoals geschreven staat in het Nieuwe Testament. Heilige Land - Gebieden waar Bijbelse verhalen zich afspeelden. Herodes de Grote - Bijbelse koning die regeerde over het joodse land Judea. Hij liet de haven Caesarea bouwen en allerlei paleizen. Ook liet hij de verwoeste Tweede Tempel in Jeruzalem opknappen. Nederzetting - Plek in een gebied dat eerst onbewoond was en waar mensen zich gaan vestigen. Processie - Een kerkelijke optocht van geestelijken en andere gelovigen. Totale duur kernactiviteit: ± 30 minuten. Werkvorm: klassikaal. Activiteit: aanvullen van de woordspin (terugkoppeling startactiviteit). Duur: 5 minuten. Woordspin na de film Bekijk samen met uw leerlingen de woordspin die u voorafgaand aan de film met ze heeft opgezet. Vraag welke begrippen van de woordspin ze kennen nu ze de film hebben gezien en welke nieuwe begrippen ze hebben geleerd. Voeg de nieuwe begrippen toe aan de woordspin. 1. Welke woorden ken je nu je de film hebt gezien? En welke woorden zijn nieuw voor je? Vul samen de woordspin aan. Synagoge - Een joods gebedshuis. Synagoge betekent: huis van samenkomst. Het is de plaats waar joden al eeuwen samenkomen tijdens de rustdag om te bidden en om (heilige) feesten te vieren. Vasten - Niet of volgens bepaalde regels eten. Docentenhandleiding basisonderwijs Jerusalem l Omniversum - 7 -

8 Vragen ter nabespreking film Werkvorm: individueel/tweetallen en klassikaal. Activiteit: laat de leerlingen individueel of in tweetallen de vragen beantwoorden bij Feesten in Jeruzalem en Jeruzalem en jouw stad of dorp. Bespreek vervolgens de antwoorden klassikaal na. U kunt er ook voor kiezen de vragen in zijn geheel klassikaal te behandelen. Laat bij de opdracht Feesten in Jeruzalem eventueel nogmaals de 3 filmfragmenten zien. Vertel erbij dat sommige feesten in de film alleen kort genoemd werden. Duur: 15 minuten (invullen: 10 minuten, nabespreken: 5 minuten). Feesten in Jeruzalem In de film zag en hoorde je van elke godsdienst religieuze ceremonies en feesten voorbijkomen. Weet je nog wat ze betekenen? 2. Trek een lijntje van de ceremonie of viering naar de juiste betekenis: Ceremonies en vieringen Bar mitswa / Bat Mitswa Goede vrijdag Pasen Palmzondagprocessie Hoogheilige dagen Ramadan Jom Kipoer Pesach Ceremonie van het Heilig Vuur Suikerfeest Betekenis Viering van het moment dat jongens en meisjes volwassen worden Grote Verzoendag Viering van de verrijzenis van Jezus Christus met vuur Viering van de dag dat Jezus Christus Jeruzalem binnenkwam Islamitisch feest, waarmee het einde van de vastentijd (ramadan) wordt gevierd Islamitische vastentijd Dag waarop christenen de kruisiging en dood van Jezus Christus herdenken Joods Paasfeest / Lentefeest Viering van de verrijzenis van Jezus Christus Dagen waarop joden een priesterzegen krijgen. a. Van welke ceremonies of feesten had je nog niet eerder gehoord? Open vraag. Meerdere antwoorden mogelijk. b. Welke ceremonies of feesten ken je van school en thuis? Dat kunnen andere ceremonies of feesten zijn dan die uit het rijtje. Ik vier op school: open vraag. Meerdere antwoorden mogelijk. Ik vier thuis: open vraag. Meerdere antwoorden mogelijk. Docentenhandleiding basisonderwijs Jerusalem l Omniversum - 8 -

9 Jeruzalem en jouw stad of dorp Denk eens aan jouw stad of dorp. Vergelijk die stad of dat dorp eens met de Oude Stad van Jeruzalem. Lijken ze op elkaar? 3. Vul de opdracht in. De woorden die tussen haakjes staan helpen je een handje op weg. Klassikale nabespreking van de film Werkvorm: klassikaal. Activiteit: bespreek de film kort aan de hand van de vragen. Indien u tijd over heeft kunt u eveneens de extra vragen met de leerlingen bespreken. Duur: 10 minuten. Waar denk je aan bij de: gebouwen (hoog/ laag/oud/nieuw)? ligging (op een heuvel/op een vlakte/aan zee/in het binnenland)? straten (breed/ smal/druk/rustig)? inwoners (veel/ weinig/jong/oud)? Jeruzalem Laag en oud Op een rotsplateau en in het binnenland Smal en druk Weinig en jong Jouw stad/dorp Open antwoord Open antwoord Open antwoord Open antwoord Samen bespreken- de stad Jeruzalem 4. Jullie gaan de film samen nabespreken. Lees eerst de vragen goed door. Je hebt nu de film Jerusalem gezien. Klopte je verwachtingen? Wat heeft de film je over Jeruzalem geleerd? Wat vond je goed aan de film? Wat vond je minder goed aan de film? Zou je in een stad als Jeruzalem kunnen wonen? Waarom wel of niet? Verwijs hier terug naar opdracht 3. In welke wijk zou je willen wonen? Of maakt je dat niet uit? Verwijs hier terug opdracht 3. a. Waarin verschillen Jeruzalem en jouw stad of dorp het meeste? Open antwoord. b. Waarin lijken Jeruzalem en jouw stad of dorp het meeste op elkaar? Open antwoord. N.B.: de Oude Stad van Jeruzalem kent 4 wijken: de islamitische wijk, de joodse wijk, de christelijke en de Armeense wijk. Er leven mensen in de Oude Stad. Er leven meer dan inwoners in heel Jeruzalem, waarvan 61 procent joods, 37 procent moslim en 2 procent christen. De Oude Stad van Jeruzalem is iets meer dan een vierkante kilometer. Jeruzalem zelf is in totaal zo n 125 kilometer groot. Open antwoorden. Extra vragen De verteller in de film zegt dat joden, moslims en christenen vaak met elkaar in conflict zijn. Wat betekent conflict? En om welk conflict gaat het denk jij? Wat weet je over dit conflict? Zie je er bijvoorbeeld wel eens iets over terug op televisie of op internet? Zie je iets van deze ruzie terug in de film? Is er wel eens zo n soort ruzie in jouw stad of dorp geweest? Begreep je die ruzie? Waarom wel of niet? Wat denk je dat de filmmakers je met Jerusalem willen vertellen? Ben je het met de filmmakers eens? Waarom wel of niet? Open antwoorden. Docentenhandleiding basisonderwijs Jerusalem l Omniversum - 9 -

10 Verdiepingsactiviteit na afloop van de film De verdiepingsactiviteit is geen verplicht onderdeel en bedoeld voor leerlingen die al eerder klaar zijn met de verplichte lesstof. Bespreek de antwoorden klassikaal na. Vragen over de stad Jeruzalem Werkvorm: individueel en klassikaal. Activiteit: reactiveren van kennis naar aanleiding van de film aan de hand van vragen. Duur: n.v.t. Jeruzalem en het verleden Jeruzalem werd in het verleden heel wat keren herbouwd en veroverd. 5. Wat weet jij nog van de geschiedenis van de stad? Omcirkel het juiste antwoord. a. Jeruzalem werd gebouwd op een rotsplateau. Goed/Fout b. Een bron trok mensen naar Jeruzalem. Goed/Fout c. De Dode Zeerollen zijn de oudste kopieën van het Nieuwe Testament. Goed/Fout (Het zijn kopieën van de Hebreeuwse bijbel) d. Jeruzalem werd het centrum van de wereld genoemd. Het lag op het kruispunt van Afrika, Azië en Amerika. Goed/Fout (Jeruzalem ligt op het kruispunt van Afrika, Azië en Europa) e. Onder de Heilige Grafkerk vonden archeologen plantenresten. Goed/Fout (Archeologen vonden muurschilderingen) f. De Rotskoepel is over een rots heen gebouwd. Goed/Fout Gebouwen in Jeruzalem 6. Weet jij welk gebouw bij welke foto hoort? Trek een lijntje van het woord naar de juiste foto. Rotskoepel Heilige Grafkerk Al-Aqsamoskee Westmuur Docentenhandleiding basisonderwijs Jerusalem l Omniversum

11 Lessuggesties Literatuur - Capitoolgids Jeruzalem, heeft heldere afbeeldingen en geeft gedetailleerde informatie. - De Kruistochten, Asbridge, uit 2010; over de strijd om het heilige land. - Jeruzalem, de biografie, Montefiore, uit Een boek over de rijke geschiedenis van de stad. Geschikt als achtergrondinformatie. - Artikel Jeruzalem volgens het boekje, in National Geographic Traveler nr. 2, Kinderboeken van archeologe Jennifer Peersmann, zoals De schat van Sion uit Een verhaal over archeologische vondsten, actuele opgravingen en reconstructies van het paleis van David en de geheime tunnels in Jeruzalem. Beeldmateriaal - Kingdom of Heaven. Een film uit 2005 die gaat over de herovering van de stad Jeruzalem door de moslims op de christenen. - Ben Hur, een film over de ontwikkeling van het christendom in Judea/ Romeinse Rijk. - Passion of the Christ, een film uit 2004 van Mel Gibson. Beeldende film over het lijden en de laatste dagen van Jezus Christus. - Schaduw van het kruis, Jan Leyers, Jan Leyers maakt per motor een reis naar Jeruzalem, dwars door het oude Europa tot in Palestina. Tijdens de reis blijkt onder andere dat in andere delen van de wereld over kruisvaarders heel anders wordt gedacht dan in het Westen. - Stadswandeling dwars door de Oude Stad van s ochtends vroeg tot s avonds laat (2010): Via de scholenpagina van Docentenhandleiding basisonderwijs Jerusalem l Omniversum

12 Achtergrondinformatie verzet opwerpen tegen het Romeinse leger. - de ruïnes van de havenstad van Caesarea. - Jaffa, een historisch kustplaatsje. Het maakt nu deel uit 1. De film Jerusalem Jerusalem is een film van National Geographic Enter tainment, Cosmic Picure en Arcane Pictures en vertelt het verhaal over de stad Jeruzalem. van Tel Aviv. - Mar Saba, een klooster uit de 5e eeuw gebouwd op een klif in de woestijn van Judea. - Bethlehem, de geboortestad van Jezus Christus. - de Jordaanrivier, waar Jezus Christus zou zijn gedoopt. Het duurde 5 jaar om de film te maken ( ), - het Meer van Galilea ook wel Meer van Tiberias, waar waarvan 3 jaar werd besteed aan het filmen op verschil Jezus Christus een van zijn meest beroemde preken zou lende locaties binnen en buiten Jeruzalem. hebben gegeven, de Bergrede. De film laat enkele religieuze bouwwerken en plekken De filmmakers willen met Jerusalem de kijker onder in Jeruzalem zien: zoals de Westelijke Muur, de Rotskoe andere de historische, culturele en religieuze uniekheid pel, de Heilige Grafkerk, de Hurva synagoge, de Itali van Jeruzalem beter laten begrijpen en waarderen. Ook aanse synagoge, de Tuin van Gethsemane, de Olijfberg, belicht de film de dwarsverbanden tussen het christen de Via Dolorosa en de Al-Aqsamoskee. dom, jodendom en de islam. Het toont hoeveel deze religies gemeen hebben met elkaar en ons inspireren Buiten Jeruzalem zijn de volgende religieuze bouwwer ken en plekken te zien: om elkaar beter te leren begrijpen. De filmmakers trach ten met deze film een antwoord te geven op de vraag: - de Middellandse Zee en de Dode Zee. waarom Jeruzalem? Wat maakt dit kleine stukje land al - de woestijn van Judea. duizenden jaren zo aantrekkelijk voor talloze culturen? - Masada: de bergvesting van koning Herodes de Grote, gebouwd op een hoog plateau boven de Dode Zee. Vanaf deze vestiging zouden joodse rebellen het laatste Mar Saba, een klooster uit de 5e eeuw gebouwd op een Masada: de bergvesting van koning Herodes de Grote, klif in de woestijn van Judea. gebouwd op een hoog plateau boven de Dode Zee. Vanaf deze vestiging zouden joodse rebellen het laatste verzet opwerpen tegen het Romeinse leger. Docentenhandleiding basisonderwijs Jerusalem l Omniversum

13 De film Jerusalem kent meerdere verhalenlijnen: we krijgen de Oude Stad van Jeruzalem te zien door de ogen van drie vrouwelijke tieners (joods, christen en moslim). Zij en hun families zijn al generatieslang nauw verbonden met de stad. Daarnaast is er het verhaal van de verteller, die als een detective de stad onder de loep neemt. De archeoloog dr. Jodi Maness komt aan het woord en laat zien hoe we aan de kennis over het verleden van Jeruzalem komen. Tot slot is er het spirituele verhaal dat laat zien hoe Jeruzalem een heilige stad is geworden voor ongeveer de helft van de wereldbevolking. Er worden beelden getoond van eeuwenoude rituelen en feesten die tot op de dag van vandaag worden uitgevoerd en gevierd in de Oude Stad van Jeruzalem. 2. Historische context Hoewel niet precies bekend is wanneer Jeruzalem gesticht is, wordt er ongeveer in 2000 voor Christus voor het eerst over de stad geschreven. Archeologische opgravingen laten echter zien dat de stad al zo n 1000 jaar eerder is gesticht. Volgens overleveringen zou de nederzetting de naam de plek van Shalem (Yeru-shalem) dragen. Hier aanbaden de Jebusieten, een bijbels volk, de god van de ondergaande zon Shalem. Het is slechts een van de vele theorieën hoe Jeruzalem aan zijn naam is gekomen. De zoetwaterbron van Gihon deed mensen in eerste instantie naar Jeruzalem trekken. Jeruzalem lag in een regio waar wereldmachten zich lieten gelden. Van de Babylonische en Perzische rijken tot en met de Hellenistische, Romeinse en de Ottomaanse overheersers. Tevens was de regio het strijdtoneel van de kruistochten en het knooppunt van belangrijke handelsroutes. Kameelkaravanen trokken dwars door de woestijnen van Azië en Afrika en verbonden zo Egypte met Fenicië en Mesopotamië. Het werd, zeker in geografisch opzicht, door velen het middelpunt van de wereld genoemd. De Middellandse Zee bood namelijk maritieme toegang tot Afrika en Europa en de wereldzeeën. Controle over deze handelsroutes betekende rijkdom en macht. Jeruzalem zelf was niet noodzakelijk een strategische handelsplek. Het lag niet aan de kust, maar 58 kilometer landinwaarts, was gebouwd op zo n 800 meter hoogte en omringd door de grillige bergen van Judea. Ondanks deze ligging werd Jeruzalem toch regelmatig aangevallen, vernietigd en herbouwd. Dit alles had te maken met het feit dat het werd beschouwd als heilige grond. Veel religieuze gebeurtenissen zouden zich in Jeruzalem en omgeving hebben afgespeeld (zie ook 3. Religieuze context). Bron: Docentenhandleiding basisonderwijs Jerusalem l Omniversum

14 Hieronder volgt een overzicht van belangrijke gebeurtenissen in en rondom Jeruzalem: Tijdsvak Vanaf 3000 v.c. Gebeurtenis Jeruzalem wordt gesticht v.c. Regeerperiode van koning David v.c. Regeerperiode van Koning Salamo (Rond 954 v.c. laat hij de Eerste Tempel bouwen) 722 v.c. Assyrische rijk 586 v.c. Babylonische rijk (Babyloniërs verwoesten Eerste Tempel) 515 v.c. Stichting van de Tweede Tempel 330 v.c. Omstreeks 330 v.c. Hellenistisch bewind 164 v.c. Makkabese Opstand zorgt voor joodse onafhankelijkheid 63 v.c. Romeinen veroveren Jeruzalem 37-4 v.c. Herodes de Grote regeert in Judea n.c. Eerste joodse opstand en verwoesting Tweede Tempel 73 n.c. Val van Masada n.c. Tweede joodse opstand 313 n.c. Keizer Constantijn geeft christenen vrijheid van godsdienst n.c. Heerschappij Byzantijnse rijk in de regio van Jeruzalem 638 n.c. Arabische heerschappij van het Heilige Land 691 n.c. Rotskoepel in Jeruzalem voltooid 1071 n.c. Turken veroveren Jeruzalem 1099 n.c. Kruisvaarders nemen Jeruzalem in. Godfried van Bouillon wordt beschermer van het Heilige Graf 1187 n.c. Saladin verslaat de kruisvaarders en neemt Jeruzalem in 1244 n.c. Jeruzalem komt in handen van islamitisch-egyptisch huurleger 1516 n.c. Osmanen verslaan de Mammelukken en controleren Palestina en Egypte 1537 n.c. Suleiman de Grote laat de muren van Jeruzalem bouwen 1831 n.c. Muhammad Ali van Egypte bezet Palestina 1839 n.c. De Britse jood Montefiore komt met het idee van een joodse staat 1917 n.c. Generaal Allenby verovert Jeruzalem op de Osmaanse Turken Sykes-Picotverdrag: geheim verdrag tussen het Verenigd Koninkrijk en Frankrijk over de verdeling van het Midden-Oosten Balfour-verklaring: brief van Britse minister van Buitenlandse zaken waarin zelfstandige staat Israël wordt erkend 1922 n.c. Volkenbond erkent Brits mandaat in Palestina 1934 n.c. Joden vluchten uit Europa vanwege antisemitisme 1936 n.c. Arabische opstand in Palestina 1937 n.c. Commissie Peel stelt deling Palestina voor 1948 n.c. Uitroeping van de staat Israel en uitbreken van oorlog met de Arabieren 1967 n.c. Zesdaagse oorlog (tussen Israël en zijn buurlanden) resulteert in hereniging Jeruzalem 1973 n.c. Jom-Kippoeroorlog Docentenhandleiding basisonderwijs Jerusalem l Omniversum

15 1979 n.c. Camp David Akkoord tussen Egypte en Israël 1987 n.c. Begin van Palestijnse intifada tegen de Israëlische bezetting 1993 n.c. Vredesakkoorden Rabin en Arafat in Oslo 1994 n.c. Palestijnen krijgen beperkt zelfbestuur 1995 n.c. Moord op premier Rabin van Israël 2000 n.c. Tweede intifada 2002 n.c. Bouw van de Israëlische muur 3. Religieuze context Abrahamistische religies Jeruzalem wordt door 3 religies als heilige grond beschouwd: het jodendom, het christendom en de islam. Deze 3 religies komen voort uit het geloof in de aartsvader Abraham en dat God met hem een verbond zou hebben gesloten. Abraham had twee zonen: Ismaël en Izaäk. Ismaël wordt gezien als vader van de moslims. Izaäk als vader van de joden (en dus ook van de christenen). Jodendom Joden beschouwen zichzelf als afstammelingen van Abraham. Er zijn verschillende stromingen binnen het jodendom, onder andere: orthodox, conservatief en liberaal. De stromingen hebben hun eigen wetten. Gelovige joden lezen de TeNaCh: Thora (Wet), Nevie iem (Profeten) en Ketoeviem (Geschriften). Er leven ook seculiere joden in Jeruzalem. Voor de joden is de Tempelberg in Jeruzalem de heiligste plek. Hier stond tot het jaar 70 na Christus de Tweede Tempel, waar de Ark des Verbonds (waar de Heilige Aanwezigheid van God verbleef) zou zijn ondergebracht. Wat nu nog resteert van deze tempel is een gedeelte van de Westelijke Muur, beter bekend als de Klaagmuur of de Westmuur. In de joodse wijk van Jeruzalem vind je verder verschillende synagogen zoals de Hurva synagoge. In de christelijke wijk wonen onder andere Ethiopiërs, orthodoxe Grieken, katholieken, kopten en Syriërs. Naast de christelijke wijk ligt de Armeense wijk, die in religieus opzicht hoort bij de christelijke wijk. Voor christenen is de Heilige Grafkerk de heiligste plaats. Een complex rond de plaats waar Christus is gekruisigd, begraven en herrezen. Belangrijke feestdagen voor het christendom zijn onder andere: Pasen en Goede Vrijdag. Op Goede Vrijdag lopen duizenden pelgrims door de Via Dolorosa, de weg die Jezus zou hebben afgelegd naar de plek waar hij gekruisigd zou worden. Islam Rond 570 werd de profeet Mohammed geboren. Hij kreeg in zijn leven allerlei openbaringen van Allah. Zijn prediken werden opgeschreven in de Koran. Moslims geloven dat Mohammed de laatste profeet was en dat hij op een nacht werd meegenomen op een wonderlijke reis van Mekka naar Jeruzalem, waar hij op een ladder van licht de hemel betrad. Belangrijke feestdagen en ceremonies binnen het jodendom zijn onder meer de bar mitswa en de bat mitswa (het moment van de joodse volwassenheid), de sabbat (rustdag), Rosj Hasjana (joods Nieuwjaar), Jom Kipoer (grote verzoendag), Chanoeka (het inwijdingsfeest) en Pesach (viering van de bevrijding van de slavernij onder de Egyptische Farao s en de uittocht uit Egypte). Christendom Voor christenen is Jeruzalem de stad van Jezus Christus, de zoon van God. In Jeruzalem werd Jezus gekruisigd en herrees hij uit zijn graf. Het christendom splitste zich af van het jodendom en werd een eigen religie. Het Oude en Nieuwe Testament vormen samen de Bijbel. Docentenhandleiding basisonderwijs Jerusalem l Omniversum

16 In de islamitische wijk vind je de Tempelberg waar de Rotskoepel en de Al-Aqsamoskee staan, twee belangrijke islamitische heiligdommen. Vanuit de Rotskoepel vertrok de profeet Mohammed voor de Nachtelijke Hemelreis. Hierdoor is Jeruzalem, naast Mekka en Medina, een heilige plaats voor moslims. Belangrijke feestdagen binnen de islam zijn onder meer Eid el-adha, die de bedevaart of hadj inluidt en Eid el-fitr, het einde van de ramadan. 4. Politieke context Jeruzalem In en om Jeruzalem zijn de afgelopen 4000 jaar 118 conflicten geweest. De stad is 44 keer veroverd, 23 keer belegerd, twee keer compleet verwoest en is elf keer van het ene geloof naar het andere over gegaan. Slechts twee keer is de stad vreedzaam in andere handen terechtgekomen. Een van de bekendste conflicten is wellicht het Arabisch- Israëlisch conflict. Hoewel op de achtergrond van de film aanwezig, speelt het wel degelijk een grote rol in de stad en in het land zelf. 5. Feitjes over de stad Jeruzalem Jeruzalem wordt door 15 miljoen joden, 2,1 miljard christenen en 1,5 miljard moslims gezien als heilige stad. Jeruzalem is dus heilige grond voor bijna de helft van de wereldbevolking. Jeruzalem kent vele namen zoals Stad van David, Shalem/Salem, Zion en Al-Quds. Jeruzalem wordt 667 keer in de Hebreeuwse Bijbel genoemd (Oude testament). Er zijn meer dan 2000 archeologische monumenten te vinden in Jeruzalem. Jeruzalem ligt op 800 meter boven het zeeniveau. Er zijn 4 wijken te vinden in de Oude Stad van Jeruzalem: de islamitische wijk, de joodse wijk, de christelijke en de Armeense wijk. Er leven mensen in de Oude Stad. Er leven meer dan inwoners in heel Jeruzalem. Waarvan 61 procent joods, 37 procent moslim en 2 procent christen. De huidige muren en poorten dateren uit de Byzantijnse periode. De muur die de Oude Stad omringt is 4 kilometer lang. De Oude Stad van Jeruzalem is iets meer dan een vierkante kilometer. Jeruzalem zelf is in totaal zo n 125 kilometer groot. Bethlehem ligt slechts 8 kilometer verwijderd van Jeruzalem en staat onder het bestuur van de Palestijnse Autoriteit. De gemiddelde leeftijd van de inwoners is 23 jaar. Educatieprogramma Jerusalem Samengesteld door: Annabelle Zegers Ingrid de Groot Redactie: Jennifer de Haas-Keijzer Marloes Harel Vormgeving: Met dank aan: National Geographic Entertainment voor het gebruik van de afbeeldingen. Voor meer informatie zie Docentenhandleiding basisonderwijs Jerusalem l Omniversum

Werkbladen basisonderwijs. Naam leerling:

Werkbladen basisonderwijs. Naam leerling: Werkbladen basisonderwijs Naam leerling: Inhoud: Uitleg werkbladen Deze werkbladen horen bij de film Jerusalem. Een film die gaat over Jeruzalem, een van de oudste steden ter wereld. Ontdek waarom Jeruzalem

Nadere informatie

Werkbladen Voortgezet onderwijs. Naam leerling:

Werkbladen Voortgezet onderwijs. Naam leerling: Werkbladen Voortgezet onderwijs Naam leerling: Inhoud: Uitleg werkbladen Deze werkbladen horen bij de film Jerusalem. Een film die gaat over Jeruzalem, een van de oudste steden ter wereld. Ontdek waarom

Nadere informatie

Docentenhandleiding voorgezet onderwijs

Docentenhandleiding voorgezet onderwijs Docentenhandleiding voorgezet onderwijs Inhoud docentenhandleiding voorgezet onderwijs: Inleiding tot het lesmateriaal Jerusalem 3 Werken met het lesmateriaal Jerusalem 3 Startactiviteit 5 Kernactiviteit

Nadere informatie

Samenvattingen Geloof ABC

Samenvattingen Geloof ABC Samenvattingen Geloof ABC Info 1ABC: Wat is geloof? Het gaat in dit project om de belangrijkste wereldgodsdiensten: jodendom, christendom, islam, hindoeïsme en boeddhisme. Deze godsdiensten geven antwoorden

Nadere informatie

Samenvattingen Geloof ABC

Samenvattingen Geloof ABC Samenvattingen Geloof ABC Info 1ABC: Wat is geloof? Het gaat in dit project om de belangrijkste wereldgodsdiensten: jodendom, christendom, islam, hindoeïsme en boeddhisme. Deze godsdiensten geven antwoorden

Nadere informatie

Wereldgodsdiensten* hv123. CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie. http://maken.wikiwijs.nl/76063

Wereldgodsdiensten* hv123. CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie. http://maken.wikiwijs.nl/76063 Auteur VO-content Laatst gewijzigd Licentie Webadres 02 May 2016 CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie http://maken.wikiwijs.nl/76063 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijsleermiddelenplein. Wikiwijsleermiddelenplein

Nadere informatie

Een weg door de geestelijke stromingen vragenlijst voor het jodendom. Naam:

Een weg door de geestelijke stromingen vragenlijst voor het jodendom. Naam: Een weg door de geestelijke stromingen vragenlijst voor het jodendom Naam: Het jodendom Hallo, dit is de vragenlijst die hoort bij de website over geestelijke stromingen. Je kunt de website vinden op www.geloofik.nl.

Nadere informatie

Sofie Van Butsele Scriptie Stadsvisioenen Les 7, 2 de graad

Sofie Van Butsele Scriptie Stadsvisioenen Les 7, 2 de graad TITEL ACTIVITEIT beschrijving: Wat geloof jij? 2 de graad Beginsituatie: De leerlingen hebben in eerdere lessen gewerkt rond geloven vroeger en nu. Daarin zijn hoogstwaarschijnlijk al verschillende godsdiensten

Nadere informatie

Voorbereidende les Cool in Sjoel!

Voorbereidende les Cool in Sjoel! Voorbereidende les Cool in Sjoel! Voor de docent Tijdens het bezoek aan de Folkingestraat Synagoge zullen de leerlingen kennis maken met verschillende facetten van het Jodendom. Het beleven van gebruiken,

Nadere informatie

Wereldgodsdiensten hv123. CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie.

Wereldgodsdiensten hv123. CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie. Auteur VO-content Laatst gewijzigd Licentie Webadres 16 December 2016 CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie http://maken.wikiwijs.nl/76063 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijs Maken

Nadere informatie

Een weg door de geestelijke stromingen vragenlijst voor het Christendom. Naam:

Een weg door de geestelijke stromingen vragenlijst voor het Christendom. Naam: Een weg door de geestelijke stromingen vragenlijst voor het Christendom Naam: Het Christendom Hallo, dit is de vragenlijst die hoort bij de website over geestelijke stromingen. Je kunt de website vinden

Nadere informatie

Onderzoeksvraag; welke motieven leidden in de middeleeuwen tot de kruistochten?

Onderzoeksvraag; welke motieven leidden in de middeleeuwen tot de kruistochten? Onderzoeksvraag; welke motieven leidden in de middeleeuwen tot de kruistochten? Rond 1080 bedreigen de minder tolerante Seldjoeken Constantinopel. Het werd voor christelijke pelgrims steeds moeilijker

Nadere informatie

Stelling Wanneer een man met een ander geloof, of zonder geloof, in de synagoge komt, moet ook hij een keppeltje opzetten.

Stelling Wanneer een man met een ander geloof, of zonder geloof, in de synagoge komt, moet ook hij een keppeltje opzetten. Opdracht Bespreek met je klas deze stellingen. Dit kan met alle leerlingen tegelijkertijd of jullie kunnen in groepjes antwoord geven, deze opschrijven en ze kort presenteren voor de klas. Bedenk in ieder

Nadere informatie

AK hoofdstuk 3 paragraaf 1

AK hoofdstuk 3 paragraaf 1 AK hoofdstuk 3 paragraaf 1 Auteur Laatst gewijzigd Licentie Webadres Renee Cools 03 February 2014 CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie https://maken.wikiwijs.nl/49135 Dit lesmateriaal is gemaakt met

Nadere informatie

Spreekbeurt Levensbeschouwing Islam

Spreekbeurt Levensbeschouwing Islam Spreekbeurt Levensbeschouwing Islam Spreekbeurt door een scholier 1817 woorden 6 juni 2007 6,5 164 keer beoordeeld Vak Levensbeschouwing 1. Inleiding Ik doe mijn eindpresentatie over de Islam. Eerst wilde

Nadere informatie

ondersteuning voor evangelieverkondiging aan het joodse volk over Israël en het Jodendom handleiding voor de catecheet

ondersteuning voor evangelieverkondiging aan het joodse volk over Israël en het Jodendom handleiding voor de catecheet ondersteuning voor evangelieverkondiging aan het joodse volk over Israël en het Jodendom handleiding voor de catecheet les 1 - Jezus is een Jood Catechisanten beseffen dat Jezus een Jood is, denken erover

Nadere informatie

KOSSMANN.DEJONG ARC 13 - INTERIEUR

KOSSMANN.DEJONG ARC 13 - INTERIEUR DE DODE ZEEROLLEN ARC 13 - INTERIEUR De Ruyterkade 107 1011 AB Amsterdam info@kossmanndejong.nl Tentoonstelling zaal 1. Verbeelding van belangrijke aspecten van het dagelijks leven in de tijd waarin de

Nadere informatie

Tijd van monniken en ridders (500 1000 n. Chr.) 3.4 De islam in Europa. Allah. Het ontstaan en de verspreiding van de islam.

Tijd van monniken en ridders (500 1000 n. Chr.) 3.4 De islam in Europa. Allah. Het ontstaan en de verspreiding van de islam. 570 n Chr Profeet Mohammed geboren in Mekka 610 n Chr Openbaringen Allah via de aartsengel Gabriël, De woorden worden opgeschreven in de Koran 622 n Chr Vlucht Mohammed naar Medina, begin islamitische

Nadere informatie

Deze PowerPoint presentatie gaat over Kerk en Israël, in het bijzonder over de Protestantse Kerk (in Nederland) en Israël. Met de naam Israël wordt

Deze PowerPoint presentatie gaat over Kerk en Israël, in het bijzonder over de Protestantse Kerk (in Nederland) en Israël. Met de naam Israël wordt Deze PowerPoint presentatie gaat over Kerk en Israël, in het bijzonder over de Protestantse Kerk (in Nederland) en Israël. Met de naam Israël wordt bedoeld: het Israël dat wij ontmoeten in de bijbel en

Nadere informatie

ewogen en zoekende mensen vinden elkaar: Kerk - andere godsdiensten

ewogen en zoekende mensen vinden elkaar: Kerk - andere godsdiensten Naam: Evaluatie Datum: ewogen en zoekende mensen vinden elkaar: Kerk - andere godsdiensten B 1. En dan, naar de grote school! (2/2) Volgend jaar ga je waarschijnlijk naar een andere school. Noem iets wat

Nadere informatie

Verslag Geschiedenis Tijdvakkendossier tijdvak 2: tijd van Grieken en Romeinen

Verslag Geschiedenis Tijdvakkendossier tijdvak 2: tijd van Grieken en Romeinen Verslag Geschiedenis Tijdvakkendossier tijdvak 2: tijd van Grieken en Romeinen Verslag door Lotte 1570 woorden 19 juni 2017 3 4 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Feniks Tijdvak: Tijd van Grieken

Nadere informatie

Naam: ISRAEL IN HET Midden Oosten

Naam: ISRAEL IN HET Midden Oosten Naam: ISRAEL IN HET Midden Oosten Het land Israël is lang en smal. De lengte is 435 kilometer en de breedte is 110 kilometer. Israël grenst aan 4 landen: Libanon, Syrië, Jordanië en Egypte. Het land ligt

Nadere informatie

LES 1 OFFERFEEST, RITUELEN EN DE FILM GODS LAM

LES 1 OFFERFEEST, RITUELEN EN DE FILM GODS LAM LES 1 OFFERFEEST, RITUELEN EN DE FILM GODS LAM Algemene opzet van de les Doelen: " Kinderen kunnen verwoorden hoe het offerfeest gevierd wordt. " Kinderen kunnen zich inleven in de personen uit de film

Nadere informatie

Verspreiding Christendom hv123. CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie.

Verspreiding Christendom hv123. CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie. Auteur VO-content Laatst gewijzigd Licentie Webadres 15 December 2016 CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie http://maken.wikiwijs.nl/62218 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijs Maken

Nadere informatie

Specialisatie Geschiedenis van het jodendom en christendom

Specialisatie Geschiedenis van het jodendom en christendom Specialisatie Een religieuze periodisering 586 70 Jahwisme Vroeg- Jodendom Rabbijns Jodendom Voor de gewone jaartelling 1 Na de gewone jaartelling Het gebied Het gebied Zoek kaart Palestina Bronnen Bijbel

Nadere informatie

1) De ongelovige is blind gemaakt door Satan (2 Korintiërs 4:4).

1) De ongelovige is blind gemaakt door Satan (2 Korintiërs 4:4). BIJBELSTUDIES VOOR JONGE GELOVIGEN LES 4 Les 4 - Redding: Waarom is het voor ieder mens nodig om gered te worden? In deze bijbelstudies wordt gebruik gemaakt van de NBG-vertaling Dag 1 1) De ongelovige

Nadere informatie

Een weg door de geestelijke stromingen vragenlijst voor de islam. Naam:

Een weg door de geestelijke stromingen vragenlijst voor de islam. Naam: Een weg door de geestelijke stromingen vragenlijst voor de islam Naam: De islam Hallo, dit is de vragenlijst die hoort bij de website over geestelijke stromingen. Je kunt de website vinden op www.geloofik.nl.

Nadere informatie

BAR/BAT MITSWA SCHOOL OPDRACHT. Bar mitswa-oorkonde Vervaardiger: onbekend. Jaartal: 1940

BAR/BAT MITSWA SCHOOL OPDRACHT. Bar mitswa-oorkonde Vervaardiger: onbekend. Jaartal: 1940 b WAT GA JE DOEN? Binnenkort geef je samen met een klasgenoot een presentatie in het. Het onderwerp van je presentatie is: ONDERWERP: SCHOOL OPDRACHT a w s t i m r Ba a w s t i m Bat Bar mitswa-oorkonde

Nadere informatie

Dit omvat de boeken van de joden over hun geloof in god. Hierin kun je lezen over:

Dit omvat de boeken van de joden over hun geloof in god. Hierin kun je lezen over: Samenvatting door een scholier 1098 woorden 6 juni 2005 6,2 41 keer beoordeeld Vak Levensbeschouwing Levensbeschouwing 4.2. De bijbel De bijbel is het belangrijkste heilige boek van christenen. Pas rond

Nadere informatie

SYNAGOGE SCHOOL OPDRACHT. Dienst in de Grote Synagoge Vervaardiger: Martin Monnickendam. Materiaal: pastel, aquarel, plakkaatverf.

SYNAGOGE SCHOOL OPDRACHT. Dienst in de Grote Synagoge Vervaardiger: Martin Monnickendam. Materiaal: pastel, aquarel, plakkaatverf. b WAT GA JE DOEN? Binnenkort geef je samen met een klasgenoot een presentatie in het. Het onderwerp van je presentatie is: ONDERWERP: SCHOOL OPDRACHT e g o g a Syn Dienst in de Grote Synagoge Vervaardiger:

Nadere informatie

6.1. Wat is de Islam? Boekverslag door J woorden 6 april keer beoordeeld. Levensbeschouwing. Inleiding

6.1. Wat is de Islam? Boekverslag door J woorden 6 april keer beoordeeld. Levensbeschouwing. Inleiding Boekverslag door J. 1939 woorden 6 april 2004 6.1 191 keer beoordeeld Vak Levensbeschouwing Inleiding Wij houden ons werkstuk over Godsdiensten. Wij raden jullie aan om ons werkstuk te lezen, want het

Nadere informatie

Samenvattingen Geloof DEF

Samenvattingen Geloof DEF Samenvattingen Geloof DEF Info 1DEF: Wat is geloof? Het gaat in dit project om de belangrijkste wereldgodsdiensten: jodendom, christendom, islam, hindoeïsme en boeddhisme. De meeste aanhangers hebben het

Nadere informatie

Jeruzalem. Veertigdagenkalender Een wandeling over de muren van. Een goede wandeling gewenst!

Jeruzalem. Veertigdagenkalender Een wandeling over de muren van. Een goede wandeling gewenst! Veertigdagenkalender 2014 Een wandeling over de muren van Jeruzalem Jezus was op een ezel Jeruzalem binnengekomen. Het leek toen of hij de koning was, maar in de dagen daarna zou hij gevangengenomen worden

Nadere informatie

Tijdwijzer. Het begin. Voor en na Christus

Tijdwijzer. Het begin. Voor en na Christus 138 Tijdwijzer Het begin Op deze tijdbalk past niet de hele geschiedenis van de mens. Er lopen namelijk al zo n 100.000 jaar mensen rond op aarde. Eigenlijk zou er dus nog 95.000 jaar bij moeten op de

Nadere informatie

DOCENTENHANDLEIDING! VOOR GROEP 6/7/8 VAN DE BASISSCHOOL

DOCENTENHANDLEIDING! VOOR GROEP 6/7/8 VAN DE BASISSCHOOL DOCENTENHANDLEIDING! VOOR GROEP 6/7/8 VAN DE BASISSCHOOL PRAKTISCHE INFORMATIE 1. Inleiding De meeste kinderen zijn wel bekend met feestdagen zoals Kerst of Sinterklaas. Maar weten uw leerlingen ook dat

Nadere informatie

Christendom. Wat uit dit geloof spreekt je aan?

Christendom. Wat uit dit geloof spreekt je aan? Christendom In Christendom zijn de Bijbel en Jezus het belangrijkste. In de wereld is het de grootste godsdienst, gevolgd door de Islam. In het Christendom geloven de mensen in één God, die uit Drie Personen

Nadere informatie

Samenvattingen Geloof DEF

Samenvattingen Geloof DEF Samenvattingen Geloof DEF Info 1DEF: Wat is geloof? Het gaat in dit project om de belangrijkste wereldgodsdiensten: jodendom, christendom, islam, hindoeïsme en boeddhisme. De meeste aanhangers hebben het

Nadere informatie

FEESTDAGEN SCHOOL OPDRACHT. Sjabbatklok Vervaardiger: onbekend Materiaal: hout, papier Jaartal: 1930

FEESTDAGEN SCHOOL OPDRACHT. Sjabbatklok Vervaardiger: onbekend Materiaal: hout, papier Jaartal: 1930 b WAT GA JE DOEN? Binnenkort geef je samen met een klasgenoot een presentatie in het. Het onderwerp van je presentatie is: ONDERWERP: SCHOOL OPDRACHT n e g a d t s Fee Sjabbatklok Vervaardiger: onbekend

Nadere informatie

Toetsvragen Geschiedenis Toelatingstoets Pabo. Tijdvak 3 Toetsvragen

Toetsvragen Geschiedenis Toelatingstoets Pabo. Tijdvak 3 Toetsvragen Tijdvak 3 Toetsvragen 1 Op veel afbeeldingen wordt de Romeinse keizer Constantijn als een heilige afgebeeld met een stralenkrans om zijn hoofd. Welke reden was er om Constantijn als christelijke heilige

Nadere informatie

Luk. 24, preek - NGKE

Luk. 24, preek - NGKE Luk. 24, 13-35 - preek - NGKE -11-9- 16 Helemaal gemist Die vrijdag gaat hij vroeg naar zijn akker buiten de stad. Om op de laatste dag voor het Pesachfeest nog net het laatste onkruid weg te kunnen halen.

Nadere informatie

6.2. Wie is een jood? Wie zijn de joden? Hoe leven joodse gezinnen? Boekverslag door M woorden 13 februari keer beoordeeld

6.2. Wie is een jood? Wie zijn de joden? Hoe leven joodse gezinnen? Boekverslag door M woorden 13 februari keer beoordeeld Boekverslag door M. 1352 woorden 13 februari 2005 6.2 461 keer beoordeeld Vak Levensbeschouwing Inhoudsopgave De jood Joodse gewoontes Joodse feestdagen Sabbat De westelijke muur De Tora en Tenach Belangrijke

Nadere informatie

De kruistochten. God wil het! Steden en Staten

De kruistochten. God wil het! Steden en Staten prehistorie 42 oudheid 3000 v. Chr. 2500 v. Chr. 2000 v. Chr. 1500 v. Chr. Steden en Staten De kruistochten In de woonkamer van familie Vos hangt een klok met Romeinse cijfers. Jos en Mirthe willen graag

Nadere informatie

Gemeente van onze Heer Jezus Christus, lieve mensen,

Gemeente van onze Heer Jezus Christus, lieve mensen, Gemeente van onze Heer Jezus Christus, lieve mensen, Naar aanleiding van de lezingen vandaag, over het ophouden van de manna uit Jozua 5 en het teken van brood en vis uit Johannes 6, wil ik graag twee

Nadere informatie

Woord vooraf 7. 1. Inleiding 9

Woord vooraf 7. 1. Inleiding 9 Inhoud Inhoud Woord vooraf 7 1. Inleiding 9 2. Geschiedenis van het Jodendom 14 2.1. Van Abraham tot Christus 2.2. Van Herodes tot de Talmoedscholen 2.3. Van middeleeuwen tot verlichting 2.4. Van verlichting

Nadere informatie

Terug naar de Essentie

Terug naar de Essentie 40-dagendagboek Terug naar de Essentie De gemeente als beweging van de Geest Kees de Vlieger Een Kerygma studie Copyright Stichting Kerygma Nederland Kerkstraat 24-3 3781 GB Voorthuizen Tel. 0342-475048

Nadere informatie

Aardrijkskunde hoofdstuk 3 paragraaf 1

Aardrijkskunde hoofdstuk 3 paragraaf 1 Aardrijkskunde hoofdstuk 3 paragraaf 1 Auteur Laatst gewijzigd Licentie Webadres Irene van Hensbergen 31 January 2014 CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie http://maken.wikiwijs.nl/48842 Dit lesmateriaal

Nadere informatie

Israëlreis Gemeente Nieuwpoort 27 april t/m 4 mei 2020

Israëlreis Gemeente Nieuwpoort 27 april t/m 4 mei 2020 Israëlreis Gemeente Nieuwpoort 27 april t/m 4 mei 2020 Vertrek april 2020 Dag 1 Maandag 27 april Vertrek van Amsterdam naar Ben Gurion, Israël. Onze Nederlandstalige gids staat op ons te wachten en vanaf

Nadere informatie

TL 3 PERIODE 2 DE ISLAM

TL 3 PERIODE 2 DE ISLAM TL 3 PERIODE 2 DE ISLAM OPDRACHT DE 5 ZUILEN BART SATIJN INTRODUCTIE Wat is een zuil? Waarom is dit belangrijk? Waarom zou de Islam het woord zuil gebruiken BART SATIJN OPDRACHT ZUILEN Welke 5 zuilen zijn

Nadere informatie

Ontstaan christendom vmbo12

Ontstaan christendom vmbo12 Auteur Laatst gewijzigd Licentie Webadres VO-content 17 august 2018 CC Naamsvermelding-GelijkDelen 4.0 Internationale licentie https://maken.wikiwijs.nl/62160 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijs van

Nadere informatie

30. De koning wordt geboren 31. Blij met Jezus 32. Jezus, de koning die dient 33. Jezus sterft 34. Jezus leeft 35. Jezus en de Heilige Geest

30. De koning wordt geboren 31. Blij met Jezus 32. Jezus, de koning die dient 33. Jezus sterft 34. Jezus leeft 35. Jezus en de Heilige Geest Themaoverzicht Groep 1 1. In het begin 2. Noach 3. God belooft 4. Abraham 5. Isaak 6. Jakob en Esau 7. Jakob 8. Jozef 9. Dromen 10. Jozef de onderkoning 11. Mozes 12. Mozes naar de farao 13. God straft

Nadere informatie

Ontstaan islam vmbo12

Ontstaan islam vmbo12 Auteur Laatst gewijzigd Licentie Webadres VO-content 19 juni 2017 CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie https://maken.wikiwijs.nl/63409 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijs van Kennisnet.

Nadere informatie

1-Kennismaking met archeologie

1-Kennismaking met archeologie UITLEG VOOR DE LEERKRACHT Deze opdracht is de start van de lessenserie. Met deze opdracht introduceert u bij de leerlingen het onderwerp op een leuke manier. U kunt het onderwerp op verschillende manieren

Nadere informatie

1. Is Jezus een echt levend persoon geweest?

1. Is Jezus een echt levend persoon geweest? 1. Is Jezus een echt levend persoon geweest? Bijna alle historici gaan er vanuit dat hij heeft bestaan. Zij gaan er dan vanuit dat hij een joods religieus leraar was Ze gaan er vanuit dat zijn activiteiten

Nadere informatie

Voorbeeld voordat de kinderen van groep 4 en 5 naar KBC gaan: Jongens en meisjes, wie van jullie puzzelt wel eens? En dan bedoel ik zo n puzzel.

Voorbeeld voordat de kinderen van groep 4 en 5 naar KBC gaan: Jongens en meisjes, wie van jullie puzzelt wel eens? En dan bedoel ik zo n puzzel. Lezen: Handelingen 18:24-19:7 Preek over doop met de heilige Geest (??) Voorbeeld voordat de kinderen van groep 4 en 5 naar KBC gaan: Jongens en meisjes, wie van jullie puzzelt wel eens? En dan bedoel

Nadere informatie

Hervormde Gemeente Ouderkerk aan den IJssel

Hervormde Gemeente Ouderkerk aan den IJssel Hervormde Gemeente Ouderkerk aan den IJssel Naam: Met wie ben je gekomen: _ Hervormde Gemeente Ouderkerk aan den IJssel Naam: Met wie ben je gekomen: _ De kerkenraad komt binnen en de afkondigingen worden

Nadere informatie

Resultaten en conclusies Israël onderzoek (uitgebreid)

Resultaten en conclusies Israël onderzoek (uitgebreid) Resultaten en conclusies Israël onderzoek (uitgebreid) Hieronder volgen de resultaten van het Israël onderzoek wat de EO in de afgelopen weken heeft laten uitvoeren. Veel stellingen zijn in een 5- puntsschaal

Nadere informatie

Ontstaan islam vmbo12. CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie.

Ontstaan islam vmbo12. CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie. Auteur VO-content Laatst gewijzigd 05 August 2016 Licentie CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie Webadres http://maken.wikiwijs.nl/63409 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijs Maken van

Nadere informatie

Pinksteren 2015 -- oogst van de vruchten. Bij Exodus 20 : 1 20 - Handelingen 2 : 1-11

Pinksteren 2015 -- oogst van de vruchten. Bij Exodus 20 : 1 20 - Handelingen 2 : 1-11 Pinksteren 2015 -- oogst van de vruchten Bij Exodus 20 : 1 20 - Handelingen 2 : 1-11 Als wij Pinksteren vieren, dan vieren we toch ook dat de boodschap van Gods liefde wereldwijd rondgaat. Dat we in het

Nadere informatie

Naam: VAN WILLIBRORD tot Statenbijbel

Naam: VAN WILLIBRORD tot Statenbijbel Naam: VAN WILLIBRORD tot Statenbijbel Willibrord Willibrord werd geboren als zoon van pas bekeerde ouders en werd als zevenjarige jongen door zijn vader Wilgis toevertrouwd aan het klooster van Ripon nabij

Nadere informatie

Voor jou! Dit boek is voor jou. Het gaat over God. En over God en jou samen. Over Gods liefde voor jou.

Voor jou! Dit boek is voor jou. Het gaat over God. En over God en jou samen. Over Gods liefde voor jou. Voor jou! 9 Voor jou! Dit boek is voor jou. Het gaat over God. En over God en jou samen. Over Gods liefde voor jou. Het boek gaat over geloven. Het gaat over jouw geloof! Lees en bekijk alles goed. Je

Nadere informatie

De tien Geboden. Tien belangrijke regels. Aangepaste dienst Zondag 17 april 2016 Ds. Henk Bondt

De tien Geboden. Tien belangrijke regels. Aangepaste dienst Zondag 17 april 2016 Ds. Henk Bondt De tien Geboden Of Tien belangrijke regels Aangepaste dienst Zondag 17 april 2016 Ds. Henk Bondt Welkom Mededelingen Votum en groet Zingen: Gezang 119: 1 en 2 De kerk van alle tijden kent slechts één vaste

Nadere informatie

Ze zoeken troost bij elkaar door te vertellen wat ze beleefd hebben.

Ze zoeken troost bij elkaar door te vertellen wat ze beleefd hebben. Lezingen: Genesis 28 Jacob te Betel Lucas 24: 13-35 Gemeente van onze Heer Jezus Christus, Wij zijn mensen na Pasen. Niet alleen sinds een week, maar ons hele leven al. Hoe gaat het met u, nu het Pasen

Nadere informatie

Tora TORA SCHOOLOPDRACHT. Torarol Vervaardiger: onbekend Materiaal: perkament, hout Jaartal: onbekend

Tora TORA SCHOOLOPDRACHT. Torarol Vervaardiger: onbekend Materiaal: perkament, hout Jaartal: onbekend WAT GA JE DOEN? Binnenkort geef je samen met een klasgenoot een presentatie in het. bhet onderwerp van je presentatie is: ONDERWERP: Tora Torarol Vervaardiger: onbekend Materiaal: perkament, hout Jaartal:

Nadere informatie

Gelukkig Nieuwjaar! Leeftijd: 8-12 Soort bijeenkomst: club Soort werkvorm: heel programma Thema: Overige feestdagen Tijdsduur: 1 uur 30 min.

Gelukkig Nieuwjaar! Leeftijd: 8-12 Soort bijeenkomst: club Soort werkvorm: heel programma Thema: Overige feestdagen Tijdsduur: 1 uur 30 min. Gelukkig Nieuwjaar! Leeftijd: 8-12 Soort bijeenkomst: club Soort werkvorm: heel programma Thema: Overige feestdagen Tijdsduur: 1 uur 30 min. Programma over Nieuwjaarsfeesten. Oud en Nieuw... Lekker de

Nadere informatie

Heilig Schrift. Tanach Bijbel Koran Docentenhandleiding OMG!

Heilig Schrift. Tanach Bijbel Koran Docentenhandleiding OMG! 2 Museum Catharijneconvent, 2016 De tentoonstelling informeert u en uw leerlingen op een interactieve manier over de heilige geschriften van de drie monotheïstische wereldreligies. Ondanks onderlinge verschillen

Nadere informatie

Les 3 Religie(s) in Nederland

Les 3 Religie(s) in Nederland Les 3 Religie(s) in Nederland? 16 Les 3 Religie(s) in Nederland 1. De spirituele supermarkt rooms-katholieke kerk islam boeddhisme meditatie U bent één van de sprekers op een cursusdag over religies en

Nadere informatie

Perspectief 3 e editie 3 / 4 VMBO Project Doorgeven

Perspectief 3 e editie 3 / 4 VMBO Project Doorgeven Perspectief 3 e editie 3 / 4 VMBO Project Doorgeven 0. Start In dit project ga je aan de slag met verschillende manieren en vormen van doorgeven. Wat heb je zelf van huis uit meegekregen? En wat mogen

Nadere informatie

Verspreiding Christendom - HV 1. CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie. http://maken.wikiwijs.nl/62218

Verspreiding Christendom - HV 1. CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie. http://maken.wikiwijs.nl/62218 Verspreiding Christendom - HV 1 Auteur VO-content Laatst gewijzigd Licentie Webadres 25 June 2015 CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie http://maken.wikiwijs.nl/62218 Dit lesmateriaal is

Nadere informatie

Zoals wij Jezus kennen, zo kennen zij de profeet Mohammed als verkondiger van het geloof.

Zoals wij Jezus kennen, zo kennen zij de profeet Mohammed als verkondiger van het geloof. Islam 1. Inhoud 1. Inleiding 2. Wat is Islam? 3. Het dagelijkse leven 4. Enkele rituelen 5. De dood 6. Feesten 7. Bibliografie 2. Wat is Islam? De Islam is één van de vijf wereldgodsdiensten. Hij is niet

Nadere informatie

Het verhaal van onze kerststal

Het verhaal van onze kerststal Het verhaal van onze kerststal In dit boekje wordt het verhaal van onze kerststal verteld. Het verhaal gaat over wat er gebeurde toen Jezus geboren werd. Op onze internetpagina is iets meer te zien. Ook

Nadere informatie

Heilig Jaar van Barmhartigheid

Heilig Jaar van Barmhartigheid Heilig Jaar van Barmhartigheid van 8 december 2015 tot 20 november 2016 Paus Franciscus heeft alle mensen van de hele wereld uitgenodigd voor een heilig Jaar van Barmhartigheid. Dit hele jaar is er extra

Nadere informatie

LEVEN MET LEF Bijbelstudie 6: Een vrouw voor Izak: Op zoek naar de ware Jacob(a)

LEVEN MET LEF Bijbelstudie 6: Een vrouw voor Izak: Op zoek naar de ware Jacob(a) LEVEN MET LEF Bijbelstudie 6: Een vrouw voor Izak: Op zoek naar de ware Jacob(a) Bijbelstudie 6 Leven met lef Een vrouw voor Izak: op zoek naar de ware Jacob(a) Hervormde Gemeente van Enter Contact: Ds.

Nadere informatie

Vandaag is rood. Pinksteren 2014. Rood is al lang het rood niet meer Het rood van rode rozen De kleur van liefde van weleer Lijkt door de haat gekozen

Vandaag is rood. Pinksteren 2014. Rood is al lang het rood niet meer Het rood van rode rozen De kleur van liefde van weleer Lijkt door de haat gekozen Vandaag is rood. Pinksteren 2014 Rood is al lang het rood niet meer Het rood van rode rozen De kleur van liefde van weleer Lijkt door de haat gekozen Dat mooie rood was ooit voor mij Een kleur van passie

Nadere informatie

Pasen met de Samenleesbijbel. Materiaal voor kinderen van 8-12 jaar Johannes 20:1-18 uit de Samenleesbijbel

Pasen met de Samenleesbijbel. Materiaal voor kinderen van 8-12 jaar Johannes 20:1-18 uit de Samenleesbijbel Pasen met de Samenleesbijbel Materiaal voor kinderen van 8-12 jaar Johannes 20:1-18 uit de Samenleesbijbel Samenleesbijbel De Samenleesbijbel is de Bijbel in Gewone Taal, aangevuld met ruim 500 pagina

Nadere informatie

Hoe kun je je bekeren tot de Islaam?

Hoe kun je je bekeren tot de Islaam? De Profeet Mohammed (vzmh) heeft de laatste en universele boodschap van God gekregen. Voor de boodschap aan de Profeet Mohammed (vzmh) heeft God zich aan veel Profeten (vzmh) geopenbaard. Volgens een overlevering

Nadere informatie

Jezus volgen! Echt? Het evangelie naar Johannes 6:22-71. dinsdag 2 juni 2015

Jezus volgen! Echt? Het evangelie naar Johannes 6:22-71. dinsdag 2 juni 2015 Jezus volgen! Echt? Het evangelie naar Johannes 6:22-71 dinsdag 2 juni 2015 1 ev. Johannes tot nu toe 1:1-18 Jezus is het Woord: bij God en zelf God 1:19-52 Jezus is het Lam van God discipelen volgen Hem

Nadere informatie

Informatie over. Timon Zintel. ATTZ Informatie

Informatie over. Timon Zintel. ATTZ Informatie Informatie over Timon Zintel ATTZ Informatie 1 1. Het land 03 Bevolking Wateren Klimaat 2. Cultuur..07 Eten Werk en handel Onderwijs De mensen Feesten en herdenkingsdagen Sport 3. Jeruzalem..12 Ligging

Nadere informatie

Ontstaan christendom vmbo12

Ontstaan christendom vmbo12 Auteur Laatst gewijzigd Licentie Webadres VO-content 19 juni 2017 CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie https://maken.wikiwijs.nl/62160 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijs van Kennisnet.

Nadere informatie

De Bijbel open 2013 24 (22-06)

De Bijbel open 2013 24 (22-06) 1 De Bijbel open 2013 24 (22-06) In Mattheus 16 komen we een bijzondere uitdrukking tegen. Jezus zegt daar tegen Petrus en de andere discipelen dat zij zullen binden en ontbinden. Dat roept bij iemand

Nadere informatie

Archeologen vinden bijzondere geldschat bij zuidelijke muur in Jeruzalem

Archeologen vinden bijzondere geldschat bij zuidelijke muur in Jeruzalem Archeologen vinden bijzondere geldschat bij zuidelijke muur in Jeruzalem Munten uit de Byzantijnse tijd. Een archeologisch team onder leiding van dr. Eilat Mazar heeft in de buurt van de Tempelberg een

Nadere informatie

Leeftijd: 9-12 Thema: Opstanding, Pasen Tijdsduur: 60+ min. Deze bijeenkomst gaat over de Stille Week en Pasen.

Leeftijd: 9-12 Thema: Opstanding, Pasen Tijdsduur: 60+ min. Deze bijeenkomst gaat over de Stille Week en Pasen. Paasfeest: Opstaan! Leeftijd: 9-12 Thema: Opstanding, Pasen Tijdsduur: 60+ min. Deze bijeenkomst gaat over de Stille Week en Pasen. Doelen van de bijeenkomst: De kinderen kunnen de belangrijke gebeurtenissen

Nadere informatie

zondagmorgen 14 november 2010 Welkomkerk ds. W.H. Hendriks-Vogelaar

zondagmorgen 14 november 2010 Welkomkerk ds. W.H. Hendriks-Vogelaar Gemeente van de Heer Jezus Christus, Jongeren, ouderen, kinderen van God, Zoals ik voor de lezing al gezegd heb; het gaat vanmorgen niet over trouwen of getrouwd zijn, dat is alleen een voorbeeld verhaal.

Nadere informatie

Jessica Huizer. aardrijkskunde

Jessica Huizer. aardrijkskunde Naam: Studentnummer: Opleiding: Klas: Vak: Docent: Jessica Huizer 0541685 Pabo 2P aardrijkskunde Vincent Bax 3 lessen * Introductie thema: Identiteit * introductie venster: Hindoeïsme * Les1: godsdiensten

Nadere informatie

Grenzeloze vrijheid? Discussiebijeenkomst tienerclub

Grenzeloze vrijheid? Discussiebijeenkomst tienerclub Grenzeloze vrijheid? Discussiebijeenkomst tienerclub Leeftijd: 12-16 jaar Tijdsduur: 1 uur Doelen - De jongeren denken na over de betekenis van de muur tussen Israël en de Palestijnse gebieden in het dagelijks

Nadere informatie

Eén eeuwig verbond. Verbond. Verbond. Discussie. Twee manieren van bijbellezen. blok F - nivo 3 - avond 7

Eén eeuwig verbond. Verbond. Verbond. Discussie. Twee manieren van bijbellezen. blok F - nivo 3 - avond 7 Eén eeuwig verbond blok F - nivo 3 - avond 7 Tijd Wat gaan we doen 19.00 Mentorkwartiertje 19.15 Terugblik, herhaling 19.20 Discussie over de positie van Israël 19.30 Twee manieren van bijbellezen 19.35

Nadere informatie

De dood is dood, leve het leven!

De dood is dood, leve het leven! De dood is dood, leve het leven! blok A - nivo 3 - avond 5 Tijd Wat gaan we doen 19.00 Mentorkwartiertje 19.15 Bijbelstudie Romeinen 6:1-13 19.30 De opstanding als historisch feit 19.45 Zondag 17 HC 20.00

Nadere informatie

y02 Marcus 15.2 Rinze IJbema - Marcus 15, 2-5. Gemeente van Jezus Christus,

y02 Marcus 15.2 Rinze IJbema - Marcus 15, 2-5. Gemeente van Jezus Christus, Rinze IJbema - Marcus 15, 2-5. Gemeente van Jezus Christus, het is al bijna 8 april, het is al bijna Pasen. Met Pasen vieren we feest, omdat Koning Jezus de dood overwint. Onze Koning is sterker dan de

Nadere informatie

Beste vrienden, ik mag jullie vandaag vertellen over de laatste week van het leven van Jezus.

Beste vrienden, ik mag jullie vandaag vertellen over de laatste week van het leven van Jezus. 1 Beste vrienden, ik mag jullie vandaag vertellen over de laatste week van het leven van Jezus. 2 Het verhaal De Goede Week Trouw, Hoop en Spijt Ik wil jullie vandaag vertellen over de Goede Week. Dat

Nadere informatie

ewogen en zoekende mensen vinden elkaar: Kerk - andere godsdiensten

ewogen en zoekende mensen vinden elkaar: Kerk - andere godsdiensten Naam: Datum: ewogen en zoekende mensen vinden elkaar: Kerk - andere godsdiensten B 1. En dan, naar de grote school! Evaluatie Volgend jaar ga je waarschijnlijk naar een andere school. Noem iets wat je

Nadere informatie

De gelijkenis van de twee zonen. Eerst lezen Daarna volgen er vragen en opdrachten

De gelijkenis van de twee zonen. Eerst lezen Daarna volgen er vragen en opdrachten De gelijkenis van de twee zonen Lees : Mattheüs 21:28-32 Eerst lezen Daarna volgen er vragen en opdrachten Gelijkenissen Toen de Heere Jezus op aarde was, heeft Hij gelijkenissen verteld om de mensen veel

Nadere informatie

Kruistocht in Spijkerboek opdracht

Kruistocht in Spijkerboek opdracht Kruistocht in Spijkerboek opdracht In het boek Kruistocht in Spijkerbroek van Thea Beckman gaat het over Dolf Wega. Hij komt via een tijdmachine in de Middeleeuwen. Jullie gaan hem helpen om op een aantal

Nadere informatie

Ontstaan christendom vmbo12. CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie.

Ontstaan christendom vmbo12. CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie. Auteur VO-content Laatst gewijzigd Licentie Webadres 24 September 2016 CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie http://maken.wikiwijs.nl/62160 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijs Maken

Nadere informatie

DOCENTENHANDLEIDING! VOOR GROEP 6/7/8 VAN DE BASISSCHOOL

DOCENTENHANDLEIDING! VOOR GROEP 6/7/8 VAN DE BASISSCHOOL DOCENTENHANDLEIDING! VOOR GROEP 6/7/8 VAN DE BASISSCHOOL Beste docent, Deze handleiding is bedoeld om op school het bezoek aan voor te bereiden. Al het voorbereidende lesmateriaal is opgenomen in deze

Nadere informatie

3. Waarom zijn er zoveel mensen in het huis? 4. Wat wil Mohammed doen?

3. Waarom zijn er zoveel mensen in het huis? 4. Wat wil Mohammed doen? Lees het verhaal over de profeet Mohammed. Dit is het huis van Mohammed. Hij leefde rond het jaar 600. Mohammed woonde in Mekka. Mohammed was een profeet. Een profeet is een wijze man. Het is druk in het

Nadere informatie

Vieren, gedenken en feestdagen. Religie en levensbeschouwing. Eigen levensbeschouwing. AMOS - Inleiding

Vieren, gedenken en feestdagen. Religie en levensbeschouwing. Eigen levensbeschouwing. AMOS - Inleiding Identiteitskapstok AMOS - Inleiding Religie en levensbeschouwing Vieren, gedenken en feestdagen Eigen levensbeschouwing AMOS Amsterdamse oecumenische scholengroep AMOS AMOS is een oecumenische scholengroep

Nadere informatie

Wereldgodsdiensten. Project Levensbeschouwing 2 e klas St. Nicolaaslyceum. Naam:

Wereldgodsdiensten. Project Levensbeschouwing 2 e klas St. Nicolaaslyceum. Naam: Wereldgodsdiensten Project Levensbeschouwing 2 e klas St. Nicolaaslyceum Naam: Inhoudsopgave Inleiding Schema Beoordeling Deel 1 Test jezelf! Deel 2 Kies je onderwerp en aan de slag! Deel 3 Het ervaren

Nadere informatie

verzoeking = verleiden om verkeerde dingen te doen dewijl = omdat wederstand doen = tegenstand bieden de overhand behouden= de overwinning behalen

verzoeking = verleiden om verkeerde dingen te doen dewijl = omdat wederstand doen = tegenstand bieden de overhand behouden= de overwinning behalen Zondag 52 Zondag 52 gaat over de zesde bede. Leid ons niet in verzoeking, maar verlos ons van de boze. Want van U is het Koninkrijk en de kracht en de heerlijkheid, in der eeuwigheid. Amen. Lees de tekst

Nadere informatie

Deze bijeenkomst gaat over Jezus en over de verschillende namen die er voor Jezus zijn.

Deze bijeenkomst gaat over Jezus en over de verschillende namen die er voor Jezus zijn. Wie is Jezus? Leeftijd: 9-12 Thema: Jezus Tijdsduur: 60+ min. Deze bijeenkomst gaat over Jezus en over de verschillende namen die er voor Jezus zijn. Doelen van deze bijeenkomst: De kinderen leren dat

Nadere informatie

Het logo als gespreksopener. Een catechetische handreiking

Het logo als gespreksopener. Een catechetische handreiking Het logo als gespreksopener Een catechetische handreiking 2 Het Jaar van het Geloof Van 11 oktober 2012 (de begindatum van Vaticanum II en de publicatiedatum van de Catechismus van de Katholieke Kerk)

Nadere informatie

Kenmerken islam hv123

Kenmerken islam hv123 Auteur Laatst gewijzigd Licentie Webadres VO-content 07 november 2017 CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie https://maken.wikiwijs.nl/62226 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijs van

Nadere informatie