5,1. Werkstuk door een scholier 3050 woorden 3 oktober keer beoordeeld. Aardrijkskunde. Australië

Transcriptie

1 Werkstuk door een scholier 3050 woorden 3 oktober ,1 83 keer beoordeeld Vak Aardrijkskunde Australië Australië, een land van superlatieven!.. - het kleinste continent en het grootste eiland - het oudste continent op aarde (meer dan 3000 miljoen jaar) - de oudste inheemse bevolking op aarde - een oppervlakte van Km² wat 252 maal de oppervlakte van België is! - Een kustlijn van km (bijna de omtrek van de aarde) - en nog zoveel meer De feiten Het huidige Australië kreeg ongeveer 55 miljoen jaar geleden vorm, toen het zich losmaakte van het grote zuidelijke continent. Bij 'Marble Bar' zijn in het gesteente overblijfselen van organismen aangetroffen die miljoen jaar terug hebben geleefd. De rotsformaties van de magische "Bungle Bungle" zijn meer dan miljoen jaar oud en behoren tot de oudste rotsformaties ter wereld. Ook het regenwoud aan de oostkust is het oudste ter wereld. Het "Great Barrier Reef", een km lange lagune die zich uitstrekt langs de oostkust, is het mooiste natuurwonder op aarde en is tevens het enige levende organisme dat kan waargenomen worden van op de maan! Het "Great Barrier Reef" heeft een oppervlakte van km2 en heeft een lengte van circa km. Het herbergt meer dan riffen, meer dan 400 koraalsoorten, vissoorten, soorten weekdieren en 500 soorten zeewier. De 55 miljoen jaar van isolatie heeft geleid tot een unieke fauna en flora. Meer dan de helft van de circa 800 bekende vogelsoorten zijn uniek in de wereld. Er komen meer dan 120 soorten buideldieren voor, waaronder meer dan 50 soorten kangoeroes. De dingo, de zonderlinge Australische hond, is het enige wilde dier op het continent. De bloemenpracht is ook overweldigend. West-Australië heeft reeds meer dan inheemse planten en meer dan soorten wilde bloemen. Ongeveer 50 miljoen hectaren - 6,4% van de totale landoppervlakte - is beschermd natuurgebied. Australië telt ongeveer 250 projecten die tot het 'werelderfgoed' behoren, waarvan er elf van uitzonderlijk belang zijn. Wellicht geen enkel land ter wereld besteedt zoveel zorg aan het milieu als Australië. Ruim inwoners zijn actief lid van diverse natuurverenigingen. Thans zijn er reeds méér dan duizend verenigingen voor natuurbescherming. Pagina 1 van 7

2 Vooral de bevolking in de Outback is bijzonder gastvrij. Niets is hen te veel. Je wordt door de "Aussies" onmiddellijk aanvaard en behandeld als een trouwe vriend. Hun beste kamer, hun beste eten en beste wijnen zijn in ieder geval voor u bestemd. In Italië is het "la Dolce Vita". In Frankrijk is het "La vie en rose". In Australië is het "The good life every day"! Australië is het land van overvloed; het land van zuivere rivieren en zeeën waar de vruchten van de zee uniek en overvloedig zijn; de zuivelproducten tot de beste ter wereld behoren en de vele kwaliteitswijnen tot ieders verbeelding spreken. Australië is het land waar lekker eten en wijn het verschil maken tussen een goede dag en een fantastische dag. Voeg hierbij nog de vriendelijkheid en gastvrijheid van de 'Aussies' en uw vakantie kan niet meer stuk!.. Australië in delen Australië is opgesplitst in 7 staten: Western Australia, South Australia, Tasmania, Victoria, Northern territory, New South Wales en Queensland. Western Australia Zoals de naam al zegt, beslaat de deelstaat West-Australië (Engels: Western Australia) het meest westelijke gedeelte van het Australische continent.met zijn km2 is het in oppervlakte de grootste staat van Australië en beslaat ruwweg een derde van het continent. Toch zijn er maar circa inwoners. West-Australië wordt in het Zuiden, Westen en Noorden omgeven door de Indische Oceaan. In het Oosten grenst de staat aan het Noordelijk Territorium en Zuid-Australië. De hoofdstad Perth ligt aan de zuidelijke westkust.west-australië bestaat voor een groot deel uit woestijn en halfwoestijn, waaronder de Grote Zandwoestijn in het Noorden, de Kleine Zandwoestijn en de Gibsonwoestijn in het centrum en de Grote Victoriawoestijn in het Zuidoosten. Een klein gedeelte van de Tanamiwoestijn ligt in het Noordoosten. Verder zijn er ook de Kimberley, een verweerd plateau in het uiterste Noorden en de Pilbara, een rijk mineralengebied in het Westen. De enorme Nullarborvlakte in het Zuidoosten wordt gedeeld met Zuid-Australië. South Australia De deelstaat Zuid-Australië (Engels: South Australia) ligt aan de zuidkust van Australië. Met een oppervlakte van km2 is zij de derde grootste staat van het land. Het inwonersaantal bedraagt ongeveer In het Oosten grenst Zuid-Australië aan Victoria en Nieuw-Zuid-Wales, in het Noordoosten aan Queensland, in het Noorden aan het Noordelijk Territorium en in het Westen aan West- Australië. Veel namen in en rond deze staat verwijzen naar Flinders en Baudin. Deze ontdekkingsreizigers waren,door respectievelijk Engeland en Frankrijk, erop uit gestuurd om de Zuidkust van Australië te verkennen en het land op te eisen. Flinders kwam als eerste aan in Adelaide. De hoofdstad Adelaide ligt in het Zuidoosten aan de Golf van St.-Vincent. De oorspronkelijke hoofdstad Kingscote, op Kangaroo Island, bleek niet te kunnen voldoen aan de watervereisten van de inwoners en werd daarom vervangen door Adelaide. Zuid-Australië is de droogste staat van Australië, en een groot gedeelte ervan is dor en woestijnachtig. Het oostelijk gedeelte van de Grote Victoriawoestijn ligt in deze staat. In het Noordoosten liggen nog drie andere woestijnen: de beruchte Simpsonwoestijn, de Sturt steenwoestijn en de Pagina 2 van 7

3 Tirariwoestijn. De staat bevat ook de grootste zoutmeren van Australië: het Eyremeer, het Torrensmeer, het Gairdnermeer en het Fromemeer. De beruchte Nullarborvlakte strekt zich gedeeltelijk uit over het Westen van Zuid-Australië. Tasmania Tasmanië is een eiland en deelstaat van het Gemenebest van Australië. Het ligt aan de oostelijke zuidkust van Australië. Abel Tasman ontdekte het eiland in 1642 en het werd door hem oorspronkelijk Van Diemensland genoemd, naar de gouverneur van Indië, die hem op zijn ontdekkingreis had uitgezonden. De hoofdstad Hobart is, na Sydney, de oudste stad van Australië. Hoewel het eiland de kleinste deelstaat is, zijn er ongeveer 500 zelfstandige beschermde gebieden, met een totaal oppervlak van 40% van de totale landoppervlakte. Het eiland werd ook lange tijd gezien als vooruitstrevend op het gebied van de natuurbescherming, maar inmiddels is dat niet meer het geval. Zo wordt de beroemde Styxvallei bedreigd door houtkapbedrijven en worden ook veel andere natuurgebieden die niet beschermd zijn, bedreigd door totale vernietiging. De status van de beschermde gebieden wordt zelfs als argument gebruikt om de ecologische diversiteit van de aangrenzende gebieden teniet te doen. Victoria Victoria is de kleinste deelstaat van het Australische vasteland. Het ligt in de zuidoostelijke hoek van het continent en heeft een bevolking van bijna 5 millioen inwoners. De noordelijke grens met Nieuw-Zuid- Wales is de zuideroever van de rivier de Murray. m.a.w. de rivier zelf behoort tot de noorderburen van Victoria. In het Westen grenst het aan Zuid-Australië. In het Zuiden aan de Indische Oceaan. De Bass Strait ligt tussen Victoria en Tasmanië. Met een oppervlakte van vierkante kms is het 5 1/2 maal groter dan Nederland. Er zijn grote verschillen in klimaat, van het gematigde vochtige Oostelijke Gippsland tot de in de winter met sneeuw bedekte Australische Alpen tot bijna 2000m hoog in het Noord Oosten en de hete semi woestijn van het Noord Westen, met de weelderige irrigatiegebieden langs de Murray rivier. De hoofdstad Melbourne met ongeveer 70% van de bevolking van de deelstaat en gelegen aan de Noordzijde van Port Philip Bay heeft Australië's drukste containerhaven. De stad is het economische en culturele centrum van de deelstaat. Northern territory Het Noordelijk Territorium van Australië was oorspronkelijk het noordelijke gedeelte van de deelstaat Zuid- Australië. Het is thans een gebied met beperkt zelfbestuur. Het heeft een oppervlakte van km 2 voor amper inwoners. De hoofdstad is Darwin, de meest noordelijk gelegen stad van het land. The Territory, zoals het in Australië gekend is, heeft het imago van een groot natuurgebied en de weinige inwoners zien zichzelf graag beschreven als stoere, geharde natuurmensen. Twee van de meest bezochte natuurgebieden in Australië liggen in het Noordelijk Territorium: het tropische Kakadu nationaal park in het Noorden en het wereldberoemde Uluru-Kata Tjuta nationaal park in het Zuiden (Uluru was vroeger gekend als Ayers Rock). Het grootste gedeelte van de Simpsonwoestijn ligt in de zuidoostelijke hoek, terwijl de Tanamiwoestijn in het westen ligt. Het MacDonnellgebergte strekt zich ten oosten en ten westen van Alice Springs uit. Arnhem Land, een groot gebied dat aan de aboriginal bevolking toebehoort, ligt in het noorden van het territorium, en het Barklyplateau in het noordoosten. Pagina 3 van 7

4 New South Wales Nieuw-Zuid-Wales is een deelstaat van Australië met Sydney als hoofdstad, en wordt vaak afgekort tot NSW. Het is de oudste kolonie van de voormalige Australische kolonies van het Verenigd Koninkrijk. Het is onderdeel van Het Gemenebest van Australië dat op 1 januari 1901 zijn onafhankelijkheid verwierf. Het ligt aan de Oostkust van het continent ten noorden van de deelstaat Victoria en ten zuiden van de deelstaat Queensland. In het westen grenst het aan Zuid-Australië. Andere grote plaatsen zijn onder andere Newcastle en Wollongong. Toeristische trekpleisters in de staat zijn onder andere: Blue Mountains buiten Sydney met de Three Sisters rotsformatie, Hunter Valley, een wijnstreek en de Snowy Mountains, een populair skigebied Queensland Queensland is de noordoostelijke deelstaat op het Australische continent, onderdeel van Het Gemenebest van Australië. De "Queen" waar de naam aan herinnert is Queen Victoria, de monarch ten tijde van de vestiging van de voormalige kolonie. De hoofdstad is Brisbane. Het noordelijke gedeelte van de deelstaat, gescheiden door de Kreeftskeerkring is tropisch. Het zuiden subtropisch. Staat en economie Staat Australië is een parlementaire monarchie binnen het Britse Gemenebest. Dit betekent dat Koningin Elizabeth II staatshoofd is van Australië. Een gouverneur-generaal vertegenwoordigt het Britse staatshoofd in Australië. Australië heeft een Huis van Afgevaardigden en een Senaat. Het parlement wordt geleid door de ministerpresident. De landelijke regering houdt zich alleen bezig met zaken van nationaal belang. Elke afzonderlijke staat heeft zijn eigen premier, parlement en grondwet. Economie Export Het boerenbedrijf en de mijnindustrie nemen een belangrijke plaats in de Australische economie in. Hoewel in verhouding niet veel mensen in deze sectoren werken, zorgen ze voor driekwart van de totale export. Wolexpert Australië is de belangrijkste wolproducent ter wereld. Verder is het land een belangrijke leverancier van suiker, vlees (rund en schaap), tarwe, goud, ijzer, aluminium en bauxiet. Tegenwoordig is ook het toerisme een belangrijke pijler van de economie en worden de Australische wijnen steeds vaker gevraagd. Belangrijke toeristische trekpleisters Uluru of Ayers Rock is een reusachtige monoliet die centraal in Australië ligt, een gebied dat ook bekend is als The Red Centre wegens de rode kleur van de grond. De rots is een van de bekendere toeristische attracties van het land. In 1985 kregen de Aboriginals de rots terug van de regering. Australië werd voordien door de kolonisten gezien als een Terra Nullius, land dat aan niemand behoorde. Later heeft men Pagina 4 van 7

5 ingezien dat de Aboriginals eigenlijk de rechtmatige eigenaars zijn. Voor de Aboriginals is Uluru een belangrijke religieuze plaats. In hun religie is het beklimmen van de rots voorbehouden aan enkele vooraanstaanden. Ondanks dat zij de rots terugkregen, kunnen zij geen verbod opleggen aan anderen om de rots te beklimmen. Toch zijn er elk jaar minder en minder toeristen die zich aan de klim wagen. Sommigen uit respect, anderen wegens de zware fysieke inspanning die de klim vereist. De meeste toeristen bezoeken de rots bij zonsopgang of bij zonsondergang. Door de continu verschillende invalshoek van het licht lijkt de rots van kleur te veranderen, van geel tot donkerbruin. Uluru ligt in het Uluru-Kata Tjuta National Park. In het zelfde park op 50 km van Uluru liggen The Olgas, een prachtige rotsformatie die ook bekend is als Kata Tjuta. De meest nabij gelegen stad is Alice Springs. (440 km!) De Mount Kosciuszko bevindt zich in Nieuw-Zuid-Wales en is met 2228 m de hoogste berg van Australie. Voor het eerst beklommen in 1834 door Lhotsky (verworpen,maar misschien toch de eerste), maar Strzelecki in 1840 is wel erkend. Deze Poolse ontdekkingsreiziger gaf de berg ook zijn naam, naar de Poolse vrijheidsstrijder Tadeusz Kosciuszko. De havenstad Fremantle (door haar inwoners liefdevol "Freo" genoemd) in Australië ligt aan de monding van de Swan River. Nadat Fremantle in 1987 de America's Cup toegewezen kreeg, is Fremantle rigoureus opgeknapt. De toen gerestaureerde oude huizen doen tegenwoordig dienst als musea, kunstgalerijen, restaurants, hotels en pubs. Sindsdien trekt Fremantle steeds meer bezoekers van over de hele wereld. Dit komt niet alleen door de jachthaven met zijn mediterrane karakter, maar ook door de typische atmosfeer in de stad, die geschiedenis met het moderne leven verbindt. Het Western Australia Maritime Museum biedt een goed beeld van de onderwaterwereld en toont een verzameling voorwerpen die van verschillende schipbreuken afkomstig zijn, zoals het wrak van de Batavia. Het oorspronkelijke schip de Batavia werd in 1628 op de Peperwerf te Amsterdam gebouwd voor de Vereenigde Oostindische Compagnie. Het schip vertrok voor zijn eerste reis op 29 oktober 1628 vanaf Texel onder bevel van schipper Adriaan Jakobsz. (De leiding van de expeditie was echter in handen van opperkoopman François Pelsaert. In de VOC-hiërarchie was de schipper verantwoordelijk voor de behouden vaart maar hij moest wel bevelen aanvaarden van de commercieel verantwoordelijke, de opperkoopman.) Op 14 april 1629 kwam het schip aan op Kaap de Goede Hoop om te fourageren. Na 8 dagen vertrok het weer. Op 4 juni 1629 sloeg het schip lek op een rif van de Wallabi-groep voor de Australische westkust. Het wrak bevindt zich momenteel in een museum in Fremantle, Australië. De Cocoseilanden (Engels: Cocos (Keeling) Islands) zijn een groep atollen ten zuidwesten van Java in de Indische Oceaan. De eilanden vormen een extern territorium van Australië. Ze worden ook wel de Keelingeilanden genoemd naar kapitein William Keeling, die in 1609 daar is geweest. De groep bestaat uit 27 eilanden en heeft een totale oppervlakte van circa 14 km2. De 6 voornaamste zijn Westeiland, Zuideiland, Home-eiland, Directioneiland, Horsburgheiland (die samen de Zuid-Keelingeilanden vormen) en Noord-Keelingeiland. In 1826 arriveerden Javaanse en Sumatraanse zeelieden en vrouwen. De eilanden stonden onder Brits bestuur, administratief vallend onder afwisselend Ceylon, de "Straits Settlements", en Singapore. Op 4 april 1984 koos de Maleise bevolking ervoor dat het onderdeel van Australië wilde zijn. De Maleise bevolking woont op Home-eiland, de "blanke" Australiers zijn gevestigd op Westeiland. De totale bevolking telt zo'n 600 personen. (Deze cocoseilanden mogen niet verward worden met het cocoseiland 500 km uit zee van Costa Rica) Christmaseiland is een eiland in de Stille Oceaan 350 km ten zuiden van Java behorend tot het Pagina 5 van 7

6 gemenebest Australië. Er wonen ca. 500 mensen. Bedout is een grote mogelijke krater van een meteoriet voor de noordwestelijke kust van Australië van ongeveer 200km in doorsnede. De krater wordt in verband gebracht met de inslag van een groot projectiel 251 miljoen jaar geleden. 251 miljoen jaar geleden vond op aarde een grote sterfte plaats, de Perm-Trias overgang. In deze gebeurtenis stierf meer dan 90% van het leven op aarde uit. Sedimentmonsters uit deze krater lijken in leeftijd overeen te komen met het tijdstip van de Perm-Trias overgang en de geschokte kwarts die op de locatie wordt gevonden lijkt consistent te zijn met een meteorietinslag. Sceptici houden echter vol dat de vorm van de krater niet consistent is met een inslag. In plaats daarvan zou het verschijnsel anders uitgelegd kunnen worden, zoals een eigenaardigheid in de geologische structuur. Bovendien is geen iridium aangetroffen, wat normaliter gekoppeld wordt aan grote meteorietinslagen. Aangezien de ontdekking nog maar recent gedaan is, zal onderzoek in de komende jaren moeten uitwijzen of het inderdaad een meteorietkrater is. De Simpsonwoestijn (Engels: Simpson Desert) ligt in centraal-australië en strekt zich uit over het Noordelijk Territorium, Zuid-Australië en Queensland. Zij beslaat een oppervlakte van ongeveer km2. Ten Noordwesten van de woestijn ligt het MacDonnelgebergte, in het Oosten ligt het zogenaamde Channel Country, in het Zuidoosten gaat de Simpsonwoestijn over in de Sturt Steenwoestijn en de Tirariwoestijn en in het Zuiden ligt het Eyremeer. Verschillende delen van de woestijn zijn beschermd. Het oostelijke deel in Queensland vormt het Simpson Desert nationaal park. Het Zuid-Australisch gedeelte omvat drie afzonderlijke beschermde gebieden: het Witjira nationaal park, het Simpson Desert regionaal reservaat en het Simpson Desert conservatiepark. De Simpsonwoestijn is een zandwoestijn met honderden parallelle rode duinen die een lengte hebben tussen de 300 en 500 km. De gemiddelde jaarlijkse neerslag bedraagt 130 ml, maar door de grote schommelingen die van jaar tot jaar optreden laat dit zich niet voorspellen. De zomertemperatuur bereikt limieten van meer dan 50 C. Ontdekking van Tasmanië met de Nederlanders Abel Janszoon Tasman ( ) was een Nederlandse ontdekkingsreiziger, afkomstig uit Lutjegast in Groningen. Hij is het meest bekend door zijn reizen tussen 1642 en 1644 in dienst van de VOC, tijdens welke hij (in Europees perspectief) het Van Diemensland (nu beter bekend als Tasmanië) en Nieuw-Zeeland ontdekte. Zijn taak was het land te onderzoeken dat toen bekend stond als Nieuw Holland (het tegenwoordige Australië), waarvan de westkust al door Nederlanders ontdekt was, en om vast te stellen of het een deel was van Terra Australis, een vermeend zuidelijk continent. De VOC hoopte dat op die wijze dit continent ontdekt en voor handel geopende zou worden. Op zijn eerste reis ( ), voer Tasman van Batavia (het huidige Jakarta) met twee kleine schepen, de Heemskerck en de Zeehaen eerst naar Mauritius en van daaruit oostwaarts op op een hogere zuidelijke breedte dan totdantoe gedaan was. Hij miste op deze wijze Australië, maar ontdekte het eiland Tasmanië. Hij doopte het Van Diemensland, maar de Engelsen hernoemden het later naar zijn ontdekker. Na een kort onderzoek van het eiland, voer hij verder naar het oosten, en ontdekte Nieuw-Zeeland, dat hij Statenland noemde, denkende dat het verbonden was met een stuk land zuidelijk van Zuid-Amerika. Hij voer noordwaarts langs de westkust. Nabij de noordpunt van het zuidereiland, sloeg hij het anker uit in een baai, waar tijdens de enige ontmoeting die hij met Maoris gehad heeft, vier van zijn mannen gedood werden. Hij noemde de plaats Moordenaarsbaai, en zeilde verder noordwaarts, maar miste de Straat Cook, die het noorder- en het Pagina 6 van 7

7 zuidereiland scheidt, en nam daarom aan dat Nieuw-Zeeland een enkele landmassa was, waarschijnlijk een deel van Terra Australis. Tijdens de terugreis naar Batavia, ontdekte hij ook nog Tonga.Op zijn tweede reis, in 1644, volgde hij de zuidkust van Nieuw-Guinea. Hij miste Straat Torres tussen Nieuw Guinea en Australië, en zette zijn reis voort langs de noordkust van Australië, die hij volledig in kaart bracht.vanuit het oogpunt van de VOC waren Tasmans ontdekkingen een mislukking: Hij had geen geschikt handelsgebied gevonden, noch verbeterde zeeroutes naar bestaande gebieden. Gedurende meer dan een eeuw (tot de tijd van James Cook), zou de reis van Tasman het enige Europese bezoek aan Tasmanië en Nieuw-Zeeland blijven. Australië werd nog wel enkele malen bezocht, maar meestal alleen bij toeval. Pagina 7 van 7