Landbouwhogeschool-Wageningen CENTRUMVOORLANDBOUWKUNDIGONDERZOEKINSURINAME

Transcriptie

1 Landbuwhgeschl-Wagenngen CENTRUMVRLANDBUWKUNDGNDERZEKNSURNAME ARBEDSKUNDGNDERZEK VANHUTTEELTKUNDGE WERK- ZAA'HEDEN T.B.V.NATUURLJKEVERJNGNG VAN HET DRGLANDBS (nderzekprject7u/8) C.F.W.M. vn Meyenfeldt Verslagvaneen nderzekverrcht nderledng van r. N.R.de Graafenr. F.J.Staudt jun975

2 NHUD. Samenvattng 5. Vrwrd 5. nledng en prbleemstellng 5 h. Methdek 6 5. Utverng Algemeen Tjdstudes Markeren Vrjstellen 5.. Lchameljke arbedsbelastng en klmaat Resultaten 6.. Waardehut markeren 6.. Vulhut markeren 6 ó.. Vrjstellen Tjdstudes Hartslagfrequentemetngen 6... Energeverbruk en arbedscapactet 7. Dscusse 8 7./.Markerenvan waardehutenvulhut Vrjstellen 7... Tjdstudes 7../. Hartslagfrequente- en bz. energemetngen 7.H. Ttaal bendgde arbed vr een vrjstellng.. 8. Cncluses ^ 9. Lteratuur 5 Bjlagen

3 SAMENVATTNG ndtrapprt wrdteen verzchtgegeven van dewerkzaamheden ten behevevan hetprjjct7**/l8» velkeplaatsvndenn de prefperken vand. prjecten 65/en 67/9. Gedurendede maandenfebruartt me 975s hetveldwerk verrcht. De meetgegevenszjnzveelmgeljk verwerkt. De belangrjkste zaken denaarvren kwamenzjn: -dettaal berudgde arbed bj een vrjstellngvareertvan,^-5»9 mandagenper ha; - detegankeljkheden desamenstellngvan depstands van grtenvled p ;e bendgdearbedper ha; - hetvrjstellen valtte classfceren als lchte lchameljke arbed; -devrgesteldearbedsgangten aanzenvan het markeren met pneuw bekekenwrden p haardelmatghed; -vrjstellen kan, arbedstechnsch en hutteeltkundg bezen, ntarefutgegeven wrden.. VRWRD Dt rapprtgeefteen verzchtvande arbedskundge actvtetenn het kadervan hetprject 7U/8, utgeverd n deeerstetwee kwartalen van975 Bj hetveldwerkverleenden J.A. Jubtana, H. Sabaj, M. Narsngh en T.F.C. Chn A Fat assstente, waarvrmjnharteljke dank. De herende GraafenStaudt, de als mentrenvrde begeledngzrgden, wrdeneveneens herbj harteljk bedankt.. NLEDNG EN RBLEEMSTELLNG Aangaandede hutteeltkundge aspectenvannatuurljkeverjngng van hetsurnaamsedróglandbs wrdendrhet CELSreedssnds 965 teeltpreven gedaan, vrtbuwende p werkdr de Denst 's Landsbsbeheer (L.B.B.) verrcht.n dezepreven wrdt vral gezcht naareenmgeljkhed m mnderfrequent nderhudaan de cultureste geven, met behud vangede resultaten. Vrlpg kangesteld wrdendat utde lpendepreven bljktdat besparng p hetnderhud zekermgexjk s. n het verleden zjn kstenberekenngenvande werkzaamhedenn de natuurljkeverjngnggemaakt welkezdanghg utvelendat L.B.B, beslt hetsysteemvrlpgnet tete passen. Genemde kstenberekenngen stelden peenn hetverledentegepast, vrj ntensefteeltsysteem. Het delvandt nderzek (prject7^/8) s het pneuw verzamelen van betruwbaarcjfermateraalvaneenverbeterde werkwjzen de verjngngscultures, mdaarmeeeenneuwekstenberekenngmgeljk te maken. Hetcjfermateraal wrdtverzamelddrmddelvan tjdstudes, aangevuld metergnmschestudes aangaandedelchameljke arbedsbelastng. Het cjfermateraal wrdtvrtsz verzamelddat extraplatenaarpraktjkmstandghedenmgeljk s.

4 - 6 - Dtnderzekbekjktn het "bjznder hetmarkeren van waardehuten vulhuten het vrjstellen. uderepublcates verdehutteeltkundgeaspectenzjn: LANDSBSBEHEER ( ),SCHULZ (96), BERBM (965;967a, b, c), STERRNCA (968), WERSUM (97), GETELNG (97),ZNDERVAN (97), JNKERS (97M,SCHELTENS (975) en VN MEYENFELDT (975). k. METHDEK Hetnderzeknderschedtdevlgende nderdelen: a. Tjdstude. Cntnuzjntjdwaarnemngenverrcht, meteen drewj zer-stphrlge vanhettype drlper, bjhet markerenvan waardebmen, het markeren vanvulhutbmenen hetvrjstellen. Tegeljkertjd zjnprduktemetngenverrcht, te vetenaantallen bmen per bekende ppervlakte, enzjntegankeljkheden entemp's geschat. b. De lchameljkearbedsbelastng. Tjdenshetvrjstellngswerk werd dehartslagfrequentegedurende 5 dagendrlpendgevlgd. Gemetenwerdaantwee prefpersnen,êén 's mrgensendeandere 's mddags. kwerd6xperdag,steeksprefsgewjs (x 's mrgensen x 's mddags)gedurende 5 mnuten ( mnnledng, mn meten) eendraagbaredrgegasmeter pdeprefpersnenaangeslten. Dezemeterregstreerdedettaleheveelhed utgeademdelucht (ventlate)envngeen klengedeelte (,6$)neenballn p, welk mnsterneen veldlabratrum pzuurstfgeanalyseerd werd. Ut hetverschlnzuurstf metde butenluchtkandeverbrukteenerge n klcalreënper mnuutberekend wrden. Herbjsgebruk gemaakt vande berekenngswjze zalsaangegevendrhettnger (965» blz.5 e.v.).tevenszjntjdensde belastngmetngen prduktes, terrenmstandgheder., weersmstandgheden entemp'sgemeten f geschat. 5. UTVERNG 5..ALGEMEEN Denderzchtebsverksaamheden waren: a. Markerenwaardehutndversegedeeltenvan deprefperken /9 A, ; gedurendettaal 7 mandagen werdenarbedsstudes verrcht. b.markerenvulhutndversegedeeltenvan hetprefperk Mapanebrug; gedurendettaal 5 mandagenwerdenarbedsstudes verrcht. c. Vrjstellenndversegedeeltenvandeprefperken/9 A, en Mapanebrug;gedurende5mandagenwerdentjdstudes verrcht, waarnder 9 mandagendr mddelvantjdschrjven; tevens werden gedurende k dagen (n/9 A, Ben n Mapanebrug) hartslag-en energemetngen utgeverd;demetngenvndenverspredplaatsn de maandenfebruart/mme975. n ttaal werdenmetngenverrchtaanvjfpersnen, nl.twee bj hetvrjstellngswerk,êên bj het markerenvanwaardehutentwee bj hetmarkerenvan vulhut. Het nderzekskaraktervanhet werken de beperkt beschkbare tjd letennettedatvan meerpersnen metngen werden verrcht.

5 - 7 - Dewaardehutmarkeerderwaseenpersn metengeervarng (ca. maand)en hetzelfdegeldtvrde vulhutmarkeerders (ca. weken, resp. dagen). Tjdensdetjdstudesheeftederearbeder zjnegentemp kunnen bepalen. 5.. TJDSTUDES 5... Markeren Detjdstudesvndenplaatsndeslatestrkenendeplts van behandelng van/9 A, Bennenkeleplts van Mapanebrug. Vr een verzcht vanreeds utgeverdeteeltkundgehandelngen wçrdtverwezen naartabel. Een utgebrederverzchtvande verschllendehandelngenstevndenn hete deelvan dt CELSrapprt (VN MEYENFELDT, 975). Vreenndelngvande prefperken ze Fg. en g.. Hetgebruktegereedschapbestnduteen huwer,een vjl, twee drmddelvanjzerdraadaanelkaarverbndenblkjes van ca. 5cc gevuld met verf, eneenverfkwast. Vrhet waardehutmarkerenwerd rde verf,en vrhet vulhut markerengele verfgebrukt. De verfblkjes werdenederemrgenaande bsweg bjgevuld ut5-lter blkken. Er werdgewerktneen- meter bredestrk. De waardehutmarkeerderwaseengedewaardesrtenkenner. Eênvandetwee vulhutmarkeerderswas nesdeander (schrjverdezes)gedeelteljk, ervaren. Verderwarenergeen bjectevenstructesaangaandehetmarkeren verstrekt maar werd meer pnzcht engevel vertruwd,dt mdat hetvulhutmarkereneenneuwaspectvande vrjstellng was. Gemarkeerdwerdenallewaardebmen > cmdbhdrmddelvanhetaantwee kantenaanbrengenvaneenrdestp p,5 menvrtswerdeenaantal vulhutbmen >,5cm resp. > hcm dbhgemarkeerd drmddelvangele stppen p,5 m (VN MEYENFELDT, 975). Arbedsfyslgschemetngen zjnnet verrcht mdat hetwerklchameljknetzwaars. Eerder kan. ersprake zjn vaneenzware mentale belastng. Herzjnevenwel geengegevensver bekend. Eenpstandsbeschrjvngsgemaakt naartegankeljkheden aantalte markeren bmen/ha. Detegankeljkhed's utgedruktneen vjfdelgeschaal. plpendevan tt 5 neemtdetegankeljkhed af. VreenverzchtvandemschrjvngwrdtverwezennaarBjlage. Behalvedetegankeljkhed zjn kdeaantallente markerenbmenper ha vandrektenvled pdegemddeldetjdvrmarkerenper bm. Ten behevevandetjdstude zjndevlgende arbedselementen metcdenummers (t/m ),nderscheden:. Lpenvanaf bswegnaarwerkpleken terug;. Verfptjes vullen;. Huwersljpen; h. Bmzeken; 5. Bmmarkeren ; 6.Rust (ncl. pauze's krterdan5 mnuten); 7. verleg; 8. Strng; 9.ersnljkeverzrgng;. Wachten +pauze (>5 mn);. Lpenn verband metaard vande prefperken.

6 - 8 - ad 8 : Strng kan hetgevlgzjn van wespen, meren, regen, enz.; ad 9 ' ersnljkeverzrgng,zalsnsmeren met ctrnella, rerganserenvande kledng; ad : Wachtenalsgevlg vandeaardvandeprefen/fprefperk zals bjv. wachten pdetjdwaarnener (dtelement kmt, evenalshet vlgende, bj werkenndepraktjknet vr); ad : Verhuzenvan heteneplt naarhetandereplt fvan het ene vaknaarhetandere vak. Tan behevevande verwerkng zjndearbedseementenngedeeld n categreën:. Drectprduktef: lpenvan bmtt bm (bm zeken); bm markeren (elementen hen 5). ndrectprduktef: vrberedendewerkzaamheden (vullen rugsput, sljpen huwer),lpenvanafbswegnaar werkplekenterug (elementen, en ).. Net-prduktef afhankeljk: rust, persnljkeverzrgng, verlegenstrng (elementen6,7» 8en 9). V. Net-prduktef nafhankeljk:pauze (>5 mn),wachtenalsgevlg vande metngen, lpenvanpltnaarplt (elementenen ). ad. Spreektvr zch. Dt wrdt $ genemd. ad. Dezewerkzaamhedenzjnedere werkdagndzakeljkngeacht delengtevande werkdag;dtseenvastetjdutgedruktn mnutenper dag. ad. Detjdhervrbendgd s utgedruktnprcentenvan categre. Helangerde werkdags hemeer mnutenrust, he meerkans pstrnge.d. adv. Dezecategre bestaat utdete vermjdenelementenneen werkdagendeextraelementenalsgevlgvandeaardvande prefen/f prefperk Vrjstellen Detjdstudes, waarnderhettjdschrjven, vndenplaatsn deslatestrkenvan/9 A, B,deplts met behandelng van/9 A, BenndeD-vakkenvan Hapanebrug,gedurende5 mandagen. Vreenverzchtvandereedseerderutgeverdebehandelngen wrdtverwezennasrtabel _n Fg. en zjnresp.deprefperken /9 A, Ben Mapanebrug getekend.hetgebruktegereedschap bestnd bj hetvrjstellenuteen huwer, een vjleneeneenvudgezelfvervaardgderugsputgevuld meteen 5% plssngvanestern (a..,-'+,5-t) n deselle. Erwarenenkelegevuldeblkkenvan lter aan de bsrand geplaatst, alsmedeenkelereservejerry-cansvrde rugsput. edere mrgenwerdenderugsputenhalfgevuld (ca. 6 lter) enwerd eventueeleen reservejerry-canmetvergfmengsel (ca. lter) mee naarde werkplekgenmen. Hetgewchtvandelegegftsput bedraagt /" Erzjntjdstudesutgeverdbj arbeders waarbj kgeljktjdgtegankeljkheds-, temp- enprdukteschattngen (aantallen bmenen ppervlakte) werdengemaakt. Er werdgewerktn mbrede strken. /ca. kg,datvandehalfvlle ca. 8 kg.

7 - 9 - Tabel. Tjdstppenenbehandelngenutgeverd naexpltaten de vakkenwaarnhetnderzekplaatsvnd cde jaar van zuverng ndergrens (dbh n cm) jaar e vrjst. vanvrj stellng e e vrjst. vrjst. vrjstellngsndergrens n975 (dbh n cm) Kamp 8 beh. vak /9A beh. vak /9B slate /9 A, B en C Mapanebrug 9-/D -4/D -/D5 -U/D5 -/D8-4/D k ^ Detweearbedershaddenhet werkreedseen maandlang utgeverdzdatzj er netnbekend mee waren. Derutnentbrakechter ng, wattt utngkwamnhetsms meljkaanhudenvande m breda werkstrkeneen verkeerdevlgrde bjdekeuzevan bmen. Het temp werddankgemddeld p85 (zebjlage ) geschat. Dearbed verestgeenschlng. Gedurende h dagen werdentjdens het arbedsprceshartslag-enenergemetngenaande arbedersutgeverd. Deresultatenhervan zjnvermeldndehfdstukken6.. en6... Een pstandbeschrjvng sgemaaktnaartegankeljkhed en aantalteelmneren bmen. De vrjstellngsndergrens wassteeds cm dbh met utznderngvandeplts met behandelng n/9 A, B. Daar wasde vrjstellngsndergrens 5 cm dbh. Bmen >5 cmdbhwerden geacht drdezuverngreedseerdertezjngeddenzjn dus net behandeld. Vrdetjdstudes werd het werkngedeeldndevlgende arbedselementenmet cdenummers:

8 < * -p CTN CD M CM M V cö a! > x CD c xs m a x ra > m +» +* ta - -H ClJ ra ) 'r n CD > es H S rhc CD r-h r <J> XS CD (Ö T r 54 CD Cd C CD Ü M f- r«cd < -d fe Ö C cq > Q* a H p N CD X " ES d <D -H S fn ^ ta > -«J4 C CD CD ^ 'M «r-t «S CS ca W H c S* -H C C T +» S a es ( c ),û c a> n n " +» C ' M +» C c, fn c C <H H rt -H ï«<p rh S h +» CÖ CD ) s-, e «s CD CD CS >.p S <H (. H

9 N 4 5 /A 4/ V /S V 4/'A 8 /Ù 4/ D Ljn / D5 V 4/ D /A /55 4/ A / /A A5 Dâ 4 D8 V.versebt van de plts.^et behandelngscd.es - an het prefveld ïapane crug. Vr ae betekens -an de relevante cdas ze Tabel. schaal :4.

10 - -. Lpen vanafbsweg naarverkpleken terug;. Rugsput klaar maken; -vullen; - pbergen;. Huwer sljpen; k. Hakken en sputen; 5. Bm zeken; 6. Rust; 7. verleg; 8. Strng; 9. ersnljke verzrgng;. Wachten + pauzes (> 5 mn);. Lpen.v.m. aard van de prefperken. k her (ze 5..) zjn h categreën te nderscheden:. Drect-prduktef: elementen k en 5 ( = $).. ndrect-prduktes: elementen, en.. Net-prduktes afhankeljk: elementen 6, 7» 8 en 9 (= %). V. Net-prduktef nafhankeljk: elementen en. 5.. LCHAMELJKE ARBEDSBELASTNG EN KLMAAT De gebrukte arbedsfyslgsche apparatuur bestnd ut de vlgende nstrumenten. Vr de hartslagfrequentemetng werd een telemetrsche cardtachmeter gebrukt (een Helge -kanaals). De zender werd aan de zjkant van een rugsput vastgemaakt. De tjdstude werd eveneens telemetrsch (d.m.v. een walke-talke) vergesend. Regstrate van hartslag en tjdstude vnd plaats n een veldlabratrum aan de bsweg met een Sny -spren-cassetterecrder. p het CELS werd naderhand d.m.v. de -slagen-methde (x per mn.) de hartslag bepaald. ntvanger en recrder werden geved dr een Hnda-aggregaat van watt. Vr de ventlatemetngen werd een ergsprmeter naar Mueller-Franz gebrukt; deze werd nder de rugsput bevestgd. De - metngen werden va de paramagnetsche methde met een Servmex - analysatr A 7 en chemsch (ter cntrle) met een Schlander (methde Haldane) geanalyseerd. k zjn er bj de arbeders, aan we hartslagfrequente- en energemetngen zjn utgeverd, van te vren arbedscapactetsmetngen met behulp van een fetsergmeter gedaan. Verder werd het basaal metablsme berekend ut de lengte en het gewcht van de prefpersn. De weersmstandgheden werden tjdens de hartslagfrequenteen energemetngen bepaald dr herhaalde metngen van relateve luchtvchtghed, temperatuur en wndsnelhed. De lchtntenstet was laag (ca. % day-lght factr (VN MEYSNFELDT, 975)) 6. RESULTATEN 6.. MARKEREN WAARDEHUT n Tabel staan de meetgegevens van 7 dagen vermeld. Met betrekkng tt de tegankeljkhed, de meer extreme waarden en alsmede h kwamen net ver grte ppervlakten vr. n Tabel zjn deze waarden wel pgenmen, maar deze gegevens zjn aan de hand van klenere ppervlakten verkregen. Klm: k van Tabel s drect benvled dr de varabelen n de klmmen en.

11 - - -J r -* r - V t f t * * ( f t ; cf- r >- p W f) pj * p> r - r~ * N -Cr._» r vr. vn VC tf vn JS- 4sc VJ C» *» vx N v r _» *. _ A ur c -j c r V -J» V t v p- C r * V GD r r * C r N y -v ^.--. u> ->~* -H ra *^, " f- cf" H. C-J. ) tsr* b anke- aan held mar!v c+ e- <T> n mh- C+ \ t r te drec 8* ^ a «' C CD j :,.J!» a ^" N Jr- - % ^ ' er w _; ^ H- B - y p ^ rf *"«- pj a < p- h- p H- S p. r S' (5 < et- 'r C ^ M * M» ra ra H- S J. H, J ra h! ra» t^ tn ' ' J p ra < ra _ - p ' S J CJ. ra ) ra F' C > p- \J fc V» Vä. C : ~J «! ( V j *! v c -» : c»! v CTN V * CD *» c c ^-» N \# > --! -a C c vc t* - v* Sr vn, v - s* V v v -v c r\ -fr- *» C CA \» > - :"" >» J v t» c r CN V v V. ~A N V* C N V -Cr- C - -, r\) s» r vn 4 r -F- %* \n V) % C 5 ' -* C «# r^ VX \«^ V v <# c tf Jl \_n ]> ^-^ * c (.- H > } cf pj h CR Q> t-. w. Mj H- a?(t >** ^ ó S'y (Î 4 M H- fl> C-. V B*! J c+ C (!) J Hf! p! «+. f» ; ' fd ra J H" Qj ra ra (t J. ra ra *d p v H" r * H- 5 ö M. JT; - ^- > M- - s Cd H ra H c-- H' ra

12 - 4 - Ut de gegevens van Tabel bljkt dat de tjd vr de categre "net-prduktef afhankeljk" ca. % (gewgen gemddelde) van de van de categre "drect-prduktef" s. Verder dat de tjd vr de categre "ndrect-prduktef" genddeld,45 mn per dag s. Herbj zj pgemerkt dat er krtere lpafstanden waren (nrmaal 5 a) en dat deze tjd daardr msschen ets te laag utgevallen s. n Fg. s Tabel grafsch weergegeven. Bj een lager aantal bmen s het verschl n tjd per bm tussen de tegankeljkhedsgraden en grter. De lp- en zektjden wrden nameljk relatef belangrjker en daardr neemt de nvled van de tegankeljkhed te. Wskundge tetsng van de verbanden heeft net plaatsgevnden. Het temp werd steeds p geschat (ze Bjlage ). Het verfgebruk vas lter vr ca. 7-8 bmen. Tabel. Bendgde tjd vr het markeren van waardehut (bmen > cm dbh) n relate tt de aard van het bs. Dageljkse gemddelden bepaald n /9 A, B (Kamp 8); vr verklarng categreën ze Tabel. datum () tegankeljkhed () aantal te markeren bmen/ha () categ (mn/bm) (4) reën (mn/bra) (5) ttaal/ mn. (6) 6--T5 4,497,5, ,86,64,8,6+,99, *9 >*57 657,66,549,547,66,55,55,79,64, ,5,5, el 68,55+,55, ,9*,8,9,4,4, ,8,6+,,6,9, ,5,5, ,67,6, U ,54,+,5,+,587, ,59,5,58

13 - 5 M m «X ft: U. U : ffl S U. U > U» S -»-> SC U ft: u x SC LU < U ««* c CM) %r AARDE BMEN?. z U U s SC cc < U l~ _J <, * < <»»» Gt» e XJ u ) ft *r- H f U ) CD AÎ U «$ ve ma per h <a H CJ + TX» <ü Utf ft ^ cd? a> ^ H CU ende d marker m c w -y bandtu aantal et ver n het «) «HD H (4

14 MARKERENVULHUT n Tabel k staan de gegevens van de tjdstudes vermeld. De tjd bendgd vr categre "net-prduktef afhankeljk" bedreg,5$ van de van categre "drect-prduktef"; bj het waardehut markeren was dt,$, zdat deze waarden sterk vereenkmen, wat te verwachten was. Het temp was vr markeerder steeds en vr markeerder steeds 7 (ze Bjlage ). De tjd bendgd vr categre "ndrect-prduktef" was gemddeld ^5, mn per dag. Dt getal s aan de hge kant dr de abnrmaal lange lpafstanden (nrmaal s 5 m). Daar het aantal te markeren bmen/ha n prncpe net z sterk uteen lpt (ze Bjlage ) s deze varabele weggelaten en n Tabel 5 alleen de tegankeljkhed als varabele genmen. Dt mplceert dat de aantallen/ha net dudeljk nvled hebben p de drectprdukteve tjd per bm. Tabel 5. Verband tussen tegankeljkhed en de drect-prdukteve tjd per bm van twee verschllende vulhutmarkeerders tegankeljkhed drect prdukteve (mn/bm) tjd markeerder k *,+86,785,577,66.U9» Dr nervarenhed te weng bmen gemarkeerd. Tabel 5 vertnt, markeerder buten beschuwng gelaten, de tendens dat he beter de tegankeljkhed s he krter de bendgde tjd per bm. Dt stelt welswaar maar p metngen maar tch geeft het de verwachtng weer. Dat het aantal te markeren bmen/ha geljk gesteld wrdt heeft zjn grndslag n het fet dat het maar klene verschllen zjn n vergeljkng met de verschllen bj het waardehut markeren (ze 6.). Er zjn te weng waarnemngen m een kurve zals n Fg. te tekenen. Bj veel meer waarnemngen was het aantal te markeren bmen er wel n te betrekken. Categre V wsselt sterk (Tabel h) maar dat s weng nteressant (ze Dscusse). Het verfgebruk was lter vr ca. 7-8 bmen. 6.. VRJSTELLEN 6... Tjdstudes n Tabel 6 staan de gegevens van de tjdstudes, waarnder het tjdschrjven, weergegeven.

15 - f. Ö >~* H* " ) H H- -; t* d- ffï5 S"* r! H' F-» Cft * (S a 9 S {t * s* m ) h p. > hj s f» r 5» <! h< m»-** S H. f ^ j r> H ta r << C H- > S f" _» p. en n> "«p ^ H- tf «8 s <s 4 * (S H D' r ra c+ t w D' «!** () 'J f H. H " D r 4 ta f _ s" p ta H- f!> S» * T, rf a p p s - A» h <! H p. CR 4. en >» > c+ H fl> c+ H- w fr" rt>»-» (!> f H- M - et sa t ( D J p. p...."6 - C" V/l *> r g f!> <H- c-»- <* VJ " *Sl : * : -4 : ^'" '. - ; ^ ^ * * t -..»- t \J\ _ V ""-». A»^-' f ~ \/ -^ «A y S, r *...«' r r -p" u> \À ^> "^ -» ~ j» *' -* S V> -t CT\ -» N ;, 't C! u ' -"" v! v! ; ^s^ U t!» - t. v* ; ~J> ; ^»n *" ""* * ; r *t ' ^4 t -4 vn >. "BA V * *w > CTN ->.p UJ ^_n \ -4 CT, \ V -J r VJl '. # M»» c».'-*>. -^ >A <J r «^ X V» & -- X ~ u> J V* ~ * -^ -~ *"*-»* Ä "v-a ^r~ a " >_- ** ^_x -.--> 4r". -», c ^ Ä \J '.H V CD s-*. «A \n U) «\ u ÛD vn ^ ^. _ A W ~] 'SÄ ~J '> -~ <^^v ~^. S-M >- > <* -" r <«h r v **~T _JV \ * tr * «. V r v >* jr- J=- -- c- -p- 4=- \J ; SS a " S ' v *-** e" ; H> ' "*"^* ' ; f» :», ~-~, a' :. -; s * * " g' ta g f * H- CJ. (X!V(K fs' ffl a> 5 H- X «fl>?!» ES -A' D 4 Cf S* rr tflt H S M t-h M '-" * ' B ' H ' M, H ; * "*~*^ p. ; C«M M y e* a. Q H- a> f»s f) - & Ct p c+ a> tn 4 (ï> ^ CD fj M H a» H p> a CD H r ) 4 SD 4 ^' a> : (. ft H y* V m % fa H H- è-* (& rthj - tv fl> ( Ö, <J «^ a> -b trj rb 4 W A. ^>* T Ö CD * h! (g». <! H < >t h V? ( 4 H- t» fl * H- 9 * n> c+ h - C.j. «<! W ) a fr p!^ s C» g H < 5" f tf- --*. c/ CD S V L S» a D" ' a Q eu H- C J. T ^ ïfl (!> Q T> H' S Q f» r

16 8 - Tabel6.Bendgdetjdenvrhetvrjstellenvan bmen > cm dbh resp. > 5 cm dbh. Gegevensbepaaldn/9 A, Ben Mapanebrug; tempvr alle dagen 85;vrverklarng categreën zetabel categre V datum () arbeder tegankeljkh. () aantal te elmneren bmen/ha () per bm (mn) (U) per dag (mn) (5) per bm (mn) en % van (*) (6) per dag (mn) (7) --75 M.N.C. 5,865 8,*7,7 (8%) _ --75 M.N.C. H.S.C. *9,66,59,66,65 C*$),* (%) 57,U --75 M.N.C. H.S.C. 575,5,9 +9,5,65 (5),68 (5 6, M.N.C. k 5,669 9,*, (5*), M.N.C. H.S,C. U 5 5,86,76 6U,6, (k%), (%) 7, H.S.C. M.N.C. 5 7,977,856 5,9,5* (6%) - (56) 8, M.N.C. 6,U,+9,65 (65 69, M.N.C. 6,8 *9,,U (%),8 8-» -75 M.N.C. H.S.C 5 95,959, *,*,68 (7/,7 (65 9,68 9-* M.N.C. H.S.C. H.S.C. M.N.C. k h ,99,867,7^5,76 66,6 7,5,7 (7*),68 (85,98 (56), (%) 5, *, 6 5-^-75 M.N.C. h 5,7 l*,,* (9/ H.S.C. H.S,C. k k 5 85,96,5 8,,59 (%),8 (95 *,

17 - 9 - Tabel 6 (vervlg) M.N.C. M.N.C.,97,7 6,5,,59 (*) (8*) 75,** 7-^-75 M.N.C. M.ÏÏ.C. 5 Ó,6+5,57 *5,99,5*,8 (8*) (6*), 7-U-75 9-U-75 H ««C H.D.C H.S.C ,,96,7 77, '*5,,5,5,5 (5*) (**) U, M.N.C. 5, 7,,* (k%) 9, -*-75 M.N.C. * 55,5 5,, (*) - -l*-75 H.S.C.» 5,9 5,,85 (%), )+J+-75 M.N.C. 5,9 *H,,9 (58) H.S.C. 95,59 *6,, (*) 5, U-5-75 H.S.C U5,9 57,,89 (5*) 55, M.N.C. M.N.C. 65,758,*9,.U W,7768*) 8, H.S.C,8 *,, (*) - gemddeld: *9,l* 9,7*** De vrberedende werkzaamheden en het lpen naar en van het werk namen gemddeld edere dag*9 mnn beslag. Rust, persnljke verzrgng, strng en verleg vrmden gemddeld bjna * van de drect prdukteve tjd. Dt percentage s k bj het vaardehut en het vulhut markeren gevnden. n Tabel 7 staan de varabelen naast de drect prdukteve tjd per bm*vermeld. Bj tegankeljkhed s er sprake van een lagere tjd per bm bj een hger aantal te elmneren bmen/ha. Bj de tegankeljkheden, en* s deze tendens net dudeljk terugte vnden. De lptjden nemen een veel mnder belangrjk deel der drect prdukteve tjdn bj het vrjstellen dan bj het markeren (ze6. en 6.). Het grtste deel van de drect prdukteve tjd bj het vrjstellen wrdt ngenmen dr het hakken en het sputen. De nvled van de tegankeljkhed wrdt daardr gernger. Den Tabel 7 aangenmen grenzen van 6en 5te elmneren bmen/ha zjn gekzen.v.m. de realtet. Bj eerder nderzek (VN MEYENFELDT, 975) p grtere schaal werden waarden gevnden tussen deze grenzen.n Tabel 6 zjn gegevens, gemeten p klene ppervlaktes (,-, ha) vermeld. Hern zt meer varate, echter de praktjkstuate s het net.

18 - - Tabel 7. Verbandtussentegankeljkhed,aantalteelmneren bmen per ha,endedrectprduktevevrjstellngstjdper bm. Gegevens uttabel6. Aantallen < 6en >5weggelaten aantal /ha mn/bm ' teganlejkhed tegankeljkhed aantal/ha mn/bm 85 5,7, ,,959 6,57 5,,+9 5,9 gemddeld ^,8 5,76,7^5 6,U +5,9 6,8, ,856,8,97,,7,6+5,59,977 gemddeld + * h k h k ,U7,867,9,7,5,5,76 5,865 gemddeld 65,957 gemddeld 5 5,86,98 * 5 * 5 6,59,78 gemddeld 5,5» Net n Tabel 6 terug te vnden; de geeft nl. dag-gemddelden. Kenneljkheeftdetegankeljkhed (ze kbjlage) alleen bjde meerextremetegankeljkheden veelnvledpdetjdper bm. Tegankeljkhed geefteengemddeldetjdvan,89mnper bm. Tegankeljkhed 5 (netn Tabel 6 vermeld, datzjn nl. daggemddelden) geeft vr 5 bmen/ha gemddeld,bmnper bm. Bjde tegankeljkheden, en ^verschllendetjden naaraantallenen tegankeljkheden nderlngnetdudeljk. Bj dezetjdstudesser vanutgegaandatde dameterverdelng steedsdezelfde was.dkke bmenvergen meertjddandunne, het gaatechterm hetgemddelde. Een bjzndere bms bspapaja (Ceppa s?p.) welkedrhaarhgesteltwrtelstameljkveeltjd kst (gem.-u mnuten bjdameters < cm dbh).deze bm reageert echterergsterk p hetarbrcde waardrfrllen msschennetndg

19 - - s en vlstaan kan verden met alleen sputen. Dt kan nde tekmst een tjdsbesparng geven. Het arbrcdegebruk was lter vr ca. 5 bmen Hartslagfrequentemetngen De resultaten van de hartslagmetngen zjn weergegeven n Tabel 8, Arbeder H.S.C, heeft ver het algemeen een lagere hartslag dan arbeder M.N.C. De gemddelde hartslag vareerde van 8U-5 s/mn vr de drect-prdukteve werkzaamheden. Terwjl de hgst gemeten waarden gemddeld net bven de Wh utkwamen. Bj de verge elementen zjn geen hgere waarden waargenmen Energeverbruk en arbedscapactet Tabel 9 geeftde resultaten van de energemetngen tjdens het vrjstellen. De waarden vareerden van, tt U,8 kcal/mn. De hartslagf requentes tjdens deze metngen vareerden van8u tt 8 el/mn. De persnljke gegevens van de twee vrjstellngsarbeders staan vermeld n Tabel. De arbedscapactetswaarden zjn verkregen ïn.b.v. fetsergmetertests. n Tabel zjn weersgegevens vermeld vr de verschllende dagen. Tabel. verzcht van de vreersgegevens tjdens de arbedsfyslgsche waarnemngen bj vrjstellen datum plaats relateve luchtv.h, (%) --75 /9 A, B Kamp temp. ( C) 7, 7, wndsn. tjdstp pmer- (m/sec) kngen,.5.5 * /9 A, B Kamp h 97 ^,5 6, 6, _,, 8. 9.*5. regen 8-^-75 Mapanebrug ,5 8, 6,5 _,8, regen 9-^-75 Mapanebrug , 8,5 8, 9, 8, «.,,5,,5 9..*5.5.Î+5 5.

20 - - m rï E,-r S» *»» rh t t- v CJ M tr, M H CD a a) a 'd H CL/ CÖ 6 > H.s as»- N M N! \ VJD cû -- N \ C A N! u\ c J c c (' t <n N m t c s t- c t c~ *.) tu > a s ) v r tl C > d S ÖÜEH C S, ) p ö CD / B C Ö U f.h t> 'd -H g -H ><; *-*_ S C «J H CL> aj S w bû > fn! VD \ r ï t C) T CJ t CD C C ^. -a\ -*- \ t t \ t- \ N v CA c CA c^ \ <u.d p a a) s eu <U C <d H <U rd f-f as ft CVU <u vu. 'H, - <*-» G ) SH S* +5 CJ* CL) CD ft u cô H c -p a U a <L> cy eu x ft ü tö > <ü ^~- d C H «-- ) H Ö ( a eu 'Ö ö eu <d a» ä <d rh S a tj H "Ö B> g r, "* ««cp a ca b,c <t> -d «d ß rh Ö fl> «d r Ö H S (D Ö W) «d H p p p a> <- >. c g a eu a> fc r-t C \ X\ 4* S\ T~* r t -^î" N ' # Lf\ r Ä ^ L^ t C» T- -dr v N ^-^ «* S CM : tr\ «k. CM * T\ -=r * r\ CM M, r _ c N ' ' c c t LTS» r -=r # -* C CM N N \» T CM ^~* f t- N ; K S ' ~l l ' en ; A.' -- Ï!» lf\ : j C ^ ' j ^ t C en _* M C C. X -a- N C t - '~*' A J CM A z c c A T\ «V t CM. * j N : m. c : ~~* : - *. ' A ; «v Vu ; r T " ^* *v r M ; r t C T t ^- CM ^^ ^,! N j ' : t/% : c ;! " ^ J L_j t c-, : «; ' - * CM CM * ' p c *9 a tu a> d eu k 'Ö p.- S CD CD C n a> CD n CM en TN : t ; C\J : -^" A t t ( C /N t! -=* N! ^ f CM! -r fn t -" C TN lr N p Ü a H p > H W c /H a> ce aï bû t a) a a> cd X cd t aï H Ä H CD X> U ; s f D s a; - H CJ! + Ö <l> v (D N ^J f Ü ) â cr ü CJ p ' H ( * J... Cû!!

21 ra C - -A -rt LA C\ ) '. CÜ ( -f \ LA H, ) f" LA! t C t- :! cc' t<û H c ' ".' j; r~\ y *s\ n a* Xj r'-~ ^r; 54 Cl-- c:ï «Î.-\ -?, '- ^ ;x; «V. <L> M crt f-4 -n *,-J c -t K jt e** l-j.' * (Ö «Q,«U-',.*J -t - <4-< flj A^ ÜJ

22 *-*... - ' - 4) T 'G H e Lb TT. CS?» té ~! g -H >-! ß "-- : H '. «; -- t - ^ t *T f 'vu CC c ( \L *- C n c. '.-H E- J. ; l r 'l~! C: ; T -as -H j g X ~"*-^ "-t «r'.- ö S K', a tû >- CG N.*"-'>. C a-.. - LT\ r-. T- ï ;..A r-»-... u"\,-.~,.v) r * - - ï c N *^ ' ^--, c T '. Qs!' C C C»A l/\ u~> (.N u\ c.!!>- N -."- \ ï «t t r t C! c a TS r- bù <U «S -H 'C r- 5 ' M ~-~ "r~t 4 J rh S f-( M <u îd 6û,c f c ~-~. N-~ -) VD C *.."-!" C' \, -. J-A l"ï\ ". ' \ c\ ^ T"" -- C Çj s s,^- ^-- s C") -- V r > j C -*._' ; C cl t- C f C v * tjg 'G * \ L'N *- c U*N «4 C'' vu VC m Cvl C J N vu * N n c ' -r ") «'~- <!> C * r * * r» r- :f\ :.r\ t - N r\ t t c LC\ t C\! t /\ c à LT\ C -J- N tf\ t, lf\! c Lf\ C -a- N t,.! t> S-, fe-l 'U ï <? '. a * r- t! Cs 'U + > x: Cj '^» a>, - ) r : -t-> t*,r ~ -.-t u ' (S c. - W

23 - 5 - CM s A ta N l J s s V*- s r G. C/s! «sr! j C p-! l C s Vt A l *~ CM s «~ c LA; S *VAÎ D s C T C s CM -** t~ *** * S t~ J! M <r>. CM! s,~t j! s C c f t- CM N UAj! t s > vj N s vû t S e j Ss CM! s! A C s c 8* S! «M'a CA s «A! A ; «s! d S ;. * m; J c LA CM A t s A r s s V A «: A * 6 a-.» rff' CM.! J l s «c m l A, ( C -«f CD 4 A S -a- s C X ) S ft's CM C :.st cs! c A *- CM ta T 5" CM l -- A -T! s A t J A CD : N LA CM JL. A ; ka t. t-» -T! <ï «H C -l * a l u, «N M h J* 4> l l M tù, t»"» e as «H 'rl <U SS» S! ^!» lx «! Ö l a H ' W * ' *k-4 *! Ü * CQ M

24 - 6 - p< 'H p r- H N A fr-. * * * A VD ' <M : r" t- -sr -sr A ' A : N r- - * a r>- a «- CM jfr -- m A a 4> p M ï ) 8 " H +» c 4> fa Ö C ) u w H H H M b H H SÄ a <M «J 4* X! «J f <y «M r Ü ) & a> "~9 Q -r Q j r U' H Ö t eö a as >, M ' < N ' ^ M r-l w ; -H -Ö rt r en en c\j N N c 85 N -sr N C a S H en Ö & H en CM e CM «> CM CM D c ^r J» -sf N la -t r* B S S «- -S H»r 'H c c en en -* la -a * * * TN N -sr c CM N S «H S H -a- JT -a- -sr e -S H A la UN A A M * N ta N jf «- CM CM CM! CM r~ CM CM A A A M t>- N CM C N c e ^- A la * CM t*» t» CM * "* CM c»- t N N N W t* rl H) ä Ä u H S g a m u m f«8 S -tó 4> ^ es*! 4) r» ' la -d- N en ftj. w V CM E ; "U «~ 'H! ~ -îc C A CM CM ft ft ft f«cm «a- r jt * l/n T CM -=r ) H A a "» w Ü rt S Ö na «tf H -H -H s r- c -sr ft ft A -a- -sr -sr ) c -r * a H A t- 4 $ N <Ö H H -H

25 - 7 - n ca b r ; * * VJ v... ~] a\ _». 4 _^ r A r * r c» L \J p- pvn S h r -J * *» -^ _^_~. N A V vn *a C <* _* 4rv >! _ w ; ; f, J,... -^ ^ Y-> s~ H' : ; ' j tv H Ï _ s*~\ p c+ c+ t» t-> ^^v^ jl W W H! rt> * CJ. M '8? a'. 5 ' a" a> H" p w cn CS 4 c+ t-*j 4» e c+ H' n> <» {» r B > K "ÉT H a H' CK CD w S* f» C+ c+ (T). ) ^ CD H ' H H> C-. - H f» u rta> 5 n> H- * a w (B (» ; H 9> 4 ' M' & «: H* (> H- c+ ' W d- w c+ : ; H ^ <y rt> H» H W W tra <T> (B a < a> & <T> r H» C. W et (T> (-" H- C» 4 * r H- p a> H w < fl> a" H' CJ. u CD 'S a> ^ a* fl> c+ W pf n> s! t» 4 r

26 DSCUSSE T. /. MARKEREN WAARDEHUT ENVULHUT Het natuurljke verjngngssysteem verkeert n de nderzekfase. Wl men een dee krjgen van de bendgde arbed n de tekmst dan zal men een aanname meten den ver de lengte van de werkdag. Tevens zal het van belang zjn de kwalfcate van de arbed te schatten. n veel landen s een 8-urge werkdag nrmaal. Gaan we her k vr Surname r: de tekmst vanut dan s het mgeljk dr mddel van extraplate van de gegevens n Fg. de ptentële dagprdukte (n ha) te bepalen. Het temp van de vaardehutmarkeerder s p (schaal van Bjlage ) gesteld. Categre V van de arbedselementen fce 5..) kunnen we bj een berekenng van de ptentële prdukte buten beschuwng laten. n de praktjk zal een pauze van 6 mnuten tussen de mddag (- uur) aangehuden kunnen wrden, welke buten de 8-urge werkdag valt. De rest van de tjden van categre V zjn het gevlg van de aard van de pref en/f prefperken. Stellen ve categre (rust; verleg; persnljke verzrgng; strng) p gemddeld $ van categre (de drect prdukteve elementen) en categre (vrberedende werkzaamheden; lpen naar en van het werk vanaf de bsweg) p gemddeld U mnuten, dan s de drect prdukteve tjd per dag U mnuten f/\ Qn., n \ > * ((U8 mn - h mn) x QQ + Q). n Tabel zjn de ptentële dagprduktes bj varabelen vermeld. Tabel. tentële dagprdukte vr het markeren van waardehut (> cm dbh). Gegevens d.m.v. extraplate van Fg. berekend vr een 8-urge werkdag tegankeljkh. aant. te mark. bmen/ha drect prduk. tjd per bm (mn) aant. bmen te mark. per dag pp. per dag (ha) U 5 6,8,7,65,59,5 J 4 U U,U,8,5,H,,98 U8, * 5 6,85,lk,65,59 kf 5U 65 67,6 M,, Het temp was bj de metngen zdat her geen extra teslag percentage ndzakeljk was. Er wrdt van utgegaan dat het markeren gedurende 8 uur geen lchameljke verbelastng vrmt. n Tabel staan de ptentële dagprduktes vr het markeren van vulhut vermeld.

27 9 - Tabel.tentëledagprdukte vcrhet markerenvan vulhut (> cm dbh).gegevensntleendaantabel 5 (markeerder ). Gegevensverzameldte "Mapanebrug".Berekenngvreen 8-urge werkdag - tegankeljkh. aant.te mark. bmen/ha drectprduk. tjdper bm ( mn ) aant.te mark. bmenperdag pp. per dag (ha) 5 86,6 7.U9 86, 5 T,58, *, 5 7,66 S G ,9 Hetaantalte markerenvulhutbmen/hasvrhetprefperk "Mapanebrug" reëel. Ut hethutteeltkundgerapprtvan VN MEYENFELDT (975) (ze aldaartabel ) bljktdatdeaantallentemarkerenbmen k veleensslechts kunnen bedragen. (Cjfers utprefperk/9 A, B.) Dtsn Bjlage kweergegeven. Hetspreektvrzch datdeptentëleprduktedanveelhgerkan zjn, bjv.tt ha per dag. Degegevensn Tabelzjn ntleendaanmarkeerder. Dt vas de markeerdermetde meesteervarngeneengedtenp ().Het vulhut markerenwrdtgeachteennetavarelchameljkebelastngte zjnzdatkdt werkgedurende 8 uurvltehuden s. Bj het vaardehutmarkeren zjnptentëledagprduktes van,-,uha permandag mgeljk,en bj hetvulhut markerenvan,9-»6 haper mandag (Tabel ). De waardehutmarkeerderen vulhutmarkeerder zudenn tweemansplegverbandkunnen verken. Eentweemansplegs vrdevelghed ndzakeljk.het markeren wrdt pdezemanernéén keer afgewerkt. Eennadeelvandtsysteems dat vaarveel waardehutgemarkeerd met wrdener wengvulhutgemarkeerdheftte wrdenen mgekeerd. Hervrzu alsplssngkunnendenendat bedemarkeerderstweekleuren verf meenemenenelkaarz ndgkunnen helpen. Eenandereplssng zu kunnenzjndat waardehut markerenenvulhutmarkeren afznderljk,dusnaelkaar, ntweemansplegenverrcht wrdt. Eenverfsputzu utgeprbeerdmeten wrden. Her zu veeltjd meeutgespaardkunnen wrden. nderzekkanher utslutsel vergeven. Dekwalfcate vande arbeds net vr bedemarkeerders geljk. Een waardehutmarkeerdermetalle waardesrten kennen, waarvreencursusvanenkele maandengevlgd met wrden. kdeervarng shereenzeer belangrjke factr. Eenervarenarbedersvaakn staataan bastkenmerkende bmente herkennen. Eenwaardehutmarkeerder ste kwalfcerenals bjv. arbeder A endenvereenkmstgte belnen. Eenvulhutmarkeerder zueenkrtecursus (van b.v. hweken) metenvlgen. k bjdt werkservarngzeer belangrjk,en k nlchtn het bs speelteengrte rl. Eenvulhutmarkeerders dan tekwalfcerenalsarbeder Bendenvereenkmstglagerte belnen danarbeder A. Arbeder B heeftgede mgeljkhedenmnaengetjd te prmverenttarbeder A.

28 - - Het markerensntaref utte veren. Een scherpecntrle n het veld sdan welndzakeljk,metsactemgeljkheden vr slecht geleverdearbed. Arbeders nvasteaanstellngkan men mgeljkk nzetten, waarbjeentaakgesteldkan wrden. k herbjs cntrle ndzakeljk, mgeljk va eensteekprefprceduredrde hutvester. De ptentële prduktesut de Tabellen en 9zjn net z zeervr taak- entarefmaatstavente gebruken.hetzjn meer gegevens dede rdevangrtte aangevenvande bendgdearbed.dtsvan belang vr eenecnmsche evaluatevan hetnatuurljke verjngngssysteem envrdeplannng (VAN WELY & WLLEMS, 966). 7..VRJSTELLEN 7... Tjdstudes k vrhetvrjstellen s het van belang te weten watde bendgdearbed per ppervlakte-eenhed sen watde kwalfcate van de bendgdearbed s. n6.. sgesteld dathettemp p 85 (zebjlage ) werd geschat. Dt verest vrhet utrekenenvanptentële dagprduktes een mrekenngsfactrvan85: bjnrmaal temp (= ). De vrberedendewerkzaamheden en het lpennaaren vande bswegbeslegen edere dag ca. 5 mnuten. Rust, persnljke verzrgng,strngen verlegvrmden $ vandedrect prdukteve tjd. Dtgeldtalsmen aanneemt datdegevnden $ nafhankeljk van hettemp s. Dedrect prdukteve tjdperdag sdus9 mn, n Qn cn \ \ ((4Ö- 5; x ( + ) ;. Stelt mendeaantallen teelmnerenbmennetvannvled p dedrectprdukteve tjdper bm enneemtmenvr de tegankeljkhed eengemddelde van,68 mn,- n 85 >, vr de teganke- (,8 xy") ljkhed een gemddelde van,78 mn / n Q 85 \. vr teganke-,,9^ x.ww ljkhed een gemddelde van,89 mn,., _ y v, vr tegankeljk- \» f Jp x hed k eengemddelde van, mn /.. G 85 \>envr X -D tegankeljkhed 5een gemddelde van,4 mn (. _ y \» dan s de ptentële prdukte eenvudgte bepalen.n Tabel k staan de nterplates weergegeven. Alleen dedrnterplate gevndentjdvr tegankeljkhed k s veel hgerdandegemddeldewaargenmen waarde. fdeze aannamecrrect s, s dscutabel. Aangenmenwrdtherbj dathet vrjstellen neen8-urge werkdag geenlchameljkeverbelastng s (ze 7../). Ut Tabel 4 bljktdateen vrjsteller, afhankeljk vande tegankeljkhed en hetaantalteelmnerenbmenper ha, van,9-,8 haperdagkan den. Dearbed ste kwalfceren alsngeschlde arbed. nstructes vr het gebrukvan het gereedschap en het werk n het bs zullen vldende zjn. Dezevrjstellers zudengekwalfceerd kunnen wrden als arbeders C. Dt werkleent zch utstekend vr hetutgevenn taref. Het seenvudgte cntrleren, hewelde cntrle, fer nderdaad knahetfrllen vergftgd s, extra deaandachtverdent. De cjfersuttabel 4zjn netalsmaatstaf waarp tareven gebaseerd wrdentegebruken. Het zjnmeer ndrukken vande rden van grtte, van belang vrvrlpge plannng enkstenramngen.

29 - - Tabel 4. tentële prdukte berekend aan de hand van vrjsteller vr varabelen, verkregen d.m.v. extraplate ut Tabel f, vr een 8-urge werkdag t egankeljkh. aantal te elmneren bmen (> cm dbh) drect prduk. tjd per bm (temp ) (mn) aantal te elmneren bmen/dag pp. per dag (ha) 7,68 575,8,68 5T5,58 4,66 5T5,4 8,68 575, 7,T8 5,7,T8 5,5 4 8,T8,T8 5 5,6,8-7,9, ,6 M *,89 49, 5 j 8,89 49,4 4 4 T,, 8T 8T,55,9 4 U-, 87,8 4 8, 87, 5 5 7,4,4 ^ ^,49,4 5 4,4 ^,4 5 8,4.. 4,9 7../. Hartslagfrequente-- en energemetngen Een crterum m de belastng ten gevlge van arbed te berdelen s de hartslagfrequente. Ut Tabel 8 bljkt dat de gemddelde hartslagfrequente vr het vrjstellen vareert van 84-5 slagen/mn bj het drect prdukteve verk (bmzeken, hakken en sputen). n het cllegedkteat van VAN LN (97) wrdt de telaatbaarhedsgrens p gemddeld slagen/mn gesteld. De gemeten waarden van het vrjstellen ztten dus rum nder de telaatbaarhedsgrens. Ut de gegevens de STAUDT (974) vermeldt bljkt dat her sprake svan lchte tt sms matg-zware arbed. Vlgens GRANDJEAï (96) s de hartslagfrequente bj deze arbedsbelastng te berdelen als laag tt matg. De

30 - - anderearbedselementenvanhetvrjstellen zjnallente berdelen alslchte arbed. Eenandercrterum mdetelaatbaarhedvanarbedte berdelen s het energeverbruk.ut Tabel 9 bljktdathet brutenergeverbrukvrdetweeprefpersnengemddeld h, kcal/mns. Het basaal metablsmesgemddeld, kcal/mn (ze Tabel ). Het nettenergeverbruk sdus, kcal/mn. VlgensGRANJEAN (96) kmtdtenergeverbrukvereen met hetverbruk bj lchte lchameljke arbed. VlgensLEHMANN (VAN LN, 97)s hettelaatbare nettenergeverbruk bj8-urge werkdag k,6 kcal/mn. Hetgemeten nettenergeverbruklgt herrum nder. Utdeenergemetngenenpersnsgegevens s tevens het energeverbrukper dagteschatten. Het basaalmetablsmebeheft perdag 56h kcal. De8-urge werkdag bestaat ut9mnutendrect prduktevearbed (ze7..) en 89 mnutenvrde rest. Aande netdrect prduktevewerktjdwrdteengeschatnett energeverbruktegekend van,5kcal/mn. Het nettenergeverbrukvr 8uren werks nu,9 x,5plus 89 x,5enttaal5 kcal. Vrde 8 uurvrjetjds vlgensstaudt (ng net gepublceerd nderzek)een nettenergeverbruk van ca. ^5 kcal nrmaal. Hetttaleenergeverbruk szdende ca. kcalper dag. De meestearbedsfyslgengeventhans (vlgens GRANDJEAN,96) 48 kcalper dag -alsgemddeldevereenjaargerekend -aanals maxmaaltelaatbare waardevrdestfwsselng. Degevndenttale energecnsumptevan kcalzal bjeengedekwanttateve vednggedurendelangetjd vltehudenzjn. Het "temp"sn7.. van85 naargeëxtrapleerd. Dt ljkt msschenaanledngtteenhgerenergeverbruk. fdtz s, s twjfelachtg. Deprestatesgeschat p 85, net mdat ersprake was vaneen laag temp, maarvan nervarenhedwaardr er mnder effcënt werdgewerkt. Verhgngvandeprestatezalvralhet gevlg zjn vanverhgngvandeeffcënte, drgrterebehendgheden mnderverbdgelpafstanden en handelngen. 7.U. TTAALBENDGDE ARBEDVREENVRJSTELLNG Nun7./ en7.. berekenngenutgewerktzjnvreen ptentëleprdukteschattng, s hettevensmgeljkvrverschllende bstypeneen berekenng te makenvandebendgdearbed, utgedruktn mandagenper ha. Arbedvr bemnsterng, ljnenkap, cntrlee.d. zjn hernnet pgenmen. Allereerstmeteneenaantaltheretsche 'mdelbssen' gedefneerdwrden. Herbjzj pgemerktdatdethere depraktjk zged mgeljkbenadert. De 'mdelbssen'zjnntabel5 utgezet metaantallen bmenals varabelen. Aangenmen wrdtdatde tegankeljkhednetgekrreleerds metdeaantallen bmen. Er wrdtvan utgegaandatdeverschllendewerkzaamhedenneen 8-urge werkdaggeenlchameljkeverbelastngnhuden.n Tabel6 sde bendgdearbedn mandagenweergegeven. Deheveelhedenarbed zjn rechtstreeksvergenmenutdatabellen,en4 fdr mddelvannterplateen/fextraplateherutverkregen. Er sdussprakevanextraplates. Herdrmetendegevnden arbedsvlumesper hadan k metdegrtstevrzchtghed gebrukt wrden.

31 - - Tabel5. Enkeleverschllendemdelbssen,gedefneerdnaar aantalte markeren waardebmen/haen vulhutbnen/ha enaantalteelmneren bmen/ha mdelbs aantal te markeren waar deb uen/ha vulhutbmen/ha > cm dbh > ca dbh aantal te elmneren bmen/ha > cm dbh A B C D lu 5 U» ) 8 6 U ) ) ) Gemarkeerd vanaf 5 en dbh; ) Vrjstellngsndergrens 5 cm dbh. Tabel 6. Berekende heveelhed mandagen per ha bj 8-urge ü-rerkdag vr waardehut markeren, vulhut markeren en vrjstellen, bj vr mdelbssen (A t/m D) tegankeljkh. mdelbs vaardehut markeren mand./ha vulhut markeren mand./ha vrjstellng mand./ha tt. arbed mand./ha c A B C D +,*+,U8,65,65 +,9,7 ] + +,5 +,5,,,5,5^ t.5 U,5,7,U A B C D +,U,57,lh,7^ +,,87 +,6 + C,8,85,85,9^,79 5.* 5, *,,8 U A B c D +,U6 +,66 +,8 +,8 +,8,99 +,7 +, U,7 U.7,,U 5,9 5,8 U,9, De met een + weergegeven getallen zjn dr extraplates ut de Tabellen en geschat.

32 - k - De mdelbssen A, B,AenBkmen nauwvereen metde bstypesn ded-vakkenvan Mapanebrug. DemdelbssenDenD kmen nauw vereen metde bstypesvandeplts met behandelng n/9 A, B. Utdegevnden bendgde mandagenper ha bljkt dat her eengrt verschlnzt vrdeverschllendepstandsbeschrjvngen. Tussende verschllendetegankeljkhedennderlngs hetverschl neterg grt. De verschllenn aantalzjnvangrterenvled pdebendgde arbed. Aanhudenvanvulhutzalmeestalledentteenverbete-ng van detegankeljkhedndetekmst, waardrtegankel,,.ned k danmsschen mnderzalvrkmen. Dt bljkteentameljkgrte arbedsbesparng/ha teverrzaken (,k-,kmandagen/ha). Watschrjverdezesnzjn dscussen het hutteeltkundgedeel vanzjnrapprtstelt (VN MEYEHFELDT,975)» nl.eenvrjstellng met gedefneerdwrden metverschllendevarabelen, kmtutdegetallen van Tabel 6 weernaar vren. Devrjstellngenkunnensterk verschllen, knde bendgdearbedper ha. Metdegevndenheveelhedarbedper haen metde materaalksten (arbrcdegebruk, verfgebruk) s het mgeljk mde kstenvanvrjstellenper hate berekenen. Herte zullen weleerst dearbeders A, Ben Cneen belnngssysteem ngedeeld meten wrden. Het exacte arbrcdegebruk s ng net bekend. Den6.. genemde ltervan 5$ mengselvr ca. 5 bmenseen zeer ruwgetalenzu nader nderzchtmeten wrdenvergrtere ppervlakten bs. 8. CNCLUSES Dettaalbendgdeheveelhedarbed bjeenvrjstellng, nl. waardehutmarkeren, vulhutmarkerenen vrjstellen, vareertvlgens zeervrlpgecjfersvan,u-5,9 nandag/ha. Het vrjstellen neemt hervanhetgrtstegedeelten beslag. Hetvrjstellen,datntaref utgegevenkan wrden,zudrgrtereeffcëntesnellerkunnen gescheden. Het bljktdat hetvrjstellente klassfcerenvalt als lchameljklchtearbed. Dt svan belang bjeen berdelngvan het gehele natuurljkeverjngngssysteen. Waardehutmarkeerderenvulhutmarkeerder kunneneenptentëleprduktevan,8-u, haperdag bereken. Vrjstellers kunneneenptentëleprduktevan,-,7 haperdag halen. Dezecjfersgeldenvrdetegankeljkheden, en h. Tegankeljkheden en 5zjn net belangrjkmdatze netvergrtere ppervlakkenzullen vrkmen. Vrlpgekstenberekenngen zjnmgeljk. Dt svan belang mdatvregergedanekstenberekenngen stelden p n hetverleden tegepaste, vrjntenseve teeltsystemen. Dearbedsgangten aanzen vanhetmarkerenzal nader nderzcht meten wrden. Waarveel waardehutgemarkeerd met wrden, heft wengvulhutgemarkeerdte wrden,en mgekeerd,zdat pspltsen waarschjnljk vrdelg s.

33 LTERATUUR BERBM, J.H.A., 965.De natuurljkeregeneratevan hetsurnaamse bs na utkap. Utg. afdelnghutmeetkunde, bsbedrjfsregelng etc. Landbuwhgeschl, Wagenngen. BERBM, J.H.A.,967a. Bsbuwkundg nderzek; green mrtaltet der waardehutsrtenngeëxplteerden natuurljkverjngd drglandbs. CELSKwartaalverslagen,:-^. aramarb. BESBM, J.H.A.,96Tb.dem; CELS Kwartaalverslagen,:9-. aramarb. BERBM, J.H.A.,967c.dem.CELSKwartaalverslagen, U: 8-. aramarb. GETELNG, C.J., 97. Green mrtaltetder waardehutsrtenn geëxplteerdennatuurljkverjngddrglandbs. CELS Rapprten,8 ().aramarb. GRANDJEAN, E., 96. hyslgsche Arbedsgestaltung, tt Verlag, Thun-München. HERMANS, H.C.,96k. Arbedsstudes. AgnElsever. Amsterdam. HETTNGER, T.H., 965. Arbetphyslgsche Messmethden. Berln. JNKERS, W.B.J., 97^ Green mrtaltetder waardehutsrtenn geëxplteerden natuurljkverjngd drglandbs. CELS Rapprten,99 ). aramarb. LANDSBSBEHEER; Jaarverslagen aramarb. LN, J.H. VAN,97. Syllabuscllegeergnme: Fyslgsche en medscheaspectenvande mens-arbed-relate. Deel B; arbedsfyslgschnderzek bj berepsarbed. Landbuwtechnek, Landbuwhgeschl, Wagenngen. MEYENFELDT,C.F.W.M. VN,975. Greenmrtaltetder waardehutsrtenngeëxplteerd en natuurljkverjngd drglandbs. CELS Rapprten,6 ().aramarb. SCHELTENS, E.B., 975. dem. CELS Rapprten, (). aramarb. SCHULZ, J.., 96. Eclgcal studes nranfrestnnrthern Surnam.ThevegetatnfSurnam,. VanEedenfnds, Amsterdam. STAUDT, F.J., 97. Mena enarbed bjvellngswerk n Surname. CELS Rapprten, 77. aramarb. STAUDT, F.J., 97*+. ErgnmschnderzekndeSurnaamse bsbuw. DeSurnaamseLandbuw, : -. aramarb. STERRNCA, J.T.,968. Green mrteltetder waardehutsrtenn geëxplteerden natuurljkverjngddrglandbs. CELS Rapprten,6 (). aramarb. WELY,.A.VAN &.J. WLLEMS, 966. Ergnme, mensen werk. Het Spectrum, Utrecht. WERSUM, K.F.,97. Green mrtaltetder waardehutsrtenn geëxplteerd en natuurljkverjngddrglandbs. CELS Rapprten, ().aramarb. ZNDE.VAN, J.G., 97. dem. CELS Rapprten, 6. aramarb.

34 Bjlage.ndelngvantegankeljkhed. De bjdt nderzekgebruktendelngsgebaseerdp het gebrukvan de huwer bj het lpenn het bs. Dendelngs als vlgt: t egankal jkhed mschrjvng vrbeeld gedtegankeljk men kanerneenvrjwelrechte ljn drheen lpen znder het gebrukvandehuwer zals het ngestrde erbs tegankeljk men kanernetneenvrjwel rechteljndrheenlpen, maar metz nuendan mlpenznder dat evenwelde huwergebrukt wrdt mnder tegankeljk geregeldheeft mende huwer ndg h slecht tegankeljk menheeftdehuwersteeds ndg 5 zeerslecht tegankeljk bjna ndrdrngbaar, menkan beter mlpen zalssterk verwlderde "gaten"n het bs Het ljkteenergsubjectevendelng.r. depraktjkvalt er echter ged meete werken.

35 Bjlage. ndelngvan temp. De bjdt nderzekgebruktetempschattngenstaan vermeldndezebjlage. De mschrjvngen '. latenverschllende mgeljkheden pen. 5: Eenervarenpersnwerktstevgdr, hj verspltgeen tjden werkteffcënt.dezeprestates 8uurvlte huden; k vereengrtaantaldagen. :Eenervarenx^ersn werkt meteen nrmaaltemp. Een mnderervarenpersn werktharddr. 85:Eenervarenpersn werkt rustg aan, nder zjn kunnen. Eenmnderervarenpersn werktnrmaal.eennervaren persn werkt kehard. 7: Eenervarenpersnlevert wanprestate. Eenmnderervarenpersn werktrustg. Eennervarenpersn werktged. 6:Een mnderervarenpersn levert wanprestate. Eennervarenpersn werkt meteen nrmaal temp. Hetdeevandezetempschattngen-ndelng seenvarant p bestaandesystemen (HERMANS,96*» maaraangepastaandestuate tjdensdt nderzek, nl. het werken met nervarenen mnder ervaren persnen.

36 Bjlage. Aantal gemarkeerde vulhutbmen > era dbh n Mapanebrug (tjdstude terren) en (als vergeljk) aantal > 5 cm dbh n /9 A, B (Kamp 8). "behandelng cde tjdstude markeerder aantal gemarkeerde bmen/na 9-/D ja 66 -WD ja 9 -/D5 ja 76 -* /D5 nee /D8 ja 76 -» /D8 ja 56 beh. /9 A nee U ben. /9 B nee» markeerder = C.M.S. ; markeerder = M.N.C.

37 Landbuwhgeschl-Wagenngen CENTRUM VRLANDBUWKUNDGNDERZEKN SURNAME GRE EN MRTALTETDERWAARDEHUTSRTENN GE ËXLTEERD ENNATUURLJKVERJNGDDRGLANDBS (nderzekprjecten65/en 67/9) pnameen behandelngn975 C.F.W.M, vn Meyenfeldt Verslagvaneen nderzekverrcht nderledng van r. N.R. de Graaf me975

38 NHUD. Samenvattng Vrwrd 5. nledng en prbleemstellng. 6 k. Methde van nderzek 6 U.. /9 A, B (Kamp 8) 6 k.. Mapanebrug 8 5. Verrchte werkzaamheden 5.. Markerng waardehut 5... Behandelng, /9 A, B 5... slatestrken /9 A, B 5... Mapanebrug 5.. Markerng vulhut 5... Behandelng, /9 A, B 5... slatestrken /9 A, B 5... Mapanebrug 5.. Vrjstellen 5... Behandelng, /9 A, B slatestrken /9 A, B 5... Mapanebrug 5.U. Grndvlakmetngen en aantalsmetngen 5.^.. Behandelng, /9 A, B 5.U.. slatestrken /9 A, B 5.*.. Mapanebrug 5.5. mschrjvng van het vulhut 5.6. Lchtmetngen 6. Resultaten 6.. Grndvlakbepalng 6.. Aantalsbepalng U 6.. mschrjvng van het vulhut 6 6.k. Rchtljnen 7 6.U.. Rchtljnen vr bemnsterng... 7 bz. 6.*.. Rchtljnen vr de vulhutmarkeerder 7

39 bz Lchtmetngen nledng Metngen en verwerkng Cncluses 7. Dscusse Het aanhuden van vulhut Grndvlak waardehut - grndvlak vulhut De vrjstellng 8. Cncluses 9. Lteratuur Bjlagen

40 SAMENVATTNG Snds965 en9^7 heeft het CELStweeprjecten lpen waarnde mgeljkhedenwrdenbestudeerd vannatuurljkeverjngngn geëxplteerddrglandbs (nderzekprjecten65/en 67/9).Deterrenen waarp deprjecten wrdenutgeverdlggennhet Mapanegebed. Het eneprject lgtnabj Kamp 8enstaat bekendals Vak/9» Aen B, het andereprject lgtnabj de brugverde Mapanekreekenstaat bekend als "Mapanebrug". De pzet vandeprefn Vak /9, A en B,sn hetkrt als vlgt. Nazuverng (vergftgngvan alle nbmen drectna deexpltate) ntwee graden, nl.vanaf cm resp. cm dbh, wrdtdeeerste vrjstellng (verhet hele pp.) p verschllende tjdstppengedaan, en kde frequente vande daarpvlgendevrjstellngen wrdtgevareerd. De pzetvandeprefn Mapanebrugsnkrt als vlgt. Bj tweeverschllende zuverngsgraden (resp. cmen U cm dbh) wrden een dretalvrjstellngstechneken (nstrken;per pp. eenhed; ver het hele pp. maarmetdameterlmet) bekeken waarbjvrelketechnek met verschllendetjdstppenvaneerstevrjstellngwrdt gewerkt. Delvan bedeprevens hetvndenvaneenteeltmethde waarbj hetaantalngrepentteen mnmumbeperktbljftentcheen aanvaardbare hutprdukteplaatsvndt. Er wrdenjaarljks pnamen verrchtaan de waardebmenenperdekaande net-waardebmen mde verschllende behandelngente kunnenvergeljken. ndt rapprt wrdteen verzchtgegevenvan hutteeltkundge aspectenvan het nderzek,n hetbjznderhetmarkerenvan vulhut, waarvande werkzaamhedenplaatsvndennde maanden januart/m me 975. Demeetgegevenszjnzveelmgeljk verwerkteners getracht dezevrutverng ppraktjkschaalte presenteren. De belangrjkste resultaten waren: -Het aanhuden vaneenndzakeljkgeachtgrndvlakvan5- m^/ha sslechts mgeljknden kvulhutwrdtgemarkeerd. -De heveelhedwaardehutbepaaltde bendgdeheveelhed vulhut. - Gatenn de pstanddenenzveelmgeljkdnkergehudente wrden. -Eenvaste vulhutmarkeerderheeftgrte vrdelen. -Vulhutmarkeerders deneneeneenvudgeaantallennstructete krjgen.. VRWRD Dtrapprtgeefteen verzcht vaneenaantalhutteeltkundge werkzaamheden den het kadervandeprjecten 65/en67/9nde maandenjanuart/m me 975 werdenutgeverd. Bj hetveldwerkhebben de herenj.a.jubthana, H.Sabajen M. Narsngh pzeer gede wjze gehlpen, waarvrmjndank. DeheerDe Graaf, deals mentr vrde begeledngzrgde, wrdtharteljkbedanktvr zjn bjstanden krtsche pmerkngen.

41 NLEDNG EN RBLEEMSTELLNG Afgezen van enkele pgngen aan het begn van deze eeuw werd met het systematsche nderzek naar de mgeljkheden van natuurljke verjngng n geëxplteerd drglandbs n Surname een begn gemaakt n 955. De resultaten werden.a.gepublceerdn dejaarverslagenvan de Denst Lands Bsbeheer (L.B.B.)en drschulz (96)en BERBM (965). Laatstgenemdestevensde grndleggervanhet CELS-nderzek. Het nderzektt965 resulteerdeneen hutteeltkundgaanvaardbare methde, deechterecnmschmargnaal was. Een vrlpgesamenvattngvan deresultatenn975envan de prevensnds965 ledtttde cnclusedatde beste mgeljkheden vrhetnatuurljke verjngngssysteemlggen bjeenzuverng vanaf cm dbh,raet deeerstevrjstellng k jaar later, eneentweede vrjstellng na ng eens k jaar metdaarnaeventueelngeenderde vrjstellngc.q.. dunnng. Dts waarschjnljkeenecnmsch nghaalbare behandelngengeeftnaar hetzch laat aanzenkhutteeltkundggede resultaten. Eenprbleem bj het unfrmvrjstellen ntstaat, drdat het verwjderen van allenet-marktvaardgesrten ledttteensterke verwlderng.snelgreendesecundarebmsrtenen lanengrjpenhun kans (vraln de "gaten" vande pstand)en degevlgenzjn vaak desastreus. Drde verwekerng ntstaangrestagnatesen vervrmngenaan de waardebmen; het bs wrdte g meljktegankeljkwat neuwe, en nu zeer ndzakeljke,ngrepenergkstbaar maakt. n975 vndscheltens (975) datdegreder waardebmennegatef gekrreleerd s met hetttalegrndvlakvande pstand (ze kbjlage ). Het nderhavgenderzekbekjktde mgeljkhedenm hetgrndvlak bjeenvrjstellngzvermgeljkterugte brengenznder dater verwlderng ptreedt, m.a.w. : heteffectvan aanhuden van vulhut. De verwlderngalsgevlg vandegrterelchtstellnghudt vaak verband met de ngeljkeverdelngderbljvendepstand. Aanhudenvan een deeldernet-marktwaardge bmsrten, hetzgn. vulhut, pplaatsen waar dtndgs kan veelverbeterng brengen. Dt nderzekmetgezen wrdenalseen rëntate, vrzver mgeljk, ver hetaanhudenvan vulhut. Eerderepublcatesverhetnderzeknaarde mgeljkhedenvan natuurljkeverjngngngeëxplteerddrglandbszjnverschenen van de hand vanffrbm (967 ben c), STERRNGA (968), GETELNG (97), WERSÜM (97),ZNDERVAH (97),JKKERS (97*enSCHELTENS (975). Vr cc:? utgebred ar. behandelng vandeprbleemstellng wrdt verwezen naar EÜEMDCGK (l^s'ta). k. METHDE VAN NDERZEK U../9 AEN B, KAM 8 Gemarkeerd zjn allepltsvan behandelng alsmededegehele slatestrk. De 6 pltjes metbehandelng (5 x5 m) vrmensamen een ppervlaktevan,8ha. De mbredeslatestrk mde vakken A en Bheefteen ppervlaktevan U, ha. Zeverder Fguur. Deeerdertegepastebehandelngenn de gemarkeerdepltsstaanvermeld n Tabel.

42 *?? 8. a a ^ «S*? n -» 's "s. - >$ /» S-a S* *6 S 5r «A * *.a J 5* <Q <î: 8» ^ a N «*: Sr «ft "V "Ö f* a c» n S :» t Sî. * KJ s ST cr. «& </> -

43 - 8 - Tabel. Beschrjvngvan de verschllendebehandelngen, utgeverd nade expltate, nde vakkenwaarn vulhutsgemarkeerd Kamp 8 cde ndergrens n cm dbh zuverng, jaar e vrjstellng e vrjstellng e vrjstellng vrjstellngsndergrens 975 -/9 A -/9 B slatestrk /9 A, B cm 965 cm 965 / cm cm dbh 5 cm dbh cm dbh Mapanebrug cde jaar zuverng, ndergrens n cm dbh e vrjstellng e vrjstellng e vrjstellng vrjstellngsndergrens /D 967 cm dbh cm dbh -^/D 967 k cm dbh cm dbh -/D5 967 cm dbh cm dbh -+/D cm dbh cm dbh -/D8 -J+/D8 967 cm dbh 967 k cm dbh cm dbh cm dbh k.. MAANEBRUG Gemarkeerd zjnde plts (ncl.slatestrken)9»,,, en. Samen beslaandezeeen ppervlaktevan 6 ha. Vrde lggng wrdt verwezennaarfguur. Deeerdertegepastebehandelngen staanvermeldn Tabel.

44 Fg.. verzcht kdes vrjstellngstechneken.verdeeld ver het prefveld Mapanebrug, prj. 67/9. N A /A 9 4/ 4 \s! -! V ; /S j f!! j 9 [ 4/ A 8 /-D. 4/ D5 \ \ / DS! / 4 / 4/D ' /A8 u Ljn /55 4/ A /! /A5 4 A5 \ D8 4 DB 4 \5 V schaal :4

45 VERRCHTE WERKZAAMHEDEN ndeeerste vjf maandenvan 97zjn.a.de vlgende werkzaamheden verrcht. Vulhut werdgemarkeerdvrafgaandeaande vrjstellngenwelkevlgens hetprefscheman975 mestenwrden utgeverd.dt betrfalleplts met behandelng n/9 A, B (samen,8 ha)ende plts9»,,, ente Mapanebrug (samen6, ha). Tevenswerdenalsefenterrenallebuten-slatestrken vanhet prefperk/9 A, Bgemarkeerd (k t ha).geljktjdgwerd al het waardehutvanaf cmdbhgemarkeerdmetdenverstandedatde waardehutmarkeerderets vrp, maarbnnenrepafstandwerktevande vulhutmarkeerder.hernasal hetgemarkeerdeterrenvrjgesteld pde gebrukeljke wjze (ze vrverzchtreeds utgeverdebehandelngen Tabel ).De vulhutmarkeerder was utgerustmeteen huwer, tweeaan elkaar verbnden blkjes, van,5lter, gevuld metgele verf,eneen verfkwast. Debmenwerden p,5 mhgte (zehfdstuk 6.h) aan twee kantenmetde kwastaangestreept. De blkjes werdenedere chtend gevuldaande randvanhet bs uteen5-lter blk. Na het markeren werdengrndvlakmetngenutgeverdaande hand vanmtrekmetngen p brsthgtevanaf cm dbh. Bmen werdenn dre klassenngedeeld, nl. 'waardehut', 'vulhut'en 'te elmneren'. Tegeljkwerdalduseenaantalsmetngndedreklassenverkregen. Vóórenna behandelngwerdeenaantallchtmetngenutgeverd meen nzchttekrjgenn heteffectvanhet vrjstellen, welkegegevens mgeljkterelateren zjnaan deptredendeverwlderng. Tevens werd dr hetwerk n het bseennzchtverkregen nde matere velke leden mesttthetpstellen en utwerkenvaneen aantalrchtljnen vrhetaanhudenvanvulhut. Tekmstgevulhutmarkeerders zuden m.b.v. dezerchtljnenpgeled meten kunnen wrden. De nader utgewerktemschrjvngvanhetvulhutdenteenvudgendudeljktezjn. 5.. MARKERNGWAARDEHUT 5... Behandelng» /9 A, B De markerngwasndepltsvanbehandelng vrheenslechts gedaannhet meetgedeelte (5 x m). Deslatestrken vandeplts werdengeheelvr heteerstgemarkeerd,alsmededenwasn het meetgedeelte. Eerdergemarkeerdebmenwerden wel pneuwgemarkeerd slatestrken /9 A, B nde butenslatestrkenwerd vr heteersthet waardehut gemarkeerd.hern wasechter netveelwaardehut aanwezg Mapanebrug De markerngvande vakkenn Mapanebrug waseerder alleenn het meetgedeelte (8 x 8 m) gedaan. De mbredeslatestrken werden vrheteerstgemarkeerdalsmedewerdenk veelnwasenvergeten bmenn het meetgedeeltegevnden en gemarkeerd, naasthet pneuw markeren vanreedseerdergemarkeerde waardebmen.

46 MARKERNG VULHUT 5... Behandelng, /9 A, B De markerng n de pltjes van "behandelng n /9 A, B was eenvudg. Drdat de vrjstellngsndergrens p 5 cm was gesteld en drdat er veel waardehut stnd hefde net veel vulhut gemarkeerd te wrden slatestrken /9 A, B De markerng n de butenslatestrken van /9 A, B s gebrukt m ngewerkt te raken. n de mddenslatestrk werd een gedeelte als meetstuk bepaald. De keuze van vulhut s her dudeljk vaak mnder gelukkg gedaan dr nervarenhed Mapanebrug De markerng n de vakken n Mapanebrug verlep redeljk. vakken (9», ) zjn dr een nervaren kracht geschlderd. 5.. HET VRJSTELLEN 5... Behandelng, /9 A, B Wegens het grte aantal waardebmen dat reeds aanwezg was n de pltjes van behandelng, /9 A, B, s de vrjstellngsndergrens p 5 cm dbh gesteld. nwas s nl. net meer ndg daar reeds vldende waardebmen aanwezg zjn m de endpstand te gaan vrmen slatestrken /9 A, B n de slatestrken van /9 A, B s vrjgesteld vanaf cm dbh. p deze maner hpt men meer nwas te verkrjgen daar het aanwezge waardehut net vldende s vr een endpstand. De slatestrk s verder weng belangrjk maar kn extra gegevens n het nderzek leveren Mapanebrug n de behandelde vakken van Mapanebrug s vrjgesteld vanaf cm dbh. Dt mdat k her de aanwezge aantallen net vldende werden geacht m mee verder te werken.

47 - - 5.k. GRNDVLAKMETNGEN EN AANTALSMETNGEN Behandelng, /9 A, B n /9 A, B werden de plts 8., 4.,.,.,. en 6. geheel pgenmen. Alle bmen vanaf cm dbh werden gemeten en ngedeeld m het grndvlak aan waardehut, vulhut en te elmneren hut te bepalen. Geljktjdg werd daardr de aantallenverhudng bekend. Deze ut de veldstaten select gekzen pname s een 7,5$ bemnsterng. 5.^.. slatestrken /9, A, B Van de butenslatestrken n /9 A, B werden gedeelten geheel pgenmen zals herbven staat aangegeven. Het ene gedeelte lgt n de mddenslatestrk, tussen de plts 4.5 en. en het verlengde van de st-west lpende tjptjppes (U x 5 m^). Het andere gedeelte s gelegen tussen de plts 46. en 6.6 p dezelfde wjze als het eerste. Samen vrmen ze een 6,5$ bemnsterng Mapanebrug n eder meetplt van de gemarkeerde vakken n Mapanebrug werden crkelvrmge plts met straal 5 n utgezet n tegenver gelegen heken van het meetplt, dr een pket te plaatsen en met een 5 m lang tuw rnd te lpen ("methde get"). Dt leverde een '\k '\% bemnsterng MSCHRJVNG VANHET VULHUT Na maandn het bsgewerkttehebben hadschrjver dezes pas hetgevelets meernzcht ndestructuurendynamekvan het bs te beztten. Het markerenvanvulhutndeslatestrken van/9 A, B, dat het eerstesgedaan, vldetdank netaandelatergevrmde nzchten. Dezenzchten zal menn het veldhet besteterugvndenn vak -/A8. vergenss kdaarngsprake vangerngeervarng. De rchtljnen degegevenwrden zjndesalnettemngedvrgebrukn depraktjk LCHTMETNGEN Delchtmetngenwerden maanden navrjstellng utgeverd. Een deelvan deprefperken wasng netvrjgestelden kanderhalve als vergeljkngsmateraaldenen. Vrverderebjznderhedenze bj RESULTATEN 6.. GRNDVLAKBEALNG n Tabel seen verzchtgegeven vanhetgrndvlak, ngedeeld n categreën nl. waardehut, vulhutenteelmnerenhut vlak vrde vrjstellng pgenmen, na markerng.

48 - - Tabel. Hetgrndvlakn m /ha, ngedeeld naarwaardehut, vulhut enteelmneren hut, ndeverschllendeprefperken, pname van alle bmen > cm dbh cde () grndvlak waar dehut grndvlak vulhut () grndvlak te elmneren hut () ttaal grndvlak (h) dem na crr. (5) grndvlak crr. (6) tt. grndvlak na vrjstellng (7) Kamp 8 beh. /9 A U., 9,8 6,,7.U 6, beh. /9 B,, 9,8 5, +.6,7 5,5 slate /9 A, B,, 5,5 8,7 8,,6, Mapanebrug 9-/D,7,, 5,8 U,,7 M -U/D,,5,8 9,5 7,*, 5,7 -/D5,,8, 7, 5,*,8 K9 -WD5,8,5,6 6,9 6,9-6, -/D8.U,6,7 6,8 6,8-6, -^/D8 6,,7,,8 8,,5 8,7 Ers bj de bepalng van klm 7 vanutgegaanda-c alhet te elmnerenhutkwerkeljkddgaat.n klm 5zjnallebmen >5 cm dbh weggelaten. Hetbetreffen her, meteenaanzekerhed grenzendewaarschjnljkhed,debmende bjdezuverngzjn vergftgdmaar net afgestrven. Dezebmenzullenwaarschjnljkgeen sterkegre meer vertnen.zelevenng wel, maardevraags fze ngcncurreren. SCHELTENS (975) heefthervr heteerst p gewezen. Utklm 5 valt, zalste verwachten,afte lezendatde mnst behandeldevakken (zetabel ) hetgrtstegrndvlakbeztten.n Bjlage s hetverbandtussengrndvlak/haendemtrekgre/jaarder bestewaardebmenweergegeven, vlgensscheltens (975).Bezen we klm 7 vantabel dans her hetgrndvlak nglagern alle vakken dandelaagstewaarden bjscheltens. Afgezenvande slatestrkenn/9 A, B heeftdebljvendepstand naldezevakkeneen grndvlak van ca. 5 m tt ca. 9 m/ha. Hers dussprakevaneen ngal frse vrjstellng, maardrde verdelngvanhetgrndvlakver het

49 _ ^k - ppervlak zal er waarschjnljkgeenverwlderngntstaan.nde slatestrken van/9 A, Bs hetgrndvlakteruggebracht tt, m^/haen het ljkter pdatdezengreep tefrs sgeweest.ver jaarvalther meer vertezeggen. Hetherstelvermgenvan bmen ntrpschregenbs sgrt (RCHARDS) waardrmsschentch verwlderngvrkmen wrdt. Bekjken wedeklmmen en vantabel danvalt er geen dudeljkverbandtezentussen hetgrndvlakaanwaardehuten het grndvlakaan vulhut. Dt s (waarschjnljk)te wjtenaan nervarenhed vande vulhutmarkeerders,enaanhetfetdatrchtljnen ng net aanwezgwarentjdenshet markeren. UtBjlage kan heteffectafgelezenwrdendatntstaans drde verschllennvrjstellngsndergrens. Met bj de vrjstellngsndergrens van9 mm bhhet meestevulhut nggemarkeerd wrden, bj de ndergrensvan 57 ram bhs dat net meer het geval. nklm vantabel valt pdat hetgrndvlakaanwaardehutn Mapanebrug bj zuverng vanaf k cmdbhsteeds hgersdan bj devereenkmstge behandelngen metzuverng vanaf cmdbh. Dt kmtdrdat er na 967 ng neuwewaardehutsrtenerkendzjn, de bjde k cmzuverng dus vakervrkmenndkkedametersdan bjde cmzuverng. 6.. AANTALSBEALNG n Tabel zjnalleaantallengegevensvermeldde bjde metngen zjngevnden. Behandelng n/9 A, B (zeklm k) wrdtgeachtvldende aantallenwaardebmente hebben m meeverderte werken. Klenerebmen (< 5 cm dbh) wrden net meer ndggeachtvrdeendpstand.de vrjstellngsndergrenssherdan k 5 cmdbh.n alleandere nu behandeldevakkenwrdtngre vanutde klenere (< 5cm dbh)dameters ng ndzakeljkgeachtendevrjstellngsndergrens sherdan k cm dbh. Laten wedeslatestrken van/9 A, B butenbeschuwng (rreële behandelng, efengebed)dans m.b.v.de klnmen hen 5 ut Tabel eengrafscheweergavegemaakt (ze Bjlage ).Herbj met n het ggehudenwrdendatdewaardebmenvarërenvan 5 cmdbhtt ca. k cmdbhterwjldavulhutbmenmeestal netdkkerzjndan cm dbh. Hadden bedegrepen ngeveereenzelfde dameterklasseverdelng danzueen lnear verbandte verwachten zjn.n Bjlage k zjn de cnsequentesntabelvrmgegeven. Deaantallenper m kunnenals regelnhetveldgehanteerdwrden. Bezen we klmn Tabel dan bljkterutdat bjdevrjstellngperha ruwgeschat ca. bmen > cm dbh bljvenstaan (k her deslatestrk van/9 A, B butenbeschuwng gelaten).er x mbljven zdende bmen > cmdbhstaan. Deze n gebeden van x m kankalsregel gehanteerdwrden. Vandeze vallener h-6 nde klasse > 5 cmdbh enderest (6-* ndeklassevan-5cm dbh. Klm 8geeft hetaantalbmen > cmdbh weer v66rde vrjstellng. Dtzjn ergemddeld ca. 5. Hetaantalteelmnerenbmen > 5 cm dbh, klm 6,vertntn Mapanede pmerkeljke tendenstete nemen bjntenseverebehandelng als mendevrjstellngsgrensbutenbeschuwng laat. He mnder handelngen,des te mnderaantallener bj een vrjstellngkenneljk vergftgdmeten wrden.

50 - 5 - r p- c N *» Û r l r ö c H pr ". v 8 V/l vn c N -p- -» N vn c vn V v -4 V vn U) J CT\ g f N V -* pc C r -. C V r à T N c r <8 V a r " c c N N- " r v V r ö" vn r vn -* vn u N c g Cf C - k c g. S ^ Er* vn N f v u v C V/l v N U> C -p~ r?" V V/ V V l M C H- \(+» v 4 H >»» W d- H- V C c fv> C -f " r r r l-- -pv V r r J r g" cf v/ en r vn r Cf r - M* V Cf s» v ^ V C vn - - cf Cf vn -» r» -p- V * -p- p- -p- -p-» -p- - 4=- -Cr v fê p" r N ~ c p. v cf cf p cf r a a> H ) V ö f+ H pj n> n> cf H Cf H, H- vgfg. vn e; d- & V Cf Cf vn g p ft 4 ft v CT tfvlg CU Cf Cf Cf fl> f» Cf e d-» Cf v g g p fd Cf 4 D ö J d- +. V H < H' H r ö en.. en S Cf Cf H g" f c+ d- c+ sr \ -J d- <T> > H H» S!- fl) >" ) - d- < 4 C. -J V -J V f* ) H M (t> d- fd d- K 8' 5 f» V r R p* c Cf n> Ö V \n S. Cf Cf 'S 8" Cs (6 p»tl. ft) 8" c d- C d- - C V c - V/l V r r - C r» -p- ~ r _Y V N -» r N ö - V r r r r r p- ^_ v * ÖN r r r v N r B p, cf Cf Cf c+ p -s p a> cf d-

51 DE MSCHRJVNGVANHET VULHUT Vulhut, eendeelder net-marktwaardgesrten, heefteen bepaaldefuncten het hs.hetdentvraldeverwlderngtegente gaan bj ptmalegreder vaardebmen. Deze ptmalegre wrdt n het net-vrjgestelde bsgelmteerddrdeheveelhedenlchten vedngsstffen, velke beschkbaar zjn, waarbj het lchtde belangrjkstelmterendefactrs (BERBM, 965). Deze, drdehevge cncurrenteschaarsgewrdenfactrendenenn het vrdeelder gewenstesrten (waardebmen) te wrdenaangewend. Bjeen vrjstellng met hetvulhutz mn mgeljkcncurrerend zjnf wrdenvr het waardehut. Dtgeldtzwelvr wrtelcncurrentealsvr lchtcncurrente. Eeneerste veresteve.n vulhutsdat waargeen waardehut staat, vulhutaangehuden wrdt. Dtter vrkmngvan 'gaten* d.w.z. plaatsen waarsecundare vegetate, envral lanengre, dekans krjgt. Zjn er reeds 'gaten'* ntstaandandentdaarmheenveelvulhutaangehuden te wrdenmetaldelde 'gaten'z snel mgeljkdchtte laten green. Allebmenn 'gaten*metenaangehudenwrdenngeachtde dameter. (Bjde vrjstellng metenn gatendankalleendelanengekapt wrden.) Devulhutbmenwrdenutgezchtafgeledvandestand van de waardebmen, metdenverstandedat het waardehutplushet vulhutz evenredg mgeljkverde ppervlakte verdeeldbehrentezjn. Vulhutbmenmgen nettedcht naast waardebmenstaanndenze net nderstandgzjn. Vulhut maghet waardehutnetvertppen f andersznsaande bvenkant vande krn belemmeren.zjschaduw kande waardebmenstmulerenn dehgtetegreenznder hetvrmenvanzware zjtakken. Zjschaduwgevendevulhutbmen mgenechternet aggressef ptreden, m.a.w. het mgengeensnelgreende srtenfsrten met een brede krn zjn.ndtverband s hetaanhudenvan bspapaja Cearpa spp.; Mvaeae) enswetbntje {nga spp.; Mmsaaeae) ten sterkste afte raden. Bmendkker dan cmdbhzjnn hetalgemeennetgeschkt m als vulhutdenst te den. Zj wrden netgebrukt, tenzj er nets andersvrhanden s. Destamvrm vanvulhutsn hetalgemeen mnder belangrjkhewel devrkeurnaarrechtestammen utgaat. Het ttalebljvendegrndvlakmagwaarschjnljknet nder de 5m^/ha kmenen lefstk net bven m /ha utgaan. Deze5- m, gemetenngemarkeerdevakken metdevernderstellng datnde vakken geen verwlderng zal ptreden, denendaneenz vlledgmgeljkbs te vrmenftegaanvrmen znderextreemgrte nveauverschllen, dt mhet bsklmaatzveel mgeljkngestrdte laten. kde etagegewjze pbuw kan, nden mgeljk, het beste zveelmgeljkntakt gelaten wrden. Vul hutmarkerngséénmalg, m.a.w. bjeen vlgende vrjstellngdentde pstandpneuwberdeeldengemarkeerdte werden. Het vregertegepastesysteem, waarbjde vrjstellershet vulhutzelf utzeken, bleek nette vldenndepraktjk. Een vaste vulhutmarkeerderheefthet grtevrdeeldat hetemand metervarng s.nzchtnhet bs metalledaaraanverbnden egenaardgheden s vangrte waarde bj het berdelenenklasserenvan bmen. k arbedstechnsch heefteenvastevulhutmarkeerdereenaantal vrdelen. Samen x Gaten kunnenntstaan zjnalsgevlgvanmgevallen bmenen als gevlgvann hetverleden verkeerd utgeverde vrjstellngen. Detweedecategresn detekmstte vermjden.

52 - 7 - met de waardehutmarkeerder vrmt het werkeentweemansplegverband, watndzakeljksn het bs.v.m.de velghed. ksde functe 'vulhutmarkeerder*een functe metengeprmtekansen. 6.k. RCHTLJHEN 6.U.. Rchtljnen vr bemnsterng Vreen ut te verenvrjstellng wrdtdreen meetpleg een bemnsterngvan bjv. 5% utgeverd, waarbj hetttalegrndvlak zwelals hetgrndvlakaan waardehutsamen metde aantallengemeten wrdt. De bemnsterng met met een ng ut te werkenmethde gescheden. Utdeze metngenen utde pstandgegevens (ze Dscusse) kunnen dedefnteverchtljnenvrde vrjstellngpgesteld wrden. Het vulhut markeren, als nderdeelvaneen vrjstellng, kan dan utgeverdwrdenaan dehandvandezerchtljnen. Cntrlen het veld zu utgeverdkunnen wrdendreen vrman. 6.U.. Rchtljnen vr de vulhutmarkeerder. Ga bj het utzeken van vulhut ut van het waardehut. Het waardehut bepaalt de keuzevan het vulhut.. Gebrukvrvulhutgeen bmende waardebmenvertppen f andersznssterkde krn van het waardehut hnderen.. Markeergeen bmendkkerdan. cm dbh tenzj ersprakes van 'gaten'en randenvan gaten.ndezegevallen zu de maxmale dameter cm p brsthgtemgenzjn. k. Gebrukgeenbspapaja (Cearpa spp.) enswetbntje {nga spp.) als vulhut. 5. Het aantalaan tehudenbmen > 5 cm dbh (waardehut + vulhut) metper x mvarërenvan k-6 bmen. Dt al naargelangde nstructes. Deze h-6 bmendenenz geljkmatgmgeljkverdeeld tezjnverde ppervlakte.' 6. Het aantalbmen > cmdbh per x m met ca., enged verdeeldzjn. 7. Gaten n de pstandmetenz dnkermgeljkgehuden wrden. Laataanderandenveelstaanen n degaten alles. 8. nderwaardehutstaandeklenere bmen kunnen als vulhut aangehuden wrden. 9. Vraagvraf m nstructesvan de ledng m.b.t.de vrjstellngsndergrensen het ttaalaantalbmen > 5 cm dbh per x m. s de vrjstellngsndergrens 5 cm dbh, markeerdan vanaf k cm dbh. sdezendergrens cm dbh markeerdanvanaf,5 cm dbh. Markeer lefst p m hgte,.v.m.zchtbaarhed bj het werk. Alsdemnstrateplts kunnendeplts met behandelng n/9 A, B (vrjstellngsndergrens 5 cm dbh) en vraldevakken-/dö en -**/D8n Mapanebrug (vrjstellngsndergrens cm dbh) denen.

53 LCHTMETNGEN nle dng mdat nade vrjstellngeenngalsterkelchtstellngvlgt ende lchtfactreenessenteelnderdeelutmaaktvan het mcrklmaat zjneenaantalmetngen metdelambda lchtmeter L-9 S utgeverd. Debedelngsengsznseenndruktekrjgenvande bj de vrjstellngveranderendelchtwaarden.dezemetngenzuden bjv. ver eenpaarmaanden weerherhaaldmetenwrden m hetverlpte vlgen en aande handvande ptredendeverwlderngeenbeeldtekrjgenvan welkevrjstellngng kanen welketesterksgeweest. De Lambda lchtmeterbestaat uteenvltmetereneenlchtgevelgeslcncel, degedbestandstegenvcht.ze vreenverderebeschrjvng VAN 'T LEVEN ( 97* Metngen en verwerkng Gemetenwerdsteeds bj bewlkt weer, waarbj 5 waarnemngenn rechte ljn p, mhgte metsteedseenaflezngmde meter. De 'daylghtfactr'was bj lchtbewlkt weer8 m E/m sec.en bj zwaarbewlkt weer (regen)* m E/m sec. Metngenwerdengedaannnet-vrjgesteldevakkenennwel vrjgestelde ( maandenvóórden) vakken. Het resultaat wrdtaanhet grndvlakgerelateerdmdatdatwaarschjnljk n detekmsteenmaatstaf zal wrden bjde vrjstellngen Cncluses n Tabel k staande meetgegevensvermeld.het bljktdat maanden navrjstellngreedseengedeffecttezen was. Mddenslatestrk nbehandeld îk m E/m sec. (d.. % daylghtfactr)en mddenslatestrk welbehandeld78 m E/m sec. (d..f?day. ghtfactr). De verschllentussende waardengemetennslatestrkbehandelden behandelng pltszjn naar mjnmenngteteschrjvenaande verschllenndestructuurvan het bsetagebuw. Deslatestrkwas nadezuverng (965) net meer behandeld. Het bs washeraltameljk hg,gedtegankeljkenhadrelatef weng ndergre.n hethgstekrnendak ssterkngegrepen bj de vrjstellng waardrhetznlchtdegrnd kan bereken. De behandelng vakken zjnreeds maalvrjgesteld (969 en 97), waardrhet bs veellagersen erkeenveeldchtere ndergreaanwezgs.n hethgstekrnendak s kherngegrepen (veel mndersterk) maardesterkendergrebelether het meeste znlchtdrtedrngentt p, m.het bljktdus (ze k VAN 'T LEVEN,97*+) datdelchtsterktenetalleen magwrdengerelateerd aan hetgrndvlakmaardatdestructuurvanhet bs herbjkeen belangrjkerl speelt. ndende metngenmdetwee maandenherhaaldzudenwrden kan eenndrukverkregenwrdenhedelchtntenstetndetjd verandert. Hetzelfdegeldtvrdevakkenente Mapanebrugwaarvan dezegegevens het utgangspuntkunnen vrmen. Degrndvlakken zjn aldaarteruggebrachttt resp.6, m /haen8,7 m /ha bjde nu utgeverdevx-jstellng (medaprl 975).

54 - 9 - Tabel k. Frequenteverdelng n prcenten van de lchtntenstet n verschllende pstanden ver 6 trajecten, gemddelde lchtntensteten en grndvlakken. Lchtntensteten utgedrukt n ncrenstens per m en sec. frequenteverdelng n % cde vrjgesteld - - weers- * gesteldh gemdd. lchtnt. n % daylght factr grndvlak levende bmen /9 A; B nrd slatestrk mnd vrn. W , m /ha /9 A, B mdd. slatestrk mnd vrh. W ' U 6 78, m /ha /9 A, B mdd. slatestrk ng net w 5k 8 6 +,7 m /ha /9 A, B plt U6. mnd vrh. zw , m /ha /9 A, B lt 5. mnd vrh. zw - U ,6 m /ha Mapanebrug -/D8 ng net zw 5 kk k 6,8 m /ha Mapanebrug -4/D8 ng net zw ,8 m /ha se W = bewlkt; daylght f actr ZW = zwaar bewlkt met regen gem. 8 m E/m sec, ; daylghtfactr gem. + m E/m sec. 7. DSCUSSE 7.. HETAANHUDEN VAN VULHUT Vulhut aanhuden ljkt een essenteel nderdeel te zjn van een vrjstellng. Bj vrjstellng wrdt het grndvlak van de pstand, de heveelhed vegetate dus, vermnderd. Dt verhgt de gresnelhed van de bljvende vegetate (met de waardebmen daarn), wegens het ter beschkkng kmen van lcht, rumte en vedngsstffen. Te zeer terugbrengen van het grndvlak echter geeft grte kans p verwlderng, zals de bjvrbeeld n behandelng van prject 65/ plaatsheeft. Hudt men vulhut aan dan s de kans p verwlderng veel gernger dan bj het pleksgewjs weghalen van alle vegetate rnd een waardebm.

55 - - Verwlderngmet lanengeeft vermnkngenaande bmenen grestagnates, terwjlde pstandslechttegankeljk wrdt. Bj hetaanhudenvanvulhutgret hetkrnendakna vrjstellngweer vrjsnel dcht, zdatdepstandgedtegankeljk bljftdaardendergrewengkansen meer heeft. Deverdere vrdelen van hetaanhudenvan vulhutkunnen herevengenemd wrden. Drhet vermnderderscvan hetptredenvan lanendede bmen vermnkenkande vlgende vrjstellngznder veelbezwaar (behalvede vermnderdeaanwas) wat latervrjgesteld wrden. Hetsysteemsdus sepeltete passen. De verbeterdetegankeljkhed verhgtdesnelhed van het behandelen detweede maal.er beheftmndervergftgd te wrden, mdateen aantal waardelzebmenalsvulhutdenst det. Deeclgschevrdelen kmenvralutn hetgesltener bljven van de vegetate,zdatde merendeelsprmare waardesrteneen wat natuurljkermleu behuden. kdestamvrmzal beter wrden bj wat zjdelngseschaduw. Bj het werken mettevrengemarkeerdvulhut behevende vrjstellngsarbedersnettepuzzelen watergebeuren met. Het egenljkevrjstellen kan vlt, alstarefwerk, wrdengedaan, terwjl men de vrjstellngtchbeter nde hand heeft, vadevrschrften bj het markeren. 7.. GRNDVLAK WAARDEHUT - GRNDVLAK VULHUT Den klmmen en vantabel vermeldegrndvlakcjfers vertnengeendudeljkesamenhang. Eerders betgd datdt hetgevlg was van hetntbrekenvanervarngennstructes (er was nl.sprake vaneeneerste rëntateaangaande vulhut markeren). Verder nderzek n detekmstzalna-ar mjn menngweleen verbandaantnenalsde nstructeserzjn. Eenzeervrlpgeramngvanwathetverbandzu kunnenzjnen/f metenzjns weergegevenn Bjlagen» en5. Deze tabellengeveneendeevande rdevangrttenaarzjn ng netvelg tepasbaar n depraktjk. Hetgrndvlakaan vulhutsntedelenn twee grepen nl. < 5 cm dbhen > 5 cm dbh (< cm dbh).deeerstegrep heefteengrndvlakvan m^/ha (ze Bjlage). Trekken wedtgetal af vande cjfersn klm (Tabel ) danbljft bj8, m /ha waardehutng,5 m^ vulhut > 5cm dbh ver. Dtzu eenvastgetalkunnen bljkentezjn.v.n. 'gaten' en nderstandgvulhut.seen tabe zalsbjlage5,gevndenutpraktjkcjfersdan kanhetgrndvlak, rekennghudendmetdedameterverdelng,mgevrmd wrdentteen aantallentabel. Utdezeaantallentabelkandenstructevrde vulhutmarkeerder wrden pgesteld. Deaantallenkunnenals maatgehanteerd wrdenalsdedameterverdelngvralle pstandengeljkwrdt gesteld pdezelfdetjdstppenna begn bj dezelfdebehandelng.n Bjlage k s het mgeljkeresultaatvanz'naantallentabel weergegeven. 7.. VRJSTELLNG Bekjken we Tabel danvaltereen aantaldngen p.ndre van de negengevallenssprakevan eeneerste vrjstellng,en welnde slatestrkenvan/9 A, B jaarnazuverngenndevakken en van Mapanebrug 8jaarnazuverng.ndeze 8ttjaars het bsalsterkhersteldvandegevlgenvandezuverng. Demeeste vergftgde bmenzjn reeds langgevallenener heeft zchna 8jaareen geslten ca.-5 mhg bsntwkkeldmeteengedetegankeljkhed.

56 - Dtsngnet hetgevalalsdeeerste vrjstellngn hetderde f verdejaar nazuverngplaatsvndt. Het hssdanveelkwetsbaarder wegens de ngsteeds vallende hmen. Eensterkevrjstellngvermndert de kansenmeendr dde hmengeslagenpenngsnel dcht te laten green met hmen. Herdrntstaaner permanentegaten. Hetgrndvlakkanwaarschjnljkn hetverdejaardan k mnderver teruggehrachtwrdendann hetachtstejaar, hede hj eerstevrjstellng. kzal hjeerste vrjstellngeenndergrens van cmdhh aangehuden wrdenterwjldt hjdetweede vrjstellngal 5 cmdhh kan zjn (afhankeljkvandeheveelhed waardehut). Bj dederde vrjstellngzu eventueel, een ndergrens van cm mgeljk zjn. Het hs s pdegenemdeverschllendetjdstppenverschllend van pbuw. Vanstaken-hs ut wrdt langzaam weereengewn hsgevrmd, meteen meernrmalestamtal/dameterverdelng. Het "bljkt datn hetverledende vrjstellngennprncpe p steedsdezelfde manerutgeverdwerdenterwjlerkgeen mschrjvngvan het hegrp vrjstellngaanwezg was. Verfjnngen mschrjvng "bljkt ndepraktjkhardndg. Eenmschrjvngvan het hegrp vrjstellngzu netstatsch metenzjnmaareen aantal varahelen meten hehhen. Deze varabelenzjn: -de vrjstellngsndergrens, afgeledutde bezettng met waardehut; -de behandelng; bjv. eerste vrjstellngf bjv.derde vrjstellng, alsmede hettjdstp nadezuverng. Dt wrdt utgedrukt n hetaante hudengrndvlak. Deutdt nderzekkmendeaanbevelng m5- m grndvlak/haaan te huden bjeen vrjstellng ljktvreeneerstevrjstellngn hetderde f verdejaarnazuverngwat laag. Gegevens ntbreken m verdeze behandelngeenaanbevelngtegeven. Dt zu neen neuw ngercht prefperk, Akntsela, nderzchtkunnen wrden. 8. CNCLUSES Dendt rapprtvermeldewerkzaamheden zjn utgeverd 8en jaar nazuverng. Degevndencjferskunnendanknetdrect aangewend wrdenvredere vrjstellng. Verder nderzek zu hermeer utslutselverkunnengeven. Extraplateennterpreterng van de gegevensutdt rapprtstut p het bezwaarvan weng wetenschappeljkeaanpak. Degevndenrchtljnenvreenvulhutmarkeerder zjn vrzenvaneentweetalvarabelen nl. vrjstellngsndergrens en aantal bmen (waardehut + vulhut) > 5 cm dbh. fdt n depraktjk eenwerkbare maatstafsenfderest vandenstructesmakkeljk tehanterenzjn met ng bljken. Het werkenmetaantallen/hakan wengnterpretateprblemenpleverenheweleenprrtetenvlgrde van bepalngen weldudeljkmetzjn. Een krtepledngenervarng zjnnedergeval belangrjkeverestenvr het peenverantwrde wjzemarkeren van vulhut. Aanhudenvan5- m grndvlak/ha ljkteenbrukbare maatstaf. Detekmstzalkunnen utwjzenfdtnderdaad z s. De slatestrken van/9 A, Bzjn waarschjnljk testerkvrjgesteldals men vandezemaatstaf utgaat.