ARREST VAN HET HOF 24 februari 1988 *

Transcriptie

1 ARREST VAN HET HOF 24 februari 1988 * In zaak 260/86, Commissie van de Europese Gemeenschappen, vertegenwoordigd door Ph. Combescot, lid van haar juridische dienst, als gemachtigde, domicilie gekozen hebbende te Luxemburg bij G. Kremlis, lid van haar juridische dienst, bâtiment Jean Monnet, Kirchberg, tegen verzoekster, Koninkrijk België, vertegenwoordigd door de minister van Buitenlandse Betrekkingen, met als gemachtigde J. Devadder, adjunct-adviseur bij het Ministerie van Buitenlandse Zaken, Buitenlandse Handel en Ontwikkelingssamenwerking, domicilie gekozen hebbende te Luxemburg ter Belgische ambassade, 4, rue des Girondins, verweerder, betreffende een verzoek aan het Hof om vast te stellen dat het Koninkrijk België, door geen vermindering toe te staan van de onroerende voorheffing voor een woonruimte betrokken door een huurder die op grond van internationale verdragen is vrijgesteld van personenbelasting, en door geen maatregelen te nemen om de terugbetaling van de gedurende de voorbije aanslagjaren niet-toegekende vermindering mogelijk te maken, de verplichtingen niet is nagekomen die op hem rusten krachtens de artikelen 13, tweede alinea, en 14 van het Protocol betreffende de voorrechten en immuniteiten van de Europese Gemeenschappen, en artikel 7 EEG-Verdrag, wijst HET HOF VAN JUSTITIE, samengesteld als volgt: Mackenzie Stuart, president, G. Bosco en O. Due, kamerpresidenten, U. Everling, K. Bahlmann, Y. Galmot en R. Joliet, rechters, advocaat-generaal: J. Mischo griffier: D. Louterman, administrateur * Procestaal: Frans. 966

2 COMMISSIE / BELGIË gezien het rapport ter terechtzitting en ten vervolge op de mondelinge behandeling op 3 december 1987, waarvoor verzoekster was vertegenwoordigd door C. Berardis-Kayser, lid van haar juridische dienst, gehoord de conclusie van de advocaat-generaal ter terechtzitting van 26 januari 1988, het navolgende Arrest 1 Bij verzoekschrift, neergelegd ter griffie van het Hof op 16 oktober 1986, heeft de Commissie van de Europese Gemeenschappen het Hof krachtens artikel 169 EEG-Verdrag verzocht vast te stellen dat het Koninkrijk België niet heeft voldaan aan de verplichtingen die op hem rusten krachtens de artikelen 13, tweede alinea, en 14 van het Protocol betreffende de voorrechten en immuniteiten van de Europese Gemeenschappen (hierna: het Protocol), en artikel 7 EEG-Verdrag, door artikel 17 van de wet van 10 februari 1981, thans artikel 162, paragraaf 6, van het Wetboek van de inkomstenbelasting, vast te stellen, en door die bepaling met ingang van het aanslagjaar 1981 toe te passen op de ambtenaren en andere personeelsleden van de Europese Gemeenschappen, die daardoor het voordeel verliezen van de vermindering van de onroerende voorheffing, die normalerwijze wordt toegekend aan personen die inkomstenbelasting afdragen aan de Belgische schatkist, zonder recht op terugbetaling te krijgen. 2 Blijkens het dossier wordt de onroerende voorheffing geheven over het kadastraal inkomen van in België gelegen onroerende goederen; zij is verschuldigd door de eigenaar, bezitter, erfpachter, opstalhouder of vruchtgebruiker van de belastbare goederen. Aan degene die het onroerend goed betrekt, kan, inzonderheid op 967

3 grond van zijn sociale situatie, vermindering van de voorheffing worden verleend. Zo wordt krachtens artikel 162, paragraaf 1, sub 2 en 3, van het Belgische Wetboek van de inkomstenbelasting een vermindering 10 of 20% naar gelang van het geval verleend, wanneer het onroerend goed wordt betrokken door een groot-oorlogsverminkte, door een gehandicapte of door het hoofd van een gezin met ten minste twee kinderen in leven of met een gehandicapte. Deze verminderingen, die naar luid van paragraaf 3 van dit artikel niettegenstaande elk ermee strijdig beding van de huur aftrekbaar zijn, worden ingevolge paragraaf 6 van dit artikel ingevoegd bij artikel 17 van de herstelwet van 10 februari 1981 inzake de fiscale en financiële bepalingen evenwel niet toegekend, wanneer de woning wordt betrokken door een huurder die, te zijnen name of ten name van zijn echtgenoot, op grond van internationale verdragen is vrijgesteld van personenbelasting". 3 Dit beroep is in wezen gericht tegen de uit genoemde belastingregeling voortvloeiende weigering om de vermindering van de onroerende voorheffing toe te kennen wanneer de huurder, of zijn echtgenoot, ambtenaar of ander personeelslid van de Europese Gemeenschappen is en in die hoedanigheid overeenkomstig het Protocol van personenbelasting is vrijgesteld. 4 Voor een nadere uiteenzetting van het toepasselijke Belgische recht, het gemeenschapsrecht en de middelen en argumenten van partijen, wordt verwezen naar het rapport ter terechtzitting. Deze elementen van het dossier worden hierna slechts weergegeven voor zover dit noodzakelijk is voor de redenering van het Hof. De eerste grief 5 Als eerste grief wordt aangevoerd, dat de in artikel 162, paragraaf 6, van het Wetboek van de inkomstenbelasting voorziene afwijking in strijd is met de artikelen 13, tweede alinea, en 14 van het Protocol en met artikel 7 EEG-Verdrag. 6 Tot staving daarvan betoogt de Commissie allereerst, dat de betrokken wettelijke regeling tot gevolg heeft dat de eigenaar van het onroerend goed een hogere on- 968

4 COMMISSIE / BELGIË roerende voorheffing moet betalen wanneer de huurder ambtenaar of ander personeelslid van de Gemeenschappen is. Daar de onroerende voorheffing in feite door de eigenaar op de huurder wordt afgewenteld, zijn het per slot van rekening de ambtenaren en andere personeelsleden van de Gemeenschappen die de hogere heffing betalen, hetgeen in strijd is met artikel 13, tweede alinea, van het Protocol, naar luid waarvan deze ambtenaren en overige personeelsleden zijn vrijgesteld van nationale belastingen op de door de Gemeenschap betaalde salarissen, lonen en emolumenten". 7 Bovendien is de bestreden wettelijke regeling ook in strijd met artikel 14 van het Protocol, volgens hetwelk de ambtenaren en overige personeelsleden van de Gemeenschappen voor de belastingen op andere inkomsten worden geacht de fiscale woonplaats te behouden die zij bezaten op het ogenblik van hun indiensttreding. 8 Ten slotte voert de Commissie aan dat deze wettelijke regeling, door zonder objectieve rechtvaardiging Belgische werknemers en werknemers uit andere Lid-Staten, die hun woonruimte huren, anders te behandelen dan de ambtenaren en andere personeelsleden van de Gemeenschappen in dezelfde situatie, een door artikel 7 EEG-Verdrag verboden discriminatie op grond van nationaliteit oplevert. 9 De Belgische regering betwist de haar verweten niet-nakoming niet, maar wijst op de praktische moeilijkheden die de afschaffing van de bestreden wettelijke regeling meebrengt. 10 Met betrekking tot het argument ontleend aan schending van artikel 13, tweede alinea, van het Protocol moet worden vastgesteld, dat deze bepaling naar haar bewoordingen en haar strekking de vrijstelling beoogt van elke nationale belastingaanslag, die zowel direct als indirect op de door de Gemeenschappen aan hun ambtenaren en overige personeelsleden betaalde salarissen, lonen en emolumenten is gebaseerd. Deze bepaling verzet zich bijgevolg tegen elke nationale belasting, ongeacht haar aard of de wijze waarop zij wordt geheven, die tot gevolg heeft dat 969

5 de ambtenaren en overige personeelsleden van de Gemeenschappen direct of indirect worden belast op grond van bezoldiging die zij van de Gemeenschappen ontvangen, ook al wordt de betrokken belasting niet naar rato van deze bezoldiging berekend. 1 1 De onroerende voorheffing is weliswaar verschuldigd door de eigenaars en niet door de huurders van het onroerend goed, doch uit economisch oogpunt zijn het de huurders van het betrokken goed die de onroerende voorheffing dragen. Dit verklaart waarom artikel 162, paragraaf 3, van het Wetboek van de inkomstenbelasting bepaalt dat de verminderingen van de voorheffing, niettegenstaande elk daarmee strijdig beding, van de huur kunnen worden afgetrokken. 12 Het feit dat voor de toekenning van de betrokken verminderingen wordt geëist dat de huurder van het onroerend goed noch zijn echtgenoot ambtenaar of ander personeelslid van de Gemeenschappen is en in die hoedanigheid krachtens artikel 13, tweede alinea, van het Protocol van personenbelasting is vrijgesteld, betekent onder die omstandigheden, dat aan deze categorie personen, voor zover zij voldoen aan de andere voorwaarden om naar Belgisch recht voor een vermindering in aanmerking te komen, een bijkomende financiële last wordt opgelegd naar rato van het verschil tussen het normale tarief en het verminderde tarief, en zulks juist omdat zij een bezoldiging ontvangen die niet aan de nationale belastingen is onderworpen. Een dergelijke last is in strijd met de hiervoren gespecificeerde regel van artikel 13, tweede alinea, van het Protocol. 13 De grief ontleend aan schending van artikel 14 van het Protocol ter zake van de fiscale woonplaats van de ambtenaren en overige personeelsleden van de Gemeenschappen, kan evenwel niet worden aanvaard. De Commissie heeft zelf toegegeven, dat deze bepaling zich er niet tegen verzet dat deze ambtenaren of overige personeelsleden, zelfs indien zij hun fiscale woonplaats in een andere Lid-Staat hebben, in België de onroerende voorheffing moeten betalen. Dit artikel kan derhalve evenmin eraan in de weg staan, dat eventuele verminderingen van de voorheffingen hun niet worden toegekend. 1 4 Het Koninkrijk België kan ook worden verweten dat het artikel 7 EEG-Verdrag niet is nagekomen. Ingevolge artikel 162, paragraaf 6, van het Wetboek van de inkomstenbelasting wordt de vermindering weliswaar niet toegekend, wanneer de 970

6 COMMISSIE / BELGIË huurder van het onroerend goed, of diens echtgenoot, ambtenaar of ander personeelslid van de Gemeenschappen is, doch daarbij wordt geen onderscheid gemaakt tussen Belgische onderdanen en onderdanen van de andere Lid-Staten. De bestreden wettelijke regeling bevat derhalve geen ongelijke behandeling op grond van de nationaliteit van de betrokken personen. 15 Gelet op het voorgaande moet worden vastgesteld, dat het Koninkrijk België, door geen vermindering van de onroerende voorheffing toe te staan wanneer de huurder van de woonruimte, of zijn echtgenoot, ambtenaar of ander personeelslid van de Gemeenschappen is en, in die hoedanigheid, krachtens artikel 13, tweede alinea, van het Protocol betreffende de voorrechten en immuniteiten van de Europese Gemeenschappen is vrijgesteld van nationale belastingen op door de Gemeenschap betaalde salarissen, lonen en emolumenten, de krachtens genoemde bepaling op hem rustende verplichtingen niet is nagekomen. De tweede grief 16 De tweede grief is in wezen gericht tegen het feit dat het Koninkrijk België de bestreden bepalingen van zijn wettelijke regeling effectief toepast en niet voorziet in de terugbetaling van de over de voorbije aanslagjaren ten onrechte geïnde bedragen. 17 Dienaangaande kan worden volstaan met de opmerking, dat dit verwijt de toepassing van de bestreden regeling betreft en uit dien hoofde niet als een aparte grief kan worden beschouwd. Bijgevolg zijn er geen termen aanwezig om er afzonderlijk op te beslissen. Kosten 18 Ingevolge artikel 69, paragraaf 2, van het Reglement voor de procesvoering moet de in het ongelijk gestelde partij in de kosten worden verwezen. Aangezien het Koninkrijk België in het ongelijk is gesteld, dient het in de kosten te worden verwezen. 971

7 rechtdoende, verstaat: HET HOF VAN JUSTITIE, 1) Door geen vermindering van de onroerende voorheffing toe te staan wanneer de huurder van de woonruimte, of rijn echtgenoot, ambtenaar of ander personeelslid van de Gemeenschappen is en, in die hoedanigheid, krachtens artikel 13, tweede alinea, van het Protocol betreffende de voorrechten en immuniteiten van de Europese Gemeenschappen is vrijgesteld van nationale belastingen op door de Gemeenschappen betaalde salarissen, lonen en emolumenten, is het Koninkrijk België de krachtens genoemde bepaling op hem rustende verplichtingen niet nagekomen. 2) Het Koninkrijk België wordt verwezen in de kosten van de procedure. Mackenzie Stuart Bosco Due Everling Bahlmann Galmot Joliet Uitgesproken ter openbare terechtzitting te Luxemburg op 24 februari De griffier J.-G. Giraud De president A. J. Mackenzie Stuart 972