Figuur 1: Huidig zicht op de Belval site nabij Esch-sur-Alzette

Transcriptie

1 De Paasuitstap naar Luxemburg, de vulkaan-eifel en het mini-landje Neutral Moresnet Datum 13 t/m 16/04/ overnachtingen, (a) Luxemburg stad (1x) en (b) Geroldstein/Daun (2x) Begeleider: Rudy Swennen Deze uitstap staat in het teken van de geologie van Luxemburg (dag 1), de Eifel (dag 2 & 3) en het mini-landje Neutral Moresnet (dag 4). Dit laatste situeert zich in de huidige Belgische Oostkantons. In Zuid-Luxemburg wordt eerst het natuurgebied van de Giele Botter bezocht (= oude ijzerertsgroeve), alsook een ontsluiting langsheen de Alzette rivier waar we ingaan op de problematiek van verhoogde arseen concentraties in bodems. Daarna zoeken we naar Olieschiefers of schistes à carton die mogelijke onconventionele energiedragers zijn, maar ze bevatten ook hoge Molybdeen concentraties en een hoge natuurlijke radioactiviteit. Daarna staat een bezoek aan de oude ijzersmelterij van Esch-sur-Alzette op het menu (Belval site), waar nu de universiteit van Luxemburg gevestigd is (Figuur 1). s Avonds is er na het avondeten een korte wandeling doorheen Luxemburg stad voorzien, voor zij die nog zin hebben uiteraard. Figuur 1: Huidig zicht op de Belval site nabij Esch-sur-Alzette

2 Vervolgens trekken we op dag 2 de Eifel in met een bezoek aan sommige van de jongste vulkanen die nabij onze grens liggen. Er waren in deze streek 2 relatief recente (althans voor een geoloog) vulkanische periodes, nl. zo n 40 miljoen jaar geleden in het gebied van Nürburg- Adenau (met meer dan 300 vulkanen) en zo n tot jaar geleden in de West- en Oost-Eifel (met respectievelijk 240 en een 100-tal vulkanen). We bewandelen eerst het geopfad van de vulkaneifel nabij Geroldstein (Figuur 2), dat als Geopark door Unesco werd erkend (de wandeling heeft een matige moeilijkheidsgraad). Er zal hier tevens uitleg gegeven worden over het concept van Geoparken, welke afwijkt van Wereld erfgoed sites. En we drinken zeker een glaasje Gerolsteiner Sprudel wasser. Figuur 2: Zicht op het gedolomitiseerde kalksteenrif nabij Geroldstein Vervolgens bezoeken we één van de Maren en ontleden we de architectuur van deze structuur (Figuur 3). We zullen ook aandacht besteden aan de ontstaansgeschiedenis van deze Maren en hoe je uit de eruptieproducten van deze vulkanen de aardkorst deels kan reconstrueren. Er zal ook ingegaan worden op het belang van Maar onderzoek met betrekking tot paleo-klimaat reconstructies. Aandacht wordt verder besteed aan basalt lavastromen en tuf afzettingen, die we op een verdere locatie zullen gaan bekijken. Er zal ingegaan worden op dit relatief recent vulkanisme en de gerelateerde processen tijdens telkens 1 à 2 uur durende wandelingen.

3 Figuur 3: Meerfelder Maar, een getuigenis van het vulkanisme in de Eifel. De derde dag staat een bezoek aan het Maria Laach gebied op het menu alsook een bezoek aan de abdij zal niet ontbreken. We verkennen de puimsteen aslagen (Figuur 4), die bij de catastrofale uitbarsting van zo n jaar verspreid hebben tot in Zuid Zweden. Deze tehpra aslagen ontstonden uit aswolken vergelijkbaar met de recente aswolk van de Eyjafjallajokull vulkaan in IJsland. Maar voor een geoloog is jaar ook recent, en we zullen dus ingaan op het gevaar van nieuwe vulkanische activiteit in de Eifel. We bezoeken waarschijnlijk ook de Meurin groeve, zijnde de grootste Romeinse steengroeve in vulkanisch asmateriaal van Europa. Daar staan ons een audiotour te wachten. Figuur 4: Tephra-aslagen van de Laacher See vulkaan in de Wingertsberg nabij Mendig.

4 Op dag 4 vatten we de terugweg aan naar Leuven. We schenken eerst aandacht aan de rode zandstenen en de geassocieerde eeuwenoude lood-zink winningen nabij Maubach-Mechernich en vervolgens bereiken we de Belgische Oostkantons. De rode Trias zandstenen zijn mogelijks van belang voor diepe geothermie in het Kempens bekken in België. Dus zullen we tijdens een wandeling aandacht besteden aan deze alternatieve energiewinning. Maar wist u dat er ooit een onafhankelijk landje bestaan heeft van 1816 tot en met 1914 in het Oosten van België (tussen Eupen en Aachen). Dit mini-landje, Altenberg of Neutral Moresnet genaamd was maar 344 hectare groot. Deze eigenaardigheid staat in relatie met de natuurlijke rijkdommen (lood-zinkzilver) die in de ondergrond zat (en nog zit), en dat uitgebaat werd nabij La Calamine (Figuur 5). Het hieraan gekoppelde economische belang maakte dat bij het verdrag van Wenen (1815) men het oneens was over de landsgrenzen tussen het toenmalige Pruisen en het Koninkrijk der Nederlanden. Om een nieuwe oorlog te vermijden besloot men dit mijngebied een onafhankelijk statuut te geven met heel wat eigenaardigheden die daarvan het gevolg waren. Zo was dit het eerste Esperanto-landje ter wereld. Meer verhalen hierover tijdens de excursie. Figuur 5: Zicht op de mijn van Vieille Montagne (Altenberg) nabij La Calamine We bezoeken ook het stadje Plombières of Bleyberg en gaan in op de recente exploratie naar Pb en Zn erts en het lopende onderzoek naar recyclage van stortmateriaal. Ook bekijken we de overstromingssedimenten van de rivier De Geul die toelaat de vervuiling van het milieu doorheen de tijd te reconstrueren.

5 Praktische informatie en prijzen Enkele praktische zaken. We vertrekken om 8.30 aan de parking Arenberg De Molen (ter hoogte van Arenbergkasteel), Celestijnenlaan, 3001 Leuven. Je kan de auto tijdens de excursie daar parkeren. Op de middag is er telkens een korte middaglunch voorzien en s avonds zal het avondmaal geserveerd worden in het hotel waar we verblijven. Er zal tevens drank (water en frisdrank) voorzien worden in de bus. Elke dag zijn er korte tot maximaal 2 uur durende wandelingen voorzien met een middelmatige moeilijkheidsgraad. Maar we zetten wel een stapje in de natuur. Dagprogramma Zaterdag 13/04: (vertrek 8.30 Parking Arenberg De Molen, Celestijnenlaan, 3001 Heverlee): Leuven Luxemburg Esch-sur-Alzette (met middagmaal Esch-sur-Alzette rond 13.00; aankomst in hotel rond (Novotel **** Luxemburg Kirsberg) Luxemburg stad, met avondmaal (19.00). Zondag 14/04: vertrek (8.30) vanuit hotel Luxemburg stad naar Geroldstein (Duitsland), met stopplaatsen rond Geroldstein/Daun (Manderscheid, Ulmener Maar) en middagmaal (rond 13.00). Aankomst in typisch Duits hotel rond (Hotel Stadt Daun ***). Avondmaal (rond 19.00) in Geroldstein/Daun omgeving. Maandag 15/04: vertrek (8.30) vanuit hotel Geroldstein/Daun omgeving, met stopplaatsen nabij Maria Laach en Mayen. Middagmaal (rond 13.00) in Maria Laach. Overnachting en avondmaal (rond 19.00) in zelfde hotel als zondagnacht. Dinsdag 16/04: vertrek (8.30) vanuit hotel Geroldstein/Daun omgeving met stopplaatsen nabij Mechernich en Nideggen (Duitsland) en doorrijden naar La Calamine Plombières (Oostkanton, België). Middagmaal (rond 13.00) in La Calamine (bvb. Park hotel). Na het bezoek van het gebied in de Oostkantons, verdere terugreis naar Leuven (aankomst 18.30; Parking Arenberg De Molen, Celestijnenlaan, 3001 Heverlee). Prijzen Prijs van personen: 500 euro/persoon op basis van dubbel kamer. Toeslag singel: 60 euro/persoon. Inbegrepen in de prijs: - Luxe autocarvervoer reizen Lauwers **** voorzien van alle moderne faciliteiten. - Volledige Nederlandstalige gidsbegeleiding door een zeer ervaren gids. - 4 dagen/ 3 nachten in **** en ***-hotels op basis van half pension. - 4 extra lunches op de middag. - Alle uitstappen ter plekke volgens uw programma (Toegangsgelden Belval site, Gerolsteiner Sprudel en Meurin site). - Bijdrage garantiefonds en burgerlijke aansprakelijkheid. - Voorwaarden reiscontracten wet. - Btw, taksen en parkings.

6 Niet inbegrepen in de prijs: - Annulatie en bijstandsverzekering ( 7 % van de totale reissom ). - Drank in de bus + drinkgeld chauffeur. - Persoonlijke uitgaven.