Hoezo, meten aan emissies?
|
|
- Karen Wauters
- 5 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Hoezo, meten aan emissies? Arjan Hensen, Pim van den Bulk, Arnoud Frumau, Mark Blom, Alex Vermeulen, Albert Bleeker. Utrecht 16 juni
2 Conclusie van presentatie Blijf/ga meten aan diffuse bronnen Daar zitten veel onzekerheden Meetmethoden ontwikkelen zich Standaard kan innovatie tegenhouden Gebruik nieuwe top down technieken Doe metingen onafhankelijk
3 Gas uitstoot van uit een schoorsteen: IS SIMPEL
4 Gas uitstoot vanuit stortplaatsen
5 Gas uitstoot vanuit bemeste velden
6 of vanuit groepjes koeien
7 IS NIET SIMPEL Rob: Wanneer is het nou eens afgelopen met die onzekerheid in NH 3 7
8 Maar: diffuse bronnen zijn wel belangrijk 20 % van broeikasgas >80% van Ammoniak
9 WELKE GASSEN Welke gassen.. H H N H O C O H H H C H N O N
10 Maar we hebben toch een getal?
11 Voorbeeld lachgas 2013: N 2 O CH 4 CO 2 : 7,8 Mton CO 2 Eq. : 19,2 Mton CO 2 Eq. : 166,4 Mton CO 2 Eq
12 Nog even die verandering in schatting 10% aanpassing in 3 jaar Idem Hugo, Wim
13 Hoe te meten aan een diffuse bron?
14 560 BOX 0 minuten 14
15 Boxmetingen De standaard voor lachgas Internationaal ook CH 4 stortplaatsen Probleem: temporele & ruimtelijke dekking Eigenlijk met name voor proces kennis geschikt Minder makkelijk dan gedacht! fast Infrared absorption spectroscopy: Tunable Diode Laser Quantum Cascade Laser Cavity ring down
16 hoogte Meet op meer hoogtes Weinig gas veel gas
17 x Massabalans (IHF) De standaard voor ammoniak & methaan stortplaatsen Verstopt probleem: turbulentie effect
18 Ryden paper
19 TU Delft simulatie (H. Jonker et al)
20 Ronde bron van NH 3 Wind
21 (Hoge resolutie) (Lagere resolutie)
22 Wim vannochtend: NH4 met + 14% bijgesteld: boven de NEC
23 Standaard versus nieuwe opties We hebben een standaard: die is goed Niet altijd. Pas op: random en systematische fout is niet het zelfde. Nieuwe technieken komen niet aan zet: conservatief systeem Elk jaar nieuwe inzichten is ook niet handig
24 Opschalen
25 Emissie Schaal EEN KOE EEN STORTPLAATS EEN AUTO Ruimtelijke schaal NL
26 Emissie Schaal EEN KOE EEN STORTPLAATS EEN AUTO Ruimtelijke schaal NL
27 Emissie Schaal NL 4 M KOE 100 STORTPLAATSEN VEEL AUTO S EEN KOE EEN STORTPLAATS EEN AUTO Ruimtelijke schaal NL
28 Emissie Schaal NL 4 M KOE 100 STORTPLAATSEN VEEL AUTO S? EEN KOE EEN STORTPLAATS EEN AUTO Ruimtelijke schaal NL
29 Emissie Schaal 4 M KOE 100 STORTPLAATSEN VEEL AUTO S NL? EEN KOE EEN STORTPLAATS EEN AUTO Ruimtelijke schaal NL
30 Hectare -Kilometer schaal
31 Wind neer Weinig gas Wind op veel gas Eddy Correlatie
32 InGOS Campagnge 2012 Cabauw
33 InGOS Campagnge 2012 Cabauw Sensors zijn het eens Methaan eddy correlatiemetingen 6 systemen range 10%
34 InGOS Campagnge 2012 Cabauw Olli Peltola et.al,2015
35 Hectare -Kilometer schaal Begrensde bron
36 Calibrate Calibrate Pluim metingen 2600 Voorbeeld :18 10:17 10:16 10:15 10:14 10:13 10:12 10:
37 Calibrate Calibrate :18 10:17 10:16 10:15 10:14 10:13 10:12 10:
38 IJkgas Calibrate :18 10:17 10:16 10:15 10:14 10:13 10:11 10:
39 IJkgas Calibrate :18 10:17 10:16 10:15 10:14 10:11 10:11 10:
40 IJkgas Calibrate :18 10:17 10:16 10:15 10:14 10:11 10:11 10:
41 IJkgas Calibrate :18 10:17 10:16 10:15 10:12 10:11 10:11 10:
42 IJkgas Calibrate :18 10:17 10:16 10:12 10:12 10:11 10:11 10:
43 IJkgas Calibrate :18 10:17 10:12 10:12 10:12 10:11 10:11 10:
44 IJkgas Calibrate :18 10:17 10:12 10:12 10:12 10:11 10:11 10:
45 IJkgas IJkgas :18 10:12 10:12 10:12 10:12 10:11 10:11 10:
46 IJkgas IJkgas IJkgas IJkgas avg: 4531 ppb avg: 4436 ppb stdev : 34 ppb (1%) stdev : 32 ppb (1%) Drift 94 ppb : 2% P 10:11 10:11 10:11 10:12 10:12 10:12 10:12 10:
47 Binnenstad Alkmaar CH 4 HVC & Stortplaats CH 4
48 Ook in low cost en luie versie leverbaar Effect condensables neem je mee!
49 100 km of NL schaal
50 Cabauw metingen 1992-nu CO 2 CH 4 N 2 O CO SF 6 Nu : 200,120,60,20 m hoog
51
52 Opties: Nachtelijke opbouw
53 Optie 2: Cabauw Percentiel Index
54 CO2 Cabauw percentiel index & ER
55 Voorbeeld: methaan
56 Cabauw data (200 m) Idem op 20, 60 en 200m CO 2 CH 4 N 2 O CO SF 6
57 Voorbeeld: methaan
58 Lachgas is niet leuk SF 6 wel (tot 2010)
59 CO2 wel of geen trend.?
60 Trend in CO2 emissie geschat op basis van Cabauw data
61 NL-EU schaal
62 TOP DOWN : InGOS EU project Flux sites Tall towers Ocean observations Airborn measurements Total column (up) Satellite data (down) Data centre Isotope Lab Cal gas Lab
63 Modellen steeds beter
64
65 Inverse modellen Resultaten van INGOS/JRC berekeningen in september Eerste indruk 2010: methaan Benelux hoger. Nu Voor CH 4 & N 2 O Voor SF 6 & halocarbons: later
66 Autonome ontwikkeling zonder onafhankelijke metingen
67 Welk project krijgt budget? Dit project toont aan dat de huidige emissie te laag wordt geschat Terug trekkende Overheid: de markt moet het doen! Dit project toont aan dat de huidige emissie te hoog wordt geschat Broneigenaar Bron X
68 Willen we weten wat er boven ons hoofd hangt? Eerlijk is geen economisch argument
69 Conclusies
70 Conclusie van presentatie Blijf/ga meten aan diffuse bronnen Daar zitten veel onzekerheden Meetmethoden ontwikkelen zich Standaard kan innovatie tegenhouden Gebruik nieuwe top down technieken Doe metingen onafhankelijk
71 Dank voor uw aandacht A.Hensen
Verbeterde observaties van methaanen lachgasemissies van ecosystemen op hectareschaal
Verbeterde observaties van methaanen lachgasemissies van ecosystemen op hectareschaal P.S. Kroon A. Hensen H.J.J. Jonker Gepubliceerd in TIJDSCHRIFT LUCHT - NUMMER 5 - oktober 2010-26 30 ECN-V--10-021
Nadere informatieReductieplan Overige Broeikasgassen.
Reductieplan Overige Broeikasgassen (ROB) www.robklimaat.nl Kansen en bedreigingen in de electriciteitssector Erik ter Avest 29 juni 2006 1 Wat is het ROB? Andere vragen? Discussie Enkele begrippen wat
Nadere informatieOnderzoek kosten actualisatie BEES B Pieter Kroon/Wouter Wetzels; ECN Beleidsstudies
Onderzoek kosten actualisatie BEES B Pieter Kroon/Wouter Wetzels; ECN Beleidsstudies Ten behoeve van doelgroepen overleg VROM maart 2008 www.ecn.nl Inhoud 1. Nederlandse situatie 2. Positie BEES B ten
Nadere informatieLuchtkwaliteit & Klimaatverandering
ECN-L--06-026 Luchtkwaliteit & Klimaatverandering Thema Fijn Stof G.J. de Groot Gepresenteerd bij ECN tijdens het bezoek van de gemeenteraadsleden van de omliggende gemeenten, Petten, Nederland, 17 november
Nadere informatieEmissies van broeikasgassen door de land- en tuinbouw,
Emissies van broeikasgassen door de land- en tuinbouw, 1990-2009 Indicator 19 oktober 2010 U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere gegevens
Nadere informatieCO 2 in zoet water. source. sink? Jolanda Verspagen a, Maria Meijer a, Arie Vonk a, Jef Huisman a Ko van Huissteden b, Joshua Dean b, Han Dolman b
CO 2 in zoet water source of sink? Jolanda Verspagen a, Maria Meijer a, Arie Vonk a, Jef Huisman a Ko van Huissteden b, Joshua Dean b, Han Dolman b a UvA Freshwater and Marine Ecology b VU - Earth Sciences
Nadere informatieCertificering CO 2 -Prestatieladder
Certificering CO 2 -Prestatieladder Al een aantal jaar werken we aan het handen en voeten geven van het thema duurzaamheid binnen M+P. En met succes. Sinds 2015 zijn we gecertificeerd op niveau 5 van de
Nadere informatieKNVWS Delft. Overzicht
Het klimaat in de afgelopen en komende 100 jaar KNVWS Delft 17 oktober 2017 Peter Siegmund KNMI Overzicht Het klimaat van de afgelopen 100 jaar: temperatuur, neerslag, diversen Het broeikaseffect Klimaatmodellen
Nadere informatieEvaluatie van de methaanemissie van de deponie Braambergen
JANUARI 2 ECN-C---6 Evaluatie van de methaanemissie van de deponie Braambergen A. Hensen A B Made by: A. Hensen Checked by: Revisions Approved: J. Slanina Issued: ECN-Fuels Conversion & Environment Air
Nadere informatieBroeikasgasemissies in Nederland,
Indicator 19 mei 2009 U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere gegevens kunt u via deze link [1] bekijken. De totale uitstoot van broeikasgassen
Nadere informatieBroeikasgasemissies in Nederland,
Indicator 8 september 2010 U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere gegevens kunt u via deze link [1] bekijken. De totale uitstoot van broeikasgassen
Nadere informatieFundamenten rekenregels enterisch methaan
Fundamenten rekenregels enterisch methaan ( in de KringLoopWijzer ) André Bannink Wageningen Livestock Research Monitoren BKG emissies On-line meting CH 4 -emissie, onzeker op nationale schaal en op bedrijfsniveau,
Nadere informatieMilieu. Waterkwaliteit: Denk aan: nitraat uitspoeling / erfwater / gewasbeschermingsmiddelen / alles wat oppervlakte- en grondwater kan vervuilen
Naam: Milieu Waterkwaliteit: Denk aan: nitraat uitspoeling / erfwater / gewasbeschermingsmiddelen / alles wat oppervlakte- en grondwater kan vervuilen Slootrandenbeheer Baggeren Krabbescheer bevorderen
Nadere informatiePetrochemie, Oil & Gas en Energie
Petrochemie, Oil & Gas en Energie Nauwkeurige metingen beïnvloeden meer dan winst. Metingen en analyses helpen bij het ontwikkelen van ingenieuze oplossingen voor eeuwenoude problemen, dragen bij aan meer
Nadere informatieProvinciaal klimaat- en energiebeleid: doelen, emissies, maatregelen. Robert Koelemeijer - PBL
Provinciaal klimaat- en energiebeleid: doelen, emissies, maatregelen. Robert Koelemeijer - PBL Doelstellingen - Mondiaal Parijs-akkoord: Well below 2 degrees. Mondiaal circa 50% emissiereductie nodig in
Nadere informatieLuchtkwaliteit en verkeer. Huib van Essen CE Delft 8 februari 2014
Luchtkwaliteit en verkeer Huib van Essen CE Delft 8 februari 2014 Overzicht presentatie Even voorstellen Trend in verkeersemissies: veel bereikt, nog veel te doen Oplossingsrichtingen: Schonere voertuigen,
Nadere informatieDatarapport Ammoniakmetingen
Datarapport Ammoniakmetingen 2007-2014 Albert Bleeker Arnoud Frumau Arjan Hensen Mei 2015 ECN-E--15-019 Verantwoording Dit rapport is het resultaat van de ECN-projecten 7.0172 en 6.00797 en is uitgevoerd
Nadere informatieMeten van broeikasgassen in het landschap
Meten van broeikasgassen in het landschap Broeikasgas Emissies Meettechnieken De uitwisseling van broeikasgassen tussen het landschap en de atmosfeer laat zich niet zo gemakkelijk bepalen als de emissie
Nadere informatieNEC stoffen (Stikstofoxiden, Fijn Stof, Ammoniak, Zwaveldioxide)
Nieuw dit jaar Vernieuwde website www.emissieregistratie.nl Beter inspelen op de actualiteit, communicatie, laagdrempelig Bruikbaar op computer, ipad en telefoon Duiding: Infographic (stikstof-uitstoot)
Nadere informatieCopernicus Institute of Sustainable Development. Koe en klimaat. Dr. Jerry van Dijk Dr. Karin Rebel. Copernicus Institute of Sustainable Development
Copernicus Institute of Sustainable Development Koe en klimaat Dr. Jerry van Dijk Dr. Karin Rebel Inhoud presentatie Hoe zat het ook al weer met klimaatverandering? Broeikasgasemissies in Nederland Klimaatbeleid
Nadere informatieLuchtvervuilende en klimaat- emissies van personenauto s Een vergelijking van norm- en praktijkemissies per brandstofsoort
Luchtvervuilende en klimaat- emissies van personenauto s Een vergelijking van norm- en praktijkemissies per brandstofsoort Huib van Essen CE Delft Ecomobiel, 8 en 9 oktober 2013 CE Delft Onafhankelijk,
Nadere informatieCuraçao Carbon Footprint 2015
Willemstad, March 2017 Inhoudsopgave Inleiding 2 Methode 2 Dataverzameling 3 Uitstoot CO2 in 2010 3 Uitstoot CO2 in 2015 4 Vergelijking met andere landen 5 Central Bureau of Statistics Curaçao 1 Inleiding
Nadere informatieGemeente Bergen. Ontwikkelingen energiegebruik en duurzame energieproductie tot Mark Valkering en Herman Verhagen 14 oktober 2016
Gemeente Bergen Ontwikkelingen energiegebruik en duurzame energieproductie tot 2020 Mark Valkering en Herman Verhagen 14 oktober 2016 Energiegebruik 2010-2015 Energiegebruik Bergen (NH. (GWh) 2010 2011
Nadere informatieDe voortgang van het Nederlandse energie- en klimaatbeleid
De voortgang van het Nederlandse energie- en klimaatbeleid Wouter Wetzels Presentatie voor het HVC Innovatieplatform, 15 juli 2010, Petten www.ecn.nl Werkprogramma Schoon en Zuinig Doelen van het kabinet
Nadere informatieUNIVERSITEIT UTRECHT CARBON FOOTPRINT Field in a Box
UNIVERSITEIT UTRECHT CARBON FOOTPRINT 2016 23-05-2017 Field in a Box Waarom een footprint? Klimaatverandering Het uitstoten van broeikasgassen draagt bij aan klimaatverandering. Het meest voorkomende broeikasgas
Nadere informatieMilieu-actualiteit NON-ETS. 3 mei 2018
Milieu-actualiteit NON-ETS 3 mei 2018 Europees beleid NON-ETS sectoren (effort sharing regulation) Welke doelstellingen 2021-2030? Europese doelstellingen 2030 (tov 2005) - 40 % BKG emissies - 30 % voor
Nadere informatieKlimaatverandering. Klimaatverandering. Klimaatverandering. Klimaatverandering. Klimaatverandering 8-10-2012. Klimaatverandering
Zonne-energie 2012: prijs 21 ct per kwh; 2020 prijs 12 ct kwh Groen rijden; energiehuizen, biologisch voedsel Stimular, de werkplaats voor Duurzaam Ondernemen Stichting Stimular www.stimular.nl 010 238
Nadere informatieEnergyNL2050, een serie van 4 bijeenkomsten, Korte uitleg over de bijeenkomsten. KIVI-E/USI energynl2050 UvU 13 /10/16
EnergyNL2050, een serie van 4 bijeenkomsten, 2016-2017 Korte uitleg over de bijeenkomsten KIVI-E/USI energynl2050 UvU 13 /10/16 EnergyNL2050, een serie van 4 bijeenkomsten, 2016-2017 (1) Organisatie: KIVI
Nadere informatieGeachte melkveehouder,
Geachte melkveehouder, Vanaf 23 januari 2018 wordt de KringloopWijzer uitgebreid met een klimaatmodule. Hiermee krijgt u gemakkelijk inzicht in de broeikasgasproductie van uw bedrijf en hoe u deze kan
Nadere informatieModelleren van turbulente warmte en vocht stromingen in de atmosfeer met behulp van warmtebeelden van het aardoppervlak.
Modelleren van turbulente warmte en vocht stromingen in de atmosfeer met behulp van warmtebeelden van het aardoppervlak Wim Timmermans Modelleren van stroming in de lucht: wat Dit gaat over: Het vinden
Nadere informatieBroeikasgasemissies in Nederland,
Indicator 4 juni 2008 U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere gegevens kunt u via deze link [1] bekijken. De totale uitstoot van broeikasgassen
Nadere informatieBeheer van energie en broeikasgas
Beheer van energie en broeikasgas binnen de Europese doelstellingen voor 2050 De CONCLUSIES volgen 30 maart 2014 Hebben wij de energie om 2050 schoon te halen? slotcongres 1 Beheer van energie en broeikasgas
Nadere informatieGebr. Beentjes GWW B.V. Kwaliteitsmanagementplan voor de inventaris
Gebr. Beentjes GWW B.V. Kwaliteitsmanagementplan voor de inventaris Gebr. Beentjes GWW, 7 januari 2014 2 Gebr. Beentjes GWW Kwaliteitsmanagementplan Inhoudsopgave Inleiding... 3 1. Stuurcyclus... 4 1.1
Nadere informatieSCHADELIJKE EMISSIES VAN DIESELVOERTUIGEN. TNO - Willar Vonk 4 juni 2015 Louwman Museum Bron: rapportnummer TNO 2015 R10733
SCHADELIJKE EMISSIES VAN DIESELVOERTUIGEN TNO - Willar Vonk 4 juni 2015 Louwman Museum Bron: rapportnummer TNO 2015 R10733 TNO MEET SINDS 1986 EMISSIES In opdracht van het Ministerie van Infrastructuur
Nadere informatieVR MED.0081/1
VR 2017 1702 MED.0081/1 DE VLAAMSE MINISTER VAN OMGEVING, NATUUR EN LANDBOUW MEDEDELING AAN DE LEDEN VAN VLAAMSE REGERING Betreft: Voortgangsrapport van Vlaams mitigatieplan 2013-2020 met Broeikasgasinventaris
Nadere informatieEmissies naar lucht door de energievoorziening,
Indicator 1 mei 2012 U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere gegevens kunt u via deze link [1] bekijken. De emissies van vrijwel alle belangrijke
Nadere informatieVan gas los! Dialoog In een breder perspectief: Klimaatakkoord Landbouw en Landgebruik Huidige situatie Opgave Klimaatakkoord Ambitie Glastuinbouw
Van gas los! Klimaat Opties glastuinbouw Dialoog In een breder perspectief: Klimaatakkoord Landbouw en Landgebruik Huidige situatie Opgave Klimaatakkoord Ambitie Glastuinbouw Minder energie gebruiken CO2
Nadere informatieHet toeristisch klimaat Reizen op grote voet 2008
Het toeristisch klimaat Reizen op grote voet 2008 Paul Peeters Lector duurzaam vervoer & toerisme, NHTV Breda Vrijetijdsstudiedag Duurzaamheid: niet denken maar doen Etten-Leur, 05-11-2009 Uw vakantievoetafdruk
Nadere informatieReductie van ammoniak- en methaanemissie via het voerspoor
Reductie van ammoniak- en methaanemissie via het voerspoor Onderzoek naar de wisselwerking tussen de excretie van Totaal Ammoniakaal Stikstof (TAN) en de emissie van enterisch methaan Mei 2017 Rapportnummer
Nadere informatieTNO 2019 R10332 Berekening van methaanemissie voor Staatstoezicht op de Mijnen
TNO 2019 R10332 Berekening van methaanemissie voor Staatstoezicht op de Mijnen TNO 2019 R10332 1 maart 2019 Berekening van methaanemissie voor Staatstoezicht op de Mijnen Auteur(s) Disclaimer ECN inclusief
Nadere informatieRolweerstand van personenwagens op betonwegen
Rolweerstand van personenwagens op betonwegen Wim Kramer Cement&BetonCentrum ir. Fred Reinink M+P Raadgevende ingenieurs bv ir. Jan Hooghwerff M+P Raadgevende ingenieurs bv Samenvatting In 2013 is een
Nadere informatieMeten en modelleren: vaststellingen en toekomstperspectief. Bo Van den Bril en David Roet
Meten en modelleren: vaststellingen en toekomstperspectief Bo Van den Bril en David Roet Overschrijding kritische last 2/05/2016 2 Afname vermestende deposities 50 45 Vermestende depostie (kg N/(ha.jaar)
Nadere informatieEmissies naar lucht door de energievoorziening,
Indicator 29 april 2014 U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere gegevens kunt u via deze link [1] bekijken. De emissies van een aantal belangrijke
Nadere informatieWat is CO 2? Waarom CO 2? Waarom Milieubarometer i.p.v. CO 2? Waarom CO 2 -footprint? Inhoud. Cursus CO 2 -footprint
Inhoud Cursus CO 2 -footprint Hoe maak je de footprint en wat heb je eraan? 27 mei 2013 Voor de Werkgroep Monitoren van MPZ Wat is CO 2 en waarom hebben we het daar over? CO 2 -footprint t.o.v. Milieubarometer
Nadere informatieDuurzame mobiliteit zet je regio op voorsprong
Duurzame mobiliteit zet je regio op voorsprong Arnoud Neidig 1 november 2018 De behoefte aan mobiliteit groeit Mobiliteit blijft groeien Bert van Wee: Uit onderzoek (USA) blijkt dat de aanleg van meer
Nadere informatieISP. Studiedag leraars van land- en tuinbouwscholen. 20 december 2016
Emissies @ ISP Studiedag leraars van land- en tuinbouwscholen 20 december 2016 Wat is ISP? Projectwerking Advieswerking The big four Fijn stof Geur Ammoniak Broeikasgas Fijn stof Geur Ammoniak Broeikasgas
Nadere informatieOP ZOEK NAAR ONBEKENDE BRONNEN VAN BROEIKASGASSEN
November 2000 ECN-C--00-112 OP ZOEK NAAR ONBEKENDE BRONNEN VAN BROEIKASGASSEN A. Hensen A B Opgesteld door: Revisies Goedgekeurd door: ECN-Schoon Fossiel A. Hensen Geverifieerd door: J.W.Erisman Vrijgegeven
Nadere informatieUitwerking Workshop ruimtelijke verdeling van emissies, 16 6 2015
Uitwerking Workshop ruimtelijke verdeling van emissies, 16 6 2015 Ammoniak in de landbouw 1) Welke gemeente heeft voor 2013 de hoogste emissie per km 2 voor rundvee? Littenseradiel 5091kg/km2 Tabblad Emissies,
Nadere informatiePerspectief voor klimaat neutraal en hernieuwbaar gas
Perspectief voor klimaat neutraal en hernieuwbaar gas Aardgas als transitiebrandstof of transitie van een brandstof? Marcel Weeda, ECN AkzoNobel Center, Amsterdam VEMW seminar, 22 april 2016 www.ecn.nl
Nadere informatieNordex Windturbine type
Vergelijking aannames Energie-U, Bosch & van Rijn, BvLW Aannames Energie-U/ Kema/ECN/BvLW Energie U Kema/ECN BvLW Eenheid Nordex Nordex Windturbine type N100 N100 Vermogen 2,5 2,5 2,5 MW Aantal 8 8 8 Totaal
Nadere informatieSchoner en zuiniger CO 2 ambitie verkeer & vervoer
Schoner en zuiniger CO 2 ambitie verkeer & vervoer Martine Uyterlinde, ECN Beleidsstudies, 14 mei 2007 www.ecn.nl Coalitieakkoord Onze ambitie is dat Nederland de komende kabinetsperiode grote stappen
Nadere informatieLandgebruik in Gelderland. Juni 2016, Ronald Hutjes & collega s
Landgebruik in Gelderland Juni 2016, Ronald Hutjes & collega s Overzicht Emissies uit landgebruik Veeteelt, akkerbouw, bosbouw, bioeconomy Gelderland, NL, EU en Wereld Reductie opties synergiën / knelpunten
Nadere informatieSamenvatting. A. van Leeuwenhoeklaan MA Bilthoven Postbus BA Bilthoven KvK Utrecht T
A. van Leeuwenhoeklaan 9 3721 MA Bilthoven Postbus 1 3720 BA Bilthoven www.rivm.nl KvK Utrecht 30276683 T 030 274 91 11 info@rivm.nl Uw kenmerk Gevoeligheid van de gesommeerde depositiebijdrage onder 0,05
Nadere informatiePresentatie over kasluchtkwaliteit. Themabijeenkomst CO2 in Glasgroente ENVIRONMENTAL MONITORING SYSTEMS (EMS) B.V.
ENVIRONMENTAL MONITORING SYSTEMS (EMS) B.V. Presentatie over kasluchtkwaliteit Jan-Kees Boerman / Gertjan Bosman EMS B.V. Themabijeenkomst CO2 in Glasgroente 29-10-2014 Themabijeenkomst CO2 doseren in
Nadere informatieDUURZAME MOBILITEIT IN TERMEN VAN CO2
DUURZAME MOBILITEIT IN TERMEN VAN CO2 2013 2014 2015 2017 / 2018 10-pagers functionaliteiten: - beleidsverkenning INEK: integraal nationaal energie en klimaat plan - bestuurlijk stuk (TK) - alle lidstaten
Nadere informatieLezing FHI te Leusden
Lezing FHI te Leusden M. Geusebroek Maart 2014 ECN-L--14-012 Gasanalyse bij ECN Ervaringen op micro-en macroschaal Lezing FHI - Leusden Maart 2014 www.ecn.nl Inhoud 1. ECN en ECN Environment & Energy Engineering
Nadere informatie2018D Lijst van vragen
2018D01559 Lijst van vragen De vaste commissie voor Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit heeft een aantal vragen voorgelegd aan de Minister van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit over de PAS Monitoringsrapportage
Nadere informatieDe LoRaWAN Sensor Pilot in Alkmaar
De LoRaWAN Sensor Pilot in Alkmaar Kees Verstoep (Vrije Universiteit, c.verstoep@vu.nl) Wies Thesingh-Van Eijk (Gemeente Alkmaar, WThesingh-vanEijk@alkmaar.nl) i.s.m: Prof. Frans Feldberg (j.f.m.feldberg@vu.nl)
Nadere informatieWaterstofmobiliteit: status en uitdagingen
Waterstofmobiliteit: status en uitdagingen Marcel Weeda, ECN Mini-symposium zero-emissie openbaar vervoer in Noord-Holland Provinciehuis NH, Haarlem 16 september 2015 www.ecn.nl Inhoud Zero-emissie openbaar
Nadere informatieKunnen we variaties in het klimaatsysteem begrijpen en voorzien?
Kunnen we variaties in het klimaatsysteem begrijpen en voorzien? Gerbrand Komen ex-knmi, IMAU 20 juni 2011 KNAW themabijeenkomst Wetenschappelijke modellen, wat kun je ermee? Met dank aan Wilco Hazeleger
Nadere informatieClimate Neutral Group t/m
Rapportage CO2-voetafdruk 01-01-2015 t/m 31-12-2015 Inhoudsopgave Inhoudsopgave... 1 1. Inleiding... 2 2. Rapportageperiode 2015... 3 2.1. Directe en indirecte emissies... 3 2.2. Historische vergelijking...
Nadere informatieNO, NO2 en NOx in de buitenlucht. Michiel Roemer
NO, NO2 en NOx in de buitenlucht Michiel Roemer Inhoudsopgave Wat zijn NO, NO2 en NOx? Waar komt het vandaan? Welke bronnen dragen bij? Wat zijn de concentraties in de buitenlucht? Maatregelen Wat is NO2?
Nadere informatieSAMENVATTING. F = k w (C zeewater - C lucht ) (1)
SAMENVATTING Menselijke activiteiten brengen een grote hoeveelheid kooldioxide (CO 2 ) in de atmosfeer. Het wordt nu algemeen erkend dat dit kan leiden tot opwarming van de aarde. Dit inzicht heeft geleid
Nadere informatieWerkstuk Aardrijkskunde Broeikaseffect
Werkstuk Aardrijkskunde Broeikaseffect Werkstuk door een scholier 1310 woorden 20 juni 2006 6,2 45 keer beoordeeld Vak Aardrijkskunde Het Broeikaseffect Inhoudsopgave Inleiding 1.0 Wat is het broeikaseffect?
Nadere informatieImpact analyse: ambitie elektrisch transport
Impact analyse: ambitie elektrisch transport ad-hoc verzoek EL&I 29 maart 211, ECN-L--11-27, C. Hanschke www.ecn.nl Scope en aanpak impact analyse 1.8.6.4.2 Groeiambitie Elektrische auto's [mln] 215 22
Nadere informatieWie betaalt de rekening van de energietransitie?
Wie betaalt de rekening van de energietransitie? Symposium KVGN 17 november 2016 Ron Wit Ron.Wit@eneco.com Overzicht presentatie 1. Ontwikkeling broeikasgassen in Nederland 2. Ontwikkeling integrale kosten
Nadere informatieEmissies naar lucht door huishoudens,
Indicator 25 maart 2019 U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere gegevens kunt u via deze link [1] bekijken. De emissies van kooldioxide (CO
Nadere informatiePage 1. RAND Europe Sponsored Research. Motivatie voor het onderzoek. Inhoud presentatie. Probleemdefinitie. State-of-the-art in data verzameling
RAND Europe Sponsored Research RESR: Reistijdinformatie: beschikbaar of niet? Rik van Grol Ronald Plasmeijer Reistijdinformatie: beschikbaar of niet? Rik van Grol Ronald Plasmeijer PLATOS-colloquium 2
Nadere informatieInnovatieve mestverwerking op de boerderij
Innovatieve mestverwerking op de boerderij Groen gas productie en nutriëntenterugwinning René Cornelissen (CCS) 7 juni 2017 Inhoudsopgave CCS Mest Kleinschalige mono-mestvergisting Bio-Up, Groen Gas op
Nadere informatieTussentijdse halfjaarlijkse rapportage CO2 prestatieladder, niveau 3
Tussentijdse halfjaarlijkse rapportage CO2 prestatieladder, niveau 3 T&A-APG Dynamostraat 48 1001 NR Amsterdam T&A Bedrijvenpark Twente 305 7602 KL Almelo Laatste wijzigingen : december 2015 Versie : 1
Nadere informatiede bodem in de kringloop wijzer Frank Verhoeven ir Frank
de bodem in de kringloop wijzer Frank Verhoeven ir Frank Verhoeven Verstand van het platteland! Boerenverstand werken aan praktische duurzaamheid! Zo verkopen we de melk Wat is duurzame melk? Blije koeien:
Nadere informatieBroeikasgasemissies in Nederland per sector,
Indicator 19 mei 2009 U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere gegevens kunt u via deze link [1] bekijken. De emissie van koolstofdioxide (CO2)
Nadere informatieMANAGEMENT REVIEW CO2 PRESTATIELADDER 2013
MANAGEMENT REVIEW CO2 PRESTATIELADDER 2013 Auteur René Speelman Versie 1.0 Plaats Vianen Kenmerk WEGWIJZER Versie informatie Versie Datum Bijzonderheden Auteur 1.0 November 2014 René Speelman, manager
Nadere informatieBijlage 4: Milieu en energieprestaties: Emissies van de toekomstige rwzi Utrecht (DM 851139)
Notitie HASKONINGDHV NEDERLAND B.V. WATER TECHNOLOGY Bijlage 4: Milieu en energieprestaties: Emissies van de toekomstige rwzi Utrecht (DM 851139) Aan : E. Rekswinkel, M. Boersen Van : Wim Wiegant Controle
Nadere informatieVerhogen van energie efficiëntie in industriële heaters
Verhogen van energie efficiëntie in industriële heaters Arthur Groenbos Product Manager Gas Analyzers arthur.groenbos@nl.yokogawa.com M. 0651538935 Introductie Yokogawa gaat dieper in op het verbeteren
Nadere informatieMondiale en Europese energie trends Uitdagingen, prioriteiten en kansen
Mondiale en Europese energie trends Uitdagingen, prioriteiten en kansen 28/09/2015 Kees van der Leun Klimaat raakt al ontwricht bron: John Mason, skepticalscience.com bron: Guardian 2 100% duurzaam? Energie-efficiëntie
Nadere informatieBroeikasgassen, klimaat en meten: hoe, wat en waarom van ICOS-nl.
Broeikasgassen, klimaat en meten: hoe, wat en waarom van ICOS-nl. Bij de verbranding van fossiele brandstoffen komt het gas kooldioxide vrij. Sinds de industriële revolutie is daardoor de hoeveelheid kooldioxide
Nadere informatieDe kosten van de energietransitie, en: kansen voor de gasindustrie. Martien Visser Lector Energietransitie & Netwerken. Hanzehogeschool Groningen
De kosten van de energietransitie, en: kansen voor de gasindustrie Martien Visser Lector Energietransitie & Netwerken Hanzehogeschool Groningen Hanzehogeschool Groningen (circa 30.000 studenten) Energy
Nadere informatieTussentijdse halfjaarlijkse rapportage CO2 prestatieladder, niveau 3
Tussentijdse halfjaarlijkse rapportage CO2 prestatieladder, niveau 3 T&A-APG Dynamostraat 48 1001 NR Amsterdam T&A Bedrijvenpark Twente 305 7602 KL Almelo Laatste wijzigingen : december 2014 Versie : 1
Nadere informatieLuchtkwaliteit in Nederland: cijfers en feiten. Joost Wesseling
Luchtkwaliteit in Nederland: cijfers en feiten Joost Wesseling Inhoud: Doorsneden door de luchtkwaliteit Concentraties: de laatste decennia; EU normen; Nederland in de EU. Luchtkwaliteit en gezondheid.
Nadere informatieEmissies naar lucht door de land- en tuinbouw,
Indicator 24 October 2018 U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere gegevens kunt u via deze link [1] bekijken. De sector land- en tuinbouw
Nadere informatieklimaatverandering en voedsel
klimaatverandering en voedsel Parijs; wat is er afgesproken en gaat het lukken? Wat betekent dit voor landbouw en voeding? Energie transitie als voorbeeld voor producent en consument Duurzaamheid als paradigma.
Nadere informatieParticipatieve monitoring van de luchtkwaliteit
Participatieve monitoring van de luchtkwaliteit FLAMENCO Project kick-off VUB 16/06/2016 OUTLINE» Luchtkwaliteit» Traditionele monitoring van de luchtkwaliteit» Participatieve monitoring van de luchtkwaliteit»
Nadere informatieBEMESTINGSPROEVEN NETWERK MICROVERGISTERS. Albert-Jan Bos Dinsdag 22 november 2016
BEMESTINGSPROEVEN NETWERK MICROVERGISTERS Albert-Jan Bos Dinsdag 22 november 2016 BEMESTINGSPROEVEN NETWERK MICROVERGISTERS Opbrengstproeven De Marke en Den Eelder 2015 en 2016 Meting NH 3 emissie De Marke
Nadere informatieGeothermie. traditioneel energiebedrijf?
31 maart 2010 T&A Survey Congres Geothermie Duurzame bron voor een traditioneel energiebedrijf? Hugo Buis Agenda Duurzame visie & ambities Waarom kiest Eneco voor Geothermie? Stand van zaken Markten Pro
Nadere informatieEmissies broeikasgassen, 1990-2014
Emissies broeikasgassen, 1990-2014 Indicator 4 april 2016 U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere gegevens kunt u via deze link [1] bekijken.
Nadere informatieWarmtetransitie en het nieuwe kabinet. Nico Hoogervorst
Warmtetransitie en het nieuwe kabinet Nico Hoogervorst 24 november 2017 Regeerakkoord Rutte III (2017 - ) Opmerkelijk: Lange formatie Klimaat-minister op EZ Duurzaam = klimaatbescherming Milieubescherming
Nadere informatieEvaluatie en Voortgangsrapportage BRANDWIJK PROMO
2016 Evaluatie en Voortgangsrapportage BRANDWIJK PROMO Inhoud Inhoud... 2 1 Inleiding... 3 2 Energieverbruik en CO 2-footprint... 3 2.1 Referentiejaar... 3 2.2 CO 2 Footprint, doelstellingen en trendanalyse...
Nadere informatieReview emissiefactoren 2015
Review emissiefactoren 2015 Samenvatting In deze notitie wordt vastgelegd welke emissiefactoren Climate Neutral Group hanteert voor de voetafdruk bepalingen in 2015 en voor de nacalculatie over dat jaar.
Nadere informatieHoe kan innovatie helpen?
Themabijeenkomst 16 december: Luchtvervuiling, en hoe houden wij Nederland mobiel? Verkeer Toenemende en invloed luchtvervuiling: van milieu-eisen op de sector hoe kan 2 Inhoud Waar komen verkeersemissies
Nadere informatieInvloed van wegdektype op de rolweerstand van personenwagens op provinciale wegen
Invloed van wegdektype op de rolweerstand van personenwagens op provinciale wegen Berry Bobbink Provincie Gelderland Ing. Jan Fijan Provincie Gelderland ir. Fred Reinink M+P Raadgevende ingenieurs bv ing.
Nadere informatieNationaal klimaatbeleid en de betekenis van landgebruik in de mitigatieopgave. door Gert Jan van den Born
Nationaal klimaatbeleid en de betekenis van landgebruik in de mitigatieopgave door Gert Jan van den Born 1 Klimaatbeleid: Nationale uitwerking Europese klimaatafspraken: kader voor de nationale opgave
Nadere informatieBerekening van de standaard CO 2 -emissiefactor aardgas t.b.v. nationale monitoring 2014 en emissiehandel 2014
Berekening van de standaard CO 2 -emissiefactor aardgas t.b.v. nationale monitoring 2014 en emissiehandel 2014 Datum 19 december 2013 Status Definitief Pagina 1 van 1 Colofon Projectnaam Jaarlijkse vaststelling
Nadere informatie3 April 2013, CAH Vilentum, 2D. Inhoud presentatie Sturen op broeikasgassen Zwier van der Vegte. Duurzame melkveehouderij.
Sturen op Broeikasgassen Duurzame melkveehouderij 3 April 2013, CAH Vilentum, 2D KTC De Marke Wageningen UR Livestock Research Inhoud presentatie Bijdrage veeteelt aan BKG emissies welke stoffen welke
Nadere informatieBroeikasgasemissies in Nederland per sector,
Indicator 8 september 2010 U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere gegevens kunt u via deze link [1] bekijken. De emissie van koolstofdioxide
Nadere informatieStikstofdepositieberekening
BIJLAGE X Stikstofdepositieberekening FF 1817-5-RA-007-BY10 X.1 Blad1 Nox-emissie Economische ontwikkelingszone Oudevaart-Zuid Emissie inrichting Vezet / Kramer c.s. (inclusief verkeer) Hectare 7,5 kg/ha/jaar
Nadere informatieVERTROUWELIJK. Resultaten inclusief kabel- en netaansluiting voor Wind op Zee scenario s (Fase II)
Resultaten inclusief kabel- en netaansluiting voor Wind op Zee scenario s (Fase II) Joost van Stralen, Luuk Beurskens & Sander Lensink 30 juli 2013 www.ecn.nl Inhoudsopgave Beschrijving opdracht Methode
Nadere informatie14/11/2012. ... maar er zijn ook problemen! Dit is wat we een koe graag zien doen... (4 to 9 uur/dag - Hafez & Bouissou, 1975)
Voeropname (ds/d) 14/11/2012 Fokken voor efficiëntieverbetering Dit is wat we een koe graag zien doen... (4 to 9 uur/dag - Hafez & Bouissou, 1975) Yvette de Haas... maar er zijn ook problemen! Broeikas
Nadere informatieVoortgangsrapportage. Scope 3 CO 2- emissies. Tweede halfjaar 2015
Voortgangsrapportage Scope 3 CO 2- emissies Tweede halfjaar 2015 Inleiding Dit is de voortgangsrapportage van de scope 3, keten analyse. In 2011 zijn twee ketens geanalyseerd. Eén keten is in 2013 vervallen.
Nadere informatie