Referentieniveaus en VVE: wat moet je ermee?

Transcriptie

1 Referentieniveaus en VVE: wat moet je ermee? 20 november 2012 Els Loman en Aafke Bouwman

2 2 Inhoud workshop 1. Waarom Referentieniveaus? 2. Wat zijn Referentieniveaus? 3. Wat zijn de actuele ontwikkelingen? 4. Doelen Jonge Kind Taal en Rekenen 5. Opbrengstgericht werken = opbrengstbewust leren 6. Toepassen van kennis, vaardigheden en inzichten 7. Doelen stellen, gerichte interventies en monitoring 8. Vragen, reacties en/of opmerkingen

3 Passie Visie Actie 3

4 Passie Visie Actie Wat? Hoe? Wie? 4

5 Sociaal-emotioneel Motorische ontwikkeling Taalontwikkeling Wat Wie Kinderen Ontwikkelen leerdoelen Wie? Hoe? Creatieve ontwikkeling Spelontwikkeling Rekenen/wiskunde 5 Wat?

6 Sociaal-emotioneel Lichamelijke opvoeding Geschiedenis - Begrippenlijst en taalverzorging - Mondelinge taalvaardigheid - Schrijfvaardigheid - Leesvaardigheid Taal Wat Wie Kinderen Onderwijsdoelen Wie? Hoe? Wat? Tekenen Biologie Wereldoriëntatie - Getallen - Meten en Meetkunde - Verbanden - Verhoudingen Rekenen/wiskunde 6

7 Beleidslijnen OCW Wet op Passend Onderwijs Wet op Referentieniveaus Nederlandse taal en rekenen Opbrengstgericht werken 7

8 Passend onderwijs Vermindering percentage leerlingen dat fulltime in speciaal onderwijs verblijft Verbetering leerprestaties, welbevinden en eindkwalificaties Verbetering positie van leerlingen met speciale onderwijsbehoeften op arbeidsmarkt 8

9 Inspectie onderzoek naar sterke en zwakke scholen voor taal + rekenen Taalonderwijs: 12% taalzwakke scholen 70% gemiddeld presterende scholen 18% taalsterke scholen Rekenonderwijs : 23% rekenzwakke scholen 50% gemiddeld presterende scholen 27% rekensterke scholen 9

10 Opbrengstgericht werken Gegevens verzamelen over de opbrengsten van het geboden onderwijs, deze gegevens analyseren om op systematische werkwijze het onderwijs te kunnen verbeteren 10

11 Aanleiding Wet Referentieniveaus Nederlandse taal en Rekenen Maatschappelijke en politieke zorg over de kwaliteit van het taal- en rekenonderwijs

12 Zorg om het behoud en de uitbouw van kwaliteit het onvoldoende aansluiten van onderwijssectoren het onvoldoende beheersen van basiskennis en vaardigheden taal en rekenen er is weinig (taal en) rekenen na de basisschool na de basisschool hebben taal en rekenen een andere inhoud er is te weinig onderhoud er zitten discontinuïteiten in het systeem 12

13

14 Intermezzo Referentieniveaus en eigen praktijk Welke kennis heeft u al van de Referentieniveaus? Wat betekent het werken met Referentieniveaus voor uw handelen in de praktijk? Hoe gaat u om met doelen stellen en opbrengsten bij jonge kinderen? 14

15 Doel Referentieniveaus 1. Een samenhangend curriculum voor taal en rekenen, binnen en over onderwijssectoren heen en daardoor ook generiek vocabulaire. 2. Het verbeteren van de taal- en rekenprestaties van leerlingen om niveaudaling tegen te gaan.

16 Referentieniveaus Taal en Rekenen Wet per 1 augustus 2010 van kracht Doorgaande leerlijn taal en rekenen van VVE naar MBO Beheersingsdoelen 12,16 en 18 jaar (kennen en kunnen) Opbrengstbewust leren: kennis hebben van, vaardigheden inzetten, gericht toepassen om doelen te bereiken. Beleidsdocumenten: vaardigheidslijst, beroepsstanddaarden 16

17 17

18 18

19 Opbouw referentieniveaus REFERENTIEKADER 1 1F 2 1S 2F 3 2S 3F 4 Fundamentele niveaus Streefniveaus 3S 4F 4S Algemeen maatschappelijk niveau Drempels 19

20 Fundamenteel- en Streefniveau F-spoor, fundamentele kwaliteit, functioneel gebruik S-spoor, streefkwaliteit, formaliseren, generaliseren en abstraheren (=verdiepen) Doelen per leeftijdscategorie: 12, 16 en 18 jaar 20

21 Toewijzing RFN aan onderwijstypen Taal 1F en 1S: primair onderwijs en speciaal onderwijs 2F: mbo 1, 2, 3, vmbo 3 F: mbo 4, havo 4F: vwo Rekenen 1F en 1S: Primair en speciaal onderwijs 2F: mbo 1, 2, 3, vmbo 3F: mbo 4, havo, vwo 21

22 2009/ / / / / /2015 PO voorbereiding AMvB IJkingscie Infooverdracht Infooverdracht Eindtoets VO Diagnostische toetsen Test rekentoets Diagnostische toetsen pilot rekentoets Diagn. toetsen pilot rekentoets Diagn. toetsen pilot rekentoets Examens Start met: Nederlands en rekenen Mbo1 Diagn. toets Diagn. toets Diagn. toets Pilot examens Diagn. toets Pilot examens Besluit voortgang Mbo2/ 3 Diagn. toets Diagn. toets Diagn. toets Pilot examens Diagn. toets Pilot examens Pilot examens Examens Mbo 4 Diagn. toets Diagn. toets Pilot examens Diagn. toets Pilot examens Diagn. toets Pilot examens Examens SO voorbereiding AMvB IJkingscie Plicht Info-overdracht PABO Ontwikkeling kennisbasis Invoering kennisbasis Kennisbasis Landelijke examens

23 Taaldomeinen Mondelinge taalvaardigheid Leesvaardigheid Schrijfvaardigheid Begrippenlijst en taalverzorging 23

24 24 voorbeeld van één domein

25 Rekendomeinen Getallen Verhoudingen Meten en meetkunde Verbanden 25

26 26 voorbeeld van één domein

27 voorbeeld van één domein 1F en ook: - Moeilijkere getallen - Complexere situaties - Abstracter/formeler 27

28 RFN en OGW in de keten strategisch niveau tactisch niveau operationeel niveau 28

29 Referentieniveaus en opbrengstgericht werken Bewust te worden van en ervaren dat er noodzaak is om het taal- en rekenbeleid (opnieuw) te doordenken; Belang inzien dat een vernieuwd taal-en rekenbeleid voor uw organisatie, de pedagogisch medewerkers, leidsters en leerkrachten kansen biedt tot een verbetering van het onderwijsaanbod en het leerrendement; Betrokken raken bij deze ontwikkeling en hierin uw eigen verantwoordelijkheid nemen; Bekwaam te worden om bewust en met kennis van zaken verantwoorde interventies te plegen ten behoeve van het vernieuwen van het taal-en rekenbeleid binnen uw organisatie. 29

30 Evaluatieve cylcus/pdca-cyclus Kijken naar eigen kwaliteit Sterker bewustzijn Nauwkeuriger gericht op feedback Voorkomt niveaudaling 30

31 1) Evalueren groepsplan en verzamelen leerlingengegevens in groepsoverzicht 6) Uitvoeren van het groepsplan realiseren waarnemen 2) Signaleren van leerlingen met specifieke onderwijsbehoeften 5) Opstellen van het groepsplan 4) Clusteren van leerlingen met vergelijkbare onderwijsbehoeften plannen begrijpen 3) Benoemen van specifieke onderwijsbehoeften van leerlingen 31

32 Referentieniveaus is ook aansluiten bij de behoeften van jonge kinderen Weten hoe de taal en rekenontwikkeling verloopt. Weten wat peuters en kleuters moeten kennen, kunnen en begrijpen Weten welke doelen geformuleerd zijn Weten wanneer doelen minimaal bereikt zijn Weten welke inhouden/ activiteiten aangeboden worden om doelen te bereiken Weten hoe organisatie en differentiatie ingezet wordt Begrijpen welke vorm van monitoring aansluit 32 Vaardigheden om de juiste vragen te stellen en interventies in te zetten.

33 RFN: Opbrengstgericht werken en opbrengstbewust leren Opbrengstgericht werken Het systematisch en doelgericht werken aan het maximaliseren van prestaties. Opbrengstbewust leren: Kinderen zodanig begeleiden dat ze zich optimaal kunnen ontwikkelen. 33 Betekenis voor het handelen van de leidster, pedagogisch medewerker en leerkracht?

34 Kapstok: 6 elementen van effectief onderwijs 1. doelgericht werken 2. goed aanbod 3. tijd en extra tijd 4. instructie 5. convergent differentiëren 6. monitoren 34

35 Taaldoelen Jonge kinderen Voorschoolse periode/begin groep 1 Basisdoelen eind groep 2 35

36 Rekendoelen jonge kinderen Voorschoolse periode/begin groep 1 Minimumdoelen eind groep 2 Basisdoelen eind groep 2 36

37 Monitoren rekenonderwijs systematisch volgen van resultaten Toetsen (rekenen voor kleuters, UTG) Observatielijsten Volgsysteem Speelse peilingsactiviteiten Gesprekken met kleuters Groepsoverzichten Groepsplan met doelen en interventies

38 Monitoren taalonderwijs systematisch volgen van resultaten Toetsen (Toetspakket Beginnende Geletterdheid CPS 2008, Taaltoets Alle Kinderen Cito 2001, Taal voor Kleuters Cito 2010 (digitale versie), Screening Beginnende geletterdheid Cito 2009 (digitale versie), Signaleringslijst uit Protocol Leesproblemen en dyslexie in groep 1 en 2 Anneke Smits, SNEL instrument: Spraak en taalnormen Eerste Lijns gezondheidszorg, OBIS 1983 Observatielijsten Volgsysteem Gesprekken met kleuters Groepsoverzichten en Groepsplan met doelen en interventies

39 Monitoren door spel Betekenisvolle en doelgerichte speelse activiteiten Geven zicht op het denken, redeneringen, taal van kinderen Kan worden ingezet in een dagelijkse, sociale setting Zinvolle, passende vragen/interventies binnen het (vuur van het) spel Geven antwoorden op (on)gestelde vragen Verschillende niveaus mogelijk: aftasten van wat (net) wel en niet gaat: bandbreedte in de spelletjes. Daardoor ook informatie over wat wel gaat! Komen tegemoet aan de drie basisbehoeften van kinderen om tot leren te komen

40 RFN en VVE, dit zijn de kansen! Doelen stellen en volgens leerlijnen werken. Doelgericht werken in plaats van activiteitengericht werken Instructie en aanbod op maat aanbieden (zone naaste ontwikkeling) Ontwikkelingsgericht en opbrengstgericht monitoren 40

41

42 CPS Onderwijsontwikkeling en advies Plotterweg BB Amersfoort Postbus BN Amersfoort T [033] F [033] E cps@cps.nl