Reacties met een kleurtje

Maat: px

Weergave met pagina beginnen:

Download "Reacties met een kleurtje"

Ivo van Dam
8 jaren geleden
Aantal bezoeken:

1 Supplement bij: Offereins, M. en J.R. Bette (2008). Een uitje met een DOEL. NVOX, 33(10), Reacties met een kleurtje DATUM UITVOERING: Afdeling Laboratoriumtechniek Algemene informatie Doel: het visueel maken van chemische reacties Duur: 30 minuten Aantal leerlingen: max. 40 Nivo voor 1 e 2 e 2klassen e 3 e alleen 4 e leuk in eerste helft van het jaar VMBO HAVO VWO Inleiding In de televisieserie CSI zie je hoe forensisch onderzoekers diverse zaken oplossen. Van moord tot verkrachting of brandstichting alles kunnen ze oplossen In de televisieserie zie je hoe de onderzoekers een vloeistof op vlekken spuiten en daarna met een lamp op de vlek schijnen. Als de vlek oplicht weten ze dat het bloed is. De vloeistof die ze op de vlekken spuiten heet luminol. Deze vloeistof maakt zelfs onzichtbare resten bloed weer zichtbaar. Luminol licht, als het met bloed in aanraking komt, ongeveer dertig seconden blauw op. Zelfs als het bloed is verwijderd met een schoonmaakmiddel kan luminol nog steeds bloed aantonen. Het oplichten van stoffen, na een reactie met een andere stof, noemen we chemoluminicentie. Materiaal OPDRACHT A Reageerbuis Reageerbuizen Luminol Natrium hydroxide (gootsteenonstopper) Glorix (chloorbleekloog) Demi water OPDRACHT D tonic water jar NaCl black light lamp and power supply Kopersulfaat Natriumcarbonaat Natriumwaterstofcarbonaat Ammoniumcarbonaat Waterstofperoxide Gedestilleerd water Erlenmeijers Reageerbuizen 2 Erlenmeijers Demiwater Glucose Natriumhydroxide Methyleenblauw OF Vitamine C (ascorbinezuur) Kopersulfaatoplossing (1.6% Cu) Methyleenblauwoplossing (5%) Zout (natriumchloride)

40 Nivo voor 1 e 2 e 2klassen e 3 e alleen 4 e leuk in eerste helft van het jaar VMBO HAVO VWO Inleiding In de televisieserie CSI zie je hoe forensisch onderzoekers diverse zaken oplossen.

3 Uitvoering OPDRACHT A. 1. Neem de reageerbuis met natronloog. 2. Voeg een spatelpunt luminol toe 3. Verdonker de kamer 4. Voeg een druppel Glorix toe 5. Meng goed (vortex) 6. Noteer je waarneming in tabel 1 7. Neem een reageerbuis oplossing A 8. Neem een reageerbuis oplossing B 9. Voeg de twee reageerbuizen bij elkaar 10. Meng goed (vortex) 11. Noteer je waarneming in tabel 1 OPDRACHT C 12. Neem een reageerbuis oplossing C 13. Neem een reageerbuis oplossing D 14. Voeg aan beide buisjes een spatelpunt methyleenblauw toe 15. Meng goed (vortex) 16. Noteer je waarneming in tabel 1 OPDRACHT D 17. Neem de regaeerbuis met tonic 18. schijn op de reageerbuis met een black-light lamp 19. Noteer je waarneming in tabel 1 op het opdrachtenformulier 20. Schijn op de reageerbuis met een black-light lamp 21. Voeg nu aan de reageerbuis drie druppels natriumchloride oplossing toe 22. Noteer je waarneming in tabel 1 TABEL 1 Opdracht Zonder black-light Wat zie ik gebeuren? Met black-light A B C D

Noteer je waarneming in tabel 1 OPDRACHT C 12. Neem een reageerbuis oplossing C 13. Neem een reageerbuis oplossing D 14. Voeg aan beide buisjes een spatelpunt methyleenblauw toe 15.

4 Docentenhandleiding OPDRACHT A Maak een gewenste hoeveelheid van een 0.4% natronloog oplossing. > vul het gewenste aantal reageerbuizen voor de helft met natronloogoplossing Oplossing A : Breng in een beker van 1 liter 500 ml gedestilleerd water en los hierin op 4 g Na 2 CO 3 op en 0,2 g luminol. Roer tot alles homogeen is. Voeg 24 g NaHCO 3, 0,5 g (NH 4 )CO 3.H 2 O en 0,4 g CuSO 4.5 H 2 O of CuCl 2.2H 2 O toe en roer opnieuw tot alles goed opgelost is. Leng, met gedestilleerd water, aan tot een volume van 1 liter. Oplossing B : Leng, met gedestilleerd water, in een beker van 1 liter, 50 ml 3% H 2 O 2 aan tot 1 liter. > vul het gewenste aantal reageerbuizen met oplossing A en evenveel rageerbuizen met oplossing B OPDRACHT C Oplossing C. Voeg 2,5 g glucose op in 500 ml kraanwater. Voeg daar 2,5 g NaOH aan toe Oplossing D. Voeg 5 g glucose op in 500 ml kraanwater. Voeg daar 5 g NaOH aan toe >> KAN OOK MET VIT C dan: In dit klassiek demonstratie experiment wordt methyleenblauw (MB ox ) door Ascorbinezuur (AZ) gereduceerd (naar MB) en vervolgens door luchtzuurstof weer geoxideerd (MB ox ). Dit is een oxidatie reductie reactie (redox). Het zuurstof wordt door het schudden in de oplossing gebracht. Bij staan reduceert het ascorbinezuur het MB ox terug naar zijn kleurloze vorm. Cu 2+ ionen fungeren als katalysator voor deze laatste reactie. De reactievergelijkingen worden dan: bij schudden: bij staan: O 2 + MB (kleurloos) -> MB ox (blauw) MB ox + AZ -> MB + oxidatie producten van AZ Meer specifiek: Geoxideerd methyleenblauw (blauw) Gereduceerd methyleenblauw (kleurloos) Ascorbinezuur Dehydroascorbinezuur

luminol. Roer tot alles homogeen is. Voeg 24 g NaHCO 3, 0,5 g (NH 4 )CO 3.H 2 O en 0,4 g CuSO 4.5 H 2 O of CuCl 2.2H 2 O toe en roer opnieuw tot alles goed opgelost is.

5 Docentenhandleiding

Vergelijkbare documenten

Zo(o)-chemie. 13 november e NVKFAZ-Lustrum Diergaarde Blijdorp Workshop D

Zo(o)-chemie. 13 november e NVKFAZ-Lustrum Diergaarde Blijdorp Workshop D Zo(o)-chemie 13 november 2015 5 e NVKFAZ-Lustrum Diergaarde Blijdorp Workshop D Zo(o)-Chemie Met een aantal simpele ingrediënten wordt de symposiumzaal een sciencelab. Doe mee en ontdek proefondervindelijk