landbouw en natuurlijke omgeving groene ruimte CSE GL

Transcriptie

1 Examen VMBO-GL 2010 tijdvak 1 woensdag 19 mei uur landbouw en natuurlijke omgeving groene ruimte CSE GL Naam kandidaat Kandidaatnummer Beantwoord alle vragen in dit opgavenboekje. Dit examen bestaat uit 58 vragen. Voor dit examen zijn maximaal 68 punten te behalen. Voor elk vraagnummer staat hoeveel punten met een goed antwoord behaald kunnen worden. GL-0921-a-10-1-o

2 Meerkeuzevragen Omcirkel het goede antwoord (voorbeeld 1). Geef verbeteringen aan volgens voorbeeld 2 of 3. (1) A A A B B B (2) X (3) B X C C X C D D D Bodem en bodemonderzoek Hoveniersbedrijf De Tuinkamer gaat een tuin aanleggen bij familie Van de Water. In de tuin komt veel beplanting. 1p 1 De hovenier maakt een kuil om het bodemprofiel te bekijken. Wat is wel aan een bodemprofiel te zien en wat niet? Kruis aan. of er genoeg meststoffen in de bodem zitten of er storende lagen in de bodem zitten of de bodem vervuild is wat de dikte van de bouwvoor is wel niet GL-0921-a-10-1-o 2 lees verder

3 1p 2 De grondsoort in de tuin is kleigrond. Hoe ontstaat kleigrond? 2p 3 Er zit een storende laag in de grond op 40 cm diepte. Geef 2 nadelen van een storende laag p 4 De hovenier wil iets doen om problemen door de storende laag te voorkomen. Geef aan wat de hovenier kan doen. 1p 5 Het water in de grond komt voor in verschillende zones. Vul achter de zone de juiste naam in. Kies uit: capillair water, grondwater en hangwater. maaiveld zone 1: zone 2: zone 3: 1p 6 Wat kan de hovenier aan de grond toevoegen om de structuur te verbeteren? GL-0921-a-10-1-o 3 lees verder

4 Bemesting Hoveniersbedrijf De Tuinkamer heeft een bemestingsanalyse van de grond laten maken. Aan de hand hiervan kan men de juiste meststoffen toedienen. Hieronder staat de uitslag van het bemestingsonderzoek. Datum: ontvangst 19 juli 2009 Gewas: siertuin Bemonsteringsdiepte: 25 cm Grondsoort: kleigrond analyse resultaat ph-kcl - 7,5 EC (ms/cm) 1,4 fosfaat lutum afslibbaar (PW) PAL mg P 2 O 5 /l mg P 2 O 5 /100 g % % 4, ,9 organische stof % koolzure kalk % waardering hoog normaal analyse (elementen) resultaat (kg/ha per 10 cm diepte) waardering streeftraject (kg/ha per 10 cm diepte) stikstof 27,5 - advies stikstof < 5,0 - fosfor 2,3 3-6 kalium 86, magnesium 106, zwavel 12, calcium 2460, kg /ha 30 m³ stalmest/ha mangaan 0,2 1-3 zink 6, ijzer 39, borium 0,5 0,3-0,5 koper 1,2 3-6 molybdeen < 0,1 - natrium 28,4 - chloor 17,5 - GL-0921-a-10-1-o 4 lees verder

5 1p 7 Welke voedingselementen zijn er volgens de bemestingsanalyse te weinig in de bodem? 1p 8 Een aantal elementen heeft de plant in kleine hoeveelheden nodig. Dit noemen we sporenelementen. Wat zijn alleen sporenelementen? A stikstof, zink, ijzer B zwavel, calcium, mangaan C stikstof, fosfor, kalium D mangaan, zink, ijzer 1p 9 Als advies wordt 30 m 3 stalmest en 400 kg per ha gegeven. Voor welke drie elementen staat ? 1p 10 Het hoveniersbedrijf volgt het bemestingsadvies op. De tuin heeft een oppervlakte van 500 m². Hoeveel stalmest moet het hoveniersbedrijf volgens het advies toedienen? 1p 11 In het bemestingsadvies staat dat de ph-kcl 7,5 is en de waardering hoog krijgt. Hoe wordt ph ook wel genoemd? GL-0921-a-10-1-o 5 lees verder

6 Vijverofferte Hoveniersbedrijf De Waterlelie moet een offerte maken voor een vijver in een bestaande particuliere tuin. De vijver wordt als op onderstaande foto. Gegevens vijver: lengte: 5 meter breedte: 2,5 meter diepte: over de lengte aflopend van 0,8 meter naar 1,20 meter wanden: alle wanden lopen recht naar beneden 2p 12 De offerte moet in verschillende delen uiteengezet worden, zodat de klant kan bepalen welke werkzaamheden hij eventueel zelf kan doen. De volgende gegevens zijn bekend: uurloon: 45,00 per persoon er werken 2 personen tegelijk aan de opdracht 1 m 3 grond is 14 kruiwagens graven en afvoeren grond: 6 minuten per kruiwagen indien er met 2 personen wordt gewerkt Bereken de prijs van het uitgraven van de vijver. Schrijf de berekening op. GL-0921-a-10-1-o 6 lees verder

7 2p 13 Om de prijs van het vijverfolie te bepalen, moet er berekend worden hoe groot het folie moet zijn. Het folie moet aan alle kanten 0,5 meter groter zijn voor het invouwen van de hoeken en de afwerking. Reken voor de lengte van de bodem 5 meter. Wat is de minimale afmeting van het folie? Schrijf de berekening op. 1p 14 De vijver wordt tot de rand gevuld. Hoeveel m 3 water gaat er in de vijver? GL-0921-a-10-1-o 7 lees verder

8 Tekeninglezen Hovenier De Blaauw heeft een tekening gemaakt voor de klant. Een tekening moet in één oogopslag weergeven hoe de tuin er uit zal gaan zien. 1p 15 Hoe heet bovenstaande tekening? A een beplantingsplan B een detailtekening C een ontwerptekening D een schetstekening GL-0921-a-10-1-o 8 lees verder

9 1p 16 Wat geeft onderstaand symbool aan? 1p 17 Op de tekening heeft de haag een lengte van 12,5 cm. De schaal waarin de tekening is gemaakt is 1:100. Hoe lang is de haag in werkelijkheid? 1p 18 Heesters, bomen en vaste planten hebben allemaal een eigen symbool. Teken de symbolen die in de tekening worden gebruikt voor bomen en voor bestrating. boom bestrating 1p 19 Om 12:00 uur ligt het kleine terras in de schaduw van de boom die er het dichtst bij staat. Teken hoe de noordpijl op de tekening moet staan. noordpijl GL-0921-a-10-1-o 9 lees verder

10 Palissaden Palissaden kunnen in de tuin op verschillende manieren worden gebruikt. De palen kunnen bijvoorbeeld als afscheiding van een tuin dienen. Strak tegen elkaar gezet vormen ze een dichte schutting. De palen kunnen ook met kleine openingen ertussen worden geplaatst, dan kunnen er klimplanten tegenaan groeien. Op de foto staat steeds een aantal palen strak tegen elkaar afgewisseld met openingen. 1p 20 De langste palen staan 1,50 m boven de grond. Als stelregel geldt dat de palen voor 2/3 deel boven de grond staan. Wat is de totale lengte van deze paal? 2p 21 Langs een zijde van een tuin wordt een afscheiding geplaatst met een totale lengte van 7,80 m. De palen hebben een diameter van 10 cm en de ruimte tussen de palen bedraagt 25 cm. Er wordt begonnen en geëindigd met een paal. Hoeveel palen zijn er nodig? Schrijf de berekening op. GL-0921-a-10-1-o 10 lees verder

11 1p 22 Palissadepalen die gemaakt zijn van een houtsoort die op verantwoorde wijze is geteeld, hebben een milieukeurmerk met dit logo. Hoe heet dit keurmerk? A Komo-keurmerk B FSC-keurmerk C bomenkeurmerk D Kiwa-keurmerk 1p 23 Een klant wil een afscheiding van onbehandelde palissadepalen die toch duurzaam zijn. Welke houtsoort is geschikt voor deze palen en welke niet? Kruis aan. eik berk acacia kastanje spar geschikt ongeschikt 1p 24 Palissadepalen zijn gepunt, gekroond, gefreesd of haaks gekort. Wat betekent het dat de palen zijn gekroond? GL-0921-a-10-1-o 11 lees verder

12 Bomen Dakplatanen zijn de laatste jaren steeds meer in trek. Het zijn bomen die als natuurlijke parasol kunnen dienen. Het gaat om bomen die door middel van een constructie van bamboestokken of aluminium ringen horizontaal uitgebogen worden en dus een parasolvorm krijgen. Door nieuwe takken aan te binden, houdt deze boom zijn vorm. 2p 25 Dakplatanen vergen meer onderhoud dan bomen met een gewone kroon. Geef twee specifieke onderhoudswerkzaamheden voor deze bomen p 26 Er zijn veel burenruzies ontstaan doordat bomen te dicht op de scheidingslijn worden neergezet. Op hoeveel meter afstand moeten bomen van de scheidingslijn worden geplaatst? A op 0,5 meter B op 1,0 meter C op 1,5 meter D op 2,0 meter E op 2,5 meter GL-0921-a-10-1-o 12 lees verder

13 1p 27 Waarom wordt er een boompaal bij een pas geplante boom gezet? 1p 28 Bladeren kunnen verschillende bladranden hebben. Aan de bladrand kun je soms de soort herkennen. Wat voor bladrand heeft de dakplataan? A gaafrandig B getand C gegolfd D gelobd 2p 29 Alle planten, dus ook de bomen, hebben een wetenschappelijke naam en een Nederlandse naam. In het schema hieronder staan wetenschappelijke en Nederlandse namen van bomen. Welke Nederlandse naam hoort bij de wetenschappelijke naam? Kruis aan. beuk es eik lijsterbes haagbeuk plataan kastanje Platanus Quercus Fagus Aesculus Fraxinus Sorbus Carpinus GL-0921-a-10-1-o 13 lees verder

14 Eenjarige planten Gangbare soorten eenjarige planten als Petunia, Ageratum en Tagetes zijn altijd wel te koop. Wil je iets bijzonders, dan moet je wat meer moeite doen. Bijvoorbeeld door zelf te zaaien. Zelf zaaien is niet moeilijk en er zijn geen extreme kunstgrepen voor nodig om de hele zomer te kunnen genieten van zelf gezaaide planten. 1p 30 In de inleiding worden enkele eenjarige planten genoemd. Æ Beschrijf de levenscyclus van een eenjarige plant. 1p 31 Eenjarige planten zijn te gebruiken in bakken en potten. Æ Geef nog twee mogelijkheden waar eenjarige planten voor gebruikt kunnen worden. GL-0921-a-10-1-o 14 lees verder

15 1p 32 Eenjarige planten vermeerderen zich door zaad. Hoe heet deze manier van vermeerderen? A eenhuizige vermeerdering B generatieve vermeerdering C ongeslachtelijke vermeerdering D tweeslachtige vermeerdering E vegetatieve vermeerdering 1p 33 Zaaien van eenjarigen gebeurt volgens een vaste werkvolgorde. Zet in onderstaande tabel de werkzaamheden in de juiste volgorde. Het cijfer 1 bij wat je eerst doet, 2 wat volgt, 3 enzovoort. werkvolgorde zaaien zaaikistje vullen met fijne grond vlak maken en licht aandrukken sproeien zaaikistje vullen met grove grond afdekken met zand of grond 1p 34 Om langer plezier en een langere bloeiperiode te hebben van eenjarige planten worden uitgebloeide bloemen verwijderd. Waarom bloeien de planten langer als de uitgebloeide bloemen worden verwijderd? GL-0921-a-10-1-o 15 lees verder

16 Grondbewerking Grondbewerking kan om diverse redenen worden uitgevoerd. Ook de manieren waarop kan heel verschillend zijn. Dit kan handmatig, maar ook met machines. 2p 35 Welke handelingen zijn grondbewerking en welke niet? Kruis aan. wel niet 2 steek diep spitten blad harken harken omleggen schoffelen zaaien 1p 36 Iedere grondsoort vraagt bij grondbewerking om ander gereedschap. Æ Welk gereedschap gebruik je voor het spitten van zware klei? 1p 37 Het tijdstip van bewerken is mede afhankelijk van de grondsoort. Zo wordt kleigrond vóór de winter gespit en zandgrond na de winter. Æ Waarom wordt kleigrond vóór de winter gespit? 1p 38 Als grond wordt aan- of afgevoerd moet deze aan bepaalde eisen voldoen. Welke verklaring moet er dan worden bijgevoegd? A een NAK-verklaring B een RHP-verklaring C een schonegrondverklaring D een drogegrondverklaring GL-0921-a-10-1-o 16 lees verder

17 Onderhoud border Het echtpaar Kroos uit Zuidlaren heeft een hovenier uit de buurt gebeld. Vanwege hun leeftijd verwachten ze dat werken in de tuin in de toekomst moeilijk zal worden. De tuin van het echtpaar is verwilderd en ze willen nu een onderhoudsvriendelijke tuin. In de maanden november, december, januari en februari overwinteren zij in Spanje. In de zomermaanden zitten zij graag op een schaduwrijk plekje in hun eigen tuin. 1p 39 Om een onderhoudsvriendelijke tuin te maken, kan er worden afgewisseld met beplantingstypen. Wat is de beste combinatie om een onderhoudsvriendelijke tuin te creëren? A vaste planten en heesters B seizoensbeplanting en vaste planten C heesters en bodembedekkers D bollen en knollen en bomen 1p 40 Er zijn verschillende materialen bruikbaar voor het maken van een terras. Welke vergt het minste onderhoud? A betontegels B grind C gebakken klinkers D houtsnippers 2p 41 Tussen de planten in de borders komt boomschors. Om te weten hoeveel de hovenier nodig heeft, moet er een berekening gemaakt worden. De volgende gegevens zijn bekend: de tuin is 12 meter lang en 8 meter breed het terras is 5 meter lang en 4 meter breed het pad is 8 meter lang en 0,75 meter breed de dikte van de laag boomschors is 4 centimeter Hoeveel m 3 moet de hovenier bestellen? Schrijf de berekening op. GL-0921-a-10-1-o 17 lees verder

18 1p 42 De tuin heeft na de aanleg onderhoud nodig. Welke onderhoudswerkzaamheden voer je in het eerste jaar ná de aanleg uit en welke niet? Kruis aan. onkruid verwijderen in de borders begeleidingssnoei van de bomen en heesters boomschors verversen bemesten van de borders scheuren van de bodembedekkers wel niet Onkruiden 1p 43 Onkruid ervaren wij meestal als lastig en vervelend. Toch kunnen wilde planten ook een positief effect hebben. Geef een positief effect van het laten staan van onkruid. GL-0921-a-10-1-o 18 lees verder

19 1p 44 Op een braakliggend terrein zal begroeiing ontstaan. In het eerste jaar zullen dit wilde gewassen zijn. Tot welke categorie zullen de meeste planten dan behoren? A tot de eenjarigen B tot de tweejarigen C tot de meerjarigen 1p 45 Op een volkstuinencomplex doet meneer Jansen weinig aan zijn tuin. Er groeien veel onkruiden in zijn tuin. Waarom vinden andere tuineigenaren dit erg vervelend? 1p 46 Het schoffelen van een tuin is erg belangrijk. Zonder schoffelen groeien er veel inheemse, kruidachtige gewassen. De volgende gegevens zijn bekend: uurloon 38,00 een persoon schoffelt 1 m 2 per minuut de tuin is 135 m 2 Wat zijn de kosten voor het schoffelen van deze tuin? 1p 47 Welke bewering over onkruid is waar en welke is niet waar? Kruis aan. Onkruiden kunnen meerjarig zijn. Het verwijderen van onkruiden kan het best na de bloei. De beste tijd voor schoffelen is tijdens lichte regen. Onkruiden tussen vaste planten kunnen het best geschoffeld worden. waar niet waar GL-0921-a-10-1-o 19 lees verder

20 Ziekten en plagen Bij het onderhouden van een tuin zullen we helaas af en toe moeten kiezen voor bestrijdingsmiddelen. Er kunnen veel chemische middelen worden ingezet om plaagdieren en schimmels te bestrijden. Omdat vooral insecten op den duur resistent worden tegen deze vorm van bestrijding wordt er steeds meer gezocht naar mogelijkheden voor biologische bestrijding. Bij de ecologische en biologisch-dynamische landbouw laat men vooral de natuur zijn werk doen en probeert men plagen te voorkomen. Toch kunnen we bij ernstige aantastingen niet om actieve bestrijding heen. 1p 48 Voorkomen is beter dan genezen. Geef een manier om ziekte en plagen in een tuin te voorkomen. 1p 49 In een tuin is bladluis tot een plaag uitgegroeid. Welk bestrijdingsmiddel moet er gebruikt worden om van de bladluis af te komen? A een insecticide B een herbicide C een fungicide D een nematocide 1p 50 De iepenspintkever kan voor grote problemen zorgen. Iepen kunnen doodgaan aan de iepenziekte. Wat kan er het best gebeuren met aangetaste iepen? A vellen en als gft-afval afvoeren B vellen, ontschorsen en de schors vernietigen C vellen en in stukken zagen voor de houthandel D vellen en ter plekke laten liggen 1p 51 In een gazon groeit klaver. Om deze klaver te bestrijden zal er een chemische bestrijding moeten plaatsvinden. Het middel wat hier goed tegen helpt is MCPA. De volgende gegevens over dit middel zijn bekend. 5 l MCPA per ha het gazon is 70 m 2 Hoeveel ml MCPA moet er worden gespoten? GL-0921-a-10-1-o 20 lees verder

21 1p 52 Bij het spuiten van chemische bestrijdingsmiddelen zijn persoonlijke beschermingsmiddelen verplicht. Dit is om de hovenier te beschermen tegen het middel. Per middel verschillen de voorgeschreven beschermingsmiddelen. Daarom zit er bij elk middel een veiligheidsblad. Op het veiligheidsblad is een sectie specifiek op persoonlijke beschermingsmiddelen gericht. Hieronder staat een deel van het veiligheidsblad van Roundup. Maatregelen ter beheersing van blootstelling/persoonlijke bescherming MONSANTO Europe S.A. Pagina: 4 / 8 Roundup Evolution Versie: 3.2 Uitgifte datum: Blootstellingslimieten in de lucht bestanddelen Isopropylamine zout van glyfosaat Tensio-actieve stof(fen) Water blootstellingsrichtlijnen Er werd geen specifieke blootstellingslimiet voorgesteld. Er werd geen specifieke blootstellingslimiet voorgesteld. Er werd geen specifieke blootstellingslimiet voorgesteld. Technische controles Geen bijzondere vereisten wanneer gebruikt zoals aanbevolen. Bescherming van de ogen Geen bijzondere vereisten wanneer gebruikt zoals aanbevolen. Bescherming van de huid Bij herhaald of langdurig contact: chemisch-bestendige handschoenen dragen. Bescherming van de ademhalingswegen Geen bijzondere vereisten wanneer gebruikt zoals aanbevolen. Indien aanbevolen, de leverancier van de persoonlijke beschermingsuitrusting raadplegen teneinde het gepaste type van uitrusting te kennen voor een welbepaalde toepassing. Een hovenier werkt meerdere malen met dit product. Welke persoonlijke beschermingsmiddelen zijn verplicht en welke niet? Kruis aan. wel niet chemisch-bestendige laarzen veiligheidsbril chemisch-bestendige handschoenen gelaatsbescherming GL-0921-a-10-1-o 21 lees verder

22 Onderhoud gereedschap Om een tuin aan te leggen is goed gereedschap nodig. Gereedschap moet ook onderhouden worden. Het onderhoud kan dagelijks of periodiek nodig zijn. Goed onderhouden gereedschap werkt prettig en gaat lang mee. 2p 53 Voordat je aan de slag gaat met een machine met verbrandingsmotor moet je een aantal punten controleren. Geef drie punten die gecontroleerd moeten worden aan de verbrandingsmotor. 1p 54 Tijdens de aanleg van een tuin moet er veel zand en grond verplaatst worden. Geef twee punten die gecontroleerd moeten worden aan een kruiwagen om makkelijk en veilig te kunnen kruien. GL-0921-a-10-1-o 22 lees verder

23 1p 55 Een schoffel wordt in de winter niet gebruikt. Voor de winter zal de schoffel dus uitgebreid worden onderhouden. Æ Zet de volgende onderhoudsmaatregelen in de juiste volgorde. Het cijfer 1 bij wat je eerst doet, 2 wat volgt, 3 enzovoort. schoonmaken invetten slijpen wetten Veiligheid en milieu 1p 56 Er moet een tak van een boom gesnoeid worden. De hovenier gebruikt een ladder. Æ Wat is bij het gebruik van een ladder wel veilig en wat niet? Kruis aan. wel veilig niet veilig ladder vastmaken aan de bovenkant de ladder onder een hoek (± 75º) zetten op de bovenste trede gaan staan ladder steekt minimaal 1 meter boven de te bereiken plaats uit Let op: de laatste vragen van dit deel van het examen staan op de volgende pagina. GL-0921-a-10-1-o 23 lees verder

24 1p 57 Op een machine staan verschillende symbolen. Hieronder staat een bepaald type symbool. Wat betekent dit symbool? A Het is verplicht een veiligheidsbril te dragen. B Het is verplicht een veiligheidsbril bij je te hebben. C Het is aanbevolen een veiligheidsbril te dragen. D Het is verboden een veiligheidsbril te dragen. 2p 58 Een rij bomen in de tuin staat langs de weg. De takken hangen over het fietspad. Er moeten enkele takken worden gesnoeid. Noem twee veiligheidsmaatregelen die de hovenier moet nemen om de takken boven het fietspad zo veilig mogelijk te snoeien. GL-0921-a-10-1-o* 24 lees verder einde