LAMORTEAU. Naar het zuidelijkste Belgische dorp

Transcriptie

1 LAMORTEAU Naar het zuidelijkste Belgische dorp Daarmee wordt het prachtige dorp Torgny, 574 ha groot, ruim 200 inwoners rijk, bedoeld. Het ligt te zonnen in het uiterst zuidelijke hoekje van de provincie Luxemburg, dat als een schiereilandje in Frankrijk dringt. Het is tegenwoordig een deelgemeente van Rouvroy. De dorpskern van Torgny is een ware optocht van 18de- en 19de-eeuwse panden. Geen enkel recent bouwsel verstoort er de harmonie. Je vindt er een vijftigtal gebouwen, gedateerd tussen 1741 en 1882, een neoklassieke wasplaats, oude muren, een bescheiden kerk gewijd aan Sint-Maarten en op sommige plaatsen een fraai dakenspel, want in Torgny draagt een aantal daken nog steeds ronde, Romeinse pannen. In de omgeving liggen enkele wijngaarden en een merkwaardig natuurreservaat (een gewezen steengroeve) met voor ons land erg zeldzame planten en dieren. is het op één na zuidelijkste dorp van België het buurdorp Torgny ligt nog iets zuidelijker. Je moet het uiteraard zoeken in het allerdiepste zuiden van de provincie Luxemburg, aan het riviertje de Ton en aan de N871, een zestal kilometer ten zuidwesten van Virton. Je kunt er prachtige wandelingen maken door de bossen en over de hoogten met hun unieke panorama s. AFSTAND Ongeveer 7 km. AARD VAN DE WEG Uitsluitend verharde wegen, behalve wanneer je door het Géline-bos loopt: daar krijg je onverharde, rotsige en bij regenweer min of meer gladde bosweg onder de wandelschoenen. Je gemakkelijkste wandelschoenen kunnen volstaan, maar rolstoelen of kinderwagens kun je niet meenemen. BEWEGWIJZERING De wandelweg is grotendeels aangegeven met liggende, gele rechthoekjes, en deels ook met liggende, rode rechthoekjes. In het dorp zelf vormen de straatnaambordjes een goede hulp. PARKEREN In de omgeving van het Sint-Niklaaskerkje van vind je wel een plaatsje om je auto enkele uren achter te laten, bijvoorbeeld tegenover het heiligdom, bij een notenboom, ofwel op de brug (afgebakende plaatsen). TOPOGRAFISCHE KAART NGI 71/5-6. INFORMATIE Syndicat d Initiative Le Méridional, Place Albert Paul 6, 6767 Torgny, tel. en fax , si.meridional@skynet.be, internet:

2 IN DE OMGEVING MONTQUINTIN Kasteelruïne (1803), Musée de la Vie paysanne (landelijk leven, in hoeve van 1765). VIRTON Musée Gaumais (prachtig regionaal museum in oud klooster), authentiek indiaanse totempaal. Laatste herziening: november 2005

3 DE WANDELING Punt 1 naar 2 (1,8 km) De neogotische Saint-Nicolaskerk van (1) werd in 1862 ingewijd. Boven het portaal prijkt het beeld van de patroonheilige. In het interieur bevinden zich een 17de-eeuws altaar en enkele 18de-eeuwse beelden. Je houdt het kerkportaal aan je rechterkant en je passeert al meteen de Rue de l Église (rechts), met aan het eind ervan het erg fraaie pand van de vroegere invloedrijke grondeigenaar De Franque. Men beweert dat het huis bestemd was als schuilplaats voor de onfortuinlijke Franse koning Lodewijk XIV, die op de vlucht was, maar in 1791 werd aangehouden en nadien onthoofd. Je blijft rechtdoor lopen (de liggende rode rechthoekjes achterna), tot je verbazing wellicht door nog een ander stuk van de Rue de l Église. Aan het eind ervan sla je rechts af in de Grand Rue (pijl Torgny 4 km en nu ook liggende gele rechthoekjes), die een aantal 19de-eeuwse panden rijk is. Aan het einde van dit stuk van de Grand Rue bereik je een Y-splitsing: je kiest er de linkerweg (pijl Clos de la Zolette en geel rechthoekje) en je volgt dus niet de pijl Torgny. Meteen moet je de steile helling van de derde Gaumse cuesta op. Het is interessant om even wat meer te weten over de structuur van het landschap dat je bewandelt. Het Land van Gaum, waarin ligt, is een prachtig stuk van Belgisch- Lotharingen en dat was, tot 170 miljoen jaar geleden, de bodem van een zee, bevolkt met enorme reptielen. De bodem bestond uit sedimentlagen van verschillende samenstelling: mergel, schiefer, klei, kalk en zand. Nadat de bodem omhooggekomen was, werd deze uiteraard ingesneden en geërodeerd door rivieren als de Semois, de Vire en de Ton. Op die manier ontstonden in de Gaume drie heuvelrijen of cuesta s. Een cuesta is in feite een heuvel met een steile flank en een zachte helling. In het Land van Gaum is de steile flank naar het noorden gericht, de zachte naar het zuiden. Links voor je ligt het Géline-bos, waar je straks doorheen zult trekken. Rechts zie je de tweede cuesta van de Gaume met op de top het merkwaardige gehucht Montquintin (zie de vorige wandeling) en links ervan een Franse cuesta met aan de voet ervan het dorp Écouviez. Voorbij het bord met de doorgestreepte plaatsnaam blijf je maar klimmen en aan je rechterkant worden de landschappen steeds breder en grootser. Waar de weg bijna haaks links afbuigt het voorlopig dichtste punt bij het Géline-bos, waar de te volgen weg begint te dalen kun je rechts, iets lager, het kruis van La Petite Fin (2) zien (als het niet bedolven staat onder de maïs), op de grens van en Torgny. Punt 2 naar 3 (1,1 km) Het genoemde kruis dateert van 1782 en bestaat uit een massieve sokkel, een vierhoekige zuil en een kruis. In de buurt ervan vond men de resten van een Gallo- Romeins kerkhof en wat lager een Merovingische begraafplaats (6de-7de eeuw) met 360 graven over een oppervlakte van 80 bij 30 m. Weldra krijg je nu ook Torgny, het zuidelijkst gelegen Belgische dorp, te zien, met rechts ervan het Franse Velosnes. Je passeert het witte plaatsnaambord van Torgny en bij het eerstvolgende kruispunt staat het fraaie calvariekruis, het Croix Labore (3) van Het is een van de acht kruisen rond het dorp, opgericht om het onheil af te weren (zie infobordje, tenminste als je het Frans machtig bent). Punt 3 naar 4 (0,6 km) Sla nu links af in de Chemin de la Montagne (geel rechthoekje en met de doorgestreepte plaatsnaam Torgny), maar niets belet je eerst de dorpskern van Torgny te

4 verkennen, en dat is de moeite overwaard. Niet om niets prijkt het dorp op de lijst van de mooiste Waalse dorpen. Maar nu terug naar de route. Je moet alweer aan de klim, vrij steil trouwens. 200 m verderop en 25 m hoger bevind je je te midden van de wijngaarden van Torgny, maar in dat opzicht mag je toch geen hoge verwachtingen koesteren. Recht voor je ligt de wijngaard Vignoble et Poirier du Loup, rechts de wijngaard van de Clos de la Zolette. Je hoeft helemaal geen specialist te zijn om vast te stellen dat het met deze wijngaarden toch niet optimaal gesteld is. Bij het kruispunt tussen de wijngaarden moet je rechts afslaan (geel rechthoekje) en iets verderop passeer je twee grote tonnen en het verkooppunt van de Clos de la Zolette. Het is, wat respect voor het omringende milieu en landschap betreft, een aanfluiting en je vraagt je terecht af hoe een dergelijke nederzetting mogelijk is in een terecht beschermde omgeving. Vervolgens klim je langs (links) het kleine maar zeer merkwaardige natuurreservaat Raymond Mayné, met bij de ingang twee informatieborden (4) (ook in het Nederlands). Info reservaat: mevrouw Leger, tel Punt 4 naar 5 (1 km) Je bereikt vervolgens een kruispunt met voor je nogmaals een bord Réserve naturelle en erachter de zogenaamde Ermitage van Torgny, een kluizenaarsverblijf met een kapel en een calvarieheuvel. Sla de linkerweg in, alweer stevig klimmend langs het natuurreservaat (met nogmaals een ingang plus de nodige informatie). Verderop leiden de gele rechthoekjes langs de rand van het rijke Géline-bos, met onder meer haagbeuk, esdoorn, beuk, eik, hazelaar en es. Waar de asfaltweg eindigt, mag je niet linksaf het bos ingaan, maar je houdt het bij rechtdoor. De weg buigt rechts af, volgt nog even de bosrand, maar dan moet je de eerstvolgende dalende, enigszins teruglopende bosweg ingaan en die weg gewoon rechtdoor volgen zonder je iets aan te trekken van zijwegen. De gele bewegwijzering kan hierbij helpen. Je volgt dus de daalweg door het bos (5), de steile noordelijke helling van de cuesta af. Punt 5 naar 1 (2,5 km) De beuk reikt hier het hoogst boven de rotsige bodem uit. Door het laatste stuk van het bos loop je nog door een bestand lorken, daarna volgen nog wat beuken, maar dan bereik je een asfaltweg die je links moet inslaan (geel en nu ook rood rechthoekje), door een aantrekkelijk open land, met voor je Montquintin, hoog op de cuesta, en rechts van je de landschapsverstorende cellulosefabriek van Harnoncourt. Rechtsbeneden ontdek je de hoeve op de plek van de vroegere watermolen van Radru. Daar werd in de 11de eeuw een priorij gebouwd, maar daar bleef niets van over. Door grasland daal je af naar. Bij het begin van de bewoning passeer je de eerstvolgende rechterweg en het Gaumse pand met huisnummer 5. Ook het pand met huisnummer 1 pronkt met een karakteristieke gevel, evenals met het huis, links aan het eind van de Rue de la Ruelle die je volgde. Sla de eerstvolgende dwarsweg, de Grand Rue, rechts in (rood rechthoekje). Ook hier is een aantal 18de-19de-eeuwse gevels te zien. Aan het einde van de straat sla je links af en steek je via een brug de verrassend brede Ton over. Over de rivier buigt de straat de Rue de Regnier links af en leidt ze langs enkele interessante Gaumse huisjes, maar ook langs stukken minder fraaie bouwsels. Bij het postkantoor verbreedt de straat tot plein. Verderop volg je de Rue d Anglissant en aan het einde ervan sla je links de Rue du Pont in en steek je de Ton nogmaals over. Meteen sta je weer bij de Saint-Nicolaskerk (1).

5 0 250 m 1250 m J K F R A N K R I Douane Vaux Rau du Fond des 1 N87 Virton > Saint-Mard > < Torgny Ruisseau de Radru Ferme et Moulin de Radru Le Hornul 2 Bois Géline Bois de la Côte 5 FRANKRIJK < Saint-Mard < Frankrijk 3 Torgny Frankrijk > Réservoir Réserve naturelle 4 Chap N-D de Luxembourg WEGDEK HOOGTE REFERENTIEPUNTEN 17% onverhard 190 tot 325 m vertrek 1 Kerk van SITUERING Sambre Dinant Marche-en-Famenne Meuse Ourthe?? E25 1,8 km 2,9 km 3,5 km 4,5 km Kruis van La Petite Fin Croix Labore Twee borden bij natuurreservaat Begin daalweg door het Géline-bos F R A N K R I J K E411 G R O O T - H E R T O G D O M L U X E M B U R G AARLEN 7 km AFSTAND