APS contactmiddag 14 november 2015 APS. Ruth Fritsch-Stork, MD, PhD Reumatologe, internist-klinische immunologe
|
|
- Juliaan de Groot
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 APS contactmiddag 14 november 2015 APS Ruth Fritsch-Stork, MD, PhD Reumatologe, internist-klinische immunologe
2
3 APS - de 4 W(eetje)s Wat is het? Definitie, geschiedenis Wie krijgt het (nog een keer)? Prognose Waarom ontstaat het? Mechanisme Welke therapie? Oude en nieuwe medicijnen
4 APS: Antifosfolipidensyndroom Wat is het APS is een autoimmuun ziekte die tot stolling leidt! Primair Secundair Bij andere ziekte, met name: SLE
5 APS: Antifosfolipidensyndroom Wat is het Kliniek Trombose / Stolsel: elk orgaan of weefsel, bevestigd door onderzoek OF Zwangerschapscomplicaties: 1 dood kind bij 10 weken 1 vroeggeboorte 34 weken 3 miskramen 10 weken EN Lab: Lupus anticoagulans Anticardiolipin (acl) antistoffen Anti-b2glycoprotein-I (ab2gpi) antistoffen
6 APS: Overige symptomen Wat is het Hartklepafwijkingen op echo Huidafwijkingen (netvormig, of grote wonden) Trombopenie (te weinig bloedplaatjes) Nierziekten Neurologische verschijnselen (epilepsie, bewegingsstoornis)
7 APS: Wat is het Geschiedenis Jicht: Wassermann test: 1906 VDRL Hippocrates 5e eeuw BC (ca. 2640; Egypte!) Kanker: Hippocrates 5e eeuw BC (ca. 2000; Egypte!) Trombose: 1271: Raoul de Saint Pathus G. La vie et les Miracles de Saint Louis APS: vanaf 1900 het begint met Syphilis (Wasserman test)
8 APS: Wat is het Geschiedenis 1952: foutief positieve Syphilistest in SLE patienten Syfilis test: gebruikt ossen-hart weefsel (cardiolipin) 1983: eigen Anticardiolipin (acl) test 1990: β 2 glycoprotein I is belangrijk voor deze reactie
9 APS: Antifosfolipidensyndroom Wie krijgt het Primair: o 1-5% van de bevolking: positief voor antistoffen, vaker bij ouderen! (ca. 30%) o 20% van patienten < 50jaar met herseninfarct o Zwangeren: antistoffen: 0.7% / 5.3% o Zwangeren: 11-29% met pre-eclampsie (zwangerschapsvergiftiging) Secundair o Ca. 40% van SLE-pat APL, daarvan 40% echt APS
10 APS: beloop: APSregister Wie krijgt het (nog een keer) 1000 APS-patienten uit 13 Europeese landen: Start % Primair APS, 36.2% APS + SLE, 10.7% APS + andere Ziekten ~30% op Aspirine, ~40% op Acenocoumarol of Fenprocoumon, ~12% combinatie, ~20% geen therapie ~30% in de eerste 10 jaar: meestal: herseninfarct trombose/ longinfarct Trombose: in 25% van patienten met therapie (20% antiplaatjes, 45% VKA, 35% combinatie; vaak geen INR gegeven, dus mogelijk onder slechte INR instelling) Cervera et al. ARD 2015
11 APS: beloop: APSregister Wie krijgt het (nog een keer) Hoog risico Aanwezigheid voor Lupusanticoagulans (= LACpositiviteit) aanwezigheid van LAC EN acl EN ab2gpi (= Triple positiviteit ) Blijvende aanwezigheid / positiviteit voor acl in hoge hoeveeldheid Laag risico GeÏsoleerd, wisselend positieve acl of ab2gpi in lage hoeveeldheid Ruiz-Irastorza, Lupus; 2011 Bijdragend: roken, hoge bloeddruk, te hoge bloedvetten, de pil (oestrogeen), lupus
12 APS: beloop: GAPSS Wie krijgt het (nog een keer) Oorspronkelijk beschreven in > 200 SLE patienten hoger score bij SLE-patienten MET APS 51 SLE patienten (2,5 jaar gevolgd) GAPSS stijging > 3 punten: risico op herhaling: 48x zo groot! Sciascia et al. Rheumatology 2013;52:1397; Lupus 2014; 23: 1286; Sciascia et al. Rheumatology 2015; 54: 134
13 APS: beloop: GAPSS Wie krijgt het (nog een keer) Onderzocht in 62 Primair APS-patienten: Patienten met Trombose hebben hogere score dan patienten met zwangerschaps APS GAPSS 11 sterk geassocieerd met herhaling trombose Sciascia et al. Rheumatology 2015; Zuily et al, Rheumatology 2015
14 APS: Onderliggend mechanisme Waarom ontstaat het?
15 APS: Onderliggend mechanisme Waarom ontstaat het? APS is een autoimmuun ziekte waarbij antilichamen tegen het eigen lichaam geproduceerd worden, en tot stolling leiden! Dendritische cel DC Bloedstolling EN Omgevingsfactoren Genen B cel T cel Gestoorde reactie van het immuunsysteem Ontstekingsreactie Activatie van vaatwandcellen bloedcellen Antilichamen binden aan vaatwandcellen, bloedcellen Anticardiolipin antistoffen Anti-b2glycoprotein-I antistoffen
16 APS: Onderliggend mechanisme Waarom ontstaat het? Vaatwand b2gp1 Endotheel Monocyt / witte bloed cel Erytrocyt / rode bloed cel Bloedplaatje
17 APS: Welke therapie? Oud en nieuw LEVENSLANGE ANTISTOLLING MET INR 2-3 / Bij herseninfarct: ook Aspirine mogelijk OPTIMALISEREN RISICOPROFIEL BIJ HERHALING: o ev. INR 3-4, LMWH ( Heparine spuitjes) o NIEUWE ANTICOAGULANTIA / Ontstollingsmiddelen o Paquenil, RITUXIMAB Ruiz-Irastorza, Lupus Erkan, Autoimmunity Rev. 2014
18 annual incidence (%) APS: Welke therapie? Oud: Acenocoumarol / Fenprocoumon >5.0 INR recurent thrombosis major bleeding Moeilijke balans trombose en bloeding!! Intensity of anticoagulation (INR) RR >5.0 recurrent thrombosis ( ) ( ) ( ) ( ) major bleeding 0.4 ( ) ( ) 1.3 ( ) 6.4 ( ) Veeger et al. Br J Haematology 2005
19 APS: Welke therapie? Oud: Let op de traditionele risico factoren Risicofactoren Verhoogde bloeddruk Roken LAC-positief + roken: 2x risico voor CVA Verhoogde vetten Pil Overgewicht LAC positief + pil: 7x risico voor CVA Suikerziekte
20 APS: Welke therapie? Oud en nieuw Ontstolling Plaquenil Anti-B-cel
21 APS: Welke therapie? Anti B-cel: Rituximab Ontstollen Plaquenil Bloedstolling DC EN Omgevingsfactoren Ontstekingsreactie B cel T cel Genen Gestoorde reactie van het immuunsysteem Activatie van vaatwandcellen, bloedcellen Antilichamen binden aan vaatwandcellen, bloedcellen
22 APS: Welke therapie? Nieuw Nieuwe antistollingsmiddel: Toegelaten voor antistolling rond OK en hartritmestoornissen Voordeel: Geen INR nodig, worden niet door dieet beinvloed! Nadeel: nog niet goed getest in APS RAPS studie: in ca. 100 patienten met Trombose +/- SLE op antistolling 50% door met Acenocoumarol/Fenprocoumon (INR2.5) en 50% op Rivaroxaban gekeken naar effect op stollingstesten naar 42 dagen vergelijkbaar
23 APS: Antifosfolipidensyndroom in kort Definitie: Autoimmuunziekte, die tot stolling leidt: Verschijnselen (Trombose en / of zwangerschapscomplicaties) PLUS Lab (LAC, acl, ab2gp1) Risicoprofiel: hoog: LAC positief of triplepositief Herhaling van event : in 30% (bij therapie: iets minder) Therapie: nog steeds: Ontstollen (Acenocoumarol/Fenprocoumon voor trombose, eventueel alleen aspirine voor hersen/ hart-infarct, alternatief: herparinespuitjes) Aanvullend: eventuel plaquenil, statine,.
24 ZWANGERSCHAP en APS
25 ZWANGERSCHAP en APS zwangerschapscomplicaties /gezonde Spontane miskraam: 15% van klinisch bevestigde zwangerschappen Herhaalde miskraam ( 2 spontane miskramen achter elkaar): in 1% van vrouwen, 10-15% (-25%) daarvan door APS 5-10% van alle zwangerschappen: zwangerschapsvergiftiging (pre-eclampsie of niet functionele moederkoek), tot 10% verhoogd bloeddruk 7-8% vroeggeboortes (1.5% < 32weken); 0.6% overleden kinderen, 5% te klein (van de eerstgeboren) Let op: als APS VAAK ook SLE!
26 ZWANGERSCHAP en APS zwangerschapscomplicaties APS Verhogod risico van de moeder voor: trombose Vroeg (15-20w): hoge bloeddruk Vroeg (15-20w): zwangerschapsvergiftiging ((pre)eclampsie / HELLP) Verhoogd risico van het kind voor: Groei vertraging (bij 20w) te klein kind (small for gestational age, dysmaturiteit) Vroeggeboorte (< 37w) (prematuriteit) Dood in de baarmoeder (intrauterine vruchtdood) % kans, om een levend geboren kind te krijgen
27 ZWANGERSCHAP en APS PROMISSE studie 144 Patienten met positieve labwaardes: 20% ernstige complicaties: o 10% dode kinderen o 11% vroeggeboorte (< 34weken) o 8% zwangerschapsvergiftiging o 3% te kleine kinderen Risicofactoren: LAC-positiviteit en eerder trombose! Lockshin et al. Arth Rheum 2012
28 ZWANGERSCHAP en APS UMCUtrecht en Vrije Univ. Amsterdam 144 SLE-patienten: daarvan: 117 SLE zonder APS of antistoffen 14 patienten met antistoffen (geen klinische APS), 13 SLE + APS patienten Te klein Kind 16% (SLE) / 13% (SLE+APL) / 8% (SLE+APS) Zwangerschapsvergiftiging 16% (SLE) / 21 (SLE+APL) / 30% (SLE+APS) Vroeggeboortes 34% (SLE) / 27% (SLE+APL) / 31% (SLE+APS) Week bij geboorte 38.6 (SLE) / 37.7 (SLE+APL) / 38.9 (SLE+APS)
29 APS: Onderliggend mechanisme Waarom ontstaat het? APS is een autoimmuun ziekte waarbij antilichamen tegen het eigen lichaam geproduceerd worden, en tot stolling leiden! Dendritische cel DC Stolling, slechte groei, ontsteking Omgevingsfactoren Genen B cel T cel Gestoorde reactie van het immuunsysteem Activatie van vaatwandcellen bloedcellen Antilichamen binden aan vaatwandcellen, bloedcellen Anticardiolipin antistoffen Anti-b2glycoprotein-I antistoffen
30 ZWANGERSCHAP en APS Therapie (oud) ALLEEN positieve antistoffen: Geen medicatie / aspirine APS met eerder zwangerschapscomplicaties: Aspirine en lage dosis Heparine (spuitjes) APS met trombose: Aspirine en hoge dosis Heparine (spuitjes) Ontstolling tot 6w na bevalling
31 ZWANGERSCHAP en APS therapie: nieuw: Plaquenil 170 zwangerschappen in 96 vrouwen met APL antistoffen 51 (31 vrouwen) MET Plaquenil, VEEL SLE patienten 119 (65 vrouwen) ZONDER Plaquenil Mehr Levend geboortes: 67% versus 57% Minder complicaties: 47% versus 63% Minder zwangerschapsvergiftiging: 2% versus 11% Minder vruchtdood (>10 weken): 2% versus 11% Langere zwangerschapsduur: 27.6 [6-40] versus 21.5 [6-40] weken verhoogd risico bij eerder zwangerschaps complicaties of 3xpositiviteit Sciascia et al, AJOG 2015
32 ZWANGERSCHAP en APS therapie: nieuw: Plaquenil UMCUtrecht SLE zwangerschappen Complicaties : moeder Totaal 110 ZONDER Plaquenil 80 MET Plaquenil Preeclampsia * (n (%)) 12% 11% 6.7% HELLP* (n (%)) 6% 6% 3% Prednison <7,5mg 33% 17.5% 73% Complicaties: kind Overleden kind (>12 weeks, n (%)) 2.7% 2.5% 3.3% Vroeggeboorte (n (%)) 16.4% 20.0% 6.7% daarvan < 34 weeks (n (%)) 4.5% 6.3% 0 Te klein (n (%)) 13.6% 12.5% 16.7% Zwangerschapsduur Zwangerschapsduur (vroeggeboortes) Kroese et al, submitted
33 ZWANGERSCHAP en APS zwangerschapscomplicaties APS Verhoogd risico van de moeder voor: Trombose, hoge bloeddruk, zwangerschapsvergiftiging Verhoogd risico van het kind voor: Groei vertraging, Vroeggeboorte, overleden kind Risicofactor: LAC, trombose Therapie: ontstollen met Heparine spuitjes en Aspirine Hydroxychloroquine een mogelijkheid! % kans om een levend geboren kind te krijgen
34
35
Het antifosfolipiden syndroom (APS)
Het antifosfolipiden syndroom (APS) NVLE www.nvle.org Het antifosfolipiden syndroom Het antifosfolipiden syndroom is een auto-immuunziekte en kenmerkt zich door verhoogde bloedstolling, waadoor trombose
Nadere informatieZwangerschap bij SLE: ziektebeloop en risico s. Inhoud. Inleiding. Preconceptionele zorg (voor de zwangerschap) Historisch perspectief
Zwangerschap bij SLE: ziektebeloop en risico s Deze presentatie is gehouden ter gelegenheid van een patientensymposium Er kunnen geen rechten worden ontleend aan de data weergegeven op de volgende slides
Nadere informatieNederlandse Samenvatting
Nederlandse Samenvatting Nederlandse samenvatting In dit proefschrift wordt het gebruik van aspirine (een bloedverdunner in tabletvorm) en laag-moleculair-gewicht heparine (een injectie die zorgt voor
Nadere informatiestolling en trombose Dr Marieke J.H.A. Kruip internist-hematoloog 15 maart 2019
stolling en trombose Dr Marieke J.H.A. Kruip internist-hematoloog m.kruip@erasmusmc.nl 15 maart 2019 Wat ga ik bespreken? Hoe werkt de stolling ook alweer?? Wat is trombose en waardoor ontstaat het? Hoe
Nadere informatieNascholing Antistolling
Nascholing Antistolling Algemene module nivo 1 en 2 Een initiatief van de Stuurgroepketen Antistollingsbehandeling Dr. R. Fijnheer, versie 1, november 2011 doel antistollings therapie behandelen van arteriële
Nadere informatieMDO-praatje (Catastrofaal) antifosfolipen syndroom. Charlotte Schaap AIOS interne geneeskunde
MDO-praatje (Catastrofaal) antifosfolipen syndroom Charlotte Schaap AIOS interne geneeskunde Casus Patient 51 jaar RvO: overname van elders ivm wisselende EMV-scores, oorzaak vooralsnog onduidelijk. Voorgeschiedenis
Nadere informatieHoge bloeddruk in de zwangerschap. Zwangerschapsvergiftiging: geen gif maar wel een mysterie. Dr. Titia Lely, Gynaecoloog in opleiding
Hoge bloeddruk in de zwangerschap Zwangerschapsvergiftiging: geen gif maar wel een mysterie Dr. Titia Lely, Gynaecoloog in opleiding Wat ga ik u vertellen? Zwangerschapsvergiftiging historie Wat is het
Nadere informatieCover Page. The handle holds various files of this Leiden University dissertation.
Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/21710 holds various files of this Leiden University dissertation. Author: Buurma, Aletta Title: On the pathology of preeclampsia : genetic variants, complement
Nadere informatiesystemische lupus erythematodes (SLE)
systemische lupus erythematodes (SLE) Wat is lupus? Lupus Erythematodes (of kortweg lupus) is een auto-immuunziekte, dat wil zeggen een ontregeling van het eigen afweersysteem, waarbij het afweersysteem
Nadere informatieMonitoring antiplatelet therapy in patients undergoing percutaneous coronary intervention. Nicoline J Breet
Monitoring antiplatelet therapy in patients undergoing percutaneous coronary intervention Nicoline J Breet Pijn op de borst Man, 62 jaar oud Geen cardiovasculaire ziekten Risicofactoren hart- en vaatziekten
Nadere informatieVeneuze trombose: 1 Heeft u ooit een periode van trombose doorgemaakt? Nee/Ja (bv. In uw been, arm, buik oog)
VERSIE 2: 02-06-2010 VRAGENLIJST INF-BEAST Naam includeerder: Pt wil meedoen: Ja/nee Taalbarrière: Ja/nee Nuchter: Ja/ Nee Naam patiënt Geboortedatum UMCG nummer Datum: Studienummer: Veneuze trombose:
Nadere informatieTrombofilieonderzoek in 15 dia s Transmuraal Trombose Expertise Centrum Groningen
Trombofilieonderzoek in 15 dia s - 2018 - Transmuraal Trombose Expertise Centrum Groningen Wat is trombofilie Erfelijke of verworven stollingsafwijkingen die gepaard gaan met een verhoogd risico op trombose
Nadere informatie!Log vast in! NVHVV.presenterwall.nl. (zonder www!)
!Log vast in! NVHVV.presenterwall.nl (zonder www!) Zwangerschap en vaten Hypertensieve zwangerschapscomplicaties Melvin Lafeber Internist i.o. Vasculaire Geneeskunde & Klinische Farmacologie) ZWANGERSCHAP
Nadere informatieZWANGER WORDEN. Reumatische aandoeningen & zwangerschap. Dr. Isabelle Dehaene Vrouwenkliniek
MAG KAN IK ZWANGER WORDEN Reumatische aandoeningen & zwangerschap Dr. Isabelle Dehaene Vrouwenkliniek JA! Uitzonderingen verhoogde bloeddruk in de longbloedvaten, ernstig longlijden chronisch nierfalen
Nadere informatieDoelstelling van deze informatiebijeenkomst
Doelstelling van deze informatiebijeenkomst De antistollingsbehandeling van bewoners van zorginstellingen optimaliseren. Door inzet van Nabij Patiënt Testen (NPT) Met een goede samenwerking tussen medewerkers
Nadere informatieTrombosedienst Leiden en omstreken
Trombosedienst Leiden en omstreken Saskia van Foeken Verpleegkundige Trombosedienst Leiden Doelstelling Met deze voorlichting willen we bereiken: Dat de cliënt een zo optimaal mogelijke antistollingsbehandeling
Nadere informatieSystemische Lupus Erythematodes (SLE)
Systemische Lupus Erythematodes (SLE) Systemische lupus erythematodes (SLE) is een ontstekingsziekte. Deze ontstekingen kunnen in het gehele lichaam (systemisch) voorkomen. SLE is een auto-immuunziekte.
Nadere informatieIndicatie antistolling. NOAC/DOAC Is de praktijk net zo verwarrend als de naam.? Indicaties VKA in NL Wat gebruikten we. Het stollingsmechanisme
Indicatie antistolling NOAC/DOAC Is de praktijk net zo verwarrend als de naam.? Behandeling DVT/ longembolie Atriumfibrilleren Mechanische hartklep Arterieel vaatlijden Hartfalen met kamerdilatatie ( alleen
Nadere informatieMaatschap Gynaecologie. Hoge bloeddruk tijdens de zwangerschap
Maatschap Gynaecologie Hoge bloeddruk tijdens de zwangerschap Inleiding U bent opgenomen op de afdeling gynaecologie. Deze folder geeft informatie over hoge bloeddruk tijdens de zwangerschap. Doel van
Nadere informatiePre-eclampsie en HELLP syndroom (zwangerschapsvergiftiging)
Pre-eclampsie en HELLP syndroom (zwangerschapsvergiftiging) Zwangerschapsvergiftiging een serieuze zaak Pre-eclampsie en HELLP syndroom Inleiding 3 Ernstige vormen van zwangerschaps hoge bloeddruk; complicaties
Nadere informatieStolling en antistolling. Prof.dr. Karina Meijer Afdeling Hematologie UMCG Transmuraal Trombose Expertisecentrum Groningen
Stolling en antistolling Prof.dr. Karina Meijer Afdeling Hematologie UMCG Transmuraal Trombose Expertisecentrum Groningen Wat gaan we doen? Wat willen jullie? Achtergrond Antistollingsmedicatie Achtergrond
Nadere informatieWaarom worden uw risico s in kaart gebracht?
Deze folder is ontwikkeld door het Expect onderzoeksteam van de Universiteit Maastricht. Meer informatie over het Expect onderzoek vindt u op www.zwangerinlimburg.nl Waarom worden uw risico s in kaart
Nadere informatieAntistollingsmiddelen
Antistollingsmiddelen Ziekenhuis Gelderse Vallei In deze folder wordt informatie gegeven over het gebruik van antistollingsmiddelen. U kunt deze folder gedurende de opname doorlezen. Antistollingsmiddelen
Nadere informatieWaarom worden uw risico s in kaart gebracht?
Deze folder is ontwikkeld door het Expect onderzoeksteam van de Universiteit Maastricht. Meer informatie over het Expect onderzoek vindt u op www.zwangerinlimburg.nl Waarom worden uw risico s in kaart
Nadere informatieWaarom worden uw risico s in kaart gebracht?
Deze folder is ontwikkeld door het Expect onderzoeksteam van de Universiteit Maastricht. Meer informatie over het Expect onderzoek vindt u op www.zwangerinlimburg.nl Waarom worden uw risico s in kaart
Nadere informatieAntistollingsmiddelen
Antistollingsmiddelen Ziekenhuis Gelderse Vallei In deze folder wordt informatie gegeven over het gebruik van antistollingsmiddelen. U kunt deze folder gedurende de opname doorlezen. Antistollingsmiddelen
Nadere informatieEerste Hulp bij zwangerschap
In dit hoofdstuk komt aan de orde: Informatie over de zwangerschap Problemen tijdens de zwangerschap Aangepaste eerste hulpverlening Eerste Hulp bij een bevalling Miskraam 1. Achtergrondinformatie Zwangere
Nadere informatieWaarom worden uw risico s in kaart gebracht?
Deze folder is ontwikkeld door het Expect onderzoeksteam van de Universiteit Maastricht. Meer informatie over het Expect onderzoek vindt u op www.zwangerinlimburg.nl Waarom worden uw risico s in kaart
Nadere informatielongembolie patiënteninformatie
patiënteninformatie longembolie Bij u is het vermoeden van en longembolie, of is de diagnose longembolie gesteld. Wat is een longembolie eigenlijk? Hoe ontstaat een longembolie en hoe kan het worden behandeld?
Nadere informatie? Petra geeft aan dat ze probeert zwanger te worden en sinds kort in een traject zit van IVF (in vitro fertilisatie).
MONDGEZONDHEID EN ZWANGERSCHAP CASUS 1 Karin de G., een 27-jarige patiënte is al van jongs af aan in de praktijk onder controle. Tot nu toe was er altijd sprake van een zeer goede mondhygiëne en zijn er
Nadere informatieOmgaan met lupus. 28 maart 2017
Omgaan met lupus 28 maart 2017 INLEIDING Aanbevelingen geven artsen en patiënten advies over de beste manier om aandoeningen te behandelen en ermee om te gaan. EULAR heeft aanbevelingen geschreven over
Nadere informatieSchildklier en zwangerschap
Schildklier en zwangerschap SCHILDKLIER EN ZWANGERSCHAP Waarvoor dient de schildklier? De schildklier produceert schildklierhormoon, een hormoon dat verantwoordelijk is voor de snelheid van de stofwisseling.
Nadere informatieCover Page. The handle http://hdl.handle.net/1887/28694 holds various files of this Leiden University dissertation.
Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/28694 holds various files of this Leiden University dissertation. Author: Penning, Maria Elisabeth (Marlies) Title: Issue Date: 2014-09-10 Pre-eclampsie
Nadere informatiehematoloog dr. Uw specialist is op werkdagen tussen uur bereikbaar via de polikliniek Interne geneeskunde, tel. (078)
ITP Uw hoofdbehandelaar is: hematoloog dr. Uw specialist is op werkdagen tussen 08.30 17.00 uur bereikbaar via de polikliniek Interne geneeskunde, tel. (078) 654 64 64. 1 Inleiding U heeft van de specialist
Nadere informatieHydroxychloroquine (Plaquenil ) bij reumatische aandoeningen
Hydroxychloroquine (Plaquenil ) bij reumatische aandoeningen Uw behandelend arts heeft aangegeven u met het geneesmiddel hydroxychloroquine te willen gaan behandelen. Deze folder geeft informatie over
Nadere informatiechapter 10 Nederlandse samenvatting (Dutch summary)
Nederlandse samenvatting (Dutch summary) De bloedstolling speelde in de prehistorie al een grote rol om te voorkomen dat de jagende mens bij een bloeding geveld zou raken. Ook zorgde het stollingssysteem
Nadere informatieSamenvatting Vitamine K antagonisten zijn antistollingsmiddelen in tabletvorm. Ze worden voorgeschreven voor de behandeling en preventie van trombose.
1 Samenvatting Samenvatting Vitamine K antagonisten zijn antistollingsmiddelen in tabletvorm. Ze worden voorgeschreven voor de behandeling en preventie van trombose. Zowel arteriële trombose (trombose
Nadere informatieTrombof iliescreening
Trombofiliescreening Doel. Een trombofiliescreening is een gericht en gefaseerd bloedonderzoek naar mogelijke oorzaken en/of aanleg van tromboseneiging. Het doel is de oorzaak van de trombose op te sporen
Nadere informatieStolling en antistolling. Esther Kragten, arts trombose en trombofilie
Stolling en antistolling Esther Kragten, arts trombose en trombofilie Inhoud Antistolling peri-operatief onderbreken continueren Risico op trombose Arterieel Veneus Risico op bloeding: Peri-operatief Nabloeding
Nadere informatieBoekje over de nieuwe orale anticoagulantia. Wat u moet weten voor het veilig gebruik ervan
Boekje over de nieuwe orale anticoagulantia Wat u moet weten voor het veilig gebruik ervan GEGEVENS PATIËNT Naam Adres Tel HUISARTS Naam Adres Tel SPECIALIST Naam Ziekenhuis Tel ANTISTOLLINGSMEDICATIE
Nadere informatieRituximab Mab Thera. Ziekenhuis Gelderse Vallei
Rituximab Mab Thera Ziekenhuis Gelderse Vallei Het doel van deze folder is u praktische informatie te geven over het nieuwe medicijn dat u gaat gebruiken: rituximab. Hoe werkt rituximab? Bij patiënten
Nadere informatieyoung stroke diagnostiek en behandeling
young stroke diagnostiek en behandeling nothing to disclose Frank-Erik de Leeuw, MD, PhD neuroloog, klinisch epidemioloog Inhoud young stroke incidentie oorzaken behandeling young stroke protocol prognose
Nadere informatieNederlandse samenvatting
Nederlandse samenvatting 127 Inleiding 128 Het antifosfolipiden syndroom Normaal gesproken worden lichaamsvreemde stoffen, zoals bacteriën en virussen, in het lichaam door het afweersysteem opgeruimd.
Nadere informatieTrombosebeen en/of longembolie. Behandeling en begeleiding op de Trombosepolikliniek
Trombosebeen en/of longembolie Behandeling en begeleiding op de Trombosepolikliniek Inleiding U heeft van de arts gehoord dat u een trombosebeen en/of longembolie heeft waarvoor u behandeld gaat worden
Nadere informatieSamenvatting en Discussie
101 102 Pregnancy-related thrombosis and fetal loss in women with thrombophilia Samenvatting Zwangerschap en puerperium zijn onafhankelijke risicofactoren voor veneuze trombose. Veneuze trombose is een
Nadere informatieVragen Ouderdag Congenitale CMV infectie. CMV-groep
Vragen Ouderdag Congenitale CMV infectie CMV-groep Vragen voor het vragenuurtje Wat zijn de risico s voor een volgende zwangerschap? Borstvoeding en CMV Wat moet ik doen bij andere zwangeren nu ik en mijn
Nadere informatieWaarom worden uw risico s in kaart gebracht?
Deze folder is ontwikkeld door het Expect onderzoeksteam van de Universiteit Maastricht. Meer informatie over het Expect onderzoek vindt u op www.zwangerinlimburg.nl Waarom worden uw risico s in kaart
Nadere informatieCardioVasculair Risicomanagement bij Reumatische Ziekten. Inger Meek, MD, PhD Reumatoloog Radboudumc Nijmegen
CardioVasculair Risicomanagement bij Reumatische Ziekten Inger Meek, MD, PhD Reumatoloog Radboudumc Nijmegen Disclosure belangen spreker Als voorzitter Stichting Reumarun sponsoring ontvangen van Abbvie,
Nadere informatieTIA en dan. Transient ischemic attack
TIA en dan Transient ischemic attack Een TIA (transient ischemic attack) is een plotseling optredende neurologische uitval (voorbijgaande beroerte). Dit komt door een tijdelijke afsluiting van een bloedvat
Nadere informatiePlaquenil. (Hydroxychloroquine) Neem altijd uw verzekeringsgegevens en identiteitsbewijs mee! Bij reumatische aandoeningen
Plaquenil (Hydroxychloroquine) Bij reumatische aandoeningen U heeft in overleg met uw behandelend arts besloten dat u in verband met reumatische klachten Plaquenil gaat gebruiken of u overweegt dit te
Nadere informatieNederlandse samenvatting (Dutch summary)
Nederlandse samenvatting (Dutch summary) 1 Vroeggeboorte na antenatale inflammatie bronchiale hyperreactiviteit als onderliggende oorzaak van Vroeggeboorte Over vroeggeboorte, ook wel prematuriteit genoemd,
Nadere informatieIgA nefropathie. Joost van der Heijden, internist-nefroloog VU Medisch Centrum
IgA nefropathie Joost van der Heijden, internist-nefroloog VU Medisch Centrum Presentatie - Geschiedenis - Epidemiologie - Het ziekteproces - De patiënt - Het diagnostische proces - De behandeling - De
Nadere informatieVerslag TTP Bijeenkomst Van 20 november 2004 te Utrecht
Verslag TTP Bijeenkomst Van 20 november 2004 te Utrecht De bijeenkomst wordt geleid door dr. Rob Fijnheer, werkzaam in het Jeroen Bosch ziekenhuis in DenBosch, en werkzaam in het UMC te Utrecht, en hier
Nadere informatieOnderwerpen. De lever en zijn functies PBC: oorzaak? Wat is het precies? Verschijnselen en klachten Natuurlijk beloop Behandeling Overlapsyndromen
Onderwerpen De lever en zijn functies PBC: oorzaak? Wat is het precies? Verschijnselen en klachten Natuurlijk beloop Behandeling Overlapsyndromen 1 De lever 2 De Lever 3 Functies van de lever Voedingsstoffen:
Nadere informatieRituximab. MabThera, Rixathon
Rituximab MabThera, Rixathon Inhoud Hoe werkt rituximab? 3 Voor welke aandoeningen wordt rituximab gebruikt? 3 Hoe moet ik het gebruiken? 3 Hoe moet ik het bewaren? 4 Wat zijn mogelijke bijwerkingen? 4
Nadere informatieHoge bloeddruk in de zwangerschap. Zwangerschapshypertensie.
Hoge bloeddruk in de zwangerschap Zwangerschapshypertensie www.jijwij.nl Tijdens de eerste zwangerschap krijgt 10-15% een verhoogde bloeddruk, hypertensie genoemd. Bij een volgende zwangerschap komt dit
Nadere informatieSystemische Lupus Erythematosus (SLE)
Systemische lupus erythematosus (SLE) is een chronische auto immuunziekte die verschillende organen van het lichaam kan aantasten, in het bijzonder de huid, gewrichten, spieren, bloedcellen, nieren en
Nadere informatieTRANSMURAAL PROTOCOL DIEPE VENEUZE TROMBOSE
TRANSMURAAL PROTOCOL Inleiding De incidentie van diepe veneuze trombose () is ongeveer 2 per 1.000 patiënten per jaar. Voor longembolie gelden vergelijkbare getallen. De huisarts wordt dan ook niet vaak
Nadere informatieCover Page. The handle http://hdl.handle.net/1887/31686 holds various files of this Leiden University dissertation
Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/31686 holds various files of this Leiden University dissertation Author: Zirkzee, Els Title: Care for patients with (neuropsychiatric) SLE Issue Date: 2015-02-03
Nadere informatieDe ziekte van Graves
De ziekte van Graves ZIEKTE VAN GRAVES Wat is de ziekte van Graves? De ziekte van Graves is een ziekte aan de schildklier, waarbij ons eigen afweersysteem antilichamen maakt, waardoor een te snel werkende
Nadere informatieZwangerschap en overgewicht
Zwangerschap en overgewicht Inleiding In deze folder leest u meer over de mogelijke gevolgen van overgewicht tijdens de zwangerschap en bevalling. Tijdens de zwangerschap vormt overgewicht voor u en uw
Nadere informatieZiekteactiviteit en kwaliteit van leven bij SLE: wat hebben we geleerd van 10 jaar onderzoek in Amsterdam? Michel Tsang-A-Sjoe, arts-onderzoeker
Ziekteactiviteit en kwaliteit van leven bij SLE: wat hebben we geleerd van 10 jaar onderzoek in Amsterdam? Michel Tsang-A-Sjoe, arts-onderzoeker Behandelen we uw ziekte goed? Mak et al. Semin Arthritis
Nadere informatieCHAPTER 13 NEDERLANDSE SAMENVATTING - VOOR DE LEEK -
CHAPTER 13 NEDERLANDSE SAMENVATTING - VOOR DE LEEK - CHAPTER 13 Het doel van mijn promotieonderzoek was het exploreren van de invloed van onderstaande factoren op de regulatie van stresshormonen bij veel
Nadere informatieCasus Siemens Gebruikersdag Antwerpen, 22 september 2016
Casus Siemens Gebruikersdag Antwerpen, 22 september 2016 Dr. Henk Louagie, dienst klinische biologie Dr. Marjan Petrick, dienst haematologie AZ Sint-Lucas Gent Groenebriel 1 B-9000 Gent Tel +32 9 224 64
Nadere informatieNEDERLANDSE SAMENVATTING (DUTCH SUMMARY)
NEDERLANDE AMENVATTING (DUTCH UMMARY) 189 Nederlandse amenvatting (Dutch ummary) trekking van proefschrift Patiënten met een chronische gewrichtsontsteking, waaronder reumatoïde artritis (RA), de ziekte
Nadere informatieSCHILDKLIERFUNCTIESTOORNISSEN EN ZWANGERSCHAP
SCHILDKLIERFUNCTIESTOORNISSEN EN ZWANGERSCHAP SCHILDKLIERFUNCTIETESTEN TIJDENS DE ZWANGERSCHAP Wat is de normale range voor TSH in elk trimester? [2012] Trimester-specifieke, per centrum bepaalde, normaalwaarden
Nadere informatieGeneesmiddelen die de stolling beïnvloeden bij atrium fibrilleren
27-10-2016 Geneesmiddelen die de stolling beïnvloeden bij atrium fibrilleren Wobbe Hospes, ziekenhuisapotheker Agenda Waarom en wanneer antistolling? Stollingscascade en aangrijpingspunten geneesmiddelen
Nadere informatieVoorkom bloedingen. de achtergrond van antistollingsmiddelen, interacties en risicofactoren. Eindhoven, 19 juni 2014
Voorkom bloedingen de achtergrond van antistollingsmiddelen, interacties en risicofactoren Eindhoven, 19 juni 2014 dr. M.R. Nijziel, internist-hematoloog Indeling stollingssysteem oude antistollingsmiddelen
Nadere informatieNederlandse samenvatting
Nederlandse samenvatting Reumatoïde artritis Reumatoïde artritis (RA) is een auto-immuunziekte die gekenmerkt wordt door chronische gewrichtsontstekingen. Door de reactie van het lichaamseigen immuunsysteem
Nadere informatie2. Gewicht en lengte van de (aanstaande) moeder Gewicht:. kg Lengte: cm Gewicht en lengte worden gebruikt om de Body Mass Index (BMI) te berekenen.
1. Kunt u vragen voor de vader beantwoorden?, vader aanwezig, vader niet aanwezig 2. Gewicht en lengte van de (aanstaande) moeder Gewicht:. kg Lengte: cm Gewicht en lengte worden gebruikt om de Body Mass
Nadere informatieZeldzame Juveniele Primaire Systemische Vasculitis
www.printo.it/pediatric-rheumatology/be_fm/intro Zeldzame Juveniele Primaire Systemische Vasculitis Versie 2016 2. DIAGNOSE EN THERAPIE 2.1 Wat voor types vasculitis zijn er? Hoe wordt vasculitis geclassificeerd?
Nadere informatieDiep veneuze trombose
Diep veneuze trombose Inhoudsopgave Wat is trombose... 1 Wat is diep veneuze trombose... 1 Oorzaken van diep veneuze trombose... 2 Verschijnselen van diep veneuze trombose... 2 Diagnose stellen bij diep
Nadere informatieNieuwe ontwikkelingen in mastocytose. Maud Hermans Internist i.o
Nieuwe ontwikkelingen in mastocytose. Maud Hermans Internist i.o. 15-12-2016 Inhoud Hart- en vaatziekten Jaarlijkse controle Pre-medicatie voor ingrepen Nieuwe behandelingen Tyrosine kinase remmers Omalizumab
Nadere informatieZwangerschapshypertensie. Afdeling Verloskunde/Gynaecologie
Zwangerschapshypertensie Afdeling Verloskunde/Gynaecologie Inleiding Deze brochure geeft informatie over hoge bloeddruk en zwangerschap. Van vrouwen die voor het eerst zwanger zijn, krijgt zo n 10-15%
Nadere informatieKinkhoest en zwangerschap
Kinkhoest en zwangerschap www.jijwij.nl Kinkhoest is een besmettelijke ziekte van de luchtwegen die vooral gevaarlijk is voor niet of onvolledig gevaccineerde baby s. Daarom maakt kinkhoestvaccinatie al
Nadere informatiePCOS. Wat is PCOS? Bij wie komt PCOS voor? Onderzoek
PCOS Wat is PCOS? PCOS staat voor Poly Cysteus Ovarium Syndroom. Letterlijk betekent dit dat er meerdere (poly) vochtblaasjes (cysten)in de eierstok (het ovarium) aanwezig zijn. In deze informatie leest
Nadere informatie7. Wat is de hoogste opleiding die de vader van uw kind heeft afgerond?
INTERVIEW A (registratie zo vroeg mogelijk in de zwangerschap) 1. Op welke datum viel de eerste dag van uw laatste menstruatie? 2. Is epilepsie de reden van uw anti-epilepticagebruik?, namelijk 3. Heeft
Nadere informatieVROEGTIJDIGE WEEËN EN VOORTIJDIG GEBROKEN VLIEZEN FRANCISCUS VLIETLAND
VROEGTIJDIGE WEEËN EN VOORTIJDIG GEBROKEN VLIEZEN FRANCISCUS VLIETLAND Inleiding Een zwangerschap duurt meestal tussen de 37 en 42 weken. Het kan zijn dat er voor die tijd al weeën optreden of dat de vliezen
Nadere informatieTrombocytopenie in de zwangerschap: analyse en behandeling. Klinische dag 2 oktober 2014 Karin van Galen, hematoloog Van Creveldkliniek UMC Utrecht
Trombocytopenie in de zwangerschap: analyse en behandeling Klinische dag 2 oktober 2014 Karin van Galen, hematoloog Van Creveldkliniek UMC Utrecht Zwangerschapgerelateerde trombocytopenie 3 e trimester
Nadere informatieWaarom worden uw risico s in kaart gebracht?
Deze folder is ontwikkeld door het Expect onderzoeksteam van de Universiteit Maastricht. Meer informatie over het Expect onderzoek vindt u op www.zwangerinlimburg.nl Waarom worden uw risico s in kaart
Nadere informatieHoge bloeddruk en zwangerschap
Hoge bloeddruk en zwangerschap Informatie voor patiënten F0175-3415 oktober 2015 Medisch Centrum Haaglanden www.mchaaglanden.nl MCH Antoniushove, Burgemeester Banninglaan 1 Postbus 411, 2260 AK Leidschendam
Nadere informatieRhesus-bloedgroep tijdens de zwangerschap Wat moet u weten?
Rhesus-bloedgroep tijdens de zwangerschap Wat moet u weten? Dit is een uitgave van: Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu Postbus 1 3720 BA Bilthoven www.rivm.nl U herkent de bevolkingsonderzoeken
Nadere informatieDiabetes en zwangerschap.
Diabetes en zwangerschap. Samenvatting van de lezing door dr. B.W. Mol, als gynaecoloog verbonden aan het Máxima Medisch Centrum te Eindhoven en Veldhoven, op dinsdag 24 oktober 2006 voor de DVN afd. Eindhoven.
Nadere informatieRhesusbloedgroep. tijdens de zwangerschap. Wat moet u weten?
Rhesusbloedgroep tijdens de zwangerschap Wat moet u weten? U bent zwanger en kortgeleden is uw bloed onderzocht. Het laboratorium heeft gevonden dat u bloedgroep Rhesus D-negatief of Rhesus c-negatief
Nadere informatieSamenvatting voor niet-ingewijden
Samenvatting 188 Samenvatting Samenvatting voor niet-ingewijden Diabetes mellitus type 2 (DM2), oftewel ouderdomssuikerziekte is een steeds vaker voorkomende aandoening. Dit heeft onder andere te maken
Nadere informatieStolsels van top tot teen. Marieke de Kuyper
Stolsels van top tot teen Marieke de Kuyper Casus Voorgeschiedenis man Vaatlijden fontaine IV waarvoor onderbeensamputatie infarcering milt, rechter nier en dunne darm Verdenking antifosfolipidensyndroom
Nadere informatieVragenlijst. Persoonlijke gegevens. Alternatief. Alternatief telefoonnummer. Telefoonnummer. Beroep Beroep. Geboortedatum. Lengte.
Vragenlijst Tijdens de eerste controle willen we graag meer te weten komen over uw medische achtergrond, die van uw partner, uw eventueel eerder geboren kind(eren) en beider families. Dit kan van belang
Nadere informatieMycofenolaat Mofetil (MMF CellCept ) bij reumatische aandoeningen
Mycofenolaat Mofetil (MMF CellCept ) bij reumatische aandoeningen Uw behandelend arts heeft aangegeven u met het geneesmiddel mycofenolaat mofetil te willen gaan behandelen. Deze folder geeft informatie
Nadere informatieGebruik van SSRI-medicatie tijdens zwangerschap en borstvoeding. Maatschap Gynaecologie & Kindergeneeskunde IJsselland Ziekenhuis
Gebruik van SSRI-medicatie tijdens zwangerschap en borstvoeding Maatschap Gynaecologie & Kindergeneeskunde IJsselland Ziekenhuis Inleiding Uw huisarts of psychiater heeft u een SSRI voorgeschreven. (Selectieve
Nadere informatieWaarom worden uw risico s in kaart gebracht?
Deze folder is ontwikkeld door het Expect onderzoeksteam van de Universiteit Maastricht. Meer informatie over het Expect onderzoek vindt u op www.zwangerinlimburg.nl Waarom worden uw risico s in kaart
Nadere informatieSamenvatting voor niet ingewijden
Samenvatting Samenvatting voor niet ingewijden Diabetes mellitus, oftewel suikerziekte, is een van de meest voorkomende chronische ziekten. Wereldwijd hebben 346 miljoen mensen diabetes, en in Nederland
Nadere informatieZeldzame juveniele primaire systemische vasculitis
https://www.printo.it/pediatric-rheumatology/nl/intro Zeldzame juveniele primaire systemische vasculitis Versie 2016 2. DIAGNOSE EN THERAPIE 2.1 Wat voor types vasculitis zijn er? Hoe wordt vasculitis
Nadere informatieUitwendige versie (draaien van je baby in de baarmoeder)
Uitwendige versie (draaien van je baby in de baarmoeder) De meeste kinderen liggen rond de achtste maand in de zwangerschap met het hoofd naar beneden. Dat noemen we de hoofdligging. Een bevalling in hoofdligging
Nadere informatieWanneer mag men Fem7 50µg, Fem7 75µg en Fem7 100µg niet gebruiken? U mag Fem7 niet gebruiken:
BIJSLUITER FEM7 50µg/ FEM7 75µg / FEM7 100µg (14-05-2001) blz. 1 Bijsluiter Fem7 50µg / Fem7 75µg / Fem7 100µg Informatie voor de gebruikster Samenstelling Fem7 50µg, Fem7 75µg en Fem7 100µg zijn pleisters
Nadere informatieCombinatietest. Echo en bloedonderzoek bij 11-14 weken zwangerschap
Combinatietest Echo en bloedonderzoek bij 11-14 weken zwangerschap Aangeboren aandoeningen komen relatief weinig voor: 96 van de 100 zwangerschappen eindigen in de geboorte van een volkomen gezond kind.
Nadere informatieTTP Patiëntendag 2011
Verslag presentatie dr. Rob Fijnheer TTP Patiëntendag 12 maart 2011 Allereerst heet Rob iedereen welkom op de 5 e TTP patiëntendag in het UMC in Utrecht. TTP Patiëntendag 2011 vorige 2004/2005/2007/2008
Nadere informatieNederlandse samenvatting
198 Het eerste deel van dit proefschrift beschrijft de effectiviteit van clopidogrel en tirofiban in patiënten met een acuut hart infarct verwezen voor een spoed dotter behandeling. In hoofdstuk 1 werd
Nadere informatieAntistolling & vitamine K, hoe zit dat?
Even tijd voor uw gezondheid! Antistolling & vitamine K, hoe zit dat? Vitamine-K-wijzer voor mensen die acenocoumarol of fenprocoumon gebruiken Boerenkool Snijbiet Rapen Broccoli Spruitjes Botersla Peterselie
Nadere informatieHerhaalde miskraam. Poli Gynaecologie
00 Herhaalde miskraam Poli Gynaecologie De inhoud van deze voorlichtingsfolder is mede samengesteld door de Nederlandse Vereniging voor Obstetrie en Gynaecologie (NVOG). Deze folder is zeer volledig en
Nadere informatie