Wet houdbare overheidsfinanciën

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Wet houdbare overheidsfinanciën"

Transcriptie

1 Wet houdbare overheidsfinanciën Foto: Fred van Assendelft, bron: Panoramio In Europees verband is afgesproken dat een lidstaat een maximum begrotingstekort heeft van 3% en een staatsschuld van 60%. In het wetsvoorstel Wet houdbare overheidsfinanciën (Wet HOF) is vastgelegd op welke manier zowel de centrale overheid als de decentrale overheden gaan bijdragen aan het opvolgen van deze Europese begrotingsnormen. Vooral de afspraken over de bijdrage die decentrale overheden zoals gemeenten, provincies en waterschappen moeten leveren aan het beperken van het tekort staan momenteel ter discussie. In dit overzicht worden als eerste de aanleiding tot de Wet HOF en de inhoud van het wetsvoorstel beschreven. Vervolgens wordt ingegaan op de vraag wat de Wet HOF concreet betekent voor projecten van decentrale overheden. Tenslotte worden de belangrijkste vraagstukken en overwegingen met betrekking tot het uitwerken en invoeren van de Wet HOF aangegeven en wordt de actuele stand van zaken toegelicht. Aanleiding tot de Wet HOF De Wet houdbare overheidsfinanciën is een wetsvoorstel dat door de Minister van Financiën in september 2012 is ingediend bij de Tweede Kamer i. Inmiddels is het wetsvoorstel aangenomen door de Tweede Kamer en ligt het nu bij de Eerste Kamer. Het wetsvoorstel is opgesteld naar aanleiding van het Verdrag inzake stabiliteit, coördinatie en bestuur in de economische en monetaire unie in combinatie met het zogenaamde Governancepakket ii. In het Verdrag iii hebben de deelnemende Europese lidstaten afgesproken dat zij de begrotingsregels uit het Stabiliteits- en Groeipact van de Europese Unie zullen verwerken in nationale wetgeving. In het Governancepakket iv is het Stabiliteits- en Groeipact aangescherpt met afspraken over het terugdringen van het begrotingstekort. Ook bevat het pakket eisen waaraan nationale begrotingen dienen te voldoen, waaronder de verplichting tot het maken van afspraken met lagere overheden v. Het begrotingstekort of -overschot van lagere overheden telt immers volledig mee in de nationale begroting. Tenslotte geeft het wetsvoorstel invulling aan de motie Harbers en Blanksma - Van den Heuvel vi waarin de regering wordt verzocht om de begrotingsregels vii die volgen uit het regeerakkoord van het kabinet Rutte I wettelijk te verankeren. Inhoud van de Wet HOF De Wet houdbare overheidsfinanciën bestaat op hoofdlijnen uit regels voor het opstellen van de rijksbegroting en regels voor de begroting van decentrale overheden. Regels voor de rijksbegroting Ten aanzien van de rijksbegroting kiest Nederland voor het toepassen van een combinatie van trendmatig begrotingsbeleid en Europese normen. Bij trendmatig begrotingsbeleid wordt toegestaan dat het saldo van de rijksbegroting zich beweegt binnen een vooraf bepaalde bandbreedte. De belangrijkste uitgangspunten van het trendmatig begrotingsbeleid zijn: het strikt scheiden van inkomsten en uitgaven; het vaststellen van een uitgavenkader en plafonds voor de sectoren Rijk, sociale zekerheid en zorg; het compenseren van overschrijdingen binnen de bovengenoemde sector; en het laten mee-ademen van de inkomstenkant van de begroting met de economische ontwikkelingen viii.

2 De Europese normen die volgen uit het Stabiliteits- en Groeipact stellen een ondergrens aan het saldo van de rijksbegroting: het begrotingstekort (EMU-tekort) mag niet groter zijn dan 3% en de staatsschuld (EMU-schuld) mag niet hoger zijn dan 60% van het bruto binnenlands product. Daarnaast geldt een middellangetermijndoelstelling voor het structurele begrotingssaldo van tussen de -0,5% en +0,5% van het bruto binnenlands product. Het saldo van de Nederlandse rijksbegroting mag zich dus binnen een vooraf bepaalde bandbreedte bewegen waarbij de Europese ondergrens altijd zal worden gerespecteerd ix. Regels voor de begroting van decentrale overheden Met betrekking tot de financiën van provincies, gemeenten en waterschappen beschrijft de Wet HOF een procedure gericht op het leveren van een gelijkwaardige bijdrage door decentrale overheden aan de Europese begrotingsdoelstellingen x. Concreet komt het erop neer dat een maximum wordt gesteld aan het begrotingstekort van alle decentrale overheden samen. Welke begrotingsruimte de decentrale overheden precies hebben om op nationaal niveau te kunnen voldoen aan de Europese normen wordt steeds aan het begin van iedere kabinetsperiode in overleg met de koepelorganisaties van de decentrale overheden vastgesteld i. Aanvankelijk wilde de Minister dat in plaats van een gezamenlijke limiet, iedere lagere overheid een vooraf bepaald maximum begrotingstekort mocht hebben. Daar is in het ingediende wetsvoorstel van afgezien om ruimte te geven aan de verschillende investeringsbehoeften van lagere overheden. Gevolgen Wet HOF voor projecten van decentrale overheden Een belangrijk element van de Wet HOF is dat decentrale overheden een inspanning moeten gaan leveren ten aanzien van Europese financiële doelstellingen, met name aan het beperken van het EMU-saldo. In beginsel is de doelstelling begrotingsevenwicht, c.q. een tekort van nul. In termen van maximaal EMU-tekort is de norm voor lokale overheden in ,5% van het bruto binnenlandsproduct. De ruimte die voor het Rijk overblijft is daarmee 2,5%. Ter referentie bedraagt de omvang van de Rijksbegroting inclusief sociale fondsen grofweg 250 miljard euro en de omvang van de begrotingen van de lokale overheden 100 miljard euro x. Het EMU-saldo wordt berekend op basis van het Europees Systeem van nationale en regionale Rekeningen (ESR) xi. Het ESR is een zogenaamd transactiestelsel xii waarin investeringen worden geboekt als uitgave in het jaar waarin de onderliggende transactie plaatsvindt (op hoofdlijnen gelijk aan een kasstelsel xiii ). Dat wijkt af van het baten-lastenstelsel dat decentrale overheden (en bedrijven) gebruiken voor het opstellen van hun begrotingen. In het baten-lastenstelsel worden investeringen afgeschreven over de levensduur van de investering, c.q. via afschrijvingen toegerekend aan de jaren waarin de baten uit die investering worden genoten xiv. Voor individuele decentrale overheden leiden grote investeringen in een transactiestelsel tot forse schommelingen van het begrotingssaldo en wordt het voldoen aan een jaarlijks maximaal begrotingstekort een lastige opgave. Zo kan een decentrale overheid op basis van het baten-lastenstelsel, waarbij uitgaven kunnen worden gespreid over meerdere jaren, een sluitende begroting hebben maar conform het ESR een negatief EMU-saldo (zie kadertekst). Foto: Arup architecten

3 Voorbeeld begrotingssaldo in transactiestelsel versus baten-lastenstelsel We gaan uit van een gemeente met constante inkomsten van 100 en constante uitgaven van 95. Die gemeente wil voor 25 een project realiseren met een levensduur van 5 jaar waarvan de gemeente 5 jaar gebruik kan maken (niet-monetaire baten). De realisatie van het project vindt aan het begin van het eerste jaar plaats en kost 25. Volgens het transactiestelsel moeten de kosten van het project worden toegerekend aan het eerste jaar. Volgens het baten-lastenstelsel mogen de kosten worden gespreid over de jaren waarin de gemeente profiteert van het project. jaar reguliere inkomsten reguliere uitgaven uitgaven realisatieproject begrotingssaldo conform transactiestelsel begrotingssaldo conform baten-lastenstelsel Het saldo van de inkomsten en uitgaven van bovenstaande gemeente voor 2015 tot en met 2019 is nul. Er is sprake van meerjarig begrotingsevenwicht. Het baten-lastenstelsel laat dit neutrale beeld zien. Het beeld conform het transactiestelsel is anders: in 2015 levert de gemeente een forse bijdrage aan het EMU-tekort en in de vier opvolgende jaren levert de gemeente een positieve bijdrage aan het EMU-tekort Daarnaast leidt ook het aanwenden van beschikbaar vermogen tot een negatief effect op het EMU-saldo, terwijl in dat geval geen sprake is van de toename van de schuld van de overheid. Op basis van het bovenstaande kan worden geconcludeerd dat het wetsvoorstel een negatieve invloed heeft op de investeringsruimte van decentrale overheden. Overwegingen bij invoering en uitwerking Wet HOF Door het loslaten van de individuele EMU-tekortnorm kunnen bepaalde decentrale overheden in een jaar een groter begrotingstekort hebben dan is toegestaan zolang andere decentrale overheden dit compenseren met een overschot (of lager tekort). Er ontstaat dan een speelveld waarbij decentrale overheden EMU-tekortruimte kunnen uitruilen. Het is de vraag door wie en hoe de regie op dat speelveld zal worden gevoerd. De Raad voor de financiële verhoudingen heeft de Minister van Financiën in maart 2012 een aantal oplosrichtingen geschetst om de investeringsruimte voor decentrale overheden bij het invoeren van de Wet HOF werkbaar te houden iv. Voorbeelden daarvan zijn als volgt. Aparte afspraken voor investeringen die voortvloeien uit taken die de rijksbegroting ontlasten. Decentrale overheden compenseren voor de nadelige effecten van het baten-lastenstelsel door het hanteren van een aangepaste EMU-norm voor decentrale overheden.

4 Opzetten van investeringsfondsconstructies voor lease of huur van kapitaalgoederen. Aanpassen van het baten-lastensysteem richting het ESR. Hanteren van een gemiddeld maximumtekort voor meerdere jaren in plaats van een maximumtekortnorm per jaar. Of één of meer van deze oplossingen daadwerkelijk zullen worden doorgevoerd is niet bekend. In een brief van het Bureau Onderzoek en Rijksuitgaven aan de Kamer staat dat de Europese begrotingsregels stellen dat passende coördinatiemechanismen moeten worden vastgelegd voor alle lagen van de overheid, maar Nederland niet verplicht is een norm vast te leggen voor het EMU-saldo van decentrale overheden. Ook geeft het Bureau aan dat bovengenoemde oplossingsrichtingen van de Raad voor de financiële verhoudingen de moeite van het onderzoeken waard zijn ii. Ook het aangaan van PPS constructies in de vorm van een DBFM zou het nadelige effect van het transactiestelsel ten aanzien van het begrotingstekort van de lagere overheid kunnen compenseren. In plaats van een eenmalige investeringsuitgave is bij DBFM immers sprake van een periodieke vergoeding aan de beheerder of exploitant. Dergelijke contracten worden in Nederland echter alleen aangegaan als dat leidt tot meerwaarde op basis van een Public Private Comparator (PPC). De financieringskosten maken geen deel uit van de PPC mogen dus ook niet als argument voor het aangaan van een dergelijk contract worden gehanteerd. xv Status Wet HOF Het wetsvoorstel is ingediend toen Rutte I demissionair was en het wetsvoorstel heeft in 2012 geen prioriteit op de agenda van de Kamer gehad. Wel hield in het najaar van 2012 de kritiek vanuit de lagere overheden, die ook voorafgaand aan het indienen van het voorstel te horen was, aan xvi. Op 18 januari 2013 hebben het Rijk, het Interprovinciaal Overleg (IPO), de Vereniging Nederlandse Gemeenten (VNG) en de Unie van Waterschappen een onderhandelaarsakkoord bereikt over de belangrijkste discussiepunten met betrekking tot de Wet HOF, de introductie van verplicht schatkistbankieren en het in xvii stand houden van het BTW-compensatiefonds. De Unie van xviii Waterschappen heeft als eerste ingestemd met het akkoord evenals het IPO. Binnen het IPO bestaat echter grote verdeeldheid en verschillende provincies trekken hun eigen plan xix. Ook de VNG heeft ingestemd met het akkoord maar heeft de Minister gemeld dat er gemeenten zijn met kanttekeningen xx. Op 18 maart heeft Minister Dijsselbloem een nota naar de Tweede Kamer gestuurd waarin in hij vragen die door verschillende fracties zijn gesteld bij het wetsvoorstel houdbare overheidsfinanciën beantwoordt xxi. Op 27 maart 2013 is door de vaste commissie voor Financiën besloten om het wetsvoorstel bij de griffie aan te melden voor plenaire behandeling xxii. De Tweede Kamer heeft de Wet HOF op 23 april inclusief vier amendementen aangenomen. Door de amendementen wordt het onder andere mogelijk om sancties op te leggen aan individuele decentrale overheden en krijgt de Tweede Kamer zeggenschap bij het opleggen van een sanctie aan een decentrale overheid. Op dit moment vindt de schriftelijke voorbereiding van het wetsvoorstel door de Eerste Kamercommissie voor Financiën plaats xxiii. In juli volgt de plenaire behandeling van het wetsvoorstel in de Eerste Kamer. Naar verwachting treedt het wetsvoorstel 1 januari 2014 in werking xxiv. Meer weten? Het voorgaande is geschreven door Joost van Blokland, adviseur bij AT Osborne Finance ( / info@atosborne.nl). AT Osborne Finance lost financiële vraagstukken op in ruimtelijke projecten.

5 Geraadpleegde bronnen i Rijksoverheid (2012). Wet Houdbare overheidsfinanciën. Geraadpleegd via ii Kamerstukken II 2012/13, , nr. 5. iii Kamerstukken II 2012/13, , nr. 6. iv Kamerstukken II 2012/13, , nr. 3. v Rijksoverheid (2012). Strengere regels en betere controle. Geraadpleegd via vi Kamerstukken II 2010/11, , nr. 4. vii Kamerstukken II 2010/11, , nr. 29. viii Rijksoverheid (2012). Begrotingsregels. Geraadpleegd via ix Kamerstukken II 2012/13, , nr. 4. x Kamerstukken II 2012/13, , nr. 1. xi Hafir (1997). Handleiding Europees systeem van nationale en regionale rekeningen Geraadpleegd via xii Europese Commissie (2008). De modernisering van de EU-boekhouding. Geraadpleegd via xiii Kamerstukken II 2009/10, , nr. 24. xiv Rijksoverheid (2013). Baten-lastendiensten. Geraadpleegd via xv Kenniscentrum PPS (2002). Handleiding publiek private comparator. Geraadpleegd via xvi Binnenlands bestuur (2013). Dossier: Wet houdbare overheidsfinanciën. Geraadpleegd via xvii Kamerstukken II 2012/13, B, nr. 7. xviii Binnenlands bestuur (2013). Waterschappen en provincies akkoord met financiële afspraken kabinet. Geraadpleegd via xix Binnenlands bestuur (2013). IPO-bestuur onder vuur. Geraadpleegd via xx Vereniging van Nederlandse Gemeenten (2013). Voortgang gemeentelijke financiën, uitvoeringskracht en decentralisaties. Geraadpleegd via xxi Kamerstukken II 2012/13, , nr. 8. xxii Vaste commissie voor Financiën. Besluitenlijst van de procedurevergadering van woensdag 27 maart Geraadpleegd via xxiii Vaste commissie voor Financiën. Korte aantekeningen van de vergadering van 18 juni Geraadpleegd via xxiv Unie van Waterschappen (2013). Wet Hof aangenomen door Tweede Kamer. Geraadpleegd via

Tweede Kamer der Staten-Generaal

Tweede Kamer der Staten-Generaal Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2012 2013 33 416 Wet inzake houdbare financiën van de collectieve sector (Wet houdbare overheidsfinanciën) Nr. 5 BRIEF VAN DE VASTE COMMISSIE VOOR FINANCIËN

Nadere informatie

Tweede Kamer der Staten-Generaal

Tweede Kamer der Staten-Generaal Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2012 2013 33 400 B Vaststelling van de begrotingsstaat van het gemeentefonds voor het jaar 2013 33 400 C Vaststelling van de begrotingsstaat van het provinciefonds

Nadere informatie

Tweede Kamer der Staten-Generaal De voorzitter van de Commissie voor financiën Postbus AE Den Haag

Tweede Kamer der Staten-Generaal De voorzitter van de Commissie voor financiën Postbus AE Den Haag > Retouradres Postbus 20201 2500 EE Den Haag Tweede Kamer der Staten-Generaal De voorzitter van de Commissie voor financiën Postbus 20018 2500 AE Den Haag Korte Voorhout 7 2511 CW Den Haag Postbus 20201

Nadere informatie

Administratie Diamant Politie

Administratie Diamant Politie De resultaten van drie onderzoeksprojecten van het SOMA Dossier Administratie Diamant Politie We hebben de lezers steeds op de hoogte gehouden van de onderzoeks- projecten van het SOMA. We zijn dan ook

Nadere informatie

Tweede Kamer der Staten-Generaal

Tweede Kamer der Staten-Generaal Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2018 2019 35 000 IX Vaststelling van de begrotingsstaat van het Ministerie van Financiën (IXB) en de begrotingsstaat van Nationale Schuld (IXA) voor het

Nadere informatie

De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 EA Den Haag. Datum 20 november 2012 Betreft Toelichting op Wet Hof

De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 EA Den Haag. Datum 20 november 2012 Betreft Toelichting op Wet Hof > Retouradres Postbus 20011 2500 EA Den Haag De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 EA Den Haag Raad voor de financiële verhoudingen Korte Voorhout 7 2511 CW Den Haag

Nadere informatie

ONDERZOEKSOPZET. Quick scan gevolgen wet HOF, schatkistbankieren en BTWcompensatiefonds

ONDERZOEKSOPZET. Quick scan gevolgen wet HOF, schatkistbankieren en BTWcompensatiefonds ONDERZOEKSOPZET Quick scan gevolgen wet HOF, schatkistbankieren en BTWcompensatiefonds voor de gemeente Lelystad Rekenkamer Lelystad Datum: 29 juli 2013 1. Aanleiding Met de invoering van de wet Houdbare

Nadere informatie

Investeren in (frisse) scholen en svz rijksregelgeving

Investeren in (frisse) scholen en svz rijksregelgeving Investeren in (frisse) scholen en svz rijksregelgeving Joop Pennings Directie Woon- en Leefomgeving DG Wonen en Bouwen 20 maart 2013 Inhoud 1. Wet hof 2. Schatkistbankieren 3. BTW-compensatiefonds 4. Ten

Nadere informatie

Agenda van de openbare Commissie Algemeen Bestuur, Financiën en Welzijn van 23 januari 2013

Agenda van de openbare Commissie Algemeen Bestuur, Financiën en Welzijn van 23 januari 2013 Agenda van de openbare Commissie Algemeen Bestuur, Financiën en Welzijn van 23 januari 2013 Hierbij wordt u uitgenodigd voor de openbare vergadering van de Commissie Algemeen Bestuur, Financiën en Welzijn

Nadere informatie

Eerste Kamer der Staten-Generaal

Eerste Kamer der Staten-Generaal Eerste Kamer der Staten-Generaal 1 Vergaderjaar 2012 2013 33 416 Wet inzake houdbare financiën van de collectieve sector (Wet houdbare overheidsfinanciën) B VOORLOPIG VERSLAG VAN DE VASTE COMMISSIE VOOR

Nadere informatie

ons kenmerk ECGF/U Lbr. 14/005

ons kenmerk ECGF/U Lbr. 14/005 Brief aan de leden T.a.v. het college en de raad informatiecentrum tel. (070) 373 8393 betreft Wet Houdbare Overheidsfinancien uw kenmerk ons kenmerk ECGF/U201400005 Lbr. 14/005 bijlage(n) 1 datum 21 januari

Nadere informatie

WET HOF EN MOGELIJKHEDEN RESERVE-INZET

WET HOF EN MOGELIJKHEDEN RESERVE-INZET V E R G A D E R D A T U M S E C T O R / A F D E L I N G 27 november 2012 SMO/Financiën S T U K D A T U M N A A M S T E L L E R 8 november 2012 mw. G.C.J. Smink WET HOF EN MOGELIJKHEDEN RESERVE-INZET Inleiding

Nadere informatie

Tweede Kamer der Staten-Generaal

Tweede Kamer der Staten-Generaal Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2017 2018 34 775 IX Vaststelling van de begrotingsstaat van het Ministerie van Financiën (IXB) en de begrotingsstaat van Nationale Schuld (IXA) voor het

Nadere informatie

BEANTWOORDING SCHRIFTELIJKE VRAGEN van het raadslid J.C. Sneller. sv RIS Regnr. BSD/ Den Haag, 8 maart 2012

BEANTWOORDING SCHRIFTELIJKE VRAGEN van het raadslid J.C. Sneller. sv RIS Regnr. BSD/ Den Haag, 8 maart 2012 Gemeente Den Haag BEANTWOORDING SCHRIFTELIJKE VRAGEN van het raadslid J.C. Sneller sv 2012.079 RIS 246506 Regnr. BSD/2012.286 Den Haag, 8 maart 2012 Inzake: Wet Houdbare Overheidsfinanciën De gemeenteraad

Nadere informatie

Tweede Kamer der Staten-Generaal

Tweede Kamer der Staten-Generaal Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2005 2006 29 676 Voorstel van wet van het lid Luchtenveld tot wijziging van Boek 1 van het Burgerlijk Wetboek, van het Wetboek van Burgerlijke Rechtsvordering

Nadere informatie

Tweede Kamer der Staten-Generaal

Tweede Kamer der Staten-Generaal Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2005 2006 30 413 Regels betreffende pensioenen (Pensioenwet) Nr. 5 NOTA VAN VERBETERING Ontvangen 25 januari 2006 In het voorstel van wet (stuk nr. 2) worden

Nadere informatie

Advies W /III gevonden via 'http://www.raadvanstate.nl/pers/abonnemente... Website Ministerie van Financien

Advies W /III gevonden via 'http://www.raadvanstate.nl/pers/abonnemente... Website Ministerie van Financien dit advies dit advies Page 1 of 8 Adviezen Print ZAAKNUMMER W06.12.0141/III DATUM VAN ADVIES woensdag 18 juli 2012 SOORT Wet E-mail MINISTERIE Financiën VINDPLAATS Website Ministerie van Financien Voorstel

Nadere informatie

Bijlage: Technische invulling Stabiliteit en Groeipact verdrukt onbedoeld publieke investeringen

Bijlage: Technische invulling Stabiliteit en Groeipact verdrukt onbedoeld publieke investeringen Bijlage: Technische invulling Stabiliteit en Groeipact verdrukt onbedoeld publieke investeringen In deze bijlage wordt uiteengezet waarom en op welke wijze de huidige methodiek uit het Stabiliteit en Groei

Nadere informatie

Tweede Kamer der Staten-Generaal

Tweede Kamer der Staten-Generaal Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2012 2013 33 416 Wet inzake houdbare financiën van de collectieve sector (Wet houdbare overheidsfinanciën) Nr. 2 VOORSTEL VAN WET Wij Beatrix, bij de gratie

Nadere informatie

Tweede Kamer der Staten-Generaal

Tweede Kamer der Staten-Generaal Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2009 2010 32 123 IXB Vaststelling van de begrotingsstaten van het Ministerie van Financiën (IXB) voor het jaar 2010 Nr. 4 BRIEF VAN DE MINISTER VAN FINANCIËN

Nadere informatie

Eerste Kamer der Staten-Generaal

Eerste Kamer der Staten-Generaal Eerste Kamer der Staten-Generaal 1 Vergaderjaar 2012 2013 33 416 Wet inzake houdbare financiën van de collectieve sector (Wet houdbare overheidsfinanciën) A GEWIJZIGD VOORSTEL VAN WET 23 april 2013 Wij

Nadere informatie

Tweede Kamer der Staten-Generaal

Tweede Kamer der Staten-Generaal Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2014 2015 33 891 Regels inzake de verzekering van zorg aan mensen die zijn aangewezen op langdurige zorg (Wet langdurige zorg) Nr. 144 AMENDEMENT VAN HET

Nadere informatie

Begrotingsregels kabinet Balkenende IV

Begrotingsregels kabinet Balkenende IV Begrotingsregels kabinet Balkenende IV De Nederlandse begrotingsregels zijn de budgettaire spelregels waaraan het kabinet en de coalitiepartijen zich aan het begin van een vierjarige regeringsperiode committeren

Nadere informatie

Tweede Kamer der Staten-Generaal

Tweede Kamer der Staten-Generaal Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2012 2013 33 416 Wet inzake houdbare financiën van de collectieve sector (Wet houdbare overheidsfinanciën) Nr. 4 ADVIES RAAD VAN STATE EN NADER RAPPORT 1

Nadere informatie

Tom Reerink. Van: Verzonden: Aan:

Tom Reerink. Van: Verzonden: Aan: Tom Reerink Van: Verzonden: Aan: Onderwerp: Bijlagen: Urgentie: Griffiebureau maandag 8 september 2014 16:58 registratie FW: Sanctiemechanisme decentrale overheden aangepast bij overschrijding finciële

Nadere informatie

Europees Stabiliteit en GroeiPact verdrukt

Europees Stabiliteit en GroeiPact verdrukt Europees Stabiliteit en GroeiPact verdrukt Vereniging van Nederlandse Gemeenten investeringen gemeenten Jan van der Lei, 6 december 2016 Nieuwegein EMU-saldo is mutatie financieel Vereniging van Nederlandse

Nadere informatie

OCMW van Sint-Joost-ten-Node ABN Bijlage I

OCMW van Sint-Joost-ten-Node ABN Bijlage I Bijlage I Bijlage II Bijlage II bis Bijlage III Bijlage III bis Dotation communale modifiée dans le total des recettes d'exploitation exercice propre (en euros) Gewijzigde gemeentelijke dotatie in het

Nadere informatie

Tweede Kamer der Staten-Generaal

Tweede Kamer der Staten-Generaal Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2013 2014 33 756 Invoering van een verhuurderheffing over 2014 en volgende jaren alsmede wijziging van enige wetten met betrekking tot de nadere herziening

Nadere informatie

De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus EA Den Haag

De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus EA Den Haag > Retouradres Postbus 20201 2500 EE Den Haag De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 EA Den Haag Directie Buitenlandse Financiële Betrekkingen Korte Voorhout 7 2511 CW

Nadere informatie

Variant voor verdeling toegestane tekort tussen Rijk en lokale overheid Op verzoek van het Ministerie van Financiën

Variant voor verdeling toegestane tekort tussen Rijk en lokale overheid Op verzoek van het Ministerie van Financiën CPB Notitie 10 oktober 2012 Variant voor verdeling toegestane tekort tussen Rijk en lokale Op verzoek van het Ministerie van Financiën Aan: Overleg Ministerie van Financien en lokale overheden Centraal

Nadere informatie

EMU-saldo vanuit het perspectief van de waterschappen

EMU-saldo vanuit het perspectief van de waterschappen Bijlage 2 Bijlage EMU-saldo vanuit het perspectief van de waterschappen 1. Aanleiding Gegeven de huidige situatie van de overheidsfinanciën en het EMU-tekort van Nederland krijgt het EMU-saldo van de waterschappen

Nadere informatie

Europese begrotingsregels en investeringen

Europese begrotingsregels en investeringen Europese begrotingsregels en investeringen Maarten Allers 1 Gerber van Nijendaal 2 Verschenen in Openbaar Bestuur, oktober 2012, blz. 13-20 De aangescherpte Europese begrotingsregels hebben vergaande,

Nadere informatie

Staatsblad van het Koninkrijk der Nederlanden

Staatsblad van het Koninkrijk der Nederlanden Staatsblad van het Koninkrijk der Nederlanden Jaargang 2011 645 Wet van 22 december 2011, houdende intrekking van de Wet werk en inkomen kunstenaars 0 Wij eatrix, bij de gratie Gods, Koningin der Nederlanden,

Nadere informatie

GECONSOLIDEERDE VERSIE

GECONSOLIDEERDE VERSIE 30.3.2010 Publicatieblad van de Europese Unie C 83/1 GECONSOLIDEERDE VERSIE VAN HET VERDRAG BETREFFENDE DE EUROPESE UNIE EN HET VERDRAG BETREFFENDE DE WERKING VAN DE EUROPESE UNIE (2010/C 83/01) 30.3.2010

Nadere informatie

Tweede Kamer der Staten-Generaal

Tweede Kamer der Staten-Generaal Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2016 2017 34 389 Wijziging van de Wet op de Raad van State, de Algemene wet bestuursrecht, de Wet op de rechterlijke organisatie en enkele andere wetten

Nadere informatie

Voorstel voor een ADVIES VAN DE RAAD. betreffende het economisch partnerschapsprogramma van Nederland

Voorstel voor een ADVIES VAN DE RAAD. betreffende het economisch partnerschapsprogramma van Nederland EUROPESE COMMISSIE Brussel, 15.11.2013 COM(2013) 910 final 2013/0397 (NLE) Voorstel voor een ADVIES VAN DE RAAD betreffende het economisch partnerschapsprogramma van Nederland NL NL 2013/0397 (NLE) Voorstel

Nadere informatie

UNIH VAN WATTRSCHAPPIIN

UNIH VAN WATTRSCHAPPIIN UNIH VAN WATTRSCHAPPIIN Bezoekadres Koningskade 4.0 2596 AA Den Haag Postadres Postbus 93218 2509 AE Den Haag Telefoon 070351 97 51 fax 0703544642 De leden-waterschappen datum 31 januari 2013 ons kenmerk

Nadere informatie

Rondetafelgesprek wet Houdbare overheidsfinanciën Uitgevoerd op verzoek van de Commissie Financiën van de Tweede Kamer

Rondetafelgesprek wet Houdbare overheidsfinanciën Uitgevoerd op verzoek van de Commissie Financiën van de Tweede Kamer CPB Notitie 19 november 2012 Rondetafelgesprek wet Houdbare overheidsfinanciën Uitgevoerd op verzoek van de Commissie Financiën van de Tweede Kamer CPB Notitie Aan: Commissie Financiën van de Tweede Kamer

Nadere informatie

Themabijeenkomst Financiën

Themabijeenkomst Financiën actualiteit bekostiging waterketen Themabijeenkomst Financiën 28-2-2013 dr. ir. Aad J. Oomens Waar kijken we naar? Bestuursakkoord Water Wet HOF (Houdbare Overheids Financiën) Kostenonderbouwing 2 hoofdlijnen

Nadere informatie

Chefs Vastgoed Financiën en vastgoed

Chefs Vastgoed Financiën en vastgoed Bijeenkomst 23-11-2012 Chefs Vastgoed Financiën en vastgoed Hans Teeuwen, adviseur Financiën hansteeuwen@bmc.nl - 06 51 38 12 64 1 Gevolgen regeerakkoord bezuinigingen: in 2017: 100 punten minder algemene

Nadere informatie

Advies: Kennis te nemen van de treasuryrapportage 2014 inclusief de geactualiseerde liquiditeitsprognose 2014-2015.

Advies: Kennis te nemen van de treasuryrapportage 2014 inclusief de geactualiseerde liquiditeitsprognose 2014-2015. VOORSTEL AAN BURGEMEESTER EN WETHOUDERS Van: B.J. Zondag Tel.nr. : Datum: 25 september 2014 8416 Team: Financiën Tekenstukken: Nee Bijlagen: 2 Afschrift aan: N.a.v. (evt. briefnrs.): B.Duindam, V. Griessler,

Nadere informatie

Wet van... <datum>... inzake houdbare financiën van de collectieve sector (Wet houdbare overheidsfinanciën).

Wet van... <datum>... inzake houdbare financiën van de collectieve sector (Wet houdbare overheidsfinanciën). Wet van... ... inzake houdbare financiën van de collectieve sector (Wet houdbare overheidsfinanciën). Wij Beatrix, bij de gratie Gods, Koningin der Nederlanden, Prinses van Oranje-Nassau, enz. enz.

Nadere informatie

Doorkiesnummer : (0495) 575 521 Agendapunt: 8 ONDERWERP

Doorkiesnummer : (0495) 575 521 Agendapunt: 8 ONDERWERP Wijnen, Peter FIN S3 RAD: RAD131106 2013-11-06T00:00:00+01:00 BW: BW131001 voorstel gemeenteraad Vergadering van de gemeenteraad van 6 november 2013 Portefeuillehouder : J.M. Cardinaal Behandelend ambtenaar

Nadere informatie

Financiën Ingekomen stuk D14 (PA 6 maart 2013) Concern Financiën. Datum uw brief 21 januari 2013

Financiën Ingekomen stuk D14 (PA 6 maart 2013) Concern Financiën. Datum uw brief 21 januari 2013 Financiën Ingekomen stuk D14 (PA 6 maart 2013) Concern Financiën Aan de gemeenteraad van Nijmegen Postbus 9105 6500 HG Nijmegen Korte Nieuwstraat 6 6511 PP Nijmegen Telefoon 14024 Telefax (024) 323 59

Nadere informatie

Staatsblad van het Koninkrijk der Nederlanden

Staatsblad van het Koninkrijk der Nederlanden Staatsblad van het Koninkrijk der Nederlanden Jaargang 2002 415 Besluit van 13 juli 2002, houdende de aanpassing van een aantal algemene maatregelen van bestuur aan de Comptabiliteitswet 2001 Wij Beatrix,

Nadere informatie

Eerste Kamer der Staten-Generaal

Eerste Kamer der Staten-Generaal Eerste Kamer der Staten-Generaal 1 Vergaderjaar 2017 2018 34 775 IX Vaststelling van de begrotingsstaat van het Ministerie van Financiën (IXB) en de begrotingsstaat van Nationale Schuld (IXA) voor het

Nadere informatie

Inleiding. Centrale rol van de minister van Financiën

Inleiding. Centrale rol van de minister van Financiën Inleiding Een klein jaar voor Prinsjesdag worden op het ministerie van Financiën de voorbereidingen voor de volgende rijksbegroting en Miljoenennota gestart. De minister van Financiën heeft een centrale

Nadere informatie

Directie Begrotingszaken. De voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus EA s-gravenhage BZ M

Directie Begrotingszaken. De voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus EA s-gravenhage BZ M Directie Begrotingszaken De voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 EA s-gravenhage Datum Uw brief (Kenmerk) Ons kenmerk BZ 2008-00819 M Onderwerp Wijziging begrotingsregels

Nadere informatie

Inhoudsopgave. Bijlage 1: Definities... 14

Inhoudsopgave. Bijlage 1: Definities... 14 WET HOF in EDE? 1 Inhoudsopgave 1. Inleiding... 3 2. Voorgeschiedenis wet HOF...4 3. Theorie omzetten naar de Edese praktijk: wat gaan we doen en wat brengt het ons?7 3.1. EMU-saldo in Ede...7 3.2. EMU-schuldquote

Nadere informatie

DE VLAAMSE REGERING, Pagina 1 van 6

DE VLAAMSE REGERING, Pagina 1 van 6 Besluit van de Vlaamse Regering tot wijziging van de indeling van studiegebieden in opleidingen van het secundair volwassenenonderwijs en van de regelgeving betreffende de modulaire structuur van het secundair

Nadere informatie

Tweede Kamer der Staten-Generaal

Tweede Kamer der Staten-Generaal Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2011 2012 32 752 Regels inzake de subsidiëring en het toezicht op de financiën van politieke partijen (Wet financiering politieke partijen) Nr. 40 GEWIJZIGD

Nadere informatie

Protocol Aruba Nederland November 2018

Protocol Aruba Nederland November 2018 Protocol Aruba Nederland 2019-2021 22 November 2018 Inkadering van het pad richting solide, transparante en houdbare overheidsfinanciën van Aruba Samenwerkingsprotocol Aruba-Nederland 2019-2021 Protocol

Nadere informatie

Tweede Kamer der Staten-Generaal

Tweede Kamer der Staten-Generaal Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2016 2017 30 985 Beleidsdoorlichting Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties Nr. 22 BRIEF VAN DE MINISTER VAN BINNENLANDSE ZAKEN EN KONINKRIJKSRELATIES

Nadere informatie

Cultuurgemeenschap van België» vervangen door de woorden «Vlaamse Gemeenschap». HOOFDSTUK V. - Wijzigingen aan het decreet van 21 december 1976

Cultuurgemeenschap van België» vervangen door de woorden «Vlaamse Gemeenschap». HOOFDSTUK V. - Wijzigingen aan het decreet van 21 december 1976 VLAAMSE OVERHEID 23 JUNI 2006. - Decreet houdende aanpassing van diverse decreten aan de nieuwe benaming van de wetgevende vergaderingen van de gemeenschappen en gewesten (1) Het Vlaams Parlement heeft

Nadere informatie

Begrotingsbeleid bij het Rijk en de relatie met gemeentefinanciën

Begrotingsbeleid bij het Rijk en de relatie met gemeentefinanciën Begrotingsbeleid bij het Rijk en de relatie met gemeentefinanciën VNG-congres Gemeentefinanciën Kyra Eikelboom-Doek Programma - Begrotingsbeleid bij het Rijk - Actuele ontwikkelingen: Miljoenennota 2014

Nadere informatie

RAADSVOORSTEL. Voorstel inzake de te nemen besluiten met betrekking tot de gevolgen van de invoering van de Wet Hof

RAADSVOORSTEL. Voorstel inzake de te nemen besluiten met betrekking tot de gevolgen van de invoering van de Wet Hof RAADSVOORSTEL Raadsvergadering d.d.: 18 februari 2014 Voorstelnummer: JR1401 Portefeuillehouder: Wethouder A.C.L.Adema Voorstel inzake de te nemen besluiten met betrekking tot de gevolgen van de invoering

Nadere informatie

Gouverneur van de Nederlandse Antillen personeel en organisatie. Wettelijke grondslag(en) of bevoegdheid waarop de regeling is gebaseerd

Gouverneur van de Nederlandse Antillen personeel en organisatie. Wettelijke grondslag(en) of bevoegdheid waarop de regeling is gebaseerd andsverordening verhoging leeftijdsgrens 1996 of 8 6/29/2012 12:53 PM Zoek regelingen op overheid.nl Nederlandse Antillen Ziet u een fout in deze regelin LANDSVERORDENING van de 27ste december 1995 tot

Nadere informatie

Staatsblad van het Koninkrijk der Nederlanden

Staatsblad van het Koninkrijk der Nederlanden Staatsblad van het Koninkrijk der Nederlanden Jaargang 1997 192 Wet van 17 april 1997 tot wijziging van bepalingen van verschillende wetten in verband met de erkenning van de vrijheid van levensovertuiging

Nadere informatie

VOORSTEL VAN DECREET. van de heer Norbert De Batselier TEKST AANGENOMEN DOOR DE PLENAIRE VERGADERING

VOORSTEL VAN DECREET. van de heer Norbert De Batselier TEKST AANGENOMEN DOOR DE PLENAIRE VERGADERING Zitting 2005-2006 14 juni 2006 VOORSTEL VAN DECREET van de heer Norbert De Batselier houdende aanpassing van diverse decreten aan de nieuwe benaming van de wetgevende vergaderingen van de gemeenschappen

Nadere informatie

Programma 10. Financiën

Programma 10. Financiën Programma 10 Financiën Aandeel programma 10 in totale begroting 1% Financiën Overige programma's 99% Programma 10 Financiën Inleiding Ons college hanteert als uitgangspunt bij haar financiële beleid dat

Nadere informatie

Staatsblad van het Koninkrijk der Nederlanden

Staatsblad van het Koninkrijk der Nederlanden Staatsblad van het Koninkrijk der Nederlanden Jaargang 2009 384 Wet van 18 juni 2009 tot wijziging van de Algemene wet bestuursrecht, de Wet openbaarheid van bestuur en enkele andere wetten in verband

Nadere informatie

schriftelijke ronde 070 351 98 68

schriftelijke ronde 070 351 98 68 De leden van de Commissie bestuurszaken, communicatie en financiën datum ons kenmerk contactpersoon 11 januari 2012 62188/IP M.A.H. Esch bijlage(n) uw kenmerk e-mail CBCF 12-1 t/m 3 - resch@uvw.nl betreft

Nadere informatie

Evolutie van de toestand op de arbeidsmarkt van een cohorte van werkzoekenden

Evolutie van de toestand op de arbeidsmarkt van een cohorte van werkzoekenden Evolutie van de toestand op de arbeidsmarkt van een cohorte van werkzoekenden 1 Inleiding Dankzij de gegevens afkomstig van de Kruispuntbank van de Sociale Zekerheid konden we de evolutie nagaan van de

Nadere informatie

Paragraaf 4: Financiering

Paragraaf 4: Financiering Paragraaf 4: Financiering Geldstroombeheer van de gemeente Algemeen De treasuryfunctie omvat de financiering van de beleidsvoornemens en het uitzetten van geldmiddelen die niet direct nodig zijn. Het beleid

Nadere informatie

Tweede Kamer der Staten-Generaal

Tweede Kamer der Staten-Generaal Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2011 2012 32 891 Wijziging van de Wet op de rechterlijke indeling, de Wet op de rechterlijke organisatie en diverse andere wetten in verband met de vermindering

Nadere informatie

Algemene bepalingen. De Ledenvergadering en de deelvergadering

Algemene bepalingen. De Ledenvergadering en de deelvergadering AFDELING GRONINGEN AFDELINGSREGLEMENT Zoals vastgesteld door de ledenvergadering van 14 september 2017 Algemene bepalingen Artikel I. Definities 1) Dit reglement is het afdelingsreglement van de afdeling

Nadere informatie

Deel 1. Europees belastingrecht

Deel 1. Europees belastingrecht Deel 1. Europees belastingrecht Het Verdrag tot oprichting van de Europese Gemeenschap (Uittreksel)............................. 3 Deel I. De beginselen................. 3 Deel II. Het burgerschap van

Nadere informatie

UNIÜ VAN WATTRSCHAPPIIN

UNIÜ VAN WATTRSCHAPPIIN UNIÜ VAN WATTRSCHAPPIIN Bezoekadres Koningskade 40 2596 AA Den Haag Postadres Postbus 93218 2509 AE Den Haag Telefoon 070351 97 5i Fax 0703544642 De leden-waterschappen datum 16 mei 2012 ons kenmerk 63544/EV

Nadere informatie

Eerste Kamer der Staten-Generaal

Eerste Kamer der Staten-Generaal Eerste Kamer der Staten-Generaal 1 Vergaderjaar 2003 2004 29 218 Wijziging en aanvulling van de Wet op de identificatieplicht, het Wetboek van Strafrecht, de lgemene wet bestuursrecht, de Politiewet 1993

Nadere informatie

VR DOC.0579/2

VR DOC.0579/2 VR 2019 2604 DOC.0579/2 Besluit van de Vlaamse Regering tot wijziging van de puntenenveloppe voor de centra voor basiseducatie en de indeling van studiegebieden in opleidingen van het secundair volwassenenonderwijs

Nadere informatie

Regeerakkoord Maarten Allers COELO Centrum voor onderzoek van de economie van de lagere overheden COELO. Dreesseminar 16 november 2012

Regeerakkoord Maarten Allers COELO Centrum voor onderzoek van de economie van de lagere overheden COELO. Dreesseminar 16 november 2012 faculteit economie en bedrijfskunde COELO Regeerakkoord 2012 Dreesseminar 16 november 2012 Maarten Allers COELO Centrum voor onderzoek van de economie van de lagere overheden Bezuinigingen gemeentefonds

Nadere informatie

Tweede Kamer der Staten-Generaal

Tweede Kamer der Staten-Generaal Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2010 2011 32 614 Wijziging van de lgemene wet bestuursrecht, de Dienstenwet en enige andere wetten ter vastlegging van uitzonderingen op de toepasselijkheid

Nadere informatie

WET HOUDBARE OVERHEIDSFINANCIËN

WET HOUDBARE OVERHEIDSFINANCIËN WET HOUDBARE OVERHEIDSFINANCIËN REKENKAMERBRIEF REKENKAMER UTRECHT 24 mei 2013 LEDEN Watze de Boer (voorzitter) Hans van den Broek Gerard Bukkems MEDEWERKER ONDERZOEK Floris Roijackers (secretaris) CONTACTGEGEVENS:

Nadere informatie

Inhoudsopgave Deel 1: Hoofdrapport. Colofon Rekenkamer Lelystad. Leden Robert Douma, voorzitter Ing Yoe Tan, lid Iris Koopmans, lid

Inhoudsopgave Deel 1: Hoofdrapport. Colofon Rekenkamer Lelystad. Leden Robert Douma, voorzitter Ing Yoe Tan, lid Iris Koopmans, lid Inhoudsopgave Deel 1: Hoofdrapport Colofon Rekenkamer Lelystad Leden Robert Douma, voorzitter Ing Yoe Tan, lid Iris Koopmans, lid Dit onderzoek is uitgevoerd door Baker Tilly Berk N.V.: drs. Jankhim Han

Nadere informatie

VR DOC.0780/2

VR DOC.0780/2 VR 2019 2405 DOC.0780/2 Besluit van de Vlaamse Regering tot wijziging van de puntenenveloppe voor de centra voor basiseducatie en de indeling van studiegebieden in opleidingen van het secundair volwassenenonderwijs

Nadere informatie

Staatsblad van het Koninkrijk der Nederlanden

Staatsblad van het Koninkrijk der Nederlanden Staatsblad van het Koninkrijk der Nederlanden Jaargang 2004 300 Wet van 24 juni 2004 tot wijziging en aanvulling van de Wet op de identificatieplicht, het Wetboek van Strafrecht, de lgemene wet bestuursrecht,

Nadere informatie

01.I. algemene 01.II. verkeersindividuele 01.III. collectieve 01.IV. afhankelijkheid 01.V. arbeidsongevallen wet v.

01.I. algemene 01.II. verkeersindividuele 01.III. collectieve 01.IV. afhankelijkheid 01.V. arbeidsongevallen wet v. 0 1 O N G E V A L L E N I. algemene II. verkeersindividuele III. collectieve individuele 1. algemene 2. forfaitaire 3. gemeen (2) + (3) 4. individuele recht collectieve 01.I. algemene 01.II. verkeersindividuele

Nadere informatie

De weigeringsgronden bij uitlevering en overlevering

De weigeringsgronden bij uitlevering en overlevering De weigeringsgronden bij uitlevering en overlevering Een vergelijking en kritische evaluatie in het licht van het beginsel van wederzijdse erkenning V.H. Hoofdstuk I Inleiding 1 Doelstelling 2 Afbakening

Nadere informatie

Inhoudstafel per onderwerp volume 2 experimenten op de mens en menselijk lichaamsmateriaal

Inhoudstafel per onderwerp volume 2 experimenten op de mens en menselijk lichaamsmateriaal Inhoudstafel per onderwerp volume 2 experimenten op de mens en menselijk lichaamsmateriaal Pharma Codex Deel I vol. 2 vii Voor de bijlagen bij de omzendbrieven en de nota s, raadpleeg de website van het

Nadere informatie

Staatsblad van het Koninkrijk der Nederlanden

Staatsblad van het Koninkrijk der Nederlanden Staatsblad van het Koninkrijk der Nederlanden Jaargang 2013 104 esluit van 13 maart 2013, houdende wijziging van algemene maatregelen van bestuur in verband met de instelling van de utoriteit onsument

Nadere informatie

EMU-SALDO DECENTRALE OVERHEDEN

EMU-SALDO DECENTRALE OVERHEDEN EMU-SALDO DECENTRALE OVERHEDEN Inhoudsopgave 1. HOUDBARE OVERHEIDSFINANCIËN... 3 1.1 WAT ZIJN DE EUROPESE REGELS?... 3 1.2 WETTELIJKE VERANKERING EUROPESE REGELS: WET HOUDBARE OVERHEIDSFINANCIËN... 4 2.

Nadere informatie

Raadsstuk. Onderwerp: Actualisatie financiële verordening Haarlem BBV nr: 2015/98823

Raadsstuk. Onderwerp: Actualisatie financiële verordening Haarlem BBV nr: 2015/98823 Raadsstuk Onderwerp: Actualisatie financiële verordening Haarlem BBV nr: 2015/98823 1. Inleiding De gemeenteraad stelt kaders vast o.a. in de vorm van gemeentelijke verordeningen. De financiële beheersverordening

Nadere informatie

Aan de leden van de gemeenteraad.

Aan de leden van de gemeenteraad. Aan de leden van de gemeenteraad. Raadsinformatiebrief 12 Financien en control Helmond, 29 januari 2013 Ons kenmerk: 1399000295 Doorkiesnr.: 587117 Onderwerp: decembercirculaire 2012 en onderhandelaarsakkoord

Nadere informatie

Portefeuillehouder(s): J.A.C.M. Eibers. ū Burgemeester

Portefeuillehouder(s): J.A.C.M. Eibers. ū Burgemeester Advies/Voŕa Afdeling: Bedrijfsvoering Adviseur: W. Gerritsen Code: WG535 OPENBAAR Medeadviseur(s): M. Bosman Datum: 25 januari 2013 Regnr..: BW13.0015/WG Portefeuille(s): Financien Portefeuillehouder(s):

Nadere informatie

Staatsblad van het Koninkrijk der Nederlanden

Staatsblad van het Koninkrijk der Nederlanden Staatsblad van het Koninkrijk der Nederlanden Jaargang 2019 52 Wet van 23 januari 2019 tot wijziging van diverse wetten op het terrein van de volksgezondheid in verband met de versterking van het handhavingsinstrumentarium

Nadere informatie

Provinciale Staten van Noord-Holland

Provinciale Staten van Noord-Holland Provinciale Staten van Noord-Holland Voordracht 85 Haarlem, 15 november 2001 Onderwerp: Aanpassingsverordening Euro Bijlage: ontwerpbesluit Inleiding Het is noodzakelijk de provinciale verordeningen te

Nadere informatie

Wij Beatrix, bij de gratie Gods, Koningin der Nederlanden, Prinses van Oranje-Nassau, enz. enz. enz.

Wij Beatrix, bij de gratie Gods, Koningin der Nederlanden, Prinses van Oranje-Nassau, enz. enz. enz. Wijziging en aanvulling van de Wet op de identificatieplicht, het Wetboek van Strafrecht, de lgemene wet bestuursrecht, de Politiewet 1993 en enige andere wetten in verband met de invoering van een identificatieplicht

Nadere informatie

PUBLIC RAAD VAN DE EUROPESE UNIE. Brussel, 21 september 2009 (23.09) (OR. en) 13420/09. Interinstitutioneel dossier: 2009/0103 (CNS) 2009/0102 (ACC)

PUBLIC RAAD VAN DE EUROPESE UNIE. Brussel, 21 september 2009 (23.09) (OR. en) 13420/09. Interinstitutioneel dossier: 2009/0103 (CNS) 2009/0102 (ACC) Conseil UE RAAD VAN DE EUROPESE UNIE Brussel, 21 september 2009 (23.09) (OR. en) PUBLIC Interinstitutioneel dossier: 2009/0103 (CNS) 2009/0102 (ACC) 13420/09 LIMITE AGRI 380 AGRIORG 85 AGRISTR 35 AGRIMON

Nadere informatie

Beleidsdoorlichting artikel 1, onderdeel 1: Bestuurlijke en financiële verhouding

Beleidsdoorlichting artikel 1, onderdeel 1: Bestuurlijke en financiële verhouding > Retouradres Postbus 20011 2500 EA Den Haag Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten- Generaal Postbus 20018 2500 EA Den Haag Directoraat-Generaal Turfmarkt 147 Den Haag Postbus 20011 2500 EA

Nadere informatie

LSA Workshop. Bedreigingen, kansen en positioneren in de markt. Mr. Joost Wildeboer Mr. Gerben Janson. Vereniging van Letselschade Advocaten LSA

LSA Workshop. Bedreigingen, kansen en positioneren in de markt. Mr. Joost Wildeboer Mr. Gerben Janson. Vereniging van Letselschade Advocaten LSA LSA Workshop Bedreigingen, kansen en positioneren in de markt Mr. Joost Wildeboer Mr. Gerben Janson Vereniging van Letselschade Advocaten LSA 1 Uw BGK uurtarief onder druk, oorzaken: Druk op uurtarieven

Nadere informatie

33416 Wet inzake houdbare financiën van de collectieve sector (Wet houdbare overheidsfinanciën)

33416 Wet inzake houdbare financiën van de collectieve sector (Wet houdbare overheidsfinanciën) 33416 Wet inzake houdbare financiën van de collectieve sector (Wet houdbare overheidsfinanciën) Nr. 8 Nota naar aanleiding van het verslag Ontvangen 18 maart 2013 Met veel belangstelling heb ik kennis

Nadere informatie

DE VLAAMSE REGERING, Gelet op het besluit van de Vlaamse Regering van 19 juli 2007 betreffende de studiebekrachtiging in het volwassenenonderwijs;

DE VLAAMSE REGERING, Gelet op het besluit van de Vlaamse Regering van 19 juli 2007 betreffende de studiebekrachtiging in het volwassenenonderwijs; Besluit van de Vlaamse Regering tot wijziging van de indeling van studiegebieden in opleidingen van het secundair volwassenenonderwijs en van de regelgeving betreffende de studiebekrachtiging en de modulaire

Nadere informatie

Tweede Kamer der Staten-Generaal

Tweede Kamer der Staten-Generaal Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2012 2013 33 416 Wet inzake houdbare financiën van de collectieve sector (Wet houdbare overheidsfinanciën) Nr. 3 MEMORIE VAN TOELICHTING Algemeen deel 1.

Nadere informatie

Tweede Kamer der Staten-Generaal

Tweede Kamer der Staten-Generaal Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2011 2012 33 240 IXA Jaarverslag en slotwet van Nationale Schuld 2011 Nr. 2 RAPPORT BIJ HET JAARVERSLAG 2011 VAN NATIONALE SCHULD (IXA) Aan de Voorzitter

Nadere informatie

B Hollandse Delta. Datum: Agendapunt nr: 28 november a. Aan de Verenigde Vergadering. Verdeling EMU-ruimte decentrale overheden

B Hollandse Delta. Datum: Agendapunt nr: 28 november a. Aan de Verenigde Vergadering. Verdeling EMU-ruimte decentrale overheden Datum: Agendapunt nr: 28 november 2013 8.a. B1303724 Hollandse Delta Aan de Verenigde Vergadering Verdeling EMU-ruimte decentrale overheden Aard voorstel Informerend stuk Aantal Bijlagen 3 Voorstel behandeld

Nadere informatie

Afspraken tussen de regeringen van Aruba en Nederland over de openbare financiën van Aruba.

Afspraken tussen de regeringen van Aruba en Nederland over de openbare financiën van Aruba. Afspraken tussen de regeringen van Aruba en Nederland over de openbare financiën van Aruba. De regering van Aruba, in deze vertegenwoordigd door de Minister President van Aruba, de heer M.G. Eman, evenals

Nadere informatie

Enkelvoudige jaarrekening

Enkelvoudige jaarrekening De hierna opgenomen verkorte jaarrekening is de jaarrekening van Bank Degroof Petercam nv waarvan de maatschappelijke zetel in de Nijverheidsstraat 44 te 1040 Brussel gevestigd is. Deze jaarrekening werd

Nadere informatie

1. Wet HOF. In het onderstaande gaan wij in het kort in op de Wet HOF en de mogelijke gevolgen hiervan voor de gemeente Dronten.

1. Wet HOF. In het onderstaande gaan wij in het kort in op de Wet HOF en de mogelijke gevolgen hiervan voor de gemeente Dronten. Dronten : 29 mei 2012 Verzonden 7 juni 2012 Kenmerk U12.010580/CD/HS Uw brief van : -- Uw kenmerk : -- Inlichtingen : de heer Steijn Aan de leden van de raad Onderwerp: Vragen en gewenste informatie bij

Nadere informatie

Bijlagen bij scriptie: Mariene archeologische verwachting voor de laatprehistorische. Noordzeekust

Bijlagen bij scriptie: Mariene archeologische verwachting voor de laatprehistorische. Noordzeekust Bijlagen bij scriptie: Mariene archeologische verwachting voor de laatprehistorische periode langs de Nederlandse Noordzeekust Jade Schoon, s0724718 [ii] Inhoud Inhoud... iii Bronvermelding... v Bijlage

Nadere informatie