2. De panden en bouwblokken die op de kaart geel zijn gemarkeerd aan te wijzen als individueel beschermde stadsbeeldobjecten.

Transcriptie

1 Voorstel aan de Raad Datum raadsvergadering / Nummer raadsvoorstel 13 mei 2009 / 44/2009 Fatale termijn: besluitvorming vóór: geen fatale termijn Onderwerp Beschermd Stadsbeeld Indische buurt (Galgenveld) Programma / Programmanummer Ruimte & Bouwen / 9210 Portefeuillehouder P. Depla Voorstel van het College van Burgemeester en Wethouders d.d. 17 februari 2009 Samenvatting In de wijk Galgenveld bevindt zich één van de fraaiste woonbuurten van Nijmegen, de zogeheten Indische buurt. De cultuurhistorische kwaliteiten van deze buurt geven aanleiding het gebied als gemeentelijk beschermd stadsbeeld aan te wijzen. De formele beschermingsprocedure is in mei 2008 door het college gestart. Binnen de kaders van het belangenonderzoek is een groot aantal reacties binnengekomen, deze zijn verwerkt in de voorliggende besluitvormingsstukken. Een beschrijving van de ontwikkelingsgeschiedenis van het gebied en een overzicht van de straatbeeldbepalende panden zijn opgenomen in de rapportage Indische buurt, Galgenveld - Nijmegen, Atlas beschermd stadsbeeld, deel I, beschrijving (januari 2009). De gevelaanzichten binnen het te beschermen gebied zijn opgenomen in de rapportage Indische buurt, Galgenveld - Nijmegen, Atlas beschermd stadsbeeld, deel II, overzicht gevelbeelden (januari 2009). De documenten vormen samen de zogeheten Atlas en zijn de juridische onderlegger voor de bescherming. Voorstel om te besluiten 1. Met verwijzing naar artikel 7 van de Monumentenverordening 2007 de vooroorlogse woonbuurt in de wijk Galgenveld zoals aangegeven op de kaart aan te wijzen als gemeentelijk beschermd stadsbeeld Indische buurt. 2. De panden en bouwblokken die op de kaart geel zijn gemarkeerd aan te wijzen als individueel beschermde stadsbeeldobjecten. 3. De atlas Indische buurt, Galgenveld - Nijmegen (januari 2009) als aanvullend toetskader op de Uitwerkingsnota Beeldkwaliteit vast te stellen. Opgesteld door, telefoonnummer, Hans Verheul, 9733, h.verheul@nijmegen.nl RV Indische buurt.doc

2 Voorstel aan de Raad Aan de Raad van de gemeente Nijmegen 1 Inleiding In april 2002 heeft uw Raad besloten dat enkele vooroorlogse woonbuurten in aanmerking komen voor gemeentelijke bescherming (raadsbesluit 73/2002 d.d ). In de daaropvolgende periode zijn woonbuurten in de wijken De Biezen (Waterkwartier), Willemskwartier, Wolfskuil en Hengstdal (Spoorbuurt en Bomenbuurt) als gemeentelijk beschermde stadsbeelden aangewezen. De laatste woonbuurt die vanuit de inventarisatie van vooroorlogse woonbuurten voor bescherming in aanmerking komt, is de Indische buurt in de wijk Galgenveld. Inmiddels zijn de noodzakelijke voorbereidende werkzaamheden afgerond en kan de besluitvorming over de stadsbeeldbescherming plaatsvinden. De formele beschermingsprocedure zoals beschreven in de Monumentenverordening 2007 is in mei 2008 gestart met een belangenonderzoek (ter-inzage-legging van het beschermingsvoorstel). Het belangenonderzoek heeft geleid tot een groot aantal reacties. Deze zijn verwerkt in dit beschermingsvoorstel. 1.1 Wettelijk- of beleidskader De procedure om tot bescherming van een stadsbeeld te komen, is beschreven in de Monumentenverordening 2007 (Hoofdstuk 3). De aanwijzing is een bevoegdheid van de raad. 1.2 Relatie met programma Eén van de hoofddoelstellingen van het programma Ruimte & Bouwen luidt als volgt: Wij zorgen voor bescherming en instandhouding van belangrijke cultuurhistorische waarden [...]. Het voorstel om de Indische buurt als gemeentelijk stadsbeeld te beschermen, komt tegemoet aan deze doelstelling. 2 Doelstelling Bescherming van een woonbuurt beoogt behoud van de aanwezige stedebouwkundige, architectonische en cultuurhistorische kwaliteiten. De in de stadsbeeldatlas beschreven karakteristieke identiteit en de beeldbepalende verschijningsvorm van stadsbeeld en bebouwing genieten bescherming. Bescherming heeft nadrukkelijk niet tot doel om de huidige situatie te bevriezen. Ontwikkelingen blijven mogelijk, doch deze zullen expliciet vanuit het cultuurhistorisch perspectief beschouwd worden. 3 Argumenten In feite is het containerbegrip monumentwaarde het enige argument dat een rol speelt bij de vraag of een object of een gebied in aanmerking komt voor bescherming ingevolge de Monumentenverordening. Indien een object of gebied onvoldoende monumentale of cultuurhistorische betekenis heeft, zal van bescherming geen sprake kunnen zijn. Stadsbeeldatlas Van het te beschermen stadsgebied is een zogeheten stadsbeeldatlas opgesteld. De atlas bestaat uit twee delen: Indische Buurt, Galgenveld - Nijmegen, Atlas beschermd stadsbeeld, deel I, beschrijving (januari 2009) en Indische Buurt, Galgenveld - Nijmegen, Atlas beschermd stadsbeeld, deel II, overzicht gevelbeelden (januari 2009). In de atlas wordt de ontwikkelingsgeschiedenis van Galgenveld in het algemeen en de Indische buurt in het bijzonder gedetailleerd beschreven. Verder biedt de atlas een heldere uiteenzetting van de beschermwaardige kwaliteiten van het gebied. Een samenvatting van de atlas is bijgevoegd; RV Indische buurt.doc

3 Voorstel aan de Raad Vervolgvel 2 de complete atlas (deel I, beschrijving, 145 pagina s, deel II, overzicht gevelbeelden, 100 pagina s) is opgenomen in het dossier Indische buurt - Galgenveld. Dit dossier ligt ter inzage. reactie Commissie Beeldkwaliteit De Commissie Beeldkwaliteit heeft in 2007 het concept van de stadsbeeldatlas besproken. Haar advies d.d over dit onderwerp is bijgevoegd. De commissie heeft hierin aangegeven dat het concept van de Atlas een adequate basis biedt voor de bescherming van de woonbuurt. De opmerkingen die zij heeft gemaakt zijn verwerkt in de definitieve uitwerking van de atlas. In september 2008 heeft de commissie een tweede advies over het onderwerp uitgebracht, zie bijlage. In deze adviesbrief wordt ingegaan op de reacties die gedurende de periode van ter-inzage zijn binnengekomen. reacties van belanghebbenden In de periode 28 mei t/m 9 juli 2008 heeft het beschermingsvoornemen, inclusief het concept van de stadsbeeldatlas, bij het Open Huis ter inzage gelegen. Voorafgaand aan de terinzage-legging heeft op 28 mei 2008 een informatie-avond plaatsgevonden. Bij deze druk bezochte bijeenkomst zijn reactieformulieren uitgereikt waarop aangegeven kon worden voor of tegen de voorgenomen bescherming te zijn met daarbij ruimte voor opmerkingen en toelichting. Binnen de gestelde reactietermijn zijn meer dan honderd reacties of zienswijzen ontvangen. Een overzicht hiervan - met samenvattingen van de reacties - is in de bijgevoegde notitie opgenomen. In de bijlage staan ook onze beantwoordingen op de afzonderlijke reacties vermeld. De reacties zelf zijn opgenomen in het dossier dat ter inzage ligt. Opmerkelijk is, dat het merendeel van de reacties gericht is op het gebouw van Piushove in de Van Slichtenhorststraat. Aanleiding hiervoor is het initiatief van de eigenaar om de locatie voor herontwikkeling in te zetten. De voorgenomen sloop van Piushove stuit op bezwaar in de buurt - en meer nog het plan voor de nieuwbouw van appartementen. Binnen de procedure om tot bescherming van de Indische buurt te komen is de discussie over de herontwikkeling van de locatie Piushove feitelijk niet relevant. Het gaat immers alleen om de vraag of de cultuurhistorische kwaliteiten bescherming van het gebied rechtvaardigen en niet over mogelijk toekomstige bebouwing op vrijkomende locaties. Wat de rechtvaardiging van bescherming betreft, op grond van de architectonische en stedenbouwkundige kwaliteiten van Piushove is de conclusie getrokken dat het gebouw niet in aanmerking komt voor individuele bescherming als stadsbeeldobject (zie advies Commissie Beeldkwaliteit, bijgevoegd). Om gelijke redenen komt het gebouw evenmin in aanmerking voor de status identiteitsbepalend object. Dit betekent dat er vanuit het beschermde stadsbeeld beredeneerd geen juridische mogelijkheden ontstaan om aan te sturen op behoud en herbestemming van het pand. Dit betekent vervolgens niet dat de locatie vogelvrij zou zijn, het feit dat de bouwlocatie zich ín het beschermde gebied bevindt leidt er immers toe dat de toetskaders voor de beoordeling van de nieuwbouwplannen voor een belangrijk deel bepaald worden door de cultuurhistorische kwaliteiten van de context. Wij benadrukken dat het traject tot herontwikkeling van de locatie zijn eigen weg volgt en dat het niet gecombineerd kan worden met de besluitvorming op het beschermingsvoorstel. Voor de goede orde merken we hierbij op dat er geen medewerking zal worden verleend aan ontwikkelingsplannen die vragen om wijziging (lees: verruiming) van de ruimtelijke RV Indische buurt.doc

4 Voorstel aan de Raad Vervolgvel 3 bebouwingsmogelijkheden. De vrees dat de herontwikkeling als vanzelfsprekend tot nietpassende nieuwbouw zal leiden wordt daarom niet gedeeld. Een tweede terugkerende opmerking in de reacties betreft de selectie stadsbeeldobjecten in Atjehstraat en Delistraat. Het gaat dan om de situatie dat in het voorstel zoals dat ter inzage heeft gelegen een aantal woningen is uitgesloten van indivuele bescherming, terwijl ze gelijk zijn aan woningen verderop in de straat die wél de status stadsbeeldobject krijgen toegekend. Een nadere beschouwing van de selectie stadsbeeldobjecten, en met verwijzing naar het advies van de Commissie Beeldkwaliteit over dit onderwerp, heeft ertoe geleid dat in het definitieve beschermingsvoorstel de aanvankelijk van bescherming uitgesloten panden in Delistraat en Atjehstraat alsnog voor de status stadsbeeldobject in aanmerking komen. Voor inzicht in voornoemde en overige opmerkingen verwijzen wij naar de bijlage overzicht reacties en naar het dossier dat ter inzage ligt. conclusie Gelet op de reacties en het advies van de Commissie Beeldkwaliteit, zijn ten opzichte van het beschermingsvoorstel dat ter inzage heeft gelegen in de definitieve uitwerking enkele wijzigingen doorgevoerd. Het gaat dan om de selectie stadsbeeldobjecten ter plaatse van Atjehstraat en Delistraat en de correctie van adressering in de atlas. De zienswijzen ten aanzien van Piushove hebben geen aanleiding gegeven voor wijziging van het beschermingsvoorstel. Ons College stelt voor het gebied zoals op het bijgevoegde kaartje is aangegeven aan te wijzen als gemeentelijk beschermd stadsbeeld en de rapportages Indische buurt, Galgenveld - Nijmegen, Atlas beschermd stadsbeeld, deel I, beschrijving (januari 2009) en Indische buurt, Galgenveld - Nijmegen, Atlas beschermd stadsbeeld, deel II, overzicht gevelbeelden (januari 2009) vast te stellen als de juridische onderlegger voor het beschermde gebied - de zogeheten stadsbeeldatlas (samenvatting is bijgevoegd). Met het vaststellen van de atlas worden als vanzelf de hierin opgenomen beeldbepalende objecten aangemerkt als beschermde stadsbeeldobjecten. Het gaat in de Indische buurt om 377 panden (bijna 500 woonadressen, eengezinswoningen, beneden- en bovenwoningen). De stadsbeeldobjecten zijn geel gemarkeerd op de bijgevoegde kaart. De atlas zal voorts ter aanvulling op de Uitwerkingsnota Beeldkwaliteit als beeldkwaliteitplan moeten worden vastgesteld om het document als toetskader te kunnen benutten bij de beoordeling van bouw- en verbouwingsinitiatieven in de Indische buurt. Ons College benadrukt hierbij nogmaals dat de stadsbeeldbescherming niet betekent dat het begrensde gebied ongewijzigd geconserveerd moet worden. Ontwikkelingen blijven mogelijk. Indien op enig moment de behoefte ontstaat om één of meerdere individuele stadsbeeldobjecten te vervangen door nieuwbouw, dan zal op dat moment binnen het reguliere vergunningenstelsel beoordeeld worden of er inderdaad volkshuisvestelijke, bouwof woontechnische argumenten zijn die vervanging onvermijdelijk maken. De stedebouwkundige en architectuurhistorische kwaliteiten van het gebied en de bebouwing zullen in voorkomende situaties bij de planvorming en toetsing een prominente rol spelen. RV Indische buurt.doc

5 Voorstel aan de Raad Vervolgvel 4 4 Klimaat De stadsbeeldbescherming heeft op zichzelf geen directe invloed op de klimaatdoelstellingen. De beschermde status leidt er evenwel toe dat wijzigingen in de buurt met grote zorgvuldigheid en met respect voor de cultuurhistorische kwaliteiten moeten worden vormgegeven. Dit kan betekenen dat middelen gericht op duurzaamheid of energiebesparing niet zonder meer toegepast kunnen worden. Zo kan bijvoorbeeld het plaatsen van zonnepanelen op de daken in strijd zijn met het monumentale karakter van de buurt. En de plaatsing van vensters met dubbelglas kan vanwege het verloren gaan van de architectonische verfijndheid eveneens tot aantasting van het stadsbeeld leiden. In het algemeen geldt dat het stadsbeeldobject zelf de grenzen stelt waarbinnen aanpassingen mogelijk zijn die tegemoet komen aan de gemeentelijke klimaatdoelstellingen. 5 Risico s Wanneer uw raad besluit de Indische buurt in Galgenveld niet als gemeentelijk beschermd stadsbeeld aan te wijzen, dan vervalt de mogelijkheid om via het instrument van de monumentenvergunning de cultuurhistorische kwaliteiten te beschermen. De reguliere bouwregelgeving biedt onvoldoende mogelijkheden om de bescherming vorm te geven. 6 Financiën De aanwijzing van de Indische buurt in Galgenveld kent geen directe financiële consequenties. De Subsidieverordening Stedelijke Vernieuwing 2005 biedt in beginsel de mogelijkheid onderhoud aan dan wel restauratie van individuele stadsbeeldobjecten te subsidiëren. Het voor 2009 door uw raad beschikbaar gestelde budget is evenwel reeds geheel gereserveerd, hetgeen concreet betekent dat nieuwe subsidieverzoeken niet gehonoreerd kunnen worden. Voor het jaarlijks vast te stellen subsidiebudget zijn in de afgelopen jaren de middelen benut die via het ISV beschikbaar zijn gekomen. Deze rijksregeling houdt per 2010 op te bestaan. Het is op dit moment nog niet bekend of er nieuwe subsidiegelden beschikbaar kunnen komen en zo ja, hoeveel en onder welke voorwaarden. In het door de Rijksoverheid vastgestelde Besluit huurprijzen woonruimte is in artikel 8a bepaald, dat bij de vaststelling van huurprijzen de beschermde status van het betreffende woonhuis en/of het gebied waarin de woning zich bevindt een huurprijsverhogende factor kan zijn. In het bedoelde besluit is opgenomen dat dit alleen geldt indien sprake is van bescherming ingevolge de Monumentenwet (rijksmonument of rijksbeschermd stadsgezicht). In de Indische buurt komen geen rijksbeschermde woonhuizen voor en de gebiedsbescherming is op gemeentelijk niveau. Het Besluit huurprijzen woonruimte biedt in het geval van de Indische buurt dus geen basis voor huurprijsverhoging. 7 Communicatie De volgende communicatiestappen zijn aan de orde: Het besluit inzake aanwijzing van het stadsbeeld en stadsbeelobjecten zal via De Brug kenbaar gemaakt worden. De personen die binnen het belangenonderzoek een reactie of zienswijze kenbaar hebben gemaakt, ontvangen persoonlijk bericht over het besluit van uw Raad. De atlas zal via de gemeentelijke website beschikbaar gesteld worden. RV Indische buurt.doc

6 Voorstel aan de Raad Vervolgvel 5 8 Uitvoering en evaluatie Zodra uw Raad over de voorgelegde beslispunten heeft besloten, zullen de bij punt 6 genoemde communicatiestappen uitgevoerd worden. Voorts zullen het beschermde stadsbeeld en de individuele stadsbeeldobjecten in het gemeentelijke monumentenregister worden ingeschreven. Het beheer van het monumentenregister ligt bij Bureau Archeologie en Monumenten van de afdeling Stadsontwikkeling. De concrete bescherming vindt ten dele plaats door het monumentenvergunningenstelsel dat vasthangt aan de status van de afzonderlijke stadsbeeldobjecten. Bij voorkomende wijzigingsvoorstellen zal de Commissie Beeldkwaliteit expliciet de cultuurhistorische kwaliteiten van de bebouwing en het gebied bij de planbeoordeling betrekken. De atlas zal hiertoe beschikbaar worden gesteld aan de Commissie Beeldkwaliteit om als aanvullend toetskader te fungeren. Naast de voornoemde vergunningplicht geldt er binnen de grenzen van een beschermd stadsbeeld in beginsel een sloopverbod. Een sloopvergunning zal in voorkomende gevallen pas verleend worden als er een bouwvergunning is verleend voor de vervangende nieuwbouw én er een monumentenvergunning is verleend voor de voorgenomen sloop van beschermde stadsbeeldobjecten. Verder zal de bescherming een herkenbare plek krijgen in het te actualiseren bestemmingsplan Nijmegen Bottendaal - Galgenveld. Het bestemmingsplan volgt zijn eigen vaststellingstraject. College van Burgemeester en Wethouders van Nijmegen, De Burgemeester, De Secretaris, mr. Th.C. de Graaf P. Eringa Bijlage(n): Indische buurt, Galgenveld: beschermd stadsbeeld (samenvatting stadsbeeldatlas) kaart met grens beschermd stadsbeeld en aanduiding beschermde objecten Notitie reacties en zienswijzen adviezen Commissie Beeldkwaliteit d.d en Ter inzage: dossier Indische buurt - Galgenveld (met onder andere: Indische buurt, Galgenveld - Nijmegen, Atlas beschermd stadsbeeld, deel I, beschrijving (januari 2009); Indische buurt, Galgenveld - Nijmegen, Atlas beschermd stadsbeeld, deel II, overzicht gevelbeelden (januari 2009) en reacties/zienswijzen.) RV Indische buurt.doc

7 Indische buurt, Galgenveld: beschermd stadsbeeld samenvatting stadsbeeldatlas De Indische buurt in de wijk Galgenveld komt in aanmerking voor de status van gemeentelijk beschermd stadsbeeld. Het gaat om het stadsdeel dat onder andere de Javastraat, het Javaplein, Borneostraat, Sumatraplein, Archipelstraat en Delistraat bevat. De begrenzing is aangegeven op het kaartje in deze bijlage. Op het kaartje zijn verder de panden aangeduid waarvoor de status Stadsbeeldobject van toepassing zal zijn. Dit betekent dat deze geselecteerde panden van beeldbepalend belang zijn voor het stadsbeeld en dat voor wijziging van de beeldbepalende kenmerken een monumentenvergunning nodig is. Van het te beschermen gebied is een stadsbeeldatlas opgesteld. Dit rapport Indische buurt, Galgenveld Nijmegen, Atlas beschermd stadsbeeld, deel I, beschrijving (januari 2009) met bijlage Indische buurt, Galgenveld - Nijmegen, Atlas beschermd stadsbeeld, deel II, overzicht gevelbeelden (januari 2009) bevat onder andere een beschrijving van de historische ontwikkeling van het gebied en een overzicht van de karakteristieke en beschermwaardige onderdelen. Deze bijlage bevat een samenvatting van die atlas. de ontwikkeling van de Indische buurt Al deze elementen zorgen voor een uitermate afwisselend stadsbeeld. De Indische buurt is dan ook een woongebied met een uitermate divers karakter, zowel stedenbouwkundig als architectonisch. Lange, rechte straten worden afgewisseld door korte, gebogen straten. Verder zijn er mooie pleinen met veel groen en varieert de bebouwing van individueel ontworpen grote villa s en herenhuizen tot complexmatig gebouwde sociale woningbouw met beneden- en bovenwoningen. De Indische buurt is één van de mooiste woonbuurten in de stad. En om dit zo te houden, wordt de buurt aangewezen als gemeentelijk beschermd stadsbeeld. De Indische buurt wordt hiermee na de Negentiendeeeuwse schil en woonbuurten in Waterkwartier (Amstelplein e.o.), Willemskwartier (Beetsplein e.o), Wolfskuil (Nachtegaalplein e.o.), Hengstdal (Bomenbuurt, Acaciastraat, Elzenstraat e.a. en Spoorbuurt, Van t Santstraat, Sweelinckstraat e.a.) en Heseveld (Afrika- en Bouwmeesterbuurt) het achtste beschermde stadsbeeld in Nijmegen. Inmiddels zijn ook de voorbereidingen in volle gang om het centrumgebied rond Plein 1944 aan te wijzen. januari 2009 behoort bij college- en raadsvoorstel Bescherming Indische buurt (Galgenveld) registratienummer In de periode zijn de stadsmuur en vestingwerken om de middeleeuwse stad Nijmegen gesloopt om plaats te maken voor woningen. Zo ontstond de negentiende-eeuwse schil. Aan het begin van de twintigste eeuw was er opnieuw behoefte aan nieuwe woongebieden. In 1906 werd een eerste stedenbouwkundig plan vastgesteld dat voorzag in de aanleg van een complex stratenstelsel op het onbebouwde gebied tussen de St. Annastraat en de Groesbeekseweg. Dit vormde de aanzet van wat nu bekend staat als de Indische buurt. Van het stedenbouwkundige plan uit 1906 is slechts een deel uitgevoerd. In 1918 is een herzien stedenbouwkundig plan voor Galgenveld vastgesteld. In dit plan is het aantal straten aanzienlijk verminderd. Een nieuw element werd gevormd door het Javaplein, dat de verbinding tussen de Javastraat en de Oude Groenewoudseweg vormt. Het Javaplein is feitelijk het enige onderdeel uit het plan van 1918 dat is gerealiseerd. Vervolgens is in 1934 een derde stedenbouwkundig plan opgesteld, waarbij de nog niet bebouwde gebieden op een andere wijze werden ingevuld. Ook van dit plan is slechts een deel uitgevoerd, waarvan de Molukkenstraat en de Atjehstraat enkele belangrijke straten zijn. Het merendeel van de bebouwing in dit gebied is ná 1945 ontstaan. De bijzondere ontwikkelingsgeschiedenis met drie ineen gevlochten stedenbouwkundige plannen heeft tot grote diversiteit geleid. De diversiteit wordt nog verder versterkt doordat de stratenplannen zich geleidelijk vulden met bebouwing van latere datum, in uiteenlopende architectuurstijlen. Bovendien was het aan het begin van de twintigste eeuw gebruikelijk dat verschillende historische bouwstijlen naast elkaar én door elkaar werden toegepast.

8 zijn opgebouwd uit afzonderlijk ontworpen enkele of dubbele herenhuizen. De jongere straatwanden zijn daarentegen veelal als één geheel ontworpen (b.v. Timorstraat-noordzijde) of bestaan uit een beperkt aantal blokken of kleine rijen bij elkaar horende woningen (b.v. zuidelijke deel Javastraat). stedenbouwkundig karakter De stedenbouwkundige hoofdstructuur van Galgenveld bestaat uit de brede hoofdassen Javastraat en Archipelstraat. Deze straten kruisen elkaar in een monumentaal plein, de Lombok- en de Balistraat. Dit plein is vanaf het begin ontworpen als het hart van de buurt. Het is een a-symmetrisch sterplein, waarin niet alleen de twee hoofdassen, maar ook nog twee secundaire assen in een diagonale richting samen zouden moeten komen. Dat er momenteel geen zes, maar slechts vijf straten op dit plein samenkomen, komt doordat de zuidelijke diagonale straat in het tweede stedenbouwkundige plan werd geschrapt. De plek van de niet-aangelegde straat is herkenbaar aan de nieuwere woning Lombokstraat 16. Een tweede belangrijk knooppunt van straten uit het plan van 1906 wordt gevormd door het Sumatraplein. De langgerekte bakstenen gevelwanden zijn verfraaid met een grote variëteit aan deuren, portieken, ramen, erkers, balkons en topgevels. Op enkele plekken zorgt een hoektorentje voor een stedelijk accent overeenkomstig het bebouwingsbeeld in de negentiende-eeuwse schil. De doorgaande en soms markant vormgegeven daken met dakkapellen en prominent vormgegeven schoorstenen zijn eveneens beeldbepalend. De hoofdkenmerken van de zakelijk en traditioneel uitgevoerde architectuur in het vooroorlogse Galgenveld zijn: stedelijke monumentaliteit, ambachtelijkheid en rijke detaillering. De woningen hebben gemetselde gevels, hellende daken met keramische pannen, in hout uitgevoerde deuren, ramen, kozijnen, vloer- en kapconstructies. De te onderscheiden woningbouwprojecten zijn duidelijk als afzonderlijke en samenhangende eenheden herkenbaar als gevolg van subtiele verschillen in bouwstijl, ornamentiek, kleuren materiaalgebruik. Een ander bijzonder element in de Indische buurt is het Javaplein, onderdeel van het stedenbouwkundig plan uit Dit plein vormt de zuidelijke entree naar de woonbuurt en wordt geheel omsloten door complexmatig ontworpen woningbouw. Er is duidelijk sprake van een architectonische en stedenbouwkundige eenheid. Binnen het derde stedenbouwkundige plan voor Galgenveld (1934) is het Madoeraplein één van de belangrijkste elementen. Vrijwel alle woningen hebben (kleine) voortuinen, die in het algemeen nog zijn voorzien van de oorspronkelijke erfafscheidingen, veelal ontworpen in samenhang met de architectuur van de woningen. Bij de oudste woningen zijn dat ijzeren hekwerken, bij de jongere gemetselde tuinmuren, al dan niet gecombineerd met ijzeren elementen (b.v. buisleuningen of rasters). de bebouwing De bebouwing in de Indische buurt omvat hoofdzakelijk woningen voor welgestelden en middenstanders. Centraal in de buurt staan om het halfcirkelvormig plantsoen aan de Archipelstraat enkele vrijstaande en dubbele villa s op wat grotere kavels. Verder bestaat de bebouwing uit aaneen gebouwde woningen in blokken van verschillende lengte, die samen bijna gesloten straatwanden vormen. De oudste straatwanden (b.v. noordelijke deel van de Javastraat en Van Slichtenhorststraat) rijksmonument gemeentelijk monument beschermd stadsbeeld stadsbeeldobject De aanwezigheid van voortuinen draagt bij aan een groen straatbeeld. Dit groene beeld wordt verder versterkt door de plantsoenen en door de monumentale laanbeplanting. De meeste straten hebben een relatief breed straatprofiel, met aan weerszijden grote straatbomen tussen rijbaan en trottoir. Veel straten zijn voorzien van een traditionele klinkerbestrating.

9 Indische buurt, Galgenveld: beschermd stadsbeeld bijlage bij collegevoorstel De Indische buurt in de wijk Galgenveld komt in aanmerking voor de status van gemeentelijk beschermd stadsbeeld. Het gaat om het stadsdeel dat onder andere de Javastraat, het Javaplein, Borneostraat, Sumatraplein, Archipelstraat en Delistraat bevat. De begrenzing is aangegeven op het kaartje in deze bijlage. Op het kaartje zijn verder de panden aangeduid waarvoor de status Stadsbeeldobject van toepassing zal zijn. Dit betekent dat deze geselecteerde panden van beeldbepalend belang zijn voor het stadsbeeld en dat voor wijziging van de beeldbepalende kenmerken een monumentenvergunning nodig is. Van het te beschermen gebied is een stadsbeeldatlas opgesteld. Dit rapport Indische buurt, Galgenveld Nijmegen, Atlas beschermd stadsbeeld, deel I, beschrijving (januari 2009) met bijlage Indische buurt, Galgenveld - Nijmegen, Atlas beschermd stadsbeeld, deel II, overzicht gevelbeelden (januari 2009) bevat onder andere een beschrijving van de historische ontwikkeling van het gebied en een overzicht van de karakteristieke en beschermwaardige onderdelen. Deze bijlage bevat een samenvatting van die atlas. de ontwikkeling van de Indische buurt Al deze elementen zorgen voor een uitermate afwisselend stadsbeeld. De Indische buurt is dan ook een woongebied met een uitermate divers karakter, zowel stedenbouwkundig als architectonisch. Lange, rechte straten worden afgewisseld door korte, gebogen straten. Verder zijn er mooie pleinen met veel groen en varieert de bebouwing van individueel ontworpen grote villa s en herenhuizen tot complexmatig gebouwde sociale woningbouw met beneden- en bovenwoningen. De Indische buurt is één van de mooiste woonbuurten in de stad. En om dit zo te houden, wordt de buurt aangewezen als gemeentelijk beschermd stadsbeeld. De Indische buurt wordt hiermee na de Negentiendeeeuwse schil en woonbuurten in Waterkwartier (Amstelplein e.o.), Willemskwartier (Beetsplein e.o), Wolfskuil (Nachtegaalplein e.o.), Hengstdal (Bomenbuurt, Acaciastraat, Elzenstraat e.a. en Spoorbuurt, Van t Santstraat, Sweelinckstraat e.a.) en Heseveld (Afrika- en Bouwmeesterbuurt) het achtste beschermde stadsbeeld in Nijmegen. Inmiddels zijn ook de voorbereidingen in volle gang om het centrumgebied rond Plein 1944 aan te wijzen. januari 2009 behoort bij college- en raadsvoorstel Bescherming Indische buurt (Galgenveld) registratienummer In de periode zijn de stadsmuur en vestingwerken om de middeleeuwse stad Nijmegen gesloopt om plaats te maken voor woningen. Zo ontstond de negentiende-eeuwse schil. Aan het begin van de twintigste eeuw was er opnieuw behoefte aan nieuwe woongebieden. In 1906 werd een eerste stedenbouwkundig plan vastgesteld dat voorzag in de aanleg van een complex stratenstelsel op het onbebouwde gebied tussen de St. Annastraat en de Groesbeekseweg. Dit vormde de aanzet van wat nu bekend staat als de Indische buurt. Van het stedenbouwkundige plan uit 1906 is slechts een deel uitgevoerd. In 1918 is een herzien stedenbouwkundig plan voor Galgenveld vastgesteld. In dit plan is het aantal straten aanzienlijk verminderd. Een nieuw element werd gevormd door het Javaplein, dat de verbinding tussen de Javastraat en de Oude Groenewoudseweg vormt. Het Javaplein is feitelijk het enige onderdeel uit het plan van 1918 dat is gerealiseerd. Vervolgens is in 1934 een derde stedenbouwkundig plan opgesteld, waarbij de nog niet bebouwde gebieden op een andere wijze werden ingevuld. Ook van dit plan is slechts een deel uitgevoerd, waarvan de Molukkenstraat en de Atjehstraat enkele belangrijke straten zijn. Het merendeel van de bebouwing in dit gebied is ná 1945 ontstaan. De bijzondere ontwikkelingsgeschiedenis met drie ineen gevlochten stedenbouwkundige plannen heeft tot grote diversiteit geleid. De diversiteit wordt nog verder versterkt doordat de stratenplannen zich geleidelijk vulden met bebouwing van latere datum, in uiteenlopende architectuurstijlen. Bovendien was het aan het begin van de twintigste eeuw gebruikelijk dat verschillende historische bouwstijlen naast elkaar én door elkaar werden toegepast.

10 BESCHERMD STADSBEELD: INDISCHE BUURT - GALGENVELD begrenzing beschermd stadsbeeld perceelgrens Javastraat 8-10/12, middellijn tussen bebouwing St. Annastraat en Javastraat t/m noordzijde perceel Archipelstraat , noord- en westzijde perceel Archipelstraat 288, westzijde perceel Archipelstraat 287, noordzijde perceel St. Annastraat 161, middellijn tussen bebouwing St. Annastraat en Javastraat t/m noordoostzijde perceel Oude Groenewoudseweg 296, noordoostzijde percelen Oude Groenewoudseweg , noordwestzijde perceel Oude Groenewoudseweg 300, middenas Oude Groenewoudseweg, zuidoostzijde perceel Oude Groenewoudseweg 218, noordoostzijde percelen Oude Groenewoudseweg 218 t/m 238 en Molukkenstraat 25, middenas Molukkenstraat, middenas Archipelstraat, oostzijde percelen Delistraat 1 t/m 83, zuidwestzijde percelen Groesbeekseweg 82 t/m 140, erfgrens Van Slichtenhorststraat 73/75, noordzijde perceel Van Slichtenhorststraat 70, westzijde percelen Van Slichtenhorststraat 70-72, zuidzijde percelen Fransestraat 23-37, perceelgrens Javastraat 3-5/7. beschermd Stadsbeeldobject Archipelstraat 261, , 274, , 276, , , , 288; Atjehstraat 1-79; Balistraat 1, 3-5, 9-11, 13-17; Bankastraat 1, 29-31, 32-36; Borneostraat 1-3, 5-9, 6-22, 23-23a, 24, 28-34; Celebesstraat 1-3, 5-7, 9, 11-13, 15, 16; Delistraat 3-7, 9-19, 20-98, 21-35, 37-83; Oude Groenewoudseweg , , , , 248, , , 284, , 296, ; Javaplein 1-10, 11-14, 15-19, 20-29; Javastraat 7, 9, 11-13, 12-14, 15, 16-22, 17-19, 21-25, 24-26, 27-35, 28, 30, 32, 34-36, 37, 38, 40, 41-67, 42, 44, 46-66, 71-75, 77-91, 80-82, 84-86, 88-98, , 100, 102, 104a, 106, , , ; Lombokstraat 2-6, 8-14, 18, 20, 22; Madoerastraat 1, 2-24, 3-11, 13-17; Medanstraat 2-4; Molukkenstraat 2-4, 6-22, 148; Sumatraplein 19-25, 24-26, 27-29, 31-33, 35-37; Sumatrastraat 3-17, 6-20, 22; Timorstraat 1, 2-4, 6-42, 7-9, 11; Van Slichtenhorststraat 70, 72-74, 75-77, 80-86, 88-90, 92, 95-97, 96, , 99, 101, 106, 108, 110, 112 gemeentelijk monument Timorstraat 5-5a / Celebesstraat 12 Van Slichtenhorststraat rijksmonument Er bevinden zich geen rijksmonumenten binnen het beschermde stadsbeeld. Dit kaartje behoort bij raadsbesluit (nr..../2009) d.d....

11

12 Notitie reacties en zienswijzen Vervolgvel 1 Lijst van personen/organisaties die een reactie/zienswijze hebben ingediend. 1. Stichting Buurtbewoners Piushove p/a M. Steenmeijer Van Slichtenhorststraat JM Nijmegen Bij deze reactie zijn 129 reactieformulieren gevoegd. 2. A. van Woerkom Van Slichtenhorststraat JV Nijmegen M.S.C. Bakker Van Slichtenhorststraat JV Nijmegen 3. Talis Postbus AP Nijmegen 4. M.C.S.J. Straathof Archipelstraat LR Nijmegen 5. H. van de Westelaken Atjehstraat KV Nijmegen 6. Hagemann Borneostraat 3F 6524 LA Nijmegen 7. C. van den Rijk Delistraat KM Nijmegen 8. Huiseigenaren vereniging Delistraat 37 t/m 83 p/a M. Keijser Delistraat KN Nijmegen 9. Wolters Javaplein MP Nijmegen 10. Kalthoff en Busink Javastraat LT Nijmegen 11. A. Hasselmann Javastraat LT Nijmegen 12. I. Brounts Javastraat LX Nijmegen 13. M. van Naerssen Madoerastraat LH Nijmegen 14. O. van Deemen Sumatraplein MR Nijmegen 15. M.T. van den Heuvel Sumatraplein KH Nijmegen 16. W. de Natris Van Dulckenstraat DT Nijmegen 17. J. Eggenhuizen Sumatraplein KG Nijmegen Enkele personen hebben zowel individueel als aansluitend bij de reactie van Stichting Buurtbewoners Piushove gereageerd. De reactie met de meest recente datum is in deze notitie verwerkt, de andere is buiten beschouwing gelaten. Verder is een aantal reacties buiten de gestelde termijn binnengekomen, deze zijn eveneens buiten beschouwing gelaten. overzicht reacties.doc

13 Notitie reacties en zienswijzen Vervolgvel 2 Beknopte weergave van reacties of zienswijzen en beantwoording door gemeente: 1. Stichting Buurtbewoners Piushove a. Het gebouw van Piushove is in het voorstel het enige object in de Van Slichtenhorststraat dat niet aangemerkt is als te beschermen stadsbeeldobject met als reden dat het te zeer aangetast zou zijn. Andere objecten in de buurt zijn ingrijpender gewijzigd en krijgen wél een beschermde status. beantwoording gemeente: Dit aspect is door de Commissie Beeldkwaliteit behandeld, zie adviesbrief d.d Er bestaan in het te beschermen gebied inderdaad meerdere panden (woonhuizen) waarbij de oorspronkelijke toestand niet meer aanwezig is en dus in architectonische zin als aangetast kunnen worden beschouwd. Deze panden zijn evenwel veel kleinschaliger dan het forse Piushove waardoor de wijzigingen een beduidend minder grote impact hebben op het stadsbeeld. Wij zijn het eens met het standpunt van de Commissie Beeldkwaliteit. Dit onderwerp geeft geen aanleiding voor wijziging van het beschermingsvoorstel. b. Het vermoeden bestaat dat Piushove niet wordt beschermd om nieuwbouwplannen van Talis mogelijk te maken. beantwoording gemeente: De suggestie die hiermee wordt gewekt, moet stellig naar het land der fabelen worden verwezen. In de periode dat het beschermingsvoorstel (Atlas en selectie stadsbeeldobjecten) werd voorbereid, heeft Talis contact gehad met de gemeente over mogelijke herontwikkeling van Piushove. De beoordeling van de beschermwaardigheid is toen vooruitgeschoven en aan de Commissie Beeldkwaliteit is gevraagd die beschermwaardigheid te beoordelen. Zij oordeelde dat Piushove niet voor bescherming in aanmerking kwam. Wij benadrukken dat de discussie over de beschermwaardigheid op zuiver cultuurhistorische gronden heeft plaatsgevonden. Dit onderwerp geeft geen aanleiding voor wijziging van het beschermingsvoorstel. c. Het gebied tussen de Fransestraat en Sumatraplein is stedenbouwkundig een interessant gebied met enkele grotere gebouwen waarbij Piushove bovendien onderdeel vormt van een katholiek complex. Veranderingen in de structuur zouden afbreuk doen aan het stadsbeeld. beantwoording gemeente: Tussen de Fransestraat en het Sumatraplein loopt het zuidelijk deel van de Van Slichtenhorststraat. Dit deel is stedenbouwkundig interessant omdat het aanhaakt op de negentiende-eeuwse stadsuitleg en vervolgens de overgang vormt naar de latere uitbreidingsplannen. De verwevenheid van meerdere stedenbouwkundige plannen is één van de gewaardeerde aspecten binnen het beschermingsvoorstel. In haar adviesbrief d.d stelt de Commissie Beeldkwaliteit dat de positie van Piushove niet te herleiden is tot de stedenbouwkundige opvattingen. Vanuit stedenbouwkundige invalshoek heeft Piushove geen bijzondere meerwaarde voor de buurt. Er bestaat dan ook geen aanleiding om Piushove als specifiek te beschermen stadsbeeldobject aan te merken. overzicht reacties.doc

14 Notitie reacties en zienswijzen Vervolgvel 3 De religieuze bouwwerken Antonius van Paduakerk (Groesbeekseweg), Parochiehuis en Piushove (beide Van Slichtenhorststraat) zijn weliswaar geclusterd, doch er kan niet gesproken worden van een samenhangend complex. Er bestaat immers noch in architectonische zin, noch in functioneel opzicht een relatie tussen de drie gebouwen. De opvatting dat veranderingen aan dit complex per definitie afbreuk zouden doen aan de structuur van het stadsbeeld wordt niet gedeeld. Dit onderwerp geeft geen aanleiding voor wijziging van het beschermingsvoorstel. d. Piushove maakt deel uit van een samenhangend geheel van gebouwen (waaronder ook de Johannesschool, het parochiehuis en enkele woonhuizen) waarin de internationaal befaamde expressionistische architectuur tot uiting komt. Piushove is met enkele eenvoudige aanpassingen weer in oude luister te herstellen. beantwoording gemeente: Het voert te ver om Piushove als bijzondere representant van expressionistische architectuur te beschouwen. Het is evident dat de Praktijkschool Joannes (Timorstraat/Celebesstraat) en het parochiehuis (Van Slichtenhorststraat) beduidend hogere architectonische kwaliteit hebben dan Piushove. Schoolgebouw en parochiehuis staan beide op de gemeentelijke monumentenlijst, over Piushove heeft de Commissie Beeldkwaliteit aangegeven dat het niet voor bescherming in aanmerking komt. Ten aanzien van de herstelmogelijkheden van Piushove merken we op dat in het algemeen geldt dat een beschermingsvoorstel gelegitimeerd moet zijn vanuit de bestaande situatie. In dit geval is de uitsluiting van specifieke bescherming overigens niet alleen gebaseerd op de aantastingen van vensters en dakkapellen maar zeker ook op de kolossaliteit van Piushove in relatie tot de meer fijnmazige belendingen. Wij zijn het op beide aspecten eens met het standpunt van de Commissie Beeldkwaliteit zoals verwoord in het advies d.d Dit onderwerp geeft geen aanleiding voor wijziging van het beschermingsvoorstel. e. Piushove geeft uitdrukking aan de opkomst en bloei van de katholieke geloofsgemeenschap in Nijmegen. beantwoording gemeente: In Nijmegen bestaat een opvallend hoge dichtheid aan bouwwerken met een religieuze functie. De bouw van veel van deze kloosters, kerken en seminaries kan direct herleid worden tot de komst van de katholieke universiteit in Ook de realisatie van Piushove kan in deze context geplaatst worden en het gebouw kan dus inderdaad beschouwd worden als een getuigenis van de opkomst en bloei van de katholieke geloofsgemeenschap in Nijmegen. Het belang van deze maatschappelijke ontwikkeling wordt zeer zeker erkend. Dit uit zich in de plaatsing van een groot aantal religieuze bouwwerken op de monumentenlijst (rijksmonumenten en gemeentelijke monumenten). Bij de inventarisaties die hiertoe in het verleden zijn verricht, is Piushove niet geselecteerd als te beschermen monument. Een recente beoordeling van de beschermwaardigheid van Piushove leidt tot de conclusie dat het overzicht reacties.doc

15 Notitie reacties en zienswijzen Vervolgvel 4 gebouw onvoldoende kwaliteit heeft voor rechtvaardiging van bescherming. Wij verwijzen hiervoor naar het advies van de Commissie Beeldkwaliteit. Dit onderwerp geeft geen aanleiding voor wijziging van het beschermingsvoorstel. f. Informatie over de inspraakprocedure met betrekking tot het bestemmingsplan Bottendaal/Galgenveld is gewenst. beantwoording gemeente: De procedure tot vaststelling van een bestemmingsplan volgt haar eigen traject met inspraak en besluitvorming binnen wettelijk gestelde termijnen. Informatie over die procedure wordt op de gebruikelijke wijze bekend gemaakt. Dit aspect kan bij de procedure tot bescherming van het stadsbeeld buiten beschouwing blijven. Het geeft derhalve geen aanleiding voor wijziging van het beschermingsvoorstel. overige reacties uit de bijgevoegde individuele reactieformulieren: g. Bezwaren tegen het voorstel tot bescherming van Indische buurt vanwege Piushove en onduidelijkheid Anthonius van Paduakerk en plannen rond gebied Nutsschool (De Buut) en sportveld. beantwoording gemeente: Voor een reactie op de kwestie rond Piushove wordt verwezen naar onze opmerkingen bij de voorgaande punten. De Anthonius van Paduakerk bevindt zich niet binnen de begrenzing van het te beschermen gebied. Eventuele onduidelijkheden over dit gebouw zijn niet relevant voor de beschermingsprocedure van de Indische buurt. De openbare basisschool De Buut aan de Molukkenstraat bevindt zich wel binnen het te beschermen gebied, maar het schoolgebouw uit 1959 is niet geselecteerd voor bescherming als stadsbeeldobject. Er zijn geen plannen voor verandering van de bestaande situatie. Dit geldt ook voor het sportveld nabij de school. Deze onderwerpen geven geen aanleiding voor wijziging van het beschermingsvoorstel. h. Wat zijn de plannen met basisschool De Buut en met de open plekken in de buurt, zoals het voetbalveldje naast de Buut? beantwoording gemeente: Er zijn geen plannen voor verandering van de bestaande situatie. Dit onderwerp geeft geen aanleiding voor wijziging van het beschermingsvoorstel. i. Bezwaar tegen het voornemen de flatwoningen aan de Delistraat (even nummers) en Atjehstraat niet als stadsbeeldobjecten aan te wijzen. beantwoording gemeente: De woningen aan de Delistraat en Atjehstraat behoren tot één bouwopgave. De woningen zijn in een relatief eenvoudige architectuurstijl gebouwd en zijn evident minder rijk gedetailleerd dan de woningen in bijvoorbeeld de Madoerastraat en Javastraat. Aanvankelijk werd daarom gedacht dat voor de vertegenwoordiging van de betreffende bouwperiode volstaan kon worden met de selectie van alleen de woningen aan de oostzijde van de overzicht reacties.doc

16 Notitie reacties en zienswijzen Vervolgvel 5 Delistraat. De Commissie Beeldkwaliteit heeft in haar brief d.d aangegeven dat de bebouwing van de volledige bouwopgave voor aanwijzing als stadsbeeldobject in aanmerking kan komen. Daarbij merkt zij op dat met de uitgebreidere selectie van stadsbeeldobjecten de situatie ontstaat dat in de Delistraat beide gevelwanden van het straatprofiel beschermd zijn. Dit zou meer in lijn liggen met de bedoeling van de stadsbeeldbescherming. Wij zijn het eens met het standpunt van de Commissie Beeldkwaliteit. De selectie stadsbeeldobjecten is in het beschermingsvoorstel uitgebreid met de woningen aan de westzijde van de Delistraat en de woningen aan de oostzijde van de Atjehstraat. j. Het uitsluiten van Piushove als beschermd stadsbeeldobject maakt de weg vrij naar sloop en nieuwbouw. Als de plannen doorgaan wordt Nijmegen de zoveelste lelijke plek rijker en wordt het stadsbeeld een nog groter rommeltje. beantwoording gemeente: Niet-bescherming heeft inderdaad de consequentie dat een sloopvergunning verleend kan worden. In een beschermd gebied geldt overigens wel de voorwaarde dat een sloopvergunning pas verleend zal worden als er zicht is op een goedgekeurd bouwplan ter vervanging van het te slopen object. Bij de toetsing van een plan voor de vervangende nieuwbouw worden de toetskaders voor een belangrijk deel bepaald door de stedenbouwkundige context en de beschermde status ervan. Hoewel over smaak niet valt te twisten Wat is lelijk? is de vrees voor een lelijke plek vanwege de toepassing van een bijzonder toetsingsniveau en een gedetailleerd omschreven toetskader (de Atlas) ongegrond. Dit onderwerp geeft geen aanleiding voor wijziging van het beschermingsvoorstel. k. Het is cultuurbararisme dat de gemeente Piushove al rijp acht voor de sloop. Hopelijk ziet de gemeente af van dit desastreuze plan. beantwoording gemeente: De gemeente is geen eigenaar van Piushove en heeft derhalve geen betrokkenheid bij het initiatief voor herontwikkeling van de locatie van Piushove. Het is het recht van de eigenaar om een aanvraag om sloopvergunning in te dienen. Het is vervolgens aan de gemeente om de aanvraag aan de wettelijke voorschriften te toetsen. Behoud en hergebruik kan niet afgedwongen worden. Dit onderwerp geeft geen aanleiding voor wijziging van het beschermingsvoorstel. l. Bezwaar tegen het feit dat het pand Van Slichtenhorststraat 71 buiten de bescherming staat. Eerdere subsidieregelingen stopten bij nummer 69. beantwoording gemeente: Deze constatering is juist. De grens van het beschermde stadsbeeld Negentiende-eeuwse schil is in 1990 vastgesteld en is in de Van Slichtenhorststraat bepaald op de perceelgrens tussen de nummers 69 en 71, nummer 71 valt hierdoor net buiten het beschermde gebied. Het rijk treft momenteel voorbereidingen om de negentiende-eeuwse stadsuitleg als rijksbeschermd stadsgezicht aan te wijzen. De formele procedure zal op korte termijn starten. De begrenzing die het rijk hanteert voor het beschermde gebied wijkt ter plaatse van de Van overzicht reacties.doc

17 Notitie reacties en zienswijzen Vervolgvel 6 Slichtenhorststraat af van de gemeentelijke beschermingsgrens: de grens ligt tussen de huisnummers 73 en 75. Een vergelijkbare situatie doet zich voor bij de Javastraat. Vooruitlopend op de rijksbescherming, is de grens van het beschermde stadsbeeld Indische buurt aansluitend op de grens van de rijksbescherming voorgesteld. Hierdoor ontstaat de situatie dat de woonhuizen Van Slichtenhorststraat 71 en 73 buiten beide beschermde stadsbeelden vallen. Dit zal een tijdelijke situatie zijn omdat het voornemen bestaat de grens van het gemeentelijk beschermde stadsbeeld van de negentiende-eeuwse schil gelijk te trekken aan de begrenzing van het rijksbeschermde stadsgezicht. Hiervoor zal een apart besluitvormingstraject worden voorbereid. Dit onderwerp geeft geen aanleiding voor wijziging van het beschermingsvoorstel. m. Als het gebied beschermd moet worden, zullen ook voor de tussenliggende panden en bouwpercelen aanvullende eisen gesteld moeten worden, dat deze optimaal hersteld of herbouwd worden in een bijpassende stijl. Wanneer op niet-beschermde percelen naar willekeur gebouwd mag worden, verdwijnt geleidelijk de typerende sfeer. beantwoording gemeente: Het gehele gebied binnen de weergegeven contouren zal als beschermd stadsbeeld te boek staan. Voor de panden die niet als stadsbeeldobject zijn geselecteerd zal geen aanvullende monumentenvergunningplicht gaan gelden. Maar in het geval van bouwplannen die invloed hebben op het aanzicht van het stadsbeeld zullen bij de welstandstoets nadrukkelijk de cultuurhistorische waarden onderdeel zijn van de toetskaders. Er geldt hierbij geen verplichting om historiserend te bouwen, maar wel om aansluiting te zoeken bij de beschermde kwaliteiten van de omgeving. Dit onderwerp geeft geen aanleiding voor wijziging van het beschermingsvoorstel. 2. A. van Woerkom en M.S.C. Bakker a. In het beschermingsvoorstel wordt Piushove niet als beschermd stadsbeeldobject aangemerkt. Dit voornemen is onzorgvuldig wegens een gebrek aan deugdelijke onderzoek en het is onvoldoende gemotiveerd. beantwoording gemeente: Er heeft een uitgebreid onderzoek plaatsgevonden naar de beschermwaardigheid van de Indische buurt. De weerslag hiervan is de Atlas geworden. Het is ongebruikelijk om in een dergelijk document breeduit te beargumenteren waarom een pand niet beschermd wordt. Het accent ligt juist bij de beschermwaardige kwaliteiten. Er zijn in de Indische buurt meerdere panden niet geselecteerd als stadsbeeldobject en ook hiervoor is geen specifieke argumentatie opgenomen. Via de voorgaande zienswijzen en de beantwoording erop is inmiddels afdoende op de beschermingsvraag gereageerd. Dit onderwerp geeft geen aanleiding voor wijziging van het beschermingsvoorstel. b. Het gebied tussen de Fransestraat en Sumatraplein is stedenbouwkundig een interessant gebied met enkele grotere gebouwen zoals de Anthonius van Paduakerk en de Johannesschool. Veranderingen in de structuur zouden afbreuk doen aan het stadsbeeld. overzicht reacties.doc

18 Notitie reacties en zienswijzen Vervolgvel 7 beantwoording gemeente: Wij volstaan met een verwijzing naar het antwoord bij reactie 1.c. Het onderwerp geeft geen aanleiding voor wijziging van het beschermingsvoorstel. c. In de atlas is het gevelbeeld nabij Piushove misleidend. Het gebouw is te groot weergegeven ten opzichte van de belendingen. beantwoording gemeente: De gevelwanden in de bijlage bij de stadsbeeldatlas zijn met behulp van fotomontage samengesteld. Het kan hierdoor voorkomen dat er wat verschil in maatvoering is ontstaan. Maar de waardering voor stadsbeeld en stadsbeeldobjecten heeft op basis van meer informatie plaatsgevonden dan de gefotografeerde geveloverzichten. Dit onderwerp geeft geen aanleiding voor wijziging van het beschermingsvoorstel. d. Het ontzeggen van een beschermde status is onbegrijpelijk vanwege de expressionistische architectuur van het markante gebouw. Ook andere bouwwerken van de architect zijn inmiddels als (rijks)monument aangewezen. beantwoording gemeente: Ten aanzien van de expressionistische architectuur heeft de Commissie Beeldkwaliteit aangegeven dat Piushove niet als representatief voorbeeld voor deze stroming beschouwd kan worden. Het feit dat andere bouwwerken van de architect bescherming genieten, biedt geen rechtvaardiging voor bescherming van dit object. Elk gebouw moet op zijn eigen merites beoordeeld worden; voor Piushove is hieruit de conclusie getrokken dat het niet voor bescherming in aanmerking komt. Dit onderwerp geeft geen aanleiding voor wijziging van het beschermingsvoorstel. e. Kwaliteiten Piushove zijn te herstellen, het gebouw is niet sloopwaardig. beantwoording gemeente: Bij de beoordeling van de beschermwaardigheid van een object wordt altijd de bestaande situatie in ogenschouw genomen, niet een situatie die mogelijk kan ontstaan. Het is niet aan de gemeente om te beoordelen of een bepaald object gesloopt kan worden of dat technisch herstel nog mogelijk is. Dit onderwerp geeft geen aanleiding voor wijziging van het beschermingsvoorstel. f. Andere objecten met afwijkende architectuur komen in het voorstel wél voor individuele bescherming in aanmerking. Bijvoorbeeld Javastraat 104, kantoor woonvorm zintuiglijke gehandicapten). beantwoording gemeente: Een van de kenmerken van de Indische buurt is juist de verscheidenheid aan bouwperiodes en bouwstijlen. Het begrip afwijkende architectuur kan daarom zowel een positieve als een negatieve connotatie hebben. De objecten die een positieve bijdrage leveren aan de ruimtelijke kwaliteit van de Indische buurt zijn voor de status stadsbeeldobject geselecteerd, de panden die een indifferente waarde of zelfs een negatieve waarde vertegenwoordigen komen niet voor die status in aanmerking. Het genoemde voorbeeld Javastraat 104 is - overzicht reacties.doc

19 Notitie reacties en zienswijzen Vervolgvel 8 anders dan wordt gesuggereerd - niet geselecteerd voor individuele bescherming. De naastgelegen villa Javastraat 104a komt wél voor bescherming in aanmerking. Dit onderwerp geeft geen aanleiding voor wijziging van het beschermingsvoorstel. 3. Talis a. Het voorstel om Piushove niet individueel te beschermen is met instemming voor kennisgeving aangenomen. Verzocht wordt om op de hoogte gesteld te worden van de voortgang van de verdere procedure en van eventueel tussentijds gewijzigde inzichten ten aanzien van Piushove. beantwoording gemeente: Deze reactie vraagt niet om een nadere uiteenzetting. Dit onderwerp geeft geen aanleiding voor wijziging van het beschermingsvoorstel. 4. M.C.S.J. Straathof a. Op reactieformulier aangekruist geen bezwaar te hebben tegen de voorgenomen bescherming van de Indische buurt. Geen aanvullende opmerkingen genoteerd. beantwoording gemeente: Dit onderwerp geeft geen aanleiding voor wijziging van het beschermingsvoorstel. 5. H. van de Westelaken a. Op reactieformulier aangekruist geen bezwaar te hebben tegen de voorgenomen bescherming van de Indische buurt. Aanvullend is opgemerkt dat behoefte bestaat aan motivering van keuze een aantal woningen uit één bouwopgave niet individueel te beschermen (Atjehstraat e.o.). beantwoording gemeente: Wij volstaan met een verwijzing naar het antwoord bij reactie 1.i. Het beschermingsvoorstel is aangepast. 6. Hagemann a. Sloop van Piushove schendt het straatbeeld. Renovatie van Piushove wordt passender geacht. beantwoording gemeente: Bij het voorstel tot bescherming van de Indische buurt gaat het op objectniveau alleen om de vraag of de architectuurhistorische kwaliteiten in het belang van het stadsbeeld een individuele bescherming rechtvaardigen. Over Piushove is geconcludeerd dat dit niet het geval is. De keuze tussen renovatie of vervangende nieuwbouw is hier niet aan de orde, en bovendien heeft de gemeente daar geen zeggenschap over. Dit onderwerp geeft geen aanleiding voor wijziging van het beschermingsvoorstel. overzicht reacties.doc

20 Notitie reacties en zienswijzen Vervolgvel 9 7. C. van den Rijk a. Op reactieformulier aangekruist geen bezwaar te hebben tegen de voorgenomen bescherming van de Indische buurt. Aanvullend opgemerkt dat de voorlichtingsavond verhelderend was. genoteerd. beantwoording gemeente: Dit onderwerp geeft geen aanleiding voor wijziging van het beschermingsvoorstel. 8. Huiseigenaren vereniging Delistraat 37 t/m 83 a. Op reactieformulier aangekruist bezwaar te hebben tegen de voorgenomen bescherming van de Indische buurt omdat in Atjehstraat en Delistraat ongelijke keuzes zijn gemaakt voor bescherming als stadsbeeldobject. beantwoording gemeente: Wij volstaan met een verwijzing naar het antwoord bij reactie 1.i. Het beschermingsvoorstel is aangepast. 9. Wolters a. Op reactieformulier aangekruist geen bezwaar te hebben tegen de voorgenomen bescherming van de Indische buurt. Aanvullend genoteerd wel bezwaar te hebben tegen de sloop van het parkje zonder kennisgeving van de bestemming. beantwoording gemeente: Het is onduidelijk welk parkje bedoeld wordt. Maar er zijn geen plannen voor veranderingen van open plekken in de buurt. Dit onderwerp geeft geen aanleiding voor wijziging van het beschermingsvoorstel. 10. Kalthoff en Busink a. Op reactieformulier aangekruist geen bezwaar te hebben tegen de voorgenomen bescherming van de Indische buurt. Geen aanvullende opmerkingen genoteerd. beantwoording gemeente: Dit onderwerp geeft geen aanleiding voor wijziging van het beschermingsvoorstel. 11. A. Hasselmann a. Op reactieformulier aangekruist geen bezwaar te hebben tegen de voorgenomen bescherming van de Indische buurt. Aanvullend opgemerkt bezorgd te zijn over de plannen rond Piushove. beantwoording gemeente: De mogelijke plannen voor ontwikkeling van de locatie Piushove vallen buiten de reikwijdte van het beschermingsvoorstel. De bescherming zal bij herontwikkeling tot gevolg hebben dat overzicht reacties.doc