Handleiding bij de AFSTUDEEROPDRACHT

Transcriptie

1 Handleiding bij de AFSTUDEEROPDRACHT versie april 2014 Inhoudsopgave Inleiding 1. Wat is een goede afstudeeropdracht? 2. Hoe vind je een afstudeerbedrijf? 3. De gehele procedure 3.1 Vooraf 3.2 Het afstuderen 3.3 De afronding 4. Het afstudeerrapport 5. De afstudeerzitting 6. De beoordeling

2 Inleiding Meestal is de afstudeeropdracht het laatste onderdeel van de opleiding voor informatica. Het is een laatste krachtproef waarin de student toont een opdracht uit zijn toekomstig beroep zelfstandig te kunnen uitvoeren. De afstudeeropdracht bestaat uit een periode van ongeveer honderd werkdagen waarin de opdracht wordt uitgevoerd, een schriftelijk rapport wordt samengesteld en een mondelinge presentatie wordt verzorgd. Zowel het rapport als de presentatie dienen duidelijk inzicht te geven in hoe de opdracht is uitgevoerd en wat het resultaat is van de verrichte werkzaamheden. In de studiegids staan de voorwaarden om aan je afstudeeropdracht te beginnen. Er zijn vijf perioden in een cursusjaar waarin afstudeerzittingen gehouden worden: in het jaarrooster van het lopend studiejaar staan de data vermeld. 1. Wat is een goede afstudeeropdracht? Een goede afstudeeropdracht moet aan twee eisen voldoen: zij is van het niveau dat past bij een pas afgestudeerde HBO ingenieur; de afstudeeropdracht vormt zoveel mogelijk een afgerond geheel, waarvan verwacht kan worden dat zij in een periode van 100 werkdagen kan worden uitgevoerd. Ter toelichting het volgende. Een afstudeeropdracht verschilt van een praktijkstage. Bij een stage is het mogelijk een aantal verschillende werkzaamheden te verrichten zonder aan één duidelijk project te werken. De afstudeeropdracht kan wel een deel zijn van een groter project, maar jouw deel moet een duidelijk afgebakend geheel zijn. Als je meewerkt in een groot project van bijv. het AMC bij het bouwen van een bloeddrukmeetsysteem, dan is het prima als jouw bijdrage uit het ontwikkelen van het data acquisitiegedeelte bestaat. Dit vormt immers een duidelijk afgebakend deelproject. In dit voorbeeld zou het dus niet juist zijn als de opdracht geformuleerd zou worden als: het meewerken aan het realiseren van een bloeddrukmeetsysteem. De formulering moet duidelijk maken dat zelfstandig is gewerkt aan het afgeronde geheel van het data acquisitiesysteem. Een goede formulering zou zijn: het ontwikkelen van een data acquisitiesysteem dat onderdeel vormt van een bloeddrukmeetsysteem. Sinds een aantal jaren speelt praktijkgericht onderzoek een steeds belangrijker rol in het HBOonderwijs. Er wordt nu van alle hbo-afgestudeerden verwacht dat zij in staat zijn op systematische wijze praktijkgericht onderzoek uit te voeren. Dit moet ook blijken uit het eindwerkstuk. Dit betekent dat er ruimte moet zijn voor de student om tijdens zijn afstudeeropdracht onderzoek te doen en er verslag van te doen in zijn scriptie. Meestal kan dit in het kader van de oorspronkelijke opdracht en verrijkt het de uitkomst. 2. Hoe vind je een afstudeerbedrijf? De afstudeerder wordt geacht zelf een afstudeerbedrijf te vinden. Dit kan op dezelfde manier gaan als bij het vinden van een stage namelijk via de opdrachtendatabase. Je kunt bedrijven aanschrijven of mailen die op de opdrachtendatabase genoemd zijn, je kunt kijken in een map met beschrijvingen van afstudeeropdrachten uit het recente verleden of je kunt zelf contact opnemen met een bedrijf waarvan je denkt dat er een geschikte afstudeeropdracht is te krijgen. Gezamenlijke opdracht Indien 2 studenten samen een opdracht willen doen moet voor aanvang een gesplitste aanvraag ingediend worden waaruit heel duidelijk blijkt welke student voor wat verantwoordelijk is. Studenten 1

3 krijgen ieder een eigen afstudeerbegeleider toegewezen en houden ieder een eigen zitting, aansluitend op elkaar. Een gezamenlijke opdracht in een eigen bedrijf is niet toegestaan. Afstuderen in het buitenland Een noodzakelijke voorwaarde voor het krijgen van toestemming voor een afstudeeropdracht in het buitenland is, dat gedurende de studie de student heeft getoond zelfstandig te kunnen werken. Er moet ook voldoende garantie zijn voor een goede begeleiding vanuit het afstudeerbedrijf en een regelmatig contact met de afstudeerbegeleider. Voor afstuderen in het buitenland gelden verder dezelfde regels dan die welke gelden voor het afstuderen in Nederland. Afstuderen op de Hogeschool van Amsterdam Alhoewel dit zoveel mogelijk beperkt wordt is afstuderen op de hogeschool mogelijk. In dat geval moet je er op letten dat je zowel een bedrijfsbegeleider (docent) als een afstudeerbegeleider vindt. De twee taken die bij hen horen kunnen niet in één persoon verenigd worden. Afstuderen in een eigen bedrijf Er zijn een aantal voorwaarden waar je aan moet voldoen: de student moet beschikken over een goedgekeurd ondernemingsplan voor aanvang van de afstudeeropdracht. Dit moet worden voorgelegd aan Dick Heinhuis. Deze bepaalt of aan het gevraagde niveau wordt voldaan. Er wordt een docent aangewezen door de opleiding die de student begeleidt in de rol van bedrijfsbegeleider, in de regel Dick Heinhuis. Het mag geen opdracht zijn in samenwerking met een andere student. 3. De gehele procedure 3.1 Voor aanvang Heeft een afstudeerder een bedrijf op het oog waar hij zou willen afstuderen, dan neemt hij zelf contact op met het bedrijf. Kan hij tot overeenstemming komen, dan stelt hij samen met iemand van het bedrijf een korte omschrijving op van de afstudeeropdracht. Een en ander wordt vastgelegd op het formulier Aanmeldingsformulier Afstudeeropdracht (te downloaden van de website) dat bij de afstudeercommissie (digitaal via moet worden ingeleverd. Op dit formulier moeten naast de bedrijfsgegevens en opdrachtomschrijving een verantwoording worden geformuleerd waarop de commissie haar oordeel kan vellen om tot goedkeuring van de opdracht te komen. Je geeft ook op het formulier aan welke competenties van toepassing zijn op je afstudeeropdracht. Tevens kun je hierop aangeven wie je voorkeur heeft als afstudeerbegeleider. De commissie zal er een toewijzen als je dit niet ingevuld hebt, anders zal ze proberen met je voorkeur rekening te houden. Als er door de afstudeercommissie op grond van bovenstaande toestemming wordt verleend, lever je zo spoedig mogelijk een originele versie van het formulier voorzien van alle handtekeningen in bij het praktijkbureau. Zorg dat dit uiterlijk in week 1 van je afstudeeropdracht is geregeld. Je bent zelf verantwoordelijk hiervoor, niet je afstudeerbegeleider. 3.2 Tijdens het afstuderen De student werkt gedurende circa 20 weken (100 werkdagen) bij het afstudeerbedrijf aan zijn opdracht. Hij onderhoudt regelmatig contact met zijn begeleiders over de vorderingen. De 2

4 afstudeerbegeleider zal tijdens die periode een aantal malen contact opnemen om te zien of alles naar wens verloopt. Doen er zich echter problemen voor, dan dienen de student of de bedrijfsbegeleider zo snel mogelijk contact op te nemen met afstudeerbegeleider. Indien tijdens de afstudeeropdracht blijkt dat de omschrijving van de afstudeeropdracht bijstelling behoeft dan is het zaak die aanpassingen schriftelijk vast te leggen. Bij grote veranderingen moet de opdracht opnieuw voorgelegd worden aan de afstudeercommissie. Aanvraag afstuderen In week 15 van de afstudeeropdracht zal er een go/no go-gesprek plaatsvinden met je afstudeerbegeleider en eventueel de bedrijfsbegeleider. De basis voor dit gesprek is je concept afstudeerrapport. Circa 70% van je rapport moet daarvoor gereed zijn. Dit concept-afstudeerrapport zal door je afstudeerbegeleider ook gecheckt worden op fraude. Je afstudeerbegeleider bepaalt aan de hand van dit concept rapport en je voortgang bij het bedrijf, of je voldoende aantoonbare vorderingen maakt om deel te kunnen nemen aan de eerstvolgende periode van afstudeerzittingen Indien dit voldoende is zal het formulier Aanvragen afstudeerzitting (te downloaden van de website) ter plekke worden ingevuld. Informatie over de zittingperioden, aanvraagdeadline e.d. ontvang je per brief en van het praktijkbureau. Vuistregels en adviezen De diverse afstudeerbegeleiders met langdurige ervaring met het begeleiden hanteren graag allerlei vuistregels en verstandige tips. We geven er enkele: Deel de afstudeerperiode in drie grofweg even lange perioden in. Deel 1 gebruik je voor de voorbereiding (inwerken, literatuurstudie, bestellingen doen, enz.). In deel 2 wordt hoofdzakelijk het eigenlijke werk gedaan. Deel 3 wordt vooral besteed aan consolidatie en het rapport. Begin zo vroeg mogelijk met na te denken over de inhoud van je afstudeerrapport en houd op papier je vorderingen, je successen, tegenslagen, enz. bij in een logboek. Laat het (concept)rapport als het al wat meer vorm en omvang heeft gekregen vooral ook lezen aan iemand die geen verstand heeft van het onderwerp (familielid, vriend of vriendin). Vraag om een eerlijke reactie. Probeer wat je doet ook eens aan anderen uit te leggen voor je erover schrijft. Snapt men wel echt wat je bedoelt te zeggen? Houd een proefpresentatie en probeer je te richten tot de toehoorders die minder in het onderwerp zijn ingewijd dan jezelf of de bedrijfsbegeleider. 3.3 De afronding De afstudeeropdracht is niet voltooid zonder dat er een afstudeerrapport is ingeleverd en is verdedigd tijdens een afstudeerzitting bij de opleiding of op de werkplek. Tijdens deze zitting wordt de totale afstudeeropdracht beoordeeld. Het rapport dient tijdig (zie 4) bij alle betrokkenen ingeleverd te zijn. In de volgende paragrafen gaan we dieper in op het afstudeerrapport, de afstudeerzitting en de beoordeling. 4 Het afstudeerrapport Het schriftelijke rapport van het afstudeerwerk dient geschreven te zijn in de Nederlandse taal met goed lopende zinnen en zonder spelfouten. Moet het rapport in een andere taal geschreven worden dan kan dit alleen na overleg met de afstudeerbegeleider. Met het rapport verantwoord je je tegenover de opleiding over je werkzaamheden bij je afstudeerbedrijf. We verwachten dat in het rapport altijd een aantal onderwerpen aan de orde komen: 3

5 Gestelde leerdoelen Inventarisatie werkzaamheden Randvoorwaarden en uitgangspunten Gemaakte keuzes Methoden en technieken Verloop van de werkzaamheden Beschrijving producten Behaalde leerdoelen Reflectie op werkzaamheden Zo'n rapport, dat je in eerste instantie voor de opleiding schrijft, leent zich niet altijd voor een uitgebreide (technische) verantwoording van het product dat je over het algemeen tijdens je afstudeeropdracht maakt. Die verantwoording in de vorm van bijvoorbeeld technische documentatie, handleidingen of een onderzoeksverslag lever je op aan je bedrijf. Om ook een goed oordeel te kunnen vellen over je technisch kunnen, verwachten wij dat je deze documenten samen met je afstudeerrapport voor je afstudeerzitting inlevert. Alleen als de afstudeerbegeleider akkoord is dat (een deel van) deze documenten ontbreken kun je volstaan met je afstudeerrapport. Verdere richtlijnen over de indeling en opmaak van het afstudeerrapport vind je in het afzonderlijke document Richtlijnen Afstudeerrapport, zie DLWO / algemeen / praktijkbureau / afstuderen. Je wordt tijdens je afstudeeropdracht een aantal keer door het praktijkbureau opgeroepen voor intervisie gericht op het schrijven van je afstudeeropdracht. N.B. Het komt soms voor dat een opdrachtgever bezwaar maakt tegen het beschikbaar stellen van materiaal dat binnen de opdracht opgeleverd wordt. De opleiding behoudt zich dan het recht voor om de afstudeerzitting te annuleren. Als opleiding behoren wij immers, dat wat de student geproduceerd heeft, goed te kunnen behoordelen. Uiteraard zullen we in dit soort gevallen in alle redelijkheid opereren. Het tekenen van een non-disclosure agreement behoort daarbij tot een van de mogelijkheden. Inleveren rapport Je levert het afstudeerrapport en eventuele verdere documentatie ten minste twee weken voor de datum van de afstudeerzitting digitaal en op papier (in viervoud) in bij het praktijkbureau. Het praktijkbureau zorgt voor distributie naar afstudeerbegeleider, afstudeerassessor en indien van toepassing de extern deskundige (er is niet altijd voor iedere zitting een extern deskundige beschikbaar). Het vierde exemplaar is voor ons archief. Een vijfde exemplaar is uiteraard voor je bedrijfsbegeleider, je zorgt zelf dat hij/zij een exemplaar krijgt. Over het inleveren van de digitale versie krijg je van het praktijkbureau per meer informatie. Na aanvraag van je zitting en het inleveren van je rapport mag een afstudeerassessor of extern deskundige tot drie dagen voor de zittingsdatum aangeven dat hij het rapport van onvoldoende niveau vindt en daarmee de zitting annuleren. Tenslotte stelt de HvA het op prijs als jouw afstudeerrapport in de digitale mediatheek wordt opgenomen. Dit kan via de publicatieservice Scripties Online. Je krijgt bij de bevestiging van je afstudeerzitting hierover meer informatie. Inleveren presentatie Uiterlijk op de dag van je afstudeerzitting lever je ook je presentatie digitaal in door de presentatie te en naar praktijkbureau-informatica@hva.nl. 4

6 5 De afstudeerzitting De afstudeerzitting is bedoeld om een afsluitend evaluerend gesprek te hebben over het verrichte werk. De afstudeerder verzorgt een mondelinge presentatie waarin een overzicht wordt gegeven van het werk dat tijdens de afstudeeropdracht verricht is. In de meeste gevallen zal het een overzicht en samenvatting zijn van gedeelten uit het afstudeerrapport. Naar aanleiding van zowel de presentatie als het rapport kunnen vragen worden gesteld. Bij deze verdediging van de afstudeeropdracht zijn de volgende personen aanwezig: de afstudeerbegeleider, deze heeft je begeleid tijdens de afstudeerperiode afstudeerassessor, voorzitter van de zitting en beoordeelt je werk op grond van het afstudeerrapport en de mondelinge toelichting daarop. de bedrijfsbegeleider, deze heeft je vanuit het bedrijf begeleid en weet als beste hoe je gefunctioneerd hebt en of aan de doelstelling van de afstudeeropdracht voldaan is. een extern deskundige, deze persoon is iemand uit het bedrijfsleven die een aantal afstudeerzittingen van onze studenten bijwoont. Deze heeft het rapport gelezen en kan het werk, het rapport en de presentatie vanuit een meer objectief standpunt beoordelen en helpt ons zodoende de kwaliteit van de opleiding te bewaken. de afstudeerder, de belangrijkste persoon ben je natuurlijk zelf. Zorg ervoor dat je goed voorbereid bent en vooral dat je op tijd aanwezig bent bij de verdediging van jouw afstudeeropdracht. In overleg met de afstudeerbegeleider kunnen gasten worden uitgenodigd. Het gaat dan bijvoorbeeld om personen die nauw betrokken zijn geweest bij je studie en het afstudeerwerk (zoals je loopbaanadviseur) of die sterk in het onderwerp geïnteresseerd zijn. Meld extra gasten bij het praktijkbureau als je meer dan twee personen uitnodigt of als deze persoon ook medebeoordelaar van je afstudeeropdracht is. De afstudeerzitting zal worden opgenomen ten behoeve van archiefdoeleinden. Deze opname wordt niet gepubliceerd en is eventueel alleen beschikbaar als webcollege als je dit aangegeven hebt op het aanvraagformulier voor je afstudeerzitting. De afstudeerzitting verloopt als volgt. 1. De assessor heet iedereen welkom, legt kort de procedure van de afstudeerzitting uit en geeft vervolgens jou het woord. 2. Jij krijgt tussen de twintig en dertig minuten de tijd om een verhaal over de afstudeeropdracht te presenteren. Er is een pc met beamer in het lokaal aanwezig. Bereid je presentatie goed voor en lees de instructies voor de stagepresentatie in de stagehandleiding nog eens door op de punten waar je bij een presentatie op moet letten. Zorg er ook voor dat de presentatie gericht is op de aanwezigen die niet het hele afstudeerproces meegemaakt hebben. 3. Na je presentatie stellen de aanwezigen vragen over de inhoud van je presentatie en over de inhoud van het rapport. 4. Daarna word je verzocht het lokaal even te verlaten waarna de aanwezigen gezamenlijk je afstudeeropdracht beoordelen. 5. De assessor zal je weer binnenroepen en je de beoordeling meedelen en hierop een korte toelichting geven. 5

7 6 De beoordeling Het afstudeerwerk wordt op vier onderdelen beoordeeld: 1 Product (gemaakte product tijdens het afstuderen) 2. Proces (professionaliteit van de student tijdens het afstuderen) 3. Techniek & Methoden (toegepast in de opdracht/onderzoek) 4. Verantwoording (in schrift, beeld en mondeling) De assessor bepaalt samen met de aanwezigen de uiteindelijke beoordeling. De beoordeling van de bovengenoemde vier onderdelen vult hij in op een formulier waarop ook een (geheel) eindcijfer komt te staan. Alle onderdelen moeten met een voldoende zijn beoordeeld. Is het resultaat een 6 of meer dan ben je geslaagd voor wat betreft het onderdeel afstudeeropdracht. Heb je na je afstudeerzitting aan alle (studie)voorwaarden voldaan, dan kun je je diploma aanvragen bij de manager afstudeerfase. Bij niet slagen zijn er een aantal mogelijkheden tot herkansing; namelijk het uitvoeren van een aanvullende opdracht, het aanvullen of verbeteren van het rapport, het opnieuw houden van een presentatie of een geheel nieuwe afstudeeropdracht. Het herkansingsproduct moet altijd voorgelegd worden aan alle betrokkenen, dus ook aan de bedrijfsbegeleider en de extern deskundige. 6