Wat is Acuut Coronair Syndroom?

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Wat is Acuut Coronair Syndroom?"

Transcriptie

1 NS approval ID revision date

2 Introductie

3 Wat is Acuut Coronair Syndroom? verzamelnaam voor myocardinfarct en instabiele angor acute manifestatie van een diffuse, chronische ziekte: atherosclerose een trombus, gevormd in de coronaire arterie, is meest voorkomende oorzaak van ACS Content Coronaire arteries ACS: Acuut Coronair Syndroom

4 Hoe ontstaat ACS? coronaire atherosclerose vorming plaque plaque ruptuur of erosie vorming trombus coronaire bloedstroom vermindert/stopt ischemie Ernst en type ACS is afhankelijk van graad van occlusie ACS: Acuut Coronair Syndroom

5 3 types ACS: UA, NSTEMI, STEMI ACS Myocard infarct (MI) Onstabiele angor (UA) Non-ST segment elevation MI (NSTEMI) ST segment elevation MI (STEMI) Gedeeltelijke occlusie Volledige occlusie bloedstroom Referenties: ESC guidelines for UA/NSTEMI, Hamm C. et al, Eur Heart J 2011; 32: ; ESC guidelines for STEMI, Steg et al, Eur Heart J 2012, 33(20): ACS: Acuut Coronair Syndroom

6 Prevalentie en mortaliteit Elk jaar in België: nieuwe ACS patiënten / jaar pre-hospitale sterfte gehospitaliseerde ACS patiënten 5-jaar overleving/sterfte percentage (GRACE) 20% sterfte Belang van secundaire preventie 80% overleving Referenties: statbel.fgov.be, Fox et al. Eur Heart J 2010, 31: ACS: Acuut Coronair Syndroom

7 AGENDA 1. Op het moment van de crisis 2. Van MUG tot ziekenhuisontslag 3. Na het ziekenhuisontslag, en dan? 4. Tools en services voor ondersteuning van de patiënt

8 1. Op het moment van de crisis De eerste acties bij een ACS

9 Wat zou u doen? SCA Life simulatie ervaring prehospitaal setting

10 Prehospitaal quiz Vraag 1 Wat is bij een ACS de aanbevolen termijn om een EKG te maken? a) 10 min b) 20 min c) 30 min d) 60 min ACS: Acuut Coronair Syndroom; EKG: elekrtocardiogram

11 Prehospitaal quiz a) 10 min Eur Heart J Oct; 33(20): Referenties: Eur Heart J Oct; 33(20):

12 Prehospitaal quiz Vraag 2 Bij prehospitaal zorg voor STEMI patiënten: a) Kan fondaparinux voor angioplastiek gebruikt worden b) Wordt clopidogrel aanbevolen als P2Y 12 inhibitor c) De Is de aanbevolen aanvangsdosis aspirine aspirine bij primaire bij primaire ATL is PCI mg oraal mg oraal (bij voorkeur) (bij voorkeur) of of mg IV mg IV d) Gebeurt de toediening van anti GpIIb-IIIa systematisch STEMI: ST segment elevation myocardial infarction;

13 Prehospitaal quiz Vraag 3 Wat is juist betreffende NSTEMI? a) NSTEMI komt vaker voor dan STEMI b) NSTEMI komt meer voor bij diabetici dan STEMI c) NSTEMI komt meer voor bij patiënten met nierinsufficiëntie dan STEMI d) Alle bovenstaande beweringen

14 Prehospitaal quiz Vraag 4 Wat is juist betreffende de klinische presentatie van NSTEMI: a) NSTEMI met atypische symptomen is zeldzaam b) Verergering van de de symptomen bij bij inspanning is een is goede een indicatie goede indicatie voor de diagnose van NSTEMI c) De afwezigheid van CV risicofactoren sluit de diagnose uit NSTEMI:Non- ST segment elevation myocardial infarction; CV: cardiovasculair

15 Prehospitaal quiz Vraag 5 In geval van verdenking van NSTEMI, moet men de volgende diagnoses elimineren: a) Longembolie, spastische angina, acute myopericarditis b) Aortadissectie, gastro-oesofageale aandoeningen c) Alle bovenstaande diagnoses c) Alle bovenstaande diagnoses NSTEMI:Non- ST segment elevation myocardial infarction;

16 Prehospitaal quiz c) Alle bovenstaande diagnoses Fruergaard et al. Eur Heart J 1996; 17: Referenties: Fruergaard et al. Eur Heart J 1996; 17:

17 ACS diagnose Opname Drukkende, beklemmende pijn thv borstbeen Werk diagnose 12-lead ECG Persistente ST-verhoging Acuut Coronair Syndroom (ACS) ST/T- Abnormaliteiten Normaal of onbepaald ECG Bloed analyse Troponine stijging/daling Troponine normaal Diagnose STEMI NSTEMI onstabiele angor (UA) Acuut Myocard Infarct (AMI) Diagnose gebaseerd op ECG en cardiale merkers (troponine) Referenties: ESC guidelines for UA/NSTEMI, Hamm C. et al, Eur Heart J 2011; 32: ; ESC guidelines for STEMI, Steg et al, Eur Heart J 2012, 33(20): ; STEMI: ST segment elevation myocardial infarction; NSTEMI: Non-ST segment elevation myocardial infarction ;ACS: Acuut Coronair Syndroom; ECG: Elektrocardiogram; UA: Unstable Angina

18 Atypische symptomen symptomen bij opname welke patiënten? patiënten met bevestigd AMI Atypische Symptomen 33% Pijn thv borstbeen 67%? dyspneu gevoel van zwakte misselijkheid en/of overgeven hartkloppingen syncope hartstilstand ouderen diabetici vrouwen Onderdiagnose Onderbehandeling Toename in mortaliteit Referenties: Canto et al. JAMA 2000, 283: 3223; Anderson et al. JACC 2007, 50:e1. AMI: acuut myocardinfarct

19 Atypische symptomen Implicaties voor therapie en prognose Pijn thv borstbeen Afwezigheid pijn thv borstbeen MI diagnose bij opname 50% 22% Onderdiagnose 74% Aangepaste therapie 25% Onderbehandeling MM/PCI In-hospitaal mortaliteit 9.3% 23.3% Toename in mortaliteit Referenties: Canto et al. JAMA 2000, 283: 3223 MI: myocardinfarct; MM: medically managed; PCI: percutane coronaire interventie

20 2. Van MUG tot ziekenhuisontslag Wat gebeurt er in het ziekenhuis?

21 Drie behandelingsstrategieën Angiografie PCI CABG BMS of DES stent (Coronary Artery Bypass Graft ) Zuiver medicamenteuze aanpak bypass graft PCI: Percutane Coronaire Interventie

22 Drie behandelingsstrategieën 100% 5% 5% 17% 23% 80% 15% 15% 60% 40% 90% Drug Medicatie therapy CABG PCI / Stent / Stent 68% 62% 20% 0% STEMI NSTEMI onstabiele Unstable angina angina Source: Bevraging bij 60 interventionele & niet-interventionele cardiologen, AstraZeneca, Nov 2013 STEMI: ST segment elevation myocardial infarction; NSTEMI: Non-ST segment elevation myocardial infarction; CABG: Coronary Artery Bypass Graft; PCI: percutane coronaire interventie

23 Medicatie in het ziekenhuis SCA Life simulatie ervaring Intensive Care Unit SCA: Syndrome Coronaire Aigu

24 Aanbevolen medicatie ESC richtlijnen 1. Antitrombotische medicatie ASA: levenslang ADP-receptorblokker:12 maanden (ticagrelor, clopidogrel, prasugrel) 2. Statine 3. Bètablokker 4. ACE inhibitor/arb Duale antiplaatjestherapie (DAPT) Verschillende geneesmiddelen, aanbevolen in de ESC richtlijnen, worden meteen na een ACS opgestart Referenties: ESC guidelines for UA/NSTEMI, Hamm et al, Eur Heart J 2011, 32: ; ESC guidelines for STEMI, Steg et al, Eur Heart J 2012, 33(20): ASA: acetyl salicylic acid; ADP: adenosine diphosphate; ACE: angiotensine I converterend enzym; ARB: angiotensine II receptor blokker;

25 Duale antiplaatjestherapie Waarom DAPT? 1 Aspirine Beschadigde vaatwand Irreversibele remming van cyclo-oxygenase remming vorming tromboxaan-a2 (belangrijke agonist van plaatjesaggregatie) 1 Aspirine plaatjesactivatie 2 remming plaatjesaggregatie ADP-receptorblokker 2 ADP-receptor blokker ADP tromboxaan-a2 Trombine Clopidogrel/prasugrel/ticagrelor (BRILIQUE TM ) Binden en blokkeren de P2Y 12 ADP-receptor remming recrutering van circulerende bloedplaatjes Activatie GPIIb/IIIa plaatjesaggregatie remming plaatjesaggregatie Referenties: ESC guidelines for UA/NSTEMI, Hamm et al, Eur Heart J 2011, 32: ; ESC guidelines for STEMI, Steg et al, Eur Heart J 2012, 33(20): ADP: adenosine diphosphate

26 Clopidogrel Plavix Evidentie CURE studie Studie design N = patiënten met ACS (UA, NSTEMI) Randomisatie <24u na symptomen ACS ASA clopidogrel +ASA 3 12 maanden Resultaten Totaal aantal CV events clopidogrel +ASA vs ASA : Reductie totaal aantal CV events (-20%) (MI/beroerte/CV sterfte) Geen significante reductie aantal CV sterftes (-7%) Zonder toename van majeure levensbedreigende bloedingen Clopidogrel + ASA resulteert in 20% reductie in totaal aantal CV events in vergelijking met ASA alleen Referenties: The CURE Trial Investigators. N Engl J Med. 2001;345: NSTEMI: Non-ST segment elevation myocardial infarction; UA: Unstable Angina; ASA: acetylsalicylic acid; CV: cardiovasculair; MI: myocardinfarct

27 Ticagrelor BRILIQUE TM Evidentie PLATO studie Studie design N = patiënten met ACS (UA, NSTEMI, STEMI) Randomisatie <24u na symptomen ACS clopidogrel +ASA BRILIQUE TM +ASA 6 12 maanden Resultaten Aantal CV sterftes BRILIQUE TM +ASA clopidogrel +ASA vs : Reductie totaal aantal trombotische events (-16%) reeds in acute fase, toenemend gedurende 1 jaar Reductie aantal cardiovasculaire sterftes over 12 maanden (-21%) Zonder toename van majeure bloedingen BRILIQUE resulteert in 21% reductie in aantal CV sterftes in vergelijking met clopidogrel en is aanbevolen door de ESC richtlijnen boven clopidogrel Referenties: James S. et al, Am Heart J. 2009,157: ; Wallentin L. et al, N Engl J Med. 2009,361: ; ESC guidelines for UA/NSTEMI, Hamm et al, Eur Heart J 2011, 32: ; ESC guidelines for STEMI, Steg et al, Eur Heart J 2012, 33(20): ; STEMI: ST segment elevation myocardial infarction; NSTEMI: Non-ST segment elevation myocardial infarction; UA: Unstable Angina; ASA: acetylsalicylic acid

28 BRILIQUE TM : een brede indicatie Onafhankelijk van type ACS Onstabiele angina NSTEMI STEMI Onafhankelijk van acute behandeling PCI CABG Medicatie BRILIQUE is terugbetaald gedurende 1 jaar na het ACS voor alle ACS patiënten Cfr Brilique reimbursement request form at or Cfr or

29 Statines Glucose Waarom statine? Acetyl CoA Inhibitie HMG CoA reductase reductie cholesterolsynthese Effectiviteit bewezen in tal van grootschalige klinische studies reductie CV morbiditeit en mortaliteit Klinisch voordeel wordt bepaald door mate van LDL-C reductie LDL-C streefwaarde: < 70 mg/dl (1,8 mmol/l) HMG CoA HMG-CoA reductase Mevalonzuur Farnesyl pyrofosfaat Squaleen Cholesterol STATINES LDL IDL HDL Statines in secundaire preventie verlagen cardiovasculair risico en worden aanbevolen door ESC richtlijnen Referenties: ESC/EAS guidelines for the management of dyslipidaemias, European Heart Journal 2011, 32: ESC guidelines for UA/NSTEMI, Hamm C. et al, Eur Heart J 2011, 32: ; ESC guidelines for STEMI, Steg G. et al, Eur Heart J 2012, 33: CV: cardiovasculair ; LDL-C: Low Density Lipoprotein-Cholesterol; HMG-CoA: 3-hydroxy-3-methyl-glutaryl-CoA reductase;

30 Waarom krachtige statines na een ACS? Evidentie PROVE-IT studie Studie design N = 4162 patiënten met ACS <10 dagen Atorvastatine 80 mg Pravastatine 40 mg Totale cholesterol 240 mg/dl of < 200 mg/dl indien vooraf lipidenverlagende medicatie maanden Resultaten LDL-C levels tijdens studie Totale sterfte of majeure CV events pravastatin pravastatin vs : atorvastatin atorvastatin Grotere LDL-C% daling Reductie mortaliteit en CV events Atorvastatine verlaagt de mortaliteit na ACS in vergelijking met pravastatine Referenties: Cannon CP et al. N Engl J Med 2004;350:15 ACS: Acuut Coronair Syndroom; LDL: Low Density Lipoprotein-Cholesterol; CV: cardiovasculair

31 Statines na een ACS Crestor Studie design Evidentie LUNAR studie N = 825 patiënten met ACS (UA, NSTEMI, STEMI) Hospitalisatie <48u na ischemische symptomen LDL-C > 70 mg/dl TGs < 500 mg/dl CRESTOR CRESTOR Atorvastatine 20 mg 40 mg 80 mg 12 weken Resultaten vs : Grotere LDL-C% daling Grotere HDL-C% stijging Gemiddelde LDL-C-daling tov startwaarde (%) (gemiddelde waarde na 6 en 12 weken) CRESTOR 20 mg CRESTOR * 40 mg -46,8 Atorvastatine 80 mg -42,7 *p<0,05 vs atorvastatin 80mg CRESTOR 40 mg verlaagt effectiever LDL-cholesterol en verhoogt effectiever HDL-cholesterol in ACS patiënten in vergelijking met atorvastatine 80 mg Referenties: Pitt B. et al, Am J Cardiol 2012;109: ACS: Acuut Coronair Syndroom; LDL: Low Density Lipoprotein-Cholesterol; HDL-C: High Density Lipoprotein-Cholesterol

32 Bètablokker Waarom bètablokker? Soorten bètablokkers Bètablokkers blokkeren bètareceptoren op hartspiercellen Kort- of langwerkend ISA (intrinsieke sympathicomimetische activiteit) Inhibitie binding (nor)adrenaline aan bètareceptoren (Nor)adrenaline verhoogt activiteit van hartspiercellen, waardoor de hartslag en bloeddruk stijgt β1-selectief of niet-selectief Lipofiel of hydrofiel preventie te hoge hartslag reductie bloeddruk stabilisatie elektrische activiteit van het hart Referenties: ESC guidelines for UA/NSTEMI, Hamm C. et al, Eur Heart J 2011, 32: ; ESC guidelines for STEMI, Steg G. et al, Eur Heart J 2012, 33: :ESC Expert consensus document on β-adrenergic receptor blockers, Eur Heart J 2004, 25: CV: cardiovasculair; LV: linkerventrikel

33 Het belang van een bètablokker na ACS: Een stukje geschiedenis 1965 Inderal, de eerste grootschalig gebruikte bètablokker ICI Launch Zeneca AstraZeneca Evidentie BHAT studie Studie design N = 3837 patiënten met myocardinfarct 5-21 dagen na MI placebo Gemiddeld 25 maanden Propanolol 180 of 240 mg/dag Resultaten vs Reductie totale mortaliteit Reductie mortaliteit tgv arteriosclerotische hartaandoening De BHAT studie toonde onomstotelijk het voordeel van bètablokkers na een hartaanval aan Referenties:BHAT Research Group, JAMA 1982, 247(12): MI: myocardinfarct

34 Waarom bètablokker? Bijkomende evidentie na BHAT Verschillende grote langetermijnstudies: 20-25% verbetering overleving tov placebo reductie CV mortaliteit, plotse hartdood, re-infarct Meta-analyse (82 gerandomiseerde trials): Langetermijngebruik reduceert morbiditeit en mortaliteit na MI Klinisch voordeel aangetoond met propranolol, metoprolol, timolol, acebutolol en carvedilol Bètablokkers in secundaire preventie verlagen cardiovasculair risico en worden aanbevolen door ESC richtlijnen (indien geen contra-indicaties) Referenties: ESC guidelines for UA/NSTEMI, Hamm C. et al, Eur Heart J 2011, 32: ; ESC guidelines for STEMI, Steg G. et al, Eur Heart J 2012, 33: :ESC Expert consensus document on β-adrenergic receptor blockers, Eur Heart J 2004, 25: CV: cardiovasculair

35 ACE-inhibitor Waarom ACE inhibitor? Inhibitie angiotensine I converterend enzym (ACE) inhibitie omzetting angiotensine I tot actief angiotensine II Vermindering activiteit renine-angiotensine-aldosteronsysteem antihypertensief preventie hypertrofie hartspier preventie atherosclerose Angiotensinogeen Renin Angiotensin I ACE Angiotensin II ARB Angiotensin II type I receptor ACE inhibitor ARB (angiotensine II receptor blokker) voor patiënten die intolerant zijn voor ACE inhibitor Vasoconstrictie hypertensie Aldosteron release Vasculaire hypertrofie Atherosclerose Referenties: ACE Inhibitor Myocardial Infarction Collaborative Group, Circulation 1998,97(22):2202; ESC guidelines for STEMI, Steg G. et al, Eur Heart J 2012, 33: :ESC Expert consensus document on β-adrenergic receptor blockers, Eur Heart J 2004, 25:

36 ACE-inhibitor Evidentie Verschillende grote studies en meta-analyses: o reductie mortaliteit en risico op hartfalen bij vroegtijdige behandeling met ACE inhibitor na MI o reductie reeds op korte termijn (30 dagen) o klinisch voordeel vooral bij hoogrisicopatiënten met hartfalen, linkerventrikeldisfunctie ( 40%), diabetes, recidiefinfarct, hypertensie o slechts gering klinisch voordeel bij hoogrisicopatiënten zonder linkerventrikeldisfunctie of hartfalen (HOPE) voor-en tegenstanders langetermijnbehandeling in alle patiënten ACE inhibitors in secundaire preventie verlagen cardiovasculair risico en worden aanbevolen door ESC richtlijnen voor alle patiënten (indien geen contra-indicaties) Referenties: ACE Inhibitor Myocardial Infarction Collaborative Group, Circulation 1998,97(22):2202; ESC guidelines for STEMI, Steg G. et al, Eur Heart J 2012, 33: :ESC Expert consensus document on β-adrenergic receptor blockers, Eur Heart J 2004, 25: ACE: angiotensin converterend enzym; MI: myocardinfarct

37 3. Na het ziekenhuisontslag De rol van de huisarts in de opvolging van de ACS patiënt

38 Mortaliteit na ACS blijft hoog GRACE register ,9% 17 Totaal sterftepercentage Sterftepercentage na ziekenhuisontslag 16,5% 13% Survival paradox Ondanks nieuwe therapieën en behandelingsstrategieën is er nog ruimte voor verbetering post-acs, vooral in de chronische fase Referenties: Fox et al. Eur Heart J 2010, 31: ACS: Acuut Coronair Syndroom; STEMI: ST segment elevation myocardial infarction; NSTEMI: Non-ST segment elevation myocardial infarction; UA: Unstable Angina

39 Atherosclerose bedreigt de ACS patiënt Atherosclerose, een sluipmoordenaar Normale arterie Beginnend letsel Significante atherosclerose Volledige occlusie Atherosclerose is een sluipend ziekteproces waarbij vet, cholesterol en andere substanties worden opgehoopt aan de binnenwand van de bloedvaten

40 Atherosclerose bedreigt de ACS patiënt Atherosclerose kan verschillende organen aantasten Ischemie en herseninfarct ACS Renale ischemie Perifeer arterieel vaatlijden Atherosclerose is een diffuse, chronische ziekte, die zich acuut kan manifesteren in bijvoorbeeld ACS

41 Atherosclerose bedreigt de ACS patiënt Atherosclerose, een diffuse ziekte Vulnerabele plaques zijn vaak talrijk in de ACS patiënt Hoog risico op nieuwe CV events (stent trombose of nieuwe trombus elders) Recidiverende CV events (UK GRACE Cohort studie) meer dan 4 Culprit lesie in circumflexarterie Geülcereerde stenose in de LAD arterie, anatomisch verwijderd van de culprit occlusie Myocard infarct Revascularisatie Beroerte UA Angiografie ACS patiënt De acute behandeling van ACS geneest de coronaire atherosclerose niet. Er bestaat een hoog risico op nieuwe events. Referenties: Goldstein et al. N Eng J Med 2000, 343: ; Fox et al. Eur Heart J 2010, 31: ACS: Acuut Coronair Syndroom; CV: cardiovasculair; LAD: left anterior descending; UA: unstable angina

42 Atherosclerose bedreigt de ACS patiënt Het risico op nieuwe events vanuit onverwachte hoek PROSPECT studie: 50% van nieuwe CV events gebeurt thv non-culprit laesie Moeilijk te voorspellen adhv beeldvorming welke non-culprit laesie tot nieuw event zal leiden Cumulatieve rate van majeure CV events(%) Alle events Events gerelateerd aan de culprit laesie Events gerelateerd aan niet-culprit laesie Onbepaalde events Jaren Langetermijnbehandeling met krachtige antiplaatjesmiddelen kan trombusvorming thv non-culprit laesies die ruptureren voorkomen en kan zo het risico op nieuwe events verminderen Referenties: Stone et al. N Eng J Med 2011, 364: ACS: Acuut Coronair Syndroom; CV: cardiovasculair

43 Belang van onderhoudsbehandeling na het ACS Acute behandeling de vulnerabele plaque de vulnerabele arterie Lange termijn onderhoudsbehandeling het vulnerabele arteriële systeem Aangepaste levensstijl Langetermijn farmacologische behandeling de vulnerabele patiënt Krachtige antiplaatjesbehandeling moet worden voortgezet beyond the stent ook na de hospitaalfase en nadat de stent genezen is ook bij patiënten die geen PCI ondergingen De acute behandeling focust op de vulnerabele plaque. Langetermijnbehandeling (levensstijladviezen en farmacologische behandeling) pakt atherosclerose in zijn geheel aan om nieuwe events te voorkomen.

44 Evidentie met BRILIQUE TM gedurende 12 maanden Waarom BRILIQUE TM gedurende 12 maanden? Evidentie PLATO studie Totaal aantal CV events in acute fase (0-30 dagen) -11% Totaal aantal CV events NA acute fase ( dagen) -19% Aantal CV sterftes over 12 maanden -21% Clopidogrel Ticagrelor Clopidogrel Ticagrelor Clopidogrel Ticagrelor Verschil in effect reeds zichtbaar na 30 dagen behandeling en nam toe gedurende 12 maanden studie periode Referenties: James S. et al, Am Heart J. 2009,157: ; Wallentin L. et al, N Engl J Med. 2009,361:

45 Belang van onderhoudsbehandeling na het ACS Gecombineerde aanpak Interventies in levensstijl en controle risicofactoren Farmacologische behandeling Rookstop Controle dieet en gewicht Lichaamsbeweging Controle bloeddruk Psychosociale interventies Exercise-based rehabilitatie programma Hervatting van activiteiten

46 Belang van onderhoudsbehandeling na het ACS Gecombineerde aanpak Interventies in levensstijl en controle risicofactoren Farmacologische behandeling 1. Antitrombotische medicatie ASA: levenslang OAP:12 maanden (clopidogrel, prasugrel, ticagrelor) 2. Statine: levenslang 3. Bètablokker: levenslang Langetermijnonderhoudsbehandeling kan preventief werken en de prognose op lange termijn verbeteren ASA: acetyl salicylic acid; OAP: orale antiplaatjes

47 Therapietrouw Statine Vraag Hoelang neemt een patiënt zijn statines in de praktijk? a) Levenslang b) 1 jaar c) 2 jaren d) 3 jaren e) 4 jaren

48 Therapietrouw Statines Kans of therapietrouw in de jaren na initialisatie %persitente patiënten Aantal jaren na start behandeling Bron: EPS without over-sampling includes only new users of year 2003

49 Therapietrouw OAP (P2Y12 Inhibitor) Vraag Hoelang neemt een patiënt zijn OAP (P2Y12 inhibitor) in de praktijk? a) Minder dan 3 maanden b) 3 maanden c) 6 maanden d) 9 maanden e) 12 maanden f) Meer dan 12 maanden

50 Therapietrouw OAP (P2Y12 Inhibitor) % persistente of opnieuw geïnitieerde BRILIQUE TM patiënten % persistente of opnieuw geïnitieerde Efient patiënten 91% 95% % patiënten 82% 74% 64% 37% % patiënten 81% 70% 58% 40% Aantal maanden na start behandeling Aantal maanden na start behandeling N = 211 N = 414 Bron: IMS longitudinal treatment level data panel

51 Therapietrouw Poll Wat zou de reden kunnen zijn voor dit gebrek aan therapietrouw? a) Gebrek aan motivatie van de patiënt b) Huisartsen krijgen onvoldoende begeleiding van cardiologen over wanneer behandeling gestopt/herstart moet worden c) Cardiologen geloven niet in het belang van continu voortgezette OAP behandeling gedurende 1 jaar voor alle ACS patiënten d) Sommige bijwerkingen zijn van die aard dat de behandeling onmogelijk kan voortgezet worden (dyspneu, bloedingen) e) Andere

52 Therapietrouw Discussie Wat zijn andere mogelijke redenen voor gebrek aan therapietrouw? Wat kan er gedaan worden om therapietrouw te verbeteren?

53 Rol van de huisarts Goede instructie medicatiegebruik Levensstijladviezen Goede follow-up Een goede opvolging van de ACS patiënt resulteert in aanzienlijke daling in cardiovasculaire ziekte en sterfte. De huisarts speelt hierbij een cruciale rol.

54 4. Tools & services voor ondersteuning van de patiënt

55 Patiëntenbrochure Informatie, tips, ondersteuning

56 Patiëntenkaart Therapie opvolging

57 Levenstijl fiches 4 mapjes met fiches om uw patiënten aan te moedigen een gezonder levenstijl te hebben

58 Patiënten website Een samenwerking met de BWGCPR (Belgian Working Group on Cardiovascular Prevention and Rehabilitation)

59 Essentiële gegevens

60 Essentiële gegevens

61 Prijzen

Antistolling: Kunt u het bijhouden?

Antistolling: Kunt u het bijhouden? Antistolling: Kunt u het bijhouden? Trombocytenaggregatieremming anno 2016 Sander Damen, arts-onderzoeker cardiologie Cyril Camaro, cardioloog 27-09-2016 Inhoud Achtergrond trombocytenaggregatieremming

Nadere informatie

5-jaars Follow-up van de FAME studie

5-jaars Follow-up van de FAME studie 5-jaars Follow-up van de FAME studie WCN Congres 2015, Amsterdam 20-11-2015 Drs. L.X. van Nunen namens de FAME studiegroep Potential conflicts of interest Ik, Lokien X. van Nunen, heb GEEN conflicts of

Nadere informatie

P2Y12-remmer + salicylaat antitrombotisch OF P2Y12-remmer + cumarine/doac OF P2Y12-remmer + salicylaat antitrombotisch + cumarine/doac

P2Y12-remmer + salicylaat antitrombotisch OF P2Y12-remmer + cumarine/doac OF P2Y12-remmer + salicylaat antitrombotisch + cumarine/doac P2Y12-remmer + salicylaat antitrombotisch OF P2Y12-remmer + cumarine/doac OF P2Y12-remmer + salicylaat antitrombotisch + cumarine/doac 326, 330, 331 Deze Medisch Farmaceutische Beslisregel (MFB) is ontwikkeld

Nadere informatie

Nederlanse Samenvatting. Nederlandse Samenvatting

Nederlanse Samenvatting. Nederlandse Samenvatting Nederlandse Samenvatting 197 198 Samenvatting In het proefschrift worden diverse klinische aspecten van primaire PCI (Primaire Coronaire Interventie) voor de behandeling van een hartinfarct onderzocht.

Nadere informatie

NS approval ID 143540 revision date 03-2014. Leven na een hartaanval

NS approval ID 143540 revision date 03-2014. Leven na een hartaanval Mijn nieuwe leven! NS approval ID 143540 revision date 03-2014 Leven na een hartaanval Inhoud Inleiding.... P. 01 Het gezonde hart... P. 02 Wat is een hartaanval?... P. 02 Hoe ontstaat een hartaanval?...

Nadere informatie

Dokter op Dinsdag. Jawed Polad Interventiecardioloog Jeroen Bosch Ziekenhuis

Dokter op Dinsdag. Jawed Polad Interventiecardioloog Jeroen Bosch Ziekenhuis Dokter op Dinsdag Jawed Polad Interventiecardioloog Jeroen Bosch Ziekenhuis Het hart is voornamelijk gemaakt van speciale spier. Het hart pompt bloed in de slagaders (bloedvaten) die het bloed naar alle

Nadere informatie

Behandeling na een acuut coronair syndroom

Behandeling na een acuut coronair syndroom Behandeling na een acuut coronair syndroom Een nieuwe uitdaging in de ketenzorg CVRM Nascholing Stedelijke werkgroep Amsterdam 9 en 14 juni 2010 A.L.M. Bakx, cardioloog, BovenIJ Ziekenhuis SECUNDAIRE PREVENTIE

Nadere informatie

Cardiologie. Verder na het hartinfarct.

Cardiologie. Verder na het hartinfarct. Cardiologie Verder na het hartinfarct. Machiel van de Wetering Sylvia de Waal 18-3-2014 presentatie 1 inleiding 2 Richtlijn/protocol aan de hand van voorbeelden 3 samenvatting / discussie inleiding - Informatieoverdracht

Nadere informatie

Belangrijke Veiligheidsinformatie over EFIENT (prasugrel)

Belangrijke Veiligheidsinformatie over EFIENT (prasugrel) Belangrijke Veiligheidsinformatie over EFIENT (prasugrel) EFIENT (prasugrel) behoort tot de farmacotherapeutische groep van de bloedplaatjesaggregatieremmers (heparine niet meegerekend), een groep waaronder

Nadere informatie

24 september 2015. Van harte welkom!

24 september 2015. Van harte welkom! 24 september 2015 Van harte welkom! Programma 20.00: Welkom Wendy de Valk, verpleegkundig specialist cardiologie 20.10: Het vrouwenhart. Is er verschil tussen mannen en vrouwen? Mw. A. Lubbert-Verberkmoes,

Nadere informatie

NVVC-CONNECT. In kaart brengen van zorg voor. Nederlandse patiënt met myocardinfarct

NVVC-CONNECT. In kaart brengen van zorg voor. Nederlandse patiënt met myocardinfarct NVVC-CONNECT In kaart brengen van zorg voor Nederlandse patiënt met myocardinfarct 1 NVVC-CONNECT Behandeling myocardinfarct Kan het beter? Regionale samenwerking Kan het beter? 4 mei 2012 2 NVVC-CONNECT

Nadere informatie

Myocard infarct Diagnostiek en transmurale afspraken OLVG regio. dr. Geert-Jan Geersing Huisarts Buitenhof Prof.dr. Freek Verheugt Cardioloog OLVG

Myocard infarct Diagnostiek en transmurale afspraken OLVG regio. dr. Geert-Jan Geersing Huisarts Buitenhof Prof.dr. Freek Verheugt Cardioloog OLVG Myocard infarct Diagnostiek en transmurale afspraken OLVG regio dr. Geert-Jan Geersing Huisarts Buitenhof Prof.dr. Freek Verheugt Cardioloog OLVG Presentatie vandaag Epidemiologie myocardinfarct Diagnostiek

Nadere informatie

Prehospitale trombolyse niet langer nodig. door Marc de Leeuw - 22-02-2013

Prehospitale trombolyse niet langer nodig. door Marc de Leeuw - 22-02-2013 Prehospitale trombolyse niet langer nodig NHG-Standaard Acuut coronair syndroom herzien door Marc de Leeuw - 22-02-2013 De NHG-Standaard Acuut coronair syndroom is recent herzien. Een belangrijke wijziging

Nadere informatie

Thoracale pijn:het acute coronaire syndroom. Marielle Eefting-Koper Interventiecardioloog

Thoracale pijn:het acute coronaire syndroom. Marielle Eefting-Koper Interventiecardioloog Thoracale pijn:het acute coronaire syndroom Marielle Eefting-Koper Interventiecardioloog Indeling Cardiale oorzaken thoracale pijn Stabiele AP IAP/Acuut coronair syndroom (ACS) Pericarditis Small-vessel

Nadere informatie

Belangrijke Veiligheidsinformatie over prasugrel

Belangrijke Veiligheidsinformatie over prasugrel Belangrijke Veiligheidsinformatie over prasugrel Prasugrel behoort tot de farmacotherapeutische groep van de bloedplaatjesaggregatieremmers (heparine niet meegerekend), een groep waaronder ook clopidogrel

Nadere informatie

NS approval ID Revision date 08/2013. Leven na een hartaanval

NS approval ID Revision date 08/2013. Leven na een hartaanval Mijn nieuwe leven! NS approval ID 54908 Revision date 08/2013 Leven na een hartaanval Inhoud Inleiding.... P. 01 Het gezonde hart... P. 02 Wat is een hartaanval?... P. 02 Hoe ontstaat een hartaanval?...

Nadere informatie

Therapie Stabiel Coronairlijden

Therapie Stabiel Coronairlijden Therapie Stabiel Coronairlijden Dr. Luc Muyldermans Dr. Yves Vandekerckhove Dr. Luc Missault Dr. Daniël Dendooven Dr. Patrick Coussement Prof. Mattias Duytschaever Prof. René Tavernier Dr. Philippe Debonnaire

Nadere informatie

Nieuwe guidelines voor preventie. Cardio 2013 Johan Vaes

Nieuwe guidelines voor preventie. Cardio 2013 Johan Vaes Nieuwe guidelines voor preventie Cardio 2013 Johan Vaes Waarom is preventie nodig? CV ziekten blijven belangrijkste doodsoorzaak Zowel mannen als vrouwen Overlijden voor 75 j is ten gevolge van CV ziekten

Nadere informatie

Lipiden behandelen bij de oudere patiënt: starten, stoppen of doorgaan?

Lipiden behandelen bij de oudere patiënt: starten, stoppen of doorgaan? Lipiden behandelen bij de oudere patiënt: starten, stoppen of doorgaan? Dr. Mike Peters Internist VU medisch centrum Amsterdam mjl.peters@vumc.nl Ouderen passen niet in een richtlijn 1. Dhr S, 89 jaar,

Nadere informatie

Medicatie bij atherosclerose. Yvette Henstra Verpleegkundig Specialist Vasculaire Geneeskunde OLVG

Medicatie bij atherosclerose. Yvette Henstra Verpleegkundig Specialist Vasculaire Geneeskunde OLVG Medicatie bij atherosclerose Yvette Henstra Verpleegkundig Specialist Vasculaire Geneeskunde OLVG Wat heeft de patiënt? Cerebrovasculair lijden Perifeer arterieel vaatlijden Coronairlijden Inhoud Trombocytenaggregatieremmers

Nadere informatie

Antistolling bij cardiologische interventies

Antistolling bij cardiologische interventies Antistolling bij cardiologische interventies WES symposium 11 maart 2010 Alina Constantinescu, cardioloog in opleiding, Erasmus MC Coronaire arteriele trombus Factoren: Atherosclerotische plaque Endotheel

Nadere informatie

Cardiale medicatie. Dr Selleslagh Nov 2014 INFORMATIE VOOR PROFESSIONELEN. DEHARTKLINIEK preventie diagnose & persoonlijke opvolging

Cardiale medicatie. Dr Selleslagh Nov 2014 INFORMATIE VOOR PROFESSIONELEN. DEHARTKLINIEK preventie diagnose & persoonlijke opvolging Cardiale medicatie Dr Selleslagh Nov 2014 Anti arritmica Cordarone Tambocor/Apocard (niet bij hartfalen) Sotalex, b-blokkade, digitalis Gebruik bij VKF, VT, SVT B-blokkers Bisoprolol: Emconcor Carvedilol:

Nadere informatie

ACUTE CORONAIRE SYNDROMEN

ACUTE CORONAIRE SYNDROMEN ACUTE CORONAIRE SYNDROMEN Definitie, pathofysiologie, symptomatologie en diagnostiek Dr. Marcel Daniëls Jeroen Bosch Ziekenhuis s-hertogenbosch ACUTE CORONAIRE SYNDROMEN pathofysiologie Definitie symptomatologie

Nadere informatie

ESC GUIDELINES BEHANDELING DYSLIPIDEMIEEN

ESC GUIDELINES BEHANDELING DYSLIPIDEMIEEN ESC GUIDELINES BEHANDELING DYSLIPIDEMIEEN DR SELLESLAGH ST JOZEF ZIEKENHUIS BORNEM 20/09/2012 BRUSSEL - Het aantal patiënten dat cholesterolverlagende middelen neemt, is in vijf jaar tijd met de helft

Nadere informatie

Hartkatheterisatie, dotter of omleidingen

Hartkatheterisatie, dotter of omleidingen Van harte welkom! Hartkatheterisatie, dotter of omleidingen 20.00 Opening door Wendy de Valk 20.05 Harteraad en Hartezorg 20.15 Presentie Leo Gerhards, arts ass cardiologie 20.40 Henk Drent, ervaringsdeskundige

Nadere informatie

ACUUT CORONAIR SYNDROOM

ACUUT CORONAIR SYNDROOM ACUUT CORONAIR SYNDROOM Doelen ACS pathofysiologie begrijpen Risicofactoren voor ACS kunnen herkennen Diagnostische stappen kunnen volgen 12 februari 2015 Esther de Haan, verpleegkundig specialist cardiologie

Nadere informatie

DRUK OP DE BORST. Judith Tjin-A-Ton Kaderhuisarts HVZ

DRUK OP DE BORST. Judith Tjin-A-Ton Kaderhuisarts HVZ DRUK OP DE BORST Judith Tjin-A-Ton Kaderhuisarts HVZ Programma/onderwerpen Inventarisatie dilemma s / casuistiek aios Verschil Acuut coronair syndroom en stabiele AP Casus stabiele AP Stabiele AP: Lezen

Nadere informatie

Periprocedureel beleid antiplaatjestherapie STOP - HERSTART. Het juiste evenwicht vinden tussen bloedings- en cardiovasculair risico

Periprocedureel beleid antiplaatjestherapie STOP - HERSTART. Het juiste evenwicht vinden tussen bloedings- en cardiovasculair risico Periprocedureel beleid antiplaatjestherapie STOP - HERSTART Het juiste evenwicht vinden tussen bloedings- en cardiovasculair risico NS approval ID 938227 Revision date 12/2015 Plaatjesaggregatie versus

Nadere informatie

Casus: Mona L. 72 jaar

Casus: Mona L. 72 jaar Casus: Mona L. 72 jaar Dringende presentatie op uw raadpleging Sinds 1u aanhoudende hoogabdominale last. Dit nam opnieuw toe bij het stappen van de wagen tot aan de praktijk. Gisteren trad dezelfde klacht

Nadere informatie

Nederlandse samenvatting

Nederlandse samenvatting 198 Het eerste deel van dit proefschrift beschrijft de effectiviteit van clopidogrel en tirofiban in patiënten met een acuut hart infarct verwezen voor een spoed dotter behandeling. In hoofdstuk 1 werd

Nadere informatie

TAR s: Combinaties, Do s & Don ts

TAR s: Combinaties, Do s & Don ts TAR s: Combinaties, Do s & Don ts Congressponsoren AstraZeneca Bayer BoehringerIngelheim Pfizer/BMS Rolf Veldkamp, cardioloog Ravee Rambharose, kaderhuisarts HVZ Aris Prins, apotheker Indeling Trombocytenaggregatie

Nadere informatie

Back to lipids lange termijn effecten van sta6nes

Back to lipids lange termijn effecten van sta6nes Back to lipids lange termijn effecten van sta6nes Prof Dr Johan De Su.er Universiteit Gent AZ Maria Middelares Gent Sta:ne gebruikers in België : 2005-2015 CM rapport 2015 ZIV uitgaven voor sta:nes: 2005-2015

Nadere informatie

Inhoud. Verpleegkunde Cardiologie. Symptomen. Diagnose. Verpleegkunde Cardiologie 1. Indeling New York Heart Association (NYHA)

Inhoud. Verpleegkunde Cardiologie. Symptomen. Diagnose. Verpleegkunde Cardiologie 1. Indeling New York Heart Association (NYHA) Inhoud Verpleegkunde Cardiologie Han van der Borgh Verpleegkundige aspecten bij: Angina Pectoris Acuut coronair syndroom Prinz Metal Decompensatie cordis Cardiogene shock P.C.I./STENT/ spoed CABG in perifeer

Nadere informatie

Educatief materiaal. EFIENT (Prasugrel) Dit geneesmiddel is onderworpen aan aanvullende monitoring.

Educatief materiaal. EFIENT (Prasugrel) Dit geneesmiddel is onderworpen aan aanvullende monitoring. De Europese gezondheidsautoriteiten hebben bepaalde voorwaarden verbonden aan het in de handel brengen van het geneesmiddel EFIENT. Het verplicht plan voor risicobeperking in België, waarvan deze informatie

Nadere informatie

Een vrouw met een benauwd gevoel op de borst. Loes Klieverik, cardioloog 21 november 2018

Een vrouw met een benauwd gevoel op de borst. Loes Klieverik, cardioloog 21 november 2018 Een vrouw met een benauwd gevoel op de borst Loes Klieverik, cardioloog 21 november 2018 Disclosures spreker (potentiële) belangenverstrengeling Nothing to disclose Inleiding Weinig awareness voor vrouwen

Nadere informatie

ACUUT CORONAIR SYNDROOM. 12 februari 2015 Esther de Haan Verpleegkundig specialist cardiolgie St Antonius Ziekenhuis

ACUUT CORONAIR SYNDROOM. 12 februari 2015 Esther de Haan Verpleegkundig specialist cardiolgie St Antonius Ziekenhuis ACUUT CORONAIR SYNDROOM 12 februari 2015 Esther de Haan Verpleegkundig specialist cardiolgie St Antonius Ziekenhuis Doelen Behandeling van ACS - Medicamenteus - Invasief Complicaties Prognose 2 Behandeling:

Nadere informatie

Combinatietherapie van TARs en NOACs

Combinatietherapie van TARs en NOACs NECF nascholing 27-9-2016 Combinatietherapie van TARs en NOACs Margreet Warlé-van Herwaarden, openbaar apotheker, Groesbeek Harvey Fijn, cardioloog i.o., CWZ Inhoud Inleiding (dilemma en gevolgen combineren,

Nadere informatie

Nieuwe Richtlijn Herseninfarct en Hersenbloeding: wat verandert er in de zorg vanuit neurologisch perspectief?

Nieuwe Richtlijn Herseninfarct en Hersenbloeding: wat verandert er in de zorg vanuit neurologisch perspectief? Nieuwe Richtlijn Herseninfarct en Hersenbloeding: wat verandert er in de zorg vanuit neurologisch perspectief? Dr. R.M. van den Berg-Vos, neuroloog Vergroot endovasculaire behandeling de kans op een goed

Nadere informatie

Troponine bij ACS in 1 e en 2 e lijn. Tom van Loenhout interventiecardioloog Ede - Arnhem

Troponine bij ACS in 1 e en 2 e lijn. Tom van Loenhout interventiecardioloog Ede - Arnhem Troponine bij ACS in 1 e en 2 e lijn Tom van Loenhout interventiecardioloog Ede - Arnhem Indeling Troponinebepaling op de EHH Troponine door ambulance en huisarts: verstandig, wanneer? Moet troponinebepaling

Nadere informatie

Cardiologie De nieuwste ontwikkelingen. Dr. S.A.J. van den Broek Thoraxcentrum/Afdeling Cardiologie UMCG

Cardiologie De nieuwste ontwikkelingen. Dr. S.A.J. van den Broek Thoraxcentrum/Afdeling Cardiologie UMCG Cardiologie De nieuwste ontwikkelingen Dr. S.A.J. van den Broek Thoraxcentrum/Afdeling Cardiologie UMCG Dhr. A, 48 jaar taxichauffeur s ochtends 06.20 uur acuut pijn op de borst met een zwaar gevoel in

Nadere informatie

Basiscurus Cardiologie. Ralf PJW Vromans Cardioloog-Intensivist Maasziekenhuis Pantein

Basiscurus Cardiologie. Ralf PJW Vromans Cardioloog-Intensivist Maasziekenhuis Pantein Basiscurus Cardiologie Ralf PJW Vromans Cardioloog-Intensivist Maasziekenhuis Pantein Het hart - anatomie Het hart - anatomie Het hart - anatomie Het ECG - normaal Het P-QRS-T complex P-top: boezemdepolarisatie

Nadere informatie

Lipiden, Diabetes en Cardiovasculair Risicomanagement. 17 januari 2013, Utrecht Dr. Janneke Wittekoek, Cardioloog Stichting Actief Preventie Plan

Lipiden, Diabetes en Cardiovasculair Risicomanagement. 17 januari 2013, Utrecht Dr. Janneke Wittekoek, Cardioloog Stichting Actief Preventie Plan Lipiden, Diabetes en Cardiovasculair Risicomanagement 17 januari 2013, Utrecht Dr. Janneke Wittekoek, Cardioloog Stichting Actief Preventie Plan Vet in Historisch Perspectief simpele vetopstapelingsziekte

Nadere informatie

Statines en cardiovasculaire preventie: de 'Heart Protection Study'

Statines en cardiovasculaire preventie: de 'Heart Protection Study' Statines en cardiovasculaire preventie: de 'Heart Protection Study' Heart Protection Study Collaborative Group. MRC/BHF Heart Protection Study of cholesterol lowering with simvastatin in 20 536 high-risk

Nadere informatie

Biomedische Wetenschappen Ontstaan van Ziekten - Pathogenese. Hart- en Vaatziekten Prof. T. Gillebert (Deel 2)

Biomedische Wetenschappen Ontstaan van Ziekten - Pathogenese. Hart- en Vaatziekten Prof. T. Gillebert (Deel 2) Biomedische Wetenschappen Ontstaan van Ziekten - Pathogenese Hart- en Vaatziekten Prof. T. Gillebert (Deel 2) 1 Samenvatting 1. De belangrijkste doodsoorzaken in de Westerse wereld 2. De pathogenese van

Nadere informatie

Cerebrovasculaire aandoeningen. Patricia Halkes 19-03-2013

Cerebrovasculaire aandoeningen. Patricia Halkes 19-03-2013 Cerebrovasculaire aandoeningen Patricia Halkes 19-03-2013 Wat is een CVA? CerebroVasculair Accident CerebroVasculair Accident CerebroVasculair Accident CerebroVasculair Accident Oftewel in goed Nederlands

Nadere informatie

Triage van pijn op de borst en uitsluiten van een ACS in de ambulancezorg door middel van de HEART-score en het high sensitive Troponine T

Triage van pijn op de borst en uitsluiten van een ACS in de ambulancezorg door middel van de HEART-score en het high sensitive Troponine T Triage van pijn op de borst en uitsluiten van een ACS in de ambulancezorg door middel van de HEART-score en het high sensitive Troponine T Rudolf Tolsma Verpleegkundig specialist acute zorg Perspectief

Nadere informatie

Samenvatting en conclusies

Samenvatting en conclusies en conclusies Samenvatting De behandeling van het myocard infarct (MI) is tegenwoordig gericht op verkorting van ischemie-tijd door herstel van de coronair flow ( open arterie theorie ). Hoewel vroegtijdige

Nadere informatie

Wijzigingen in de Samenvatting van de Productkenmerken en Bijsluiter, voorgesteld door het Europees Geneesmiddelenbureau

Wijzigingen in de Samenvatting van de Productkenmerken en Bijsluiter, voorgesteld door het Europees Geneesmiddelenbureau BIJLAGE II Wijzigingen in de Samenvatting van de Productkenmerken en Bijsluiter, voorgesteld door het Europees Geneesmiddelenbureau Deze Samenvatting van de Productkenmerken en Bijsluiter zijn het resultaat

Nadere informatie

Perioperatief beleid. van patiënten behandeld met bloedverdunners

Perioperatief beleid. van patiënten behandeld met bloedverdunners Perioperatief beleid van patiënten behandeld met bloedverdunners Perioperatief beleid van patiënten behandeld met plaatjesremmers Aspirine en/of ADP receptor inhibitor (Plavix of clopidogrel, Efient of

Nadere informatie

Diabetes in ACS. Dr. M.A. Brouwer, UMC Nijmegen. No disclosures

Diabetes in ACS. Dr. M.A. Brouwer, UMC Nijmegen. No disclosures Diabetes in ACS Dr. M.A. Brouwer, UMC Nijmegen No disclosures Wat we weten van diabeten Outcome na ACS slechter dan bij niet diabeten: o Dood o Infarct o Stroke o Bloeden Korte termijn én lange termijn:

Nadere informatie

Chapter 6 Samenvatting en Conclusies

Chapter 6 Samenvatting en Conclusies Chapter 6 Chapter 6 Samenvatting en Conclusies 165 Chapter 6 Samenvatting en Conclusies De diagnose hartinfarct wordt gesteld aan de hand van klinische, elektrocardiografische en biochemische kenmerken.

Nadere informatie

Disclosure belangenverstrengeling voor de sprekers van de AZO scholingsavond

Disclosure belangenverstrengeling voor de sprekers van de AZO scholingsavond Disclosure belangenverstrengeling voor de sprekers van de AZO scholingsavond (Potentiële) belangenverstrengeling Voor bijeenkomst mogelijk relevante relaties met bedrijven Geen Geen Sponsoring of onderzoeksgeld

Nadere informatie

CARDIOVASCULAIR RISICO MANAGEMENT BIJ DEMENTIE

CARDIOVASCULAIR RISICO MANAGEMENT BIJ DEMENTIE CARDIOVASCULAIR RISICO MANAGEMENT BIJ DEMENTIE PROF DR MAJON MULLER INTERNIST OUDERENGENEESKUNDE DISCLOSURE POTENTIAL CONFLICTS OF INTEREST GEEN POTENTIËLE BELANGENVERSTRENGELING 1 Myocard Infarct Hart

Nadere informatie

Hoofdstuk 2: Preprocedurele serum waarden van acute-fase reagentia en de prognose na percutane coronaire interventie

Hoofdstuk 2: Preprocedurele serum waarden van acute-fase reagentia en de prognose na percutane coronaire interventie Samenvatting 111 CHAPTER 10 Ondanks verbeteringen in de techniek van percutane coronaire interventie (PCI), blijft restenose een belangrijk probleem. De reactie van de vaatwand op beschadiging speelt een

Nadere informatie

13/07/2018. Myocardinfarct. in house mortaliteit 4 12% 1 jaar mortaliteit 10% Pagina 3. Voorstelling nieuwe huisstijl SEZZ

13/07/2018. Myocardinfarct. in house mortaliteit 4 12% 1 jaar mortaliteit 10% Pagina 3. Voorstelling nieuwe huisstijl SEZZ Myocardinfarct in house mortaliteit 4 12% 1 jaar mortaliteit 10% Pagina 3 Woman paradox Presentatie AMI leeftijd 7 10 jaar later dan mannen Hoofdoorzaak sterfte bij vrouwen Atypische klachten Latere presentatie

Nadere informatie

Bloedingen onder antitrombotische medicatie

Bloedingen onder antitrombotische medicatie Bloedingen onder antitrombotische medicatie Timing van herstarten Marieke Gimbel, arts-onderzoeker cardiologie 06-11-2018 Disclosure belangen spreker Marieke Gimbel - St. Antonius ziekenhuis Geen (potentiële)

Nadere informatie

Aanpak acuut coronair syndroom

Aanpak acuut coronair syndroom Aanpak acuut coronair syndroom Els Vandecasteele 07 mei 2015 Zaventem Acuut coronair syndroom 1. Anatomie van het hart 2. Atheromatose 3. Ischemisch hartlijden 4. Acuut Coronair Syndroom (ACS) 4.1 STEMI

Nadere informatie

Symptom onset and treatment in acute myocardial infarction Mahmoud, Karim

Symptom onset and treatment in acute myocardial infarction Mahmoud, Karim Symptom onset and treatment in acute myocardial infarction Mahmoud, Karim IMPORTANT NOTE: You are advised to consult the publisher's version (publisher's PDF) if you wish to cite from it. Please check

Nadere informatie

Cardiovasculaire medicatie: gezondheidswinst versus valrisico

Cardiovasculaire medicatie: gezondheidswinst versus valrisico Cardiovasculaire medicatie: gezondheidswinst versus valrisico Geeske Peeters Susan Tett Samantha Hollingworth Danijela Gnijdic Sarah Hilmer Annette Dobson Ruth Hubbard Richtlijn Acuut Coronair Syndroom

Nadere informatie

Nederlandse Samenvatting

Nederlandse Samenvatting Nederlandse Samenvatting 100 In dit proefschrift worden diverse klinische en angiografische aspecten belicht die invloed hebben op de prognose en het klinische beloop van patienten, die zich presenteren

Nadere informatie

Nederlandse samenvatting

Nederlandse samenvatting Dit proefschrift richt zich op statinetherapie in type 2 diabetespatiënten; hiervan zijn verschillende aspecten onderzocht. In Deel I worden de effecten van statines op LDLcholesterol en cardiovasculaire

Nadere informatie

Quiz. Hart en Vrouw. Doel. Opzet. Juist / Onjuist? Onjuist Hart en vaatziekten als doodsoorzaak. Het herkennen van sekseverschillen in risicofactoren

Quiz. Hart en Vrouw. Doel. Opzet. Juist / Onjuist? Onjuist Hart en vaatziekten als doodsoorzaak. Het herkennen van sekseverschillen in risicofactoren Disclosure belangen spreker (potentiële) belangenverstrengeling Zie hieronder > geen Voor bijeenkomst mogelijk relevante relaties met bedrijven Bedrijfsnamen Sponsoring Sanofi Geen Takeda Nederland BV

Nadere informatie

Uw brief van Uw kenmerk Datum 15 september 2006 GMT/VDG maart 2007

Uw brief van Uw kenmerk Datum 15 september 2006 GMT/VDG maart 2007 Aan de Minister van Volksgezondheid, Welzijn en Sport Postbus 20350 2500 EJ 'S-GRAVENHAGE Uw brief van Uw kenmerk Datum 15 september 2006 GMT/VDG 2713003 26 maart 2007 Ons kenmerk Behandeld door Doorkiesnummer

Nadere informatie

Korte casus II Prof. dr. S. Droogmans EBM II 2014-2015. Julia Schwarze & Nathan Bormans Tutor: Chelsey Plas Prof. dr. N. Pouliart. 12/3/14 pag.

Korte casus II Prof. dr. S. Droogmans EBM II 2014-2015. Julia Schwarze & Nathan Bormans Tutor: Chelsey Plas Prof. dr. N. Pouliart. 12/3/14 pag. Korte casus II Prof. dr. S. Droogmans EBM II 2014-2015 Julia Schwarze & Nathan Bormans Tutor: Chelsey Plas Prof. dr. N. Pouliart 12/3/14 pag. 2 Inhoudstafel Casus Probleemlijst Differentiaaldiagnoses Acuut

Nadere informatie

CVRM kwetsbare ouderen. Rotterdam maart 2015 AJ Arends, klinisch geriater en klinisch farmacoloog io

CVRM kwetsbare ouderen. Rotterdam maart 2015 AJ Arends, klinisch geriater en klinisch farmacoloog io CVRM kwetsbare ouderen Rotterdam maart 2015 AJ Arends, klinisch geriater en klinisch farmacoloog io Disclosure belangen spreker (potentiële) belangenverstrengeling Voor bijeenkomst mogelijk relevante relaties

Nadere informatie

Het Acuut Coronair Syndroom

Het Acuut Coronair Syndroom Het Acuut Coronair Syndroom Voorwoord U heeft onlangs een hartaanval gehad. Deze is al dan niet vooraf gegaan aan voortekenen, maar de kans dat u panikeerde is groot. Om u bewust te maken over de pathologie

Nadere informatie

: klopt het? Take home messages. Vice versa 13 november 2018

: klopt het? Take home messages. Vice versa 13 november 2018 Take home messages Vice versa 13 november 2018 : klopt het? Met medewerking van: cardiologen Edwin Melker, Jutta Schreuder en Renee van den Brink internist Sanne van Wissen Hartrevalidatie Hartrevalidatie

Nadere informatie

Bijlage III Wijzigingen van de samenvattingen van productkenmerken en bijsluiters.

Bijlage III Wijzigingen van de samenvattingen van productkenmerken en bijsluiters. Bijlage III Wijzigingen van de samenvattingen van productkenmerken en bijsluiters. Opmerking: deze wijzigingen van de samenvatting van de productkenmerken en de bijsluiter waren geldig ten tijde van het

Nadere informatie

Workshop voor apothekers en huisartsen. Altijd een statine bij hart- en. t Voorbeeld

Workshop voor apothekers en huisartsen. Altijd een statine bij hart- en. t Voorbeeld Workshop voor apothekers en huisartsen Altijd een statine bij hart- en vaatziekten en type-2-diabetes? t Voorbeeld Programma Maken van de ingangstoets Bespreking leerdoelen en inleiding Presentatie ti

Nadere informatie

Appendix 2. Nederlandse samenvatting. Jeroen Slikkerveer

Appendix 2. Nederlandse samenvatting. Jeroen Slikkerveer Appendix 2 Nederlandse samenvatting Jeroen Slikkerveer Appendix 2 In de afgelopen tientallen jaren heeft de echo zich ontwikkeld tot een ruim beschikbaar en makkelijk toepasbaar diagnosticum voor de dagelijkse

Nadere informatie

Dr. Bart Oris h.-hartziekenhuis Lier

Dr. Bart Oris h.-hartziekenhuis Lier De klassieke voorstelling van de stollingscascade met een intrinsieke en extrinsieke arm strookt niet met de in vivo stolling Essentieel bij een normale stolling is de aanwezigheid van de fosfolipidenmembraan

Nadere informatie

GIDS VOOR FAMILIALE HYPERCHOLESTEROLEMIE (FH) VOOR DE PATIËNT. Heterozygote familiale hypercholesterolemie - voorbeeld van een stamboom

GIDS VOOR FAMILIALE HYPERCHOLESTEROLEMIE (FH) VOOR DE PATIËNT. Heterozygote familiale hypercholesterolemie - voorbeeld van een stamboom GIDS VOOR FAMILIALE HYPERCHOLESTEROLEMIE (FH) VOOR DE PATIËNT Heterozygote familiale hypercholesterolemie - voorbeeld van een stamboom INHOUD DEEL 1: WAT IS FH? 2 DEEL 2: FH DIAGNOSTICEREN 7 DEEL 3: FH

Nadere informatie

Rivaroxaban toevoegen aan aspirine bij zogezegde secundaire cardiovasculaire preventie?

Rivaroxaban toevoegen aan aspirine bij zogezegde secundaire cardiovasculaire preventie? Rivaroxaban toevoegen aan aspirine bij zogezegde secundaire cardiovasculaire preventie? Eikelboom JW, Connolly SJ, Bosch J, et al; COMPASS Investigators. Rivaroxaban with or without aspirin in stable cardiovascular

Nadere informatie

Overgebleven risico op hart-en vaatziekten in patiënten met Familiaire Hypercholesterolemia, wat nu?

Overgebleven risico op hart-en vaatziekten in patiënten met Familiaire Hypercholesterolemia, wat nu? Overgebleven risico op hart-en vaatziekten in patiënten met Familiaire Hypercholesterolemia, wat nu? Annette Galema-Boers, MANP 24-11-2017 Clinic for dyslipidemias and inherited cardiovascular diseases

Nadere informatie

Gender differences in heart disease. Dr Danny Schoors

Gender differences in heart disease. Dr Danny Schoors Gender differences in heart disease Dr Danny Schoors Women are meant to be loved, not to be understood Oscar Wilde (1854-1900) 2 05/01/16 Inleiding Cardiovasculaire ziekte 7 tot 10 jaar later dan bij mannen

Nadere informatie

Chapter 8. Samenvatting en conclusie

Chapter 8. Samenvatting en conclusie Chapter 8 Samenvatting en conclusie 110 Doel van het promotieonderzoek was (1) evaluatie van het resultaat van vroege abciximab toediening vóór primaire percutane coronaire interventie (PPCI) in patiënten

Nadere informatie

I n d i c at i e s C A B G e n P C I

I n d i c at i e s C A B G e n P C I r I C H T L I J N I n d i c at i e s C A B G e n P C I Nederlandse Vereniging voor Thoraxchirurgie Mercatorlaan 1200 3528 BL Utrecht The Netherlands Telefoon: 31 (0)30 282 31 75 Fax: 31 (0)30 282 31 76

Nadere informatie

Het pretransplant bilan

Het pretransplant bilan Het pretransplant bilan Evolutie gemiddelde leeftijd van de receptoren 60 55 Jaren 50 45 40 35 30 '85 '86 '87 '88 '89 '90 '91 '92 '93 '94 '95 '96 '97 '98 '99 '00 '01 '02 '03 '04 '05 '06 '07 '08 '09 '10

Nadere informatie

Pre-hospital chest pain triage by paramedics using the HEART score (1 x hs-ctnt).

Pre-hospital chest pain triage by paramedics using the HEART score (1 x hs-ctnt). Pre-hospital chest pain triage by paramedics using the HEART score (1 x hs-ctnt). D. Ali, MJ. Fokkert, RJ. Slingerland, R. Tolsma, A. Mosterd, M. Ishak, F. Van Eenennaam, K. Bruheim, J.M. ten Berg, A.

Nadere informatie

KGBN. Zin en onzin van statines bij de hoogbejaarde patiënt. De neuroloog & statines.

KGBN. Zin en onzin van statines bij de hoogbejaarde patiënt. De neuroloog & statines. KGBN Zin en onzin van statines bij de hoogbejaarde patiënt. De neuroloog & statines. A/ ISCHEMIC STROKE / TIA & geen CHD : Heart Protection Study : Subgroep stroke antec. gerandomiseerd naar simvastatine

Nadere informatie

Definitie van infarct. Klinische diagnose. Uitgebreidheid van necrose bepaalt de onmiddellijke en laattijdige prognose!

Definitie van infarct. Klinische diagnose. Uitgebreidheid van necrose bepaalt de onmiddellijke en laattijdige prognose! Acuut Myocardinfarct I Dieter Nuyens Cardiologie Definitie van infarct Klinische diagnose Anamnese Cardiale enzymes ECG veranderingen Uitgebreidheid van necrose bepaalt de onmiddellijke en laattijdige

Nadere informatie

Onderzoeksagenda Huisartsgeneeskunde 1

Onderzoeksagenda Huisartsgeneeskunde 1 1 Diagnostische waarde van troponinebepaling in de huisartsenpraktijk Troponine T en I hebben als unieke eigenschap dat ze hartspecifiek zijn en hun rol in de diagnose van een acuut myocardinfarct is daarmee

Nadere informatie

Samen zorgen. Samen zorgen wij voor de beste zorg bij een acuut hartinfarct

Samen zorgen. Samen zorgen wij voor de beste zorg bij een acuut hartinfarct Samen zorgen Samen zorgen wij voor de beste zorg bij een acuut hartinfarct Goof Zonneveld, huisarts in Sint Pancras en kaderhuisarts HVZ Secundaire preventie Verbinding tussen 2 e en 1 e lijn NVVC-Connect

Nadere informatie

Dia 1 Lipiden, Diabetes en Cardiovasculair Risicomanagement. Dia 2. Dia 3. Vet in Historisch Perspectief. simpele vetopstapelingsziekte

Dia 1 Lipiden, Diabetes en Cardiovasculair Risicomanagement. Dia 2. Dia 3. Vet in Historisch Perspectief. simpele vetopstapelingsziekte Dia 1 Lipiden, Diabetes en Cardiovasculair Risicomanagement 17 januari 2013, Utrecht Dr. Janneke Wittekoek, Cardioloog Stichting Actief Preventie Plan Dia 2 Vet in Historisch Perspectief simpele vetopstapelingsziekte

Nadere informatie

Praktische aspecten van de nieuwe bloedverdunners. Cardio december 2012

Praktische aspecten van de nieuwe bloedverdunners. Cardio december 2012 Praktische aspecten van de nieuwe bloedverdunners Cardio 2013 1 december 2012 Inhoud Nieuwe orale anticoagulantia () bij VKF Dabigatran 2012 Rivaroxaban 2012 Nieuwe plaatjes anti-aggregantia bij ACS Prasugrel

Nadere informatie

Coronairlijden Regionale Transmurale Afspraak Zuidoost Brabant

Coronairlijden Regionale Transmurale Afspraak Zuidoost Brabant Coronairlijden Regionale Transmurale Afspraak Zuidoost Brabant Doelstellingen Afstemming rondom diagnostiek, (medicamenteuze) behandeling, consultatie/verwijzing en berichtgeving rondom patiënten met coronairlijden

Nadere informatie

Behandeling van hypertensie

Behandeling van hypertensie NECF onderwijsbijeenkomst 19 juni 2014 Farmacotherapie bij 80+ers: Waar zijn we eigenlijk mee bezig? Behandeling van hypertensie Evelien Lutke Schipholt, apotheker externe instellingen, CWZ Gerard Rongen,

Nadere informatie

Doc.Ref.: CMDh/PhVWP/042/2012 January 2012 SUMMARY OF PRODUCT CHARACTERISTICS. New Class Warnings

Doc.Ref.: CMDh/PhVWP/042/2012 January 2012 SUMMARY OF PRODUCT CHARACTERISTICS. New Class Warnings HMG-CoA Reductase Inhibitors and safety the risk of new onset diabetes/impaired glucose metabolism Final SmPC and PL wording agreed by PhVWP December 2011 Doc.Ref.: CMDh/PhVWP/042/2012 January 2012 SUMMARY

Nadere informatie

casus presentatie Rob Roudijk, Keuzecoschap intensive care 12-1-2015

casus presentatie Rob Roudijk, Keuzecoschap intensive care 12-1-2015 Ventrikel septum ruptuur casus presentatie Rob Roudijk, Keuzecoschap intensive care 12-1-2015 Casus 70 jarige man RVO: post operatief na VSR correctie en triscuspidalisplastiek Dyspneu verdenking pneumonie,

Nadere informatie

CVRM addendum (kwetsbare) ouderen

CVRM addendum (kwetsbare) ouderen CVRM addendum (kwetsbare) ouderen Prof. Dr. Majon Muller Internist-OUDGNK Hoofd sectie OUDGNK Disclosure belangen spreker (potentiële) belangenverstrengeling Voor bijeenkomst mogelijk relevante relaties

Nadere informatie

Zorgpad Atriumfibrilleren (AF)

Zorgpad Atriumfibrilleren (AF) Zorgpad Atriumfibrilleren (AF) Highlights Ziekenhuizen 2017 Hans Ros, ziekenhuisapotheker Inhoud Wat is AF? Hoe ontstaat een CVA (beroerte)? Behandeling AF: 4 peilers Orale antistolling 1 2016 ESC Guidelines

Nadere informatie

Factsheets indicatoren Acute Coronaire Syndromen

Factsheets indicatoren Acute Coronaire Syndromen aan Factsheets indicatoren Acute Coronaire Syndromen Publicatienummer: 2010.1500 (Kijk op www.vmszorg.nl voor updates) Versiebeheer Wijzigingen 2010.1500 (apr 2010) Eerste versie Structuurindicatoren Structuurindicatoren

Nadere informatie

Doel behandeling bij DM: verhinderen/vertragen complicaties. Haffner, NEJM 1998 UKPDS. T2DM, HbA1c, en HVZ 12-7-2011

Doel behandeling bij DM: verhinderen/vertragen complicaties. Haffner, NEJM 1998 UKPDS. T2DM, HbA1c, en HVZ 12-7-2011 Doel behandeling bij DM: verhinderen/vertragen complicaties Haffner, NEJM 998 microvasculaire afwijkingen nefropathie retinopathie neuropathie macrovasculaire afwijkingen coronaire hartziekten cerebrovasculaire

Nadere informatie

Hartfalen. Manon van der Meer AIOS cardiologie

Hartfalen. Manon van der Meer AIOS cardiologie Hartfalen Manon van der Meer AIOS cardiologie Disclosure belangen spreker (potentiële) belangenverstrengeling Voor bijeenkomst mogelijk relevante relaties met bedrijven Sponsoring of onderzoeksgeld Honorarium

Nadere informatie

Monitoring antiplatelet therapy in patients undergoing percutaneous coronary intervention. Nicoline J Breet

Monitoring antiplatelet therapy in patients undergoing percutaneous coronary intervention. Nicoline J Breet Monitoring antiplatelet therapy in patients undergoing percutaneous coronary intervention Nicoline J Breet Pijn op de borst Man, 62 jaar oud Geen cardiovasculaire ziekten Risicofactoren hart- en vaatziekten

Nadere informatie

Een gezonder leven met een lager cholesterol. Voorlichtingsmateriaal ten behoeve van patiënten met een verhoogd cholesterol

Een gezonder leven met een lager cholesterol. Voorlichtingsmateriaal ten behoeve van patiënten met een verhoogd cholesterol Een gezonder leven met een lager cholesterol Voorlichtingsmateriaal ten behoeve van patiënten met een verhoogd cholesterol Een gezonder leven met een lager cholesterol Voorlichtingsmateriaal ten behoeve

Nadere informatie

Ch apter 9. Samenvatting, conclusies en toekomstperspectief

Ch apter 9. Samenvatting, conclusies en toekomstperspectief Ch apter 9 Samenvatting, conclusies en toekomstperspectief Samenvatting, conclusies en toekomstperspectief 197 SAMENVATTING, CONCLUSIES EN TOEKOMSTPERSPECTIEF Het doel van dit proefschrift is om te evalueren

Nadere informatie

TIA/ herseninfarct van spoed- naar ketenzorg

TIA/ herseninfarct van spoed- naar ketenzorg TIA/ herseninfarct van spoed- naar ketenzorg neurologie Folkert Hoekstra, huisarts Renske van den Berg-Vos, neuroloog ACUTE FASE stroke ketenzorg START CHRONISCHE FASE 3 NHG standaard beroerte nieuwe standaard

Nadere informatie

Treatment strategies and risk stratification in non ST elevation acute coronary syndromes Windhausen, A.

Treatment strategies and risk stratification in non ST elevation acute coronary syndromes Windhausen, A. UvA-DARE (Digital Academic Repository) Treatment strategies and risk stratification in non ST elevation acute coronary syndromes Windhausen, A. Link to publication Citation for published version (APA):

Nadere informatie

Treatment strategies and risk stratification in acute coronary syndromes Damman, P.

Treatment strategies and risk stratification in acute coronary syndromes Damman, P. UvA-DARE (Digital Academic Repository) Treatment strategies and risk stratification in acute coronary syndromes Damman, P. Link to publication Citation for published version (APA): Damman, P. (2013). Treatment

Nadere informatie