De internationale concurrentiekracht van. regio s in Europa. Frank van Oort Arjen Ruijs
|
|
|
- Theophiel de Lange
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 De internationale concurrentiekracht van Nederlandse sectoren en regio s in Europa Mark Thissen Frank van Oort Arjen Ruijs Dario Diadato
2 Aanleiding Aanleiding De internationale concurrentiekracht van Nederland is belangrijk voor de Nederlandse economie en welvaart. Economisch en regionaal beleid heeft behoefte aan inzicht in regionale factoren die effectief kunnen zijn voor de versterking van de concurrentiekracht. Systematisch informatie over regionale concurrentie binnen sectoren voor heel Europa ontbreekt tot nu toe. Het is daardoor niet duidelijk met welke andere regio s het Nederlandse regionale bedrijfsleven concurreert, en welke regionale factoren hierbij van belang zijn. Onderzoeksvraag Met bedrijven uit welke regio's concurreert het Nederlandse bedrijfsleven en wat is het belang van regionale factoren voor de internationale concurrentiekracht van Nederlandse sectoren in Europa?
3 The regional competitiveness debate Porter (1995,2000) Krugman (1996) Storper (1997) Glaeser (2001) Camagni (2002) European Union (2004) Kitson et al (2004) Gardiner (2004) Bristow (2005) Huggins (2010) ECI (2010) 3
4 Policy background: EU Cohesion policy Lisbon and Gothenburg Agenda s EU2020 Worldbank report: Agglomeration matters Barca report: Agglomeration forces matter, But unused factors lead to short run inefficiencies Place-based development strategies Can we use Benchmark studies to improve regions, being agglomerations or economic periphery? Can we use it to improve cohesion policy? 4
5 Competitiveness and benchmarking: Ranking of regions according to Typical factors that are assumed to have an effect on the competitiveness of regions Compare all possible regions Problems: What is competitiveness? What regions do you compare and why them? Regions are presented as independent points. The score of Is Amsterdam this absence in international of spatial benchmark effects conform studies: a measure for competitiveness? How should the different factors be evaluated (weighted)? 5
6 Hoofdconclusies Regio's zijn essentieel voor de internationale concurrentiekracht van economisch sterke sectoren want: a) Deze sterke sectoren zijn in het bijzonder geconcentreerd in de twee mainports, de brainport en de greenports b) Iedere sector heeft andere regionale concurrenten binnen Europa. Zo concurreert de landbouw in zuid-holland met regio s in Denemarken, en de financiële dienstverlening in Amsterdam met Parijs, Londen en Frankfurt. c) Voor iedere regio en sector zijn andere regionale factoren van belang. Zo zijn voor de hoogwaardige technologische industrie uit Noord-Brabant investeringen in private kennis (R&D investeringen en patenten van bedrijven) van groot belang. Voor de financiële dienstverlening in Amsterdam zijn buitenlandse investeringen (FDI) van groot belang. 6
7 Wat is concurrentie? Concurrentie wordt bepaald door de overlap in afzetmarkten belangrijkste exportgebied Amsterdam belangrijkste exportgebied Parijs belangrijkste exportgebied Wenen Amsterdam en Parijs zijn concurrenten want zij hebben een grote overlap in hun afzetmarkten. Amsterdam en Wenen zijn geen concurrenten want zij hebben nauwelijks overlap in hun afzetmarkten 7
8 Nieuwe data, methoden en inzichten Er is een dataset opgebouwd voor handelsstromen tussen Europese regio's en van deze regio's met de rest van de wereld (jaar 2000). Hierdoor is het mogelijk de concurrentie tussen regio's met behulp van de gepresenteerde methode te bepalen. De benchmarking van de Europese regio's maakt gebruik van de meest recente gegevens voor de verschillende indicatoren. 8
9 Gecombineerde gegevens ter bepaling van handelsoverlap en concurrentie Handel in Europa (PBL) 256 nuts2 regio s in Europa, 59 sectoren en 59 product groepen (inclusief diensten) Handel tussen alle regios en met 20 clusters van landen buiten (totale Europese Export+Import) Bronnen Eurostat aanbod en gebruiks Tabellen (EU25 geen Cyprus, met Noorwegen; jaar 2000) Feenstra consistente internationale handels data (2000) Cambridge Econometrics regionaal economische data Vrachtvervoerdata nuts3 niveau (ministerie I&M) Luchtvaart t ticket t informatie (MIDT; herkomst bestemming) Eurostat & Espon regional indicators (nodig voor benchmarking: meest recent)
10 Keuze van de case studies De onderzoeksvraag is uitgewerkt voor drie sector-regio combinaties. Deze zijn gekozen op basis van hun grote nationale en internationale economische belang (bepaald op basis van hun dominante internationale marktpositie ten opzichte van andere Europese regio's) en de recente beleidsaandacht 1. De zakelijk en financiële dienstverlening in Noord-Holland 2. De hoogwaardige technologische industrie in Noord-Brabant 3. De landbouw in Zuid-Holland De regio's Frankfurt, Parijs en Milaan zijn gekozen als belangrijke export markten voor financieel en zakelijke diensten, Nederlandse landbouw producten en hoogwaardig technologische producten 10
11 Trade & Competition: The Randstad and Paris Revealed Competition: Exports of Amsterdam and Paris Agglomerations & short distance 11
12 Per sector andere Europese regionale concurrenten I Zakelijk & Financiële dienstverlening in Noord-Holland 1 Belangrijk >150 Onbelangrijk Top-10 belangrijkste concurrenten: 1. Dublin 2. Parijs 3. Outer London 4. Inner London 5. Luxemburg 6. Stockholm 7. Antwerpen 8. Frankfurt 9. Surrey - Sussex 10.Madrid 12
13 Per sector andere Europese regionale concurrenten II Hoogwaardig technologische industrie in Noord-Brabant 1-10 Belangrijk Onbelangrijk >150 geen gegevens g Top-10 belangrijkste concurrenten: 1. Parijs 2. Milan 3. Dublin 4. Düsseldorf 5. Stuttgart 6. Antwerpen 7. Lyon 8. Dortmund 9. Köln 10.München 13
14 Per sector andere Europese regionale concurrenten III Landbouw in Zuid-Holland 1-10 Belangrijk Onbelangrijk >150 geen gegevens g Top-10 belangrijkste concurrenten: 1. Vest for Storebaelt (Denemarken) 2. Milaan 3. Andalusië 4. Düsseldorf 5. Stuttgart 6. Weser Ems 7. Parijs 8. Schleswig Holstein 9. Köln 10.Dortmund 14
15 Concurrenten en belangrijke factoren voor de concurrentiekracht Belangrijkste concurrenten verschillen per sector en per regio 1. Van concurrenten kunnen wij leren waar zij goed in zijn: a. Wat is belangrijk voor deze sectoren en markten waarop bedrijven uit de eigen regio concurreren? b. Hoe kunnen we bedrijvigheid i id in de eigen regio faciliteren zodat zij beter kunnen functioneren? 2. Concurrenten geven informatie over investeringsagenda s: a. In hoeverre e e kunnen verschillen e in concurrentiekracht cu e t samenhangen a met regionale factoren of investeringen die in onze regio s achterblijven? 15
16 Per regio andere factoren van belang Benchmarking: a. Op welke regionale factoren scoren onze belangrijkste concurrenten goed? b. Hoe scoren de Nederlandse regio's op deze factoren t.o.v. de belangrijkste concurrenten? Let op: dit verschilt per sector en per regio! Aanname: als alle concurrenten goed presteren op een regionale factor, dan is dat een belangrijke factor voor de betreffende sector. Aanpak 1. Bepaal uit 15 samengestelde indicatoren de Top 10 van regionale factoren die kunnen bijdragen aan de concurrentiepositie a. Top 5 belangrijk b wellicht belangrijk c niet belangrijk (niet weergegeven) 2. Iedere indicator score voor elke sector en voor elke regio wordt weergegeven ten opzichte van de score van de concurrenten van deze sector en deze regio. De gemiddelde score van de concurrenten is gelijk aan 1 16
17 Toelichting: Samengestelde factoren De gebruikte factoren zijn gebaseerd op het conceptuele kader (de piramide op de volgende pagina), de European Competitiveness Index van de Europese Commissie en de beschikbaarheid van data: 1. Publieke kennis (studenten tertiair of bèta, investeringen in leerlingen, publieke R&D en aanwezigheid topuniversiteiten) 2. Private kennis (patenten, private R&D) 3. Agglomeratie grootte (bevolkingsomvang en dichtheid) 4. Connectiviteit weg en rail (snel bereikbare plaatsen) 5. Connectiviteit lucht 6. Connectiviteit internet (toegang tot breedband d internet) 7. Functioneren arbeidsmarkt (participatie totaal en vrouwen, werkloosheid kort en langdurig) 8. Buitenlandse bedrijven (FDI) 9. Arbeidproductiviteit 10. Clustering (industrieel complex met toeleverende industrieën; per sector) 11. Concentratie (dezelfde type bedrijvigheid; per sector) 12. Netwerkoriëntatie t ti (efficiënt ië gebruik van input netwerk; per sector) 17 Regionale factoren essentieel voor de internationale concurrentiekracht van sectoren
18 Per regio en sector andere factoren van belang: Noord- Holland Noord-Holland; alle sectoren Noord-Holland; financieel & zakelijke diensten gelijk aan concurrenten gelijk aan concurrenten slechter 0 1 beter 2 slechter 0 1 beter 2 Agglomeratie grootte Agglomeratie grootte belangrijker Private kennis connectiviteit weg en rail connectiviteit lucht belangrijker Buitenlandse bedrijven FDI concentratie financiele en zakelijke diensten Private kennis Buitenlandse bedrijven FDI netwerk financiele en zakelijke diensten concentratie financiele en zakelijke diensten connectiviteit lucht Publieke kennis Publieke kennis connectiviteit internet connectiviteit weg en rail concentratie medium high-tech industrie concentratie high-tech industrie concentratie high-tech industrie concentratie kennis intensieve diensten Algemene kenmerken regio: Concurrenten zijn grote agglomeraties Connectiviteit (bereikbare plaatsen) belangrijk: prestatie goed Sterk financieel en zakelijk dienstverleningscluster en goed in aantrekken van buitenlandse bedrijven (FDI) Achterblijven van private kennis, waarschijnlijk mede door beperkte aantal medium/hightech industriele bedrijven in regio Specifiek voor de financieel en zakelijke dienstverlening: 1. Buitenlandse bedrijven (FDI) zijn op locaties gevestigd met concentraties van financiële en zakelijke dienstverlening: Dit suggereert dat buitenlandse bedrijven (FDI) een belang hebben bij een sterke financiële en zakelijke dienstverlening 2. Voor deze sector is een goed netwerk met toeleverende diensten van belang 3. Connectiviteit van minder groot belang. 18
19 Per regio en sector andere factoren van belang: Noord- Brabant Noord-Brabant; alle sectoren Noord-Brabant; technologisch hoogwaardige industrie gelijk aan concurrenten gelijk aan concurrenten slechter 0 1 beter 2 slechter 0 1 beter 2 belangrijker Agglomeratie grootte Private kennis connectiviteit weg en rail connectiviteit lucht concentratie financiele i en zakelijke diensten Buitenlandse bedrijven FDI Publieke kennis belangrijker Private kennis Agglomeratie grootte cluster medium high-tech industrie connectiviteit weg en rail connectiviteit lucht concentratie medium high-tech industrie Publieke kennis concentratie medium high-tech industrie connectiviteit internet concentratie high-tech industrie concentratie high-tech industrie concentratie financiele en zakelijke diensten Buitenlandse bedrijven FDI Algemene kenmerken regio: Concurrenten zijn grote agglomeraties Private kennis van belang: prestatie zeer goed Connectiviteit (bereikbare plaatsen) van belang: prestatie redelijk Relatief kleine concentratie financieel en zakelijke dienstverlening Concurrenten sterker in technologisch hoogwaardige industrie en sterker in het aantrekken van buitenlandse bedrijven (FDI) Publieke kennisinvesteringen zijn relatief laag in Noord-Brabant, maar dat geldt ook voor de concurrenten Specifiek voor de technologisch hoogwaardige industrie: 1. Private kennis de belangrijkste factor 2. Cluster van belang: goede toeleveranciers in de omgeving, Noord- Brabant scoort minder goed dan concurrenten 3. Aanwezigheid van buitenlandse bedrijven minder van belang 19
20 Per regio en sector andere factoren van belang: Zuid- Holland Zuid-Holland; alle sectoren Zuid-Holland; landbouw slechter 0 gelijk aan concurrenten gelijk aan concurrenten 1 beter 2 slechter 0 1 beter 2 belangrijker Agglomeratie grootte Private kennis connectiviteit weg en rail connectiviteit lucht Buitenlandse bedrijven FDI concentratie financiele en zakelijke diensten Publieke kennis connectiviteit internet belangrijker Private kennis netwerk landbouw connectiviteit weg en rail concentratie medium high-tech industrie connectiviteit lucht Agglomeratie grootte connectiviteit internet Publieke kennis concentratie medium high-tech industrie concentratie kennis intensieve diensten concentratie kennis intensieve industrie concentratie financiele en zakelijke diensten Algemene kenmerken regio: Concurrenten zijn grote agglomeraties Private kennis is belangrijk: prestatie slecht Connectiviteit (bereikbare plaatsen): prestatie goed Specifiek voor de landbouw: 1. Private kennis van groter belang 2. Netwerkrelaties met toeleveranciers van belang voor deze sector: prestatie gemiddeld 3. Grootte van de agglomeratie van minder belang 20
21 Beleidsconclusies Factoren die voor alle regio s en sectoren van belang zijn voor de concurrentiekracht: Succesvolle regio s (zoals Parijs en Milaan waar bedrijven uit Nederlandse regio s vaak mee concurreren) zijn altijd grotere agglomeraties die gekenmerkt worden door een hogere private kennisintensiteit. Regionaal maatwerk (zie de case studies voor de verschillen): Een goede connectiviteit it it (verbindingen via de weg, rail en lucht) is voor veel, maar niet alle regio s en sectoren van belang. Voor alle sectoren en andere factoren zoals publieke kennis (universiteiten en publieke R&D), concentratie (van dezelfde type bedrijvigheid), clustervorming (industrieel complex met toeleverende industrieën) en netwerkoriëntatie (efficiënt gebruik van input netwerk) is regionaal maatwerk noodzakelijk. Wisselende factoren zijn van belang voor verschillende regio s, maar ook voor dezelfde sectoren in verschillende regio s. Informatievoorzieningis belangrijk: Voor een goed gefundeerd regionaal beleid is niet alleen informatie nodig van de eigen regio, maar ook van die regio s waar men relaties mee heeft of waar zich bedrijven bevinden waar men mee concurreert. 21
De internationale concurrentiekracht van Nederlandse (top)sectoren en de rol van bereikbaarheid. Frank van Oort Utrecht, 21 november 2011
De internationale concurrentiekracht van Nederlandse (top)sectoren en de rol van bereikbaarheid Frank van Oort Utrecht, 21 november 2011 (PBL-onderzoek samen met Mark Thissen, Arjan Ruijs & Dario Diodato)
Nederland in Europese systemen en netwerken Internationale Concurrentiepositie van de Noordvleugel van de Randstad
Nederland in Europese systemen en netwerken Internationale Concurrentiepositie van de Noordvleugel van de Randstad Mark Thissen Aanleiding: Verzoek EZ De vernieuwende ruimtelijk-economische visie op de
De internationale concurrentiepositie van de topsectoren in de regio. Weser-Ems. Otto Raspe, Anet Weterings, Mark Thissen & Frank van Dongen
De internationale concurrentiepositie van de topsectoren in de regio Weser-Ems Otto Raspe, Anet Weterings, Mark Thissen & Frank van Dongen Februari 2013 Centrale vraag in deze presentatie Welke investeringsagenda
De concurrentiepositie van de topsectoren in Zuid-Holland
De concurrentiepositie van de topsectoren in Zuid-Holland Minisymposium Metropoolregio Rotterdam Den Haag & Planbureau voor de Leefomgeving Delft, Metropoollab 15-03-2012 Otto Raspe, Anet Weterings & Mark
De internationale concurrentiepositie van de topsectoren in de regio. Trier. Otto Raspe, Anet Weterings, Mark Thissen & Frank van Dongen
De internationale concurrentiepositie van de topsectoren in de regio Trier Otto Raspe, Anet Weterings, Mark Thissen & Frank van Dongen Februari 2013 Centrale vraag in deze presentatie Welke investeringsagenda
De internationale concurrentiepositie van de topsectoren in de regio. Köln. Otto Raspe, Anet Weterings, Mark Thissen & Frank van Dongen
De internationale concurrentiepositie van de topsectoren in de regio Köln Otto Raspe, Anet Weterings, Mark Thissen & Frank van Dongen Februari 2013 Centrale vraag in deze presentatie Welke investeringsagenda
De internationale concurrentiepositie van de topsectoren in de provincie. Noord-Holland. Otto Raspe, Anet Weterings, Mark Thissen & Frank van Dongen
De internationale concurrentiepositie van de topsectoren in de provincie Noord-Holland Otto Raspe, Anet Weterings, Mark Thissen & Frank van Dongen Februari 2013 Centrale vraag in deze presentatie Welke
De internationale concurrentiepositie van de topsectoren in de provincie. Zuid-Holland. Otto Raspe, Anet Weterings, Mark Thissen & Frank van Dongen
De internationale concurrentiepositie van de topsectoren in de provincie Zuid-Holland Otto Raspe, Anet Weterings, Mark Thissen & Frank van Dongen Februari 2013 Centrale vraag in deze presentatie Welke
De internationale concurrentiepositie van de topsectoren in de provincie. Friesland. Otto Raspe, Anet Weterings, Mark Thissen & Frank van Dongen
De internationale concurrentiepositie van de topsectoren in de provincie Friesland Otto Raspe, Anet Weterings, Mark Thissen & Frank van Dongen Februari 2013 Centrale vraag in deze presentatie Welke investeringsagenda
De internationale concurrentiepositie van de topsectoren in de provincie. Antwerpen. Otto Raspe, Anet Weterings, Mark Thissen & Frank van Dongen
De internationale concurrentiepositie van de topsectoren in de provincie Antwerpen Otto Raspe, Anet Weterings, Mark Thissen & Frank van Dongen Februari 2013 Centrale vraag in deze presentatie Welke investeringsagenda
De internationale concurrentiepositie van de topsectoren in de provincie. Drenthe. Otto Raspe, Anet Weterings, Mark Thissen & Frank van Dongen
De internationale concurrentiepositie van de topsectoren in de provincie Drenthe Otto Raspe, Anet Weterings, Mark Thissen & Frank van Dongen Februari 2013 Centrale vraag in deze presentatie Welke investeringsagenda
De internationale concurrentiepositie van de topsectoren in de provincie. Noord-Brabant. Otto Raspe, Anet Weterings, Mark Thissen & Frank van Dongen
De internationale concurrentiepositie van de topsectoren in de provincie Noord-Brabant Otto Raspe, Anet Weterings, Mark Thissen & Frank van Dongen Februari 2013 Centrale vraag in deze presentatie Welke
De internationale concurrentiepositie van de topsectoren in de provincie. West-Vlaanderen. Otto Raspe, Anet Weterings, Mark Thissen & Frank van Dongen
De internationale concurrentiepositie van de topsectoren in de provincie West-Vlaanderen Otto Raspe, Anet Weterings, Mark Thissen & Frank van Dongen Februari 2013 Centrale vraag in deze presentatie Welke
De internationale concurrentiepositie van de topsectoren in de provincie. Flevoland. Otto Raspe, Anet Weterings, Mark Thissen & Frank van Dongen
De internationale concurrentiepositie van de topsectoren in de provincie Flevoland Otto Raspe, Anet Weterings, Mark Thissen & Frank van Dongen Februari 2013 Centrale vraag in deze presentatie Welke investeringsagenda
De internationale concurrentiepositie van de topsectoren in de provincie. Zeeland. Otto Raspe, Anet Weterings, Mark Thissen & Frank van Dongen
De internationale concurrentiepositie van de topsectoren in de provincie Zeeland Otto Raspe, Anet Weterings, Mark Thissen & Frank van Dongen Februari 2013 Centrale vraag in deze presentatie Welke investeringsagenda
Nederland als vestigingsplaats g voor buitenlandse bedrijven
Nederland als vestigingsplaats g voor buitenlandse bedrijven 1 Aanleiding Sinds jaren '90 sterke toename van investeringen ingen door buitenlandse bedrijven (FDI) Door open en sterk internationaal georiënteerde
De internationale concurrentiepositie van de topsectoren in de provincie. Groningen. Otto Raspe, Anet Weterings, Mark Thissen & Frank van Dongen
De internationale concurrentiepositie van de topsectoren in de provincie Groningen Otto Raspe, Anet Weterings, Mark Thissen & Frank van Dongen Februari 2013 Centrale vraag in deze presentatie Welke investeringsagenda
De internationale concurrentiepositie van de topsectoren in de provincie. Liège. Otto Raspe, Anet Weterings, Mark Thissen & Frank van Dongen
De internationale concurrentiepositie van de topsectoren in de provincie Liège Otto Raspe, Anet Weterings, Mark Thissen & Frank van Dongen Februari 2013 Centrale vraag in deze presentatie Welke investeringsagenda
De internationale concurrentiepositie van de topsectoren in de provincie. Oost-Vlaanderen. Otto Raspe, Anet Weterings, Mark Thissen & Frank van Dongen
De internationale concurrentiepositie van de topsectoren in de provincie Oost-Vlaanderen Otto Raspe, Anet Weterings, Mark Thissen & Frank van Dongen Februari 2013 Centrale vraag in deze presentatie Welke
De internationale concurrentiepositie van de topsectoren in de provincie. Utrecht. Otto Raspe, Anet Weterings, Mark Thissen & Frank van Dongen
De internationale concurrentiepositie van de topsectoren in de provincie Utrecht Otto Raspe, Anet Weterings, Mark Thissen & Frank van Dongen Februari 2013 Centrale vraag in deze presentatie Welke investeringsagenda
De internationale concurrentiepositie van de topsectoren in de provincie. Overijssel. Otto Raspe, Anet Weterings, Mark Thissen & Frank van Dongen
De internationale concurrentiepositie van de topsectoren in de provincie Overijssel Otto Raspe, Anet Weterings, Mark Thissen & Frank van Dongen Februari 2013 Centrale vraag in deze presentatie Welke investeringsagenda
De internationale concurrentiepositie van de topsectoren in de provincie. Gelderland. Otto Raspe, Anet Weterings, Mark Thissen & Frank van Dongen
De internationale concurrentiepositie van de topsectoren in de provincie Gelderland Otto Raspe, Anet Weterings, Mark Thissen & Frank van Dongen Februari 2013 Centrale vraag in deze presentatie Welke investeringsagenda
De internationale concurrentiepositie van de topsectoren in de provincie. Limburg (NL) Otto Raspe, Anet Weterings, Mark Thissen & Frank van Dongen
De internationale concurrentiepositie van de topsectoren in de provincie Limburg (NL) Otto Raspe, Anet Weterings, Mark Thissen & Frank van Dongen Februari 2013 Centrale vraag in deze presentatie Welke
Nederland als vestigingsplaats voor buitenlandse bedrijven
Nederland als vestigingsplaats voor buitenlandse bedrijven 1 Aanleiding Sinds jaren '90 sterke toename van investeringen door buitenlandse bedrijven (FDI) Door open en sterk internationaal georiënteerde
Werken aan de internationale concurrentiekracht van de Nederlandse regio s
Werken aan de internationale concurrentiekracht van de Nederlandse regio s Symposium Ministerie van Infrastructuur en Milieu Den Haag, 4 maart 2013 Otto Raspe, Anet Weterings, Mark Thissen, Frank van Dongen
steden Concurrentiekracht van polycentrische 16 2015/01 S+RO Mark Thissen Planureau voor de Leefomgeving Mark.Thissen@pbl.nl
16 2015/01 S+RO Mark Thissen Planureau voor de Leefomgeving Mark.Thissen@pbl.nl Frank van Oort Erasmus Universiteit Rotterdam, Universiteit Utrecht F.G.vanOort@uu.nl Zuidas Amsterdam, financiële en zakelijke
De concurrentiepositie van Nederlandse regio s
Europese, nationale, regionale en stedelijke overheden hechten veel waarde aan benchmarks: studies die regio s en steden rangschikken op prestatiematen, locatiefactoren en vestigingscondities. Van concurrenten
PBL-Notitie. Eindrapportage
PBL-Notitie De concurrentiepositie van de topsectoren in Noord-Brabant Welk vestigingsklimaat is nodig om internationaal te excelleren? Eindrapportage Otto Raspe, Anet Weterings, Mark Thissen en Dario
De internationale concurrentiepositie van de topsectoren
De internationale concurrentiepositie van de topsectoren De internationale concurrentiepositie van de topsectoren Planbureau voor de Leefomgeving Voorwoord Om de internationale concurrentiekracht van
VAN AGGLOMERATIEKRACHT NAAR NETWERKKRACHT:
VAN AGGLOMERATIEKRACHT NAAR NETWERKKRACHT: De concurrentiepositie van Nederlandse steden in netwerkperspectief Concept-eindrapport NAPOLEON-project (KKS) d.d. 29 september 2014 Frank van Oort (UU) Evert
De concurrentiepositie
De concurrentiepositie van de Noordvleugel van de Randstad in Europa Beleidsstudies De concurrentiepositie van de Noordvleugel van de Randstad in Europa Mark Thissen Frank van Oort Arjan Ruijs Stephaan
Bijlage 1: Gekozen regio s en hun sterke kanten. Meest innovatieve regio s
Bijlage 1: Gekozen regio s en hun sterke kanten Meest innovatieve regio s Het Europese Innovatie Scoreboord op regionaal schaalniveau geeft in 2003 zes regio s aan als de leiders van Europa. Deze zijn
Winnaars en verliezers
Winnaars en verliezers Regionaal economische concurrentie in Nederland en Vlaanderen Mark Thissen & Frank van Oort Project: Napoleon, platform 31 & PBL RSA Nederland Voorjaarsdag 2014: Mobiliteit en Infrastructuur
Werken aan de internationale concurrentiepositie van de Randstad
Werken aan de internationale concurrentiepositie van de Randstad De internationale concurrentiepositie van de Randstad staat hoog op de beleidsagenda s van overheden, omdat deze positie in sterke mate
Onderzoeksflits.
Onderzoeksflits www.utrecht.nl/onderzoek De positie van de regio Utrecht in de Regional competitiveness index 2013 1 Colofon uitgave Afdeling Onderzoek Gemeente Utrecht Postbus 16200 3500 CE Utrecht 030
HET EUROPESE SCOREBORD VAN REGIONAAL CONCURRENTIEVERMOGEN
HET EUROPESE SCOREBORD VAN REGIONAAL CONCURRENTIEVERMOGEN Regionaal-economische beleidsstrategieontwikkeling gebaseerd op de concurrentiekracht Achtergrondrapport Mark Thissen 5 november 2014 Het Europese
Onderzoeksflits. De positie van de Regio Utrecht in de EU Regional competitiveness index Utrecht.nl/onderzoek.
Onderzoeksflits De positie van de Regio Utrecht in de EU Regional competitiveness index 2016 2 Onderzoeksflits Utrecht.nl/onderzoek Colofon uitgave Afdeling Onderzoek Gemeente Utrecht Postbus 16200 3500
De concurrentiepositie. Nederlandse steden. Van agglomeratiekracht naar netwerkkracht
De concurrentiepositie van Nederlandse steden Van agglomeratiekracht naar netwerkkracht De concurrentiepositie van Nederlandse steden Van agglomeratiekracht naar netwerkkracht Auteurs Frank van Oort Evert
DUURZAME VERSTEDELIJKING & AGGLOMERATIEKRACHT
Vereniging Deltametropool i.s.m. College van Rijksadviseurs DUURZAME VERSTEDELIJKING & AGGLOMERATIEKRACHT 14.10.2014 Metropolen zijn de krachtbronnen van de wereldeconomie De economische ontwikkeling concentreert
Regionale Concurrentie in ESPON
Synthese van ESPON- Projecten Regionale Concurrentie in ESPON Projects: TIPTAP, FOCI Projecten: FOCI, ATTREG, TIGER ESPON is het European Observation Network on Territorial Development and Cohesion. 1
Onderzoeksflits. Utrecht.nl/onderzoek
Onderzoeksflits Platform31 De concurrentiepositie van Nederlandse steden. Nieuwe inzichten voor de Utrechtse economie en voor intergemeentelijke samenwerking Utrecht.nl/onderzoek Colofon uitgave Afdeling
Tekst in verdana of georgia
Tekst in verdana of georgia 11-06-2013 Scenarioverkenning Welkom bij de scenarioverkenning Tekst in verdana of georgia 11-06-2013 Scenarioverkenning Programma: 9.30 uur Welkom en inleiding Maurits Schaafsma
De Staat van Nederland Innovatieland: een gouden ei? Walter Manshanden
De Staat van Nederland Innovatieland: een gouden ei? Walter Manshanden Van der Zee, F., W. Manshanden, F. Bekkers, T. van der Horst ea (2012). De Staat van Nederland Innovatieland 2012. Amsterdam: AUP
Samenvatting ... 7 Samenvatting
Samenvatting... In rapporten en beleidsnotities wordt veelvuldig genoemd dat de aanwezigheid van een grote luchthaven én een grote zeehaven in één land of regio, voor de economie een bijzondere meerwaarde
Notitie. Werken aan de internationale concurrentiekracht van de Nederlandse regio s. Notitie voor het ministerie van Infrastuctuur en Milieu
Notitie Werken aan de internationale concurrentiekracht van de Nederlandse regio s Notitie voor het ministerie van Infrastuctuur en Milieu Otto Raspe & Frank van Dongen m.m.v. Mark Thissen, Anet Weterings,
AdVISHE: Assessment of the Validation Status of Health- Economic Decision Models
AdVISHE: Assessment of the Validation Status of Health- Economic Decision Models Pepijn Vemer, George van Voorn, Isaac Corro Ramos, Maiwenn Al, Talitha Feenstra Rationale In theorie: Doe alles! Een model
1.4 Factoren die bepalend zijn voor reële convergentie
Productiviteit, concurrentiekracht en economische ontwikkeling Concurrentiekracht wordt vaak beschouwd als een indicatie voor succes of mislukking van economisch beleid. Letterlijk verwijst het begrip
BRAINPORT MONITOR SAMENVATTING - 9 E EDITIE BRAINPORT BLIJVEND SUCCES
BRAINPORT MONITOR 2016 - SAMENVATTING - 9 E EDITIE BRAINPORT BLIJVEND SUCCES BRAINPORT NEXT GENERATION Meedoen MEER MENSEN DIE MEE DOEN Concurreren DIE SAMEN MEER CREËREN Verdienen EN SAMEN MEER VERDIENEN!
Economische visie. Gemeente Cranendonck
Economische visie Gemeente Cranendonck Economische visie voor en door ondernemers Om in de toekomst de kansen en mogelijkheden op economisch gebied optimaal kunnen benutten, is een gezamenlijke koers en
Hightech tewerkstelling in de Europese Unie. Maarten Goos, Ian Hathaway, Jozef Konings & Marieke Vandeweyer
Naamsestraat 61 bus 3550 B-3000 Leuven BELGIUM Tel. 032 16 326661 vives@kuleuven.be VIVES Briefings 2014 29 januari Hightech tewerkstelling in de Europese Unie Maarten Goos, Ian Hathaway, Jozef Konings
MONITOR 2017 BRAINPORT NETWORK
MONITOR 2017 BRAINPORT NETWORK In deze monitor wordt een overzicht gegeven van de economische groei van de zes triple helix regio s in Zuidoost- Nederland. Op de thema s arbeidsmarkt en kapitaal en EU
Nederland zakt vier plaatsen op Human Capital Index: vaardigheden en kennis van oudere leeftijdscategorieën blijven onbenut.
ONDERZOEKSRAPPORT Nederland zakt vier plaatsen op Human Capital Index: vaardigheden en kennis van oudere leeftijdscategorieën blijven onbenut. Introductie In het Human Capital 2015 report dat het World
Topsectoren, regio s en vestigingsplaatsfactoren: een multivariate regressieanalyse
Topsectoren, regio s en vestigingsplaatsfactoren: een multivariate regressieanalyse RSAN voorjaarsmiddag Antwerpen 24/04/2014 Frank van Dongen, Olaf Jonkeren & Otto Raspe 1 Agenda Motivatie Onderzoeksvraag
ANTWERP A GREAT EUROPEAN PORT CITY WHERE INNOVATION MEETS BUSINESS
ANTWERP A GREAT EUROPEAN PORT CITY WHERE INNOVATION MEETS BUSINESS Antwerpse economie Werking Business & Innovatie Studieopdracht Antwerpse economie Werking Business & Innovatie Studieopdracht 5 stuwmotoren
Introductie Metropoolregio Rotterdam Den Haag
Introductie Metropoolregio Rotterdam Den Haag Aanleiding voor Metropoolregio RDH [1] Randstad 2040 (Structuurvisie Rijk, 2008/09) Herwaardering belang steden voor economie Randstad geen samenhangende metropool
Economische ontwikkeling in regio's met concentratie topsectoren,
Economische ontwikkeling in regio's met concentratie topsectoren, 2012-2014 Indicator 7 september 2016 U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere
VERSTERK HET INDUSTRIËLE HART
VERSTERK HET INDUSTRIËLE HART Clusters in Noord-Brabant THE HAG UE C EN T R E FO R STR AT E G I C S T UDI E S A N D T N O Het TNO en HCSS programma STRATEGY & CHANGE analyseert mondiale trends die onze
Regionaal Platform 20 april 2016
Regionaal Platform 20 april 2016 Programma Tijd Activiteit 13.00 uur Opening en welkom 13.15 uur Strategische agenda s metropoolvorming Door Staf Depla 14.00 uur Bereikbaarheidsopgave - stand van zaken
S.M.A.R.T. update. Statistics. Market Analysis. Research. Trends.
S.M.A.R.T. update Statistics. Market Analysis. Research. Trends. Ontwikkeling musea, attracties & schiphol 2012, 2013 tm ytd september 2014 35,0% 30,0% 25,0% 20,0% 15,0% 10,0% 5,0% 0,0% -5,0% -10,0% 2012
De Brusselse metropool Socio-economische scan
De Brusselse metropool Socio-economische scan Jan Van Doren Jo LIBEER Voka-Metropolitan gedelegeerd bestuurder Studiedag Vlabest-VGC 15 oktober 2013 Schema Toenemend belang van metropolen, wereldwijd Brusselse
Kansen voor topsector HTSM:
Kansen voor topsector HTSM: Nederlands-Aziatische samenwerking in high-tech clusters Sound analysis, inspiring ideas Nederlands-Aziatische samenwerking biedt kansen voor topsector HTSM Het Nederlandse
LDA Topic Modeling. Informa5ekunde als hulpwetenschap. 9 maart 2015
LDA Topic Modeling Informa5ekunde als hulpwetenschap 9 maart 2015 LDA Voor de pauze: Wat is LDA? Wat kan je er mee? Hoe werkt het (Gibbs sampling)? Na de pauze Achterliggende concepten à Dirichlet distribu5e
Over de grens voor de binnenstad
economische argumentatie Over de grens voor de binnenstad Buitenlandse inspiratie voor de binnenstad van Eindhoven De gemeente Eindhoven werkt aan een nieuwe binnenstadsvisie. Het doel is een ambitieuze
Eindexamen aardrijkskunde havo 2003-I
Politiek en ruimte Opgave 6 bron 9 In de periode 2000-2006 zal de Europese Unie financiële steun voor sociaal-economische ontwikkeling toekennen aan twee soorten regio s: de regio s met een ontwikkelingsachterstand
S.M.A.R.T. update. Statistics. Market Analysis. Research. Trends.
S.M.A.R.T. update Statistics. Market Analysis. Research. Trends. 35,0% 30,0% Ontwikkeling musea, attracties & schiphol 2012, 2013 tm ytd oktober 2014 2012 2013 2014 25,0% 20,0% 15,0% 10,0% 5,0% Sep Okt
S.M.A.R.T. update. Statistics. Market Analysis. Research. Trends.
S.M.A.R.T. update Statistics. Market Analysis. Research. Trends. Jan Feb Mrt Apr Mei Jun Jul Aug Sep Okt Nov Dec Jan Feb Mrt Apr Mei Jun Jul Aug Sep Okt Nov Dec Jan Feb Mrt Apr Mei Jun Jul Aug Sep Okt
Economische positionering Noordoost-Brabant
Economische positionering Noordoost-Brabant Marcel Michon Managing Partner Uden, 17 april 2018 Buck Consultants International Postbus 1456 6501 BL Nijmegen Telnr : 024 379 0222 Mobiel : 06 5364 7131 Fax
COGNITIEVE DISSONANTIE EN ROKERS COGNITIVE DISSONANCE AND SMOKERS
COGNITIEVE DISSONANTIE EN ROKERS Gezondheidsgedrag als compensatie voor de schadelijke gevolgen van roken COGNITIVE DISSONANCE AND SMOKERS Health behaviour as compensation for the harmful effects of smoking
Tabel 1: Economische indicatoren (1)
Tabel 1: Economische indicatoren (1) Grootte van de Openheid van de Netto internationale Saldo op de lopende rekening (% economie (in economie (Export + BBP per hoofd, nominaal (EUR) BBP per hoofd, nominaal,
BRAINPORT MONITOR SAMENVATTING 10 e EDITIE BRAINPORT EINDHOVEN CREËERT TOEKOMSTIG SUCCES
BRAINPORT MONITOR 2017 - SAMENVATTING 10 e EDITIE BRAINPORT EINDHOVEN CREËERT TOEKOMSTIG SUCCES TOTAALBEELD Brainport Eindhoven heeft zich het afgelopen decennium succesvol ontwikkeld. In deze tiende editie
Woon- en leefklimaat Zuid-Holland vanuit bedrijfsoptiek
Woon- en leefklimaat Zuid-Holland vanuit bedrijfsoptiek Den Haag, 1 juni 2015 Agenda 1 Kader: relatie wonen-werken 2 Opzet onderzoek 3 Werkgelegenheid 4 Waardering woon- en leefklimaat 5 Rol woon- en leefklimaat
DE VLAAMSE PROVINCIES IN EUROPEES PERSPECTIEF Hoofdstuk 4
DE VLAAMSE PROVINCIES IN EUROPEES PERSPECTIEF Hoofdstuk 4 Natascha Van Mechelen In het tweede hoofdstuk worden enkele Vlaamse en Belgische arbeidsmarktindicatoren in de Europese context geplaatst. In dit
De arbeidsmarkt klimt uit het dal
Trends en ontwikkelingen arbeidsmarkt en onderwijs De arbeidsmarkt klimt uit het dal Het gaat weer beter met de arbeidsmarkt in, ofschoon de werkgelegenheid wederom flink daalde. De werkloosheid ligt nog
Impact en disseminatie. Saskia Verhagen Franka vd Wijdeven
Impact en disseminatie Saskia Verhagen Franka vd Wijdeven Wie is wie? Voorstel rondje Wat hoop je te leren? Heb je iets te delen? Wat zegt de Programma Gids? WHAT DO IMPACT AND SUSTAINABILITY MEAN? Impact
Programma Open dag zaterdag 28 februari 2015 Program Open Day Saturday 28 February 2015
Programma Open dag zaterdag 28 februari 2015 Program Open Day Saturday 28 February 2015 Tijd 09.15 09.45 Je bent op de Open dag, wat nu? Personal welcome international visitors 10.00 10.45 Je bent op de
BESTAANDE INDICATOREN VOOR EEN CIRCULAIRE ECONOMIE
BESTAANDE INDICATOREN VOOR EEN CIRCULAIRE ECONOMIE An Vercalsteren An.vercalsteren@vito.be VITO Unit Duurzaam Materialenbeheer Minaraad hoorzitting: Indicatoren voor een circulaire economie 18/5/2017 OUTLINE
Internationale Handel. HOVO 2016 College 3 Dr. Hein Roelfsema
Internationale Handel HOVO 2016 College 3 Dr. Hein Roelfsema Het fenomeen van Hyper Globalisering Subramanian, A., & Kessler, M. (2013). The hyperglobalization of trade and its future. ..vooral in opkomende
De Top 20 van Europese grootstedelijke regio s 1995-2012; Randstad Holland in internationaal perspectief
De Top 20 van Europese grootstedelijke regio s 1995-2012; Randstad Holland in internationaal Mei 2014 TNO Walter Manshanden Anita Bouman-Eijs Olaf Koops Noëlle Fischer Mohammed Chahim Elmer Rietveld 1
Het belang van het MKB
MKB Regio Top 40 Themabericht Rogier Aalders De nieuwe MKB Regio Top 40 is uit. Zoals u van ons gewend bent, rangschikken we daarin de veertig Nederlandse regio s op basis van de prestaties van het MKB
Ruimtelijk Economische Ontwikkelstrategie (REOS)
Ruimtelijk Economische Ontwikkelstrategie (REOS) versterking internationale concurrentiekracht Noordelijke en Zuidelijke Randstad & Brainport Eindhoven RE(OS)FLECTIES Utrecht, 3 maart 2016 ir. Harry van
Brainport Monitor 2010 Samenvatting. Van crisis naar kracht
Brainport Monitor 2010 Samenvatting Van crisis naar kracht People De effecten van de crisis laten zien dat de arbeidsmarkt in Brainport conjunctuurgevoelig is. Technology Brainport blijft goed presteren
Inclusive Growth and Development Report 2017 van het World Economic Forum: Bevindingen voor Nederland
Inclusive Growth and Development Report 2017 van het World Economic Forum: Bevindingen voor Nederland Nederland scoort relatief hoog op economische groei en het aanpakken van ongelijkheid, maar de ongelijkheid
Institutional Research kwaliteit en verantwoording. Over vertrouwen in het hoger onderwijs
Institutional Research kwaliteit en verantwoording Over vertrouwen in het hoger onderwijs Marijk van der Wende DAIR Seminar 2017 Kijk op kwaliteit Doorn, 1 November 2017 1 Vertrouwen in de toekomst Regeerakkoord
Buitenlandse investeringen maken de Nederlandse economie sterk
Buitenlandse investeringen maken de Nederlandse economie sterk Buitenlandse investeringen maken de Nederlandse economie sterk Investeringen door buitenlandse bedrijven hebben een belangrijke toe gevoegde
Luister alsjeblieft naar een opname als je de vragen beantwoordt of speel de stukken zelf!
Martijn Hooning COLLEGE ANALYSE OPDRACHT 1 9 september 2009 Hierbij een paar vragen over twee stukken die we deze week en vorige week hebben besproken: Mondnacht van Schumann, en het eerste deel van het
Amsterdam top- of toblocatie?
P. 14 Frank Bruinsma en Piet Rietveld Amsterdam top- of toblocatie? P. 15 De Zuidas in Amsterdam moet zich ontwikkelen tot een internationale vestigingslocatie voor Europese hoofdkantoren van wereldwijd
Introductie in flowcharts
Introductie in flowcharts Flow Charts Een flow chart kan gebruikt worden om: Processen definieren en analyseren. Een beeld vormen van een proces voor analyse, discussie of communicatie. Het definieren,
S.M.A.R.T. update. Statistics. Market Analysis. Research. Trends.
S.M.A.R.T. update Statistics. Market Analysis. Research. Trends. Ontwikkeling musea, attracties & schiphol 2012, 2013 tm ytd juni 2014 50,0% 40,0% 2012 2013 2014 30,0% 20,0% 10,0% 0,0% JanFeb Mrt Apr Mei
RE-INVENT OUR REGION
RE-INVENT OUR REGION Future scenario s on the economic development of the South Eastern part of the Netherlands TIM 7 With close guidance on process and methods by Peter Kopeczek* * Re-invent your business
S.M.A.R.T. update. Statistics. Market Analysis. Research. Trends.
S.M.A.R.T. update Statistics. Market Analysis. Research. Trends. 35,0% 30,0% Ontwikkeling musea, attracties & schiphol 2012, 2013 tm ytd december 2014 2012 2013 2014 25,0% 20,0% 15,0% 10,0% 5,0% Nov Dec
Europese Commissie Directoraat generaal Gezondheid en Consumentenbescherming. Raadpleging inzake gezondheidsdiensten B232 8/102 B-1049 BRUSSEL België
Europese Commissie Directoraat generaal Gezondheid en Consumentenbescherming. Raadpleging inzake gezondheidsdiensten B232 8/102 B-1049 BRUSSEL België Utrecht, 31 januari 2007 Onderwerp: Consultatiedocument
Fragmentatie van Productieketens
Fragmentatie van Productieketens ( It is not about what you sell, but what you do ) Harry Garretsen Bankraad, 6 september 2013 This project was funded by the European Commission, Research Directorate General
S.M.A.R.T. update. Statistics. Market Analysis. Research. Trends.
S.M.A.R.T. update Statistics. Market Analysis. Research. Trends. Ontwikkeling musea, attracties & schiphol 2012, 2013, 2014 tm ytd februari 2015 35,0% 30,0% 2012 2013 2014 2015 25,0% 20,0% 15,0% 10,0%
Toegang tot overheidsinformatie: de gevolgen van Europese ontwikkelingen voor Nederland
Toegang tot overheidsinformatie: de gevolgen van Europese ontwikkelingen voor Nederland KvAG/NCG/Ravi studiedag Europese GI-projecten waaronder INSPIRE Bastiaan van Loenen B.vanloenen@geo.tudelft.nl 23
PRODUCTEN OKTOBER 2018
PRODUCTEN HET NETWERK Brussel - Parijs 1u22 24 treinen per dag Brussel - Londen 2u01 10 treinen per dag Parijs - Turijn 5u34 3 treinen per dag Parijs - Londen 2u15 18 treinen per dag Parijs - Genève 3u05
Linco Nieuwenhuyzen Adviseur Strategie Brainport Development
Linco Nieuwenhuyzen Adviseur Strategie Brainport Development Brainport Development ontwikkelingsmaatschappij nieuwe stijl Bedrijfsleven, kennisinstellingen en overheid Strategie-ontwikkeling-uitvoering
Amsterdambrief - Deelvraag 2: Ontwikkeling vestigingsklimaat -
Ministerie van Economische Zaken DG Ondernemen en Innovatie Directie Ruimtelijk Economisch Beleid September 2010 Amsterdambrief - Deelvraag 2: Ontwikkeling vestigingsklimaat - Amsterdambrief Deelvraag
Profit. Europa is een van s werelds meest welvarende regio s. en heeft een van de grootste interne markten. Deze
Profit Europa is een van s werelds meest welvarende regio s en heeft een van de grootste interne markten. Deze positie wordt echter bedreigd door de snelle opkomst van Azië, maar ook door het steeds groter
Economische Verkenningen Rotterdam Kaartmateriaal behorende bij het essay: Next Economy, Next City
Economische Verkenningen Rotterdam Kaartmateriaal behorende bij het essay: Next Economy, Next City Frank van Oort Jeroen van Haaren Maart 2017 2 Inleiding Deze bijlage behoort bij het essay: Next Economy,
Vergaderen in het Engels
Vergaderen in het Engels In dit artikel beschrijven we verschillende situaties die zich kunnen voordoen tijdens een business meeting. Na het doorlopen van deze zinnen zal je genoeg kennis hebben om je