Thema Rotterdam <i>rotterdam in de metropoolregio<i> Marloes Hoogerbrugge TU Delft en Platform31
|
|
- Jonathan Baert
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Thema Rotterdam <i>rotterdam in de metropoolregio<i> Marloes Hoogerbrugge TU Delft en Platform31 Evert Meijers TU Delft Martijn Burger Erasmus Universiteit Rotterdam Rotterdam in de metropoolregio Internationaal legt Rotterdam met 618 duizend inwoners niet veel gewicht in de schaal, maar het inwoneraantal van de Metropoolregio Rotterdam Den Haag 2,2 miljoen maakt al meer indruk. Rotterdam zet sterk in op deze metropoolregio. Wat heeft de metropoolregio Rotterdam te bieden? En omgekeerd: wat kan Rotterdam de regio bieden? Kortom, hoe leent de stad kracht en functies bij de buren? Lang geleden waren Minneapolis en Saint Paul in de Verenigde Staten twee onafhankelijke steden, maar nu zijn ze het bekendste voorbeeld van <i>twin cities<i>. Twee steden die door de tijd naar elkaar toe gegroeid zijn, steeds meer op elkaar zijn aangewezen en daar kracht aan ontlenen. Rotterdam en Den Haag kunnen gezien worden als de Hollandse <i>twin cities<i>. De steden liggen op minder dan twintig kilometer van elkaar en maken steeds meer deel uit van één <i>daily urban system<i>. Dagelijks verplaatst een half miljoen mensen zich door de regio. De RandstadRail, de lightrailverbinding die Rotterdam en Den Haag met elkaar verbindt, heeft hierin een belangrijke rol gespeeld. Dat Rotterdam en Den Haag steeds meer deel uitmaken van één stedelijk systeem betekent niet dat het een gesloten systeem is. Rotterdam heeft ook nauwe relaties met andere steden, zoals de Drechtsteden, steden in West-Brabant en de stad Antwerpen. Op verschillende schaalniveaus kent de stad (economische) relaties met andere steden en regio s. Bij de complementariteit van het Haagse en Rotterdamse kunnen wel vraagtekens gezet worden. De verschillen tussen de industrie- en havenstad Rotterdam en bestuursstad Den Haag zijn vaak benadrukt om aan te geven hoe goed de steden elkaar kunnen aanvullen. Maar tegelijkertijd kun je je afvragen of ze niet te verschillend zijn; van <i>related variety<i> lijkt maar beperkt sprake. Bovendien is het de vraag of de verschillen tussen de steden niet steeds kleiner worden. In de Rotterdamse Economische Verkenningen 2013 staat dat de gemeente wil inzetten op een groei van de hoogwaardige zakelijke dienstverleningssector door onder andere te investeren in een aantrekkelijk leefklimaat, voorzieningen voor de internationale gemeenschap, de arbeidsmarkt en in de bereikbaarheid van de regio. Dit beleid wijkt niet veel af van het beleid van andere steden in de regio en elders in Europa, dat vaak gericht is op het aantrekken en/of vasthouden van kenniswerkers en internationale bedrijven. Lenen De ligging van Rotterdam in de Metropoolregio Rotterdam Den Haag kan de stad potentiële voordelen bieden, zoals een grote afzetmarkt en arbeidsmarkt, en een gedifferentieerd aanbod van voorzieningen en woon- en leefmilieus (keuzemogelijkheden). Dergelijke agglomeratievoordelen zijn 1
2 van belang voor steden om bedrijven en kenniswerkers aan te trekken en/of vast te houden. Wat zijn de economische voordelen van metropoolvorming? Hoe kan Rotterdam optimaal gebruik maken van de nabijheid van de andere steden door kritische massa/draagvlak uit de regio te lenen (<i>borrowed size<i>) voor Rotterdamse stedelijke functies? En welke functies waar Rotterdam zelf een tekort aan heeft, kan de stad van de andere steden in de metropoolregio lenen (<i>borrowed function<i>)? Door massa en functies te lenen kunnen de steden samen agglomeratiekracht genereren. Op basis hiervan kan een netwerk van middelgrote en kleine steden gezamenlijk draagvlak creëren voor functies die normaal gesproken alleen in grotere steden te vinden zijn.[noot #1] De aanwezige functies in een stad kunnen verklaard worden door de omvang van de stad of regio (massa) of door andere factoren, zoals de positie van de stad in een stedelijk netwerk. De achterliggende vraag is of een stedelijk netwerk bestaande uit verschillende middelgrote en kleine steden over dezelfde functies kan beschikken als een grote stad door van elkaar massa en functies te lenen. In hoeverre functioneren de 24 gemeenten van de Metropoolregio Rotterdam Den Haag als een metropool van 2,2 miljoen inwoners? Metropolitane functies Metropolitane functies, functies kenmerkend voor een grote stad met een zekere internationale allure, kunnen ingedeeld worden in vijf categorieën: bestuur, economie, wetenschap, transport en cultuur/sport. De aanwezigheid van metropolitane functies voor de steden Rotterdam, Den Haag, Amsterdam, Metropoolregio Rotterdam Den Haag (MRDH), Metropoolregio Amsterdam (MRA) en de Noord- en Zuidvleugel wordt weergegeven in figuur 1 op pagina XX (een totaalindex).[noot #2] Figuur 1: Metropolitane functies in stad, metropoolregio en Randstadvleugel. De Noordvleugel noteert de hoogste score in Nederland en is hierom geïndexeerd op honderd
3 Rotterdam kan veel functies lenen op het schaalniveau van de metropoolregio. De potentiële toegevoegde waarde van de metropoolregio is groter dan bijvoorbeeld in Amsterdam. Deze stad kan relatief weinig metropolitane functies lenen van de rest van de metropoolregio. Het totaal aan metropolitane functies in de MRDH en de MRA ontloopt elkaar niet veel. Tussen de beide vleugels van de Randstad is het verschil duidelijker; de Noordvleugel beschikt over iets meer metropolitane functies dan de Zuidvleugel. Op papier hebben de steden in de Noordvleugel meer mogelijkheden om functies te lenen dan de steden in de Zuidvleugel, al is het wel vrij eenzijdig van Amsterdam. In principe hoeft Rotterdam alleen functies te lenen als de stad bepaalde functies zelf niet voldoende heeft. Rotterdam kan bovendien alleen functies lenen als die bovengemiddeld aanwezig zijn in andere steden, en dus in meer dan een lokale behoefte voorzien. Heeft Rotterdam zelf meer functies dan de stad nodig heeft, dan kunnen andere steden die van Rotterdam lenen. Zij kunnen hier gebruik van maken en er hun voordeel mee doen (<i>borrowed function<i>). Tegelijkertijd bouwt Rotterdam op deze manier aan groter draagvlak dan de stad zelf kan bieden (<i>borrowed size<i>). Zes metropolitane functies zijn bovengemiddeld aanwezig in Rotterdam (zie tabel 1 op pagina XX): kennisintensieve dienstverlening, universiteiten, internationale samenwerkingsverbanden in onderzoek, internationale spoorwegverbindingen en stadions en sportevenementen. Daarnaast is Rotterdam natuurlijk onbetwist de Europese nummer 1 op de functie zeehaven. Voor negen metropolitane functies kent Rotterdam een score die lager is dan er van een stad met dergelijke omvang verwacht mag worden. Dit hoeft geen probleem te zijn zolang die missende functies in de omgeving te vinden zijn. Als de functies bovengemiddeld in Den Haag of Delft aanwezig zijn, en dus een supralokale betekenis lijken te hebben, dan geeft dit Rotterdam de mogelijkheid om ze van de metropoolregio te lenen. Den Haag kent een bovengemiddelde aanwezigheid van top-500 multinationale ondernemingen en internationale congressen en deze functies kan Rotterdam van Den Haag lenen. En uiteraard zit Rotterdam dicht bij het Haagse bestuurlijke en politieke vuur. Rotterdam kan daarnaast profiteren van de nabijheid van de Technische Universiteit in Delft. 3
4 1. Score en rangschikking Rotterdam in Europa (max. score = 100) 2. Afwijking van verwachting 3. Bovengemiddelde aanwezigheid in Den Haag of Delft Tabel 1: Aanwezigheid metropolitane functies in Rotterdam, afgezet tegen verwachting en bovengemiddelde aanwezigheid in Den Haag of Delft Tabel 1 toont voor 15 metropolitane functies (1) de score van Rotterdam op de functie en de rangschikking in West-Europa, (2) de mate waarin de score afwijkt van wat verwacht mag worden van een stad met de omvang van Rotterdam en (3) of de betreffende functie bovengemiddeld aanwezig is in Delft of Den Haag. De afwijking van de verwachting kan positief (meer functies dan verwacht) of negatief zijn (minder functies dan verwacht). De verwachting is gebaseerd op het gemiddelde verband tussen bevolkingsomvang en functies van alle Europese steden uit de database. Politieke instituties Nationale overheid 0.0 (---) - Internationale Organisaties 1.8 (38) % Bedrijvigheid Top 500 multinationale ondernemingen 4.8 (25) % Kennisintensieve dienstverlening 23.1 (28) % Financiële dienstverlening 0.2 (103) % Onderwijs en wetenschap Top 500 universiteit 9.4 (57) + 9.6% Internationale samenwerkingsverbanden onderzoek 8.3 (17) % Internationale congressen 5.7 (43) % Transport Luchthaven 0.5 (100) % Internationale spoorwegverbindingen 21.0 (23) % Zeehaven (1) >+100% Internet exchange point 2.9 (30) % Cultuur en sport Culturele instellingen 6.1 (65) % Concerten en tentoonstellingen 5.6 (71) % Stadions en sportevenementen 20.7 (19) % 4
5 De lage score van Rotterdam op de functies financiële dienstverlening, luchthaven, internet exchange points en culturele instellingen kan echter niet door de metropoolregio gecompenseerd worden; deze functies zijn niet bovengemiddeld aanwezig in Den Haag, Delft of de rest van de metropoolregio. Voor dit soort functies zal Rotterdam dus verder moeten kijken dan de metropoolregio en wellicht functies moeten lenen van Amsterdam. In Amsterdam zijn de vier functies namelijk wel bovengemiddeld aanwezig. Voor Rotterdam The Hague Airport is dit panklaar: deze ligt in de schaduw van Schiphol en biedt daardoor minder verbindingen dan normaliter past bij de stad en de regio. Regionale functies Het is ook interessant om te kijken naar de aanwezigheid van regionale functies. Regionale functies kunnen onderverdeeld worden in zes categorieën: zorg, sport, onderwijs, cultuur, horeca en winkels.[noot #3] In tegenstelling tot metropolitane functies zijn regionale functies minder sterk geconcentreerd in grotere steden; regionale functies zijn ook terug te vinden in kleinere plaatsen. Drie regionale functies zijn bovengemiddeld aanwezig in Rotterdam (zie tabel 2 op pagina XX), namelijk: ziekenhuizen, medische specialisten en winkels in het segment mode en luxe. Voor deze functies leent de stad draagvlak van de regio en kent Rotterdam een regiofunctie. Op de functies voortgezet onderwijs en cafés scoort de stad zoals verwacht. Voor de andere zeven regionale functies zijn er in Rotterdam minder functies aanwezig dan verwacht. Vooral op de functies poppodia, sportaccommodaties en restaurants scoort de stad laag. Deze scores kunnen maar beperkt regionaal gecompenseerd worden; alleen het tekort aan sportaccommodaties wordt teniet gedaan doordat dit in de rest van de metropoolregio bovengemiddeld aanwezig is. Daarnaast kan het Rotterdamse tekort aan bioscopen, restaurants en musea enigszins gecompenseerd worden door een overschot aan deze functies in Den Haag en/of Delft. Voor de andere regionale functies is dit niet het geval. Hiervoor zal Rotterdam dus niet alleen naar de metropoolregio, maar ook daarbuiten moeten kijken. Kracht van de regio De havenstad Rotterdam kan haar buren meer bieden dan één van de grootste havens ter wereld; de stad beschikt over een groot aantal metropolitane en regionale functies die de andere steden van Rotterdam kunnen lenen (<i>borrowed function<i>). Deels drijven deze functies ook op draagvlak uit de regio (<i>borrowed size<i>). De functies die in Rotterdam ontbreken kunnen soms dicht bij huis in de metropoolregio geleend worden, maar in andere gevallen zijn de functies ook niet in de metropoolregio aanwezig en is de Randstad het schaalniveau waar Rotterdam zich op moet richten. Rotterdam heeft, kortom, de wijdere regio nodig om een volwaardige rol van betekenis te kunnen spelen in het internationale krachtenveld. In vergelijking met andere metropolen in Europa is het vrij uniek dat de Rotterdamse minpunten gecompenseerd kunnen worden door nabijgelegen steden (en vice versa). Dit is de kracht van de metropoolregio en de Randstad; gezamenlijk bieden ze een compleet areaal aan metropolitane en regionale stedelijke functies. Door optimaal gebruik te maken van elkaars nabijheid kan duplicatie van functies worden voorkomen en kunnen de steden samen een gedifferentieerd en kwalitatief hoogwaardig aanbod van functies bieden. Rotterdam, Den Haag en de andere steden in de Randstad zijn de komende tijd aan zet om dit te realiseren. Het besef dat de steden elkaar nodig hebben is cruciaal. Het gezegde luidt niet voor niets: liever een goede buur dan een verre vriend. 5
6 1. Score en rangschikking Rotterdam in Nederland (max. score = 100) 2. Afwijking van verwachting 3. Bovengemiddelde aanwezigheid in Den Haag of Delft 4. Bovengemiddelde aanwezigheid in de metropoolregio Tabel 2: Aanwezigheid regionale functies in Rotterdam, afgezet tegen verwachting en bovengemiddelde aanwezigheid in Den Haag of Delft Tabel 2 geeft voor 12 regionale functies per functie (1) de score van Rotterdam en de rangschikking in Nederland, (2) de afwijking van de verwachting, (3) bovengemiddelde vertegenwoordiging in Den Haag en/of Delft en (4) bovengemiddelde vertegenwoordiging in de metropoolregio. In de laatste kolom staat aangegeven of de metropoolregio als geheel een eventueel tekort in Rotterdam kan compenseren. Zorg Ziekenhuizen 100 (1) 8,4% Medische specialisten 94,3 (2) 25,3% Sport Sportaccommodaties 72,7 (3) -31,5% Onderwijs Voortgezet onderwijs 99,6 (2) -0,1 % Speciaal basisonderwijs 100 (1) -6,1% Cultuur Bioscopen 91,9 (3) -4% Poppodia 18,5 (6) -58% Musea 41,2 (3) -19,1% Horeca Restaurants 35,4 (3) -31,8% Cafés 56,7 (2) 0,3% Winkels Detailhandel 98 (2) -1,1% Retail: mode & luxe 95,6 (2) 11,5% 6
7 Noten 1 Dit artikel is gebaseerd op voorlopige resultaten van het onderzoeksproject Napoleon; een onderzoek uitgevoerd door de Universiteit Utrecht, Technische Universiteit Delft, Erasmus Universiteit Rotterdam en Planbureau voor de Leefomgeving binnen het Platform31-onderzoeksprogramma Kennis voor Krachtige Steden. In het project wordt onder andere onderzoek verricht naar het <i>borrowed size<i>-effect op basis van een Europese en Nederlandse database met daarin de aanwezigheid van metropolitane en regionale functies per plaats. 2 De steden zijn afgebakend als functionele stedelijke gebieden en bestaan dus ook uit de omliggende gemeenten die onderdeel uitmaken van de stad. De gemeenten Schiedam, Spijkenisse en Vlaardingen maken onder andere deel uit van het functionele stedelijke gebied van Rotterdam. 3 Er is hierbij alleen gekeken naar de kwantiteit van de functies, en niet zozeer naar de kwaliteit. 7
Onderzoeksflits. Utrecht.nl/onderzoek
Onderzoeksflits Platform31 De concurrentiepositie van Nederlandse steden. Nieuwe inzichten voor de Utrechtse economie en voor intergemeentelijke samenwerking Utrecht.nl/onderzoek Colofon uitgave Afdeling
Nadere informatieIntroductie Metropoolregio Rotterdam Den Haag
Introductie Metropoolregio Rotterdam Den Haag Aanleiding voor Metropoolregio RDH [1] Randstad 2040 (Structuurvisie Rijk, 2008/09) Herwaardering belang steden voor economie Randstad geen samenhangende metropool
Nadere informatieOnderzoek Metropoolregio
Onderzoek Metropoolregio April 2012 Gemeente Schiedam Onderzoek & Statistiek O n d e r z o e k M e t r o p o o l r e g i o P a g i n a 1 Inleiding Belangrijke items in de samenwerking binnen de metropoolregio
Nadere informatieFactsheet bedrijventerrein Spaanse Polder, Gemeente Rotterdam/Schiedam
Factsheet bedrijventerrein Spaanse Polder, Gemeente Rotterdam/Schiedam Factsheet bedrijventerrein Spaanse Polder, Gemeente Rotterdam/Schiedam A. Inleiding Deze factsheet geeft een bondig overzicht van
Nadere informatieHet belang van het MKB
MKB Regio Top 40 Themabericht Rogier Aalders De nieuwe MKB Regio Top 40 is uit. Zoals u van ons gewend bent, rangschikken we daarin de veertig Nederlandse regio s op basis van de prestaties van het MKB
Nadere informatieDe Molenzoom. Kantoorlocaties in centrum van Houten. Kantoorvestiging in de gemeente Houten
De Molenzoom Kantoorlocaties in centrum van Houten Kantoorvestiging in de gemeente Houten Kwaliteiten Molenzoom Centrale ligging in Houten Zichtlocatie langs spoorlijn Nabij centrumvoorzieningen op het
Nadere informatieTE KOOP Bouwgrond nieuwbouw Cornelisland Ridderkerk
TE KOOP Bouwgrond nieuwbouw Cornelisland Ridderkerk VANAF 2.500 M 2 TURN-KEY BEDRIJFSPAND OP EEN TOP-ZICHTLOCATIE OP DE KOP VAN HET NIEUWE BEDRIJVENTERREIN CORNELISLAND TE RIDDERKERK OMSCHRIJVING Op de
Nadere informatieDUURZAME VERSTEDELIJKING & AGGLOMERATIEKRACHT
Vereniging Deltametropool i.s.m. College van Rijksadviseurs DUURZAME VERSTEDELIJKING & AGGLOMERATIEKRACHT 14.10.2014 Metropolen zijn de krachtbronnen van de wereldeconomie De economische ontwikkeling concentreert
Nadere informatieNIEUWBOUWONTWIKKELING. Parc A15 te Ridderkerk
NIEUWBOUWONTWIKKELING Parc A15 te Ridderkerk Ooms Makelaars Bedrijfshuisvesting B.V. Postbus 24040 3007 DA ROTTERDAM tel. 010 424 88 88 fax 010 424 88 89 www.ooms.com 2 VERKOOPINFORMATIE PARC A15 TE RIDDERKERK
Nadere informatieMetropoolregio Rotterdam Den Haag. Marion Stein secretaris/algemeen directeur Stadsgewest Haaglanden m.stein@haaglanden.nl
Metropoolregio Rotterdam Den Haag Marion Stein secretaris/algemeen directeur Stadsgewest Haaglanden m.stein@haaglanden.nl 2 3 Metropoolregio by night feb 2012 4 Aanleiding voor Metropoolregio RDH [1] Randstad
Nadere informatieWoon- en leefklimaat Zuid-Holland vanuit bedrijfsoptiek
Woon- en leefklimaat Zuid-Holland vanuit bedrijfsoptiek Den Haag, 1 juni 2015 Agenda 1 Kader: relatie wonen-werken 2 Opzet onderzoek 3 Werkgelegenheid 4 Waardering woon- en leefklimaat 5 Rol woon- en leefklimaat
Nadere informatieOnderzoeksflits Atlas voor gemeenten 2019
Onderzoeksflits Atlas voor gemeenten 2019 Thema groei en krimp - De positie van Utrecht uitgelicht Utrecht.nl/onderzoek Colofon uitgave Afdeling Onderzoek Gemeente Utrecht 030 286 1350 onderzoek@utrecht.nl
Nadere informatieDuurzaamheidsfabriek: nut en noodzaak vanuit sociaaleconomisch perspectief. Ton van der Wijst, 1 mei 2015
Duurzaamheidsfabriek: nut en noodzaak vanuit sociaaleconomisch perspectief Ton van der Wijst, 1 mei 2015 Invalshoeken Globalisering Technologische ontwikkelingen Demografische ontwikkelingen Rol van steden
Nadere informatieStation Nieuwe Meer Het internationale & inclusieve woon- en werkgebied van Nieuw West
Station Nieuwe Meer Het internationale & inclusieve woon- en werkgebied van Nieuw West 2030 Station Nieuwe Meer is niet alleen een nieuwe metrostation verbonden met Schiphol, Hoofddorp, Zuidas en de Amsterdamse
Nadere informatieAdaptieve Gebiedsagenda / Investeringsprogramma. Victor / Klaas
Adaptieve Gebiedsagenda / Investeringsprogramma Victor / Klaas Ondertussen in de regio Roadmap Next Economy Oeso-rapport Investeringsprogramma / Tordoir Real Life Testing Ground NOA / NOVI REOS Monitor
Nadere informatieOnderzoeksflits. Atlas voor gemeenten 2016 Thema Water. De positie van Utrecht uitgelicht. IB Onderzoek, 29 juni Utrecht.
Onderzoeksflits Atlas voor gemeenten 2016 Thema Water De positie van Utrecht uitgelicht IB Onderzoek, 29 juni 2016 Utrecht.nl/onderzoek Colofon uitgave Afdeling Onderzoek Gemeente Utrecht Postbus 16200
Nadere informatieWerklandschap Meerpaal. Sport en werk centraal in Nederland. Bedrijfsvestiging in de gemeente Houten
Werklandschap Meerpaal Sport en werk centraal in Nederland Bedrijfsvestiging in de gemeente Houten Kwaliteiten Werklandschap Directe aansluiting op A27 Gebiedsoppervlak van 10 ha Flexibele kavelgrootte
Nadere informatieMidsizeNL Eerste lessen uit een kennis en inspiratie traject
MidsizeNL Eerste lessen uit een kennis en inspiratie traject Reisschema langs Midsize NL Het waarom: voor op het nachtkastje Waar ligt midsize NL? 7 trends en veel meer vragen Blik vooruit: scenario s
Nadere informatieHuizen. Centrale locatie. Uitgebouwde woonkamer. Zonnige tuin op het zuiden. Kindvriendelijke ligging. Kattenbroekerweg 44, 3813 EA Amersfoort H47
Huizen vanhendriks Kattenbroekerweg 44, 3813 EA Amersfoort Uitgebouwde woonkamer Kindvriendelijke ligging Zonnige tuin op het zuiden Centrale locatie H47 Kenmerken Soort Type Kamers Woonoppervlakte Perceeloppervlakte
Nadere informatieHuizen. Actieve, gezonde Vereniging van Eigenaren. Dichtbij de binnenstad. luxe keuken en modern sanitair. Zo te betrekken. Parkeerplaats in onderbouw
Huizen vanhendriks Amsterdamseweg 8 E, 3812 RS Amersfoort Dichtbij de binnenstad Zo te betrekken luxe keuken en modern sanitair Actieve, gezonde Vereniging van Eigenaren Parkeerplaats in onderbouw H47
Nadere informatieWonen in groene omgeving Ruime woonkamer + zonnig balkon
Huizen vanhendriks Keesomstraat 33 B, 3817 JX Amersfoort Wonen in groene omgeving Goed onderhouden Nieuwe cv installatie (2014) Ruime woonkamer + zonnig balkon H47 Kenmerken Soort Kamers Woonoppervlakte
Nadere informatieRegionale arbeidsmarktprognose
Provincie Zeeland Afdeling Economie Regionale arbeidsmarktprognose 2011-2012 Inleiding Begin juni 2011 verscheen de rapportage UWV WERKbedrijf Arbeidsmarktprognose 2011-2012 Met een doorkijk naar 2016".
Nadere informatieWoonaantrekkelijkheidsscan Delft 2011 Opgesteld door Bureau Louter
Woonaantrekkelijkheidsscan 2011 Opgesteld door Bureau Louter Bureau Louter juni 2011 Auteurs: Peter Louter (Bureau Louter) Pim van Eikeren (Bureau Louter) Bureau Louter Rotterdamseweg 183c 2629 HD Telefoon:
Nadere informatieDe Koppeling Houten. Zichtlocatie te midden van de Houtense voorzieningen. Kantoorvestiging in de gemeente Houten
De Koppeling Houten Zichtlocatie te midden van de Houtense voorzieningen Kantoorvestiging in de gemeente Houten Kwaliteiten de Koppeling Centrale ligging in Houten Zichtlocatie langs belangrijkste weg
Nadere informatieSteden als motoren van economische groei
Steden als motoren van economische groei CROW Inspiratiedag hoogwaardig openbaar vervoer (HOV) Het Bimhuis, Amsterdam 7 December 2017 Dr. Otto Raspe 1 @ottoraspe @leefomgeving 2 Nieuwe geografie van banen
Nadere informatieToeristisch bezoek aan Leiden in 2010
April 2011 ugu Toeristisch bezoek aan in 2010 Al zeven jaar doet mee aan Toeristisch bezoek aan steden, onderdeel van het Continu Vakantie Onderzoek (CVO). Het CVO is een panelonderzoek waarbij Nederlanders
Nadere informatieDe internationale concurrentiepositie van de topsectoren in de provincie. Utrecht. Otto Raspe, Anet Weterings, Mark Thissen & Frank van Dongen
De internationale concurrentiepositie van de topsectoren in de provincie Utrecht Otto Raspe, Anet Weterings, Mark Thissen & Frank van Dongen Februari 2013 Centrale vraag in deze presentatie Welke investeringsagenda
Nadere informatieOnderzoeksflits. Atlas voor gemeenten 2015 Erfgoed positie van Utrecht uitgelicht. IB Onderzoek, 29 mei 2015. Utrecht.nl/onderzoek
Onderzoeksflits Atlas voor gemeenten 015 Erfgoed positie van Utrecht uitgelicht IB Onderzoek, 9 mei 015 Utrecht.nl/onderzoek Colofon uitgave Afdeling Onderzoek Gemeente Utrecht 030 86 1350 onderzoek@utrecht.nl
Nadere informatieLokale kwaliteit Maart/april 2015
Resultaten peiling Panel Lokale kwaliteit Maart/april 2015 Van 24 maart tot en met 6 april kon het Panel een peiling invullen over de kwaliteit van hun leefomgeving. Ruim 1.750 van de ongeveer 6.500 uitgenodigde
Nadere informatieWerken aan de internationale concurrentiekracht van de Nederlandse regio s
Werken aan de internationale concurrentiekracht van de Nederlandse regio s Symposium Ministerie van Infrastructuur en Milieu Den Haag, 4 maart 2013 Otto Raspe, Anet Weterings, Mark Thissen, Frank van Dongen
Nadere informatieBedrijventerrein Meerpaal. Ruimte en kwaliteit aan de rand van Houten. Bedrijfsvestiging in de gemeente Houten
Bedrijventerrein Meerpaal Ruimte en kwaliteit aan de rand van Houten Bedrijfsvestiging in de gemeente Houten Kwaliteiten Meerpaal Directe aansluiting op A27 Goede infrastructuur op het terrein Hoogwaardige
Nadere informatieFoto van de Drechtsteden
Foto van de Drechtsteden Raadscommissie ABZ 3 september 2012 Sjoerd Veerman Rien Val 1 De aantrekkingskracht van de Drechtsteden Gerard Marlet 6 maart 2012 The paradox of urban triumph bereikbaarheid banen
Nadere informatieAmersfoort voor Delft. Jos van Winkel, 4 september 2015
Amersfoort voor Delft Jos van Winkel, 4 september 2015 EERST de CIJFERS: quizz! 1. Inwonertal, aantal bedrijven 2. Hoe oud is de stad? 3. Hoeveel studenten? 4. Hoeveel raadsleden, hoeveel ambtenaren? kenmerken
Nadere informatieToeristisch bezoek aan Leiden in 2008
Augustus 2009 ugu Feitenblad 2009/1b Toeristisch bezoek aan in 2008 Sinds vijf jaar doet mee aan het Continu Vakantie Onderzoek (CVO), een samenwerking tussen het Nederlands Bureau voor Toerisme en Congressen
Nadere informatieNaar een strategie voor middelgrote steden
Naar een strategie voor middelgrote steden Presentatie Kennis- en Netwerkdag Platform Middelgrote Gemeenten Koos van Dijken en Marloes Hoogerbrugge Vrijdag 21 april 2017 Gorinchem Inleiding Kennis- en
Nadere informatieOnderzoeksflits Atlas voor gemeenten 2018
Onderzoeksflits Atlas voor gemeenten 2018 Thema cultuur - De positie van Utrecht uitgelicht Utrecht.nl/onderzoek Colofon uitgave Afdeling Onderzoek Gemeente Utrecht 030 286 1350 onderzoek@utrecht.nl @onderzoek030
Nadere informatieDe internationale concurrentiepositie van de topsectoren in de provincie. Gelderland. Otto Raspe, Anet Weterings, Mark Thissen & Frank van Dongen
De internationale concurrentiepositie van de topsectoren in de provincie Gelderland Otto Raspe, Anet Weterings, Mark Thissen & Frank van Dongen Februari 2013 Centrale vraag in deze presentatie Welke investeringsagenda
Nadere informatieDe internationale concurrentiepositie van de topsectoren in de provincie. Noord-Brabant. Otto Raspe, Anet Weterings, Mark Thissen & Frank van Dongen
De internationale concurrentiepositie van de topsectoren in de provincie Noord-Brabant Otto Raspe, Anet Weterings, Mark Thissen & Frank van Dongen Februari 2013 Centrale vraag in deze presentatie Welke
Nadere informatieDe internationale concurrentiepositie van de topsectoren in de provincie. Overijssel. Otto Raspe, Anet Weterings, Mark Thissen & Frank van Dongen
De internationale concurrentiepositie van de topsectoren in de provincie Overijssel Otto Raspe, Anet Weterings, Mark Thissen & Frank van Dongen Februari 2013 Centrale vraag in deze presentatie Welke investeringsagenda
Nadere informatieWerklocaties. Nota Kantoren Rotterdam samengevat. 19 juni 2019
Werklocaties Nota Kantoren Rotterdam samengevat 19 juni 2019 2 Ruimtelijkeconomisch beleid voor kantoren in Rotterdam Voor een aantrekkelijke, economisch sterke stad is er evenwicht nodig tussen zowel
Nadere informatieDATABANKEN OVER HET VERANDERENDE WINKELLANDSCHAP. Beschrijving. Verzorgingsgebieden Verkenner Nederland /
DATABANKEN OVER HET VERANDERENDE WINKELLANDSCHAP Beschrijving Verzorgingsgebieden Verkenner Nederland WWW.LOCATUS.COM / INFO@LOCATUS.COM Beschrijving Verzorgingsgebieden Verkenner Nederland Pelmolenlaan
Nadere informatieBedrijventerrein Kapelpolder (Maassluis) Maatschappelijke waarde. Met de Kamer van Koophandel weet je wel beter
Bedrijventerrein Kapelpolder (Maassluis) Maatschappelijke Met de Kamer van Koophandel weet je wel beter Bedrijventerrein Kapelpolder, gemeente Maassluis A. Inleiding Deze factsheet geeft een bondig overzicht
Nadere informatieDe internationale concurrentiepositie van de topsectoren in de provincie. Zuid-Holland. Otto Raspe, Anet Weterings, Mark Thissen & Frank van Dongen
De internationale concurrentiepositie van de topsectoren in de provincie Zuid-Holland Otto Raspe, Anet Weterings, Mark Thissen & Frank van Dongen Februari 2013 Centrale vraag in deze presentatie Welke
Nadere informatieDORDRECHT. Aan. de gemeenteraad
*P DORDRECHT Retouradres: Postbus 8 3300 AA DORDRECHT Aan de gemeenteraad Gemeentebestuur Spuiboulevard 300 3311 GR DORDRECHT T 14 078 F (078) 770 8080 www.dordrecht.nl Datum 4 december 2012 Begrotingsprogramma
Nadere informatieDe internationale concurrentiepositie van de topsectoren in de provincie. Friesland. Otto Raspe, Anet Weterings, Mark Thissen & Frank van Dongen
De internationale concurrentiepositie van de topsectoren in de provincie Friesland Otto Raspe, Anet Weterings, Mark Thissen & Frank van Dongen Februari 2013 Centrale vraag in deze presentatie Welke investeringsagenda
Nadere informatieBlik op Leidschendam-Voorburg 2020
Blik op Leidschendam-Voorburg 2020 Een toekomstvisie voor Leidschendam-Voorburg De voormalige gemeenten Leidschendam en Voorburg kennen elk een eeuwenlange historie. Als gefuseerde gemeente gaat Leidschendam-Voorburg
Nadere informatieEZ 2020. Over de veranderende rol(len) van gemeentelijke afdelingen Economische Zaken. Peter Louter www.bureaulouter.nl. Zwolle, 4 maart 2014
EZ 2020 Over de veranderende rol(len) van gemeentelijke afdelingen Economische Zaken Peter Louter www.bureaulouter.nl Zwolle, 4 maart 2014 Drie strategische rollen 1. Preventie 2. Duiding 3. Integraliteit
Nadere informatieBedrijventerrein Nieuw Mathenesse (Schiedam) Maatschappelijke waarde. Met de Kamer van Koophandel weet je wel beter
Bedrijventerrein Nieuw Mathenesse (Schiedam) Maatschappelijke waarde Met de Kamer van Koophandel weet je wel beter Factsheet bedrijventerrein Nieuw Mathenesse, Gemeente Schiedam A. Inleiding Deze factsheet
Nadere informatieEconomie Roermond trends en toekomst
Economie Roermond trends en toekomst Pieter Tordoir GPIO, Universiteit van Amsterdam Telos, Tilburg University Ruimtelijk Economisch Atelier Tordoir Outline Ontwikkelingen in (inter-)nationaal kader Positie
Nadere informatieRuimtelijk Economische Ontwikkelstrategie (REOS)
Ruimtelijk Economische Ontwikkelstrategie (REOS) versterking internationale concurrentiekracht Noordelijke en Zuidelijke Randstad & Brainport Eindhoven RE(OS)FLECTIES Utrecht, 3 maart 2016 ir. Harry van
Nadere informatieBedrijventerrein Vijfsluizen (Schiedam) Maatschappelijke waarde. Met de Kamer van Koophandel weet je wel beter
Bedrijventerrein Vijfsluizen (Schiedam) Maatschappelijke waarde Met de Kamer van Koophandel weet je wel beter Factsheet bedrijventerrein Vijfsluizen Gemeente Schiedam FACTSHEET BEDRIJVENTERREIN VIJFSLUIZEN,
Nadere informatieOnderzoek in het kader van de 100 ste editie van de Internationale Vierdaagse Afstandsmarsen Nijmegen. Nienke Lammertink en Koen Breedveld
NEDERLANDERS OVER DE VIERDAAGSE Onderzoek in het kader van de 100 ste editie van de Internationale Vierdaagse Afstandsmarsen Nijmegen Nienke Lammertink en Koen Breedveld Mei 2016 1 Nederlanders over de
Nadere informatieDe waarde van winkels
De waarde van winkels Gerard Marlet Nederlandse Raad Winkelcentra 20 januari 2015 Smart people, strong cities (Cpb) aandeel hoogopgeleiden 50,9% tot 79,2% 46,5% tot 50,9% 39,8% tot 46,5% 37,7% tot 39,8%
Nadere informatieRegionaal Platform 20 april 2016
Regionaal Platform 20 april 2016 Programma Tijd Activiteit 13.00 uur Opening en welkom 13.15 uur Strategische agenda s metropoolvorming Door Staf Depla 14.00 uur Bereikbaarheidsopgave - stand van zaken
Nadere informatieDaling aantal leerlingen in het basisonderwijs Rotterdam in landelijk/regionaal perspectief. versie 14 februari 2007
Daling aantal leerlingen in het basisonderwijs Rotterdam in landelijk/regionaal perspectief. versie 14 februari 2007 Inleiding In deze notitie wordt de terugloop van het aantal leerlingen in het openbaar
Nadere informatiearchitecten ETCETERA VISIE SCHEVENINGEN HAVEN
VISIE SCHEVENINGEN HAVEN BINT architecten is gevestigd aan de Dr.Lelykade te Scheveningen. Planvorming voor Scheveningen haven gaat dus over ons toekomstig uitzicht waar we straks dagelijks mee te maken
Nadere informatiePresentatie OESO rapport. Lennart Harpe Ferrie Förster. 17 maart en de relatie met Delft, Parel in de Randstad
Presentatie OESO rapport en de relatie met Delft, Parel in de Randstad Lennart Harpe Ferrie Förster 17 maart 2016 OESO = Organisatie voor Economische Samenwerking en Ontwikkeling In opdracht van MRDH en
Nadere informatieRuimtelijke patronen rond vrije tijd en recreatie in Flevoland
Ruimtelijke patronen rond vrije tijd en in Flevoland Dr. Roel Rutten (Universiteit van Tilburg) Nienke van Boom MSc. (NHTV Academy for Leisure) Ateliersessie Flevoperspectieven Recreatie en Vrije Tijd
Nadere informatieshops 37.515 passanten per dag. Een mooie plek om u te vestigen. www.levelleiden.nl
shops 37.515 passanten per dag. Een mooie plek om u te vestigen. www.levelleiden.nl DE UNIQUE SELLING POINTS VAN LEVEL SHOPS OP EEN RIJ: ruim 37.500 passanten per dag overdekte passage perfect bereikbaar,
Nadere informatieHoogopgeleide jongeren willen grootstedelijk wonen, de rest niet
Bron: www.woningmarktnl.com, 25 maart 2016 Door: prof. mr. Friso de Zeeuw is praktijkhoogleraar Gebiedsontwikkeling TU Delft en directeur Nieuwe Markten BPD en drs. Rink Drost is senior adviseur Wonen
Nadere informatieDe Regio Top 40. Economisch presteren van het regionale bedrijfsleven
Economisch presteren van het regionale bedrijfsleven September 2008 Een nieuwe naam, een nieuw model Ook dit jaar kent onze Regio Top 40 weer enkele verrassende uitkomsten. Lees in deze uitgave hoe winnaars
Nadere informatieGrote gemeenten goed voor driekwart van bevolkingsgroei tot 2025
Persbericht PB13 062 1 oktober 2013 9:30 uur Grote gemeenten goed voor driekwart van bevolkingsgroei tot 2025 Tussen 2012 en 2025 groeit de bevolking van Nederland met rond 650 duizend tot 17,4 miljoen
Nadere informatieInwoners grote steden mopperen meer over hun stad
Inwoners grote steden mopperen meer over hun stad Bewoners van grote steden zijn veel kritischer over hun woonplaats dan in kleinere steden. Ze klagen met name over de onveiligheid en onrust. Ook de medebewoners
Nadere informatieBEANTWOORDING SCHRIFTELIJKE VRAGEN van het raadslid M.F. Dufresne. sv RIS120261_28-sep-2004 Regnr. DSO/ Den Haag, 28 september 2004
Gemeente Den Haag BEANTWOORDING SCHRIFTELIJKE VRAGEN van het raadslid M.F. Dufresne sv 2004.410 RIS120261_28-sep-2004 Regnr. DSO/2004.3061 Den Haag, 28 september 2004 Inzake: Internationale treinstations
Nadere informatieLeefbaarheid en leefklimaat volgens:
Leefbaarheid en leefklimaat volgens: Atlas voor Gemeenten: Leefbaarometer Elsevier: De beste gemeenten 2013 notitie van Onderzoek www.onderzoek.utrecht.nl juli 2013 Colofon uitgave Afdeling Onderzoek Gemeente
Nadere informatieveiligheid en economische zaken, minder voor bijstand en onderwijs
07 s07 Meer gemeentegeld 0e entegeld voor veiligheid en economische zaken, minder voor bijstand en onderwijs Wouter Jonkers Publicatiedatum CBS-website: 7 april 2008 Voorburg/Heerlen Verklaring van tekens.
Nadere informatieDe internationale concurrentiepositie van de topsectoren in de provincie. Noord-Holland. Otto Raspe, Anet Weterings, Mark Thissen & Frank van Dongen
De internationale concurrentiepositie van de topsectoren in de provincie Noord-Holland Otto Raspe, Anet Weterings, Mark Thissen & Frank van Dongen Februari 2013 Centrale vraag in deze presentatie Welke
Nadere informatieImago-onderzoek Rotterdam onder studenten
Imago-onderzoek Rotterdam onder studenten Rotterdam, februari 2013 Onderzoek uitgevoerd door studenten van de Erasmus Universiteit Rotterdam Contacten: Professor Luit Kloosterman, Bart van Putten, Tim
Nadere informatieB en W nr d.d Consultatie Metropoolregio Rotterdam-Den Haag, Economie en Bereikbaarheidsagenda
B en W nr. 14.0923 d.d. 14-10-2014 Onderwerp Consultatie Metropoolregio Rotterdam-Den Haag, Economie en Bereikbaarheidsagenda Besluiten:Behoudens advies van de commissie 1. Brief aan Bestuursforum Metropoolregio
Nadere informatieEconomische ontwikkeling in regio's met concentratie topsectoren,
Economische ontwikkeling in regio's met concentratie topsectoren, 2012-2014 Indicator 7 september 2016 U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere
Nadere informatieInvesteringsstrategie MRDH
Investeringsstrategie MRDH Aanleiding De economische ontwikkeling van de MRDH blijft achter bij die van Amsterdam en Eindhoven en zeker bij die van andere Europese metropolitane regio s Agenda Economisch
Nadere informatieDe internationale concurrentiepositie van de topsectoren in de provincie. Antwerpen. Otto Raspe, Anet Weterings, Mark Thissen & Frank van Dongen
De internationale concurrentiepositie van de topsectoren in de provincie Antwerpen Otto Raspe, Anet Weterings, Mark Thissen & Frank van Dongen Februari 2013 Centrale vraag in deze presentatie Welke investeringsagenda
Nadere informatieLeiden cijfers www
Leidenincijfers intro INTROI bevolking I toerisme I sport en bewegen I wijkcijfers I economie I onderwijs I inkomen I bestuur & begroting I regio Leiden, stad van ontdekkingen Leiden is de Stad van ontdekkingen
Nadere informatieUw netwerk voor succesvol ondernemen in de Brusselse metropool. Metropolitan
Uw netwerk voor succesvol ondernemen in de Brusselse metropool Metropolitan Voka Metropolitan bouwt aan de Brusselse metropool Voka, het Vlaams netwerk van ondernemingen, bundelt zijn werking in de Brusselse
Nadere informatieRuimtelijk economische dynamiek metroregio R dam-den Haag positie en kansen Plaspoelpolder
Ruimtelijk economische dynamiek metroregio R dam-den Haag positie en kansen Plaspoelpolder Presentatie, bijeenkomst VNO-NCW West 10-02-2016 Prof dr Pieter Tordoir GPIO, Universiteit van Amsterdam Telos,
Nadere informatieVRIJBLIJVENDE PROJECTINFORMATIE TE HUUR. "Kantoor Premier Offices" Weena 750 te Rotterdam
VRIJBLIJVENDE PROJECTINFORMATIE TE HUUR "Kantoor Premier Offices" Weena 750 te Rotterdam Betreft Op een perfecte locatie, in de directe nabijheid van het Centraal Station in het Rotterdam Central District,
Nadere informatieAanbieden notitie A16 corridor en Rotterdam University Business District. De VVD, CDA en Leefbaar Rotterdam verzoeken het college daarom:
Verzoek VVD, CDA en Leefbaar Rotterdam Aanbieden notitie A16 corridor en Rotterdam University Business District De A16 is voor de Metropoolregio en de Randstad een belangrijke verbinding met Antwerpen,
Nadere informatieEffecten. Zuidvleugel
4 Effecten Zuidvleugel 19 Invloedsgebieden De reistijden van verplaatsingen van of naar een locatie bepalen de grootte van het invloedsgebied van een locatie. In dit hoofdstuk richten wij ons op hoeveel
Nadere informatieFactsheet bedrijventerrein Pothof, Gemeente Rozenburg
Factsheet bedrijventerrein Pothof, Gemeente Rozenburg Factsheet bedrijventerrein Pothof, Gemeente Rozenburg A. Inleiding Deze factsheet geeft een bondig overzicht van de maatschappelijke en economische
Nadere informatieHuizen. Eigen overdekte parkeerplaats. Instapklaar. Sfeervolle woonkamer. Luxe en moderne badkamer. Balkon op het zuidwesten
Huizen vanhendriks Hogeweg 13 D, 3814 CA Amersfoort Instapklaar Luxe en moderne badkamer Sfeervolle woonkamer Eigen overdekte parkeerplaats Balkon op het zuidwesten H47 Kenmerken Soort Kamers Woonoppervlakte
Nadere informatiede wereld van werk trends en ontwikkelingen Ton Hopmans Managing Director Yacht
de wereld van werk trends en ontwikkelingen Ton Hopmans Managing Director Yacht vier grote thema s technologie demografie globalisering duurzaamheid Randstad 2 technologie robotisering zorgt voor hogere
Nadere informatieGebiedskoers Detailhandel Rozenburg. Gemeente Rotterdam
Gebiedskoers Detailhandel 2017-2020 Gemeente Rotterdam Datum Juni 2017 Inhoudsopgave 1 Inleiding 3 2 Situatie van de detailhandel in 4 2.1 Centrum Raadhuisplein 5 2.2 Emmastraat 5 2.3 Verspreide bewinkeling
Nadere informatieSociale kracht in Houten Burgerpeiling 2014
in Houten Burgerpeiling 2014 Onderzoek uitgevoerd in opdracht van: Gemeente Houten Projectnummer 598 / 2015 Samenvatting Goede score voor Sociale Kracht in Houten Houten scoort over het algemeen goed als
Nadere informatieVeluwse Poort in beeld. Een onderzoek naar de bekendheid en beeldvorming van Veluwse Poort
Veluwse Poort in beeld Een onderzoek naar de bekendheid en beeldvorming van Veluwse Poort INHOUDSOPGAVE 1. Inleiding... 2 1.1. Aanleiding... 2 1.2. Doel van het onderzoek... 2 1.3. Probleemstelling...
Nadere informatieRotterdamse schoolverlaters op achterstand
Relatief zwakke perspectieven voor lager opgeleiden Rotterdamse schoolverlaters op achterstand Arjen Edzes, Marten Middeldorp en Jouke van Dijk - Rijksuniversiteit Groningen. Schoolverlaters in Rotterdam
Nadere informatieOV-bereikbaarheid RTHA
OV-bereikbaarheid RTHA Railforum 28 januari 2015 Remco Derksen Ask yourself ''If I had only sixty seconds on the stage, what would I absolutely have to say to get my message across" Jeff Dewar 1 Haalbare
Nadere informatieToeristisch bezoek aan Leiden 2006-2014
Beleidsonderzoek & Analyse BOA Feitenblad draagt bij aan de kwaliteit van beleid en besluitvorming Toeristisch bezoek aan Leiden 2006-2014 1. Inleiding Al vele jaren laat Leiden het onderdeel Toeristisch
Nadere informatieHINDERNISSEN bedrijfsleven Zuidvleugel. Presentatie Bert Mooren, directeur VNO-NCW West Economische Programmaraad Zuidvleugel 24 februari 2014
Presentatie Bert Mooren, directeur VNO-NCW West Economische Programmaraad Zuidvleugel 24 februari 2014 Fundamentals Onvoldoende innovatiekracht MKB Zuidvleugel Triple helix samenwerking op bestuurlijk
Nadere informatieKom in de stad. Werkatelier 18 april
Kom in de stad Werkatelier 18 april Gemeente Leiden Huib van der Kolk Peter Kors Catelijn Vencken 2 Opdracht GVVP Voorbereidingen nieuw plan: behoud en verbetering economische positie: hoogwaardig openbaar
Nadere informatieRetaining Rotterdam s Elites
Retaining Rotterdam s Elites P5 presentatie Arjan Koster, 18 januari 2011 Inhoud van de presentatie INTRODUCTIE METHODIEK LITERATUUR ONDERZOEK PRAKTISCH ONDERZOEK CONCLUSIES & DISCUSSIE Inhoud van de presentatie
Nadere informatieToeristisch bezoek aan Leiden in 2009
April 2010 ugu Toeristisch bezoek aan in 2009 Al zes jaar doet mee aan het Continu Vakantie Onderzoek (CVO), een samenwerking tussen het Nederlands Bureau voor Toerisme en Congressen en TNS- NIPO: NBTC-NIPO
Nadere informatieLeiden cijfers www
Leidenincijfers intro INTROI bevolking I toerisme I sport en bewegen I wijkcijfers I economie I onderwijs I inkomen I bestuur & begroting I regio Leiden, stad van ontdekkingen Leiden is de Stad van ontdekkingen
Nadere informatieBijlage SWOT-ANALYSE GEMEENTE OEGSTGEEST DD. 14 JUNI 2013
Bijlage SWOT-ANALYSE GEMEENTE OEGSTGEEST DD. 14 JUNI 2013 Ruimtelijk/ economisch Ligging Ligging in (economisch sterke) Leidse regio, tussen grote steden en dicht bij strand/duin en Groene Hart. Mogelijkheden
Nadere informatiedie een woning zochten. Aan de rand van de stad zijn de nieuwbouwwijken. Daar hebben de meeste huizen een tuin.
Meander Samenvatting groep 6 Thema 5 Allemaal mensen Samenvatting Stedenbouw Oude en nieuwe steden zijn op dezelfde manier opgebouwd. In het midden ligt de binnenstad of het centrum. Rondom het centrum
Nadere informatieOEI, IK GROEI! Over de groei van OV in de zuidelijke Randstad. MRDH_Oei ik groei_wt5.indd :01
OEI, IK GROEI! Over de groei van OV in de zuidelijke Randstad 1 MRDH_Oei ik groei_wt5.indd 1 16-11-18 17:01 OEI, IK GROEI! Wat voor kinderen geldt, geldt ook voor het OV: het groeit. En flink ook. Groei
Nadere informatieTopsectoren, regio s en vestigingsplaatsfactoren: een multivariate regressieanalyse
Topsectoren, regio s en vestigingsplaatsfactoren: een multivariate regressieanalyse RSAN voorjaarsmiddag Antwerpen 24/04/2014 Frank van Dongen, Olaf Jonkeren & Otto Raspe 1 Agenda Motivatie Onderzoeksvraag
Nadere informatieExcellenties, Dames en heren,
Alleen de uitgesproken tekst geldt. Welkomstwoord van drs. Ank Bijleveld-Schouten, Commissaris van de Koningin in de provincie Overijssel, bij de opening van de relatiebijeenkomst Lente in Overijssel,
Nadere informatieTalent Scanner. Voorlopig onderzoek naar de Sfeer van invloed vragenlijst
Talent Scanner Voorlopig onderzoek naar de Sfeer van invloed vragenlijst 1. Voorlopig onderzoek naar de Sfeer van invloed vragenlijst 1.1. Respondenten De deelnemers aan het voorlopige onderzoek naar de
Nadere informatieRuimtelijke economische agenda en schaalvergroting
Ruimtelijke economische agenda en schaalvergroting de bijdrage van amenities Kennis voor de stad 6 november 2009 Outline Case /vraagstelling Eric van der Kooij Reflectie ruimtelijke economie en metropolitane
Nadere informatie