Er zijn achttien verschillende soorten pinguïns. Ze lijken allemaal op elkaar. Aan hun koppen kun je het

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Er zijn achttien verschillende soorten pinguïns. Ze lijken allemaal op elkaar. Aan hun koppen kun je het"

Transcriptie

1 Boekverslag door L woorden 11 maart keer beoordeeld Vak Biologie Inhoudsopgave. Soorten pinguïns Het lichaam van pinguïns Eten en drinken Pinguïns op het land en in het water Pinguïn baby s Broed tijd van pinguïns Toekomst van pinguïns Bedreiging door de mens Inleiding Dit werkstuk gaat over pinguïns. In dit werkstuk gaat het over soorten pinguïns bijvoorbeeld : keizerspinguïn, koningspinguïn, rotspinguïn, macaronipinguïn en nog 14 andere soorten pinguïns. Ook gaat het over het lichaam van pinguïns. In dat hoofdstuk gaat het over hoe pinguïns zijn gebouwd en hoe snel ze zich kunnen voortbewegen. Het gaat ook over eten en drinken. In dat stukje staat alles wat de pinguïns eten en drinken ze eten bijvoorbeeld: minikreeftjes en vissen en drinken sneeuw. Ook gaat het over pinguïns op het land en in het water. Dat hoofdstuk gaat ook over waar ze broeden in het water of op het land. Dan hebben we ook nog het hoofdstuk pinguïn baby s. Dat gaat over hoe veel vis de pinguïn baby s eten en hoe ze worden geboren. Ook gaat het over de broedtijd van pinguïns. In dat hoofdstuk gaat het over hoelang pinguïns moeten broeden en hoeveel eieren ze leggen. Dan hebben we de toekomst van pinguïns. Dat hoofdstuk gaat over hoe hun toekomst eruit ziet of het goed of slecht is. En tenslotte hebben we het hoofdstuk bedreiging door de mens. Dat gaat over waar de meeste pinguïns voorkomen en dat mensen de plaats innemen van pinguïns. Soorten pinguïns. Er zijn achttien verschillende soorten pinguïns. Ze lijken allemaal op elkaar. Aan hun koppen kun je het Pagina 1 van 8

2 verschil zien. Ze zijn er soms naar vernoemd: je hebt bijvoorbeeld de geelkuif, de kinband, de dikbek, de geeloog en de brilpinguïns. De ene soort is ook groter dan de andere. De keizerpinguïn is het grootst. Hij kan wel 1 meter hoog worden en 40 kilo wegen. De kleinste pinguïn is de dwergpinguïn. Hij kan ongeveer 30 centimeter hoog worden en ongeveer maar 1 kilo wegen. Bijna alle pinguïns leven en broeden in een groep. Soms broeden ze in kolonies van wel honderdduizend dieren. Ze maken daarbij heel veel lawaai. Pinguïns leggen meestal 1 of 2 eieren maar heel soms ook 3. Dat doen ze in nesten van gras of kuiltjes in rotsen. Pinguïns in warmere streken, nestelen in holen of in zelf gegraven gangen. Er zijn ook pinguïns die helemaal geen nest maken. Hier staan 18 soorten pinguïns met hun naam en gewicht erbij: Naam gewicht Adeliepinguïn 5 tot 8 kg Stormbandpinguïn 4 tot 5 kg Ezelspinguïn 6 tot 8 kg Keizerspinguïn 30 tot 41 kg Koningspinguïn 15 tot 17 kg Rotspinguïn 2 tot 4 kg Macaronipinguïn 4 tot 7 kg Schlegelspinguïn 5 tot 8 kg Grote kuifpinguïn 4 tot 6 kg Fjordland kuifpinguïn 4 tot 5 kg Snares kuifpinguïn 3 tot 4 kg Geeloogpinguïn 5 tot 9 kg Zwartvoetpinguïn 3 tot 5 kg Magelhaenpinguïn 4 tot 8 kg Humboldtpinguïn 5 tot 6 kg Galapagospinguïn 2 tot 4 kg Dwergpinguïn 1 tot 2 kg Witvleugelpinguïn 1.5 tot 2 kg Het lichaam van pinguïns. Pinguïns zijn vogels die niet kunnen vliegen. Ze hebben sterke vinnen in plaats van vleugels. Op het land lopen ze rechtop, waggelend als clowntjes. Maar in de sneeuw kunnen ze harder rennen dan een mens. Als ze op het ijs zijn glijden ze op hun buik. Ze zetten zich af met hun poten en vleugels, ze gaan dan super hard over het ijs heen. Pinguïns zijn dan ook kampioenen in zwemmen en in duiken. Het lijkt alsof ze door het water vliegen. Als raketten jagen ze achter vissen aan. Ze zijn helemaal aangepast aan het leven in de zee. Ze hebben roeivleugels en stuurpoten. Soms duiken ze als dolfijnen boven water en onder water. Als ze boven water komen halen ze adem terwijl ze keihard doorzwemmen. Keizerpinguïns kunnen meer dan 250 meter diep duiken om hun prooi te vangen. Hoe dat kan begrijpt niemand. Kleinere pinguïns jagen meer aan de oppervlakte van het water. Vogels hebben een stroomlijnvorm: van voren rond een van achteren een punt lopend. Dat is de beste Pagina 2 van 8

3 vorm bij het vliegen. Daarom hebben vliegtuigen ook die vorm. Vissen hebben weer een andere vorm. Die zijn het breedst in het midden. Hun vorm noemen we een spoelvorm. Een pinguïn heeft meer de spoelvorm dan de stroomlijnvorm. Daar zien we alweer aan, dat ook de lichaamsvorm aan het water is aangepast. Pinguïns hebben ook zwemvliezen tussen hun tenen. Dat poten zijn flinke roeispanen en ze kunnen er ook mee sturen. Geen wonder dat de pinguïn de zwemkampioen onder de vogels is. Onder water haalt hij een snelheid van 36 km per uur. Gecamoufleerd Alle pinguïns hebben een zwarte rug en een witte buik. Daardoor zijn ze goed gecamoufleerd als ze zwemmen aan het water oppervlak. Vanuit de lucht bekeken vallen ze niet op in de donkere zee, en vanuit het diepe water valt hun witte buik weg tegen de achtergrond van de lichte lucht. De vacht De pinguïn heeft een vacht van heel veel kleine donsveertjes. Die kleine veertjes zijn super warm. Dat moet ook wel om in de koude oceaan te zwemmen. Er kan bijna geen water door de dichte vacht komen. Dat is alleen maar handig er blijft wel wat water. In de vacht blijven hangen maar dat is geen probleem. Als de pinguïns dan op land komen schudden ze heel hard in het rond. Dan vliegt het water alle kanten op. Want stel je voor je komt uit de oceaan en je bent helemaal nat. Helemaal boven op de vacht zitten de donsveertjes. Daar onder zitten grote klamme veren die zijn voor het water tegen te houden daaronder zitten hele kleine zachte veertjes. Die zijn voor de pinguïn warm te houden. Eten en drinken. Omdat Antarctica bijna helemaal bedekt is met ijs, is er niet veel eetbaars te vinden. Maar in zee krioelt het van het voedsel. Het wemelt er van drijvende miniplantjes en minidiertjes, minikreeftjes, vissen en zeewier. Pinguïns halen dan ook al hun eten uit het water. Ze vangen vooral minikreeftjes, vissen en inktvissen. Alle pinguïns drinken zoet en zout water en als het nodig is drinken ze sneeuw. Pinguïns zijn zeer geschikt voor het jagen op glibberige prooien. Het zijn snelle en behendige zwemmers de bewegingen van vluchtende scholen vissen gemakkelijk kunnen volgen. De ogen van pinguïns zijn goed aangepast aan de onderwaterwereld, en sommige pinguïns zien beter onder water dan op het land. Hun witte buik werkt als camouflage, waardoor pinguïns voor vissen in het water onder hen onzichtbaar zijn. Net als alle andere vogels hebben pinguïns geen tanden, maar wel stevige stekels op hun tong en gehemelte. Deze stekels zijn ideaal om glibberige vis mee vast te houden. Aan de grootte en vorm van de snavel kun je zien wat het favoriete voedsel van een pinguïn is. Konings- en keizerspinguïns, die voornamelijk op pijlinktvis jagen, hebben een lange, tangvormige snavel Pagina 3 van 8

4 waarmee ze hun langgerekte, snelle prooi kunnen ophappen. Kleinere pinguïns die vooral krill of vis eten, hebben kortere, stompere snavels. Ten opzichte van hun grootte kunnen pinguïns enorme hoeveelheden voedsel eten. Zo is er een Magalhaes-pinguïn waargenomen die tijdens 1 jachtpartij bijna 4 kg pijlinktvis had gegeten. Het gemiddelde gewicht van een Magalhaes-pinguïn met een lege maag is amper 5 kg, dus deze vogel had zijn gewicht bijna verdubbeld. Maar pinguïns zijn ook heel goed in het overleven van magere tijden. De meeste soorten kunnen wekenlang zonder voedsel wanneer ze in de rui zijn en dus niet kunnen jagen. Konings- en keizerspinguïns, die voornamelijk op pijlinktvis jagen, hebben een lange, tangvormige snavel waarmee ze hun langgerekte, snelle prooi kunnen ophappen. Kleinere pinguïns die vooral krill of vis eten, hebben kortere, stompere snavels. Ten opzichte van hun grootte kunnen pinguïns enorme hoeveelheden voedsel eten. Zo is er een Magalhaes-pinguïn waargenomen die tijdens 1 jachtpartij bijna 4 kg pijlinktvis had gegeten. Het gemiddelde gewicht van een Magalhaes-pinguïn met een lege maag is amper 5 kg, dus deze vogel had zijn gewicht bijna verdubbeld. Maar pinguïns zijn ook heel goed in het overleven van magere tijden. De meeste soorten kunnen wekenlang zonder voedsel wanneer ze in de rui zijn en dus niet kunnen jagen. Pinguïns op het land. Op het land voelen pinguïns zich minder op het gemak dan in het water. Als ze het voor het kiezen hebben, zouden de meeste pinguïns waarschijnlijk nooit uit het water komen. Maar dat is nu eenmaal niet zo. Ze moeten jaarlijks minstens gedurende een periode aan land komen om te broeden en nieuwe veren te laten groeien (ruien). Dat kan niet in het water. De meeste mensen denken dat pinguïns langzaam vooruit waggelen. Maar iedere pinguïnsoort heeft zijn eigen manier van lopen. Ezelspinguïns draven levendig rond. Keizerpinguïns zwaaien van links naar rechts. Geelkuifpinguïns worden niet voor niets ook wel rotsspringer genoemd ze springen van de ene rots naar de andere. Rotsspringers overbruggen soms bijna 2 meter met een enkele sprong. Als er sneeuw ligt, kunnen pinguïns zich op een snelle manier voortbewegen: ze laten zich op hun buik vallen en schuiven als sleetjes naar voren. Om in bewegen te blijven, duwen ze met hun poten en vleugels. Zoals een skiër zijn stoken gebruikt al rodelend kunnen pinguïns veel kilometers afleggen Het voor uit bewegen van pinguïns. Om aan land te komen, zwemmen de meeste pinguïns naar het strand; de rest leggen ze lopend af. Adéliepinguïns hebben een speciale manier om uit het water te komen. Onder water maken ze vaart, waarna ze als een kleine raket de lucht in schieten en rechtop landen. Adéliepinguïns kunnen ruim 2 m recht omhoog springen. Omdat ze maar 60 cm lang zijn, kunnen deze dieren dus ruim drie keer hun eigen lengte springen. Een mens die dit wilt proberen moet ongeveer 5,5 m omhoog springen. Adélie- en keizerspinguïns zijn beter dan welk ander dier bestand tegen de kou. Deze pinguïns hebben van alle pinguïnsoorten het beste systeem om hun lichaamstemperatuur gelijkmatig te houden. Een Adéliepinguïn kan tot zijn nek in de sneeuw liggen en toch dezelfde lichaamstemperatuur hebben als een pinguïn die op de evenaar leeft. Pinguïns in de zee Pinguïns voelen zich thuis op zee. Ze brengen er het grootste gedeelte van hun tijd door in de zee. Pagina 4 van 8

5 Waarschijnlijk voelen zij zich prettiger op zee dan op het land. Sommige pinguïns blijven dicht bij de kust en zwemmen nooit ver van de broedkolonies weg. Ze vissen overdag en komen dan s avonds thuis. Anderen soorten maken lange reizen op zee en bijvoorbeeld de kuifpinguïns blijven soms we 5 maanden achtereen op zee, zonder ooit in zicht van het land te komen. Ze leggen daarbij duizenden kilometers af. Pinguïns zijn geweldige lange afstandzwemmers. Ze jagen vaak in grote groepen. Als ze zwemmen, springen ze uit het water om lucht te happen en plonzen daarna weer terug. Zo krijgen ze lucht binnen die ze nodig hebben, zonder snelheid te verliezen. Deze manier van zwemmen lijkt sterk op die van dolfijnen. Pinguïns kunnen duiken tot wel 20 meter onder de wateroppervlakte. Toch blijven ze in totaal nooit langer dan 3 minuten onder water. Langer kunnen Pinguïns niet volhouden. Dit heeft te maken met de enorme hoeveelheid lucht die tussen de veren zit. Om uit de zee aan land te komen zet de Pinguïn in het water flink vaart. Even vliegt hij door de lucht om uiteindelijk op het ijs terecht te komen. Sommige IJsschotsen steken soms wel meer dan twee meter boven het water uit, toch is dat voor de meeste pinguïns geen bezwaar. Pinguins maken in het water gewoon wat snelheid en springen gewoon iets hoger, ze springen dan met het grootste gemak en komen toch weer op hun eigen pootjes terecht. Als je als mens in het ijskoude water zou raken, zouden je spieren verstijven. Doordat Pinguïns een enorme snelheid hebben wekken ze warmte op. Door warmte verstijven de spieren van de Pinguïns niet, maar werken juist beter. Pinguïnbaby s Pinguïnbaby's worden op dezelfde manier geboren als andere vogels, ze komen uit een ei. Omdat vogeleieren niet in zee gelegd kunnen worden, moeten de volwassen pinguïns aan land gaan om een kuiken te krijgen. De meeste pinguïns bouwen een nest en leggen hun eieren daarin. Net als andere vogels zitten ze op eieren en houden ze die warm totdat ze uitkomen. Als de kleintjes er eenmaal zijn, besteden de pinguïnouders de meeste tijd aan het zoeken naar voedsel voor hun kuikens. De meeste vrouwtjes hebben twee kuikens per jaar, al worden er soms drie eieren gelegd. De konings- en keizerspinguïns gedragen zich niet altijd zoals de andere pinguïns. De meeste pinguïns keren ieder jaar terug naar dezelfde plaats om jongen te krijgen. Sommige zwemmen duizenden kilometers om er te komen. Ze gebruiken waarschijnlijk de zon als gids. Keizers- en koningspinguïns bouwen geen nesten. In plaats daarvan dragen ze hun eieren mee op hun voeten. Nadat de eieren zijn uitgekomen, dragen de vaders en moeders de jongen bij toerbeurt. Als het kouder wordt, kunnen zowel eieren als kuikens bedekt worden met een huidflap die ze warm houdt. Sommige pinguïnsoorten die in vrij warme streken leven, maken hun nest in een hol in de grond. Daar zijn de pinguïnbaby s veilig voor aanvallen van roofdieren. In koudere streken groeien vaak geen planten die geschikt zijn om er een nest van te maken. De pinguïns verzamelen dan stenen als bouwmateriaal voor hun nest. De jongen van de keizerspinguïn komen ter wereld onder barre weersomstandigheden. De vrouwtjes leggen hun eieren tijdens de koudste maanden van de Arctische winter. Daarna keren ze terug naar zee. De mannetjes houden de eieren op hun voeten en bebroeden ze gedurende twee zeer koude maanden. Al die tijd eten ze niet. Om warm te blijven kruipen ze dicht bij elkaar. Er zijn soms sneeuwstormen met snelheden van meer dan 150 km per uur, waarbij de temperatuur extreem laag kan worden. Als de eieren zijn uitgekomen keren de vrouwtjespinguïns terug. Pagina 5 van 8

6 Pinguïnbaby's hebben altijd honger. Hun ouders moeten elke dag vele keren naar de oceaan om voldoende vis te vangen. De ouders voeden hun kuikens soms bijna 1 kg vis per uur. De mannetjes komen meestal het eerst aan bij het nest gebied. Als de vrouwtjes een paar dagen later komen, groeten de partners elkaar eerst met een korte ceremonie. Adeliepinguïns Steken gewoon hun snavel in de lucht en spreiden hun vleugles om elkaar te begroeten. Een jonge pinguïn heeft nog geen speklaag en ook het verenpak is niet waterdicht. Hij kan dus niet het water in. Om de wind te weerstaan heeft hij een extra dik, donzen verenpak. Als vader op reis is op zoek naar eten, blijft moeder bij de jongen. Komt vader terug, dan is het moeders beurt om de zee in te gaan. De ouders brengen in hun krop voedsel mee. Bij het nest braken ze dat op en kunnen de jongen het papje eten. In de grote kolonie herkennen de pinguïns elkaar altijd. Meestal aan hun roep, maar ook aan bijvoorbeeld de patronen op hun buik. Zwartvoetpinguïns hebben zwarte vlekjes op hun buik die bij elke pinguïn weer anders zijn. Broedtijd van pinguïns. De broedtijd is van 32 tot 68 dagen. Hoe groter het ei, hoe langer de pinguïn moet broeden. Zo moeten de mannetjes van de keizerspinguïns meer dan twee maanden het ei uitbroeden tot eindelijk de vrouwtjes terugkomen en het juist uitgekomen kuiken voor de eerste keer voeden en overnemen. Pas dan kunnen de mannetjes de lange weg naar de ijsrand afleggen om na drie lange maanden vasten eindelijk iets te eten. Bij de keizerspinguïns zijn het uitsluitend de mannetjes die de broedtijd uitzitten. Bij de andere soorten wordt er veel vaker gewisseld. Steeds neemt het mannetje de eerste beurt voor z n rekening, maar naargelang de soort neemt het vrouwtje na 1 tot 14 dagen over. Nadien wisselen ze elkaar regelmatig af, zodat telkens één op voedseljacht is, terwijl de andere broedt en de kuikens bewaakt. Komt de partner niet tijdig terug, dan blijft de broedende pinguïn tot drie weken wachten, tot hij/zij noodgedwongen het nest moet verlaten om zelf te kunnen overleven. In zo n situatie worden de eieren meestal het slachtoffer van rovers. De ontwikkeling in het ei gebeurt hetzelfde voor alle vogels, alhoewel de tijdsspanne afhankelijk is van de soort. Eenmaal het kuiken volledig ontwikkeld is, heeft het ongeveer een dag nodig om uit het ei te komen. Vanaf dat moment zijn ze compleet afhankelijk van hun ouders, omdat ze nog geen bescherming tegen kou en vocht bezitten. De broedtijd is net zo in te delen als de soorten. Dit betekent dat ze in te delen zijn in 6 groepen. soort broedtijd Aantal eieren broeddagen Aptenodytes: keizerspinguïn koningspinguïn 64 dagen 54 dagen 1 alleen mannetje afwisselend Pygoscelis: Adéliepinguïn EzelspinguïnKinbandpinguïn 32 tot 36 dagen 2 om de twee dagen Eudyptes: Macaronipinguïn Schlegelpinguïn Grote kuifpinguïn Snares kuifpinguïn Dikbek- of Fjordlandpinguïn Rotsspringer 33 tot 37 dagen 2 eierener kan 6 dagen tussen zitten max. 12 dagen Spheniscus: Afrikaanse of zwartvoetpinguïn Humboldt pinguïn Magelhaen pinguïn Galápagospinguïn 38 tot 42 dagen 2 tot 3 Eudyptula: Dwergpinguïn 33 tot 39 dagen 2 tot 3 1 tot 3 dagen Megadyptes: Geeloogpinguïn 39 tot 51 dagen 2 1 tot 3 dagen Pagina 6 van 8

7 Toekomst van pinguïns. De toekomst ziet er voor de pinguïns op het eerste gezicht goed uit. Er leven tenslotte miljoenen pinguïns op het moment. De meeste houden zich op in afgelegen gebieden, waar de mens ze niet stoort. Niemand gebruikt hun huiden voor jassen of maken snijwerk uit pinguïnsnavels. Toch zijn alle pinguïnsoorten door de wet beschermd. Als er één diersoort veilig voor uitroeiing is, zou het zeker de pinguïn moeten zijn. Maar wetenschappers hebben vastgelegd, dat zelfs pinguïns niet kunnen ontsnappen aan de ingrepen van de mens op het milieu. Niemand probeert pinguïns kwaad te doen, maar toch kunnen mensen schade berokkenen. Het probleem zit hem in de oceaan. Pinguïns zijn volkomen afhankelijk van het zeewater. Ze halen er al hun voedsel uit en zwemmen er het grootste gedeelte van hun leven in. De miljoenen pinguïns van nu hebben ieder jaar miljoenen tonnen vis, inktvis en kril nodig. Zolang de wereldbevolking toeneemt, halen de mensen steeds meer voedsel uit die delen van de oceaan waar de pinguïns jagen. Op sommige plaatsen hebben de mensen al zoveel vis uit de oceaan gehaald, dat er waarschijnlijk niet meer genoeg is om een grote kolonie pinguïns in leven te houden. Voor de westkust van Zuid-Amerika bijvoorbeeld, halen vissers miljarden ansjovissen per jaar uit zee. Het aantal Humboldtpinguïns in deze streek is als gevolg daarvan gedaald. Iets dergelijks is de zwartvoetpinguïns van Zuid-Afrika overkomen. In het Arctische gebied zijn sommige landen begonnen met het vissen op krill. Voor veel pinguïns ter plaatse is krill het hoofdvoedsel (niet alleen voor pinguïns maar ook voor zeehonden en walvissen). Als de mens de krillvangst ieder jaar vergroot, zal dat zeker leiden tot een afname van het aantal pinguïns en andere dieren die in dat gebied leven. De vervuiling van de oceaan vormt een tweede probleem. Mensen storten zoveel chemicaliën in zee, dat sommige van die giffen terechtkomen in de afgelegen gebieden waar pinguïns leven. Als een olietanker olie verliest op zee, lijden de pinguïns met alle andere zeedieren mee. De vogels krijgen vaak gif binnen als ze met hun snavel de olie uit de veren proberen te krijgen. Bedreiging door de mens. Het aantal brilpinguïns in Zuid-Afrika nam tussen 1956 en 1978 met 50% af. Dit kwam door overbevissing van hun voedingsgebied Begin 19e eeuw werden pinguïns steeds weer voor hun olie afgeslacht. Pas in 1919 kwam er een einde aan deze brute moorden. Al in 1897 werden eieren uit de nesten geroofd, waardoor er steeds minder nakomelingen kwamen. Nog steeds worden op de falkland eilanden eieren weggehaald. Ook in 1982 kwam men nog met het idee om van de huid handschoenen en andere luxe leer artikelen te maken en het vlees als delicatesse te verkopen. Gelukkig was de afzet markt te klein en ging de firma failliet. De zeer zeldzaam voorkomende geeloogpinguïn is in zijn soort bedreigd. En toch gaat men door met de beboste kustgebieden van Nieuw-Zeeland te kappen. Wetende dat dit de broedgebieden zijn van deze pinguïn. Vanaf het moment dat het antarctisch verdrag in 1959 van kracht ging, is Antarctica alleen nog gebruikt Pagina 7 van 8

8 voor vreedzame en wetenschappelijke doeleinde. Ondertussen telt het verdrag 39 deelstaten. In de ijsvrije gebieden op Antarctica (2 3% van het totale oppervlak) zijn ongeveer 70 onderzoeksstations. Daarvan zijn er 45 het hele jaar door bemant. Ook hier moet de mens er voor waken dat hij de pinguïn geen broedruimte wegneemt. Deze stations hebben straten, landingsbanen, gebouwen en vuilstort plaatsen. Telkens als een vliegtuig over een kolonie vliegt, verstoort hij de rust. Soms verlaten de pinguïns zelfs hun nest en komen pas terug als het gevaar geweken is. Ook de voor de kust liggende schepen verontreinigen het water. Deze vervuiling komt in het verenpak van de pinguïn. Daarbij komt ook nog de olie die de schepen bij het bevoorraden van de stations verliezen. Als de veren hiermee vervuild raken kunnen de pinguïns zich niet meer beschermen tegen de kou. Pas met het ondertekenen van het Madrid protocol in 1990 werd er vast gelegd dat vuil terug gebracht moest worden en niet ter plaatse verbrand mocht worden. Verder werden alle deelstaten het er over eens dat grondstof winning de komende 50 jaar niet gebeurd. Het ecosysteem schijnt de aanwezigheid van de mens tot nu toe nog goed te doorstaan. Aangerichte schade werd te niet gedaan en verwijderd. Het is zeker zinvol gebleken meerdere stations uit verschillende landen samen te voegen, in plaats van een nieuw station in te richten. Het ozongat zorgt ervoor dat de ijslaag op de oceaan vermindert het leefgebied van de pinguïn smelt langzaam weg. Het massatoerisme op de Antarctica moet beperkt blijven. Het aantal toeristen zou wettelijk vast gelegd moeten worden. Pagina 8 van 8

Pinguïns. Inhoud. Waarom de naam? Bouw van een pinguïn

Pinguïns. Inhoud. Waarom de naam? Bouw van een pinguïn Pinguïns Inhoud Waarom de naam? bouw van een pinguïn leefgebied wat eet een pinguïn? paartijd, eieren leggen, broeden en jongen grootbrengen soorten nawoord literatuurlijst Waarom de naam? Sommige soorten

Nadere informatie

inhoud 1. Een bijzondere vogel 2. De woonplaats 3. Soorten pinguins 4. Pinguinweetjes 5. Filmpjes Bronnen en foto s Colofon en voorwaarden

inhoud 1. Een bijzondere vogel 2. De woonplaats 3. Soorten pinguins 4. Pinguinweetjes 5. Filmpjes Bronnen en foto s Colofon en voorwaarden Pinguins inhoud 1. Een bijzondere vogel 3 2. De woonplaats 5 3. Soorten pinguins 6 4. Pinguinweetjes 12 5. Filmpjes 14 Bronnen en foto s 15 Colofon en voorwaarden 16 2 1. Een bijzondere vogel Geen vleugels,

Nadere informatie

De pinguïn. De geschiedenis van de pinguïn. Kenmerken van de pinguïn

De pinguïn. De geschiedenis van de pinguïn. Kenmerken van de pinguïn De pinguïn Iedereen weet wel wat een pinguïn is, maar bijna niemand weet dat er in totaal zeventien verschillende soorten zijn! Ook weet iedereen dat pinguïns in koude gebieden leven, maar niet iedereen

Nadere informatie

DE HUMBOLDT PINGUÏN. Een levend kostuum

DE HUMBOLDT PINGUÏN. Een levend kostuum DE HUMBOLDT PINGUÏN Een levend kostuum Er zijn verschillende soorten pinguïns. Die verschillen maar weinig van elkaar. Ze hebben immers allemaal een donkere rug en een witte buik. Toch zie je, als je goed

Nadere informatie

KONINGSPINGUÏN pag 1 DIERENPASPOORT VAN DE. WETENSCHAPPELIJKE NAAM: Aptenodytes patagonicus. Ik ben een: vogel. Aantal jongen: 1 jong

KONINGSPINGUÏN pag 1 DIERENPASPOORT VAN DE. WETENSCHAPPELIJKE NAAM: Aptenodytes patagonicus. Ik ben een: vogel. Aantal jongen: 1 jong KONINGSPINGUÏN pag 1 WETENSCHAPPELIJKE NAAM: Aptenodytes patagonicus Ik ben een: vogel Aantal jongen: 1 jong Broedtijd: ongeveer 55 dagen Volwassen met: 4 jaar Maximale leeftijd (wild): ongeveer 25 tot

Nadere informatie

nederlandse naam Franse naam manchot du Cap Engelse naam African penguin wetenschappelijke naam Spheniscus demersus Klasse vogels Verspreidingsgebied

nederlandse naam Franse naam manchot du Cap Engelse naam African penguin wetenschappelijke naam Spheniscus demersus Klasse vogels Verspreidingsgebied nederlandse naam Klasse vogels Franse naam manchot du Cap Engelse naam African penguin Orde Familie grootte 60-70 cm wetenschappelijke naam Spheniscus demersus In ZOO en Planckendael vind je vier verschillende

Nadere informatie

5,8. Werkstuk door een scholier 1563 woorden 2 juli keer beoordeeld. Inhoud

5,8. Werkstuk door een scholier 1563 woorden 2 juli keer beoordeeld. Inhoud Werkstuk door een scholier 1563 woorden 2 juli 2003 5,8 211 keer beoordeeld Vak Biologie Inhoud Wat zijn pinguïns? De verschillende soorten pinguïns De lichaamsbouw van een Pinguïn Broedtijd Vijanden Walrussen

Nadere informatie

in ZOO Antwerpen: zwartvoetpinguïns halen bij het zwemmen een snelheid van 7,4 km/u cm De zwartvoetpinguïns komen voor aan de Atlantische

in ZOO Antwerpen: zwartvoetpinguïns halen bij het zwemmen een snelheid van 7,4 km/u cm De zwartvoetpinguïns komen voor aan de Atlantische zwartvoetpinguïn in ZOO Antwerpen: zwartvoetpinguïn koningspinguïn macaronipinguïn gentoopinguïn in ZOO Planckendael: humboldtpinguïn zwartvoet... halen bij het zwemmen een snelheid van 7,4 km/u. nederlandse

Nadere informatie

IJsbeer. Wetenschappelijke naam ursus maritimus

IJsbeer. Wetenschappelijke naam ursus maritimus IJsbeer Wetenschappelijke naam ursus maritimus IJsberen zijn zoogdieren. Ze komen voor op en rond de Noordpool waar het kouder kan worden dan -40 C! Mannetjes worden ongeveer 3 meter lang en wegen 400

Nadere informatie

CALIFORNISCHE ZEELEEUW

CALIFORNISCHE ZEELEEUW CALIFORNISCHE ZEELEEUW Zwemmende acrobaat De Californische zeeleeuw is een van de meest elegante waterdieren die er bestaan. Met snelheden van wel 40 kilometer per uur schieten ze als een pijl door het

Nadere informatie

GEWONE ZEEHOND. Huiler

GEWONE ZEEHOND. Huiler GEWONE ZEEHOND Huiler Je zou het bijna niet geloven, maar een gewone zeehond is een echt roofdier! De zeehond is met zijn gestroomlijnde lichaam, speciale neus en handige snorharen helemaal aangepast op

Nadere informatie

Werkstuk Biologie Vogels

Werkstuk Biologie Vogels Werkstuk Biologie Vogels Werkstuk door een scholier 4335 woorden 27 februari 2007 5,4 29 keer beoordeeld Vak Biologie HOOFDSTUK 1 Parkieten Parkieten leven eigenlijk in de tropen, maar wij houden ze als

Nadere informatie

Werkstuk Biologie Zee-otter

Werkstuk Biologie Zee-otter Werkstuk Biologie Zee-otter Werkstuk door een scholier 1340 woorden 8 maart 2003 5,8 129 keer beoordeeld Vak Biologie Waar leeft de zee-otter? Vroeger kwamen ze nog in het grootste deel van de grote oceaan

Nadere informatie

DE GEWONE ZEEHOND. Huiler

DE GEWONE ZEEHOND. Huiler DE GEWONE ZEEHOND Huiler Je gelooft het bijna niet als je in die mooie zwarte ogen kijkt, maar een gewone zeehond is een echt roofdier. Zijn scherpe tanden en gestroomlijnde lichaam zijn perfect voor het

Nadere informatie

DE CALIFORNISCHE ZEELEEUW

DE CALIFORNISCHE ZEELEEUW DE CALIFORNISCHE ZEELEEUW Zwemmende acrobaat De Californische zeeleeuw is één van de meest elegante waterdieren die er bestaat. Met snelheden van wel 40 kilometer per uur schiet hij als een pijl door het

Nadere informatie

Werkstuk Biologie De Sneeuwuil

Werkstuk Biologie De Sneeuwuil Werkstuk Biologie De Sneeuwuil Werkstuk door Rikaatje 1148 woorden 25 juni 2018 0 keer beoordeeld Vak Methode Biologie Biologie voor jou De Sneeuwuil Gemaakt door: Rika van Breemen 1HVC 2017 Inleiding

Nadere informatie

DE IJSBEER. Super speurneus

DE IJSBEER. Super speurneus DE IJSBEER Super speurneus Hij is groot, wit en ziet eruit als een echte knuffelbeer. Toch zou je deze reus niet graag tegenkomen in de sneeuw. Gelukkig gebeurt dit ook niet snel, want waar deze poolreiziger

Nadere informatie

Nationaal congres Taal en Lezen. 15 oktober 2015 De kracht van prentenboeken WWW.CPS.NL

Nationaal congres Taal en Lezen. 15 oktober 2015 De kracht van prentenboeken WWW.CPS.NL Nationaal congres Taal en Lezen 15 oktober 2015 De kracht van prentenboeken WWW.CPS.NL Contactgegevens Bianca Lammers B.lammers@cps.nl 06 29502901 De kracht van prenten/illustraties.. In de 21 e eeuw

Nadere informatie

inhoud 1. Dieren op reis 2. Waarom dieren reizen 3. Op zoek naar eten 4. Op zoek naar een broedplek 5. Weg uit de kou 6. Filmpje Pluskaarten Bronnen

inhoud 1. Dieren op reis 2. Waarom dieren reizen 3. Op zoek naar eten 4. Op zoek naar een broedplek 5. Weg uit de kou 6. Filmpje Pluskaarten Bronnen Dieren op reis inhoud 1. Dieren op reis 3. Waarom dieren reizen 4 3. Op zoek naar eten 5 4. Op zoek naar een broedplek 9 5. Weg uit de kou 13 6. Filmpje 14 Pluskaarten 15 Bronnen 17 Colofon en voorwaarden

Nadere informatie

LEERLINGENBLAD VAN:... NAAR DE HAAIEN! DOE-HET-ZELF LES BASISONDERWIJS GROEP 7 & 8 EEN WERELD VOL WATER

LEERLINGENBLAD VAN:... NAAR DE HAAIEN! DOE-HET-ZELF LES BASISONDERWIJS GROEP 7 & 8 EEN WERELD VOL WATER LEERLINGENBLAD VAN:...... DOE-HET-ZELF LES BASISONDERWIJS GROEP 7 & 8 EEN WERELD VOL WATER 2 EEN WERELD VOL WATER Als je vanuit de ruimte naar de aarde kijkt zie je heel veel blauw. Dat komt omdat onze

Nadere informatie

inhoud 1. De ijsbeer 2. Hier woon ik 3. Mijn jas is warm 4. Mijn voeten 5. Jagen 6. In het hol 7. Erop uit 8. Bedreigd 9. Berenweetjes 10.

inhoud 1. De ijsbeer 2. Hier woon ik 3. Mijn jas is warm 4. Mijn voeten 5. Jagen 6. In het hol 7. Erop uit 8. Bedreigd 9. Berenweetjes 10. De ijsbeer inhoud 1. De ijsbeer 3 2. Hier woon ik 4 3. Mijn jas is warm 5 4. Mijn voeten 6 5. Jagen 7 6. In het hol 8 7. Erop uit 9 8. Bedreigd 10 9. Berenweetjes 11 10. Filmpjes 13 Pluskaarten 14 Bronnen

Nadere informatie

Flamingo. infoblad. Phoenicopterus ruber

Flamingo. infoblad. Phoenicopterus ruber infoblad Flamingo Phoenicopterus ruber Je kent ze vast wel, die mooie grote knalroze vogels die je heel vaak ziet lopen door het water van binnenwateren en zoutpannen. Als je bijvoorbeeld bij Jan Kok komt

Nadere informatie

Bijlage VMBO-GL en TL

Bijlage VMBO-GL en TL Bijlage VMBO-GL en TL 2013 tijdvak 1 biologie CSE GL en TL Deze bijlage bevat informatie. GT-0191-a-13-1-b Dieren van Australië Lees eerst informatie 1 tot en met 6 en beantwoord dan vraag 38 tot en met

Nadere informatie

Volg de wandelroute, dan zie je alle dieren!

Volg de wandelroute, dan zie je alle dieren! Ouwehands Winterland Brrr! Het is weer berekoud vandaag! Heb jij altijd al willen weten hoe de dieren in Ouwehands Dierenpark omgaan met de winterse kou? Ga dan mee op ontdekkingstocht! Volg de wandelroute,

Nadere informatie

Pinguïns. Otto Plantema. Antarctica. In zones waarin gevist wordt. Figuur 1. en Geelkuifpinguïn zijn circumpolaire

Pinguïns. Otto Plantema. Antarctica. In zones waarin gevist wordt. Figuur 1. en Geelkuifpinguïn zijn circumpolaire het Vogeljaar 59 (4) 2011 [193-198] 193 Soorten Pinguïns Otto Plantema Koningspinguïns, Goldharbour, Zuid-Georgia, november 2010. Inleiding De meeste van de zeventien soorten pinguïns (Spheniscidae ) in

Nadere informatie

Spreekbeurten.info Spreekbeurten en Werkstukken http://spreekbeurten.info

Spreekbeurten.info Spreekbeurten en Werkstukken http://spreekbeurten.info Eend Inleiding Ik hou mijn werkstuk over eenden omdat ik het leuke dieren vind en ik wil er wat over leren. Dit wil ik er over weten: Wat doen eenden de hele dag? Wat eten eenden? Wat voor soorten eenden

Nadere informatie

5,4. Werkstuk door Sanne 729 woorden 8 januari keer beoordeeld. De orka. Dier

5,4. Werkstuk door Sanne 729 woorden 8 januari keer beoordeeld. De orka. Dier Werkstuk door Sanne 729 woorden 8 januari 2017 5,4 27 keer beoordeeld Vak Biologie De orka Dier Voor mijn werkstuk heb ik de orka gekozen. Ik ben op het idee gekomen omdat ik eerst het over de dolfijn

Nadere informatie

Bijlage VMBO-KB. biologie CSE KB. tijdvak 1. Deze bijlage bevat informatie. KB-0191-a-13-1-b

Bijlage VMBO-KB. biologie CSE KB. tijdvak 1. Deze bijlage bevat informatie. KB-0191-a-13-1-b Bijlage VMBO-KB 2013 tijdvak 1 biologie CSE KB Deze bijlage bevat informatie. KB-0191-a-13-1-b Dieren van Australië Lees eerst informatie 1 tot en met 6 en beantwoord dan vraag 43 tot en met 51. Bij het

Nadere informatie

Antarctica wordt omringt door 3 Oceanen ; de Indische oceaan, de Grote oceaan en de Atlantische oceaan.

Antarctica wordt omringt door 3 Oceanen ; de Indische oceaan, de Grote oceaan en de Atlantische oceaan. Werkstuk door een scholier 2468 woorden 6 maart 2012 5,6 24 keer beoordeeld Vak Biologie Inhoudsopgave. Inleiding. In dit werkstuk gaat het over 3dieren & Antarctica. Zo kun je zien wat Antarctica precies

Nadere informatie

CALIFORNISCHE ZEELEEUW

CALIFORNISCHE ZEELEEUW CALIFORNISCHE ZEELEEUW Zwemmende acrobaat De Californische zeeleeuw is één van de meest elegante waterdieren die er bestaat. Zo slank als het vrouwtje is, zo blubberig is de man. Maar de harembaas is natuurlijk

Nadere informatie

inhoud blz. Kou 1. Het weer 2. Rillen van de kou 3. Kleren 4. Koelkast en vriezer 5. Koude kleuren 6. Noordpool en Zuidpool 7.

inhoud blz. Kou 1. Het weer 2. Rillen van de kou 3. Kleren 4. Koelkast en vriezer 5. Koude kleuren 6. Noordpool en Zuidpool 7. Kou inhoud blz. Kou 3 1. Het weer 4 2. Rillen van de kou 5 3. Kleren 6 4. Koelkast en vriezer 7 5. Koude kleuren 8 6. Noordpool en Zuidpool 9 7. Dieren en kou 10 8. Een koutje vatten 12 9. Filmpjes 13

Nadere informatie

Een. hoort erbij! Over dieren uit een ei. groepen 3-5

Een. hoort erbij! Over dieren uit een ei. groepen 3-5 Een hoort erbij! Over dieren uit een ei groepen 3-5 1. Een ei hoort erbij Veel dieren leggen eieren: vogels en vissen. Maar ook insecten leggen kleine eitjes. Uit dat eitje komt een klein diertje. Dat

Nadere informatie

Galápagos-eilanden. Inleiding. Inhoudsopgave. 1. Algemeen

Galápagos-eilanden. Inleiding. Inhoudsopgave. 1. Algemeen Galápagos-eilanden Inleiding Ik wil mijn spreekbeurt graag houden over de Galápagos-eilanden. De Galápagos-eilanden liggen in de Stille Oceaan en zijn heel bijzonder omdat er dieren en planten leven die

Nadere informatie

Kijk je mee? Oerwoud. 2006, Parasol N.V. België

Kijk je mee? Oerwoud. 2006, Parasol N.V. België Kijk je mee? Oerwoud 2006, Parasol N.V. België Pag. 2 Inhoudsopgave In het oerwoud 3 De luiaard 4 De toekan 5 De jaguar 6 De leguaan 7 De tapir 8 De papegaai 9 De aap 10 De adder 11 Lianen 12 Woordenlijst

Nadere informatie

inhoud blz. 1. Roofdieren 2. De leeuw 3. De tijger 4. De luipaard 5. De wolf 6. De ijsbeer 7. De bruine beer 8. Filmpjes Pluskaarten

inhoud blz. 1. Roofdieren 2. De leeuw 3. De tijger 4. De luipaard 5. De wolf 6. De ijsbeer 7. De bruine beer 8. Filmpjes Pluskaarten Roofdieren inhoud blz. 1. Roofdieren 3 2. De leeuw 4 3. De tijger 6 4. De luipaard 8 5. De wolf 10 6. De ijsbeer 12 7. De bruine beer 14 8. Filmpjes 16 Pluskaarten 18 Bronnen en foto s 19 Colofon en voorwaarden

Nadere informatie

Meer over onze slechtvalken. Even voorstellen. Echte natuur

Meer over onze slechtvalken. Even voorstellen. Echte natuur Overname en dupliceren van dit materiaal is alleen toegestaan voor educatieve en niet-commerciële doeleinden en alleen als het materiaal is voorzien van een bronvermelding. Vogelbescherming Nederland,

Nadere informatie

NAAR DE HAAIEN! SPEURBLAD VAN:... GROEP 7 & 8. Opdracht - voorbeeldvraag VOORBEELDVRAAG

NAAR DE HAAIEN! SPEURBLAD VAN:... GROEP 7 & 8. Opdracht - voorbeeldvraag VOORBEELDVRAAG SPEURBLAD VAN:... GROEP 7 & 8 Opdracht - voorbeeldvraag Bij elke vraag over een dier staat een rode lijst vraag die je kunt herkennen aan de thermometer naast de vraag. Kies steeds het goede antwoord uit

Nadere informatie

Naam:_ KIKKERS. pagina 1 van 6

Naam:_ KIKKERS. pagina 1 van 6 Naam:_ KIKKERS _ De kikker is een amfibie. Er zijn veel soorten kikkers op de wereld. In Nederland zie je de bruine en de groene kikker het meest. De groene kikkers zijn graag veel in het water, de bruine

Nadere informatie

De orka. De geschiedenis van de orka. Kenmerken van de orka

De orka. De geschiedenis van de orka. Kenmerken van de orka De orka De orka is de grootste soort uit de familie van de dolfijnen. De orka heeft een gezet lichaam, met een stompe snuit. Het dier heeft één spuitgat, en grote peddelvormige buikvinnen. Wil je zelf

Nadere informatie

inhoud 1. Vogels op reis 3 2. Vogeltrek 4 3. Zomervogels 4. Wintergasten 5. Standvogels 6. Deeltrekkers 7. Op reis

inhoud 1. Vogels op reis 3 2. Vogeltrek 4 3. Zomervogels 4. Wintergasten 5. Standvogels 6. Deeltrekkers 7. Op reis Vogels op reis inhoud 1. Vogels op reis 3 2. Vogeltrek 4 3. Zomervogels 5 4. Wintergasten 6 5. Standvogels 7 6. Deeltrekkers 8 7. Op reis 9 8. Het ontstaan van de trek 12 9. De goede richting 13 10. Een

Nadere informatie

Werkstuk Biologie Nijlpaarden

Werkstuk Biologie Nijlpaarden Werkstuk Biologie Nijlpaarden Werkstuk door een scholier 1372 woorden 15 oktober 2004 6,5 194 keer beoordeeld Vak Biologie Inleiding: Ik heb dit onderwerp gekozen omdat ik het onwijze coole dieren vind.

Nadere informatie

Werkstuk Biologie De Pandabeer

Werkstuk Biologie De Pandabeer Werkstuk Biologie De Pandabeer Werkstuk door een scholier 1603 woorden 11 juni 2009 6,3 579 keer beoordeeld Vak Biologie Hoofdstukken: Inleiding Hoofdstuk1:Uiterlijk van de panda Hoofdstuk2:De leefomgeving

Nadere informatie

SPREEKBEURT MANDARIJNEEND

SPREEKBEURT MANDARIJNEEND SPREEKBEURT MANDARIJNEEND l a n d e l i j k i n f o r m a t i e c e n t r u m g e z e l s c h a p s d i e r e n VOGELS OVER HOUDEN VAN HUISDIEREN WE HEBBEN DE BELANGRIJKSTE INFORMATIE OVER DE MANDARIJNEEND

Nadere informatie

inhoud 1. IJs 2. De ijspegel 3. De ijsberg 4. Kunstijs 5. De ijsbeer 6. De polen 7. Sporten op ijs 8. Beelden van ijs 9.

inhoud 1. IJs 2. De ijspegel 3. De ijsberg 4. Kunstijs 5. De ijsbeer 6. De polen 7. Sporten op ijs 8. Beelden van ijs 9. IJs inhoud 1. IJs 3 2. De ijspegel 4 3. De ijsberg 5 4. Kunstijs 6 5. De ijsbeer 7 6. De polen 8 7. Sporten op ijs 9 8. Beelden van ijs 11 9. Goochelen met ijs 12 10. Filmpje 13 Bronnen 14 Colofon en voorwaarden

Nadere informatie

NAAR DE HAAIEN! SPEURBLAD VAN:... GROEP 7 & 8 DOE-HET-ZELF LES. Opdracht - voorbeeldvraag VOORBEELDVRAAG

NAAR DE HAAIEN! SPEURBLAD VAN:... GROEP 7 & 8 DOE-HET-ZELF LES. Opdracht - voorbeeldvraag VOORBEELDVRAAG SPEURBLAD VAN:... GROEP 7 & 8 DOE-HET-ZELF LES Opdracht - voorbeeldvraag Bij elke vraag over een dier staat een rode lijst vraag die je kunt herkennen aan de thermometer naast de vraag. Kies steeds het

Nadere informatie

inhoud 1. Dolfijnen 2. De bouw van een dolfijn 3. De zintuigen 4. De school 5. Voedsel 6. Sprongen en spel 8. Gevaar! 9.

inhoud 1. Dolfijnen 2. De bouw van een dolfijn 3. De zintuigen 4. De school 5. Voedsel 6. Sprongen en spel 8. Gevaar! 9. Dolfijnen inhoud 1. Dolfijnen 3 2. De bouw van een dolfijn 4 3. De zintuigen 6 4. De school 7 5. Voedsel 8 6. Sprongen en spel 9 8. Gevaar! 10 9. Soorten dolfijnen 11 10. Filmpje 15 Pluskaarten 16 Bronnen

Nadere informatie

WOLF. Huilend roofdier

WOLF. Huilend roofdier WOLF Huilend roofdier Wolven hebben vaak een hele slechte naam. Denk maar eens aan de wolf in het verhaal van Roodkapje, die haar oma heeft opgegeten. Of Midas de wolf, die tevergeefs op de drie biggetjes

Nadere informatie

Bijlage VMBO-GL en TL

Bijlage VMBO-GL en TL Bijlage VMBO-GL en TL 2012 tijdvak 2 biologie CSE GL en TL Deze bijlage bevat informatie. GT-0191-a-12-2-b Lepelaars - informatie Lees eerst informatie 1 tot en met 7 en beantwoord dan vraag 38 tot en

Nadere informatie

SPREEKBEURT GANS VOGELS OVER HOUDEN VAN HUISDIEREN. l a n d e l i j k i n f o r m a t i e c e n t r u m g e z e l s c h a p s d i e r e n

SPREEKBEURT GANS VOGELS OVER HOUDEN VAN HUISDIEREN. l a n d e l i j k i n f o r m a t i e c e n t r u m g e z e l s c h a p s d i e r e n SPREEKBEURT GANS l a n d e l i j k i n f o r m a t i e c e n t r u m g e z e l s c h a p s d i e r e n VOGELS OVER HOUDEN VAN HUISDIEREN WE HEBBEN DE BELANGRIJKSTE INFORMATIE OVER DE GANS BIJ ELKAAR GEZOCHT.

Nadere informatie

Kijk goed om je heen: hier woont Fenny graag.

Kijk goed om je heen: hier woont Fenny graag. 0 Hallo allemaal, Wat leuk dat jullie vandaag met mijn koffer op pad gaan! Mijn naam is Fenny Fuut. Ik woon in De Wieden. Ik voel me hier heel goed thuis. Mijn belevenissen heb ik voor jullie in dit boekje

Nadere informatie

NAAR DE HAAIEN! SPEURBLAD VAN:... GROEP 7 & 8 DOE-HET-ZELF LES. Opdracht - voorbeeldvraag VOORBEELDVRAAG

NAAR DE HAAIEN! SPEURBLAD VAN:... GROEP 7 & 8 DOE-HET-ZELF LES. Opdracht - voorbeeldvraag VOORBEELDVRAAG SPEURBLAD VAN:... GROEP 7 & 8 DOE-HET-ZELF LES Opdracht - voorbeeldvraag Bij elke vraag over een dier staat een rode lijst vraag die je kunt herkennen aan de thermometer naast de vraag. Kies steeds het

Nadere informatie

ONTDEKKINGSTOCHT. Veel plezier! Deze speurtocht is voor de hele familie! De sterretjes geven aan hoe moeilijk de vragen zijn. makkelijk moeilijk

ONTDEKKINGSTOCHT. Veel plezier! Deze speurtocht is voor de hele familie! De sterretjes geven aan hoe moeilijk de vragen zijn. makkelijk moeilijk ONTDEKKINGSTOCHT Deze speurtocht is voor de hele familie! De sterretjes geven aan hoe moeilijk de vragen zijn h f makkelijk moeilijk h Volg de wandelroute, dan komen jullie alle dieren tegen! Veel plezier!

Nadere informatie

* makkelijk (voor kleine kinderen) ** normaal (voor kinderen) *** moeilijk (voor volwassenen)

* makkelijk (voor kleine kinderen) ** normaal (voor kinderen) *** moeilijk (voor volwassenen) FAMILIE SPEURTOCHT Deze speurtocht is voor de hele familie! De sterretjes geven aan hoe moeilijk de vragen zijn. * makkelijk (voor kleine kinderen) ** normaal (voor kinderen) *** moeilijk (voor volwassenen).

Nadere informatie

Schildpadden Alex. Schildpadden. Geschreven door : Alex Groep : 7 Datum : 9 november 2014

Schildpadden Alex. Schildpadden. Geschreven door : Alex Groep : 7 Datum : 9 november 2014 Schildpadden Geschreven door : Alex Groep : 7 Datum : 9 november 2014 1 Inleiding Ik heb de schildpad als onderwerp gekozen omdat het mijn lievelingsdier is. Ik ben al bijna mijn hele leven geïnspireerd

Nadere informatie

SPEURTOCHT. Groep 7 en 8. Met deze speurtocht loop je door de hele dierentuin. Beantwoord de vragen, verzamel alle letters en raad het geheime woord!

SPEURTOCHT. Groep 7 en 8. Met deze speurtocht loop je door de hele dierentuin. Beantwoord de vragen, verzamel alle letters en raad het geheime woord! SPEURTOCHT Groep 7 en 8 Met deze speurtocht loop je door de hele dierentuin. Beantwoord de vragen, verzamel alle letters en raad het geheime woord! Volg de wandelroute, dan kom je alle dieren tegen. Veel

Nadere informatie

SPREEKBEURT SLUIERSTAARTGOUDVIS

SPREEKBEURT SLUIERSTAARTGOUDVIS l a n d e l i j k i n f o r m a t i e c e n t r u m g e z e l s c h a p s d i e r e n SPREEKBEURT SLUIERSTAARTGOUDVIS VISSEN OVER HOUDEN VAN HUISDIEREN WE HEBBEN DE BELANGRIJKSTE INFORMATIE OVER DE SLUIERSTAARTGOUDVIS

Nadere informatie

inh oud 1. Leven onder water 3 2. Dieren en planten 3. Vissen 4. Kwallen 5. Zoogdieren 6. Schaaldieren 7. Stekelhuidigen 8. Zeewier 9.

inh oud 1. Leven onder water 3 2. Dieren en planten 3. Vissen 4. Kwallen 5. Zoogdieren 6. Schaaldieren 7. Stekelhuidigen 8. Zeewier 9. Leven onder water inhoud 1. Leven onder water 3 2. Dieren en planten 4 3. Vissen 5 4. Kwallen 7 5. Zoogdieren 8 6. Schaaldieren 9 7. Stekelhuidigen 10 8. Zeewier 11 9. Weekdieren 12 10. Filmpje 13 Pluskaarten

Nadere informatie

LESBESCHRIJVING GROEP 1-2

LESBESCHRIJVING GROEP 1-2 LESBESCHRIJVING GROEP 1-2 DOELEN: Leerlingen weten welke walvissen er in de Noordzee leven. Leerlingen weten welk voedsel de walvissen eten. Leerlingen weten op welke manier de walvissen met elkaar communiceren.

Nadere informatie

Tijger. Een machtige streepjeskat

Tijger. Een machtige streepjeskat Tijger Een machtige streepjeskat Aan de manier waarop tijgers sluipen en op hun prooi afspringen, is goed te zien dat ze uit de familie van katachtigen komen. De tijger is binnen die familie zelfs de grootste

Nadere informatie

Giraffe. Inhoud. Hoefachtigen. Hoefachtigen

Giraffe. Inhoud. Hoefachtigen. Hoefachtigen Giraffe Inhoud Hoefachtigen Waar komen giraffen veel voor? Eten en drinken van de giraffe? Gewicht, lengte en leeftijd De geboorte Verschillende Soorten Giraffen De gevechten Hazenslaapjes Schone oren

Nadere informatie

Beste leerkracht, Instructies Voorpret Lespakket

Beste leerkracht, Instructies Voorpret Lespakket Beste leerkracht, Een schoolreis naar het Dolfinarium is niet alleen leuk, maar ook heel leerzaam. Om jullie goed voor te bereiden op het programma, ontvangen jullie hierbij alvast het Voorpret lespakket.

Nadere informatie

DE SIBERISCHE TIJGER

DE SIBERISCHE TIJGER DE SIBERISCHE TIJGER In de sneeuw! Er zijn veel verschillende soorten katten op de wereld. Denk maar eens aan de huiskat, leeuw, sneeuwpanter of cheeta. Allemaal behoren ze tot de familie van de katachtigen.

Nadere informatie

Struisvogel. Struthio camelus. www.licg.nl. Serie vogels

Struisvogel. Struthio camelus. www.licg.nl. Serie vogels Serie vogels Struisvogel Struthio camelus Struisvogels zijn loopvogels uit Afrika. Het zijn de grootste vogels ter wereld. Een mannelijke struisvogel kan meer dan twee meter hoog worden, de vrouwtjes blijven

Nadere informatie

Lees je wijzer met de ijsvogel! Tekstbegrip oefenen met de vogels van Beleef de Lente

Lees je wijzer met de ijsvogel! Tekstbegrip oefenen met de vogels van Beleef de Lente Lees je wijzer met de ijsvogel! Tekstbegrip oefenen met de vogels van Beleef de Lente Groep Dit werkblad is geschikt voor kinderen uit de groepen 7 en 8. Introductie en instructie voor de leerkracht Middels

Nadere informatie

l a n d e l i j k i n f o r m a t i e c e n t r u m g e z e l s c h a p s d i e r e n SPREEKBEURT AXOLOTL AMFIBIEËN OVER HOUDEN VAN HUISDIEREN

l a n d e l i j k i n f o r m a t i e c e n t r u m g e z e l s c h a p s d i e r e n SPREEKBEURT AXOLOTL AMFIBIEËN OVER HOUDEN VAN HUISDIEREN l a n d e l i j k i n f o r m a t i e c e n t r u m g e z e l s c h a p s d i e r e n SPREEKBEURT AXOLOTL AMFIBIEËN OVER HOUDEN VAN HUISDIEREN WE HEBBEN DE BELANGRIJKSTE INFORMATIE OVER DE AXOLOTL BIJ

Nadere informatie

SPREEKBEURT VINK VOGELS OVER HOUDEN VAN HUISDIEREN. l a n d e l i j k i n f o r m a t i e c e n t r u m g e z e l s c h a p s d i e r e n

SPREEKBEURT VINK VOGELS OVER HOUDEN VAN HUISDIEREN. l a n d e l i j k i n f o r m a t i e c e n t r u m g e z e l s c h a p s d i e r e n SPREEKBEURT VINK l a n d e l i j k i n f o r m a t i e c e n t r u m g e z e l s c h a p s d i e r e n VOGELS OVER HOUDEN VAN HUISDIEREN WE HEBBEN DE BELANGRIJKSTE INFORMATIE OVER DE VINK BIJ ELKAAR GEZOCHT.

Nadere informatie

Voeding. Voor klas 1 en 2 van het voortgezet onderwijs

Voeding. Voor klas 1 en 2 van het voortgezet onderwijs Voeding Voor klas 1 en 2 van het voortgezet onderwijs DMVVOO-B&E-2012 Voeding is belangrijk voor de mens, dier en plant. In het dierenpark zie je heel veel verschillende dieren. De planteneter eet planten,

Nadere informatie

inhoud blz. Vleugels 3 1. Zweven 4 2. Vleugels om te zwemmen 5 3. De boemerang 6 4. Vogels op de grond 7 5. Het geheim van vliegen 8 6.

inhoud blz. Vleugels 3 1. Zweven 4 2. Vleugels om te zwemmen 5 3. De boemerang 6 4. Vogels op de grond 7 5. Het geheim van vliegen 8 6. Vleugels inhoud blz. Vleugels 3 1. Zweven 4 2. Vleugels om te zwemmen 5 3. De boemerang 6 4. Vogels op de grond 7 5. Het geheim van vliegen 8 6. Snelle vleugels 9 7. Geboren zonder vleugels 10 8. Zaden

Nadere informatie

Meer over de ooievaar. Even voorstellen. Hier wonen ze. Echte natuur. Hieraan herken je hem

Meer over de ooievaar. Even voorstellen. Hier wonen ze. Echte natuur. Hieraan herken je hem Overname en dupliceren van dit materiaal is alleen toegestaan voor educatieve en niet-commerciële doeleinden en alleen als het materiaal is voorzien van een bronvermelding. Vogelbescherming Nederland,

Nadere informatie

inhoud blz. Dieren in groepen 1. Insecten: de zwerm of kolonie 2. Vogels: de vlucht 3. Vissen: de school 4. Zoogdieren: de kudde 5.

inhoud blz. Dieren in groepen 1. Insecten: de zwerm of kolonie 2. Vogels: de vlucht 3. Vissen: de school 4. Zoogdieren: de kudde 5. Dieren in groepen inhoud blz. Dieren in groepen 3 1. Insecten: de zwerm of kolonie 4 2. Vogels: de vlucht 8 3. Vissen: de school 10 4. Zoogdieren: de kudde 12 5. Filmpjes 15 Pluskaarten 16 Bronnen en foto

Nadere informatie

Rugzakjestocht Reigers kijken

Rugzakjestocht Reigers kijken Rugzakjestocht Reigers kijken Wat heb je nodig: Werkbladen Potlood of pen Verrekijker Verzameldoosje Het Reigersbos: nesten hoog in de bomen Reiger in broedkleed: Oranje snavel en poten Takken slepen voor

Nadere informatie

Winterboek. Groep 3/4

Winterboek. Groep 3/4 Winterboek Groep 3/4 inhoud blz. Winter 3 1. Slaap 4 2. Glad 5 3. Geheime plekjes 6 4. Dikke jas 7 5. Dikke vacht 8 6. Vogels voeren 9 7. Broeden in de winter 10 8. Het land van de Eskimo 11 Werkblad winter

Nadere informatie

inhoud 1. Kom jij uit een ei? 2. Dieren uit een ei. 3. Vogels 4. Vissen 5. Insecten 6. Spinnen 7. Reptielen 8. Kikkers en padden 9.

inhoud 1. Kom jij uit een ei? 2. Dieren uit een ei. 3. Vogels 4. Vissen 5. Insecten 6. Spinnen 7. Reptielen 8. Kikkers en padden 9. Het ei inhoud. Kom jij uit een ei? 3. Dieren uit een ei. 5 3. Vogels 7 4. Vissen 8 5. Insecten 0 6. Spinnen 3 7. Reptielen 4 8. Kikkers en padden 5 9. Filmpje 6 Pluskaarten 7 Bronnen en foto s 9 Colofon

Nadere informatie

Achtergrondinformatie voor groep 3/4. Even voorstellen. Hier wonen ze. Echte natuur. Zo herken je hem

Achtergrondinformatie voor groep 3/4. Even voorstellen. Hier wonen ze. Echte natuur. Zo herken je hem Overname en dupliceren van dit materiaal is alleen toegestaan voor educatieve en niet-commerciële doeleinden en alleen als het materiaal is voorzien van een bronvermelding. Vogelbescherming Nederland,

Nadere informatie

KOMODOVARAAN. Door: Jade Boezer

KOMODOVARAAN. Door: Jade Boezer KOMODOVARAAN Door: Jade Boezer 1 Voorwoord Mijn werkstuk gaat over Komodovaranen. Ik doe het erover omdat ik een onderwerp zocht voor mijn werkstuk en nog niets over Komodovaranen wist. Toen ik aan het

Nadere informatie

Kijk uit! Pas OP! LEERlingenblad van:... speurles. basisonderwijs groep 4, 5 & 6

Kijk uit! Pas OP! LEERlingenblad van:... speurles. basisonderwijs groep 4, 5 & 6 LEERlingenblad van:... Kijk uit! Pas OP! speurles basisonderwijs groep 4, 5 & 6 weetje Professoren hebben uitgerekend dat er op de aarde 1.386.000.000.000.000.000.000 liter water is. 2 Kijk uit! Loop jij

Nadere informatie

Materiaal spreekbeurt of presentatie. De gewone zeehond

Materiaal spreekbeurt of presentatie. De gewone zeehond Materiaal spreekbeurt of presentatie De gewone zeehond Materiaal spreekbeurt zeehonden De gewone zeehond Phoca vitulina De zeehonden van het Boudewijn Seapark te Brugge zijn net als de dolfijnen en zeeleeuwen

Nadere informatie

ONTDEKKINGSTOCHT. Deze speurtocht is voor de hele familie! Er zijn kennisvragen en doe-opdrachten. kennisvragen. doe-opdrachten

ONTDEKKINGSTOCHT. Deze speurtocht is voor de hele familie! Er zijn kennisvragen en doe-opdrachten. kennisvragen. doe-opdrachten ONTDEKKINGSTOCHT Deze speurtocht is voor de hele familie! Er zijn kennisvragen en doe-opdrachten. kennisvragen doe-opdrachten. h f hl [ Volg de wandelroute, dan zien jullie alle dieren! Let op: Door werkzaamheden

Nadere informatie

Naam: DE GIRAFFE. Vraag 1b. Hoe zwaar kan een giraffe worden? Vraag 1a. Hoe lang kan een giraffe worden?

Naam: DE GIRAFFE. Vraag 1b. Hoe zwaar kan een giraffe worden? Vraag 1a. Hoe lang kan een giraffe worden? Naam: _ DE GIRAFFE Hoe ziet de giraffe eruit? Het eerste wat opvalt aan de giraffe is zijn lange nek. Deze heeft hij om bij de bovenste blaadjes van de bomen te kunnen komen. Op deze hoogte mag hij alles

Nadere informatie

Winterboek. Met filmpjes, werkblad en puzzels. Groep 3/4. uitgave januari 2013

Winterboek. Met filmpjes, werkblad en puzzels. Groep 3/4. uitgave januari 2013 Winterboek uitgave januari 2013 Met filmpjes, werkblad en puzzels Groep 3/4 inhoud blz. Winter 3 1. Slaap 4 2. Glad 5 3. Geheime plekjes 6 4. Dikke jas 7 5. Dikke vacht 8 6. Vogels voeren 9 7. Broeden

Nadere informatie

Opdrachten Jaar van de Bever voor groep 3,4,5 van de basisschool

Opdrachten Jaar van de Bever voor groep 3,4,5 van de basisschool Opdrachten Jaar van de Bever voor groep 3,4,5 van de basisschool 2012 is het jaar van de bever. Vroeger kwam de bever in een groot deel van Nederland voor, maar er kwamen er steeds minder. De bevers werden

Nadere informatie

Over haaien, vissen en bruinvissen. Leerlingen ontdekken het verschil tussen hondshaaien, bruinvissen en vissen.

Over haaien, vissen en bruinvissen. Leerlingen ontdekken het verschil tussen hondshaaien, bruinvissen en vissen. VO Werkblad Doel: Leerlingen ontdekken het verschil tussen hondshaaien, bruinvissen en vissen. Materialen: - Werkblad 3: - Potlood - Filmpjes: Dolfijnen, bruinvissen en vissen. De filmpjes zijn te vinden

Nadere informatie

Praktische opdracht Biologie De Haai

Praktische opdracht Biologie De Haai Praktische opdracht Biologie De Haai Praktische-opdracht door een scholier 1440 woorden 22 maart 2005 5,6 59 keer beoordeeld Vak Biologie DE HAAI INHOUDSOPGAVE Inleiding Hfdst.1: Wat zijn haaien? Hfdst.2:

Nadere informatie

Introductieles. Vogels in de klas. groep 5/6. Handleiding leerkracht. Inhoud in het kort. Kerndoelen. Lesdoelen

Introductieles. Vogels in de klas. groep 5/6. Handleiding leerkracht. Inhoud in het kort. Kerndoelen. Lesdoelen Handleiding leerkracht Vogels in de klas Introductieles Inhoud in het kort Voor de groepen 5-6 bieden we, naast verbale activiteiten, een werkblad aan waarmee de leerlingen aan de slag gaan. In deze les

Nadere informatie

De woestijn. Uitgestrekt, droog en heet!

De woestijn. Uitgestrekt, droog en heet! De woestijn Uitgestrekt, droog en heet! Bij een woestijn denken we vaak vooral aan zand, zand en nog eens zand. Maar er zijn ook heel andere woestijnen op aarde. Er zijn bijvoorbeeld ook kleiwoestijnen,

Nadere informatie

Lees je wijzer met de ooievaar! Tekstbegrip oefenen met de vogels van Beleef de Lente

Lees je wijzer met de ooievaar! Tekstbegrip oefenen met de vogels van Beleef de Lente Lees je wijzer met de ooievaar! Tekstbegrip oefenen met de vogels van Beleef de Lente Groep Dit werkblad is geschikt voor kinderen uit de groepen 7 en 8. Introductie en instructie voor de leerkracht Middels

Nadere informatie

6.4. Boekverslag door V woorden 11 april keer beoordeeld. Inhoudsopgave. Inleiding. Groep van het dierenrijk

6.4. Boekverslag door V woorden 11 april keer beoordeeld. Inhoudsopgave. Inleiding. Groep van het dierenrijk Boekverslag door V. 1256 woorden 11 april 2006 6.4 729 keer beoordeeld Vak Biologie Inhoudsopgave Inleiding Groep van het dierenrijk Hoe is de koala opgebouwd? Waar leeft de koala? Welke leefgewoonte heeft

Nadere informatie

Woordenschat Taal Actief groep 4 Thema 8 Les 1

Woordenschat Taal Actief groep 4 Thema 8 Les 1 Woordenschat Taal Actief groep 4 Thema 8 Les 1 branden Iets dat door vuur kapot en op gaat. de brandweer Een plek waar mensen werken die branden blussen. Ze dragen dikke pakken en rijden in rode brandweerauto

Nadere informatie

Inleiding In het najaar worden de dagen steeds korter en de nachten steeds langer. Kun je je voorstellen dat je in de maand november naar bed gaat?

Inleiding In het najaar worden de dagen steeds korter en de nachten steeds langer. Kun je je voorstellen dat je in de maand november naar bed gaat? Inleiding In het najaar worden de dagen steeds korter en de nachten steeds langer. Kun je je voorstellen dat je in de maand november naar bed gaat? Je valt in een diepe slaap en wordt in maart pas weer

Nadere informatie

Spreekbeurt de grote Toppereend

Spreekbeurt de grote Toppereend Ra,ra wie ben ik. Spreekbeurt de grote Toppereend Inleiding Ik doe mijn spreekbeurt over de grote toppereend. Omdat ik dit een hele mooie vogel vind. En omdat jullie misschien veel te weinig weten over

Nadere informatie

ZEEHONDEN informatiepakket

ZEEHONDEN informatiepakket ZEEHONDEN informatiepakket In Nederland leven zeehonden in de Noordzee en de Waddenzee. Als je met de boot naar een van de eilanden gaat, kan je ze op de zandbanken zien liggen. Op de zandbanken worden

Nadere informatie

Dolfijnen behoren tot de walvisachtigen. Er bestaan 2 soorten walvissen:

Dolfijnen behoren tot de walvisachtigen. Er bestaan 2 soorten walvissen: Dolfijn Familie Dolfijnen behoren tot de walvisachtigen. Er bestaan 2 soorten walvissen: Baleinwalvissen: deze walvissen worden zo genoemd omdat ze in hun bek geen tanden hebben. Maar een soort lange draden,

Nadere informatie

Weidevogels en watervogels

Weidevogels en watervogels Dia 1 Zorg dat het geluid aan staat! en watervogels Deze powerpoint begint met het lied van Syb van de Ploeg over onze nationale vogel: de grutto. Gewoon afspelen en dan vragen wat de kinderen gezien en

Nadere informatie

Spreekbeurten.info Spreekbeurten en Werkstukken

Spreekbeurten.info Spreekbeurten en Werkstukken Wilde Konijn Het wilde konijn: Wie is wie? Mannetje = rammelaar of ram Vrouwtje = voedster Waar komen konijnen voor: Ze leven in de vrije natuur, liefst op zandgronden.ze zitten graag in half open landschappen

Nadere informatie

Onderzoek op de Boerderij 2010 Buitenopdrachten

Onderzoek op de Boerderij 2010 Buitenopdrachten Onderzoek op de Boerderij 2010 Buitenopdrachten paard sporen stap draf Paarden hebben hoefijzers. Pak eens een hoefijzer uit de emmer en bekijk hem goed. 1 Waar zijn de gaatjes voor? Waar zijn hoefijzers

Nadere informatie

Kaartenset gewervelde dieren

Kaartenset gewervelde dieren Kaartenset gewervelde dieren Deze set met plaatjes is het tweede en laatste deel van de kaartjes met gewervelde- en ongewervelde dieren op. Ieder kaartje bevat een afbeelding van het dier in kwestie, met

Nadere informatie

HET VOGELTREKSTATION INFORMATIE VOOR EEN SPREEKBEURT OF WERKSTUK

HET VOGELTREKSTATION INFORMATIE VOOR EEN SPREEKBEURT OF WERKSTUK HET VOGELTREKSTATION INFORMATIE VOOR EEN SPREEKBEURT OF WERKSTUK Vogels zijn er in alle soorten en maten, zoals bijvoorbeeld de zeearend, die wel 90 centimeter groot kan worden. Of de Kleine Karekiet die

Nadere informatie

5.9. Keuzeopdracht door een scholier 1425 woorden 31 mei keer beoordeeld. Inhoud

5.9. Keuzeopdracht door een scholier 1425 woorden 31 mei keer beoordeeld. Inhoud Keuzeopdracht door een scholier 1425 woorden 31 mei 2004 5.9 89 keer beoordeeld Vak Biologie Inhoud 1. Inleiding 2. Waar leven ze? 3. Een sterke snavel en klimpoten de ara 4. De kaketoe 5. De parkiet 6.

Nadere informatie

Tuinvogels. Meer over onze koolmezen. Even voorstellen. Hier wonen ze. Echte natuur. Meer over de koolmees

Tuinvogels. Meer over onze koolmezen. Even voorstellen. Hier wonen ze. Echte natuur. Meer over de koolmees Overname en dupliceren van dit materiaal is alleen toegestaan voor educatieve en niet-commerciële doeleinden en alleen als het materiaal is voorzien van een bronvermelding. Vogelbescherming Nederland,

Nadere informatie

l a n d e l i j k i n f o r m a t i e c e n t r u m g e z e l s c h a p s d i e r e n SPREEKBEURT LACHDUIF VOGELS OVER HOUDEN VAN HUISDIEREN

l a n d e l i j k i n f o r m a t i e c e n t r u m g e z e l s c h a p s d i e r e n SPREEKBEURT LACHDUIF VOGELS OVER HOUDEN VAN HUISDIEREN l a n d e l i j k i n f o r m a t i e c e n t r u m g e z e l s c h a p s d i e r e n SPREEKBEURT LACHDUIF VOGELS OVER HOUDEN VAN HUISDIEREN WE HEBBEN DE BELANGRIJKSTE INFORMATIE OVER DE LACHDUIF BIJ ELKAAR

Nadere informatie