6.7. Boekverslag door Z woorden 23 juni keer beoordeeld. Filosofie Het oog in de storm. Filosofie, Hoofdstuk 5: Ethiek, Samenvatting.
|
|
- Dennis de Smedt
- 5 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Boekverslag door Z woorden 23 juni keer beoordeeld Vak Methode Filosofie Het oog in de storm Filosofie, Hoofdstuk 5: Ethiek, Samenvatting. Moreel dilemma - Van een echt dilemma is sprake als aan alle mogelijkheden waartussen je kunt kiezen nadelen kleven, wat je ook kiest, er is altijd wel iets verkeerd aan je keuze. Morele dilemma s hebben steeds te maken met de vraag: wat is de juiste keuze? Het antwoord hangt af van vragen als: waar hecht je aan, wat is echt belangrijk, wat is (volgens jou) goed leven? Waarden en normen - Waarden wijzen op zaken waar je aan hecht, ze geven richting aan je handelen. Ze worden pas concreet als je ze vertaalt in normen, in gedragsregels die voorschrijven hoe je in bepaalde situaties zou moeten handelen. Je handelen is waar het uiteindelijk allemaal op aan komt. Aan waarden hecht je je; je wilt ze waarmaken of verwezenlijken. Aan normen houd je je (of niet); je volgt ze en verwacht dat ook anderen ze volgen. Een positieve reden om aan waarden te hechten en je aan normen te houden, vinden we in onze eigen behoeften aan lof en waardering van anderen. Van iemand die handelt zoals we vinden dat je zou moeten handelen, kun je zeggen dat hij deugt. Een deugd is een goede karaktereigenschap die blijkt uit de manier waarop we ons gedragen. Opvoeding, sociale omgeving, school, vrienden, tijd en cultuur brengen je allerlei normen bij die grotendeels tot gewoonte worden, op den duur volg je ze automatisch. Een moraal is een stelsel van normen die binnen een bepaalde groep feitelijk gelden. Ethiek beschrijft feitelijke normenstelsel, bestudeert en verheldert de normen, waarden en dergelijke, die in deze stelsels een rol spelen en beoordeelt in hoeverre zo n gegeven normenstelsel te rechtvaardigen valt. Nadenken over richtlijnen voor je handelen, zoals je in de ethiek doet, geeft je behalve twijfel ook de zekerheid dat je niet zomaar handelt, dat je weet wat je doet en waarom. Inzicht vergroot je vrijheid. Maar hoe groter je vrijheid, hoe groter je verantwoordelijkheid. Ethische posities - Je ethische positie zit verscholen in het antwoord dat je, (on)bewust, geeft op de vraag: Wat is goed? Zij bestaat uit een aantal uitgangspunten, een manier van denken en een maatstaaf die je hanteert op het moment dat je handelingen goedkeurt of afwijst. De bekendste ethische posities met een korte beschrijving: 1. Deugdethicus. Hij onderzoekt de voorwaarden voor het goede leven en denkt na over levenskunst. Belangrijkste voorwaarde goed leven: ontwikkelen van goede eigenschappen. 2. Egoïst. Gaat ervan uit dat alleen het eigenbelang telt. Je kunt als overtuigde egoïst best iets voor een ander doen, op voorwaarde dat je er uiteindelijk zelf voordeel van hebt. 3. Hedonist. Alleen die handelingen goed die hem genot of plezier verschaffen. Denkt ook aan genot op de lange termijn: het kan verstandig zijn om gematigd te leven, omdat toegeven aan je verslaving je een slechte gezondheid Pagina 1 van 6
2 en dus geen genot meer bezorgt. 4. Altruïst. Tegendeel van de egoïst. Hij stelt niet zichzelf, maar juist andere op de eerste plaats. 5. Utilist. Rekenaar: beoordeelt handelingen aan de hand van de vraag hoeveel geluk of voordeel de handeling oplevert voor hoeveel mensen. De handeling die het meeste voordeel oplevert voor zoveel mogelijk mensen is de beste. 6. Intuïtionist. Ervan overtuigd dat elk mens een besef van goed en kwaad in zich heeft. Je handelt goed zolang je trouw blijft aan dat innerlijke besef (intuïtie). Zo kan je wel eens fouten maken, maar dat verandert niks aan het principe. 7. Gelovige. Volgt het geheel van wetten en regels die het Heilige Schrift hem voorschrijft. 8. Universalist. Er zijn rechten en plichten waaraan eenieder zich moet houden. Je bent ook universalist als je vindt dat een ander die in dezelfde situatie verkeert als jij, ook zo zou moeten kunnen handelen als jij doet. Stel dat iedereen dit zou doen, wat dan? Als dat tot een onmogelijke situatie leidt, moet je van deze handeling afzien. 9. Relativist. Niemand kan over andermans handelingen oordelen. Je oordeel is altijd gekleurd door de waarden en normen die je van huis uit hebt meegekregen. 10. Legalist. Vindt zijn ultieme houvast in het geldende recht. Goed is datgene wat de wet toestaat. Fout zijn die handelingen waarmee je de wet overtreedt. 11. Existentialist. Geen enkele norm valt absoluut te rechtvaardigen. Absoluut vrij in alles wat je doet en dus absoluut verantwoordelijk. De enige rechtvaardiging die je kunt aanvoeren is dat jij ervoor kies om zo te handelen, elke verwijzing naar iets buiten jezelf is slechts een slap excuus. 12. Pragmatist (opportunist). Een handeling is goed als hij een bepaald doel dient. Criterium voor een goede handeling: Werkt het?, Wat levert het op?, Heeft het effect? 13. Nihilist. Gelooft in god noch gebod. Denken over goed en kwaad is volstrekt zinloos. We zijn dieren en blijven dieren, instincten zullen altijd de doorslag geven. Je kunt de moraal net zo goed afschaffen, want die leidt toch nergens toe. Ethische vooronderstelling = een aanname die zo algemeen en vanzelfsprekend is, dat bijna niemand er aan twijfelt. Determinisme - De determinist gelooft niet in de menselijke vrijheid. Hij zegt: Alles wat je bent en doet zijn stuk voor stuk te verklaren vanuit factoren waarover je geen macht hebt. Ethiek sinds Kant - De benadering van Kant gaat uit van het antwoord op de elementaire vraag: zijn wij mensen wel zo vrij als we denken? Zijn antwoord zit in de definitie van de mens als animal rationale: de rede is onze vrijheid. Je kunt handelingen rechtvaardigen of veroordelen door ze aan een principe te toetsen (logische deductie). Via redenering kun je concluderen of de handeling op basis van het principe te rechtvaardigen is. 4 soorten ethiek - Vier manieren op te antwoorden op de vraag Wat is goed? : 1. Toegepaste ethiek. Hier houd je je bezig met het oplossen van praktische ethische vraagstukken. Wat is goed? is steeds toegespitst op een concreet probleem: wat is in dit geval of soortgelijke gevallen de beste oplossing? 2. Descriptieve ethiek. Houdt zich bezig met het beschrijven van feitelijk geldende normen. Wat is goed? uit naar Pagina 2 van 6
3 wat men goed vindt in die tijd of cultuur, in dat land, in die groep, enz. 3. Normatieve ethiek. De zoektocht naar criteria ter beoordeling of rechtvaardiging van menselijk handelen, maatstaven die je kunnen helpen bij het oplossen van morele problemen. Wat is goed? > zijn er redenen om de ene handeling moreel te verkiezen boven een andere. Normatieve ethiek beschrijft niet alleen (descriptief), maar schrijft ook voor (prescriptief). 4. Meta-ethiek. Je onderzoekt de betekenis van begrippen die in moraal en ethiek een rol spelen. Bij Wat is goed? onderzoekt men welke betekenissen het begrip goed zoals heeft of kan hebben. De vier soorten ethiek hebben een verschil in denkniveau: Je stuit op een moreel probleem (eerste niveau) waarvoor een geldende moraal (tweede niveau) geen bevredigende oplossing biedt. Je vraagt je af aan welke eisen een goede oplossing zou moeten voldoen (derde niveau). Gaandeweg kom je erachter dat de begrippen die je hanteer niet zo duidelijk zijn als je had verwacht. Zo beland je op het terrein van de meta-ethiek (vierde niveau). Tenslotte keer je terug naar het probleem om te kijken of de verworven inzichten je verder helpen (eerste niveau). Plato (en de 4 deugden) - Mensen zijn redelijke dieren en ze doen hun redelijke natuur onrecht, als ze zich in hun gedrag niet door de rede laten leiden; een verstandig mens doet wat de rede hem ingeeft, de beloning voor zijn verstandigheid is geluk. Homo mensura = de mens is de maat van alle dingen: waar is, wat volgens mij waar is, goed is, wat volgens mij goed is. Socrates en Plato keerden zich tegen dit relativisme. Zij waren ervan overtuigd dat sommige overtuigingen over wat goed is wel degelijk objectief juist zijn en andere objectief onjuist. Plato vond dat een rechtvaardige staat moet worden georganiseerd als een standenmaatschappij. Er zijn drie standen: werkers (boeren en ambachtslieden), wachters (soldaten) en heersers (filosofen). Elke stand wordt gekenmerkt door een bepaalde deugd: werkers door matigheid (zelfbeheersing), wachters door dapperheid (moed) en leiders door wijsheid (verstandigheid). Wanneer deze deugden in optimaal evenwicht verkeren, ontstaat de vierde en belangrijkste deugd: de rechtvaardigheid. Plato verbindt de deugden ook met plaatsen in het lichaam: deugden van het hoofd (wijsheid), van het hart (dapperheid) en van de buik (matigheid). Phronèsis - Phronèsis betekent wijsheid of verstandigheid en is de deugd van de verstandige geest, die zich laat leiden door inzicht in wat werkelijk goed is voor de ziel. Het belangrijkste is in te zien wat werkelijk belangrijk is in dit leven. Slechtheid is het gevolg van een gebrek aan inzicht. Intrinsiek goede - Meestal noemen we iets goed, omdat het goed is voor iets anders. Goed waarvoor? heeft een oneindige reeks antwoorden. Volgens Plato is er een grens. Er is een goed dat je kunt nastreven, niet omwille van iets anders, maar alleen omwille van zichzelf. Ethici noemen dat wat goed is omwille van zichzelf het intrinsiek goede, en dat is voor Plato een boven alles gelegen, absolute Idee. Aristoteles - Voor Plato is geen enkele handeling die wij goed vinden de perfecte belichaming van het ideaal, elke concrete handeling is immers getekend door plaats, tijd, enz, en kent dus zijn beperkingen. Voor Aristoteles is het juist die praktijk, zij het juist concrete handelingen en concrete personen waaraan we een voorbeeld kunnen nemen voor het goede leven. Dat voorbeeld is niet een boven alle zintuiglijkheid gelegen absolute maatstaf; zo n maatstaf is er niet. De maatstaf die de verstandige mens hanteert is geen universeel principe, geen vaste algemene regel. Zijn praktische wijsheid is geen theoretische kennis van een Idee, maar een combinatie van ervaring, waarneming van concrete gevallen, creativiteit en intuïtie; hij kiest wat in zijn ogen het beste is. De verstandige mens is zelf de richtlijn, vandaar kan hij voor anderen een voorbeeld zijn. Aristoteles ethiek is een teleologische ethiek omdat het goede wordt verbonden met geluk als einddoel. Aristoteles concludeert dat een goed mens diegene zou moeten zijn, die Pagina 3 van 6
4 datgene waartoe een mens bij uitstek is aangelegd optimaal verwezenlijkt. Het juiste midden - Volgens Aristoteles is voortreffelijkheid van karakter het vinden van het juiste midden tussen een teveel en een tekort van emoties (bijvoorbeeld: tekort: laf, teveel: roekeloos, juiste midden: dapper). Dat midden is niet hetzelfde voor iedereen. Als de gevoelens op het juiste moment worden ervaren, om de juiste reden, tegenover de juiste personen, met de juiste bedoeling en op de juiste manier, dat is tegelijk het midden en het beste, en dat is wat voortreffelijkheid kenmerkt. Het midden lijkt soms meer op het teveel of juist het tekort, en is het ene uiterste meer verkeerd dan het tegenovergestelde (contrast dapperheid en lafheid groter dan dapperheid en roekeloosheid). Sommige voorbeelden zijn cultuur- en tijdgebonden (schaamte). Een kleine afwijking van het midden wordt niet gauw bekritiseerd, maar vooral het extreme. Voor sommige karakterhoudingen is geen midden aan te wijzen, ze zijn niet teveel of tekort, maar ronduit slecht (leedvermaak, of van de handelingen: moord). Er zijn dus geen algemene regels voor verstandige houdingen en voor verstandig handelen; elke situatie is immers anders en heeft altijd wel iets dat onvergelijkbaar is met andere gevallen. 2 soorten deugden - Volgens Aristoteles zijn er twee soorten deugden: verstandelijke en zedelijke. De verstandelijke deugd ontstaat en groeit voornamelijk door onderricht, daarom heeft zij ervaring en tijd nodig. De zedelijke deugd ontstaat uit de zede (gewoonte). Nussbaum - Zij is bekend door haar onderzoek naar de betekenis en de werking van menselijke emoties. Ze voegt aan het doel van het menselijk leven is optimaal menselijk leven van Aristoteles kwetsbaarheid toe. Optimaal menselijk leven is een leven dat kwetsbaar is, want verbonden met anderen die ons dierbaar zijn. In mijn emoties erken ik mijn kwetsbaarheid en afhankelijk van anderen. Emoties vormen een belangrijke bron van informatie over wie wij zijn. Mensen zijn voor hun geluk en welzijn aangewezen op anderen en op hun omgeving, op zaken die ze niet geheel in hun macht hebben. Het zijn niet alleen maar irrationele en oncontroleerbare oprispingen, maar intelligente oordelen over zaken die we waardevol achten. Kant - Kant wijst het determinisme af en aanvaardt de idee van de vrijheid: je kunt kiezen of je iets doet of laat en je handelen is niet alleen het effect van factoren waarover je geen macht hebt. Zonder het geloof in de vrijheid hebben niet alleen ethische overwegingen geen enkele zin: wie zijn vrijheid ontkent, ontkent zijn menselijkheid. Bij Kant komt de morele beoordeling van een handeling aan op de bedoeling, de overwegingen die aan de handeling voorafgaan, niet de handeling zelf en ook niet de gevolgen. Het goede is dus niet gelegen in het resultaat van je handeling of de handeling zelf, maar uitsluitend in het motief. Er is geen standaardlijstje van moreel goede handelingen te geven, je kunt immers de wil niet aan de handeling aflezen. Generalisatietest - Bepaal de maxime (regel) van je handeling > Veralgemeniseer de maxime tot een algemene wet (eerlijkheid) > Vraag je vervolgens af of je, zonder met jezelf in tegenspraak te raken, kunt willen dat deze wet wordt ingevoerd > Conclusie: ik kan niet willen dat de maxime een wet wordt en moet dus dit motief (eerlijk zijn om betrouwbaar over te komen) afwijzen. Categorische imperatief - Morele wet: handel zo, dat je kunt willen dat de maxime van je handeling een algemene wet wordt = categorische imperatief. Categorisch, onvoorwaardelijk, heet deze imperatief, omdat het principe onder alle omstandigheden, voor elke situatie, ongeacht de gevolgen, geldt. Het is een imperatief, een gebod, omdat het principe je verplicht iets te doen, of iets te laten. De twee principes zijn dus: 1. Behandel mensen (jezelf inbegrepen) nooit alleen als middel, maar altijd ook als doel. 2. Handel zo, dat je de maxime van je handeling als een algemene wet kunt willen. Pagina 4 van 6
5 Hypothetische imperatief - Een hypothetische imperatief stelt dat een bepaalde handeling noodzakelijk is als middel om een bepaald doel te bereiken. Deze behelst geen onvoorwaardelijk gebod dat onder alle omstandigheden in alle gevallen telt, want er zitten voorwaarden aan. Beperkingen van Kant (leugentje om bestwil) - Kant is absoluut tegen liegen, ook leugentjes om bestwil. Maar stel je nou voor dat een vriend bij jou schuilt omdat een moordenaar hem op de hielen zit. De moordenaar belt aan en vraagt of die vriend hier is. Volgens Kant moet je dan eerlijk zeggen dat die vriend inderdaad bij jou schuilt. De moordenaar neemt hem te grazen. Jij bent dan niet schuldig, de moordenaar is immers verantwoordelijk voor de moord. Maar stel dat je besluit wel te liegen, maar je vriend vertrouwt de zaak niet helemaal en kruipt het raam uit. Je hebt de moordenaar op het verkeerde pad geleid, maar even later komt de moordenaar de vriend tegen op straat en neemt hem alsnog te grazen. Dan ben je volgens Kant wel verantwoordelijk, want door jouw leugen liep de moordenaar je vriend tegen het lijf. Utilisme - Handelingen zijn beter naarmate ze meer voordeel opleveren voor meer mensen, en slechter naarmate ze minder voordeel opleveren voor minder mensen. Mill was een echte utilist en schreef: Handelingen zijn juister naarmate ze meer geluk produceren, onjuister in zoverre ze het tegendeel van geluk teweegbrengen. De voorman van het utilisme was Bentham. Voor zowel Aristoteles als de utilist is geluk het hoogste goed. Maar voor de utilist heeft geluk weinig van doen met het verwezenlijken van goede eigenschappen. Geluk is volgens Bentham het ondergaan van genietingen en het vrij zijn van pijn. Volkomen geluk is onbereikbaar, toch kunnen we door de juiste beslissingen te nemen een heel eind komen, maar wat is een juiste beslissing? Goede handelingen zijn die handelingen die nuttig zijn. Handelingen zijn nuttig wanneer het geluk wordt bevordert en het ongeluk vermindert. Mensen zijn erg beïnvloedbaar, daarom vindt Bentham de kanalen waarlangs de meeste beïnvloeding plaatsvindt erg belangrijk: opvoeding, onderwijs en wetgeving. Immers, wie op de grond van kennis, inzicht en ervaring weet welke handeling het meeste geluk oplevert, weet eerder en beter wat hij moet doen om te bereiken waar hij van nature naar verlangt. Wetgeving is ook belangrijk: sancties in de vorm van een boete of een gevangenisstraf kunnen mij motiveren van een handeling af te zien. Dreiging met pijn kan zo als instrument worden gebruikt om gewenst gedrag te stimuleren. Mill vond echter dat je niet alleen wordt gevormd van buitenaf, maar dat innerlijke vorming ook belangrijk is. Genietingen en pijn worden naar hoeveelheid onderscheiden. Bentham kijk naar de kwantiteit van genot of pijn en niet naar de kwaliteit (aard) ervan. Bentham s naturalisme - Bentham s uitgangspunt is dat een ethiek moet aansluiten bij onze natuur: het is zinloos van mensen handelingen te verlangen die tegen de menselijke aard ingaan (het moet haalbaar zijn). Handelingen zijn moreel juist als ze in overeenstemming zijn met de menselijke natuur. Bentham s utiliteitsbeginsel geeft zowel een beschrijving van de menselijke natuur als een normatief-ethisch criterium: we streven niet alleen naar zo veel mogelijk genot en zo min mogelijk pijn, maar we behoren dat ook te doen. Maar er is ook kritiek: Het feit dat alle mensen er van nature naar streven is onvoldoende reden om iets goed te noemen, stel dat alle mensen van nature geneigd zouden zijn tot leugen en bedrog, is dat dan dus goed? Hedonistische calculus - Vaak gaan hedonisme en egoïsme hand in hand, mensen streven naar geluk, in de eerste plaats hun eigen geluk. Voor Bentham is in het grootste geluk het geluk van anderen inbegrepen. Opvoeding, onderwijs en wetgeving moeten ervoor zorgen dat de neiging tot egoïstisch hedonisme wordt omgebogen naar een sociaal hedonisme. Bentham en Kant zochten allebei naar een rationeel principe dat tot richtsnoer van ons handelen en de beoordeling ervan kon dienen. Bij kant betekent rationeel: volgens de rede. Bij Bentham: berekenbaar. Pagina 5 van 6
6 Hedonistische calculus = een berekening van de totale hoeveelheid genieten. Het is een methode die het mogelijk zou maken om de hoeveelheid pijn of genot waarin een handeling resulteert exact te berekenen (met als voorwaarde: de mate van genot of pijn moet meetbaar zijn). Om het te berekenen stel je 7 vragen: 1. Hoe intens is het genieten/de pijn? (intensiteit) 2. Hoe lang duurt het? (duur) 3. Hoe zeker is het dat mijn handeling daadwerkelijk tot dit genot/deze pijn zal leiden? (zekerheid) 4. Hoelang duurt het eer dit gevolg van mijn handeling intreedt? (nabijheid) 5. Hoe groot is de kans dat deze genieting door soortgelijke genietingen wordt gevolgd? (vruchtbaarheid) 6. Hoe groot is de kans dat deze genieting door andersoortige genietingen (of pijnen) wordt gevolgd? (zuiverheid) 7. Wie zijn bij mijn handeling betrokken en zullen mede de gevolgen ervan ondervinden? (uitgebreidheid) Geef antwoord op vraag 1 t/m 6 met een cijfer, tel het bij elkaar op (voor geluk en voor pijn!) en vergelijk het. Slaat de balans door naar A (geluk), dan is de totale hoeveelheid genot groter dan de totale hoeveelheid pijn, en dan is een handeling goed voor het individu. Voor sociaal hedonisme moet je bepalen hoeveel betrokkenen er zijn en voor al deze betrokkenen de hedonistische calculus herhalen. Tel alle totalen bij elkaar op waarvan de balans doorslaat naar A (totaal genot) en alle totalen waarvan de balans doorslaat naar B (totaal pijn). Het resultaat is weer een verhouding tussen A en B. De uiteindelijke balans is doorslaggevend. Kritiek - Er zijn verschillende punten van kritiek op het utilisme: - Mensen zijn soms bereid te leiden omwille van een ideaal, rechtvaardigheid, enz, dus genieten is niet altijd het hoogste goed. - In een utilistische benadering is de positie van minderheden onvoldoende beschermd. - De vooronderstelling van een utilistische benadering is dat genot en pijn objectief kwantificeerbaar zijn, dat is zeer te betwijfelen. - Het utilisme veronderstelt dat e de gevolgen van een handeling kunnen voorzien, maar soms pakt een handeling anders uit dan voorzien. Pagina 6 van 6
Woordenlijst Het oog in de storm. Hoofdstuk 5. animal rationale >>Inleiding aretè Een Oudgrieks woord, dat o.a. >>deugd kan betekenen.
Woordenlijst Het oog in de storm Hoofdstuk 5 absolute vrijheid totale vrijheid waarin je door niets of niemand in je vrijheid belemmerd wordt. altruïsme een bepaalde >>ethische positie. Altruïsten stellen
Nadere informatieVWO 4 FILOSOFIE Wat is ethiek en het utilisme
VWO 4 FILOSOFIE Wat is ethiek en het utilisme Wat is ethiek? Ethiek legt het verschil uit tussen goed en fout Ook kijkt men in de ethiek naar hoe mensen besluiten nemen Ethiek is descriptief Het gaat over
Nadere informatieEthische optiek = hoe is de benadering dat mensen het uiteindelijk goede behoren te doen.
Samenvatting door A. 1576 woorden 4 december 2014 1,3 2 keer beoordeeld Vak Levensbeschouwing Paragraaf 2 De ethische optiek 1 inleiding Ethiek gaat over goed en kwaad in het menselijk handelen. Onderscheid
Nadere informatieEthiek (ethos = gewoonte/zede) wil nadenken over en zich bezinnen op de levenshouding, het handelen en de gewoonte.
Samenvatting door A. 2079 woorden 29 juni 2014 6,4 2 keer beoordeeld Vak Anders H1 Ethiek (ethos = gewoonte/zede) wil nadenken over en zich bezinnen op de levenshouding, het handelen en de gewoonte. Moraal
Nadere informatieHet Basisboek Filosofie H2 Goed en Kwaad / Ethiek / Moraalfilosofie
Samenvatting door een scholier 1830 woorden 6 juli 2011 6,9 4 keer beoordeeld Vak Filosofie Het Basisboek Filosofie H2 Goed en Kwaad / Ethiek / Moraalfilosofie Moraal = een kwestie van vooroordelen? of
Nadere informatieAristoteles: Oh ja? Maar ik heb ook wel eens gehoord van utilitarisme, wat is dat dan?
Praktische-opdracht door een scholier 2095 woorden 29 mei 2013 3,8 2 keer beoordeeld Vak Methode Filosofie Cogito Symposium Nienke Raaijmakers H4A Vrijdagmiddag vijf uur. Ik ben net thuis van school, en
Nadere informatie6.1. Samenvatting door E woorden 2 april keer beoordeeld. Filosofie. Filosofie: Wijsgerige ethiek. Paragraaf 1: Het morele goede
Samenvatting door E. 2749 woorden 2 april 2015 6.1 4 keer beoordeeld Vak Filosofie Filosofie: Wijsgerige ethiek Paragraaf 1: Het morele goede 1.1 Kwalitatief goed: cijfers, films, etc Moreel goed: daad
Nadere informatieHet normatieve, het subjectieve en het objectieve.
Wat is een ethisch dilemma? Het normatieve, het subjectieve en het objectieve. Wat is een ethisch dilemma? Dilemma s s, issue s s en problemen. Casus. Di Drie bedreigingen bd i van het moreel bewustzijn.
Nadere informatieSamenvatting Filosofie Wij denken over ethiek
Samenvatting Filosofie Wij denken over ethiek Samenvatting door een scholier 1785 woorden 20 december 2011 5,7 19 keer beoordeeld Vak Methode Filosofie Wij denken over ethiek Filosofie Samenvatting Ethiek
Nadere informatieHoofdstuk 3. Geloof, waarden, ervaringen
Hoofdstuk 3 Geloof, waarden, ervaringen Kennis en geloof Kennis is descriptief Heeft betrekking op feiten Is te rechtvaardigen Geloof is normatief Heeft betrekking op voorschriften Is subjectief Geldt
Nadere informatieEindexamen filosofie vwo 2010 - II
Opgave 2 Religie in een wetenschappelijk universum 6 maximumscore 4 twee redenen om gevoel niet te volgen met betrekking tot ethiek voor Kant: a) rationaliteit van de categorische imperatief en b) afzien
Nadere informatieEindexamen Filosofie vwo I
4 Beoordelingsmodel Opgave 1 Alledaagse deugden 1 Een goed antwoord bevat de volgende elementen: verschil van de deugdethiek met andere ethische benaderingen: de deugdethiek richt zich op de persoon en
Nadere informatieWijziging pagina 5: het centraal examen duurt 180 minuten FILOSOFIE HAVO VAKINFORMATIE STAATSEXAMEN 2018 V
Wijziging pagina 5: het centraal examen duurt 180 minuten FILOSOFIE HAVO VAKINFORMATIE STAATSEXAMEN 2018 V17.09.1 De vakinformatie in dit document is vastgesteld door het College voor Toetsen en Examens
Nadere informatieConsequentialisme (Gevolgenethiek)
22 oktober 2016 Ethiek Ethische theorieën Deontologie (Plichtethiek) Consequentialisme (Gevolgenethiek) Deugdethiek Casus bespreking Conclusies Filosofie van het juiste handelen. Systematische bezinning
Nadere informatieEindexamen Filosofie vwo I
4 Beoordelingsmodel Opgave 1 De deugd en kledingvoorschriften 1 Een juist antwoord bevat de volgende elementen: Een antwoord op de vraag onder welke deugd de rechtvaardiging van de meisjes kan vallen volgens
Nadere informatieOefening baart ethiek Neurobiologie, boeddhisme en ethiek
Oefening baart ethiek Neurobiologie, boeddhisme en ethiek Wat heb je nodig om ethisch te handelen? De geschiedenis van de Westerse filosofie kent op deze vraag vele antwoorden: morele principes, voorbeeldige
Nadere informatieSessie 1 De eudaimonistische ethiek van Aristoteles
Sessie 1 De eudaimonistische ethiek van Aristoteles Wat vertelde Aristoteles lang geleden in Athene in zijn colleges aan het Lyceum over ethiek? Wat beschouwde hij als het doel van handelen? Wat verstond
Nadere informatieFilosofie en actualiteit. Tweede bijeenkomst
Filosofie en actualiteit Tweede bijeenkomst Journalistieke vragen Over wat voor soort gebeurtenis hebben we het? Wat is de oorzaak? Wat gebeurt er verder? Hoe moeten we deze gebeurtenis beoordelen? Filosofische
Nadere informatieVraag Antwoord Scores
Opgave 2 Spiritueel scepticisme 6 maximumscore 4 een uitleg dat McKenna in tekst 6 vanuit epistemologisch perspectief over solipsisme spreekt: hij stelt dat de kennisclaim over het bestaan van andere mensen
Nadere informatie2.1 Exploreren, verkennen en integreren van waarden
2.1 Exploreren, verkennen en integreren van waarden Opmerking:dit procesdoel zal normaal gezien bij elke les terugkomen. Het belang ervan is dat leerlingen beseffen dat heel veel keuzes in het leven waardegeladen
Nadere informatie2 keer beoordeeld 22 maart Sociale filosofie gaat over de maatschappij, het gaat over hoe je een goede samenleving kan hebben.
7,8 Aantekening door Sara 1516 woorden 2 keer beoordeeld 22 maart 2017 Vak Filosofie Methode Durf te denken Hoofdstuk 7 Sociale filosofie. Sociale filosofie gaat over de maatschappij, het gaat over hoe
Nadere informatieImmanuel Kant Kritiek van het oordeelsvermogen
Ten geleide Kants derde Kritiek: hoe kan de vrijheid worden verwerkelijkt? 15 Geraadpleegde literatuur 46 Verantwoording bij de vertaling 49 Immanuel Kant aan Johann Friedrich Reichardt 51 Immanuel Kant
Nadere informatieMIRARI Van kritiek naar dialoog.
MIRARI Van kritiek naar dialoog. Door Tomas Serrien Verwondering is het begin van alle wijsheid. (Aristoteles) Mirari - 1 HET WAT en HET WAAROM: Het grondidee van Mirari. Het is tijd voor een filosofisch
Nadere informatieSamenvatting Filosofie Berkely, Hume, Kant
Samenvatting Filosofie Berkely, Hume, Kant Samenvatting door een scholier 1736 woorden 8 juni 2003 6,5 67 keer beoordeeld Vak Filosofie George Berkeley (Ier, bisschop) Dacht dat de toenmalige filosofie
Nadere informatieProfielwerkstuk Filosofie Cosmetische chirurgie in de ethiek
Profielwerkstuk Filosofie Cosmetische chirurgie in de ethiek Profielwerkstuk door een scholier 4994 woorden 16 april 2007 7,6 55 keer beoordeeld Vak Filosofie Cosmetische chirurgie in de ethiek. Inleiding.
Nadere informatieHet Mirakel dat Jij Bent
Het Mirakel dat Jij Bent Vervul jouw potentieel (Deel I van III) Struinend door het gras Kijkend naar de horizon Genietend van Alles dat IS Jouw weg... Schrijver: A.M.I. van der Kwast Coverontwerp: in
Nadere informatieLevenskunst en ethiek 13 Bouwstenen voor iedereen 14 Zestien filosofen 14 De hoofdstukken 15
Inleiding 13 Levenskunst en ethiek 13 Bouwstenen voor iedereen 14 Zestien filosofen 14 De hoofdstukken 15 1 Plato: rechtvaardigheid als harmonie 19 Wat is rechtvaardigheid? 20 De rechtvaardige staat 25
Nadere informatieSpinoza s Visie. Dag 2. Over God en de Natuur
Spinoza s Visie Dag 2 Over God en de Natuur Module 2 Herhaling dag 1 Over geluk, kennis en God Belangrijke lessen Streven naar eer, rijkdom en lust brengt niet het gewenste geluk. Denken, het opdoen van
Nadere informatieInhoud. Wenken voor een evenwichtig leven 7. Over Epictetus 69. Nawoord De filosofie van de stoa 73. Bibliografische notitie 83 [5]
Inhoud Wenken voor een evenwichtig leven 7 Over Epictetus 69 Nawoord De filosofie van de stoa 73 Bibliografische notitie 83 [5] 1 Al wat bestaat is in twee categorieën te verdelen: de ene valt binnen ons
Nadere informatieDag van de integriteit
Dag van de integriteit Ken jezelf! Van niets te veel De twee opschriften op de tempel bij het Orakel van Delphi (500 jr v. Chr), waar mensen heen gingen voor advies bij keuzes in hun leven. Lezing voor
Nadere informatieEindexamen filosofie havo I
Beoordelingsmodel Opgave 1 De graaf van Monte-Cristo 1 maximumscore 3 een uitleg van welke primaire hartstocht haat kan worden afgeleid: de droefheid 1 de opvatting van Spinoza over haat: de wil tot verwijderen
Nadere informatieWerkstuk Levensbeschouwing Boeddhisme
Werkstuk Levensbeschouwing Boeddhisme Werkstuk door een scholier 1997 woorden 8 april 2001 5,1 112 keer beoordeeld Vak Levensbeschouwing 1) Geef een korte omschrijving wat het boeddhisme volgens jou voor
Nadere informatieDit artikel uit Netherlands Journal of Legal Philosophy is gepubliceerd door Boom juridisch en is bestemd voor anonieme bezoeker
Sanne Taekema (Tilburg) Sanne Taekema, The concept of ideals in legal theory (diss. Tilburg), Tilburg: Schoordijk Instituut 2000, vii + 226 p.; Den Haag: Kluwer Law International 2002, ix + 249 p. Idealen
Nadere informatieEindexamen filosofie vwo I
Opgave 3 Ramadan in de post-seculiere samenleving 12 maximumscore 4 verlichtingsfundamentalisme: laïciteit: verbannen van religie uit openbaar onderwijs en politiek 1 verlichtingsvijandig multiculturalisme:
Nadere informatieSamenvatting Filosofie Deugdelijk leven
Samenvatting Filosofie Deugdelijk leven Samenvatting door een scholier 2280 woorden 1 juli 2004 5,9 40 keer beoordeeld Vak Filosofie Samenvatting Deugdelijk leven Naar: Deugdelijk leven, een inleiding
Nadere informatiePolitieke Filosofie Oudheid en Middeleeuwen
Politieke Filosofie Oudheid en Middeleeuwen Geschiedenis en politieke filosofie Geschiedenis Beschrijving feitelijke gebeurtenissen. Verklaring in termen van oorzaak en gevolg of van bedoelingen. Politieke
Nadere informatieMasterclass Ik doe wat ik geloof
Waarom doe ik wat ik doe Als mensen zijn we veel meer verantwoordelijk voor onze gevoelens en gedragingen dan we geneigd zijn te aanvaarden. Gevoel en gedrag worden in belangrijke mate bepaald door onze
Nadere informatieDit is een digitale voorbeeldversie van de opdrachten voor de leerlingen. Mail naar kiesvaardig@lerenkiezen.nl voor de originele versie.
Dit is een digitale voorbeeldversie van de opdrachten voor de leerlingen. Mail naar kiesvaardig@lerenkiezen.nl voor de originele versie. Via dit mailadres kunt u ook informatie aanvragen over de docentenhandleiding
Nadere informatieHand- out Crash Course Filosofie College 1: Ethiek
Hand- out Crash Course Filosofie College 1: Ethiek College 1 gaat over het deelgebied van de ethiek. In de filosofie wordt nagedacht over de vraag wanneer een handeling moreel goed te noemen is. Zijn er
Nadere informatieEssay. Norbert Vogel* Morele feiten bestaan niet
Essay Norbert Vogel* Morele feiten bestaan niet Ethici onderscheiden zich van gewone mensen doordat zij niet schijnen te weten wat morele oordelen zijn. Met behulp van elkaar vaak uitsluitende ismen trachten
Nadere informatieVTOI De Dag van het Toezicht 17 april 2015
BCG EBIs integriteit, waarden en normen versus toezicht VTOI De Dag van het Toezicht 17 april 2015 DRIE DIMENSIES VAN INTEGRITEIT Integriteit door het volgen van regels 3 Goed Moreel oordelen Argumenten
Nadere informatieEindexamen havo filosofie II
Opgave 2 Het geval Phineas Gage 9 maximumscore 2 een uitleg hoe vanuit de fysiologische benadering van emoties het veranderde gedrag kan worden verklaard: de lichamelijkheid van de hersenschade kan tot
Nadere informatieEthiek en welzijn. Helicon Opleidingen MBO Nijmegen
Ethiek en welzijn Helicon Opleidingen MBO Nijmegen Jos Hendriks, docent dierenhouderij Prof.Dr. Hub Zwart, ethicus Radboud Universiteit Prof.Dr. Johan de Tavernier, ethicus K.U. Leuven Mens dier relatie
Nadere informatieAls je nog steeds hoopt dat oplossingen buiten jezelf liggen dan kun je dit boekje nu beter weg leggen.
Theoreasy de theorie is eenvoudig. Je gaat ontdekken dat het nemen van verantwoordelijkheid voor je eigen denken en doen dé sleutel is tot a beautiful way of life. Als je nog steeds hoopt dat oplossingen
Nadere informatie5. Overtuigingen. Gelijk of geluk? Carola van Bemmelen Food & Lifestylecoaching. Jouw leven op dit moment weerspiegelt exact jouw overtuigingen
5. Overtuigingen Jouw leven op dit moment weerspiegelt exact jouw overtuigingen Een overtuiging is een gedachte die je hebt aangenomen als waarheid doordat ie herhaaldelijk is bevestigd. Het is niet meer
Nadere informatiekeer beoordeeld 25 juni 2016
0 Samenvatting door Sienna 1920 woorden keer beoordeeld 25 juni 2016 Vak Levensbeschouwing Hoofdstuk 1: Leren hoe te leven 1. Over Normaal gesproken Met de woorden normaal of abnormaal keuren we het gedrag
Nadere informatieVan mij. Een gezicht is geen muur. Jan Bransen, Universiteit Utrecht
[Gepubliceerd in Erik Heijerman & Paul Wouters (red.) Praktische Filosofie. Utrecht: TELEAC/NOT, 1997, pp. 117-119.] Van mij Een gezicht is geen muur Jan Bransen, Universiteit Utrecht Wij hechten veel
Nadere informatieDe (on)mogelijkheid van een rationele ethiek
Bram Poels, studentnummer 3868788 De (on)mogelijkheid van een rationele ethiek Inleiding Wie moet je redden van de verdrinkingsdood, je vrouw of een vreemdeling? Moet ik al mijn luxes opgeven om panda
Nadere informatieEen ander domein is de wetenschap. Wetenschap kan men als volgt omschrijven:
Pagina B 1 Samenvatting inleidende les ethiek 8/02/06 ETHIEK. Filosofie is denken, hard nadenken over vanalles en nog wat, en hoort eigenlijk bij ethiek. Ethiek zelf kan me ook een beetje vergelijken met
Nadere informatie11 De ontdekking van de mens en de wereld - internet oefentoets
11 De ontdekking van de mens en de wereld - internet oefentoets Opdracht 1 Wat is de Sokratische methode? Opdracht 2 Waarom werd Sokrates gedwongen de gifbeker te drinken? Opdracht 3 Waarom zijn onze zintuigen
Nadere informatieVoor Noa Mali Zulueta Acea
Voor Noa Mali Zulueta Acea Lichtflits Momenten van inzicht Lichtflits Momenten van inzicht Anniek Oosting Schrijfster: Anniek Oosting Coverontwerp: Anniek Oosting ISBN:9789402123234 Lichtflits/Anniek Oosting/2014
Nadere informatieOpdracht Levensbeschouwing Doodstraf
Opdracht Levensbeschouwing Doodstraf Opdracht door een scholier 1930 woorden 14 maart 2003 6,2 18 keer beoordeeld Vak Levensbeschouwing 0. Geef een korte argumentatie waarom jij tegen of voor de doodstraf
Nadere informatie1 Johannes. - Kringleiderhandeleiding -
1 Johannes - Kringleiderhandeleiding - Beste kringleider, Hieronder vind je per hoofdstuk een aantal aanvullende gedachten bij het kringmateriaal over 1 Johannes. Met name wordt beschreven wat het doel
Nadere informatieHet GROW-model. Deze onderdelen worden hieronder toegelicht. Per onderdeel worden er voorbeeldvragen aangegeven.
Het GROW-model Een ontwikkelingsgesprek is het meest effectief als je de vragen in een bepaalde structuur stelt. Het GROW-model biedt deze structuur. (Whitmore, 1995) Het GROW model bestaat uit de volgende
Nadere informatieINHOUDSOPGAVE 5 DEEL I KENNIS... 6 DEEL II WETENSCHAP... 76
INHOUDSOPGAVE 5 DEEL I KENNIS... 6 DEEL II WETENSCHAP... 76 Vergeten... 7 Filosofie... 9 Een goed begin... 11 Hoofdbreker... 13 Zintuigen... 15 De hersenen... 17 Zien... 19 Geloof... 21 Empirie... 23 Ervaring...
Nadere informatieBoeren op een Kruispunt vzw. Het helpend gesprek
Boeren op een Kruispunt vzw Helpt je discreet op weg gratis 0800 99 138 Het helpend gesprek Geef LSD: Luisteren, Samenvatten en Doorvragen Wat mensen eerst en vooral willen, is iemand waaraan ze hun verhaal
Nadere informatieWie wil geen vervuld leven? 7 Een comfortabel leven 11 Een gezond leven 17 Een leven in geluk en liefde 23 Liefde beoefenen 29 Oefen je binnenwereld
Wie wil geen vervuld leven? 7 Een comfortabel leven 11 Een gezond leven 17 Een leven in geluk en liefde 23 Liefde beoefenen 29 Oefen je binnenwereld meer liefde 39 Oefen je met de buitenwereld meer evenwicht
Nadere informatieOpgave 1 Vrije wil op de weg
Opgave 1 Vrije wil op de weg 1 maximumscore 4 Een goed antwoord bevat de volgende elementen: een weergave van twee citaten waarin twee redenen voor strafvervolging herkenbaar zijn (per juist citaat 1 scorepunt
Nadere informatieWat is Reiki? De bijbel en Reiki zijn het er allebei over eens dat de mens bestaat uit een GEEST een ZIEL en een LICHAAM.
Wat is Reiki? REIKI staat voor universele levensenergie. Deze leer is afkomstig uit het Japanse Boeddhisme. In het Japans betekent REI geest en KI energie ; het is dus de leer van de geestesenergie. Het
Nadere informatieEthische knopen doorhakken in het sociaal werk
Ethische knopen doorhakken in het sociaal werk Peter Brepoels Intro De auteurs: Kris Stas, Agnes Verbruggen en Hilde Vlaeminck: docenten beroepsethiek en deontologie, uit drie verschillende opleidingen
Nadere informatieWAARDEGOED. betekenisvol leren en werken WIE? WAT? WAARDE! Methode voor waardengericht leren in bestaande lessen. HANDLEIDING voor docenten
WAARDEGOED betekenisvol leren en werken WIE? WAT? WAARDE! Methode voor waardengericht leren in bestaande lessen. HANDLEIDING voor docenten 1 HET DOEL VAN ONDERWIJS Jongeren kennis en vaardigheden aanreiken
Nadere informatieOpgave 2 Doen wat je denkt
Opgave 2 Doen wat je denkt 7 maximumscore 2 een argumentatie waarom Swaab het bestaan van vrije wil verwerpt op grond van de experimenten van Libet: bewustzijn komt pas na de beslissingen van de hersenen
Nadere informatieEindexamen vwo filosofie 2013-I
Opgave 2 Zelfverwerkelijking in een zinloze wereld 8 maximumscore 3 Sartres omschrijving van het essentialisme: de opvatting dat de mens een kern en daarmee een vooraf gegeven bedoeling heeft 1 met verwijzing
Nadere informatieFILOSOFIE HAVO VAKINFORMATIE STAATSEXAMEN 2017 V16.8.1
FILOSOFIE HAVO VAKINFORMATIE STAATSEXAMEN 2017 V16.8.1 De vakinformatie in dit document is vastgesteld door het College voor Toetsen en Examens (CvTE). Het CvTE is verantwoordelijk voor de afname van de
Nadere informatiefilosofie havo 2018-II
Opgave 3 Verslavingen 17 maximumscore 1 Een goed antwoord bevat een uitleg dat het voorbeeld van de Anonieme Alcoholisten om het zelfbeeld te veranderen, past bij de interpretatietheorie: vaak herhalen
Nadere informatieEindexamen filosofie vwo 2011 - I
Beoordelingsmodel Opgave 1 Het bestaan van God en het voortbestaan van religie 1 maximumscore 3 een uitleg hoe het volgens Anselmus mogelijk is dat Pauw en Witteman het bestaan van God ontkennen: het zijn
Nadere informatieGELOOF WAT IS HET EN HOE WERKT HET?!
Themadag Zout en Licht Hilversum Maart 2017 GELOOF WAT IS HET EN HOE WERKT HET?! Doel van dit onderwerp: Leren wat geloof volgens de bijbel is; waarom geloof en werken (handelen) samengaan. Wat verkeerd
Nadere informatieRITUEEL. schrijven. Word de persoon die je altijd al had willen zijn.
RITUEEL schrijven d a g b o e k Word de persoon die je altijd al had willen zijn. Welkom De persoon worden die je altijd al had willen zijn. Daarom schrijf ik. Door ritueel te schrijven kom je in verbinding
Nadere informatieDit wordt jouw jaar!
WERKBOEK Dit wordt jouw jaar! 12 krachtige lessen in persoonlijke groei dr. Ben Tiggelaar DIT WORDT JOUW JAAR! WERKBOEK BEN TIGGELAAR 1 OVER GELUK EN SUCCES HOOFDSTUK 1-2 "Geluk is niet het doel, maar
Nadere informatieMinigids. Zelfliefde
Minigids Zelfliefde 7 Mythes over Zelfliefde die jij zo snel mogelijk mag vergeten: Zelfliefde is egoïstisch en arrogant Zelfliefde is jezelf vertroetelen met b.v. een middagje naar de sauna en alles met
Nadere informatieHandleiding voor een droom
Handleiding voor een droom How to enjoy LVE Wij hebben een eigen visie op communicatie. Op het opleiden van mensen. Op het schrijven van teksten en het voeren van gesprekken. Maar we hebben ook een visie
Nadere informatieLeren van je eigen mores Spreken over waarden en normen met verpleegkundigen
Nurse Academy lustrumcongres 2014 Leren van je eigen mores Spreken over waarden en normen met verpleegkundigen Amersfoort, 17 november 2014 Jos de Munnink, gespreksleider moreel beraad GGNet Contact: j.demunnink@ggnet.nl
Nadere informatieSpinoza s Visie. Dag 3. Hoe verhoudt de mens zich tot de Natuur?
Spinoza s Visie Dag 3 Hoe verhoudt de mens zich tot de Natuur? Module 3 Herhaling Belangrijke lessen dag 1 en 2 Kennis is de bron van ons geluk. Kennis van het hoogst denkbare geeft het grootst mogelijke
Nadere informatieDe weg van wij naar IK
De weg van wij naar IK Baby/Kind de richting is ik, bij ik is te halen ik maak een wij, ik maak me (te lang) afhankelijk van de ander, van jij Ik ben afhankelijk als baby, kind. Als ik dit in mijn volwassen
Nadere informatieGe nspireerd door Henri Nouwen
Schrijven en zo woorden geven aan ons hart en onze gedachten brengt ons vaak naar plekken in onszelf die we nauwelijks kennen. Een van de mooiste aspecten van schrijven is dat het krachtige bronnen en
Nadere informatieModule 16: Waardeer jezelf!
Module 16: Waardeer jezelf! Waardeer jezelf! Zelfwaardering is het tegenovergestelde van zelfafwijzing. Vanaf onze vroege jeugd hebben we meestal geleerd onszelf af te wijzen in plaats van onszelf te waarderen
Nadere informatieProgramma vandaag: Invullen vragenlijst Hoe werken we met wiskunde? Rooster en planning Introductievraag aan de slag
Invullen vragenlijst Hoe werken we met wiskunde? Rooster en planning Introductievraag aan de slag 1 Invullen vragenlijst maken plattegrond 10 min Invullen vragenlijst Hoe werken we met wiskunde? Rooster
Nadere informatieWerkstuk Filosofie Wat is geluk?
Werkstuk Filosofie Wat is geluk? Werkstuk door A. 2487 woorden 10 september 2012 5,3 88 keer beoordeeld Vak Filosofie Inleiding In dit werkstuk wil ik het hebben over geluk, de hoofdvraag die ik heb voor
Nadere informatieStudent Jolien van der Lee Studentnummer Specialisatie content design Vak Seminar Blok D Docent Madris Duric Inleverdatum
Student Jolien van der Lee Studentnummer 1601659 Specialisatie content design Vak Seminar Blok D Docent Madris Duric Inleverdatum 27-05-2015 Beantwoording van de volgende vraag Wat is de ethische verantwoordelijkheid
Nadere informatieFilosofie. Op het VWO. Filosofie juist op Lyceum Oudehoven!
Filosofie Op het VWO Wat is Filosofie? Wetenschappen beantwoorden vragen: Over een eigen onderwerp (object van studie) Op een eigen manier (methode van bestuderen) Filosofie beantwoordt vragen die niet
Nadere informatieIn 5 stappen naar meer vrijheid én verbinding in je relatie
In 5 stappen naar meer vrijheid én verbinding in je relatie Hallo! Je houdt van je partner. Jullie zijn al geruime tijd samen en hebben misschien samen kinderen. Jullie leiden een druk bestaan en tijd
Nadere informatieJe mag jezelf kwetsbaar opstellen, het is oké, het is veilig. Ik beloof je dat je nu alleen maar in de spiegel ziet waar je klaar voor bent.
Ik weet zeker dat ook jij nog veel krachtiger kan zijn in wie je bent en wat je doet binnen je praktijk/ bedrijf en dat je daardoor nog veel meer waarde vanuit plezier kan leveren aan je klanten. Als je
Nadere informatieDE WET VAN DE KRACHT VAN UW GEDACHTEN
Hoe voel je je? Dat is een barometer om te weten of je de dingen naar je laat toekomen die goed voor je zijn. Voel je je goed, dan komt er meer goeds in je leven omdat je dit aantrekt; voel je je down,
Nadere informatieAantekening Levensbeschouwing Hoofdstuk 2: Waarden en normen
Aantekening Levensbeschouwing Hoofdstuk 2: Waarden en normen Aantekening door C. 814 woorden 16 januari 2014 5,6 52 keer beoordeeld Vak Methode Levensbeschouwing Standpunt Waarden, normen en moraal Waarde:
Nadere informatieSamenvatting Levensbeschouwing Hoofdstuk 1 t/m 4: Over normaal gesproken
Samenvatting Levensbeschouwing Hoofdstuk 1 t/m 4: Over normaal gesproken Samenvatting door R. 1780 woorden 12 juni 2014 7,1 58 keer beoordeeld Vak Levensbeschouwing Hoofdstuk 1: Leren hoe te leven 1. Over
Nadere informatieTransformationeel ondernemen
Transformationeel ondernemen Dit rapport maakt deel uit van de Denkonomie- serie, met o.a. uitgaven als: Transformationeel - ZIJN ondernemen wat je wilt worden - Het nieuwe verkopen - Wetenschap en spiritualiteit
Nadere informatieOver een relatie met een (ex-)zorgvrager. Aanvulling bij Omgaan met aspecten van seksualiteit tijdens de beroepsuitoefening
Over een relatie met een (ex-)zorgvrager Aanvulling bij Omgaan met aspecten van seksualiteit tijdens de beroepsuitoefening 1 Inleiding In 2011 heeft de V&VN Commissie Ethiek de notitie Omgaan met aspecten
Nadere informatieInhoudsopgave. Inleiding 4. Les 1. Introductie filosofie Hebben alle vragen een antwoord? 10. Les 2. Denken Kunnen dieren denken?
>> Inhoudsopgave Inleiding 4 Les 1. Introductie filosofie Hebben alle vragen een antwoord? 10 Les 2. Denken Kunnen dieren denken? 14 Les 3. Geluk Wat is het verschil tussen blij zijn en gelukkig zijn?
Nadere informatieVreugde en vrede Christengemeente Bethel 21 oktober 2018
Vreugde en vrede Christengemeente Bethel 21 oktober 2018 Galaten - de boodschap Houdt je aan de regels en je verdient.. Je bent vrij om nee tegen de zonde te zeggen! Ik ben vrij dus ik mag.. Lezen: Gal.
Nadere informatieGoede Voornemens Waarom het je nu wel gaat lukken
Goede Voornemens Waarom het je nu wel gaat lukken 20 januari 2017 De Fabrique Young Innovators of Medicines Mariska Wimmers - Bureau Beaufort Wat is Gedrag? 40% van het gedrag dat je dagelijks laat
Nadere informatiePROCESDOEL 1 VRIJ EN ZELFSTANDIG LEREN DENKEN EN HANDELEN
PROCESDOEL 1 VRIJ EN ZELFSTANDIG LEREN DENKEN EN HANDELEN Bijzondere procesdoelen 1.1. Groei naar volwassenheid 1.2. Zelfstandig denken 1.3. Zelfstandig handelen 1.4. Postconventionele instelling 1.1 Groei
Nadere informatieSamenvatting Filosofie Wijsgerige antropologie
Samenvatting Filosofie Wijsgerige antropologie Samenvatting door Cristel 1201 woorden 26 juni 2016 3,5 3 keer beoordeeld Vak Methode Filosofie Cogito Wijsgerige antropologie 1 Verschillen tussen mens en
Nadere informatieYOGA LIFESTYLE. verbinding met jezelf. Whatever comes. Let it come. Whatever stays. Let it stay. Whatever goes. Let it go
YOGA LIFESTYLE FEBRUARI 2017 YOGA & MEDITATIE Geef jezelf de aandacht en de liefde die je verdient! Maak verbinding met jezelf Ga mee op reis in dit avontuur van zelfontwikkeling en persoonlijke groei!
Nadere informatieHet Beeld van Onszelf
Het Beeld van Onszelf Onze natuurlijke staat van zijn is bewust-zijn, een bewustzijn dat niet van iets is, maar een allesomvattende staat van zuiver ervaren. Binnen dit bewustzijn is onze geest evenwichtig,
Nadere informatieIn de eeuwigheid van het leven waarin ik ben is alles volmaakt, heel en compleet en toch verandert het leven voortdurend. Er is geen begin en geen
14 In de eeuwigheid van het leven waarin ik ben is alles volmaakt, heel en compleet en toch verandert het leven voortdurend. Er is geen begin en geen einde, alleen een voortdurende kringloop van materie
Nadere informatieIs het God die ons veroordeeld of doen wij dat zelf?
Is het God die ons veroordeeld of doen wij dat zelf? 1. Hoe ontstaat de manier waarop je naar jezelf kijkt? 2. Wie is God? 3. Wat is DE Waarheid over onszelf? 4. Wie worden er door God wel veroordeeld?
Nadere informatieHeb ik Jezus nodig??
Heb ik Jezus nodig?? Een eerlijke vraag. Ton de Ruiter Een helder antwoord via zes korte vragen. Korte inleiding naar de eerste vraag. Volgens de Bijbel verkondigde Jezus iets bijzonders: goed nieuws!
Nadere informatieToelichting bij de Korte Verhandeling van Spinoza Nummer 5
Toelichting bij de Korte Verhandeling van Spinoza Nummer 5 Deel 1, Hoofdstuk 4 en 6 De volmaakte natuur en het niet bestaan van toeval Rikus Koops 24 juni 2012 Versie 1.0 Hoewel het vierde hoofdstuk op
Nadere informatieLevensbeschouwing hoofdstuk 2.
Levensbeschouwing hoofdstuk 2. Boek Menswaardigheid In deze module ging het om de vraag hoe je kunt bepalen waardoor/waarom bepaalde levenshoudingen niet deugen. We hebben ontdekt dat het begrip menswaardigheid
Nadere informatie