Lesbrief inkomen Hoofdstuk 1

Transcriptie

1 Boekverslag door D woorden 5 november keer beoordeeld Vak Economie Lesbrief inkomen Hoofdstuk 1 Micro: één bedrijf of gezin Macro: productie & inkomen heel land Ruil van goederen tegen goederen: directe ruil of ruil in natura Indirecte ruil: Handel drijven met behulp van een algemeen aanvaard ruilmiddel Primair inkomen: inkomen dat je verdient door mee te werken bij het produceren - Salaris In ruil voor het leveren van arbeid - Rente Bedrijven lenen van banken om kapitaalgoederen te kunnen kopen. (investeren) Bedrijven betalen daar rente voor. De bank gebruikt het spaargeld van de gezinnen. En die krijgen rente die betaald word van de rente van bedrijven. - Huur Gebouwen of machines zodat bedrijven die kunnen gebruiken - Pacht Wanneer je een stuk land ter beschikking stelt - Winst Beloning van ondernemersactiviteit Productiefactoren: (KANO) - Arbeid - Kapitaal - Natuur - Ondernemersactiviteit Overdrachtsinkomens: AOW, WIA, WW en bijstand Worden betaald van belastingen en premies Looninkomen, winst en inkomen uit vermogen (huur, pacht, rente). Zijn inkomens die verdiend worden door bij te dragen aan productie Overdrachtsinkomens ontvang je zonder bijdrage te leveren aan productie Inkomen uit kapitaal: rente over spaargeld, huur die je ontvangt In de toegevoegde waarde zit ook het loon, pacht, rente, huur Wat overblijft is de winst Inkomen = loon + pacht/huur + rente + winst Toegevoegde waarden van de overheid: Ambtenaren salarissen Financiële administratie volgens bepaalde boekhoudkundige regels is verplicht Balans Rechterzijde: Hoe komt men aan de middelen Linkerzijde: Hoe zijn ze geïnvesteerd Pagina 1 van 12

2 Vaste activa: grond, gebouwen, machines Vlottende activa: één productieproces, debiteuren Liquide activa: geld kas of bank Passiva Eigen vermogen: Vermogen dat de eigenaar heeft geïnvesteerd Vreemd vermogen: Schuld - Lang vreemd vermogen: Na jaren aflossen - Kort vreemd vermogen: binnen een jaar aflossen, crediteuren Nationaal product: productie van een heel land Door de toegevoegde waarde van alle bedrijven in een land en die van de overheid bij elkaar op te tellen krijg je de productie van een heel land: Het nationaal product De primaire inkomens van alle gezinnen in een land in één jaar bij elkaar opgeteld noemen we het nationaal inkomen. Ook alle inkomenscategorieën loon, winst, huur, pacht en rente vormen het nationaal inkomen Hoofdstuk 2 Inkomen gemeten in geld is nominaal inkomen Inkomen gemeten in goederen is het reëel inkomen (koopkracht) NIC (indexcijfer nominaal inkomen) RIC (indexcijfer reëel inkomen) = x 100 PIC (prijsindex) nieuw Indexcijfer uitrekenen = x 100 oud CPI = consumentenprijsindex Wordt gedaan door het CBS om de stijging van het algemeen prijspeil te kunnen bepalen CPI geeft aan hoeveel de kosten van levensonderhoud in een jaar stijgen en is daardoor een maatstaaf voor inflatie Werkzaamheden CBS: - gegevens verzamelen - statistisch materiaal publiceren - ontwikkeling prijzen - waar mensen geld aan uit geven (budgetonderzoek) Budgetonderzoek: bestedingsgedrag van gezinnen De wegingsfactoren geven aan welk deel van het inkomen aan een bepaalde artikelgroep wordt uitgegeven. Hoe groter het deel van het inkomen dat aan een bepaalde artikelgroep wordt uitgegeven, des te hoger de wegingsfactor S (wegingsfactor x indexcijfer) Gewogen indexcijfer = S wegingsfactor S = som van CPI van 2005: (11082 x 106.5) + (3072 x 128.7) + (6407 x 97.05). Pagina 2 van 12

3 Consumenten prijsindex speelt een rol bij cao onderhandelingen Prijscompensatie = loonsverhoging die voldoende is om de stijging van de prijzen op te vangen. Zodat werknemers er in koopkracht niet op achteruit gaan Nominale rente: percentage dat de bank vergoed Reële rente: rente gecorrigeerd voor inflatie Indexcijfer nominale rente Indexcijfer reële rente = x 100 prijs index cijfer 6%nominale rente, 2% inflatie = 106 / 102 x 100 = % rente productiecapaciteit: de hoeveelheid goederen die een land in een jaar maximaal kan maken overbesteding: productiecapaciteit bijna of helemaal bezet. De producenten kunnen de vraag niet of nauwelijks bijhouden bestedingsinflatie: prijzen stijgen omdat er meer vraag is dan aanbod Hierdoor is er ook een overspannen arbeidsmarkt. De lonen zullen stijgen, want er is een grote vraag naar producten Onderbesteding: De productiecapaciteit is bij lange na niet bezet Lage bestedingen, lage productie, weinig vraag naar arbeid, werkeloosheid Bij onderbesteding inflatie of deflatie: daling van het algemeen prijspeil Kosteninflatie: productiekosten door berekenen in de prijzen (duurdere grondstoffen) Loonkosteninflatie: hogere lonen à sneeuwbal effect Loon-prijsspiraal: Wanneer hogere loonkosten ervoor zorgen dat de prijzen omhoog gaan. Doordat de prijzen omhoog gaat moeten de lonen weer omhoog enz. (sneeuwbaleffect) Hierdoor kan de export dalen omdat de producten duurder worden voor het buitenland. Dit heeft nadelige gevolgen voor productie en werkgelegenheid Geïmporteerde kosteninflatie: inflatie veroorzaakt door geïmporteerde producten Overheid veroorzaker inflatie - hogere huren van woningen toe staan - BTW tarieven verhogen - accijns op sigaretten verhogen Winstinflatie: producten verhogen de prijzen om de winst te laten stijgen Nadelen inflatie: Het geld word reëel minder waard à geldontwaarding Beïnvloedt het leen en spaargedrag. Lenen wordt gestimuleerd. Sparen afgeremd. Om sparen aan te trekken verhogen banken de rente De internationale concurrentie positie verslechterd, export daalt à daling werkgelegenheid Hyperinflatie. Vertrouwen in geld neemt af Deflatie: prijzen dal;en Nadelige gevolgen economie. Mensen wachten met aankopen. Hierdoor dalen de bestedingen en zo ook de werkloosheid Pagina 3 van 12

4 Nominale waarde: waarde wat erop staat Reële waarde: wat je ervoor kunt kopen Geldfunctie: - ruilmiddel - spaarmiddel - rekeneenheid chartaal: stoffelijk geld (bankbiljetten) giraal: niet stoffelijk geld (bankpas, chipknip) De Nederlandse Bank (DNB) centrale bank in Nederland Europese Centrale Bank (ECB) alle landen met euro DNB is circulatie bank: maakt geldbiljetten ECB bestrijdt inflatie (maximaal 2 %) door meer rente Hoofdstuk 3 Welvaart: De mate waarin mensen in hun behoefte kunnen voorzien Schaarse middelen: iets dat moet worden opgeofferd om een product te kopen Zoals een productiemiddel (grondstof, arbeid, machines) maar ook vrije tijd Nationaal inkomen van een land Nominaal nationaal inkomen per hoofd = Het aantal inwoners Als het reële nationaal inkomen stijgt wordt gesproken van economische groei Nadeel welvaart meten van het reële nationaal inkomen nationaal inkomen zegt niets over de verdeling van het inkomen sommige zaken die de welvaart verhogen worden niet meegerekend (vrijwilligerswerk, doe het zelf werk) informele economie (zwart werk, grijswerk) producten die wel meegeteld worden en de welvaart verlagen (milieuvervuiling) er wordt geen rekening gehouden met de uitputting van natuurlijke hulpbronnen grijs werk = legaal zwart werk = illegaal bij het berekenen van het nationaal inkomen wordt uitsluitend de formele economie meegeteld veel politici vinden dat het nationaal inkomen niet meer gebruikt mag worden om de welvaart te meten à duurzame ontwikkeling: economische ontwikkeling die voorziet in de behoeften van de huidige generatie zonder de welvaart van de komende generaties aan te tasten Hoogte nationaal inkomen - productiecapaciteit geeft aan hoeveel een land in een jaar maximaal kan produceren + de kwaliteit van de productiefactoren arbeid, natuur, kapitaal productiefactor arbeid: omvang kwaliteit van de beroepsbevolking. Hoe meer mensen, hoe meer geproduceerd. Hoe beter geschoold, hoe hoger de arbeidsproductiviteit productiefactor natuur: klimaat, bodemgesteldheid, delfstoffen, ligging land productie factor kapitaal: hoeveelheid kapitaalgoederen (machines, gebouwen, etc.) en de kwaliteit daarvan Hoe meer kapitaalgoederen des te meer productiecapaciteit Pagina 4 van 12

5 Uitbreidingsinvesteringen: investeringen die de omvang van de productiecapaciteit vergroten Breedte investeringen arbeidsproductiviteit blijft gelijk Diepte investeringen arbeidsproductiviteit stijgt à kapitaalintensiever Feitelijke productie Bezettingsgraad = Productie capaciteit Conjunctuur: schommelingen in de hoogte van het nationaal inkomen als gevolg van schommelingen in de bestedingen Laagconjunctuur: reële nationaal inkomen lager dan trendmatige groei Trendmatige groei: gemiddelde groei gerekend over een lange periode Hoogconjunctuur: bovengemiddelde groei Recessie: afnemende groei van het nationaal inkomen Depressie: daling van het nationaal inkomen, de groei is negatief Aanhoudende hoog conjunctuur kan leiden tot overbesteding Aanhoudende laag conjunctuur kan leiden tot onderbesteding Oplossingen overheid bij aanhoudende laagconjunctuur * bestedingen opvoeren à overheidsbestedingen vergroten à belasting verlagen oplossingen overheid bij aanhoudende hoogconjunctuur * de vraag verminderen à overheidsbestedingen te verlagen à belasting te verhogen Hoofdstuk 4 verklaring inkomensverschillen * scholing * mate van inspanning & verantwoordelijkheid * ruimte op de arbeidsmarkt bronnen van inkomen - loon - huur - pacht - rente - dividend (als je een aandeel hebt. Hang af van het vermogen + het rendement op de belegging ) lorenzcurve horizontaal: cumulatieve aantal mensen met een inkomen in procenten van het totale aantal mensen verticaal: cumulatieve hoeveel procent van het totale inkomen dat deze mensen verdienen hoe verder de lijn van de rechte lijn ligt, hoe schever de inkomensverdeling is (hoe boller de buik dus is) De lorenzcurve geeft allen informatie over de verdeling van het inkomen. De hoogte kun je er niet van aflezen Hoofdstuk 5 Overdrachtsinkomens: uitkeringen en subsidies Pagina 5 van 12

6 Nederland is verzorgingsstaat Een bestaansminimum voor elke burger en dat ze toegang hebben tot onderwijs, ziekenzorg en huisvesting 1956 Algemene Ouderdomsweg (AOW) iedereen die ouder is dan 65 krijgt een uitkering kapitaaldekkingsstelsel: mensen sparen zelf voor een uitkering in de toekomst (pensioen) omslagstelsel: mensen die nu een inkomen hebben betalen premies waaruit de uitkeringen voor andere mensen worden betaald werkloosheidswet (WW) Wet op Arbeidsongeschiktheid (WAO) Algemene Bijstandswet (ABW) Sociale zekerheidsstelsel De regelingen hierbinnen zijn collectief: verplicht voor iedereen die tot een bepaalde groep hoort. Bijvoorbeeld iedere werknemer verplicht verzekerd tegen werkloosheid en arbeidsongeschikt Bij particuliere verzekeringen kan de prijs (de verzekeringspremie) per geval verschillen Ze kunnen beslissen dat ze je niet willen verzekeren Bij collectieve verzekeringen kan dit niet. Ze kunnen niet iemand weigeren of meer laten betalen De premie van een collectieve verzekering hangt meestal af van het inkomen. Hoe hoger het inkomen, hoe meer premie Verplichte collectieve verzekeringen beschermen individuen tegen sociale ellende Bij collectieve verzekeringen speelt solidariteit een rol. Mensen met een grotere kans op ziekte betalen evenveel als mensen met minder grote kansen. Collectieve verzekeringen zorgen ervoor dat de verzekeringen voor iedereen betaalbaar blijven. Bij particuliere verzekeringen kunnen ze misbruik van je maken. Premies kunnen stijgen als alleen maar mensen met veel risico zich verzekeren (averechtse selectie) Stijging van de premies als gevolg van averechtse selectie is een maatschappelijk nadeel dat kan optreden bij particuliere verzekeringen Bij collectieve verzekeringen kan het verschijnsel voordoen dat mensen zich onverantwoordelijk gedragen omdat ze niet zelf opdraaien voor de gevolgen van hun gedrag Moral Hazard (moreel gevaar)= Een moreel kansspel ten koste van anderen Om dit gedrag tegen te gaan pleiten sommige voor afslanking van collectieve regelingen zodat mensen zich verantwoordelijker gedragen (denk aan voorbeeld fietsverzekering) Sociale uitkeringen: - sociale verzekeringen - sociale voorzieningen Sociale voorzieningen worden betaalt uit de algemene middelen (belastingpot) Bijv. bijstand De meeste sociale verzekeringen worden betaalt uit sociale premies - werknemersverzekeringen en volksverzekeringen Beginnen met de A van algemeen Werknemersverzekeringen gelden alleen voor werknemers (loondienst) voor zelfstandige ondernemers zijn aparte regelingen - De werkloosheidswet (WW) (70% van het laatstverdiende loon) - De ziektewet (ZW) Pagina 6 van 12

7 - De wet Werk en Inkomen naar Arbeidsvermogen (WIA) voorheen WOA - De zorgverzekeringswet (ZVW) is deels werknemersverzekering bij de WW moet je 36 laatste weken voordat je werkloos werk 26 weken hebben gewerkt Degene die geen werkgever (meer) hebben vallen onder de ziektewet - zwangere vrouwen - flexwerkers - ex-werkemers - failliete bedrijven Dient voor het opvangen van inkomensverlies net als de WW Val je er niet onder dan is de werkgever verplicht twee jaar 70% van het loon te betalen. De werkgever kan deze regel verzekeren bij een particuliere verzekering Inkomensregeling volledig arbeidsongeschikt (IVA) (70% van het laatstverdiende loon) Wanneer je na 2 jaar nog niet voor meer dan 20 % van je loon op kan brengen als je gekeurd bent Overige gevallen: Werkhervatting Gedeeltelijk Arbeidsongeschikt (WGA) Daaronder vallen ook de volledig arbeidsongeschikten volgens de oude WAO voor 2006 maar waarvan de bedrijfsarts nu vindt dat ze in de toekomst mogelijk weer aan de slag kunnen Programma terugkeer: ziektepreventie, sollicitatietraining enz Iedereen vanaf 18 jaar moet zich verzekeren voor basis ziektekosten via de Zorgverzekeringswet (ZVW) Iedereen mag zijn eigen ziektekosten verzekeraar uitkiezen. Ze hebben een acceptatieplicht Voor mensen met een laag of geen inkomen wordt een deel vergoed (zorgtoeslag) Bovenop de normale premie (± 90 euro per maand) betaald iedereen met een inkomen een bijdrage die afhangt van het inkomen. Deze bijdrage wordt vergoed door de werkgever of overheidsinstantie De bedoeling van de ZVW is dat ziektekosten verzekeraars met elkaar geen concurreren Volksverzekeringen heeft iedereen recht op die legaal in Nederland verblijft - De wet Werk en Inkomen naar Arbeidsvermogen (WIA) voorheen WOA - De algemene nabestaandenwet (ANW) - De algemene kinderbijslag (AKB) - De algemene wet bijzondere ziektekosten (AWBZ) WIA wordt betaald uit omslagstelsel De AKW en de AWBZ vergoeden de (hoge) kosten van kinderen en van bijzondere ziektekosten Sociale voorzieningen worden via de overheid betaald met belasting geld - Wet Werk en Bijstand (WWB) De hoogte is het sociaal minimum: 70% van het minimum loon Je hebt recht op bijstand als je geen inkomen hebt en voor geen enkele andere regeling van de sociale zekerheid in aanmerking komt Wajong: wet arbeidsongeschiktheidsvoorzieningen jonggehandicapten Waardevaste uitkeringen: uitkeringen te koppelen aan de hoogte van de prijsstijgingen (inflatie) à geïndexeerde uitkeringen Welvaartsvaste uitkeringen: uitkeringen gekoppeld aan de stijging van de CAO lonen Tot voor kort waren pensioenen in Nederland welvaartsvast maar door de hoge kosten van dit systeem is de verleiding groot om de pensioenen waarde vast te maken Pagina 7 van 12

8 Iedereen met een inkomen (ook de mensen met een uitkering) betalen belastingen en sociale premies Premies WW, WIA, ZW betaald door werkgevers en werknemers Collectieve lasten: lasten voor de burgers à belastingen en sociale premies Bruto inkomen belasting & premies = Netto inkomen Sociale premies werkgever Belastingen en sociale premies werknemer Nettoloon Nederlandse sociale zekerheid is gebaseerd op solidariteit Doordat er meer vergrijzing is lopen de premies bij de werkende op omdat er meer geld nodig is Nadelen hiervan: - Het nettoloon wordt lager - De koopkracht daalt - Werkgevers willen hogere lonen - Loonkosten stijgen - Werknemers vervangen mensen door machines of gaan naar het buitenland - concurrentiepositie verslechterd à export daalt - werkloosheid Hogere collectieve lasten kunnen leiden tot belastingontwijking of fraude à zwartwerken Nadelen zwartwerken: - het is strafbaar - als je werkloos bent krijg je geen WW - geen arbeidsongeschiktheidsuitkering - sociale zekerheidsstelsel wordt voor wit werkende duurder dus hoe meer werkende, hoe minder het bedrag aan belasting en premieheffing per werkende sociale zekerheidsuitgaven terug dringen 1. uitkeringen te verlagen 2. aantal mensen dat er beroep op doet verminderen 3. regelingen te privatiseren à taken naar particuliere bedrijven reden privatisering - collectieve uitgaven omlaag - soms is de particuliere sector (bedrijven) goedkoper dan de publieke sector (overheid) concurrentie van de andere bedrijven - mensen zijn nu veel mondiger en zelfstandiger door dingen zelf te doen ziektewet & arbeidsongeschiktheid betaald door werknemer arbeidsongeschiktheid is wel verplicht, dus collectief maatregelen om het draagvlak van de sociale zekerheid te vergroten - werken aantrekkelijker maken - iedereen moet aan de slag kunnen voor sommige werklozen is het niet aantrekkelijk om te gaan werken omdat ze netto minder over houden dan een uitkering Het verschil moet dus groter zijn door of de uitkeringen te verlagen of de lonen te verhogen Hoofdstuk 6 Pagina 8 van 12

9 Belastinginkomsten: - directe belasting - indirecte belasting directe belastingen betaal je over je inkomen, winst en vermogen Bijv. Loon en inkomstenbelasting Vennootschap belasting Overige belastingen op inkomen winst en vermogen Deze worden direct door de belastingverplichte betaald aan de overheid Indirecte belastingen (kostverhogende belastingen) Deze worden door de consument betaald maar door de bedrijven aan de overheid betaald Bijv. BTW Accijns Invoerrechten Milieuheffingen Directe belastingen Loonbelasting wordt automatisch elke maand van het bruto inkomen afgehouden Inkomstenbelasting betaal je achteraf 1 keer per jaar De loonbelasting is een voorheffing op de inkomsten belasting Ook bij uitkeringen wordt de belasting maandelijks automatisch ingehouden Vennootschapsbelasting is belasting die NV s en BV s betalen over hun winst Over de eerste euro 30 % Over de rest 35 % Vaak wordt een deel van de winst van deze bedrijven uitgekeerd aan hun aandeelhouders à dividend Voorbeelden van overige belastingen op inkomen, winst en vermogen zijn: kansspelbelasting & successierechten (belasting op erfenissen) Indirecte belasting - BTW - accijns op alcohol sigaretten en benzine à de overheidsinkomsten vergroten à Het gebruik afremmen - milieuheffingen à stoffen die schadelijk zijn voor het milieu. Subsidie voor milieuvriendelijke stoffen - invoerrechten. De binnenlandse producent wordt beschermd omdat import spullen duurde zijn - motorrijtuigen belasting overige inkomsten overheid: * NAM (Nederlandse Aardoliemaatschappij) * De Nederlandse bank (DNB) De winst van deze bedrijven zijn inkomsten van de overheid * aardgasverkoop * diensten van de overheid paspoort, schoolgeld, college geld (retributies) profijtbeginsel: degene die er profijt van heeft (de gebruiker) betaald de prijs Bij retributies is er een directe tegenprestatie. Bij belastingen niet boetes horen ook tot de niet belastingontvangsten van de overheid Uitgaven overheid Overdrachtsuitgaven: uitgaven waar geen tegenprestatie tegen over staat Pagina 9 van 12

10 - uitkeringen - subsidies overheidsbestedingen: uitgave waar wel een tegenprestatie tegen over staat à in ruil voor de overheidsbetalingen worden productiefactoren ingezet - wegen aanleggen - politiesalarissen betaald overheidsbestedingen: 1. overheidsinvesteringen 2. overheidsconsumptie overheidsconsumptie zijn uitgaven zoals ambtenaren salarissen (personele overheidsconsumptie) en uitgaven om de overheidsorganen zelf draaiende te houden. Zoals uitgaven aan verwarming, stoelen en koffiebekertjes. (materiële overheidsconsumptie) overheidsinvesteringen zijn uitgaven aan projecten en kapitaalgoederen waar de samenleving lange tijd profijt van heeft bijv. bouw overheidsgebouwen wegen dijken sociale woningbouw troonrede: overzicht van de plannen van de regering voor het komend kalenderjaar rijksbegroting: overzicht van de verwachte inkomsten en uitgaven overheid in een bepaald jaar adviezen aan de overheid van: - Centraal Planbureau - Centraal Bureau voor Statistiek - Sociaal Economische raad begrotingstekort: uitgaven zijn groter dan inkomsten staatsobligaties: afgesproken rente + tijdstip aflossing financieringstekort: het begrotingstekort min aflossing staatsschuld Als je een staatsobligatie koopt, leent de overheid geld van je. Je krijgt dan ieder jaar rente uitgekeerd Hoe langer de looptijd hoe hoger de rent - Kans dat je het niet terug krijgt - Je kunt er zelf niet over beschikken Pensioenfondsen en verzekeringsmaatschappijen: institutionele beleggers De overheid leent hier veel geld van omdat ze veel geld hebben door de mensen die er hun premies aan betalen nadeel groot financieringstekort - veel geld lenen + veel rente - rentepercentage kan hoger worden Hogere rente makt lenen minder aantrekkelijker, minder bestedingen, meer werkloosheid financieringstekort verkleinen: - uitgaven matigen à bezuinigen - belastingen verhogen Hoofdstuk 7 invloed overheid op personele inkomensverdeling (primair inkomen) - minimum loon - loonmaatregel. Werkgever en werknemers moeten zich houden aan de richtlijnen van de overheid met betrekking tot loonstijgingen en arbeidsvoorwaarden (noodmaatregel) - CAO afspraken bindend. Ook bedrijven en werknemers die geen lid zijn van een vakbond of Pagina 10 van 12

11 werkgeversverenging zich aan de gemaakte afspraken moeten houden - zelf werkgever: ambtenaren ook beïnvloeden met het belastingstelsel en het sociale zekerheidsstelsel - belastingheffing - sociale premieheffing - sociale uitkeringen De overheid vraagt belasting om de overheidsuitgaven te kunnen betalen. Daarnaast probeert de overheid de inkomensverschillen te verkleinen. nivelleren: het in verhouding kleiner maken van de inkomensverschillen denivelleren: wanneer de inkomensverschillen relatief groter worden Het Nederlandse belastingstelsel werkt nivellerend omdat de heffing van de loon en inkomstenbelasting progressief is Progressief: wanneer het inkomen hoger is moet iemand een hoger percentage belasting betalen à draagkrachtbeginsel proportioneel: iedereen betaald hetzelfde percentage belasting over zijn inkomen degressief stelsel: het deel van je inkomen dat als belasting moet worden afgedragen daalt naarmate je inkomen stijgt De boxen Box 1: De inkomensheffing op werk en woning De inkomensheffing is het bedrag dat je aan belasting en premie over je inkomen betaald Belasting en premiedruk: Als je de inkomensverdeling uit drukt als percentage van het inkomen Aftrekposten zijn bepaalde uitgaven die je hebt gemaakt Bijv. rente die je betaalt over de hypotheek van je eerste huis Bepaalde kosten voor studie Kosten voor kinderopvang De aftrekposten mag je in mindering brengen op je brutoloon Bruto inkomen aftrekposten = belastbaar inkomen In Nederland werken we met een 4 schijventarief. Hierdoor is er een progressie in de loon en inkomstenbelasting Schijf Belastbaar inkomen Tarief Heffing per hele schijf 1 0 tot % tot % tot % tot 52 % Opbouw sociale premies schijf 1 en 2 AOW 17.90% ANW 1.25% AWBZ 12.55% Totaal 31.70% 65-plussers betalen geen AOW premie Op het belastingbedrag dat je hebt uitgerekend met behulp van de schijven krijg je nog korting Iedereen: algemene heffingskorting Pagina 11 van 12

12 Andere: kinderkorting Korting voor alleenstaande ouders Netto inkomen = bruto inkomen de inkomensheffing Marginale tarief: het hoogste tarief dat geldt voor een bepaald inkomen Gemiddelde tarief (gemiddelde belasting druk): welk percentage van het bruto inkomen iemand moet afdragen aan arbeidsinkomensheffing Inkomensheffing : bruto inkomen x 100 % Box 2: wordt dividend belast dat mensen ontvangen die meer dan 5% van de aandelen van een NV of BV hebben. Over dit dividend wordt 25% belasting geheven Box 3: opbrengsten uit sparen en beleggen belast. Vermogensrendementsheffing (VRH) Je betaalt 1.2% over de gemiddelde jaarwaarde van je eigen vermogen Vrijstelling van euro Je kan nog meer vrijstelling krijgen als je bijv. groen belegt of met een hoog risico Bijvoorbeeld: Huis met waarde Aandelen: Gemiddelde vermogen: Aftrek vrijstelling: % van = 3872 euro (0.012x322702) Bij box mag je afronden naar beneden Door progressieve belastingenheffing wordt de inkomensverdeling gelijker à genivelleerder De primaire inkomens heeft in Nederland een bollere buik dan de secundaire inkomen (na de heffingen). Pagina 12 van 12