Maandoverzicht van het weer in Nederland

Transcriptie

1 Maandoverzicht van het weer in Nederland december 2011

2 December 2011: zeer nat, zacht en de normale hoeveelheid zon De maandgemiddelde temperatuur is in uitgekomen op 6,5 C, tegen een langjarig gemiddelde van 3,7 C. Hiermee eindigde december 2011 op de gedeelde vierde plaats in de rij van zachtste decembermaanden in ruim een eeuw. Op de eerste plaats in deze ranglijst staat december 1974 met een gemiddelde van 7,3 C. In kwam het alleen op de 19 e tijdens deze wintermaand nipt tot vorst. Normaal telt december dertien vorstdagen. Op een flink aantal plaatsen werd geen enkele vorstdag genoteerd. Op de Veluwe waren het er lokaal vier. De landelijk laagste temperatuur werd gemeten op 11 december in Ell: -1,9 C. IJsdagen kwamen niet voor. In bedraagt het langjarig gemiddelde twee ijsdagen. Regelmatig werden in ons land maxima gemeten van tien graden of hoger. De landelijk hoogste temperatuur werd bereikt op 1 december in Westdorpe: 13,4 C. Gemiddeld over het land is de maandsom neerslag uitkomen op ca. 150 mm tegen 80 mm normaal. Daarmee eindigde december 2011 op de vijfde plaats in de rij van natste decembermaanden sinds tenminste De natste december in deze lijst was die van 1965 met 168 mm. De meeste neerslag viel in Zeeland, plaatselijk werd daar ca. 185 mm afgetapt. Het zuidoosten was een stuk droger. Op een enkele plaats viel niet meer dan ca. 100 mm. In De Bilt werd 139 mm afgetapt, tegen 76 mm normaal. December had vrijwel het normale aantal zonuren. Landelijk gemiddeld scheen de zon 52 zonuren tegen een langjarig gemiddelde van 49 uren. Het meest scheen de zon in het zuidwesten van het land, met op het KNMIstation Wilhelminadorp 66 uren zon. was het somberste station met 40 uren zonneschijn. In kwam de maandsom uit op 52 uren tegen 49 uren normaal. Maximumtemperatuur [ o C] Gemiddelde temperatuur [ o C] Minimumtemperatuur [ o C] december Figuur 1: Temperatuurverloop De balkjes geven voor ieder element per etmaal de hoogste en laagste waarde aan zoals die gemeten is op één van de KNMI-stations. De rode (maximum), groene (gemiddelde) en blauwe (minimum) lijn geven het vijf-daags voortschrijdend gemiddelde aan over alle KNMI-stations, gemiddeld over het tijdvak KNMI, Klimaatdata en -advies

3 45 december mm Gemiddelde Maximum en minimum Figuur 2: Etmaalsom neerslag De blauwe balkjes tonen de gemeten etmaalsommen neerslag, gemiddeld over alle KNMI-stations. De zwarte lijnen geven de laagste en hoogste etmaalsom, gemeten op één van de stations. 16 december Uren Langst mogelijke duur Gemiddelde duur Maximum en minimum Figuur 3: Etmaalsom zonneschijnduur De gele balkjes tonen de etmaalsommen zonneschijnduur, gemiddeld over alle KNMI-stations. De rode lijnen geven de laagste en hoogste etmaalsom, gemeten op één van de stations. De blauwe balkjes geven de theoretisch langst mogelijke zonneschijnduur. KNMI, Klimaatdata en -advies 3

4 Geografische Overzichten NB. De kaarten zijn gebaseerd op een automatische interpolatie van gegevens van individuele meetstations zonder additionele klimatologische kennis. De getoonde lokale variaties kunnen mede bepaald zijn door de gehanteerde interpolatietechniek en de ligging van de meteorologische stations. 4 KNMI, Klimaatdata en -advies

5 NB. De kaarten zijn gebaseerd op een automatische interpolatie van gegevens van individuele meetstations zonder additionele klimatologische kennis. De getoonde lokale variaties kunnen mede bepaald zijn door de gehanteerde interpolatietechniek en de ligging van de meteorologische stations. KNMI, Klimaatdata en -advies 5

6 NB. De kaarten zijn gebaseerd op een automatische interpolatie van gegevens van individuele meetstations zonder additionele klimatologische kennis. De getoonde lokale variaties kunnen mede bepaald zijn door de gehanteerde interpolatietechniek en de ligging van de meteorologische stations. 6 KNMI, Klimaatdata en -advies

7 Synoptische beschrijving Tijdvak 1-6 december Boven onze omgeving stond in dit tijdvak een krachtige weststroming tussen het hogedrukgebied der Azoren en lage druk boven het noordelijk deel van de oceaan. Het weerbeeld was sterk wisselend. Op 1 december lag een frontaal system parallel aan de stroming, golvend over ons land. Het was bewolkt met af en toe (mot)regen. In de nacht van 1 op 2 december liet een laatste golf in een brede strook van Zeeland naar Drenthe 20 tot ruim 30 mm regen achter. Op de 2 e was het wisselend bewolkt met een enkele bui. Een volgend frontaal systeem veroorzaakte in de nacht van 2 op 3 december regen. Overdag op de 3 e trok het regengebied naar Duitsland. Er volgden buien. Het front lag op de 4 e westoost georiënteerd over België. Een golf veroorzaakte in het zuidoosten regen. Elders vielen buien, vooral in de avond tijdens een trogpassage. Daarbij werd ook hagel en onweer waargenomen. Op de 5 e vielen er buien, sommige met een winters karakter en vergezeld van onweer. In dit weerbeeldkwamop6decembergeenwezenlijkeverandering. Demaximaindittijdvakdaaldenvan10tot13 C naar5tot8 C. Tijdvak 7-10 december Het weer in dit tijdvak werd bepaald door twee opeenvolgende depressies die in een krachtige weststroming van de oceaan over Schotland naar Scandinavië trokken. Het was zacht met maxima van 7 tot 11 C. Op 7 december veroorzaakte de eerste depressie buiige neerslag. Er werd ook onweer en hagel waargenomen. Aan zee stond soms een storm, kracht 9. Op de 8 e veroorzaakte het warmtefront van de tweede depressie af en toe (mot)regen. Rond de passage van het koufront trok de wind aan zee weer aan tot stormachtig of storm. Het koufront trok vergezeld van een felle buienlijn. Op de 9 e nam de wind geleidelijk af. Er vielen buien, eerst voornamelijk in het noorden. Plaatselijk werd onweer en hagel waargenomen. Op 10 december werd de buiigheid onder invloed van een zwakke trekrug onderdrukt. Tijdvak december Bepalend voor het weer was een complex sturend laag boven het noorden van de oceaan in de nabijheid van IJsland. In een zuidweststroming werd was het weerbeeld sterk wisselend. Op 11 december was er in het zuidoosten af en toe zon, elders was het bewolkt. In nacht naar 12 december passeerde een frontaal systeem van het laag met regen. Het werd maximaal 4 tot 6 C. Op de 12 e waren er zonnige perioden bij maxima van 7 tot 9 C. In de nacht van 12 op 13 december trok een warmtefront met regen over het land. In de ochtend van de 13 e volgde een actief koufront met buiige regen. Na passage kwamen er in het westen opklaringen. Er bleven ook enkele buien over het land trekken. De maxima waren 9 tot 11 C. Een storing veroorzaakte in de ochtend van de 14 e in de zuidoostelijke helft van het land enige tijd intensieve regen die her en der tijdelijk overging in natte sneeuw. Er viel 10 tot ruim 20 mm neerslag. Na passage van de storing vielen er buien, lokaal metonweer. Opde15 e trokeenkleinsecundairlaagoverhetnoordenvanhetland. Ervielenveelbuienbij6tot8 C maximaal. Tijdvak december Een diepe depressie, op de 16 e om uur boven de ingang van het Kanaal, trok in dit tijdvak over ons land naar de Oostzee. Na passage van de depressiekern kwam een noordweststroming tot stand tussen het laag en een rug west van Ierland. Op de 16 e veroorzaakte het frontale systeem met name in het zuiden en midden intensieve regen. Er viel daar 10 tot 25 mm. Lokaal ging de regen enige tijd over in natte sneeuw. Later op de dag dreven er in de noordwesstroming winterse buien over het land. Op 17 en 18 december was het wisselend bewolkt met buien, soms met een winters karakter. De maximaindittijdvakwaren5tot7 C,maaropde16 e werdhetinhetzuidoostenindewarmesectorvanhetlaagkortetijdca. 10 C. Tijdvak december Ten westen van Portugal lag in dit tijdvak een hoog. Aan de noordflank van dit systeem stond boven onze omgeving een weststroming met aanvoer van zachte lucht. In de vroege ochtend van de 19 e kwam het her en der tot lichte vorst en viel een enkele winterse bui. Overdag nam de bewolking snel toe gevolgd door regen en/of natte sneeuw. In het oosten ontstond in de avond een dun, tijdelijk sneeuwdek. In het oosten hield de sneeuwval tot in de vroege ochtend van de 20 e aan. Overdag op de 20 e vielen er enkele buien, met name in het noorden, samenhangend met een rond een secundaire depressie ingedraaide occlusie. Op de 21 e veroorzaakte een over België zuidoostwaarts trekkende warmtefrontafloper in het zuidwesten van ons land wat regen. Het warmtefront trok later traag over het land waarbij overal wat motregen viel. In de nacht van 21 op 22 december trok een volgend warmtefront over met motregen. Overdag op de 22 e bleef het in de warme sector bewolkt. Dit weerbeeld veranderde niet op de 23 e. Lokaal viel wat lichte motregen. De maxima in dit tijdvak waren 6 tot 10 C, maar op de 19 e 4 tot 5 C. Tijdvak december Het zwaartepunt van een hogedrukgebied verplaatste zich in dit tijdvak van het zeegebied ten noordwesten van Portugal via de Alpen naar Zuidoost-Europa. Aan de noordflank stond boven onze omgeving een zuidweststroming waarmee zachte lucht werd aangevoerd. De maxima in dit tijdvak liepen op van 7 tot 8 C op de 24 e naar 10 tot 13 C op de 26 e. Op 27 december werd het maximaal 9 tot 11 C. In de nacht van 23 op 24 december passeerde een koufront van een depressie bij KNMI, Klimaatdata en -advies 7

8 Spitsbergen, vergezeld van regen ons land. Op de 24 e was het wisselend bewolkt, de buiigheid stierf uit. In de avond raakte het bewolkt op de nadering van een warmtefront. In de nacht van 24 op 25 december volgde her en der wat (mot)regen. Op de 25 e bleef het in het oosten bewolkt, in het westen scheen af en toe de zon. Op de 26 e waren er in het noordwesten flinke perioden met zon, in het oosten en zuiden bleef het bewolkt. Op de 27 e was het overal bewolkt. Tijdvak december Aan de noordflank van een hogedrukgebied met het zwaartepunt meestentijds ten noorden of noordoosten van de Azoren, stond boven onze omgeving een krachtige weststroming. Er werd zachte lucht aangevoerd waarin de maxima opliepen tot 7 a 9 C, op de 31 e tot 9 a 11 C. Op de 28 e trok een laag van Schotland naar Scandinavië. Een koufront van het laag passeerde met wat (mot)regen. Later volgde buiige regen tijdens de passage van een trog. Op de 29 e trok een frontaal systeem over ons land vergezeld van regen. Na passage vielen er buien, lokaal met hagel en onweer. In de nacht van 29 op 30 december hield de buiigheid aan. Overdag op de 30 e werd de buiigheid onderdrukt door een zwakke rug. In de avond nam de bewolking toe op de nadering van een warmtefront. Er volgde af en toe (mot)regen. Op de 31 e bleef het bewolkt met vooral in het binnenland af en toe (mot)regen. KNMI, Klimaatdata en advies, Rob Sluijter december 2011 december, normaal N N >=5 Bft 3-4 Bft 1-2 Bft >=5 Bft 3-4 Bft 1-2 Bft W stil/var 1.7% % E W stil/var 3.4% % E Figuur 4: Windroos Z In de windroos zijn de windrichtingen in klassen van 30 verdeeld. Voor iedere klasse is in drie Beaufortklassen aangegeven in hoeveel procent van de gevallen deze voorkwam (relatieve frequentie). De windroos heeft betrekking op het KNMI-station. Z Extremen Hoogste temperatuur: 13.4 C te Westdorpe op 1 december Laagste temperatuur: -1.9 C te Ell op 11 december Grootste aantal zonuren: 65.6 uur te Wilhelminadorp Kleinste aantal zonuren: 40 uur te Grootste maandsom neerslag: mm te Westdorpe Kleinste maandsom neerslag: mm te Marknesse Grootste dagsom neerslag: 44.8 mm te Westdorpe op 16 december 8 KNMI, Klimaatdata en -advies

9 Landgemiddelden Temperatuur Zonneschijn ( C) (uren) (percentage) Decade Gem. N Gem. dagmax. N Gem. dagmin. N Gem. N Gem. N I II III Maand Luchtdruk Neerslag Windsnelheid Globale straling zeeniveau (hpa) (mm) (m/s) (J/cm2) Decade Gem. N Gem. N Gem. N Gem. N I II III Maand Maandgemiddelden en maandsommen, temperatuur en neerslag Temperatuur ( C) Neerslag (mm) Dagelijks maximum Dagelijks minimum Station Gem. N Gem. N Hoogste Datum Gem. N Laagste Datum Som N Max. dagsom Datum Lauwersoog Hoorn (Terschl.) Vlieland Leeuwarden Nieuw Beerta Stavoren Hoogeveen Marknesse Berkhout Wijk aan Zee Lelystad Heino Schiphol Twenthe Valkenburg Hupsel Deelen Hoek van Holland Cabauw Rotterdam Herwijnen Volkel Gilze-Rijen Wilhelminadorp Arcen Woensdrecht Eindhoven Westdorpe Ell KNMI, Klimaatdata en -advies 9

10 Maandgemiddelden en maandsommen, overige Globale straling Zonneschijn (berekend Relatieve vochtigheid Dampdruk Windsnelheid Luchtdruk (J/cm2) uit globale straling) (percentage) (hpa) (m/s) zeeniveau (hpa) Station Som N uren N % N Gem. N Gem. N Gem. N Gem. N Lauwersoog Hoorn (Terschl.) Vlieland Leeuwarden Nieuw Beerta Stavoren Hoogeveen Marknesse Berkhout Wijk aan Zee Lelystad Heino Schiphol Twenthe Valkenburg Hupsel Deelen Hoek van Holland Cabauw Rotterdam Herwijnen Volkel Gilze-Rijen Wilhelminadorp Arcen Woensdrecht Eindhoven Westdorpe Ell , t/m december Graden Celsius jan feb mar apr mei jun jul aug sep okt nov dec Normaal Jaar 2011 Hoogste Laagste Figuur 5: Etmaalwaarden van de gemiddelde temperatuur,, 2011 De zwarte lijn toont de gemeten gemiddelde etmaaltemperatuur in het lopende jaar. De rode lijn geeft (per datum) de hoogst gemeten temperatuur sinds 1901, de blauwe lijn de laagste temperatuur. De groene lijn is het vijf-daagse voortschrijdend gemiddelde, gemiddeld over het tijdvak KNMI, Klimaatdata en -advies

11 Temperatuur, aantal dagen met Gemiddelde temperatuur ( C) >_ < 0.0 Station A N A N A N A N A N A N Lauwersoog Hoorn (Terschl.) Vlieland Leeuwarden Nieuw Beerta Stavoren Hoogeveen Marknesse Berkhout Wijk aan Zee Lelystad Heino Schiphol Twenthe Valkenburg Hupsel Deelen Hoek van Holland Cabauw Rotterdam Herwijnen Volkel Gilze-Rijen Wilhelminadorp Arcen Woensdrecht Eindhoven Westdorpe Ell Minimum temperatuur ( C) Maximum temperatuur ( C) < 0.0 < < 0.0 (10cm) >_ 30.0 >_ 25.0 >_ 20.0 < 0.0 A N A N A N A N A N A N A N KNMI, Klimaatdata en -advies 11

12 Neerslag, wind en zon, aantal dagen met Neerslag (mm) Windkracht (Beaufort) Zonneschijn (percentage) Maximum uurgemiddelde Droog >_ 0.1 >_ 1.0 >_ 10.0 <_ 4 >_ 6 >_ 7 >_ 8 Zonloos <_ 20 >_ 80 Station A N A N A N A N A N A N A N A N A N A N A N Lauwersoog Hoorn (Terschl.) Vlieland Leeuwarden Nieuw Beerta Stavoren Hoogeveen Marknesse Berkhout Wijk aan Zee Lelystad Heino Schiphol Twenthe Valkenburg Hupsel Deelen Hoek van Holland Cabauw Rotterdam Herwijnen Volkel Gilze-Rijen Wilhelminadorp Arcen Woensdrecht Eindhoven Westdorpe Ell Onweer, mist en sneeuw, aantal dagen met Onweer Mist Sneeuw Station A N A N A N Leeuwarden Schiphol Twenthe Valkenburg Deelen Rotterdam Volkel Gilze-Rijen Eindhoven KNMI, Klimaatdata en -advies

13 Bodemtemperaturen ( C) Nieuw Beerta Marknesse Wilhelminadorp Diepte (cm) Diepte (cm) Diepte (cm) Diepte (cm) Datum Gem december Y-coordinaat (km) X-coordinaat (km) Figuur 6: Onweer Ontladingen in Nederland, de kustwateren en het aangrenzende buitenland, zoals geregistreerd door het Nederlands-Belgische detectiesysteem. Het kaartje geeft het aantal ontladingen per 5 5 km vak. KNMI, Klimaatdata en -advies 13

14 Etmaalgemiddelden en etmaalsommen Temperatuur ( C) Gemiddeld Maximum Minimum Datum dec. I N dec. II N dec. III N maand N KNMI, Klimaatdata en -advies

15 Etmaalgemiddelden en etmaalsommen Datum Berekend uit globale straling Zonneschijn Zonneschijn Globale straling (uren) (percentage) (J/cm2) dec. I N dec. II N dec. III N maand N KNMI, Klimaatdata en -advies 15

16 Etmaalgemiddelden en etmaalsommen Datum Gemiddelde luchtdruk op zeeniveau Gemiddelde windsnelheid Relatieve vochtigheid (hpa) (m/s) (percentage) dec. I N dec. II N dec. III N maand N KNMI, Klimaatdata en -advies

17 Etmaalgemiddelden en etmaalsommen Datum Hoeveelheid neerslag Duur neerslag Referentiegewasverdamping (mm) (uren) (mm) dec. I N dec. II N dec. III N maand N KNMI, Klimaatdata en -advies 17

18 , t/m december Graden Celsius jan feb mar apr mei jun jul aug sep okt nov dec Normaal Jaar 2011 Figuur 7: Geaccumuleerde temperatuur,, 2011 De getrokken lijn geeft de etmaalgemiddelde temperatuur van het actuele jaar, cumulatief weer. De stippellijn laat het langjarig gemiddelde ( ) van de cumulatieve jaartemperatuur zien. Indien de actuele lijn zich onder die van het langjarig gemiddelde bevindt, is het jaar tot dan toe koud verlopen (blauw gearceerd). Als de actuele lijn zich erboven bevindt, verloopt het jaar tot dan toe warmer dan normaal (rood gearceerd) , t/m december mm jan feb mar apr mei jun jul aug sep okt nov dec Normaal Jaar 2011 Figuur 8: Geaccumuleerde neerslagsom,, 2011 De getrokken lijn geeft de cumulatief gevallen hoeveelheid neerslag weer in het actuele jaar. De stippellijn laat het langjarig gemiddelde tijdvak van de cumulatieve neerslag dagsommen zien. Indien de actuele lijn zich onder die van het langjarig gemiddelde bevindt, is het jaar tot dan toe droog verlopen (in rood aangegeven). Als de actuele lijn zich erboven bevindt, verloopt het jaar nat (blauw). 18 KNMI, Klimaatdata en -advies

19 WAARNEMINGEN TE DE BILT * ** LUCHTDRUK (in hpa) zes-uurlijkse waarnemingen TEMPERATUUR (in C) etmaal-gemiddelden maxima en minima HOEVEELHEID NEERSLAG (in mm) etmaal-sommen SNEEUWDAGEN DUUR NEERSLAG (in uren) etmaal-sommen ONWEERSDAGEN RELATIEVE VOCHTIGHEID (in %) etmaal-gemiddelden GLOBALE STRALING (in Joule/cm2) etmaal-sommen ZONNESCHIJN (in uren) etmaal-sommen en langst mogelijke duur N 360 NO 45 O 90 ZO 135 Z 180 ZW 225 W 270 NW 315 N BEWOLKING (in achtste delen) gemiddelden uit uurlijkse waarnemingen WINDRICHTING (graden en streken) zes-uurlijkse waarnemingen * : variabel/windstil WINDSNELHEID (in m/s) gemiddelden en maximale snelheden over tijdvakken van zes uur KNMI, Klimaatdata en -advies 19

20 KNMI meteorologische stations Hoorn (Terschelling) 251 Vlieland 242 Lauwersoog 277 Leeuwarden Nieuw Beerta N Stavoren Marknesse Berkhout Wijk aan Zee 257 Lelystad 269 Hoogeveen 279 Heino 278 Schiphol Twenthe Valkenburg 210 Hupsel 265 Deelen Hoek van Holland 275 Rotterdam Cabauw Herwijnen 356 Wilhelminadorp 323 Woensdrecht Volkel 375 Gilze Rijen 350 Eindhoven 370 Arcen 391 Westdorpe 319 Ell km (c) 2009, KNMI Klimaatdata en advies 380 Verklaring In het Maandoverzicht van het Weer in Nederland (MOW) zijn gegevens opgenomen van de meteorologische stations. De ligging van de stations is aangegeven in de bovenstaande kaart. Het MOW is 106 jaar lang uitgegeven als KNMI-periodiek en wordt sinds 2010 verspreid via internet ( Een uitgebreide toelichting op het MOW is eveneens via internet beschikbaar. ( De tijden in het MOW zijn uitgedrukt in universal time (UT). Hierin komt 12 uur overeen met 13 uur Midden Europese Tijd (MET) en met 14 uur Midden Europese zomertijd. Alle gegevens heben betrekking op het etmaal uur UT. De vermelde normalen zijn berekend uit de metingen in het tijdvak Normalen van het aantal dagen met zijn berekend uit uurlijkse waarnemingen. Hierbij geldt dat het betreffende verschijnsel in tenminste één uurvak werd waargenomen. De globale straling is de som van de direkte en diffuse zonnestraling op een horizontaal vlak en wordt weergegeven in Joule/cm 2 (1 Joule/cm 2 = 2, KWh/m 2 ). De referentiegewas-verdamping E r is een richtgetal voor de bepaling van de potentiële verdamping van gewassen. E r wordt bepaald uit gegevens van globale straling en luchttemperatuur (berekeningswijze volgens Makkink). De aanduidingen I, II en III hebben betrekking op de decaden, waarbij I = dag 1 t/m 10, II = dag 11 t/m 20 en III = dag 21 t/m de laatste dag van de maand. M = de gehele maand. blank : gegeven ontbreekt A : aantal. : waarde nul STIL : windstil/veranderlijk 0 : minder dan 0.5 N : normaal : minder dan 0.05 Het MOW is een uitgave van het Koninklijk Nederlands Meteorologisch Instituut Klimaatdata en -advies Postbus AE klimaatdesk@knmi.nl 20 KNMI, Klimaatdata en -advies