Pleegoudersupport Zeeland

Transcriptie

1 Onderzoek hechting en gedrag De pleegouder die benieuwd is hoe de hechting met en het gedrag van het pleegkind verandert, kan dit zelf gaan onderzoeken. Dat kun je zelfstandig doen. Maar als beginnend pleegouder is het aan te raden je pleegzorgwerker erbij te betrekken. Dr. Femmie Juffer beschrijft hechting in de taal van het kind: Ik zorg dat ik iemand heb die op me past. Het kind zoekt zelf nabijheid bij een ouder als het zich onveilig, angstig of onwennig voelt in situaties. Het pleegkind heeft een geschiedenis waar de hechting bij de eigen ouders onveilig is geweest. Daardoor kan het gedrag van het kind in contact met de nieuwe ouder opvallend zijn. Maar let op: in dit onderzoek gaat het NIET over gedrag zoals autisme, ADHD of extreem acting-out gedrag. Het gaat om gedrag dat met die onveilige hechting te maken heeft. Het pleegkind heeft 4-8 weken nodig om zich bij een nieuwe ouder op het gemak te voelen. Dat vraagt van de pleegouder zorgvuldig reageren. De primaire vragen voor de pleegouder zijn: 1. Begrijp ik het opvallende gedrag van dit kind? 2. Kan ik mezelf sturen om behoedzaam te reageren? 3. Als dat niet lukt, wat heb ik dan nodig om die veilige haven te worden voor dit kind, wat kan ik dan doen dat ik dat wel in de vingers krijg? Het onderzoek bestaat uit 9 onderdelen en gaat over het contactgedrag tussen ouder en kind. 1. Het in de buurt zijn van de ouder 2. Het maken van oogcontact met de ouder 3. Het direct contact maken met de ouder. 4. Het gedrag bij spel met de ouder 1 5. De reactie van het kind als de ouder weggaat of weer terugkomt 6. De ouder opzoeken als het kind een probleem tegenkomt 7. Troost zoeken als het pijn of verdriet heeft 8. Het controle/regie houden over de situatie in het bijzijn van de ouder 9. Extreem opvallend gedrag bij nieuwe personen laten zien in het bijzijn van de ouder Elk onderdeel is apart te onderzoeken. Het gekozen onderdeel werk je meer keren uit, om te kunnen zien of er veranderingen zijn. Wat je invult bij elk onderdeel is: a. De datum en het tijdstip van de dag b. Een situatie of een gebeurtenis: Wat er precies gebeurde Wie erbij waren en hun reacties De plek waar het gebeurde Wat eraan vooraf ging 1 Bij onderdeel 4 neem je als ouder zelf het initiatief om een situatie te scheppen. Zo n spelsituatie heeft niets met hechting te maken, maar kan wel iets zeggen over het contact. Behalve spel kun je ook andere activiteiten bedenken. 1

2 c. Het gedrag dat het kind laat zien (bij elk onderdeel staan voorbeelden) d. De gevoelens die je als pleegouder hebt (bij elk onderdeel staan voorbeelden) Als je het aparte papier hebt ingevuld, kun je onderaan op de lijn aangeven wat je zelf vindt van de stand van zaken. En bedenken op welk punt je zou willen uitkomen. Het is een soort meetlatje dat het groeiproces aangeeft. Of misschien ook wel stilstand. Je kunt er nog cijfers bijzetten. Je kunt ook het gewenste streepje omcirkelen. Daarna kun je zelf een conclusie trekken en opschrijven waarover je tevreden bent of waarover je je zorgen maakt. Je kunt dan met de pleegzorgwerker concreet bespreken hoe de ontwikkeling verloopt, doorpraten over de conclusie of aan zelfonderzoek doen. Er is een overzichtsschema bijgevoegd, zodat je zicht kunt krijgen over alle onderdelen van het contact. Voor Pleegoudersupport Zeeland, Gerda Doelman. 2

3 Onderdeel 1: Het in de buurt zijn van de ouder Is voortdurend in dezelfde ruimte Zoekt de ouder Blijft op afstand Loopt weg van de ouder Gaat naar eigen hoekje of kamer Onverstoorbaar, reageert niet Baby huilt voortdurend Neutraal Geïrriteerd Boos Machteloos Teleurgesteld Angstig Blij Triest Gespannen Schaamte Tekort geschoten Tekort gedaan, zoals jij dat ziet. 3

4 Onderdeel 2: Het maken van oogcontact met de ouder Strak aankijken Wegkijken Ogen neerslaan Vluchtig, onopvallend kijken Maakt geen oogcontact Opvallend veel oogcontact Neutraal Geïrriteerd Boos Machteloos Teleurgesteld Angstig Blij Triest Gespannen Schaamte Tekort geschoten Tekort gedaan, zoals jij dat ziet. 4

5 Onderdeel 3: Het direct contact maken met de ouder Praat tegen de ouder Fluistert tegen de ouder Geeft iets aan de ouder Loopt weifelend rond Op schoot zitten Seksueel getint contact Schreeuwt tegen ouder Raakt de ouder aan Slaat of schopt tegen ouder Met spullen gooien Clownesk gedrag Maakt geen contact Neutraal Geïrriteerd Boos Machteloos Teleurgesteld Angstig Blij Triest Gespannen Schaamte Tekort geschoten Tekort gedaan, zoals jij dat ziet. 5

6 Onderdeel 4: Gedrag bij spel met de ouder 2 Is afwachtend, weifelend Is afwerend Doet direct mee Heeft (geen) oogcontact Clownesk gedrag Fysiek contact makend met de ouder Reageert nauwelijks Glimlacht Gaat op in het spel Wil niet stoppen met het spel Neutraal Geïrriteerd Boos Machteloos Teleurgesteld Angstig Blij Triest Gespannen Schaamte Tekort geschoten Tekort gedaan, zoals jij dat ziet. 2 Zie boek Spelenderwijs verbinden en hechten, door Micheline Mets. ISBN

7 Onderdeel 5: De reactie van het kind als de ouder weggaat of weer terugkomt Loopt op ouder toe Klemt zich vast aan de ouder Is in verwarring Is boos Huilt Reageert nauwelijks Is onaangeroerd Neutraal Geïrriteerd Boos Machteloos Teleurgesteld Angstig Blij Triest Gespannen Schaamte Tekort geschoten Tekort gedaan, zoals jij dat ziet. 7

8 Onderdeel 6: De ouder opzoeken als het kind een probleem tegenkomt Stopt met de activiteit en begint iets anders Zoekt zelf een oplossing Komt naar de ouder toe Komt pas na lange tijd naar de ouder toe Ontkent het probleem tegenover de ouder Is weifelend Neutraal Geïrriteerd Boos Machteloos Teleurgesteld Angstig Blij Triest Gespannen Schaamte Tekort geschoten Tekort gedaan, zoals jij dat ziet. 8

9 Onderdeel 7: Troost zoeken bij de ouder als het pijn of verdriet heeft Laat zich niet troosten Laat niets merken Is op geen enkele manier door de ouder te stoppen in het verdriet Is snel bij de ouder Is weifelend in het contact te zoeken bij verdriet Neutraal Geïrriteerd Boos Machteloos Teleurgesteld Angstig Blij Triest Gespannen Schaamte Tekort geschoten Tekort gedaan, zoals jij dat ziet. 9

10 Onderdeel 8: Het controle/regie houden over de situatie in het bijzijn van de ouder Reageert niet op verzoek van de ouder Doet iets anders dan gevraagd wordt Wordt (extreem) boos Reageert bazig Bemoeit zich met van alles en nog wat Is opvallend meegaand Reageert conflictueus Praat onophoudelijk Heeft weerwoord, een verdedigend antwoord Is afwachtend Neutraal Geïrriteerd Boos Machteloos Teleurgesteld Angstig Blij Triest Gespannen Schaamte Tekort geschoten Tekort gedaan, zoals jij dat ziet. 10

11 Onderdeel 9: Opvallend gedrag bij andere personen laten zien in het bijzijn van de ouder Is afwachtend Direct contact makend met de ouder Direct contact makend met de andere persoon zonder terughoudendheid Clownesk gedrag Fysiek contact makend met de ouder Fysiek contact makend met de andere persoon Neutraal Geïrriteerd Boos Machteloos Teleurgesteld Angstig Blij Triest Gespannen Schaamte Tekort geschoten Tekort gedaan, zoals jij dat ziet. 11

12 Overzichtsschema 1. In de buurt zijn van de ouder 2. Het maken van oogcontact 3. Het direct contact maken met de ouder 4. Gedrag bij spel met de ouder. 5. De reactie van het kind als de ouder weggaat of weer terugkomt 6. De ouder opzoeken als het kind een probleem tegenkomt 12

13 7. Troost zoeken bij de ouder als het pijn of verdriet heeft. 8. Het controle/regie houden over de situatie in het bijzijn van de ouder 9. Opvallend gedrag bij andere personen in het bijzijn van de ouder Algehele conclusie: Datum: Opmerkingen: 13