BIESLANDSE BOS OPWAARDERING OKTOBER 2010

Transcriptie

1 BIESLANDSE BOS OPWAARDERING OKTOBER 2010

2 * Opwaardering * Planproces * Participatieproces * Inventarisatie * Ambitiedocument * Ontwerpfase * Ontwerp * En hoe verder...? 2 INHOUDSOPGAVE

3 Opwaardering Bieslandse Bos Het Bieslandse Bos is bedoeld als onderdeel van de Randstad groenstructuur tussen Delft en Zoetermeer. Nu, bijna 30 jaar later, heeft het Bieslandse Bos zich ontwikkeld tot een dicht bos, waarin vanuit beheers-oogpunt dunningswerken noodzakelijk zijn. Het bos zal zich dan ontwikkelen tot een volwassen bos. Minstens zo belangrijk is dat ook de steden rondom zijn gegroeid. Met de wijk Ypenburg grenst Den Haag nu direct aan de noordzijde van het Bieslandse Bos. Een nieuwe brug over de Tweemolentjesvaart die de wijk scheidt van het bos maakt het Bieslandse Bos toegankelijk voor de vele nieuwe stedelingen die op zoek zijn naar groene ruimte. Het Bieslandse Bos biedt die ruimte. Maar het Bieslandse Bos is ook te eentonig en heeft onvoldoende paden en voorzieningen om al die stedelingen op te vangen. De RodS-regeling (Recreatie om de Stad) maakt het mogelijk het Bieslandse Bos gereed te maken voor zijn nieuwe rol. In opdracht van Staatsbosbeheer is een werkgroep aan de slag gegaan om samen met de landschapsarchitecten Ben Kuipers en Jos van de Lindeloof plannen te maken voor de opwaardering van het Bieslandse Bos. In de werkgroep waren zowel ambtenaren van de diverse gemeenten als wijkbewoners vertegenwoordigd, Vrienden van Biesland, medewerkers van Staatsbosbeheer en belangenvertegenwoordigers. De samenwerking en discussies hebben geleid tot een gemeenschappelijk gedragen ontwerp voor de nieuwe inrichting van het plangebied bestaande uit een aantal ingrepen in de bestaande ruimtelijke structuur, de toevoeging van een aantal aanvullende voorzieningen en een aangepaste en verbeterde padenstructuur. De resultaten van deze samenwerking, gehouden in de tweede helft van 2009, zijn vastgelegd in deze publicatie. Het uiteindelijke doel is natuurlijk dat de resultaten straks ook te zien en te beleven zijn in het Bieslandse Bos. OPWAARDERING 3

4 Planproces Het planproces kenmerkt zich door een intensieve en actieve samenwerking tussen vertegenwoordigers van de diverse belangengroepen zoals bewoners van de aangrenzende woonwijken (de gebruikers van het gebied), Vrienden van Biesland, KNNV afdeling Delft, ruiters, Boeren voor Natuur, Stichting Boog, de medewerkers van verschillende vakdisciplines van de gemeenten Delft en Pijnacker- Nootdorp, LNV / Dienst Landelijk Gebied, de opdrachtgever Staatsbosbeheer en de landschapsarchitecten. Delftse Hout Ypenburg Bieslandse bos Dobbeplas In de planvorming is rekening gehouden met de historische ontstaanswijze van het gebied en de geplande ontwikkelingen. Hiervoor zijn de nodige kaart- en veldonderzoeken verricht. De intensieve samenwerking heeft geleid tot een goed onderbouwd en gemeenschappelijk gedragen ontwerp voor de gewenste ontwikkeling van het gebied. 4 PLANPROCES

5 Participatie Voorafgaand aan het ontwerpproces zijn er tijdens de Bieslanddagen van september 2009 door de bezoekers van dit evenement formulieren ingevuld met hun wensen voor de inrichting van het gebied. De ingevulde formulieren werden ingebracht bij het opstellen van het programma van eisen en uitgangspunten. PARTICIPATIEPROCES 5

6 Participatieproces Vertegenwoordigers van opdrachtgevers, diverse belangengroepen, gemeenten, ontwerpers enzovoorts vormden een werkgroep die gezamenlijk dit plan tot stand hebben gebracht in een zestal bijeenkomsten. -Vrienden van Biesland -Bewoners van Ypenburg, Delft, Delfgauw -KNNV afdeling Delft -Gebruikers zoals ruiters, hondenbezitters, beoefenaars van diverse sporten -Medewerkers van Gemeente Den Haag, Delft en Pijnacker- Nootdorp -Boeren voor Natuur -Staatsbosbeheer -LNV / Dienst Landelijk Gebied -Stichting Boog De inzet was erop gericht dat de participanten ontwerpers stimuleerden en inspireerden, dit samen met de onafhankelijke partij Stichting Boog, welke de regie voerde. 6 PARTICIPATIEPROCES

7 Participatie-bijeenkomsten Tijdens de bijeenkomsten met de werkgroep werd actief gewerkt. In deelgroepen werden schetsen opgesteld welke gemotiveerd werden toegelicht en onderling becommentarieerd. De schetsen werden door de landschapsarchitecten nader uitgewerkt en weer teruggebracht in de werkgroep. PARTICIPATIEPROCES 7

8 Kaartmateriaal Verzameld kaart- en beeldmateriaal met informatie over het ontstaan van het gebied en het beoogde functioneren ervan vormde een bron van kennis en inspiratie voor het op te stellen ontwerp. 8 INVENTARISATIE

9 INVENTARISATIE 9

10 Relatie met omgeving Het Bieslandse Bos vormt een onderdeel van de totale groenstructuur tussen Delft en Zoetermeer. In deze schets wordt geïllustreerd dat het een soort schakel is in de grotere groenstructuur tussen Delft en Zoetermeer. Het ontwerp sluit aan op de visies en ontwikkelingen van het grotere geheel. 10 INVENTARISATIE

11 Veldverkenning met waardering en eerste reacties over en van het gebied. 1. Open weide landschap van hoge kwaliteit. 2. De noordzuid watergang wordt verbreed en van natuurlijke oevers voorzien. 3. De oost-west watergang wordt aan één zijde (weide) voorzien van een brede oeverzone. 4. Open overgang van bos naar weide-landschap (met doorzichten)? 5. Wandelroute langs het weide-landschap of rustige zone? 6. Wandelroute (à la kerkepad door het weide-landschap) of vrij van publiek houden? 7. Het diagonale pad zorgt voor een kwalitatieve hoge beleving welke verstevigt kan worden. 8. Cirkelvormige waterpartij met hoge kwaliteit. Wordt dit een ontmoetingsplek met uitzicht of krijgt de natuur de overhand? 9. Is de oude schuur te handhaven? Kan deze plek een bijzondere bestemming krijgen (bv. Bijenhouderij)? Is hier een oversteek of doorgaande route gewenst? 10. Kan het huidige bestand van essen met incidenteel een linde zich ontwikkelen tot een bos? 11. Een locatie met grote hoogteverschillen dus potenties voor variatie, maar nu met een zeer lage belevingsgraad. 12. Brug met een hoge waardering voor het uitzicht over het water. 13. Open populierenbos in opgaand gras. Een lage belevings- en gebruikswaarde. 14. De in het gebied voorkomende paden zijn van een verschillende, vaak matige kwaliteit. 15. Voormalige NAM-locatie. Het is een lege plek welke een nieuwe gebruiksfunctie kan dragen, zowel voor natuur als recreatie (vlinders versus spelen). 16. Paardenwei, open locatie in het bosgebied. 17. Kade als waardevol landschappelijk element. De brede taluds zijn beplant met populieren. Nu wordt het ervaren als een scheiding tussen twee gebieden. Tevens is het een belangrijk onderdeel van de wandel- en fietsroutes. 18. Kan het huidige eikenbos met in de randen hazelaar zich ontwikkelen tot een volwaardig bos met bijbehorende zoombeplanting? 19. Mislukt populieren experiment. Deze locatie vraagt om een nieuwe invulling Moet hier aansluiting gezocht worden met de functies van het aangrenzende deel van de Delftse Hout? 20. De samenkomst van de diverse routes levert een onduidelijk knelpunt op. 21. Brug. De verbinding met de wijk Ypenburg. Een belangrijke entree van het gebied, maar ook een verkeersknelpunt. 22. De laan/ weg naar de boerderij. Is dit een volledig open route of wordt hij begeleid door een beplanting van bomen (laan of in groepjes, uitgroeiend of geknot)? 23. Open plek in het bos met grote kansen. Hoe kan deze locatie opgewaardeerd worden (attractie of natuur)? 24. Aanwezige boomgaard. Elders in het gebied werden ook nutsbomen aangetroffen (hazelnoot, walnoot, braam). Is het opnemen van een smulbos een optie? 25. De boerderij Duijndam ligt vrij open in het landschap, hoe kan deze beter ingepast worden? 26. Het pad langs de pony-weide. Is deze locatie met open en dicht naast elkaar geschikt te maken als struinpad? 27. Doorgaande route van Delft naar de Dobbeplas, wordt door vele verkeerstypen gebruikt. Is het profiel op zijn func tioneren gericht? Is dit de juiste locatie voor de doorgaande route? 28. De manege wordt ervaren als een storend element in het landschap. 29. De watergangen door het bos hebben een hoge belevings- en ecologische waarde. Is deze te verhogen? 30. Aanwezigheid van heesterlaag in oostelijk deel als kwaliteit. 31. Parkbos wenselijk langs rand met woonbuurt 32. Noordelijke oeverzone van tussenboezem betrekken bij plangebied. 33. Verbinding met Nootdorpse plassen en noordelijke oever gewenst. 34. Knooppunt verbeteren bij (te verbouwen) boerderij in noordwest hoek op overgang met Delftse Hout en Noot dorpse Plassen. 35. Aansluiting op Delftse Hout en Dobbeplasgebied. INVENTARISATIE 11

12 Zwakke punten Locatie met monocultuur Menging van alle verkeerssoorten Matige kwaliteit verhardingen 12 Dichte bospercelen met weinig tot geen onderbegroeiing INVENTARISATIE

13 Kwaliteiten Waterlopen met natuurlijke oevers Fruitbomen Open waterplek als verrassing in het bos Situering aan het open weide landschap INVENTARISATIE 13

14 Analyse Een eerste conclusie van de werkgroep. De intensief te gebruiken zone grenzend aan de wijk Ypenburg krijgt vooral een gebruiksfunctie gericht op actieve recreatie. De delen aansluitend op het open weiland zijn gericht op natuur en ecologie. In deze delen wordt de ruimte gesloten en de rust van de natuur ervaren. 14 AMBITIEDOCUMENT

15 Legenda 1. Waardevol open weidelandschap behouden 2. Open parkbos gewenst als overgang tussen bos en woonwijk 3. Delftse Hout Bieslandse Bos ruimtelijk verbinden 4. Kade als verbindend element (doorgaande route) van Bieslandse Bos; ook functioneel beter bruikbaar maken 5. Knooppunt van wegen overzichtelijker maken 6. Centrale entreeruimte Bieslandse Bos vanuit de woonwijk 7. Knooppunt uitwerken in combinatie met aansluiting op bestaande bruggen en routes 8. Overgang bos weidelandschap verbeteren 9. Doorzichten naar open weidelandschap vanuit bos 10. Bosgebieden aan weerszijden van kade verbinden 11. NAM-locatie inrichten 12. Paardenweitje als aantrekkelijke open ruimte opnemen 13. Doorgaande route langs noordrand realiseren 14. Route naar boerderij aantrekkelijk maken 15. Verbinding maken door het weide landschap naar de Noordkade 16. Ronde vijver uitbouwen tot aantrekkelijke open plek 17. Vierkante vijver tot aantrekkelijke open plek maken 18. Populierenbos vervangen 19. Manege inpassen in landschap 20. Verbinding ruiterroutes oost-west 21. Verbinding langs de oostrand maken ( ter hoogte Dwars- en Noordkade ) 22. Verbetering aansluiting met deelgebied Dobbeplas 23. Nieuwe functie voor melkschuur 24. Knooppunt met aansluiting op Nootdorpse plassen en Hertenkamp verbeteren AMBITIEDOCUMENT 15

16 De beoogde paden- en waterstructuur De paden worden in het ontwerp gedimensioneerd en gematerialiseerd gericht op de beoogde doelgroepen (fietsers, wandelaar, ruiters). Er is een keuze gemaakt tussen het functioneren van de watergangen vanuit waterstaatkundig en ecologisch opzicht. Een aantal watergangen blijven een belangrijke rol spelen voor de waterhuishouding van het gebied en worden gericht op deze functie gedimensioneerd en beheerd. Daarnaast zullen een aantal watergangen gaan verlanden en zullen natuurlijke oevers worden aangebracht om de beoogde natuurontwikkeling te stimuleren. Legenda 16 AMBITIEDOCUMENT

17 Populieren In de huidige situatie komen er veel populieren voor. Deze zijn van verschillende kwaliteiten en variëteiten. In de plankaart is een richting aangegeven hoe met dit bomenbestand om te gaan. Van behoud tot vervanging. Legenda AMBITIEDOCUMENT 17

18 Honden Gericht op het gebruik en de intensiteit ervan (spelen / natuur) is een indeling vastgelegd van het gebied gericht op de mogelijkheid van het uitlaten van honden. Honden verboden Legenda Honden los - aangelijnd Honden los 18 ONTWERPFASE

19 Totaal overzicht gebied ONTWERPFASE 19

20 Aansluiting Delftse Hout Voorgesteld wordt om de aansluiting op de Delftse Hout nader te bestuderen en vooral te onderzoeken of de aanwezige parkeerplaatsen in een behoefte voorzien. Nu vormt de Noordeindseweg hier een barrière tussen het Bieslandse Bos en de Delftse Hout. Voorgesteld wordt om hier een open bos tot stand te brengen, met voet- fiets- en ruiterpaden. 20 ONTWERPFASE

21 Aansluiting Nootdorpse Plassen Er wordt voorgesteld om een extra brug aan te brengen tussen het Bieslandse bos en de wijk Ypenburg, waardoor voor de bewoners van Ypenburg de mogelijkheid bestaat om een ommetje te lopen door de Nootdorpse plassen en het Bieslandse bos. ONTWERPFASE 21

22 Deelgebied Bieslandseweg De Bieslandseweg is herkenbaar als kade en is historisch gezien al een belangrijk element van het gebied. Het is de ruggegraat van het gehele gebied. Vanaf deze kade worden alle deelgebieden ontsloten. Voorgesteld is om gescheiden fiets- en wandelpaden aan te leggen. Naast de functie van verbindend element (doorgaande route) worden een aantal recreatieve functies gerealiseerd die vanaf deze route worden ontsloten. Direct aansluitend op de kade zijn voorzieningen geprojecteerd, zoals kleine smul bossen in de vorm van boomgaarden, picknickplaatsen en de toegangen tot een seizoenskamer (mogelijk culinaire tuin) en een avontuurlijk speelbos. De verbrede watergangen vanuit de oorspronkelijke verkaveling zorgen voor zichtlijnen welke het gebied visueel verbinden met de aangrenzende gebieden Delftse Hout en het weidegebied. 22 ONTWERPFASE

23 Deelgebied Bieslandseweg ONTWERPFASE 23

24 Speelzone De speelzone geprojecteerd aansluitend op de woonwijk Ypenburg is gericht op de jeugd tot circa 12 jaar. De hoofdopzet is gebaseerd op spelen in het bos en het platteland, waarbij het over de sloot springen een belangrijk spelelement vormt. 24 ONTWERPFASE

25 Speelzone ONTWERPFASE 25

26 Ronde vijver / amfitheater Vanaf de ronde vijver is er een prachtig uitzicht op het aangrenzende weidegebied. Door hier een meer natuurlijk amfitheater te maken ontstaat een multifunctionele ruimte, welke geschikt is voor de individu om van de natuur te genieten maar ook als openluchttheater gebruikt kan worden. Het amfitheater is gelegen in het bosdeel wat direct aansluit op het open weidelandschap. De padenstructuur welke op de vijver aankomt verwijst naar een soort sterrenbos. 26 ONTWERPFASE

27 Ronde vijver / amfitheater ONTWERPFASE 27

28 Bosven De bestaande vierkante plas vormt een stilteplek in het gebied, waar mens, flora en fauna elkaar kunnen ontmoeten. De plek wordt ontsloten via een struinpad en vormt zo een verrassing voor de bezoeker. Op de locatie worden kunstobjecten geplaatst welke functioneren als zitelementen. 28 ONTWERPFASE

29 Bosven ONTWERPFASE 29

30 Seizoenskamer De ruimte direct grenzend aan de Bieslandseweg vormt een open plek met een eigen karakter welke nader ingevuld kan worden als pluktuin, maar ook geschikt is voor een (buurt-) picknick door het plaatsen van een grote familietafel. 30 ONTWERPFASE

31 Seizoenskamer ONTWERPFASE 31

32 Entrees Er zijn drie hoofdentrees te onderscheiden. Voor deze entrees worden ontwerpen verder uitgewerkt, waarbij aandacht besteed wordt aan de identiteit van het gebied. entree west entree zuid entree noord 32 ONTWERPFASE

33 Entrees ONTWERPFASE 33

34 Resultaten De resultaten van het planproces en de participatie zijn in de volgende hoofdlijnen samen te vatten: - Het gebied is ingedeeld in zones, waarin wordt aangegeven waar wat voor beleving plaatsvindt (van natuur tot recreatie). - Het verloop van hoofdwatergangen en nevenwatergangen met bijbehorende oevers is in kaart gebracht. - Het padenverloop met bijbehorend gebruik is in hoofdlijnen vastgelegd. - De diverse bos- en natuurdoeleinden zijn geformuleerd. - Voorkomende voorzieningen hebben hun plaats gekregen waaronder een speelzone, de seizoenskamer, het amfitheater en de smulbossen. 34 ONTWERPFASE

35 ONTWERP 35

36 Na een uitgebreid proces van plannen maken ligt er nu een gedegen en breed gedragen plan. De eerste fase van de omvorming is eind Hierbij wordt in deelgebied 1 (terrein rechts van de Bieslandseweg gezien vanuit Delfgauw) de basisstructuur van het ontwerp gerealiseerd. Dit houdt in dat de basis van de speelzone wordt aangelegd, de wandelstructuur wordt opgeknapt en uitgebreid en dat een begin wordt gemaakt met de seizoenskamer en het theater. Medio 2011 wordt een start gemaakt met deelgebied 2 (terrein links van de Bieslandseweg gezien vanuit Delfgauw), waarbij ook eerst de basis van het gebied onder handen wordt genomen. Eerst wordt de wandelstructuur grondig opgeknapt en worden de verschillende verbindingen met het Delftse Hout verbeterd. Tevens zal er in deelgebied 1 gewerkt worden aan de inrichting van de speelzone, zal het theater worden ingericht en zal bekeken worden hoe de seizoenskamer vorm moet krijgen. In de tweede helft van 2011 zal er ook gekeken worden naar de verdere detailinrichting van deelgebied 2, zoals de locatie rondom de vijver. Medio 2012 zal de laatste hand worden gelegd aan de omvorming van het gebied en zullen de laatste detailinrichtingen plaats vinden. Het gebied is dan volledig klaar voor gebruik en er kan volop worden genoten van de vernieuwde inrichting van het Bieslandse bos. 36 EN HOE VERDER

37

38 ONTWERP