VLAAMS PARLEMENT SCHRIFTELIJKE VRAGEN. Vraag nr. 17 van 1 oktober 2013 van IRINA DE KNOP

Transcriptie

1 VLAAMS PARLEMENT SCHRIFTELIJKE VRAGEN PASCAL SMET VLAAMS MINISTER VAN ONDERWIJS, JEUGD, GELIJKE KANSEN EN BRUSSEL Vraag nr. 17 van 1 oktober 2013 van IRINA DE KNOP Kleuteronderwijs Participatie Sinds 1 september 2010 moet elk kind dat zich wil inschrijven in een Vlaamse lagere school verplicht 220 halve dagen aanwezig zijn geweest in de derde kleuterklas. Wie minder aanwezig was, moet een taalproef afleggen bij het centrum voor leerlingenbegeleiding of bij de school. De decreetgever tracht met de maatregel alle zesjarige kinderen al een jaar onder te dompelen in het Nederlandstalig kleuteronderwijs vooraleer ze de stap naar het eerste leerjaar zetten. Uit de evaluatie van de taalproef van de eerste twee schooljaren ( en ), dat moet gelden als sluitstuk van het geheel aan maatregelen om de kleuterparticipatie te bevorderen, bleek dat meer dan 85 % van de leerlingen die de taalproef aflegden, effectief slaagde. De kleuterparticipatie in Vlaanderen is hoog, maar er is nog steeds een belangrijke groep kleuters die niet of niet geregeld genoeg naar school gaat. Het aantal kleuters dat niet is ingeschreven, neemt sinds het schooljaar in absolute cijfers toe: 2651 in ten opzichte van 2903 in De minister wil de participatie aan het kleuteronderwijs maximaliseren. Het is daarbij de bedoeling om, naast het verhogen van de slaagkansen van de leerlingen die onvoldoende deelnemen, ook de resterende groep kleuters die nergens ingeschreven zijn te verkleinen. De inspanningen om deze groep kleuters naar school te krijgen, onder andere door Kind en Gezin, het Agentschap voor Onderwijscommunicatie en de samenwerking met de Koning Boudewijn Stichting, worden jaarlijks herhaald. Heel wat wetenschappers en leerkrachten zijn het er over eens dat kinderen best zo jong mogelijk naar de kleuterklas gaan om schoolse achterstand te voorkomen. 1. Hoeveel kleuters zitten er in Vlaanderen nog niet in de kleuterklas? Graag een overzicht met de absolute cijfers en percentages per leeftijd voor de laatste vijf schooljaren. 2. Hoeveel dagen hebben de kleuters die ingeschreven zijn in een kleuterschool doorgebracht op de school? Graag een overzicht per leeftijd voor de laatste vijf schooljaren. 3. a) Kan de minister een overzicht geven van drie schooljaren taalproef met aantal leerlingen die de proef moesten afleggen, het aantal leerlingen die ze heeft afgelegd, het aantal geslaagden en niet-geslaagden? b) Wat zijn de redenen waarom leerlingen niet slagen in de taalproef? c) Welk traject legden leerlingen af die niet slagen na de taalproef? Liepen zij achterstand op in het basisonderwijs? Kregen zij extra begeleiding? d) Welke conclusies trekt de minister uit drie schooljaren taalproef? Plant hij een bijsturing van de maatregel?

2 4. a) Kan de minister een punctueel overzicht geven van de maatregelen die jaarlijks worden genomen om de kleuterparticipatie van de groep kleuters die niet zijn ingeschreven te vergroten en de middelen die hier tegenover staan? b) Wat is de reden voor de stijging van het absolute aantal van deze groep niet-ingeschreven kleuters? c) Overweegt de minister extra acties om deze groep te bereiken? ANTWOORD 1. In onderstaande tabel kan u de cijfers vinden van het aantal niet-teruggevonden kleuters in het Vlaamse Gewest. Om deze oefening te maken vraagt het Agentschap voor Onderwijsdiensten (AgODi) aan het Rijksregister een tabel met alle peuters en kleuters in het Vlaamse Gewest die op de eerste schooldag van september naar school zouden kunnen gaan. Deze tabel wordt dan vergeleken met de leerlingen die ingeschreven zijn in de Vlaamse scholen, de kinderen die ingeschreven zijn in de scholen van de Franse Gemeenschap en de kinderen die ingeschreven zijn in private scholen waarvan mijn administratie ook een leerlingenbestand krijgt. De kinderen uit de tabel van het Rijksregister die teruggevonden worden in minstens één van de beschikbare lijsten zijn de wel ingeschreven kleuters. De restgroep zijn de niet-teruggevonden kleuters. Schooljaar Leeftijd Niet-teruggevonden Wel teruggevonden Totaal ,3% ,7% ,5% ,5% ,2% ,8% ,0% ,0% ,3% ,7% ,6% ,4% ,5% ,5% ,0% ,0% ,9% ,1% ,2% ,8% ,3% ,7% ,6% ,4% ,1% ,9% ,9% ,1% ,3% ,7% ,4% ,6% ,5% ,5% ,2% ,8% ,0% ,0% ,3% ,7% ,2% ,8% ,5% ,5% ,2% ,8% ,2% ,8% ,3% ,7% Bovenstaande oefening kent verschillende beperkingen en de cijfers in bovenstaande tabel dienen dan ook met de meeste omzichtigheid behandeld te worden: Er is geen zicht op de kinderen die niet geregistreerd zijn in het Rijksregister.

3 De groep van niet-teruggevonden kinderen omvat verschillende categorieën, waaronder: o o o Kinderen die volgens het Rijksregister nog wel gedomicilieerd zijn in Vlaanderen, maar daar in werkelijkheid niet meer verblijven; Kinderen die in het buitenland naar school gaan (Nederland of Frankrijk); Kinderen die naar privéscholen gaan, waar AgODi geen leerlingenlijst (van nietleerplichtigen) van krijgt; o Kinderen die wel naar school gaan, maar waar AgODi geen geldig rijksregisternummer van heeft. 2. In onderstaande tabel kan u de cijfers betreffende de kleuteraanwezigheid vinden. Voor deze oefening werd de opsplitsing gemaakt tussen voldoende halve dagen aanwezig en niet voldoende halve dagen aanwezig. Per geboortejaar werd hetzelfde breekpunt toegepast als het breekpunt dat toegepast wordt in de voorwaarden om in aanmerking te komen voor een schooltoelage. De cijfers voor het laatste schooljaar zijn nog niet definitief; wijzigingen hieraan blijven dus nog mogelijk. Schooljaar Leeftijd Aantal verwachte halve dagen Onvoldoende aanwezig Voldoende aanwezig Totaal aantal lln ,9% ,1% ,4% ,6% ,0% ,0% ,3% ,7% ,4% ,6% ,5% ,5% ,0% ,0% ,9% ,1% ,5% ,5% ,8% ,2% ,0% ,0% ,1% ,9% ,0% ,0% ,6% ,4% ,6% ,4% ,8% ,2% ,9% ,1% ,0% ,0% ,5% ,5% ,7% ,3% ,7% ,3% ,3% ,7% ,4% ,6% ,0% ,0% ,9% ,1% a) Vijf- en zesjarige kinderen die onvoldoende aanwezig waren in het kleuteronderwijs, kunnen mits ze slagen voor de taalproef alsnog starten in het gewoon lager onderwijs. Het antwoord

4 op vraag 2 biedt een overzicht van het aantal leerlingen dat onvoldoende aanwezig was en dus een taalproef moest afleggen om te kunnen overgaan naar het gewoon lager onderwijs. Doordat de CLB s niet alle taalproeven (tijdig) registreerden, heeft de overheid geen volledig zicht op het aantal kinderen dat een taalproef aflegde. De resultaten van de taalproeven zijn op 2 meetmomenten geregistreerd: taalproeven die afgenomen zijn t.e.m. 1/10 en taalproeven na 1/10. Resultaten van taalproeven die zijn afgenomen tot 1/10. Voor het schooljaar registreerden de CLB s 592 kinderen die een taalproef aflegden. Hiervan slaagden er 483 (82%). Voor het schooljaar waren er volgens de registraties van de CLB s 702 kinderen die een taalproef aflegden, waarvan er 599 (85%) deze test succesvol aflegden. Voor het schooljaar registreerden de CLB s 642 kinderen met een taalproef. 518 (81%) kinderen slaagden voor deze test. Resultaten van taalproeven die zijn afgenomen na 1/10. Voor het schooljaar registreerden de CLB s 38 kinderen die een taalproef aflegden. Hiervan slaagden er 29 (76%). Voor het schooljaar waren er volgens de registraties van de CLB s 88 kinderen die een taalproef aflegden, waarvan er 64 (73%) deze test succesvol aflegden. Voor het schooljaar registreerden de CLB s 67 kinderen met een taalproef. 43 (64%) kinderen slaagden voor deze test. In het kader van de controles op de bijkomende toelatingsvoorwaarden voor het gewoon lager onderwijs ontving AgODi tijdens de afgelopen drie schooljaren schriftelijke bewijsstukken die moesten aantonen dat een kind alsnog slaagde voor de taalproef. Het ging hier om taalproeven die niet of laattijdig door de CLB s werden geregistreerd. Daarnaast zitten in deze aantallen ook dubbels t.o.v. de vorige paragrafen. Met name de laattijdig geregistreerde taalproeven zitten zowel in de cijfers van AgODi als in de paragrafen hiervoor. Bij de controles voor het schooljaar ontving AgODi dergelijke bewijsstukken voor 79 kinderen. Voor het schooljaar ontving AgODi voor 304 kinderen een geldig bewijs van slagen voor de taalproef. Voor het schooljaar kon er op deze manier voor 258 kinderen bewezen worden dat deze slaagden voor de taalproef. b) De taaltoets peilt of een kind het Nederlands voldoende beheerst om het gewoon lager onderwijs te kunnen aanvatten. We kunnen er dus van uitgaan dat kinderen die niet slagen voor de taalproef dit niveau niet behalen. c) Mijn administratie heeft geen informatie over het begeleidingstraject dat niet geslaagde leerlingen na de taalproef afleggen of de extra begeleiding die ze wel of niet krijgen. Ik ga er van uit dat het niet slagen voor de taalproef voor scholen een knipperlicht kan zijn. En ik heb er alle vertrouwen in dat scholen hier professioneel mee omgaan. In de onderstaande tabel vindt u een overzicht van de leerlingen die voor schooljaar deelnamen aan de taalproef en de plaats in het Vlaamse onderwijs waar ze in de schooljaren , en konden teruggevonden worden:

5 Taalproef Administratieve groep Geslaagd Kleuterklas 17 1ste leerjaar de leerjaar de leerjaar de leerjaar de leerjaar 1 1 6de leerjaar 1 BLO Lager onderwijs type BLO Lager onderwijs type 3 1 BLO Lager onderwijs type BLO Lager onderwijs type Niet geslaaagd Kleuterklas ste leerjaar de leerjaar de leerjaar 4 BLO Lager onderwijs type BLO Lager onderwijs type 2 1 BLO Lager onderwijs type 7 1 BLO Lager onderwijs type d) Zoals ik in het Vlaams Parlement aangekondigd heb, zullen we onderzoeken of er ter vervanging van de taalproef een ander sluitstuk voor het beleid rond kleuterparticipatie gevonden kan worden. Mijn administratie is op dit moment nog bezig met een grondige evaluatie van de taalproef. Hiervoor zal een evaluatie uitgevoerd worden waarbij de gebruikers van de taalproef actief zullen betrokken worden. In afwachting daarvan blijft de taalproef behouden. a) Om ouders met een kleuter te sensibiliseren worden jaarlijks volgende acties herhaald: Het Starterspakket: naar de kleuterklas wordt verdeeld door scholen bij de inschrijvingen van nieuwe kleuters. Kleuters die nergens terug te vinden zijn op de inschrijvingslijsten krijgen een pakket via de inloopteams van Kind en Gezin. De communicatiecampagne Kijk wat ik al kan richt zich naar ouders met een kind in de derde kleuterklas. Ouders van een kind dat nergens terug te vinden is in de inschrijvingslijsten krijgen thuis een folder en brief met info over de verplichte aanwezigheid in de kleuterklas en de taalproef. Sociale organisaties (OCMW, CAW, verenigingen, asielcentra, Romawerkers ) kregen een infomap van Kijk wat ik al kan met affiches, folders, een rekenschema (is een kleuter voldoende aanwezig geweest?) en gesprekstips (hoe motiveer je ouders voor de kleuterklas?). Het budget voor de communicatieacties specifiek naar de niet-ingeschreven kleuters is euro. In juli 2010 werd tussen het Agentschap voor Onderwijsdiensten (AgODi) en Kind en Gezin een engagementsverklaring afgesloten in het kader van de verhoging van de participatie aan het kleuteronderwijs. In deze engagementsverklaring werd de samenwerking en de gegevensuitwisseling tussen beide agentschappen vastgelegd. De acties van beide agentschappen zijn gericht op kleuters die niet in een school zijn ingeschreven

6 De beleidskredieten van Kind en Gezin werden hiervoor met euro verhoogd. Ook de lokale overlegplatforms (LOP s) voeren acties om de kleuterparticipatie verder te verhogen. De lokale overlegplatforms zijn bij uitstek het forum om met alle betrokkenen rond de tafel gelijke kansen in het onderwijs te borgen, dus ook inzake kleuterparticipatie. Naast directies zijn ook kansarmen, allochtonenorganisaties, CLB s... bij de LOP's betrokken. De acties die LOP's rond kleuterparticipatie opzetten zijn vaak zeer vergaand. Het gaat daarbij om:... sensibilisering van scholen en ouders; gegevensverzameling over inschrijvingen en aanwezigheden; ontwikkeling van materiaal waarmee in de school aan de slag gegaan kan worden; afspraken met Kind en Gezin; afspraken met schoolopbouwwerk; Hiervoor werden geen extra middelen voor uitgetrokken. In mijn beleid houd ik ook rekening met de financiële drempels die sommige ouders ervaren om in te stappen. Scholen die gesubsidieerd of gefinancierd worden door de Vlaamse overheid mogen geen inschrijvingsgeld vragen aan ouders. Toch kunnen de beperkte kosten die betaald moeten worden voor extra s zoals uitstapjes voor sommige ouders nog doorwegen en een drempel zijn om hun kind naar school te sturen. Hiervoor bestendig ik de twee maatregelen die ervoor moeten zorgen dat het kleuteronderwijs ook voor deze ouders betaalbaar blijft: de maximumfactuur enerzijds en de schooltoelage (gekoppeld aan aanwezigheid in het kleuteronderwijs) anderzijds. Als compensatie voor de maximumfactuur, werd het globale werkingsbudget van het gefinancierd en gesubsidieerd basisonderwijs vanaf 2007 verhoogd met 29,504 miljoen euro. De verdeling van deze middelen gebeurt pro rata van het aantal regelmatige leerlingen. Cijfergegevens omtrent de toegekende schooltoelagen kan u jaarlijks terugvinden op de website Voor schooljaar werden er schooltoelagen toegekend aan ouders van leerlingen in het kleuteronderwijs. Het totaal uitgekeerde bedrag was ,84 euro ofwel 85,12 euro per leerling. b) De toename van het absolute aantal niet-teruggevonden kleuters is te wijten aan de toename van het totaal aantal kleuters in het Vlaamse Gewest. Het percentage niet-teruggevonden kleuters blijft immers stabiel. c) Mijn administratie en Kind en Gezin exploreren bijkomende pistes van samenwerking in het kader van het pas gestemde decreet houdende de organisatie van preventieve gezinsondersteuning.