lesbrief voor klas 3 havo/vwo lesbrief voor klas 3 vmbo kgt Naam

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "lesbrief voor klas 3 havo/vwo lesbrief voor klas 3 vmbo kgt Naam"

Transcriptie

1 lesbrief voor voor klas klas 33 havo/vwo vmbo kgt Naam

2 De bedoeling Dit lespakket bestaat uit materiaal voor drie lessen. In de eerste les denk je vooral na over wat seksuele diversiteit is en wat mensen ervan vinden. In de tweede les komt een gastdocent vertellen over eigen ervaringen op de middelbare school. De derde les is bedoeld voor een terugblik op wat je geleerd hebt en hoe je het kunt verwerken. In de praktijk kunnen les 2 en 3 gecombineerd worden in één les. Leerdoelen Je kunt de begrippen heteroseksualiteit, homoseksualiteit, biseksualiteit en transgender correct gebruiken Je kunt duidelijk maken dat seksualiteit veel te maken heeft met wie je bent en hoe je je voelt Je kunt uitleggen waardoor het voor iemand soms moeilijk is iemand anders te vertellen over zijn of haar homoseksualiteit Je kunt vertellen wat je van een ontmoeting met een homo of een lesbienne hebt geleerd Colofon GRIP Zwolle (2018), in samenwerking met LCC+ Eindredactie: Lucy Doorn-Groenveld en Huib van Leeuwen Tot stand gekomen met medewerking van Hans Koster en Anton Untiedt Ontwerp en lay-out: Joyce Overweg (kaleidonaut.com) Informatie: info@grip-g4.nl en Hiernaast zie je een poster over Paarse vrijdag. Er wordt aandacht gevraagd voor een aantal vormen van seksuele geaardheid. Wat betekenen de letters LHBT? Lesbrief voor klas 3 vmbo kgt PAARSE VRIJDAG Homo in de klas 2 1 Homo in de klas

3 diversiteit Bij verliefdheid gaat het over gevoel en emotie. Een ander geeft jou een heel speciaal gevoel. Wat doet dat met je? Wat voel je voor hem of haar? Je vindt het misschien heel normaal dat een jongen verliefd wordt op een meisje en andersom. Weet je dat dat niet voor iedereen gewoon is? Er zijn veel verschillen in seksuele voorkeuren van mensen. We noemen dat seksuele diversiteit. jongens en meiden Als je in de puberteit komt gaat seksualiteit ook een rol spelen. Dat betekent dat mensen zich lichamelijk tot een ander aangetrokken voelen. Ze krijgen de neiging om elkaar aan te raken, te knuffelen en te vrijen. Je krijgt vlinders in je buik. Je gaat dus echt lichamelijk reageren op de ander. Bij seksualiteit hebben we het over de zichtbare en ook minder zichtbare verschillen tussen mannen en vrouwen. Een aantal verschillen zie je aan de buitenkant van het lichaam. Je ziet al meteen bij de geboorte van een baby of het een jongetje of een meisje is. Er zijn ook andere eigenschappen, die meer mannelijk of juist meer vrouwelijk worden gevonden. Dan wordt het al een beetje ingewikkelder. Is het bijvoorbeeld typisch iets voor jongens om stoer te zijn? Vind je dat vooral meisjes graag voor een ander willen zorgen? Er bestaat heteroseksualiteit: een man wordt verliefd op een vrouw, en andersom. Er is ook homoseksualiteit: een man wordt verliefd op een man. Als een vrouw verliefd wordt op een vrouw noem je haar een lesbienne. En je hebt ook mannen of vrouwen die tot over hun oren verliefd kunnen zijn op een vrouw, maar die een tijdje later helemaal verliefd kunnen worden op een man; dan heb je het over biseksualiteit. Het komt ook voor dat iemand zich niet thuis voelt in het eigen lichaam. Een meisje ziet eruit als een vrouw, maar voelt zich daar doodongelukkig bij. Of een jongen voelt zich helemaal niet thuis in het mannenlichaam waarin hij geboren is. We hebben het dan over transgender-vragen. Je kunt je voorstellen, dat iemand in zo n situatie met grote vragen over zichzelf rondloopt. begrippenkennis Hieronder staan een paar zinnen, waarin steeds een woord is weggelaten. Kies zelf wat daar moet staan: homoseksueel, heteroseksueel, biseksueel, lesbisch of transgender. A. Ik zie dat meisje opvallend vaak flirten met jongens; ze zal wel zijn. Verschillen tussen jongens en meisjes zitten ook in de manier van reageren en hoe ze zich gedragen. Vul hieronder in of het gedrag vooral bij jongens hoort, of vooral bij meisjes, of bij allebei. jongens meisjes allebei A. Veel met elkaar kletsen hoort typisch bij. B. Veel met sport bezig zijn hoort typisch bij. C. Veel aandacht besteden aan hoe je eruit ziet hoort typisch bij. D. Serieus werken voor school hoort typisch bij. E. Belangrijk vinden wat je aantrekt hoort typisch bij. B. Een jongen bij mij in de klas gedraagt zich vaak een beetje als een meisje; zou hij soms zijn? C. Dat meisje trekt alleen maar op met haar vriendinnen; dat betekent natuurlijk niet dat ze dan wel zal zijn. D. Ik hoorde van iemand die eerst verkering had met een jongen, maar nu met een meisje uitgaat. Het lijkt wel of hij is. E. Wanneer een meisje verliefd wordt op een meisje, kan dat betekenen dat ze is. F. Die jongen vertelde dat hij zich eigenlijk meer een meisje voelt; misschien is hij dus wel. Homo in de klas 2 3 Homo in de klas

4 meningen peilen Hieronder staan een paar stellingen. Volg de instructies van de docent en vul de (digitale) enquête in. eens oneens 1. Ik ken iemand in mijn omgeving die homo of lesbienne is 2. Ik ken iemand van TV of uit een film die homo of lesbienne is 3. Je kunt aan iemand zien dat hij homo is 4. Je kunt aan iemand zien of zij lesbienne is 5. Een jongen die met poppen speelt wordt later homo 6. Op onze school zitten ook homo s / lesbiennes 7. Op onze school werken ook homo s / lesbiennes 8. Ik vind het geen probleem als homo als scheldwoord gebruikt wordt 9. Ik praat liever niet met een homo of een lesbienne 10. Ik vind het niet prettig als ik twee homo s of lesbiennes samen zie zoenen 11. Ik heb er niets op tegen als iemand homo of lesbienne is 12. Ik snap niet dat een jongen zich eigenlijk een meisje voelt Veel gestelde vragen, met antwoorden Homoseksualiteit komt misschien wel vaker voor dan je denkt. Volgens onderzoek van het CBS (Centraal Bureau voor de Statistiek) is 5% van de mensen homo of lesbienne. Gemiddeld is dus 1 op elke 20 mensen homo. Maar waar gaat het nu eigenlijk over? Een paar veel gestelde vragen en antwoorden. Wat is travestie? Een travestiet is een man die het prettig vindt om zich te kleden als een vrouw. Dat komt bij homo's en bij hetero's voor. Je kunt dit vaak duidelijk zien: De man heeft zich dan overdreven opgemaakt, loopt op heel hoge hakken of draagt een forse (nagemaakte) boezem. Het omgekeerde (dat een vrouw zich als man kleedt) komt ook voor, maar dat is veel minder opvallend. Travestie is dus een uiterlijk verschijnsel. Het heeft niet per se iets met seksuele gevoelens te maken. Wat is transgender? Bij transgender-vragen gaat het om mensen die heel sterk het gevoel hebben dat ze in het verkeerde lichaam geboren zijn. Ze worden ook wel transgender genoemd. Zo kan iemand die er helemaal uitziet als een man, zich absoluut vrouw voelen. En een persoon die geboren is als vrouw, met een lichaam dat er ook helemaal zo uitziet, kan zich juist man voelen. Dat kan een behoorlijk probleem gaan worden in de manier waarop je wilt leven. Door middel van hormoonbehandelingen en operaties kunnen ze lichamelijk van geslacht veranderen. Niet iedere transgender heeft die behoefte. Sommigen laten het van de dag afhangen of ze zich meer mannelijk of meer vrouwelijk kleden. Ook dit heeft op zich geen direct verband met homoseksuele of heteroseksuele gevoelens. Wat is een coming out? Wanneer iemand bij zichzelf homoseksuele gevoelens ontdekt, zal hij of zij dat eerst een tijd voor zichzelf houden. Op een zeker moment kom je zover, dat je het aan anderen wilt vertellen. Je wilt dan graag met anderen omgaan op een manier die daarbij past. Dat noemen we dan een 'coming out', dat is een verkorte uitdrukking is van 'coming out of the closet' (uit de kast komen). Het gebeurt vaak in verschillende stappen. Eerst binnen het gezin waarin je opgroeit. Dan de verdere familie, of juist eerst je vrienden of ook collega s op het werk. Je kunt dus in de ene kring wel uit de kast zijn, maar in een andere kring (nog) niet. Soms kiest iemand er een apart moment voor uit, in andere gevallen vertel je het als het toevallig zo uitkomt. Wat is homoseksualiteit? Homoseksualiteit betekent dat iemand zich aangetrokken voelt tot mensen van hetzelfde geslacht. Mensen die zich uitsluitend aangetrokken voelen tot mensen van het andere geslacht, worden heteroseksueel genoemd. Hoe iemand zichzelf noemt, is heel persoonlijk. Homoseksuele mensen worden in het algemeen aangeduid als homo's. Een vrouwelijke homo wordt ook wel lesbienne genoemd (soms afgekort tot lesbo). Kun je aan iemand zien dat hij/zij homo is? Er zijn in het gedrag soms dingen die worden aangegeven als typisch gedrag van homo's. Zo n houding heeft er vaak mee te maken hoe iemand zich diep van binnen voelt. Dat is niet iets om grapjes over te maken of de spot mee te drijven. Soms wordt dat typische gedrag expres overdreven, bijvoorbeeld door typetjes op TV. Veel homo's ervaren dat als een karikatuur, waar ze zich absoluut niet in herkennen. Het is niet mogelijk om algemeen geldende uiterlijke kenmerken te geven van homo's waardoor ze herkenbaar zijn. Is homoseksualiteit te genezen? Als je die vraag zo stelt, lijkt het alsof het bij homoseksualiteit gaat om een ziekte Of dat het een afwijking is waarvan je de oorzaak kunt aanwijzen. Daar zijn de geleerden het absoluut niet over eens. Een iets andere vraag zou kunnen zijn: is homoseksualiteit zoiets als aangeleerd gedrag? Ook dat is een opvatting waar de meningen over verdeeld zijn. Er zijn aanwijzingen dat bij homo's de hersenen zich wat anders hebben ontwikkeld. Dat zou hun seksuele gerichtheid verklaren. Absoluut zeker is dat niet. Bovendien geeft dat weinig houvast om te denken dat er iets te veranderen valt. Wat iemand diep van binnen voelt, is niet zomaar te veranderen. Komt discriminatie en pesten van homo s vaak voor? Dat gebeurt helaas maar al te vaak. Soms opzettelijk, door een homo buiten de groep te sluiten. Je kunt hem/haar het gevoel te geven dat hij/zij er niet bij hoort. Soms gebeurt het als gevolg van onwetendheid of uit een gevoel van onmacht. Hoe ga je op een goede manier om met iemand die op een heel belangrijk punt anders in elkaar zit? Soms is het een kwestie van niet goed nadenken. Hoe vaak hoor je het woord 'homo' niet langskomen als scheldwoord? Homo's zijn ook onderwerp van allerlei (flauwe) grapjes. Homo in de klas 4 5 Homo in de klas

5 meningen Seksualiteit is een gevoelig onderwerp. Het gaat tenslotte over iets heel intiems. Het gaat over je lichaam en wat je daarmee doet. En ook, hoe je jezelf (letterlijk) blootgeeft aan een ander. Dat is spannend, dat maakt je kwetsbaar en het roept emoties op. Veel mensen vinden het normaal wanneer een jongen en een meisje verliefd zijn op elkaar. Je ziet ze in het openbaar een beetje knuffelen met elkaar. Dat is misschien niet altijd heel netjes. Maar er zal niet vaak iemand boos of kritisch over zijn. Wanneer twee homo s hand in hand over straat lopen, moeten ze rekening houden met negatieve opmerkingen van anderen. Soms krijgen ze hardere reacties. En zelfs geweld tegen LHBT-ers komt voor. Er is veel onbegrip rond homoseksualiteit. Dat komt misschien wel doordat je in de media hoort van overdreven gedrag. Dat wordt dan direct in verband gebracht met homoseksualiteit. Er is in veel steden jaarlijks een optocht waarmee aandacht gevraagd wordt voor seksuele diversiteit. Dat is op zich prima, maar die gelegenheid wordt soms ook aangegrepen door mensen die eens flink gek doen. Dat gebeurt ook wel bij de jaarlijkse Canal-pride in Amsterdam. Daardoor kan gemakkelijk het beeld ontstaan dat homo s mensen zijn die voornamelijk aan seks denken en dan nog liefst in bizarre vormen. Daarmee wordt aan veel LHBT-ers onrecht gedaan. Dat maakt het extra moeilijk om uit de kast te komen. in actie voor homo s Kornelis en zijn ouders (het filmpje over Kornelis is te vinden via Lees eerst de volgende vragen door. Bekijk dan het filmpje over Kornelis en probeer de antwoorden te ontdekken. Hoe kun je aan Kornelis merken dat hij homo is? A. Hij ziet eruit als een homo. B. Ik merkte niks bijzonders aan hem. C. Je hoort het aan zijn manier van praten. D. Je gaat het in de loop van het filmpje steeds duidelijker zien. E. Je ziet het aan zijn manier van lopen. Welke adviezen krijgt Kornelis van zijn ouders? A. Lees erover in de Bijbel, misschien vind je daar een goede raad. B. Zoek een leuk meisje, misschien gaat het dan wel over. C. Ga eens met de dominee praten, die kan je misschien helpen. D. Blijf wie je bent, we houden heus wel van je. Kornelis zegt op een bepaald moment dat hij s nachts wakker lag en dan bedacht hij: Ik mag niet zijn wie ik ben. Wat bedoelt hij daar volgens jou mee? Bekijk de foto uit de Metro van dinsdag 4 april 2017 en probeer erachter te komen wat er toen in het nieuws was. Wat was er aan de hand op 4 april 2017? A. Op deze dag werd in de Tweede Kamer de wet voor het homohuwelijk behandeld. B. Er was die dag een landelijke actie om hand in hand te lopen, om LHBT-ers te steunen. SAMEN OP HET BINNENHOF C. Het was de dag na de verkiezingen; deze mensen horen bij dezelfde politieke partij. Homo in de klas 6 7 Homo in de klas

6 voorbereiding op de gastles Homoseksualiteit komt geregeld voor; misschien wel vaker dan je denkt. Er is uitgezocht dat ongeveer 5% van de mensen homoseksueel is aangelegd. Die geaardheid hoort heel erg bij wie je bent. Dat maakt het dus ook heel erg persoonlijk. Het gaat echt over jou, over wie je bent. In een klas van ongeveer 25 leerlingen zal gemiddeld één homo of lesbienne zitten. In jouw klas kan dus ook best iemand zitten die eraan denkt of hij of zij misschien niet heteroseksueel is, maar anders. Welke vraag wil je stellen aan de gastdocent? Let op je woorden; zorg ervoor dat je het echt ook met die woorden zou willen vragen! A. Je kunt een vraag stellen over hoe het gevoeld zal hebben, toen hij of zij de eigen homoseksualiteit ontdekte. Wat zou een LHBT-er van deze les vinden? B. Je kunt ook iets vragen over hoe klasgenoten reageerden toen hij of zij over homoseksualiteit vertelde. Wat zou jij kunnen betekenen voor een klasgenoot die met vragen over homoseksualiteit zit? voorbereiding Het is vast geen uitzondering wanneer ook in jouw klas grappen gemaakt worden over homo s. Of dat het woord homo als scheldwoord gebruikt wordt. Of dat serieus of grappig bedoeld is, dat maakt eigenlijk geen verschil. Je kunt je voorstellen, dat het voor iemand die van zichzelf denkt dat-ie weleens homo zou kunnen zijn niet gemakkelijk is om daar met anderen over te praten. Je weet immers maar nooit hoe ze zullen reageren. Je weet immers maar nooit of je er nog wel bij mag horen. Je weet eigenlijk niet of je er wel mag zijn. De volgende les komt er een gastdocent. Het is iemand die precies dát heeft meegemaakt in zijn of haar middelbare schooltijd. Daar gaat die gastles over. Hoe dat voelde. Hoe klasgenoten reageerden. Of zij of hij zich nog wel veilig voelde. C. En ten slotte kun je iets vragen over de veiligheid en hoe hij of zij geaccepteerd werd door klasgenoten. de gastles Houd je vragen bij de hand! Maak aantekeningen over dingen die je opvallen. (Dat kan op bladzijde 16) Schrijf op wat er gezegd wordt op vragen die door jou of klasgenoten gesteld worden. Homo in de klas 8 9 Homo in de klas

7 een eerste terugblik Geef een terugblik op jouw ervaringen tijdens de gastles. Gebruik daarbij de volgende aandachtspunten/vragen. Denk aan wat er werd verteld door de gastdocent(e). En denk terug aan hoe daar vanuit de klas op werd gereageerd. A. Wat klopte er met wat je vooraf al had bedacht over de gastdocent? C. Welke invloed kan de coming out hebben op het geloof van een jonge christen? D. Wat heb je gehoord over de invloed die het christelijke geloof had in het leven van deze gastdocent? B. Wat was er voor jou verrassend, of nieuw, of misschien wel erg onverwacht aan de ontmoeting met een homo of lesbienne? C. Heb je tijdens de gastles iets gehoord waar je eigenlijk wel van geschrokken bent omdat je dat absoluut niet verwacht had? wat heb jij ervan geleerd? De gastdocent(e) heeft verteld over de tijd op de middelbare school (en daarna), de ervaringen van het uit de kast komen en hoe het nu met haar of hem gaat. A. Hoe veilig is het bij jou op school voor LHBT-ers? je mening veranderd? Je hebt in de eerste les allerlei dingen geleerd over seksualiteit en ook over homoseksualiteit. Daarna heb je een gastles gevolgd. Een LHBT-er vertelde over zijn of haar tijd op de middelbare school. Misschien heb je niet veel nieuws gehoord. Maar misschien was er voor jou wel veel om over na te denken. Daardoor kan je beeld van homoseksualiteit veranderd zijn. Geef opnieuw antwoord op de stellingen: eens of oneens? eens oneens 1. Ik ken iemand in mijn omgeving die homo of lesbienne is 2. Ik ken iemand van TV of uit een film die homo of lesbienne is 3. Je kunt aan iemand zien dat hij homo is 4. Je kunt aan iemand zien of zij lesbienne is 5. Een jongen die met poppen speelt wordt later homo 6. Op onze school zitten ook homo s / lesbiennes 7. Op onze school werken ook homo s / lesbiennes 8. Ik vind het geen probleem als homo als scheldwoord gebruikt wordt 9. Ik praat liever niet met een homo of een lesbienne 10. Ik vind het niet prettig als ik twee homo s of lesbiennes samen zie zoenen 11. Ik heb er niets op tegen als iemand homo of lesbienne is 12. Ik snap niet dat een jongen zich eigenlijk een meisje voelt B. Wat kan er met vriendschappen gebeuren wanneer iemand uit de kast komt? Vergelijk wat je nu ingevuld hebt met wat je tijdens de eerste les hebt ingevuld op bladzijde 4. Vul in het schema hieronder in welke antwoorden je in les 1 gegeven hebt en wat je nu hebt ingevuld les 1 les 3 Homo in de klas Homo in de klas

8 A. Bij welke vragen heb je beide keren hetzelfde antwoord gegeven? Hoe komt het dat de hele school erachter kwam dat deze jongen homo is? B. Bij welke vragen heb je verschillende antwoorden gegeven? A. Hij zette het zelf op Instagram B. Hij vertelde het aan z n beste vriend en die vertelde het door C. De mentor heeft de klas erover verteld C. Zoek een vraag uit waarbij je nu een ander antwoord gegeven hebt. Probeer aan een klasgenoot uit te leggen hoe het komt dat je bij die vraag nu een ander antwoord hebt gegeven. Heeft dat te maken met wat de gastdocent verteld heeft? Komt het doordat je meer serieus over homoseksualiteit bent gaan nadenken? en nu verder Er zijn LHBT-ers die, net als onze gastdocent, wel willen praten over wat ze in hun schooltijd hebben meegemaakt. We hebben wat stukjes uit kranten een beetje bewerkt; je leest ze hieronder. Nu mijn ouders er meer van weten, geloof ik dat ze mijn weg beter kunnen begrijpen Vroeger heette hij anders, want toen was hij nog een meisje. Toen ik vier was, wist ik dat ik een jongen wilde zijn. Op mijn vijftiende trok ik definitief de conclusie: ik ben geen vrouw. Maar op mijn zestiende formuleerde ik het positief: ik ben een man. Hij heeft een jongenskapsel en op zijn kin groeien vlashaartjes. Dat laatste is het resultaat van de testosteron-injecties die hij sinds drie maanden krijgt. Een borstverwijdering zal volgen. Over een geslachtsoperatie denkt hij na. Op school kreeg hij alle steun. De leraren en leerlingen gebruikten al snel zijn nieuwe naam, en van nare reacties was nauwelijks sprake. Zijn ouders hadden het er wel moeilijk mee. Dat komt deels door het geloof, maar ook door gebrek aan kennis. Nu ze er meer van weten, geloof ik dat ze mijn weg beter kunnen begrijpen. Mijn ouders hebben in het plaatselijke kerkblad een bericht geplaatst dat ik transgender ben. Daar zijn positieve reacties op gekomen. Hij heeft de kerk de rug toegekeerd. Niet zozeer vanwege zijn transseksualiteit, maar omdat hij niet gelooft dat het christendom beter is dan andere godsdiensten. Uit de krant geknipt Twee interviews met oud-leerlingen, in dagblad Trouw van 28 januari 2017 Waardoor heeft deze transgender jongere het geloof vaarwel gezegd? God heeft me echt niet op de wereld gezet om me daarna naar de hel te sturen Hij zat in de vierde van de havo toen hij het, na een depressieve periode, aan zijn moeder vertelde. Ik dacht: ik zeg het in de auto. Dan kan ze niet boos worden, want ze moet op de weg letten. Ze vond het moeilijk te accepteren dat ik homo was, maar steunde me wel. Ze vertelde het door aan mijn vader en broer en zussen. En zei: houd het op school maar stil. Dat deed hij, maar hij zette zijn coming-out wel op zijn Instagram-pagina. Een dag later wist de hele school het. Religieuze problemen heeft hij niet. God heeft me echt niet op de wereld gezet om me daarna naar de hel te sturen. Hij geeft iedereen een kans. Die oudtestamentische teksten kun je, volgens een godsdienstleraar bij mij op school, in deze tijd niet meer letterlijk toepassen. Wat hij wil worden? Acteur, zanger of iets in de mode. A. Doordat hij nare reacties kreeg op wat er over zijn situatie in het kerkblad stond B. Omdat hij niet gelooft dat het christendom beter is dan andere godsdiensten C. Omdat hij niet kan geloven dat er een god is die dit soort problemen laat bestaan Homo in de klas Homo in de klas

9 Uit de krant geknipt Een interview met een rector en een schoolleider, in dagblad Trouw van 28 januari 2017 Een veilige school voor roze christenen De rector van de christelijke school vertelt dat in de schoolachterban wisselend wordt gedacht over de acceptatie van homoseksualiteit, maar waar geen meningsverschil over bestaat: iedere leerling moet zich veilig voelen. Dat is hier ontzettend belangrijk. Het helpt dat een van zijn schoolleiders er geen geheim van maakt dat hij homoseksueel is. Zo fungeert hij vaak nog als rolmodel: Mentoren vragen aan mij: wat denk je van die en die, hij is zo somber. Leraren gaan ook zelf het gesprek met de leerlingen aan als ze vermoeden dat hij in de knoop zit met bijvoorbeeld z n geaardheid. Om de veiligheid nog te vergroten doet de school enthousiast mee aan de verplichte voorlichting over homoseksualiteit. Christelijke homo s komen in de klas om hun levensverhaal te vertellen. Het gaat daarbij om de kennismaking met een mens die homo is. Op dat moment veel interessanter dan wat de Bijbel over homo s zou zeggen. Overigens geloof ik zelf niet in anti-homoteksten. Het verhaal van Sodom en Gomorra veroordeelt een groepsverkrachting, niet de liefde tussen twee mannen. Waarom vindt de rector het belangrijk dat er aandacht besteed wordt aan seksuele diversiteit? A. Omdat een andere schoolleider zelf homoseksueel is B. Omdat hij vindt dat de Bijbel er niet heel duidelijk over is C. Omdat hij wil dat elke leerling zich op school thuis kan voelen verder nadenken geen gemakkelijk onderwerp Jullie zitten op een school waar veel aandacht is voor het geloof in God en wat dat betekent voor je leven. Seksualiteit gaat over wie je bent. En het christelijke geloof gaat over wie je bent voor God. Er zijn best ingewikkelde vragen, als je daar over nadenkt. Daar zijn geen snelle en gemakkelijke antwoorden op te geven. Er zijn wel een paar uitgangspunten, handvatten en dingen om over na te denken. Hoe gebruik je de Bijbel in je leven, bij allerlei vragen? Dus niet alleen over (homo)seksu aliteit, maar ook over hoe jij je gedraagt, wat je van God verwacht, hoe je als christen wilt leven, enzovoorts. Hoe kun je achter Gods bedoeling in je leven komen? Uit allerlei geschiedenissen die in de Bijbel beschreven worden, wordt duidelijk dat je daar vaak niet achter kunt komen. Je vindt er geen kant en klare oplossingen voor concrete vragen. Wel wordt duidelijk dat God zorgt voor mensen, uit liefde en in genade. Wat kun je voor een ander betekenen? Is het vooral belangrijk dat je een duidelijk standpunt hebt, zodat zij of hij weet wat je ervan vindt? Helpt het wanneer je het samen over vragen hebt, zonder dat je duidelijke antwoorden weet te formuleren? praat er met iemand over! Je hebt nagedacht over seksuele diversiteit en wat dat betekent voor de persoonlijke ontwikkeling van mensen. Misschien ben je daardoor ook wel over jezelf gaan nadenken. Misschien ben je bevestigd in wat je al dacht. Als je het hierover wilt hebben met iemand binnen school, dan is je mentor hiervoor misschien een goede persoon. Maar voel je niet verplicht om het erover te hebben. Het is altijd jouw keus om iemand in vertrouwen te nemen. Stap op iemand af of vraag eerst even of je eens kan komen praten. Denk ook aan de vertrouwenspersoon of een counselor. Natuurlijk kun je ook iemand zoeken buiten de school, binnen je familie, uit je vriendenkring of in je kerk. Op vind je ook meer informatie. Homo in de klas Homo in de klas

10 Notities Homo in de klas Homo in de klas

11

lesbrief voor klas 3 havo/vwo Naam

lesbrief voor klas 3 havo/vwo Naam lesbrief voor klas 3 havo/vwo Naam De bedoeling Dit lespakket bestaat uit materiaal voor drie lessen. In de eerste les denk je vooral na over wat seksuele diversiteit is en wat mensen ervan vinden. In

Nadere informatie

Werkblad Seksuele Diversiteit. KaartjesspeL voorkant

Werkblad Seksuele Diversiteit. KaartjesspeL voorkant KaartjesspeL voorkant Kaartjesspel achterkant Wat betekent LHBT? Ben je in de war als je bi bent? Hoe word je homo? Wat is coming out? Op welke leeftijd ontdek je dat je homo of lesbisch bent? Op welke

Nadere informatie

Lesmethode Seksualiteit en Weerbaarheid. Module 1 What s Love

Lesmethode Seksualiteit en Weerbaarheid. Module 1 What s Love Lesmethode Seksualiteit en Weerbaarheid Module 1 What s Love 3.1 Seksualiteit en mijn brein Schrijf op: Genesis 1: 21-24. LES 3 Schrijf in eigen woorden op waarom de werking van plakband lijkt op seksualiteit:

Nadere informatie

Veelgestelde vragen over homoseksualiteit

Veelgestelde vragen over homoseksualiteit Veelgestelde vragen over homoseksualiteit WAT BETEKENT LHBT? LHBT betekent lesbisch, homo, bi of transgender. Een meisje dat meestal op meisjes valt, noemen we lesbisch. Een jongen die meestal op jongens

Nadere informatie

Hoeveel weet jij over seksuele diversiteit?

Hoeveel weet jij over seksuele diversiteit? Hoeveel weet jij over seksuele diversiteit? Heteroseksualiteit, homoseksualiteit, aseksualiteit, hermafrodiet: wat weet jij van deze groepen mensen? En klopt alles wat jij denkt over die groepen? In deze

Nadere informatie

Seksuele diversiteit

Seksuele diversiteit Deel 3 Leerlingenmateriaal Seksuele diversiteit Leerlingenmateriaal: Kaartjes met vragen over seksueleen genderdiversiteit Informatieblad voor leerlingen: veelgestelde vragen van jongeren over homoseksualiteit

Nadere informatie

Ik ben verliefd. Benodigheden. Lesdoelen. Begrippen

Ik ben verliefd. Benodigheden. Lesdoelen. Begrippen Kriebels in je buik Ik ben verliefd 1 Ik ben verliefd Groep 4 50 min Begrippen Verliefd, lief, leuk, gevoelens, verkering, vriendschap, diversiteit, homoseksualiteit, homoseksueel, lesbisch, seksuele diversiteit

Nadere informatie

Inhoud. Mijn leven. de liefde en ik

Inhoud. Mijn leven. de liefde en ik Inhoud Inleiding...3 Hoofdstuk 1 Gevoelens... 4 Hoofdstuk 2 Ontmoeten... 6 Hoofdstuk 3 Verliefd... 8 Hoofdstuk 4 Date... 10 Hoofdstuk 5 Verkering... 12 Hoofdstuk 6 Intimiteit... 14 Hoofdstuk 7 Seks...

Nadere informatie

GOED VRIENDJE? FOUT VRIENDJE?

GOED VRIENDJE? FOUT VRIENDJE? Hulp Heb je vragen? Bel dan naar Veilig Thuis, tel.: 0800 2000 Internet Wil je meer lezen? Kijk op www.jipdenhaag.nl En test jezelf op www.loverboytest.nl Dit is een uitgave van JIP Den Haag en Middin.

Nadere informatie

Scheldwoorden inventariseren, werkvorm, filmpje en gesprek en uitbeelden, filmpje en gesprek en werkvorm, stellingen, handvaardigheidswerk

Scheldwoorden inventariseren, werkvorm, filmpje en gesprek en uitbeelden, filmpje en gesprek en werkvorm, stellingen, handvaardigheidswerk Verliefd, en dan... Leeftijd: 12-16 Soort bijeenkomst: club, catechese Soort werkvorm: heel programma Thema: Liefde, Seksualiteit Tijdsduur: 1 uur 40 min. Scheldwoorden inventariseren, werkvorm, filmpje

Nadere informatie

Les 1. Wensen & Grenzen. Praten over seks... Hoe en hoezo?

Les 1. Wensen & Grenzen. Praten over seks... Hoe en hoezo? Les 1 Wensen & Grenzen Praten over seks... Hoe en hoezo? In deze eerste les wordt het thema 'Seksueel gedrag' geïntroduceerd. Het is aan jou als mentor / docent om te bepalen of de sfeer in de groep veilig

Nadere informatie

Waar gaan we het over hebben?

Waar gaan we het over hebben? Waar gaan we het over hebben? Onderwerp: Vandaag gaan we het hebben over homoseksualiteit en biseksualiteit. Homoseksualiteit heeft te maken met mensen die zich seksueel aangetrokken voelen tot iemand

Nadere informatie

Theorieboek. leeftijd, dezelfde hobby, of ze houden van hetzelfde. Een vriend heeft iets voor je over,

Theorieboek. leeftijd, dezelfde hobby, of ze houden van hetzelfde. Een vriend heeft iets voor je over, 3F Wat is vriendschap? 1 Iedereen heeft vrienden, iedereen vindt het hebben van vrienden van groot belang. Maar als we proberen uit te leggen wat vriendschap precies is staan we al snel met de mond vol

Nadere informatie

VOORTGEZET ONDERWIJS FIJN IN JE EIGEN LIJF

VOORTGEZET ONDERWIJS FIJN IN JE EIGEN LIJF VOORTGEZET ONDERWIJS FIJN IN JE EIGEN LIJF 1 Algemene informatie Beste docent, Voor u ligt de toolkit die RADAR voor u heeft ontworpen. Vanuit de resultaten van de Diverscity-meter is deze toolkit voor

Nadere informatie

Tekst lezen en een tekstschema invullen

Tekst lezen en een tekstschema invullen Tekst lezen en een tekstschema invullen 1. Kijk naar de tekst. Voorspel waar de tekst over gaat. 2. Lees de tekst. Kom je nog moeilijke woorden tegen in de tekst? Gebruik dan de woordhulp. Schrijf tijdens

Nadere informatie

Werkstuk Engels Enquete Seksualiteit onder jongeren

Werkstuk Engels Enquete Seksualiteit onder jongeren Werkstuk Engels Enquete Seksualiteit onder jon Werkstuk door een scholier 1213 woorden 22 februari 2005 7,2 71 keer beoordeeld Vak Engels Seksualiteit onder Jon Hey, voor Nederlands moeten wij een enquête

Nadere informatie

Kijken door een roze bril Gewoon homo zijn?

Kijken door een roze bril Gewoon homo zijn? Juul van Hoof Senior adviseur participatie en inclusie MOVISIE Symposium Roze Ouderenzorg Utrecht, 27 juni 2013 Kijken door een roze bril Gewoon homo zijn? 7/17/2013 Inhoud 1. Wat betekent LHBT? 2. Ontdekking

Nadere informatie

Reality Reeks Verwerkingsopdrachten. Mooi meisje Verliefd op een loverboy

Reality Reeks Verwerkingsopdrachten. Mooi meisje Verliefd op een loverboy Reality Reeks Verwerkingsopdrachten Mooi meisje Verliefd op een loverboy Lees blz. 3. Woont Laura in de stad of op het platteland? Hoe weet je dat? Lees blz. 5 en 7. Woont Laura s oma al lang op de boerderij?

Nadere informatie

3 Pesten is geen lolletje

3 Pesten is geen lolletje Na deze les kun je: het verschil tussen plagen en pesten noemen; jouw ervaringen met pesten vertellen; uitleggen hoe je pesten kunt stoppen; afspraken maken over pesten. 3 Pesten is geen lolletje Pesten

Nadere informatie

Jeugd. Geloof Levensovertuiging

Jeugd. Geloof Levensovertuiging Jeugd Geloof Levensovertuiging - Wat voor kind was u? - Was u wat ze noemen een echte jongen, echte meid? - Ging u liever met meisjes om of met jongens, of was u liever alleen? - Had u op een bepaald moment

Nadere informatie

TOOLKIT HOLEBI EN TRANSGENDER

TOOLKIT HOLEBI EN TRANSGENDER TOOLKIT HOLEBI EN TRANSGENDER ALS JE NIET OPEN KAN ZIJN OVER JE SEKSUELE ORIËNTATIE. Seksuele diversiteit mag dan wel officieel erkend zijn in onze maatschappij, hetero blijft toch in veel gevallen de

Nadere informatie

4 augustus Onderzoek: Pride Amsterdam en homo-acceptatie

4 augustus Onderzoek: Pride Amsterdam en homo-acceptatie 4 augustus 2017 Onderzoek: Pride Amsterdam en homo-acceptatie Over het EenVandaag Opiniepanel Het EenVandaag Opiniepanel bestaat uit ruim 50.000 mensen. Zij beantwoorden vragenlijsten op basis van een

Nadere informatie

WERKBLADEN Seksuele intimidatie

WERKBLADEN Seksuele intimidatie WERKBLADEN Seksuele intimidatie 1 Waarom dit boekje? 1.1 Zet een rondje om het goede antwoord. Seksuele intimidatie komt vaak voor. Ja Nee Seksuele intimidatie komt weinig voor. Ja Nee Mannen worden vaker

Nadere informatie

Zijn roze gezinnen welkom op uw school?

Zijn roze gezinnen welkom op uw school? Zijn roze gezinnen welkom op uw school? Met succes werken aan een diverse school! Tips voor basisscholen die open willen staan voor lesbische, homoseksuele, biseksuele en transseksuele ouders en hun kinderen

Nadere informatie

Lessen en leerdoelen Kriebels in je buik

Lessen en leerdoelen Kriebels in je buik Lessen en leerdoelen Kriebels in je buik Groep 1 Les 1: Wie ben ik De leerlingen kennen hun eigen lichaam De leerlingen krijgen inzicht in de overeenkomsten en verschillen in lichaamskenmerken De leerlingen

Nadere informatie

In de bijlage vind je de verhalen van Floris (16), Hiltje (13), Joshua (16) en Wietske (46). Ze komen uit het boekje Ik ben geliefd!

In de bijlage vind je de verhalen van Floris (16), Hiltje (13), Joshua (16) en Wietske (46). Ze komen uit het boekje Ik ben geliefd! Het kwaad Verdieping: Persoonlijke verhalen Leeftijd: 13-16 Thema: Tijdsduur: 20+ min. In de verdiepingsfase ga je met de jongeren in op hun persoonlijke verhalen Duur: 30 minuten Nodig: twee verhalen

Nadere informatie

VOORTGEZET ONDERWIJS HELP JIJ OF NIET?

VOORTGEZET ONDERWIJS HELP JIJ OF NIET? VOORTGEZET ONDERWIJS HELP JIJ OF NIET? 1 Algemene informatie Beste docent, Voor u ligt de toolkit die RADAR voor u heeft ontworpen. Vanuit de resultaten van de Diverscity-meter is deze toolkit voor u geselecteerd.

Nadere informatie

Waar gaan we het over hebben?

Waar gaan we het over hebben? Waar gaan we het over hebben? Onderwerp: De puberteit is naast de lichamelijke veranderingen ook de periode waarin je op een andere manier naar jezelf en de mensen om je heen gaat kijken. Dit komt omdat

Nadere informatie

VOORTGEZET ONDERWIJS MEER DAN HET VOOROORDEEL

VOORTGEZET ONDERWIJS MEER DAN HET VOOROORDEEL VOORTGEZET ONDERWIJS MEER DAN HET VOOROORDEEL 1 Algemene informatie Beste docent, Voor u ligt de toolkit die RADAR voor u heeft ontworpen. Vanuit de resultaten van de Diverscity-meter is deze toolkit voor

Nadere informatie

Dat vinden wij niet raar dat vinden wij bijzonder

Dat vinden wij niet raar dat vinden wij bijzonder Dat vinden wij niet raar dat vinden wij bijzonder Aandacht voor seksuele en genderdiversiteit in je les Marianne Cense Suzanne Meijer Lisette Schutte Programma workshop 1. Introductie: Seksuele en genderdiversiteit:

Nadere informatie

VOORTGEZET ONDERWIJS HELP HELPEN

VOORTGEZET ONDERWIJS HELP HELPEN VOORTGEZET ONDERWIJS HELP HELPEN 1 Algemene informatie Beste docent, Voor u ligt de toolkit die RADAR voor u heeft ontworpen. Vanuit de resultaten van de Diverscity-meter is deze toolkit voor u geselecteerd.

Nadere informatie

C Relaties. C1 Bij wie hoor ik? 3 C2 Vriendschap 7 C3 Verliefd 12 C4 Verkering 16 C5 Trouwen 22

C Relaties. C1 Bij wie hoor ik? 3 C2 Vriendschap 7 C3 Verliefd 12 C4 Verkering 16 C5 Trouwen 22 C Relaties C1 Bij wie hoor ik? 3 C2 Vriendschap 7 C3 Verliefd 12 C4 Verkering 16 C5 Trouwen 22 C1 Bij wie hoor ik Geeft door middel van ja of nee aan of hij iemand aardig/lief vindt (leerlijn vso 4.1)

Nadere informatie

Op deze school is het heel normaal om uit de kast te komen

Op deze school is het heel normaal om uit de kast te komen Opnieuw Re portage relevant 14.12.2018 Leestijd 7-9 minuten Een vijfde van alle lesbische, homoof biseksuele jongeren tussen de 16 en 25 heeft nog niemand in de nabije omgeving verteld over zijn of haar

Nadere informatie

Waar gaan we het over hebben?

Waar gaan we het over hebben? Waar gaan we het over hebben? Onderwerp: Sommige meisjes zijn heel snel verliefd, andere meisjes zullen niet snel of misschien zelfs helemaal niet verliefd worden. Dit is bij ieder meisje anders. Wat gebeurt

Nadere informatie

Peer to peer interventie copyright Marieke Kroneman les 3 van 4 debat

Peer to peer interventie copyright Marieke Kroneman les 3 van 4 debat 3. Derde bijeenkomst over gender stereotype verwachtingen Gender stereotype verwachtingen zijn een belangrijke determinant voor een homonegatieve houding. KERNBOODSCHAP van deze les: je hoeft niet je houding

Nadere informatie

2 Ik en autisme VOORBEELDPAGINA S

2 Ik en autisme VOORBEELDPAGINA S 2 Ik en autisme In het vorige hoofdstuk is verteld over sterke kanten die mensen met autisme vaak hebben. In dit hoofdstuk vertellen we over autisme in het algemeen. We beginnen met een stelling. In de

Nadere informatie

Seksuele gezondheid van holebi s

Seksuele gezondheid van holebi s Factsheet 2007-1 Seksuele gezondheid van holebi s Seksuele gezondheid in Nederland De Rutgers Nisso Groep heeft in 2006 een grootschalige bevolkingsstudie uitgevoerd naar seksuele gezondheid in Nederland

Nadere informatie

Het Groninger Stadspanel over LGBT. Meningen over bi- en homoseksualiteit en transgender in Groningen stad

Het Groninger Stadspanel over LGBT. Meningen over bi- en homoseksualiteit en transgender in Groningen stad Het Groninger Stadspanel over LGBT Meningen over bi- en homoseksualiteit en transgender in Groningen stad Onderzoek en Statistiek Groningen heeft als kernactiviteiten instrumentontwikkeling voor en uitvoering

Nadere informatie

Hé, homo! Categorie Ik en de ander. Aantal deelnemers Zes tot tien

Hé, homo! Categorie Ik en de ander. Aantal deelnemers Zes tot tien Categorie Ik en de ander Aantal deelnemers Zes tot tien Leeftijd 12-16 jaar Duur / aantal bijeenkomsten Twee bijeenkomsten van anderhalf uur Auteur Dorien Keus KORTE BESCHRIJVING In dit item staan de jongeren

Nadere informatie

Werkvormen: Lesdoelen: Filmpjes: Benodigdheden: Kinderboeken: Les 8: Verliefd. Lesoverzicht

Werkvormen: Lesdoelen: Filmpjes: Benodigdheden: Kinderboeken: Les 8: Verliefd. Lesoverzicht Les 8: Verliefd Lesoverzicht Lesdoelen: Kinderen weten dat gevoelens van verliefdheid leuk maar ook lastig kunnen zijn; Kinderen zijn zich ervan bewust dat je op verschillende types mensen verliefd kunt

Nadere informatie

Danny s Parade. Bronnenblad. Regie: Anneke de Lind van Wijngaarden Jaar: 2007 Duur: 15 minuten Website:

Danny s Parade. Bronnenblad. Regie: Anneke de Lind van Wijngaarden Jaar: 2007 Duur: 15 minuten Website: Danny s Parade Bronnenblad Regie: Anneke de Lind van Wijngaarden Jaar: 2007 Duur: 15 minuten Website: www.allesovergay.nl Danny s Parade Bronnenblad Regie: Anneke de Lind van Wijngaarden Jaar: 2007 Duur:

Nadere informatie

Ik ben BANG. oefenboekje om te leren omgaan met angst. Steef Oskarsson. Copyright Steef Oskarsson

Ik ben BANG. oefenboekje om te leren omgaan met angst. Steef Oskarsson. Copyright Steef Oskarsson Ik ben BANG oefenboekje om te leren omgaan met angst Steef Oskarsson Bang Bang is een emotie. Net als blij, bedroefd en boos. Iedereen is wel eens bang. Sommige mensen zijn vaak bang, sommigen niet. Iedereen

Nadere informatie

Vogelgriep. Auteur: Chris Vegter Illustraties: Dirk van der Maat. Boekverslag van:... Klas:...

Vogelgriep. Auteur: Chris Vegter Illustraties: Dirk van der Maat. Boekverslag van:... Klas:... Vogelgriep Auteur: Chris Vegter Illustraties: Dirk van der Maat Boekverslag van:... Klas:... 2 Lees dit boek lekker rustig door. Beantwoord iedere keer als je een hoofdstuk uitgelezen hebt de vragen die

Nadere informatie

Voor jou! Dit boek is voor jou. Het gaat over God. En over God en jou samen. Over Gods liefde voor jou.

Voor jou! Dit boek is voor jou. Het gaat over God. En over God en jou samen. Over Gods liefde voor jou. Voor jou! 9 Voor jou! Dit boek is voor jou. Het gaat over God. En over God en jou samen. Over Gods liefde voor jou. Het boek gaat over geloven. Het gaat over jouw geloof! Lees en bekijk alles goed. Je

Nadere informatie

Werkstuk Levensbeschouwing Relaties

Werkstuk Levensbeschouwing Relaties Werkstuk Levensbeschouwing Relaties Werkstuk door een scholier 2076 woorden 6 juni 2003 5,8 68 keer beoordeeld Vak Methode Levensbeschouwing Standpunt Er zijn verschillende soorten relaties. Zo heb je

Nadere informatie

In de klas: De Vloer Op Jr.

In de klas: De Vloer Op Jr. In de klas: De Vloer Op Jr. Leeftijd: 9-12 jaar, 13-15 jaar Niveau: bovenbouw basisonderwijs, onderbouw voortgezet onderwijs Tijd: circa 2u (of in blokken van 45 minuten) Benodigdheden: beamer of digibord,

Nadere informatie

Bloos je van bloot? Benodigheden. Lesdoelen. Begrippen. Bloot, naakt, privé, persoonlijk, cultuur, grenzen aangeven, respect, meisjes, jongens

Bloos je van bloot? Benodigheden. Lesdoelen. Begrippen. Bloot, naakt, privé, persoonlijk, cultuur, grenzen aangeven, respect, meisjes, jongens Kriebels in je buik Bloos je van bloot? 1 Bloos je van bloot? Groep 6 120 min Begrippen Bloot, naakt, privé, persoonlijk, cultuur, grenzen aangeven, respect, meisjes, jongens Benodigheden Knutselmateriaal

Nadere informatie

Verliefd zijn is dat je iemand meer dan aardig vindt, eigenlijk véél meer dan aardig.

Verliefd zijn is dat je iemand meer dan aardig vindt, eigenlijk véél meer dan aardig. Verliefd Savannah (11) Verliefd zijn is dat je iemand meer dan aardig vindt, eigenlijk véél meer dan aardig. Massimo (11) Dat je iemand ziet die je heel mooi vindt. Dan wil je gewoon bij haar zijn. Misschien

Nadere informatie

Opvattingen van Amsterdammers over tolerantie jegens homoseksuelen

Opvattingen van Amsterdammers over tolerantie jegens homoseksuelen FACTSHEET Thema: Veiligheid, Opvattingen van Amsterdammers over tolerantie jegens homoseksuelen Publicatiedatum: oktober 2010 Bron: Bureau O+S Toelichting Ingevoegd rapport geeft goed weer hoe Amsterdammers

Nadere informatie

together forever is het motto van het Europees Jaar van de Interculturele Dialoog 2008 in Nederland THE GODFATHER

together forever is het motto van het Europees Jaar van de Interculturele Dialoog 2008 in Nederland THE GODFATHER THE GODFATHER 1. Bekijk het fragment Last scène from Godfather 2. Hierin zie je een boevenfamilie (Italiaanse maffia) gezellig feest vieren met elkaar. De mannen bespreken daarna zaken. In de beroemde

Nadere informatie

Werkstuk Levensbeschouwing Relaties

Werkstuk Levensbeschouwing Relaties Werkstuk Levensbeschouwing Relaties Werkstuk door een scholier 2503 woorden 3 maart 2008 6,6 10 keer beoordeeld Vak Levensbeschouwing 1 Wie versiert wie? De jongen het meisje? Andersom? Of kan het beide?

Nadere informatie

Info. Aanraken, knuffelen en meer... Informatie voor cliënten. Expertisecentrum voor epilepsie en slaapgeneeskunde

Info. Aanraken, knuffelen en meer... Informatie voor cliënten. Expertisecentrum voor epilepsie en slaapgeneeskunde Info Aanraken, knuffelen en meer... Informatie voor cliënten Expertisecentrum voor epilepsie en slaapgeneeskunde Inhoud INHOUD 1. Waar gaat het over 3 2. Aanraken 4 3. Hoe noem jij dat? 5 4. Baas over

Nadere informatie

Seksualiteit: Grenzen en Wensen

Seksualiteit: Grenzen en Wensen IJBURGCOLLEGE.NL Seksualiteit: Grenzen en Wensen Leerlingen handleiding Michiel Kroon Lieve leerling, Het is belangrijk om op een open en goede manier over seks te kunnen praten. De lessenserie die in

Nadere informatie

voorwoord 145 deelnemers - 86 mannen - 55 vrouwen - 4 anders

voorwoord 145 deelnemers - 86 mannen - 55 vrouwen - 4 anders voorwoord oktober 2017 Bureau Discriminatiezaken Kennemerland is een onafhankelijke organisatie die werkt aan het stimuleren van een tolerante samenleving en het tegengaan van ongelijke behandeling. Iedereen

Nadere informatie

Onderzoek verplichte homolessen

Onderzoek verplichte homolessen Onderzoek verplichte homolessen 08 december 2011 Over het onderzoek Aan dit online onderzoek, gehouden van van 28 november tot 7 december 2011, deden 2.075 jongeren mee. Hiervan zitten er 578 op de middelbare

Nadere informatie

VOORTGEZET ONDERWIJS MEER DAN EEN LABEL

VOORTGEZET ONDERWIJS MEER DAN EEN LABEL VOORTGEZET ONDERWIJS MEER DAN EEN LABEL 1 Algemene informatie Beste docent, Voor u ligt de toolkit die RADAR voor u heeft ontworpen. Vanuit de resultaten van de Diverscity-meter is deze toolkit voor u

Nadere informatie

Lesbrief Vriendschap. Nabespreking Theater AanZ Lokaal G 1.25 Het Enveloppenspel

Lesbrief Vriendschap. Nabespreking Theater AanZ Lokaal G 1.25 Het Enveloppenspel Lesbrief Vriendschap Nabespreking Theater AanZ Lokaal G 1.25 Het Enveloppenspel Voorafgaand aan het theaterstuk heeft u het met de leerlingen over vriendschap gehad, vervolgens hebben zij het theaterstuk

Nadere informatie

Wervelende. Voorlichtingsshow

Wervelende. Voorlichtingsshow De Wervelende Voorlichtingsshow Introductieles/Omkadering 1. HINTS Doelstelling: Taal en termen kennen. Werkwijze: Om beurten krijgt men een woord in het oor gefluisterd door de begeleider De deelnemer

Nadere informatie

Mentorlessen. Klas:...

Mentorlessen. Klas:... Mentorlessen Naam: Klas:... 1 En hier begint het! Voor jou ligt jouw persoonlijke mentormap. Deze map is voor de individuele oefeningen vanuit de mentor-module die jij en je klasgenoten volgt. In deze

Nadere informatie

Waar gaan we het over hebben?

Waar gaan we het over hebben? Waar gaan we het over hebben? Onderwerp: Wat gebeurt er met je als je een leuk meisje of jongen tegenkomt? Je vindt de ander leuk en misschien word je wel verliefd. Eerst wil je heel vaak bij hem of haar

Nadere informatie

Ouderavond lijf & relaties

Ouderavond lijf & relaties Ouderavond lijf & relaties Robert van der Gaag info@one2know.nl 0611003414 Voorstellen Ervaring Gezonde school, genotmiddelen, seksualiteit, voeding, bewegen, mondzorg en mediawijsheid Kinderen Wie heeft

Nadere informatie

Als jij een leraar zou zijn, wat zou je de klas dan willen leren over cyberpesten? Hoe zou je aan iemand anders kunnen uitleggen wat pesten is?

Als jij een leraar zou zijn, wat zou je de klas dan willen leren over cyberpesten? Hoe zou je aan iemand anders kunnen uitleggen wat pesten is? Hoe zou je aan iemand anders kunnen uitleggen wat pesten is? Als jij een leraar zou zijn, wat zou je de klas dan willen leren over cyberpesten? Denk je dat er verschillen zijn tussen pesten en cyberpesten?

Nadere informatie

Ruimte voor God - thema 1: Eén ding is nodig! Preek over Lukas 10: Gemeente van Christus,

Ruimte voor God - thema 1: Eén ding is nodig! Preek over Lukas 10: Gemeente van Christus, Ruimte voor God - thema 1: Eén ding is nodig! Preek over Lukas 10:38-42 Gemeente van Christus, Het gaat vanmorgen over Jezus. Dat zal je waarschijnlijk ook niet verrassen. Maar als het gaat over Jezus,

Nadere informatie

Doorlopende leerlijn naar thema Nationaal Media Paspoort. Nationale Academie voor Media en Maatschappij

Doorlopende leerlijn naar thema Nationaal Media Paspoort. Nationale Academie voor Media en Maatschappij Doorlopende leerlijn naar thema Nationaal Media Paspoort 1 THEMA 1. Weet wat je ziet Alles wat je ziet in de media is door iemand met bepaalde bedoeling gemaakt. Deze producent wordt door allerlei dingen

Nadere informatie

Leerdoelen Spraaktaal Kids

Leerdoelen Spraaktaal Kids Leerdoelen Spraaktaal Kids Ik ben ik! kent het onderscheid tussen voor- en achternaam, roepnaam en troetelnaam kan benoemen wanneer en waar hij/zij geboren is kan aan iemand die niet kan zien uitleggen

Nadere informatie

Gesprek over homoseksualiteit vraagt veilig klimaat op basisschool

Gesprek over homoseksualiteit vraagt veilig klimaat op basisschool Gesprek over homoseksualiteit vraagt veilig klimaat op basisschool Michiel Bakker RD, 04-09-2013 beeld istock istock Ze zitten soms nog op de basisschool, in groep 7 of 8: kinderen die merken dat ze homoseksuele

Nadere informatie

Reality Reeks - Verwerkingsopdrachten. Onder druk Geen uitweg voor Aïsha

Reality Reeks - Verwerkingsopdrachten. Onder druk Geen uitweg voor Aïsha Reality Reeks - Verwerkingsopdrachten Onder druk Geen uitweg voor Aïsha Lees blz. 5, 6, 7, 8 Wat denk je dat Aïsha wilde doen? Waarom is dat niet gelukt? Is het goed dat de deur van het dak altijd op slot

Nadere informatie

Danny s Parade. Bronnenblad. Inhoud. Regie: Anneke de Lind van Wijngaarden Jaar: 2007 Duur: 15 minuten Website: www.allesovergay.

Danny s Parade. Bronnenblad. Inhoud. Regie: Anneke de Lind van Wijngaarden Jaar: 2007 Duur: 15 minuten Website: www.allesovergay. Danny s Parade Bronnenblad Regie: Anneke de Lind van Wijngaarden Jaar: 2007 Duur: 15 minuten Website: www.allesovergay.nl Inhoud - Wat is homoseksualiteit? blz. 3 - Wanneer is iemand homo of lesbisch?

Nadere informatie

Jouw superrelatie start nu!

Jouw superrelatie start nu! Jouw superrelatie start nu! Inleiding Herinner jij je je eerste liefde nog? Was je ook zo ontzettend verliefd? Je kon aan niets anders meer denken. Je hoofd en hart stroomden helemaal over. Je had de meest

Nadere informatie

Thema's per klas die aangeboden worden in de methode:

Thema's per klas die aangeboden worden in de methode: Thema's per klas die aangeboden worden in de methode: Groep 1-2 Hierbij zijn de kinderen bezig met specifieke lichaamskenmerken van zichzelf en van anderen. Ook gaan ze op zoek naar onderlinge overeenkomsten.

Nadere informatie

Seksuele diversiteit bespreekbaar maken in je klas:

Seksuele diversiteit bespreekbaar maken in je klas: Seksuele diversiteit bespreekbaar maken in je klas: Inleiding: Hieronder vind je vier verschillende werkvormen die je in je klas kunt gebruiken om seksuele diversiteit bespreekbaar te maken. Uiteraard

Nadere informatie

inhoud Inhoudsopgave Literatuur Trefwoorden register

inhoud Inhoudsopgave Literatuur Trefwoorden register inhoud Inhoudsopgave 1. Liefde is 2. Gods plan met seksualiteit 3. Seksualiteit verbindt 4. Verschillen jongens en meiden 5. Schat op het spel 6. Je schat beschermen 7. Seks in je eentje 8. Geen slaaf

Nadere informatie

Onderzoek Hoe homotolerant is Holland?

Onderzoek Hoe homotolerant is Holland? Onderzoek Hoe homotolerant is Holland? 16 mei 2013 Over het onderzoek Aan dit online onderzoek, gehouden van 13 tot 15 mei 2013, deden 2.415 jongeren mee. Hiervan zijn er 649 homo, lesbisch of bi. De uitslag

Nadere informatie

Leeftijd: 13-16, 16+ Thema: geloofsopvoeding, homoseksualiteit, Kerk, Liefde, Seksualiteit, identiteit Tijdsduur: 60+ min.

Leeftijd: 13-16, 16+ Thema: geloofsopvoeding, homoseksualiteit, Kerk, Liefde, Seksualiteit, identiteit Tijdsduur: 60+ min. Homoseksuele liefde Leeftijd: 13-16, 16+ Thema: geloofsopvoeding, homoseksualiteit, Kerk, Liefde, Seksualiteit, identiteit Tijdsduur: 60+ min. Gespreksvorm, kennisquiz, uitzoekopdracht, film, inlevingsopdracht,

Nadere informatie

Inhoud. Inleiding 7. Eindverslag 86. Extra opdrachten 90. Tips voor op school 94

Inhoud. Inleiding 7. Eindverslag 86. Extra opdrachten 90. Tips voor op school 94 Inhoud Inleiding 7 deel 1 lees- en kijkbio Hoofdstuk 1 Verhalen vertellen 10 Hoofdstuk 2 Zelf verhalen vertellen 12 Hoofdstuk 3 Voorlezen 16 Hoofdstuk 4 Verhalen lezen 18 Hoofdstuk 5 Verhalen in boeken

Nadere informatie

Lesbrief. Een goeie truc Marjan Berk

Lesbrief. Een goeie truc Marjan Berk Lesbrief Een goeie truc Marjan Berk Doe meer met Leeslicht! Bij een aantal boeken in de serie Leeslicht kunt u een gratis lesbrief downloaden van www.eenvoudigcommuniceren.nl. In deze lesbrief staan vragen,

Nadere informatie

Voor meer informatie over dit onderzoek kunt u contact opnemen met Lisette van Vliet:

Voor meer informatie over dit onderzoek kunt u contact opnemen met Lisette van Vliet: Onderzoek Gay Pride 31 juli 2015 Over het onderzoek Aan dit online onderzoek, gehouden van 23 tot en met 30 juli 2015, deden 1.275 jongeren mee. Van alle deelnemers zijn 696 scholier. In het onderzoek

Nadere informatie

ONDERZOEKSVERSLAG JEUGDRAADPANEL SEKSUALITEIT EN TOLERANTIE. Homo-emancipatie op school. Wie kunnen er beter hun mening geven dan jongeren zelf?

ONDERZOEKSVERSLAG JEUGDRAADPANEL SEKSUALITEIT EN TOLERANTIE. Homo-emancipatie op school. Wie kunnen er beter hun mening geven dan jongeren zelf? ONDERZOEKSVERSLAG JEUGDRAADPANEL SEKSUALITEIT EN TOLERANTIE Homo-emancipatie op school Wie kunnen er beter hun mening geven dan jongeren zelf? 1 INHOUDSOPGAVE Inleiding 3 Kenmerken van de onderzochte groep

Nadere informatie

Oriëntatie 1. Hieronder zie je de voorkant van de originele uitgave (1) en die van de lijsteruitgave (2) (afbeelding zie bijlage).

Oriëntatie 1. Hieronder zie je de voorkant van de originele uitgave (1) en die van de lijsteruitgave (2) (afbeelding zie bijlage). Boekverslag door M. 1448 woorden 20 november 2014 5,9 54 keer beoordeeld Auteur Lydia Rood Genre Jeugdboek Eerste uitgave 2011 Vak Nederlands Party! Lydia Rood Verwerkingsopdrachten Oriëntatie 1. Hieronder

Nadere informatie

Seksuele vorming. Anticonceptie en zwangerschap

Seksuele vorming. Anticonceptie en zwangerschap Seksuele vorming Anticonceptie en zwangerschap Colofon Uitgeverij: Edu Actief b.v. 0522-235235 info@edu-actief.nl www.edu-actief.nl Auteur: Rianne Gritter Inhoudelijke redactie: Tessel Mulder, Philein

Nadere informatie

Ben jij een kind van gescheiden ouders? Dit werkboekje is speciaal voor jou!

Ben jij een kind van gescheiden ouders? Dit werkboekje is speciaal voor jou! Hallo Ben jij een kind van gescheiden ouders? Dit werkboekje is speciaal voor jou Als je ouders uit elkaar zijn kan dat lastig en verdrietig zijn. Misschien ben je er boos over of denk je dat het jouw

Nadere informatie

Hoofdstuk 23 Discriminatie

Hoofdstuk 23 Discriminatie Hoofdstuk 23 Discriminatie Samenvatting Van de zes voorgelegde vormen van discriminatie komt volgens Leidenaren discriminatie op basis van afkomst het meest voor en discriminatie op basis van sekse het

Nadere informatie

Grafiek 26.1a Het vóórkomen van verschillende vormen van discriminatie in Leiden volgens Leidenaren, in procenten 50% 18% 19% 17% 29%

Grafiek 26.1a Het vóórkomen van verschillende vormen van discriminatie in Leiden volgens Leidenaren, in procenten 50% 18% 19% 17% 29% 26 DISCRIMINATIE In dit hoofdstuk wordt ingegaan op het vóórkomen en melden van discriminatie in Leiden en de bekendheid van en het contact met het Bureau Discriminatiezaken. Daarnaast komt aan de orde

Nadere informatie

Ted van Lieshout Floor van de Ven, H3G, Uitgeveri Plaats Jaar uitgave en druk Aantal bladzijdes Genre Inhoudsopgave Samenvatting

Ted van Lieshout Floor van de Ven, H3G, Uitgeveri Plaats Jaar uitgave en druk Aantal bladzijdes Genre Inhoudsopgave Samenvatting Boekverslag door F. 1662 woorden 8 juni 2016 7 7 keer beoordeeld Auteur Ted van Lieshout Genre Psychologische roman, Jeugdboek Eerste uitgave 1996 Vak Nederlands Gebr. Ted van Lieshout Floor van de Ven,

Nadere informatie

Ouderbijeenkomst Basisschool Eerschot Week van de Lentekriebels

Ouderbijeenkomst Basisschool Eerschot Week van de Lentekriebels Ouderbijeenkomst Basisschool Eerschot Week van de Lentekriebels Relationele en seksuele opvoeding op school en thuis Christel van Helvoirt medewerker Gezondheidsbevordering GGD Hart voor Brabant Bovenbouw:

Nadere informatie

IK BEN EEN SCHELDWOORD

IK BEN EEN SCHELDWOORD IK BEN EEN SCHELDWOORD Roy Faber Ik ben een scheldwoord 1 ISBN: 978-94-91247-95-8 Copyright: Roy Faber Hoofdredactrice: Els Breedveld Opmaak omslag: Seb Wals www.latitudesolutions.co.uk Opmaak binnenwerk

Nadere informatie

? Hier heb ik een vraag bij.?? Dit snap ik niet.! Dit valt me op! N Dit is nieuw voor me.

? Hier heb ik een vraag bij.?? Dit snap ik niet.! Dit valt me op! N Dit is nieuw voor me. 1. Kijk naar de titel en de tussenkopjes van de tekst. Kijk ook naar het plaatje. Waar gaat de tekst over? 2. Tijdens deze les let je extra op moeilijke woorden in de tekst. Kies of je opdracht 1 met hulp

Nadere informatie

FOUT VRIENDJE? PAS OP! Hulp. Internet. Heb je vragen? Bel dan naar Meldpunt Jeugdprostitutie, tel.: 0900 044 33 22.

FOUT VRIENDJE? PAS OP! Hulp. Internet. Heb je vragen? Bel dan naar Meldpunt Jeugdprostitutie, tel.: 0900 044 33 22. PAS OP! Hulp Heb je vragen? Bel dan naar Meldpunt Jeugdprostitutie, tel.: 0900 044 33 22. Internet Wil je meer lezen? Kijk op www.jipdenhaag.nl/loverboys En test jezelf op www.loverboytest.nl Dit is een

Nadere informatie

Niet Normaal. Hetero s zijn niet normaal, ze zijn gewoon met meer.

Niet Normaal. Hetero s zijn niet normaal, ze zijn gewoon met meer. LEIDRAAD VOOR BEGELEIDERS Niet Normaal Hetero s zijn niet normaal, ze zijn gewoon met meer. Het project Niet Normaal wil seksuele diversiteit bespreekbaar maken bij (Gentse) jongeren van 14 tot 18 jaar.

Nadere informatie

PRIMAIR ONDERWIJS HET ENVELOPPENSPEL

PRIMAIR ONDERWIJS HET ENVELOPPENSPEL PRIMAIR ONDERWIJS HET ENVELOPPENSPEL 1 Algemene informatie Beste docent, Voor u ligt de toolkit vanuit RADAR. Vanuit de resultaten van de Diverscity-meter is deze toolkit voor u geselecteerd. Deze toolkit

Nadere informatie

Lesbrief: Bewust sociaal Thema: Wat is Mens & Dienstverlenen?

Lesbrief: Bewust sociaal Thema: Wat is Mens & Dienstverlenen? Lesbrief: Bewust sociaal Thema: Wat is Mens & Dienstverlenen? Copyright Stichting Vakcollege Groep 2015. Alle rechten voorbehouden. Inleiding Zonder dat we het door hebben worden we steeds asocialer. Dit

Nadere informatie

Ik ben BOOS. oefenboekje om te leren omgaan met boosheid. Steef Oskarsson. Copyright Steef Oskarsson

Ik ben BOOS. oefenboekje om te leren omgaan met boosheid. Steef Oskarsson. Copyright Steef Oskarsson Ik ben BOOS oefenboekje om te leren omgaan met boosheid Steef Oskarsson Boos Boos is een emotie. Net als blij, bedroefd en bang. Iedereen is wel eens boos. Sommige mensen zijn vaak boos, sommigen niet.

Nadere informatie

Resultaten onderzoek Rutgers i.s.m. het NOS Jeugdjournaal 2016 Samenvatting. Utrecht, maart 2016 Auteur: Hanneke de Graaf.

Resultaten onderzoek Rutgers i.s.m. het NOS Jeugdjournaal 2016 Samenvatting. Utrecht, maart 2016 Auteur: Hanneke de Graaf. Arthur van Schendelstraat 696 3511 MJ Utrecht Postbus 9022 3506 GA Utrecht +31(0)30 231 34 31 office@rutgers.nl www.rutgers.nl www.rutgers.international Utrecht, maart 2016 Auteur: Hanneke de Graaf BIC

Nadere informatie

JANUARI. arkbwspiegelssmileysenstilletijdmetgod.indd 3

JANUARI. arkbwspiegelssmileysenstilletijdmetgod.indd 3 JANUARI 3 arkbwspiegelssmileysenstilletijdmetgod.indd 3 05-07-16 09:56 1 JANUARI De Heer houdt zich echt aan zijn belofte, ook al beweren sommige mensen van niet. Hij wacht omdat hij geduld heeft met jullie!

Nadere informatie

Een roze schoolkeuze? Vier vragen van lesbische, homo-, biseksuele en. basisschool van hun kind

Een roze schoolkeuze? Vier vragen van lesbische, homo-, biseksuele en. basisschool van hun kind Een roze schoolkeuze? Vier vragen van lesbische, homo-, biseksuele en transgenderouders voor de basisschool van hun kind Vier vragen voor basisschol Deze folder is voor roze ouders die op zoek zijn naar

Nadere informatie

KLEM. Katja en Udo in de schulden. Anne-Rose Hermer

KLEM. Katja en Udo in de schulden. Anne-Rose Hermer KLEM Katja en Udo in de schulden Anne-Rose Hermer Dit boek heeft het keurmerk Makkelijk Lezen 1 Katja ontmoet Udo Katja is bijna negentien jaar. Ze woont nog bij haar ouders. Katja werkt in een warenhuis.

Nadere informatie

Inhoud. Hallo!...5. Wie is wie? Even voorstellen...7. Wat is mijn PrOP? PrOP opstellen Doelen voor mijn PrOP...19

Inhoud. Hallo!...5. Wie is wie? Even voorstellen...7. Wat is mijn PrOP? PrOP opstellen Doelen voor mijn PrOP...19 Inhoud Hallo!...5 Wie is wie? Even voorstellen...7 Wat is mijn PrOP?...9 1 PrOP opstellen...11 2 Doelen voor mijn PrOP...19 Ik verander mijn P!...23 3 Leren van anderen: het sociogram...25 4 Omgaan met

Nadere informatie

Workshop Sociale Veiligheid

Workshop Sociale Veiligheid Workshop Sociale Veiligheid Platformbijeenkomsten maart 2014 mr. Tineke Mulder, lid werkgroep Sociale Veiligheid Introductie thema Sociale Veiligheid Wie besteedt er aandacht aan dit thema? Waarom? Stelling:

Nadere informatie

Inleiding WIST JE DAT JE GEVOEL VAAK BEPAALT WAT VOOR HUMEUR JE HEBT?

Inleiding WIST JE DAT JE GEVOEL VAAK BEPAALT WAT VOOR HUMEUR JE HEBT? Inleiding Gevoelens: we hebben ze allemaal. Maar soms is het lastig te weten hoe je je nu écht voelt. Je bent blij, maar ook zenuwachtig. Of je weet niet of je boos of verdrietig bent. Of je snapt niet

Nadere informatie

Belangenbehartiging, ontmoeting, hulp, advies en voorlichting voor LHBTI s in Midden Gelderland.

Belangenbehartiging, ontmoeting, hulp, advies en voorlichting voor LHBTI s in Midden Gelderland. Informatiepakket: Voorlichting seksuele diversiteit voor middelbare scholen Lid van federatie COC Nederland St. Catharinaplaats 10 6811 BS Arnhem Postbus 359 6800 AJ Arnhem Telefoon: 026 442 31 61 E mail:

Nadere informatie