Waarom taalontwikkelende docenten het verschil maken

Transcriptie

1 Waarom taalontwikkelende docenten het verschil maken Structuur van de presentatie 1. Inleiding 2. Wat is taalontwikkelend lesgeven (=TOL)? 3. Hoe implementeer je TOL? 4. Wat zijn de effecten van TOL? 5. Slot 2 1

2 INLEIDING 3 4 Joke Vrijders - An De Moor

3 5 Joke Vrijders - An De Moor

4 Multitasking en connectivity 7 Joke Vrijders - An De Moor KNELPUNTEN 4

5 9 10 Studenten kunnen nauwelijks Joke Vrijders - An De Moor nog lezen en schrijven 5

6 11 Gebrek aan basisstructuur Top 3 Ongepast register Beperkt woordenschatgebruik 12 Onderzoek Huis van het Nederlands Brussel, VLEKHO, HONIM, VUB, ErasmushogeschoolBrussel( ) 6

7 13 Samenhang studiesucces en taalscreening (Spittaels & Vrijders, 2011) % 26-50% % 0-25% 26-50% 51-75% % Categorie 1: laag (D) Categorie 2: laag tot voldoende (C) Categorie 3: voldoende tot hoog (B) Categorie 4: hoog (A) 0-25% 14 7

8 Samenhang studiesucces en taalscreening (Spittaels & Vrijders, 2011) % 26-50% % 0-25% 26-50% 51-75% % Categorie 1: laag (D) Categorie 2: laag tot voldoende (C) Categorie 3: voldoende tot hoog (B) Categorie 4: hoog (A) 0-25% 15 Samenhang studiesucces en taalscreening (Spittaels & Vrijders, 2011) % 26-50% % 0-25% 26-50% 51-75% % Categorie 1: laag (D) Categorie 2: laag tot voldoende (C) Categorie 3: voldoende tot hoog (B) Categorie 4: hoog (A) 0-25% 16 8

9 Samenhang studiesucces en taalscreening (Spittaels & Vrijders, 2011) % 26-50% % 0-25% 26-50% 51-75% % Categorie 1: laag (D) Categorie 2: laag tot voldoende (C) Categorie 3: voldoende tot hoog (B) Categorie 4: hoog (A) 0-25% 17 3 vormen taalbeleid (Jeurissen & Verheyden 2010) 9

10 WAT IS TAALONTWIKKELEND LESGEVEN? 19 Taalontwikkelend lesgeven Aandacht voor spelling of grammatica Taal(fouten) corrigeren Les Nederlands in een les biologie Belangrijk voor taaldocenten Iets extra 20 10

11 Didactiek, manier van lesgeven Aandacht voor onderwijstaal Diversiteit als norm (zwak en STERK) Betere overdracht VAKinhoud (integratie) Belangrijk voor niet-taaldocenten Iets anders 21 Context Interactie Taalsteun 22 11

12 23 Als je naar het hoger onderwijs gaat, word je geconfronteerd met een heel andere manier van spreken en schrijven 24 12

13 26 Joke Vrijders - An De Moor

14 TOL-filmpjes hoger onderwijs Eerste jaar Bachelor in de Verpleegkunde Voedingsleer Annelies Huysentruyt Eerste jaar Bachelor in het Bedrijfsmanagement Uitstel- en anticipatiepost Liesbeth Vancuyck 28 14

15 HOE IMPLEMENTEER JE TAALONTWIKKELEND LESGEVEN? 30 15

16 Ik ben geen taaldeskundige, mijn eigen taal is zeker niet perfect. Dat doen we toch al!? Dat is gewoon goed lesgeven. Daar heb ik in mijn vak geen tijd voor. Ja, interessant, maar in onze opleiding werken wij met grote groepen, dan lukt dat niet. Persoonlijk vind ik dat de verantwoordelijkheid van de student. Dat is toch een taak voor het secundair onderwijs? 31 Aanpak Het volgen van cursussen draagt meestal weinig bij aan verandering. Intensieve, persoonlijke begeleiding van vakdocenten, bijvoorbeeld begeleiding waarbij video-opnamen in de klas worden gemaakt en nabesproken, heeft wel effect. (Devlieger & Goosens, 2006; Bogaert et al; 2006, Batt, 2010 in Elbers, 2013) 32 16

17 Professionaliseringstraject Stap 5: terugkoppeling Stap 1: werving Stap 4 intervisie Stap 2: opstart Stap 3: lesbezoeken Succesfactoren Concrete zorg (intrinsieke motivatie) Drie componenten a) een bewustwording b) een kenniscomponent c) ondersteuning bij toepassing en integratie Meerdere momenten Intervisie Steun vanuit eigen team en steun van de directie Nascholer wordt overbodig = zes criteria voor effectieve nascholingen (Van den Branden, 2013) 17

18 WAT IS HET EFFECT VAN TAALONTWIKKELEND LESGEVEN? 35 Tevredenheid In welke mate ben je tevreden over het TOLtraject? De observatie gebeurde respectvol. Mijn persoonlijke leervragen werden opgevolgd. Ik ben me bewuster geworden van mijn eigen onderwijspraktijk. Ik vind het doenbaar om verbeteracties blijvend te integreren in mijn lespraktijk. Ik zou dit professionaliseringstraject aanraden aan andere collega s

19 Ervaren effect? 37 Bewezen effect? Groep Steekproefgrootte (N) Gemiddelde examenscore (M) Interventiegroep ,93/20 Controlegroep ,04/20 De score in de interventiegroep is significant hoger dan in de controlegroep (t=2,40; p<.05). 19

20 Controle voor taalvaardigheid Ook na controle voor taalvaardigheid, blijft het effect van de docent significant (F=6,33; p=0,01). SLOT 20

21 Waarom maken taalontwikkelendedocenten het verschil? Zelf aan de slag 1.Wat doet jouw school of opleiding al aan taalontwikkelend lesgeven? 2.Wat zou je willen bereiken binnen jouw school of opleiding op het gebied van taalontwikkelend lesgeven? 3.Wat is er allemaal nodig om dit mogelijk te maken? 4.Wat moet er concreet gebeuren om de hierboven genoteerde punten te bereiken? 5.Wat zijn de eerste stappen die jij - of iemand anders - hierin kan/moet zetten om dit te bewerkstelligen? 42 21

22 Zelf aan de slag Kijkwijzers NL/VL Platform Taalbeleid HO g/resultaat/2014-dvd-doostaalontwikkelend-lesgeven-in-het-hogeronderwijs-hoe-doe-je-dat/ Quickscan /taalbewust/ Taalgericht Vakonderwijs 43 Bronnen Alladin, E. & Van der Westen, W. (2009) Taalontwikkelend lesgeven in het hoger onderwijs. In: Drieëntwintigste Conferentie Het Schoolvak Nederlands (pp ) Gent: Academia Press. Berends, R. (2007) De leerkracht taalvaardig. 13 praktische taaldoelen voor studenten aan de pabo. Assen: Van Gorcum. Cajot, G. (2010) Taalnoden in de lerarenopleiding. In: Van Hoyweghen, D. (red) Naar taalkrachtige lerarenopleidingen. Bouwstenen voor taalbeleid. (pp ). Decelle, A. & Wirix, T. (2010) Dertien doelpunten gescoord? De implementatie van Dertien doelen in een dozijn in de Opleiding Bachelor Secundair Onderwijs van KHLeuven. In: Naar taalkrachtige lerarenopleidingen. Bouwstenen voor taalbeleid. Mechelen: Plantyn. (te raadplegen online via Knooppunt). Hacquebord, H. & van Eerde, D. (2006) Taalgericht lesgeven, hoe pak ik dit aan? In: Twintigste Conferentie Het Schoolvak Nederlands. Gent: Academia Press. (pp ). Hajer, M. & Meestringa, T. (2004/2009) Handboek taalgericht vakonderwijs. Bussum: Coutinho. Jeurissen, R. & Quanten, E. (2006) Tussen droom en daad een taalbeleidsplan voor de lerarenopleiding basisonderwijs. In: Nieuwsbrief voor lerarenopleiders primair onderwijs Nederlands en Nederlands als tweede taal, 7 (22). Van der Laan, E. (2001) Bronnenboek Taalgericht Vakonderwijs. Bundeling van resultaten van het project Implementatie Taalgericht Vakonderwijs, SLO. Enschede. Van der Laan, E. & Meestringa, T. (2004) Zonder skelet kun je niet keten. Met taalgericht vakonderwijs taalbeleid invoeren op scholen voor voortgezet onderwijs. Transfer Onderwijsachterstanden: Den Haag. Verhallen, M. & Walst, R. (2001/2011) Taalontwikkeling op school. Handboek voor interactief taalonderwijs. Bossum: Coutinho. 22

23 Waarom taalontwikkelende docenten het verschil maken 23