Instituut van de Bedrijfsrevisoren VADEMECUM VAN DE BEDRIJFSREVISOR. Deel III: Toegang tot het beroep

Transcriptie

1 Instituut van de Bedrijfsrevisoren VADEMECUM VAN DE BEDRIJFSREVISOR Deel III: Toegang tot het beroep 2007

2

3 INSTITUUT VAN DE BEDRIJFSREVISOREN VADEMECUM VAN DE BEDRIJFSREVISOR Deel III: Toegang tot het beroep 2007 Standaard Uitgeverij Mechelsesteenweg Antwerpen tel.: fax: informatief IBR Arenbergstraat Brussel tel.: fax:

4 Door O. COSTA, adviseur Onder leiding van de Stagecommissie samengesteld uit: D. VAN CUTSEM, Voorzitter M. BLOCKX B. CALLENS F. FANK G. HEPNER D. KROES V. MARICQ I. SAEYS J. TISON R. VAN ASBROECK P. VAN IMPE L. VERRIJSSEN H. WILMOTS 4de uitgave Verantwoordelijke uitgever: P. Berger Arenbergstraat Brussel Tel: 02/ Alle rechten voorbehouden. Noch deze publicatie, noch gedeelten ervan mogen worden gereproduceerd of opgeslagen in een retrievalsysteem, en evenmin worden overgedragen in welke vorm of op welke wijze dan ook, elektronisch, mechanisch of door middel van fotokopieën, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de verantwoordelijke uitgever. Wettelijk depot: D/2007/0034/424 ISBN

5 VOORWOORD De organisatie van de toegang tot het beroep is één van de voornaamste opdrachten die de wetgever aan ons Instituut heeft toevertrouwd. Het betreft niet alleen de stage maar ook de examens die afgelegd dienen te worden door de buitenlandse, al dan niet Europese, confraters evenals de relaties met de andere Instituten op dit gebied. Deze opdracht wordt vooral door de Stagecommissie, die over een ruime autonomie tegenover de Raad beschikt, uitgeoefend. De Stagecommissie zetelt ook in de hoedanigheid van tuchtinstantie. De Stagecommissie heeft, in de loop van de voorbije jaren, een rechtspraak uitgebouwd waarvan het interessant leek deze in Deel III van het Vademecum van de Bedrijfsrevisor te verzamelen. De voornaamste aspecten van de toegang tot het beroep van bedrijfsrevisor in België worden erin samengevat. In 2006 en 2007 vonden belangrijke evoluties plaats inzake de toegang tot het beroep. Onderhavige uitgave betreft een volledige herziening van de vorige uitgave van deze publicatie. Dit werk houdt rekening met de evoluties van de Richtlijn 2006/43/EG van 17 mei 2006 betreffende de wettelijke controles van jaarrekeningen en geconsolideerde jaarrekeningen, bekendgemaakt in het Publicatieblad van de Europese Unie van 9 juni Onderhavige uitgave houdt eveneens rekening met de talrijke aanpassingen aangebracht aan de reglementaire bepalingen inzake de toegang tot het beroep, die zijn vervat in het koninklijk besluit van 30 april 2007 (B.S. 30 mei 2007). Deze uitgave is een onontbeerlijke referentiebron voor alle stagiairs en toekomstige stagiairs, voor de studenten die belangstelling tonen voor ons beroep, voor de onderwijsinstellingen, voor de buitenlandse confraters evenals voor de leden van het Instituut van de Accountants en de Belastingconsulenten. Ook de stagemeesters zullen hierin een antwoord op hun vragen vinden. Ik wens mijn oprechte dank te betuigen aan de leden van de Stagecommissie evenals aan de heer Olivier COSTA, verantwoordelijke van de stagedienst, dank zij wie deze kwaliteitsvolle uitgave tot stand kon komen. Pierre P. BERGER Voorzitter IBR Vademecum

6

7 INHOUDSTAFEL 1. Inleiding Toegang tot het beroep op Europees niveau Richtlijn 2006/43/EG 15 A. Toepassingsgebied 15 B. Studieniveau 16 C. Theoretische kennis 16 D. Vrijstellingen 16 E. Praktijkopleiding 16 F. Beroepservaring 17 G. Toelating van wettelijke auditors uit andere Lidstaten Richtlijn 2005/36/EG 17 A. Bepalingen inzake de toegang tot het beroep 17 B. Toepassingsgebied Toegang tot het beroep in België Organisatie van de toegang tot het beroep in de schoot van het IBR een informatiebron voor de stagiairs Internationale context Wettelijke (wet van 22 juli 1953) en reglementaire (K.B. toegang tot het beroep van 30 april 2007, K.B. van 10 januari 1994 betreffende de plichten van de bedrijfsrevisoren en K.B. tucht van 26 april 2007) bepalingen De organen inzake de toegang tot het beroep Bevoegdheden van de Raad zoals bepaald in het Koninklijk Besluit van 30 april De Stagecommissie (art. 28 van de wet van 22 juli 1953 en art. 4 tot en met 10 van het K.B. van 30 april 2007) Samenstelling van de Stagecommissie Bevoegdheden van de Stagecommissie Organisatie van de vergaderingen van de Stagecommissie De functie van verslaggever De Examencommissie (artikel 11) Samenstelling van de Examencommissie Bevoegdheden van de Examencommissie Rol van de Hoge Raad voor de Economische Beroepen (HREB) Voorwaarden voor de toelating tot de stage Voorwaarde van nationaliteit of woonplaats Voorwaarde van de burgerlijke en politieke rechten Diploma Sluiten van een stageovereenkomst Toelatingsexamen Inschrijving voor het toelatingsexamen Af te leggen examenvakken 31 IBR Vademecum

8 5.3 Vrijstellingen voor het toelatingsexamen Vrijstellingen voor de houders van een masterdiploma Vrijstellingen voor andere gediplomeerden Analyse door het IBR van de dossiers waarvoor vrijstellingen worden gevraagd Geldigheid van de vrijstellingen en van de resultaten van het toelatingsexamen Opstelling en verbetering van het examen Timing en aantal keren dat het toelatingsexamen mag worden afgelegd Administratieve stappen Toelating tot de stage Het dossier van toelating tot de stage Voorwaarden van toelating tot de stage Voorwaarden in verband met de stagemeester 39 A. Vijf jaar inschrijving in hoedanigheid van bedrijfsrevisor op het openbaar register van het IBR 40 B. Maximum drie stagiairs 40 C. Het profiel van de stagemeester 40 D. Het geval van het bedrijfsrevisorenkantoor 42 E. Sociaal statuut van de stagemeester 42 F. Contacten tussen de stagemeester en de stagiair 42 G. Stagemeester gestraft met een schorsing 42 H. Twee stagemeesters Voorwaarden verbonden aan de stagiair 43 A. Verbod van stageactiviteiten verricht namens een vennootschap 43 B. Onverenigbaarheden Overige voorwaarden Goedkeuring van de stageovereenkomsten door de Stagecommissie en toelating tot de stage door de Stagecommissie Voorbeelden van stageovereenkomsten onder een statuut als zelfstandige en onder een statuut als loontrekkende en ook van verbintenisbrief Model van stageovereenkomst Stageovereenkomst met een bedrijfsrevisorenkantoor Verbintenisbrief van de stagemeester Titel van stagiair-bedrijfsrevisor De hoedanigheid van stagiair Sociaal statuut van de stagiair Informatievergadering met betrekking tot de stage Weigering van de toelating tot de stage door de Stagecommissie Verloop van de stage Doel van de stage Duur van de stage Stagewerkzaamheden: het begrip duizend uren per jaar Vermindering van de stageduur en vrijstelling van de stage Opschorting van de stage Algemeenheden 54 8 IBR Vademecum 2007

9 7.5.2 Verplichtingen van de stagemeester naar aanleiding van het beëindigen van een stageovereenkomst Onderbreking van de stage in geval van overmacht Verlenging van de stage Schrappingen Administratieve schrappingen Tuchtrechtelijke schrappingen Einde van de stage Herneming van de stage bij dezelfde stagemeester Automatisch Binnen de termijn van vijf jaar vanaf de aanvang van de opschorting Na het verstrijken van de termijn van vijf jaar opschorting Verandering van stagemeester (gedurende de stage of na een opschorting van de stage) Stage in het buitenland Stage uitgevoerd bij twee stagemeesters Facultatief karakter van het concurrentiebeding Bijhouden van de lijst van de stagiairs Stageseminaries Principes Materies vervat in de stageseminaries Facultatief karakter van de stageseminaries Financiële tussenkomst van de stagemeester Timing van de inschrijvingen en organisatie van de seminaries Betaling van het inschrijvingsrecht voor de stageseminaries Syllabi van de stageseminaries Stage-examens Vakgebieden voor de stage-examens Afleggen van de examens per vakkenblok Afwezigheid op het examen Afleggen van de stage-examens Quotering die voor het slagen in de stage-examens moet worden gehaald Inzage in de examenformulieren Voorwaarden waaraan moet worden voldaan om de stage-examens te kunnen afleggen Toegelaten documentatie op examens Verbanden tussen de stageseminaries en de stage-examens Stagedagboek Doel Vorm Inhoud Bespreking van de opmerkingen die in het stagedagboek worden vermeld Periodiciteit Laattijdige indiening 74 IBR Vademecum

10 10.7 Advies van de Stagecommissie Stagedagboek in het geval van twee stagemeesters Indiening van een stagedagboek in geval van opschorting Indiening van een stagedagboek in geval van verandering van stagemeester Indiening van een stagedagboek in geval van slagen voor het bekwaamheidsexamen Indiening van een stagedagboek in geval van mislukking voor het bekwaamheidsexamen Bekwaamheidsexamen Inrichting van het bekwaamheidsexamen Beraadslaging voor de toelating tot het bekwaamheidsexamen Inhoud en praktische organisatie van het bekwaamheidsexamen Een schriftelijke proef Een mondelinge proef Aanwezigheid van de stagemeester op het bekwaamheidsexamen (mondeling gedeelte) Samenstelling van de jury voor het bekwaamheidsexamen (art. 33 van het K.B.) Reglementaire bepalingen in verband met het afleggen van het bekwaamheidsexamen Inschrijving voor een sessie van het bekwaamheidsexamen Niet afleggen van het mondeling gedeelte van het bekwaamheidsexamen in geval van overmacht Deelname aan de kosten van het bekwaamheidsexamen Eedaflegging De beslissing van toelating tot de eedaflegging Eedaflegging voor het Hof van Beroep te Brussel of te Luik Eedaflegging van een Belgische stagiair met woonplaats in het buitenland Termijn voor het afleggen van de eed Taal van de eedaflegging Statuut van de persoon die toegelaten is tot de eed van bedrijfsrevisor Procedure na de eedaflegging Herinschrijving in het openbaar register Algemeenheden In geval van herinschrijving binnen de termijn van vijf jaar In geval van herinschrijving buiten de termijn van vijf jaar Plichtenleer Reglementaire bepalingen Toepassingsgevallen Tucht Algemeenheden Bevoegdheid in eerste aanleg Bevoegdheid in hoger beroep Procedure in eerste aanleg IBR Vademecum 2007

11 15.5 Procedure in beroep Tuchtsancties Bijstand van een stagiair-bedrijfsrevisor tijdens een tuchtprocedure door een bedrijfsrevisor die niet zijn stagemeester is of door een advocaat Inachtneming van de beroepservaring Vereenvoudigde toegangsprocedure voor buitenlandse beroepsbeoefenaars Inleiding Algemeenheden In de Europese Unie Wederzijdse erkenning (= wederkerigheid) buiten de Europese Unie Geen wederzijdse ambtshalve erkenning (= geen wederkerigheid) buiten de Europese Unie Bijlagen Wet van 22 juli 1953 houdende oprichting van een Instituut van de Bedrijfsrevisoren en organisatie van het publiek toezicht op het beroep van bedrijfsrevisor, gecoördineerd op 30 april Koninklijk Besluit van 30 april 2007 betreffende de toegang tot het beroep van bedrijfsrevisor en tot opheffing van het Koninklijk Besluit van 13 oktober 1987 betreffende de stage van de kandidaat-bedrijfsrevisoren Richtlijn 2006/43/EG van het Europees Parlement en de Raad van 17 mei 2006 betreffende de wettelijke controles van jaarrekeningen en geconsolideerde jaarrekeningen, tot wijziging van de Richtlijnen 78/660/EEG en 83/349/EEG van de Raad en houdende intrekking van Richtlijn 84/253/EEG van de Raad Koninklijk Besluit van 30 april 2007 betreffende de erkenning van bedrijfsrevisoren en het openbaar register Koninklijk Besluit van 7 juni 2007 tot vaststelling van het huishoudelijk reglement van het Instituut van de Bedrijfsrevisoren Koninklijk Besluit van 26 april 2007 tot organisatie van het toezicht en de kwaliteitscontrole en houdende het tuchtreglement voor de bedrijfsrevisoren Procedure van toelating tot het beroep voor de buitenlandse beroepsbeoefenaars 221 IBR Vademecum

12

13 WAARSCHUWING Dit Vademecum bevat een samenvatting van de adviezen en standpunten van het IBR maar is niet noodzakelijkerwijs volledig. Wanneer geen verdere aanduiding is vermeld na de afkorting K.B., wordt verwezen naar het K.B. van 30 april 2007 betreffende de toegang tot het beroep van bedrijfsrevisor. Wanneer geen verdere aanduiding is vermeld na het woord wet, wordt verwezen naar de wet van 22 juli 1953 houdende oprichting van een Instituut van de Bedrijfsrevisoren en organisatie van het publiek toezicht op het beroep van bedrijfsrevisor, gecoördineerd op 30 april Wanneer verwezen wordt naar het K.B. Erkenning, wordt hiermee bedoeld het K.B. van 30 april 2007 betreffende de erkenning van bedrijfsrevisoren en het openbaar register. Wanneer verwezen wordt naar het K.B. tot vaststelling van het huishoudelijk reglement, wordt hiermee bedoeld het K.B. van 7 juni 2007 tot vaststelling van het huishoudelijk reglement van het Instituut van de Bedrijfsrevisoren. Wanneer verwezen wordt naar het K.B. Tucht, wordt hiermee bedoeld het K.B. van 26 april 2007 tot organisatie van het toezicht en de kwaliteitscontrole en houdende het tuchtreglement voor de bedrijfsrevisoren. De inhoud van onderhavig document is bijgehouden tot 31 oktober IBR Vademecum

14

15 Inleiding 1. INLEIDING 1.1 Toegang tot het beroep op Europees niveau Richtlijn 2006/43/EG Op Europees niveau wordt de toegang tot het beroep van wettelijke auditor geregeld door de Richtlijn 2006/43/EG van het Europees Parlement en de Raad van 17 mei 2006 betreffende de wettelijke controles van jaarrekeningen en geconsolideerde jaarrekeningen, tot wijziging van de Richtlijnen 78/660/EEG en 83/349/EEG van de Raad en houdende intrekking van Richtlijn 84/253/EEG van de Raad (PB. L. 157, 9 juni 2006). Deze richtlijn vervangt de Achtste Richtlijn van de Raad van de EEG van 10 april 1984 op de grondslag van artikel 54, lid 3, sub g), van het EEG-Verdrag inzake de toelating van personen belast met de wettelijke controle van boekhoudbescheiden (PBEG L. 126, 12 mei 1984). De Richtlijn 2006/43/EG definieert onder andere de minimumvoorwaarden die zowel door de natuurlijke personen als door de rechtspersonen nageleefd moeten worden om erkend te worden als wettelijke auditor in elk land van de Europese Unie. In vergelijking met de vroegere tekst van de Richtlijn van 10 april 1984 heeft deze reglementering een bredere draagwijdte dan de erkenning van de wettelijke auditor. Zij betreft eveneens de plichtenleer, de onafhankelijkheid, de normen en controleverslagen, het toezicht en de kwaliteitscontrole, enz. De artikelen 6 tot en met 14 van de richtlijn betreffen de aspecten met betrekking tot de toegang tot het beroep. De tests over de theoretische kennis inzake de toegang tot het beroep zullen vanaf 2008 betrekking hebben op 19 materies in plaats van de 17 tot op heden. De twee nieuwe materies betreffen de internationale boekhoudkundige normen en de internationale controlenormen. De benaming van sommige bestaande materies werd aangepast om rekening te houden met de nieuwe context. De belangrijkste bepalingen omtrent de toelating van natuurlijke personen die in de richtlijn werden opgenomen, zijn: A. Toepassingsgebied Artikel 1 bepaalt dat de richtlijn van toepassing is op de wettelijke controle van jaarrekeningen en geconsolideerde jaarrekeningen van handelsvennootschappen. De wettelijke auditor kijkt de waarachtigheid en de getrouwheid na van de door vennootschappen openbaar gemaakte financiële informatie. IBR Vademecum

16 Inleiding De wettelijke controle van jaarrekeningen is een opdracht van algemeen belang ten behoeve van vele bestemmelingen (aandeelhouders of vennoten, personeel van de vennootschap, publiek, investeerders, publieke overheden, banken, klanten, leveranciers, enz.). De wettelijke controle van jaarrekeningen kan worden gedefinieerd als de controle van de boekhouddocumenten opgesteld door de vennootschappen om zich naar de wettelijke plichten te schikken inzake publicatie van periodieke financiële informatie (statutaire en geconsolideerde rekeningen, jaarlijks of interimair, in functie van de plichten van de vennootschap). De resultaten van die controle leiden tot het tot uitdrukking brengen van een oordeel door de beroepsbeoefenaar. Deze opdrachten zijn voorbehouden voor wettelijke auditors of auditkantoren toegelaten door de Lidstaat die de wettelijke controle van jaarrekeningen voorschrijft. B. Studieniveau Artikel 6 schrijft voor dat het bekwaamheidsexamen van universitair niveau (master) moet zijn en legt bijgevolg deze vereiste op aan de personen die zijn toegelaten tot het uitvoeren van wettelijke controles van jaarrekeningen. C. Theoretische kennis Artikel 8 legt de 19 vakgebieden vast die het voorwerp moeten uitmaken van een toetsing van de theoretische kennis (in België toelatingsexamen genoemd). Het minimumniveau van kennis vereist in elk van deze materies wordt niet vermeld in de richtlijn maar het spreekt vanzelf dat het gaat om een niveau dat overeenkomt met een universitaire opleiding. D. Vrijstellingen Artikel 9 bepaalt dat de houders van een universitair of als gelijkwaardig erkend diploma vrijstellingen tot het toelatingsexamen kunnen bekomen. E. Praktijkopleiding Artikel 10 schrijft een praktische opleiding (in België stage genoemd) voor van drie jaar bij een erkend persoon, die betrekking heeft op de controle van de jaarrekening, de geconsolideerde jaarrekening en de financiële overzichten. Ten minste twee derde van de praktijkopleiding vindt plaats in een Lidstaat. 16 IBR Vademecum 2007

17 Inleiding F. Beroepservaring Artikel 11 bepaalt dat een persoon die niet beantwoordt aan het diplomavereiste toegelaten kan worden mits hij het bewijs voorlegt van beroepservaring. Een adequate ervaring van zeven of vijftien jaar laat onder bepaalde voorwaarden (waaronder het toelatings- en bekwaamheidsexamen) toe om toegelaten te worden als wettelijke auditor. G. Toelating van wettelijke auditors uit andere Lidstaten Artikel 14 voorziet in de toelating, onder bepaalde voorwaarden, door het bevoegde gezag van een Lidstaat, van personen die hun bekwaamheid geheel of gedeeltelijk in een andere Lidstaat hebben verworven Richtlijn 2005/36/EG De Richtlijn 2005/36/EG van het Europees Parlement en de Raad van 7 september 2005 betreffende de erkenning van beroepskwalificaties (PB. L. 255, 30 september 2005) betreft het beroep van bedrijfsrevisor voor opdrachten andere dan de wettelijke controle van jaarrekeningen. A. Bepalingen inzake de toegang tot het beroep De artikelen 5 tot en met 9 en 13 tot en met 14 hebben betrekking op de toegang tot het beroep. Andere artikelen kunnen eveneens een invloed hebben inzake de toegang tot het beroep (art. 56 inzake de samenwerking van de autoriteiten en art. 57 inzake de contactpunten). B. Toepassingsgebied De Richtlijn 2005/36/EG betreft de erkenning van beroepskwalificaties. Zij beoogt niet enkel het beroep van bedrijfsrevisor maar talrijke gereglementeerde beroepen. Deze richtlijn betreft de beroepstitels (en niet de uitgevoerde werkzaamheden). Het gaat om een richtlijn die tot doel heeft vijftien bestaande richtlijnen inzake beroepskwalificaties te verenigen en een onderdaan van een Lidstaat toe te laten een gereglementeerd beroep uit te oefenen in een andere Lidstaat dan die waar de beroepskwalificatie werd verworven. De richtlijn betreft: - de vrijheid van vestiging (titel III); - de vrije dienstverrichting (titel II). IBR Vademecum

18 Inleiding De Richtlijn 2005/36/EG is van toepassing op de bedrijfsrevisor voor de opdrachten die geen betrekking hebben op de wettelijke controle van jaarrekeningen van handelsvennootschappen. Zij beoogt derhalve niet de wederzijdse erkenning van de wettelijke auditors voor zover deze geregeld wordt bij Richtlijn 2006/43/EG. 1.2 Toegang tot het beroep in België De toegang tot het beroep is afhankelijk van: - het slagen in een toelatingsexamen ; - het doorlopen van een stage ; - het slagen in een bekwaamheidsexamen. Het toelatingsexamen omvat 19 vakken (cf. infra punt 5). De houder van een masterdiploma kan vrijstellingen bekomen voor het toelatingsexamen in functie van gevolgde cursussen tijdens zijn/haar universitaire opleiding. De stage duurt drie jaar. De kandidaten die het bewijs kunnen leveren van een ervaring op financieel, juridisch en boekhoudvlak, en/of op het gebied van wettelijke controle van de jaarrekening, kunnen genieten van een vermindering van de duur van de stage (cf. infra 7.4). 1.3 Organisatie van de toegang tot het beroep in de schoot van het IBR Artikel 3 van de wet van 22 juli 1953 houdende oprichting van een Instituut van de Bedrijfsrevisoren bepaalt: Het Instituut heeft als doel te waken over de opleiding en te voorzien in de bestendige organisatie van een korps specialisten die bekwaam zijn de functie van bedrijfsrevisor te vervullen.... Om deze opdracht uit te oefenen, waakt het Instituut er over dat de kandidaatbedrijfsrevisor een stage loopt of over een voldoende beroepservaring beschikt teneinde de stage volledig of gedeeltelijk te vervangen. Het koninklijk besluit van 30 april 2007 betreffende de toegang tot het beroep bevat bijzondere regels in dit verband. Het Instituut van de Bedrijfsrevisoren beschikt over een dienst ( de stagedienst ) die met de organisatie van de toegang tot het beroep en onder meer van de stage van bedrijfsrevisor is belast. Deze dienst voert zijn werkzaamheden uit onder de verantwoordelijkheid van de Stagecommissie. 18 IBR Vademecum 2007

19 Inleiding een informatiebron voor de stagiairs Het Instituut van de Bedrijfsrevisoren heeft de rubriek stage op zijn website ( uitgewerkt. Een groot aantal inlichtingen in verband met de toegang tot het beroep en inzonderheid inzake het verloop van de stage is beschikbaar op de website van het Instituut. Bepaalde documenten worden door het Instituut medegedeeld via deze website. Zijn onder meer beschikbaar op de website van het Instituut: inlichtingen met betrekking tot het toelatingsexamen (voorwaarden, reglement, inschrijvingsformulieren, enz.), de toelating tot de stage (samenstelling van het dossier, met typevoorbeelden van stageovereenkomsten, basisregels, enz.), de agenda van de seminaries, de examens en de gebeurtenissen in verband met de stage, de beslissingen van de rechtspraak van de Stagecommissie, het stagedagboek, het verloop van de stage, enz. De Stagecommissie nodigt de stagiairs uit om regelmatig de website van het Instituut te raadplegen. 1.5 Internationale context Het Instituut is inzake de toegang tot het beroep op Europees vlak actief in de schoot van de werkgroep Liberalisation / Qualification van de Fédération des Experts Comptables Européens (FEE), waarvan het voorzitterschap wordt waargenomen door de Erevoorzitter van het IBR, de heer André KILESSE. Het Instituut volgt eveneens aandachtig de ontwikkelingen inzake de toegang tot het beroep in de schoot van de International Federation of Accountants (IFAC). Onder meer op het gebied van de stage onderhoudt het Instituut van de Bedrijfsrevisoren contacten met verschillende gelijkaardige beroepsorganisaties (bv. IRE in Luxemburg, Compagnie Nationale des Commissaires aux Comptes, Koninklijk Nivra). Het Instituut organiseert het toelatingsexamen voor de Luxemburgse kandidaten samen met het IRE in Luxemburg. IBR Vademecum

20

21 Wettelijke en reglementaire bepalingen 2. WETTELIJKE (WET VAN 22 JULI 1953) EN REGLEMENTAIRE (K.B. TOEGANG TOT HET BEROEP VAN 30 APRIL 2007, K.B. VAN 10 JANUARI 1994 BETREFFENDE DE PLICHTEN VAN DE BEDRIJFSREVISOREN EN K.B. TUCHT VAN 26 APRIL 2007) BEPALINGEN De bepalingen in verband met de toegang tot het beroep en meer bepaald tot de stage van bedrijfsrevisor liggen vervat in Europese bepalingen, evenals in Belgische wettelijke en bestuursrechtelijke bronnen. De nuttige bepalingen inzake de toegang tot het beroep van de Richtlijn 2006/43/EG werden hiervoor aangehaald (cf. supra, punt ). Wat de Belgische wettelijke bepalingen betreft, gaat het om de wet van 22 juli 1953 houdende oprichting van een Instituut van de Bedrijfsrevisoren. Deze wet werd onder meer gewijzigd door de wet van 21 februari 1985 en onlangs door het koninklijk besluit van 21 april De bepalingen in verband met de functie van bedrijfsrevisor en de toegang tot het beroep zijn vervat in de artikelen 4 en volgende van de wet. De bepalingen in verband met de stage van bedrijfsrevisoren zijn vervat in de artikelen 27 tot en met 29 van de wet. De specifieke bepalingen in verband met de toegang tot het beroep en onder meer de stage liggen vervat in het koninklijk besluit van 30 april 2007 betreffende de toegang tot het beroep van bedrijfsrevisor. Dit koninklijk besluit bevat 39 artikels, met als hoofdstukken: 1) Definities; 2) De stage in het algemeen; 3) De Stagecommissie; 4) De Examencommissie; 5) Toelating tot de stage; 6) De stageovereenkomst; 7) Verloop van de stage; 8) Rechten en plichten van de stagiair en van de stagemeester; 9) Het bekwaamheidsexamen; 10) Toelating tot de eed en einde van de stage; 11) Erkenning van de bekwaamheden gelijkwaardig met die van bedrijfsrevisor in het buitenland; 12) Diverse en opheffingsbepalingen. Het koninklijk besluit betreffende de erkenning van bedrijfsrevisoren en het openbaar register (K.B. van 30 april 2007) en het huishoudelijk reglement (K.B. van 7 juni 2007) bevatten eveneens een aantal bepalingen betreffende de toegang tot het beroep van bedrijfsrevisor. De bepalingen inzake de plichtenleer zijn opgenomen in het koninklijk besluit van 10 januari 1994 betreffende de plichten van de bedrijfsrevisoren. IBR Vademecum

22 Wettelijke en reglementaire bepalingen De tuchtbepalingen zijn opgenomen in een specifiek koninklijk besluit (K.B. van 26 april 2007) tot organisatie van het toezicht en de kwaliteitscontrole en houdende het tuchtreglement voor de bedrijfsrevisoren. 22 IBR Vademecum 2007

23 De organen inzake de toegang tot het beroep 3. DE ORGANEN INZAKE DE TOEGANG TOT HET BEROEP 3.1 Bevoegdheden van de Raad zoals bepaald in het Koninklijk Besluit van 30 april 2007 De Raad: - benoemt de leden van de Stagecommissie en haar Voorzitter (art. 4, 2 van het K.B.); - bepaalt, na advies van de Hoge Raad voor de Economische Beroepen, het aantal uren of ECTS-punten die voor een vakgebied als voldoende worden geacht voor een vrijstelling tot het toelatingsexamen (art. 14, 2 van het K.B.); - benoemt de leden van elke kamer van de jury van het bekwaamheidsexamen voor drie jaar, evenals de plaatsvervangende leden (art. 33, 3 van het K.B.); - stelt de personen die in een Lidstaat van de Europese Unie een hoedanigheid bezitten die gelijkwaardig is met die van bedrijfsrevisor, vrij van het toelatingsexamen, de stage en het bekwaamheidsexamen (art. 37, 1 van het K.B.); - kan, in geval van wederkerigheid, deze vrijstelling ook verlenen voor een derde land van de Europese Unie (art. 37, 2 van het K.B.); - gaat, zowel binnen als buiten de Europese Unie, na of de vrijgestelde kandidaten over een voldoende kennis van het Belgische recht beschikken om in België het beroep van bedrijfsrevisor uit te oefenen (art. 37, 3 van het K.B.); - overhandigt ieder jaar aan de Hoge Raad voor de Economische Beroepen een verslag over de activiteiten van de Stagecommissie en over de vormingsactiviteiten ten behoeve van de stagiairs (art. 10, tweede lid van het K.B.). 3.2 De Stagecommissie (art. 28 van de wet van 22 juli 1953 en art. 4 tot en met 10 van het K.B. van 30 april 2007) Samenstelling van de Stagecommissie Artikel 4, 2 van het K.B. bepaalt dat de Stagecommissie tien effectieve leden telt, benoemd door de Raad voor een hernieuwbaar mandaat van drie jaar. Vier leden van de Stagecommissie zijn leden van de Raad. De Raad duidt één van hen aan als Voorzitter. De zes andere leden zijn bedrijfsrevisor of zijn het geweest. IBR Vademecum

24 De organen inzake de toegang tot het beroep Artikel 4, 3 van het K.B. bepaalt dat de Stagecommissie is derwijze samengesteld dat zij de aanvragen van de kandidaten kan onderzoeken die zich in één van de landstalen uitdrukken. De Stagecommissie kan beroep doen op technische experts Bevoegdheden van de Stagecommissie Artikel 8 van het K.B. bepaalt: De Stagecommissie organiseert en beheert de stage, met name: 1 keurt de stageovereenkomsten en de toelating tot de stage goed; 2 houdt toezicht op het goed volbrengen van de stage zowel wat de stagiair als de stagemeester betreft; 3 dient de Raad, ambtshalve of op diens vraag, van advies over alle kwesties betreffende de stage en de stagiairs; 4 stelt de lijst der stagiairs op en houdt deze bij; 5 onderzoekt de stagedagboeken; 6 regelt en leidt de aan de stagiairs opgelegde vakoefeningen; 7 organiseert het toelatingsexamen en het bekwaamheidsexamen; 8 volgt de opleiding gegeven door de stagemeester en geeft de nodige richtlijnen indien zij de verstrekte opleiding onvoldoende vindt; 9 kan de stagiairs die niet zijn geslaagd voor het bekwaamheidsexamen, bijkomende taken opleggen ter vervolmaking van hun praktijkopleiding; 10 beslist, in de gevallen bepaald in dit besluit, over de verlenging of de verkorting van de stageduur, de opschorting van de stage, de verandering van stagemeester en de herneming van de stage. Behoudens andersluidende bepaling kan tegen die beslissingen beroep worden ingesteld bij de Raad; 11 beslist over de vrijstellingen voor het toelatingsexamen; 12 stelt aan de Raad de toelating tot de eed voor volgens de modaliteiten voorzien in artikel 36, 1; 13 treedt bemiddelend op in geschillen tussen stagemeesters en stagiairs; 14 kan aan de Raad alle inlichtingen meedelen die zij nuttig acht met betrekking tot een stagemeester of een stagiair en die zij in het kader van haar werkzaamheden heeft ingewonnen; 24 IBR Vademecum 2007

25 De organen inzake de toegang tot het beroep 15 beslist over de administratieve schrapping van de stagiairs die hun stage hebben opgeschort voor een periode van meer dan vijf jaar.. De Stagecommissie: - beschikt in de uitoefening van haar opdracht over de ruimste middelen van toezicht en onderzoek; zij kan alle nuttige inlichtingen inwinnen, de stagiairs en de stagemeesters verzoeken om voor haar te verschijnen en zich alle bescheiden doen voorleggen. Zij kan haar bevoegdheid van toezicht en onderzoek aan één van haar leden overdragen (art. 9 van het K.B.); - kan, wanneer zij de opleiding van de stagiair onvoldoende acht of wanneer zij niet beschikt over voldoende relevante en adequate informatie, de duur van de stage verlengen voor een totale periode van maximum drie jaar (art. 22 van het K.B.); - waakt over het goed volbrengen van de stage in het buitenland (art. 3, 2, tweede lid van het K.B.); - organiseert eens per jaar het toelatingsexamen (art. 13, 1, eerste lid van het K.B.); - benoemt de leden van de Examencommissie van het toelatingsexamen (art. 11, 1, derde lid van het K.B.); - keurt het huishoudelijk reglement van de Examencommissie van het toelatingsexamen goed (art. 11, 1, vierde lid van het K.B.); - kan, onder bepaalde voorwaarden, vrijstelling verlenen voor het toelatingsexamen (art. 14 van het K.B.); - bepaalt de datum van toelating tot de stage (art. 20 van het K.B.); - keurt de stageovereenkomsten goed (art. 16, 1 van het K.B.); - legt de minima van de aan de stagiairs toegekende bezoldiging vast (art. 19, 1 van het K.B.); - legt de aard van de uren revisorale opdrachten vast (art. 21 van het K.B.); - legt de voorschriften voor het bijhouden van het stagedagboek vast (art. 27 van het K.B.); - kan, enkel in specifieke gevallen, een vermindering van de duur van de stage toestaan (art. 23 van het K.B.); - beslist over de opschorting van de stage op gemotiveerd verzoek van één van de partijen (art. 24, 1 van het K.B.) en legt de datum van aanvang van de opschorting van de stage vast, evenals de duur van de opschorting van de stage (art. 24, 3 van het K.B.); IBR Vademecum

26 De organen inzake de toegang tot het beroep - beslist over de schrapping van een stagiair (art. 24, 4 van het K.B.); - legt de voorwaarden vast voor een verandering van stagemeester (art. 25 van het K.B.); - stelt aan de Raad de toelating tot de eedaflegging van de stagiairs voor (art. 36, 1 van het K.B.); - kan individuele afwijkingen toestaan van de regels betreffende de onverenigbaarheden (art. 28, 2 van het K.B.); - geeft voorschriften aan de stagemeesters (art. 30 van het K.B.); - laat de stagiairs die voldaan hebben aan de stageverplichtingen toe tot het bekwaamheidsexamen (art. 32, 2 van het K.B.); - bepaalt de inhoud van het bekwaamheidsexamen (art. 34, 1 van het K.B.); - kan, aansluitend op de beslissing van de jury van het bekwaamheidsexamen, bijkomende werkzaamheden opleggen aan de kandidaat (art. 35 van het K.B.); - kan tuchtsancties opleggen aan de stagiair die de regels inzake tucht en plichtenleer niet nakomt (art. 76 van de wet); - houdt de lijst der stagiairs bij (art. 12 van het K.B. Erkenning en art. 8, 4 van het K.B.); - brengt jaarlijks verslag uit bij de Raad over haar werkzaamheden (art. 10, eerste lid van het K.B.) Organisatie van de vergaderingen van de Stagecommissie Artikel 5, 1 van het K.B. bepaalt dat de Stagecommissie ten minste om de twee maanden vergadert. In praktijk vergadert de Stagecommissie ongeveer tien maal per jaar. Bijkomende vergaderingen worden op verzoek van de Voorzitter van de Stagecommissie georganiseerd. De vergaderingen van de Stagecommissie worden genotuleerd. De notulen worden op de zetel van het Instituut bewaard (art. 7 van het K.B.). Naar analogie met artikel 13 van het K.B. tot vaststelling van het huishoudelijk reglement van het Instituut, kan de Stagecommissie haar akkoord geven om uittreksels van de notulen aan confraters of aan derden mede te delen. De voornaamste beslissingen van de Stagecommissie worden bij uittreksel bekendgemaakt op de website van het Instituut, in het Vademecum en/of het Jaarverslag van het IBR. 26 IBR Vademecum 2007

27 De organen inzake de toegang tot het beroep De functie van verslaggever De verslaggever, in wiens functie impliciet voorzien wordt in artikel 9, tweede lid van het K.B., is een lid van de Stagecommissie dat aangesteld wordt om de stage van een aantal stagiairs op te volgen. De functie van verslaggever heeft tot doel om, in specifieke dossiers, de beslissingen van de Stagecommissie voor te bereiden. De verslaggever wordt met name belast met het onderzoeken van het dossier van toelating tot de stage en van de stagedagboeken. 3.3 De Examencommissie (artikel 11) Samenstelling van de Examencommissie De Examencommissie is samengesteld uit ten minste tien personen die één van de 19 vakken van het toelatingsexamen doceren aan een universiteit of aan een hogeschool van het lange type. Deze personen worden benoemd door de Stagecommissie Bevoegdheden van de Examencommissie De Examencommissie is bevoegd voor: - het opstellen van de vragen van het toelatingsexamen; - de verbetering van het toelatingsexamen; - de deliberatie van het toelatingsexamen; - het overmaken van de resultaten van het toelatingsexamen aan de Stagecommissie. De Examencommissie oefent haar werkzaamheden onafhankelijk van de Stagecommissie uit. Zij oefent haar activiteiten uit op basis van haar huishoudelijk reglement. De Examencommissie stelt een kalender op van haar interventies rekening houdend met de verplichting om de resultaten van de deliberaties uiterlijk twee maanden na de datum van het examen aan de Stagecommissie te bezorgen. IBR Vademecum

28 De organen inzake de toegang tot het beroep 3.4 Rol van de Hoge Raad voor de Economische Beroepen (HREB) In het kader van de toegang tot het beroep van bedrijfsrevisor, komt de HREB in volgende gevallen tussenbeide: a) de Raad van het IBR overhandigt ieder jaar aan de HREB een verslag over de activiteiten van de Stagecommissie en over de vormingsactiviteiten ten behoeve van de stagiairs (art. 10, tweede lid van het K.B.); b) overeenkomstig artikel 14, 2 van het K.B. verstrekt de Hoge Raad zijn advies aan de Raad van het IBR betreffende het voldoende karakter van het aantal punten of ECTS besteed aan de studie van een vakgebied in het kader van de eisen gesteld voor het beroep van bedrijfsrevisor betreffende de toekenning van vrijstellingen. De HREB heeft onder meer verschillende adviezen uitgebracht betreffende de organisatie van de stage waaronder het advies van 17 februari 2005 betreffende de vrijstellingsvoorwaarden in het kader van de toegang tot het beroep van bedrijfsrevisor. Dit advies analyseert de lijst van de vakken van het toelatingsexamen, de criteria van de vrijstellingen en het vereiste niveau omtrent dit examen zoals voorgesteld door de Raad van het IBR. 28 IBR Vademecum 2007

29 Voorwaarden voor de toelating tot de stage 4. VOORWAARDEN VOOR DE TOELATING TOT DE STAGE 4.1 Voorwaarde van nationaliteit of woonplaats Artikel 27 van de wet verwijst naar artikel 5 dat bepaalt: De hoedanigheid van bedrijfsrevisor wordt door de Raad toegekend aan iedere natuurlijke persoon die er om verzoekt en aan de volgende eisen voldoet: 1 onderdaan zijn van een Lidstaat van de Europese Unie of een andere Staat die partij is bij de Overeenkomst betreffende de Europese Economische Ruimte, of zijn woonplaats hebben in België; in de veronderstelling dat een persoon zijn woonplaats niet in België heeft, dient hij er te beschikken over een vestiging;. 4.2 Voorwaarde van de burgerlijke en politieke rechten Ditzelfde artikel verduidelijkt dat men: 3 niet [mag] beroofd geweest zijn van de burgerlijke en politieke rechten, niet in staat van faillissement verklaard geweest zijn zonder eerherstel te hebben bekomen en geen zelfs voorwaardelijke gevangenisstraf van ten minste drie maand hebben opgelopen voor één van de strafbare feiten vermeld in artikel 1 van het koninklijk besluit nr. 22 van 24 oktober 1934 betreffende het rechterlijk verbod aan bepaalde veroordeelden en gefailleerden om bepaalde ambten, beroepen of werkzaamheden uit te oefenen, voor een inbreuk op de wet van 20 september 1948 houdende organisatie van het bedrijfsleven, voor een inbreuk op het Wetboek van vennootschappen, op de wet van 17 juli 1975 op de boekhouding van de ondernemingen, hun uitvoeringsbesluiten, op de fiscale wetgeving of op buitenlandse bepalingen die hetzelfde voorwerp hebben;. 4.3 Diploma Om tot de stage te worden toegelaten, moet de kandidaat eveneens beantwoorden aan de vereisten inzake diploma en/of ervaring zoals bepaald met toepassing van artikel 5, 4 van de wet en slagen voor een toelatingsexamen van een niveau dat de bevoegdheid en de bekwaamheid van de toekomstige bedrijfsrevisor kan waarborgen. Artikel 5, 4 van de wet bepaalt dat: De hoedanigheid van bedrijfsrevisor wordt door de Raad toegekend aan iedere natuurlijke persoon die er om verzoekt en aan de volgende eisen voldoet: (..); 4 in het bezit zijn van een masterdiploma afgeleverd door een Belgische universiteit of een Belgische hogeschool van het lange type en van universitair niveau. De Koning bepaalt de voorwaarden op grond waarvan een buitenlands diploma of een bepaalde ervaring als gelijkwaardig worden IBR Vademecum

30 Voorwaarden voor de toelating tot de stage erkend, in voorkomend geval na het slagen in een examen over de materies van het Belgisch recht die van belang zijn voor de uitoefening van het beroep van bedrijfsrevisor;. Onverminderd de bepalingen die betrekking hebben op de ervaring, is de toegang tot de stage voorbehouden aan de houders van een masterdiploma. Een bachelordiploma beantwoordt niet aan die voorwaarden. De kwestie van het diploma moet worden bekeken in het licht van de ontwikkelingen rond de Bologna-verklaring van 19 juni 1999 die door België alsook door alle landen van de Europese Unie werd ondertekend. De Bolognaverklaring werd in België omgezet in het decreet van de Franse Gemeenschap van 31 maart 2004 betreffende de organisatie van het hoger onderwijs ter bevordering van de integratie in de Europese ruimte van het hoger onderwijs en betreffende de herfinanciering van de universiteiten, en het decreet van de Vlaamse Gemeenschap van 4 april 2003 betreffende de herstructurering van het hoger onderwijs in Vlaanderen. De Bologna-verklaring bepaalt onder meer een hervorming van de universitaire titels. Er zijn drie universitaire titels voorzien: - Bachelor (3 jaar universitaire studie); - Master (4 of 5 jaar universitaire studie); - Doctorandus (8 jaar universitaire studie). Overeenkomstig artikel 5, 4 van de wet heeft de Raad van het Instituut beslist een universitair diploma van het type Master voor de toegang tot het beroep van bedrijfsrevisor te eisen. De bepalingen inzake de buitenlandse beroepsbeoefenaars worden in punt behandeld. 4.4 Sluiten van een stageovereenkomst Om tot de stage te worden toegelaten, moet de kandidaat een stageovereenkomst sluiten met een lid van het Instituut dat tenminste vijf jaar is ingeschreven in het openbaar register van het Instituut en zich ertoe verbindt de stagiair te begeleiden en hem bij te staan in zijn opleiding als bedrijfsrevisor. De stageovereenkomst moet door de Stagecommissie worden goedgekeurd. De Stagecommissie stelt model stageovereenkomsten voor, zowel voor de stagiair-bediende als voor de stagiair met een statuut van zelfstandige. Dit onderwerp wordt verder toegelicht in punt IBR Vademecum 2007

31 Toelatingsexamen 5. TOELATINGSEXAMEN 5.1 Inschrijving voor het toelatingsexamen Het inschrijvingsformulier voor het toelatingsexamen alsook de samenvattende tabel van de cursussen, die door de onderwijsinstelling moet worden geattesteerd, zijn beschikbaar op de website van het Instituut. De kandidaten voor het toelatingsexamen worden verzocht de naar behoren ingevulde samenvattende tabel van de geattesteerde cursussen voor de vakgebieden van het toelatingsexamen van het IBR alsook het inschrijvingsformulier uiterlijk op de laatste werkdag van juni in te dienen bij het IBR. De samenvattende tabel moet worden geattesteerd door de onderwijsinstelling die het diploma heeft uitgereikt. Deze tabel herneemt onder andere de beschrijvingen van de gevolgde vakken en de vermelding van het aantal overeenkomende lesuren of studiepunten (ECTS-kredieten m.a.w. European Credit Transfer System). De Stagecommissie bepaalt op basis hiervan de vrijstellingen voor het toelatingsexamen. Een afschrift van het (de) door de onderwijsinstelling afgeleverde diploma( s) wordt bij het inschrijvingsformulier voor het toelatingsexamen gevoegd. De betaling van de dossierkosten (150 EUR) moet worden verricht op het moment dat de inschrijvingsstukken worden ingediend. Wanneer deze bepalingen niet worden nageleefd, wordt het dossier niet aanvaard en teruggezonden naar de kandidaat. Indien de kandidaat op datum van indiening van zijn dossier niet in het bezit is van het diploma (en eventueel van een aanvullend diploma of van een getuigschrift van einde studie), aanvaardt de Stagecommissie dat uitsluitend dit bewijsdocument uiterlijk tegen 30 september wordt ingediend. Deze tolerantie geldt enkel voor de diploma s en de attesten van slagen afgeleverd tijdens het jaar van indiening van het dossier voor de toelatingsexamens. Hierdoor kunnen studenten die hun diploma in juni of september van het jaar van inschrijving behaalden, deelnemen aan de in oktober van hetzelfde jaar georganiseerde toelatingsexamens van het IBR. 5.2 Af te leggen examenvakken Het toelatingsexamen van het IBR omvat 19 vakgebieden waarvoor vrijstellingen kunnen worden bekomen. IBR Vademecum

32 Toelatingsexamen Overeenkomstig de Richtlijn 2006/43/EG en artikel 13, 2 van het K.B. zijn de 19 examenvakken van het toelatingsexamen tot het IBR: 1 algemene theorie en de beginselen van de boekhouding; 2 wettelijke voorschriften en normen voor de opstelling van jaarrekeningen en geconsolideerde jaarrekeningen; 11 vennootschapsrecht en corporate governance; 12 faillissementsrecht en soortgelijke procedures; 3 internationale standaarden voor 13 belastingrecht; jaarrekeningen; 4 financiële analyse; 14 burgerlijk en handelsrecht; 5 analytische en beleidsboekhouding; 6 risicomanagement en interne beheersing; 7 controleleer en beroepsvaardigheden; 8 wettelijke voorschriften en gedrags- en beroepsnormen betreffende de wettelijke controle van jaarrekeningen en de daarmee belaste wettelijke auditors; 9 internationale controlestandaarden; 10 beroepsethiek en onafhankelijkheid; 15 socialezekerheidsrecht en arbeidsrecht; 16 informatietechnologieën en informaticasystemen; 17 algemene, financiële en bedrijfseconomie; 18 wiskunde en statistiek; 19 grondbeginselen van financieel bedrijfsbeheer. De 19 vakken van het toelatingsexamen betreffen in de praktijk 23 verschillende examens in de mate dat de beschrijving van de vakken van het koninklijk besluit bestaat uit de hergroepering van vakken waarvan de onderwerpen verschillend zijn. De 23 vakken van het toelatingsexamen worden in punt gedetailleerd. Een lijst van naslagwerken die moeten helpen bij de voorbereiding op de toelatingsexamens is beschikbaar op de website van het Instituut. De vermelde werken zijn ter beschikking in de bibliotheek van het Instituut. Zoals vermeld in artikel 38, 2 van het K.B., treedt de bepaling met betrekking tot de vakken van het toelatingsexamen in werking op 1 januari Geen enkel overgangsstelsel werd voorzien. 32 IBR Vademecum 2007

33 Toelatingsexamen 5.3 Vrijstellingen voor het toelatingsexamen Vrijstellingen voor houders van een masterdiploma De vrijstellingen voor het toelatingsexamen van het IBR kunnen worden bekomen op grond van een universitair diploma of van een diploma van hoger onderwijs van het lange type (masterdiploma) Vrijstellingen voor andere gediplomeerden De universiteiten of instellingen voor hoger onderwijs van het lange type staan soms bepaalde faciliteiten toe aan de houders van een diploma van het hoger onderwijs van het korte type (graduaat/bachelor). Dergelijke faciliteiten maken deel uit van de autonomie van de onderwijsinstellingen van universitair niveau. Er kan rekening worden gehouden met graduaatcursussen (bachelor), in de gevallen waarin deze individueel werden erkend in het kader van een universitaire overstapregeling en de universitaire instelling bevestigt dat die cursussen gelijkwaardig zijn met de vakken gegeven in het kader van het cursussenprogramma van de universitaire instelling Analyse door het IBR van de dossiers waarvoor vrijstellingen worden gevraagd De toekenning van vrijstellingen is het voorwerp van een onderzoek door de Stagecommissie op basis van de inlichtingen die op het inschrijvingsformulier worden vermeld en van de door de onderwijsinstellingen verstrekte inlichtingen betreffende de inhoud van de verschillende cursussen, met inbegrip van de graduaatcursussen waarvoor een vrijstelling wordt gevraagd (cf supra). De Stagecommissie heeft het geheel van de cursussen van de programma s van de universiteiten en economische hogescholen van het lange type met economische oriëntatie in België onderzocht en heeft voor elk van de door voormelde instellingen meegedeelde cursussen het aantal studiepunten ECTS bepaald die in aanmerking kunnen worden genomen in het kader van de toekenning van vrijstellingen voor het toelatingsexamen van het IBR. De cursussen die door de onderwijsinstellingen werden meegedeeld en die naar behoren werden gedocumenteerd, komen in aanmerking in het kader van een vrijstelling voor het toelatingsexamen. Het Instituut van de Bedrijfsrevisoren heeft deze inlichtingen meegedeeld aan elk van voormelde onderwijsinstellingen voor de cursussen die zij organiseren. In geval van wijziging van het cursussenprogramma, worden de onderwijsinstellingen verzocht het IBR hiervan in te lichten zodat deze laatste deze cursussen kan onderzoeken en desgevallend kan beslissen dat deze cursussen het voorwerp kunnen uitmaken van vrijstellingen voor het toelatingsexamen van het IBR. IBR Vademecum

34 Toelatingsexamen De Stagecommissie zal, in voorkomend geval, andere aanvragen tot vrijstelling tot het toelatingsexamen nazien. Om vrijstellingen mogelijk te maken, moet (overeenkomstig art. 14 van het K.B.) aan twee voorwaarden zijn voldaan: a) het betrokken vakgebied moet uitdrukkelijk op (de aanvulling van) het diploma/getuigschrift zijn vermeld; b) de aan het vakgebied bestede aantal uren of studiepunten ECTS moeten tenminste overeenstemmen met het aantal uren of studiepunten ECTS die voor dit vakgebied door de Raad, na advies van de Hoge Raad voor de Economische Beroepen, voldoende worden geacht in het kader van de eisen gesteld voor het beroep van bedrijfsrevisor. Wij hebben de eisen van de Raad in onderstaande tabel samengevat. Code Vakgebieden Verdeling Aantal ECTS 010 Algemene theorie en de beginselen van de boekhouding Wettelijke voorschriften en normen voor de opstelling van jaarrekeningen en geconsolideerde jaarrekeningen 030 Internationale standaarden voor jaarrekeningen Financiële analyse Analytische en beleidsboekhouding Risicomanagement en interne beheersing Minimum 4 voor interne beheersing Controleleer en beroepsvaardigheden Wettelijke voorschriften en gedrags- en beroepsnormen betreffende de wettelijke controle van jaarrekeningen en de daarmee belaste wettelijke auditors Internationale controlestandaarden Beroepsethiek en onafhankelijkheid Vennootschapsrecht en corporate governance 120 Faillissementsrecht en soortgelijke procedures Belastingrecht Burgerlijk en handelsrecht 150 Socialezekerheidsrecht en arbeidsrecht IBR Vademecum 2007