Het immuunsysteem van de pasgeborene: klaar voor actie? Joris van Montfrans, MD, PhD Kinderarts-immunoloog

Transcriptie

1 Het immuunsysteem van de pasgeborene: klaar voor actie? Joris van Montfrans, MD, PhD Kinderarts-immunoloog

2 Disclosure slide Research sponsors Stichting Vrienden van het WKZ Koen Fonds Stichting Doorgaan met CVID Relatie Jeffrey Modell Foundation ZonMW Fonds Nuts Ohra Shire Netherlands CSL Behring Advisory Boards Other Shire Netherlands n.a.

3 Waarom deze lezing? En een paar specifieke vragen: Is het afweersysteem van een pasgeborene niet te onrijp? Kan het afweersysteem omgaan met meerder infecties tegelijk? Waarom heb je een afweersysteem? Hoe ontwikkelt het afweersysteem zich in de eerste 2 jaar? Infecties die de pasgeborene bedreigen Oplossingen om die infecties te voorkomen

4 Waarom hebben we een afweersysteem? Om te beschermen tegen infecties Om ontsteking te controleren Om kwaadaardige ziekten te voorkomen

5 En zonder afweer?

6 De onderdelen van je afweersysteem: Fagocyten: Opnemen en verteren van bacterien B T NK B cel: Productie van anitstoffen: - IgG, IgA en IgM T cel en NK cel: Opruimen van viraal besmette cellen Opruimen van kwaadaardige cellen APC APC: het aanbieden van antigeen

7 B cel werking:

8 T cel werking:

9 Aangeboren Afweer Vroeg snelle respons Specifieke Afweer Later langzamere respons Niet heel specifiek Geen geheugen Fagocyten NK cellen Dendritische cellen Past erg precies Langdurig geheugen T en B cellen Instant Notes: Immunology Section A3 p.5-8

10 Welke onderdelen zijn bij geboorte op volle sterkte aanwezig? Granulocyten: Fagocytose van bacterien NK APC NK cel: Opruimen van viraal besmette cellen Opruimen van kwaadaardige cellen APC: het aanbieden van antigeen

11 Welke onderdelen zijn aanwezig, maar moeten nog getraind worden: B T B cel: Productie van antistoffen: - IgG, IgA en IgM T cel Opruimen van viraal besmette cellen Opruimen van kwaadaardige cellen

12 serum concentration (g/l) Er is bij geboorte al IgG aanwezig: Immunoglobuline titers acc. age birth IgG mother IgG child IgM IgA months years

13 Hoe train je de productie van antistoffen? B Contact met ziekte verwekker: - door infectie - door vaccinatie

14 En hoe maak je van een eenmalig getraind systeem nog beter: Boostervaccinatie leidt tot: - hogere titers antistoffen - sterkere binding van antistoffen

15 Hoe train je een T cel?

16 Conclusies: 1. Alle onderdelen van je afweer zijn bij geboorte aanwezig 2. Alleen de specifieke afweer moet nog getraind worden 3. Dit doe je door contact met het de ziekte verwekker

17 Kan het afweersysteem elke verwekker herkennen? Ja Dit verloopt via antigeen presenterende cellen Deze laten de verwekker zien aan B cellen en aan T cellen

18 Antigeen presentatie: bij geboorte al aanwezig B T

19 Kan het afweersysteem van de pasgeborene op elke verwekker reageren? Nee De afweer kan op alle indringers reageren, behalve: bacterien met een polysaccharide kapsel deze zijn moeilijk te fagocyteren < lft 2 jaar dit komt door lage antistof productie tegen gekapselde bacterien

20 Afweer tegen gekapselde bacterien (Neisseria, pneumoccen, Hib); leeftijd > 2 jaar oud

21 Afweer tegen gekapselde bacterien (Neisseria, pneumoccen, Hib); leeftijd: 0-2 jaar oud

22 Afweer tegen gekapselde bacterien: met hulp van conjugaat vaccin

23 Infecties die de pasgeborene bedreigen: Sommige microben zijn goed voor ons Darm commensalen zoals (bacteroides, bifidobacterium) Sommige zijn niet goed voor ons Agressieve bacterien (zoals Mycobacterium tuberculosis, Salmonella) Virussen (influenza, hepatitis B, polio, HIV) Bij sommige hangt het af van plaats, type etc: e.g. E. Coli, Candida, staphylococcus, streptococcus Instant Notes: Immunology Section A1 p.1

24 Kan het afweersysteem wel omgaan met meerdere vaccinaties tegelijk? Het immuunsysteem is dagelijks in contact met bacterien, virussen, schimmels Dit gaat waarschijnlijk om honderden (duizenden) verschillende soorten De aanmaak van nieuwe B cellen is in de orde van per minuut De 1 15 soorten ziekteverwekkers in het RVP vallen daarbij in het niet

25 Zijn er vaccinaties die mogelijk gevaarlijk zijn voor kinderen? Bekende bijwerkingen: zijn altijd mogelijk Kinderen met lage afweer: Zullen lage bescherming opbouwen Worden niet ziek van dode vaccins Maar: kunnen wel ziek worden van levend verzwakte vaccins. Daarom komen deze pas na 14 mnd: ernstige afweer problemen zijn dan al aan het licht gekomen

26 Toekomst: SCID screening en andere vroeg-diagnostiek van afweerstoornissen Veiliger om vroeger te vaccineren Uitbreiding van het vaccinatie programma Met andere ziekten (rota, VZV, MenACWY) Naar prematuren: extra vaccinaties, maternale vaccinaties

27 Conclusies (deel 2): 1. Alle onderdelen van je afweer zijn bij geboorte aanwezig 2. Alleen de specifieke afweer moet nog getraind worden 3. Dit doe je door contact met het de ziekte verwekker 4. Bij de pasgeborene kan de afweer elke indringer herkennen, maar kan niet goed reageren op gekapselde bacterien 5. Om die reden gebruiken we conjugaat vaccins 6. De afweer kan goed omgaan met meerdere antigenen tegelijk

28