Gemeente West Maas en Waal

Transcriptie

1 Gemeente West Maas en Waal Ruimtelijke onderbouwing Dreumel, Molenstraat tussen 5 en 11 Bijlagen: Beoordeling Commissie Ruimtelijke Kwaliteit Nipa Milieutechniek b.v., Verkennend bodemonderzoek Molenstraat te Dreumel, rapportnummer 14924, 13 november 2015 Bodemadvies Omgevingsdienst Rivierenland, 8 maart 2016 Archeodienst, Archeologisch Bureauonderzoek en Inventariserend Veldonderzoek, karterende fase: Molenstraat ong. (tussen huisnr. 5 en 11) te Dreumel, rapportnr. 836, 13 april 2016 Selectieadvies gemeente West Maas en Waal, 5 april 2016 Vestigingsadres: Schoenaker 10, 6641 SZ Beuningen Postadres Postbus 165, 6640 AD Beuningen Telefoonnummer adres info@burowaalbrug.nl Website Rekeningnr. IBAN NL98 RABO KvK Nummer BTW Nummer NL B01

2

3

4

5 RAPPORT VERKENNEND BODEMONDERZOEK MOLENSTRAAT TE DREUMEL Gemeente Dreumel, sectie A, nummers 1683 en 2409 PROJECT: 14924

6 VERANTWOORDING Titel VERKENNEND BODEMONDERZOEK MOLENSTRAAT TE DREUMEL Opdrachtgever Aannemersbedrijf Hoes b.v. Hoogveldsestraat BK Horssen Rapportnummer Datum 13 november 2015 Projectleider de heer J.B.P. van der Stroom Autorisatie de heer J.A.A. van Vliet handtekening handtekening Boormeester de heer T. Wassink handtekening NIPA milieutechniek b.v. Landweerstraat Zuid AK Oss tel. +31 (0) fax. +31 (0) info@nipamilieu.nl Verkennend bodemonderzoek Molenstraat te Dreumel, sectie A, nummers 1683 en 2409 JvdS/14924/2

7 INHOUDSOPGAVE VERANTWOORDING 2 1 INLEIDING 4 2 LOCATIEGEGEVENS ALGEMEEN VOORONDERZOEK Omgeving Voormalig bodemgebruik Huidig bodemgebruik Toekomstig bodemgebruik Uitgevoerde bodemonderzoeken Bodemopbouw en geohydrologie DOELSTELLING HYPOTHESE 8 3 UITGEVOERD BODEMONDERZOEK ALGEMEEN VELDWERKZAAMHEDEN LABORATORIUMWERKZAAMHEDEN 9 4 WIJZE VAN BEOORDELING EN INTERPRETATIE 10 5 RESULTATEN ZINTUIGLIJKE WAARNEMINGEN ANALYSERESULTATEN EN BODEMKWALITEIT INTERPRETATIE 14 6 CONCLUSIES EN AANBEVELINGEN 15 7 REFERENTIES 16 Bijlage 1 Situering in de regio 2 Kadastrale gegevens 3 Locatieoverzicht 4 Boorprofielbeschrijvingen 5 Analysecertificaten grond en grondwater 6 Toetsingstabellen 7 Fotobijlage Verkennend bodemonderzoek Molenstraat te Dreumel, sectie A, nummers 1683 en 2409 JvdS/14924/3

8 1 INLEIDING Aannemersbedrijf Hoes b.v. te Horssen heeft, in verband met een geplande grondtransactie, aan NIPA milieutechniek b.v. te Oss opdracht gegeven voor het uitvoeren van een verkennend bodemonderzoek conform de NEN 5740 op het perceel Molenstraat te Dreumel. NIPA milieutechniek b.v. te Oss is een ISO 9001:2008 gecertificeerd onderzoeksbureau. Tevens is NIPA milieutechniek b.v. op grond van artikel 2.1 eerste lid onder I van de Regeling bodemkwaliteit erkend voor de werkzaamheid Veldwerk. Deze erkenning geldt voor de volgende protocollen: 2001 Plaatsen van handboringen en peilbuizen, maken van boorbeschrijvingen, nemen van grondmonsters en waterpassen 2002 Het nemen van grondwatermonsters 2003 Veldwerk bij milieuhygiënisch waterbodemonderzoek 2018 Locatie-inspectie en monsterneming van asbest in bodem NIPA milieutechniek b.v. verklaart dat het veldwerk onafhankelijk van de opdrachtgever is uitgevoerd conform de eisen van BRL SIKB 2000 en de daarbij horende protocollen. De contactpersoon van de opdrachtgever is de heer C. van de Weerdt. De werkzaamheden bij NIPA milieutechniek b.v. zijn gecoördineerd door de heer J.B.P. van der Stroom. Verkennend bodemonderzoek Molenstraat te Dreumel, sectie A, nummers 1683 en 2409 JvdS/14924/4

9 2 LOCATIEGEGEVENS 2.1 Algemeen De onderzoekslocatie betreft een perceel aan de Molenstraat te Dreumel (gemeente West Maas en Waal) en staat kadastraal bekend als gemeente Dreumel, sectie A, nummers 1683 en Het perceel heeft een oppervlakte van circa m². Het voornemen bestaat om ter plaatse in de toekomst een woning te realiseren. De onderzoekslocatie betreft de toekomstige woning met tuin en heeft een oppervlakte van circa m². De situering van de onderzoekslocatie in de regio is weergegeven in bijlage 1. Het locatieoverzicht is opgenomen als bijlage Vooronderzoek Voorafgaand aan het bodemonderzoek is een vooronderzoek uitgevoerd conform hoofdstuk 6 van de NEN Omgeving De onderzoekslocatie is gelegen in het centrum van Dreumel. De directe omgeving van de locatie bestaat uit: Noordzijde: Molenstraat Oostzijde: woningen met tuin Zuidzijde: woningen met tuin Westzijde: woning met tuin Voormalig bodemgebruik Uit historische topografische kaarten blijkt dat de locatie vanaf eind 19de eeuw tot 1984 als boomgaard in gebruik is geweest. Sinds 1984 is het perceel als grasland in gebruik. Voor zover bekend zijn op of nabij de onderzoekslocatie geen tanks aanwezig of aanwezig geweest en hebben zich geen calamiteiten voorgedaan die een mogelijke bodemverontreiniging hebben veroorzaakt. Figuur 1: Topografische kaart 1946 Verkennend bodemonderzoek Molenstraat te Dreumel, sectie A, nummers 1683 en 2409 JvdS/14924/5

10 2.2.3 Huidig bodemgebruik Het perceel is momenteel als grasveld in gebruik Toekomstig bodemgebruik Het voornemen bestaat in de toekomst ter plaatse een woning met tuin te realiseren Uitgevoerde bodemonderzoeken Uit de gegevens van het bodemloket en de bodeminformatie van de provincie Gelderland blijkt dat op de locatie en in de directe omgeving van de onderzoekslocatie geen bodemonderzoeken zijn uitgevoerd. Figuur 2: Bodeminformatie provincie Gelderland Op verzoek van de opdrachtgever zijn de gemeentelijke archieven niet geraadpleegd. Indien het onderzoek wordt ingediend voor de aanvraag van een omgevingsvergunning zal hiervoor een aanvullend vooronderzoek uitgevoerd dienen te worden. Verkennend bodemonderzoek Molenstraat te Dreumel, sectie A, nummers 1683 en 2409 JvdS/14924/6

11 2.2.6 Bodemopbouw en geohydrologie Voor de bodemgegevens en de geohydrologische informatie is gebruik gemaakt van de grondwaterkaart van Nederland (40 west) en de Provinciale Overzichten Win- en Productiemiddelen (VEWIN). Uit deze rapporten zijn de volgende regionale gegevens samengevat. De onderzoekslocatie ligt in Beneden-Leeuwen, wat behoort tot het rivierkleigebied dat gelegen is tussen de Maas en de Waal. De gemiddelde maaiveldhoogte is circa 5,7 meter +NAP. Volgens de bodemkaart van Nederland bestaat de bodem bovenin het profiel uit zandige kleiafzettingen. Over de onderliggende lagen zijn weinig gegevens bekend. De scheidende laag tussen het eerste en tweede watervoerende pakket is ter hoogte van het grondgebied van de gemeente West Maas en Waal waarschijnlijk onderbroken. Bovenstaande gegevens zijn samengevat in tabel 1. Tabel 1: Schematische voorstelling van de regionale bodemopbouw Pakket Diepte (m-mv) Samenstelling Parameters deklaag (Betuwe Formatie) 0 5 (zandige) klei, slecht doorlatend KD = + 30 m²/d 1 e watervoerend pakket (formaties van Kreftenheye, Urk en 5-65? uiterst grof tot middel-grof grindhoudend zand, kleilenzen KD = m²/d Sterksel) 1 e scheidende laag 65? ontbreekt waarschijnlijk 2 e watervoerend pakket (formatie van Kedichem) 65? grof grindhoudend zand KD = 2000 m²/d 2 e scheidende laag (formatie van Tegelen en Maassluis 65? zandige klei, slibhoudend zand De grondwaterstromingsparameters zijn afgeleid uit de Grondwaterkaart van Nederland (40 west) en zijn weergegeven in tabel 2. Er zijn te weinig gegevens beschikbaar om een reëel beeld te vormen van de grondwaterstand en grondwaterstroming ter plaatse. De stand zal gemiddeld zo n 1 meter mv zijn, de stroming is in hoofdzaak westelijk gericht. De stromingsrichting kan plaatselijk worden beïnvloed door factoren als stand van de Waal, drainagepatroon en ligging van sloten, de aanwezigheid van zandlichamen voor kabels, leidingen of funderingen. Bovenstaande gegevens zijn samengevat in onderstaande tabel 2. Tabel 2: Grondwaterstromingsparameters Geohydrologische eenheid Stromingsrichting k (m/d) I (mkm) v (m/j) Grondwaterstand deklaag west + 6 n.b. n.b. + 4,5 meter + NAP (+ 1 meter mv) 1e watervoerendpakket west 30 1/ meter + NAP k = doorlatendheid i = verhang v = horizontale stroomsnelheid Verkennend bodemonderzoek Molenstraat te Dreumel, sectie A, nummers 1683 en 2409 JvdS/14924/7

12 2.3 Doelstelling Het onderzoek heeft tot doel vast te stellen of op de locatie bodemverontreiniging aanwezig is, waardoor sprake kan zijn van beperkingen of belemmeringen ten aanzien van het huidige of toekomstige gebruik van het terrein. 2.4 Hypothese Omdat het perceel in het verleden in gebruik is geweest als boomgaard dient de locatie verdacht beschouwd te worden met betrekking tot een heterogeen verdeelde verontreiniging met organochloorbestrijdingsmiddelen. Verkennend bodemonderzoek Molenstraat te Dreumel, sectie A, nummers 1683 en 2409 JvdS/14924/8

13 3 UITGEVOERD BODEMONDERZOEK 3.1 Algemeen Verdeeld over de onderzoekslocatie met een oppervlakte van m² zijn, conform de strategie voor een verdachte locatie met betrekking tot het voorkomen van een heterogeen verdeelde bodemverontreiniging van de NEN 5740, de volgende boringen verricht: * 7 boringen tot 0,5 meter mv (boring 01, 03, 04, 06 t/m 09) * 1 boring tot 2,0 meter mv (boring 05) * 1 boring tot 1,5 meter onder het grondwaterniveau en afgewerkt met peilbuis (boring 02) Drie bovengrondmengmonsters zijn geanalyseerd op de parameters uit het standaardpakket voor grond aangevuld met organochloorbestrijdingsmiddelen. Aanvullend is één ondergrondmengmonster geanalyseerd op de parameters uit het standaardpakket voor grond. Voor het berekenen van de gestandaardiseerde meetwaarden zijn van de grondmengmonsters tevens de percentages aan lutum en organisch stof bepaald. Het grondwatermonster is geanalyseerd op de parameters uit het standaardpakket voor grondwater. 3.2 Veldwerkzaamheden De veldwerkzaamheden, te weten het uitvoeren van de boringen, het plaatsen van de peilbuis, het bemonsteren van de grond en van het grondwater en de zintuiglijke beoordeling van de grond- en grondwatermonsters, zijn uitgevoerd volgens de methoden zoals aangegeven in de relevante NPRen NEN-normen zoals beschreven in de beoordelingsrichtlijn Veldwerk bij Milieuhygiënisch Bodemonderzoek [2]. De situering van de boringen is opgenomen in bijlage 3. Alle boringen zijn op 26 oktober 2015 met handkracht uitgevoerd. Het grondwater is, na grondig afpompen, op 3 november 2015 bemonsterd. De ph en de geleidbaarheid (Ec) van het grondwater zijn in het veld bepaald. De veldwerkzaamheden zijn uitgevoerd onder certificaat VB-002 door de heer T. Wassink. 3.3 Laboratoriumwerkzaamheden De chemische analyses van de grond- en grondwatermonsters zijn uitgevoerd door een door de Raad voor Accreditatie erkend laboratorium. Voor de toegepaste analysemethoden wordt verwezen naar bijlage 5. De monsterrestanten en de niet-geanalyseerde grondmonsters zijn opgeslagen in een donkere ruimte, bij een temperatuur van +4 C. Verkennend bodemonderzoek Molenstraat te Dreumel, sectie A, nummers 1683 en 2409 JvdS/14924/9

14 4 WIJZE VAN BEOORDELING EN INTERPRETATIE De verontreinigingssituatie van de vaste bodem kan worden beoordeeld door toetsing van de gemeten gehaltes aan de achtergrond- en interventiewaarde [3 & 4]. De streefwaarden voor grond zijn per 1 oktober 2008 vervangen door de achtergrondwaarden (AW2000), deze zijn vastgesteld in het Regeling bodemkwaliteit [5]. De achtergrondwaarden zijn landelijk vastgesteld en worden in het Besluit bodemkwaliteit als volgt gedefinieerd: Achtergrondwaarden: bij regeling van Onze Ministers vastgestelde gehaltes aan chemische stoffen voor een goede bodemkwaliteit, waarvoor geldt dat er geen sprake is van belasting door lokale verontreinigingsbronnen. In gemeenten die beschikken over een bodemkwaliteitskaart kan bij een overschrijding van de achtergrondwaarde getoetst worden aan de P90-waarde. Deze geeft een regionaal vastgestelde verhoogde achtergrondwaarde aan. Het grondwater wordt getoetst aan de streef- en interventiewaarden. De streef- en interventiewaarden voor grondwater zijn vastgelegd in de Circulaire bodemsanering 2013 [3]. De streefwaarden geven het niveau aan waarbij sprake is van een duurzame bodemkwaliteit. In het bodembeschermingsbeleid geven zij het te bereiken en te behouden kwaliteitsniveau voor de bodem aan. De interventiewaarden geven aan wanneer de functionele eigenschappen die de vaste bodem en het grondwater hebben voor mens, dier en plant ernstig zijn of dreigen te worden verminderd. Om van een geval van ernstige bodemverontreiniging te spreken dient voor ten minste één stof het gemiddelde gehalte van minimaal 25 m³ grond of 100 m³ grondwater hoger te zijn dan de interventiewaarde. In bijzondere situaties, zoals bij volkstuinen en bij kruipruimten, kan reeds bij een geringere omvang en bij gehaltes beneden de interventiewaarden sprake zijn van een geval van ernstige bodemverontreiniging. Op grond van de daadwerkelijk optredende blootstelling aan de verontreiniging dient bekeken te worden of onaanvaardbare risico s voor mensen en/of ecosystemen optreden. Verkennend bodemonderzoek Molenstraat te Dreumel, sectie A, nummers 1683 en 2409 JvdS/14924/10

15 Uit de NEN 5740 [1] kan het volgende worden afgeleid. De interpretatie van de onderzoeksresultaten en de noodzaak tot het uitvoeren van vervolgonderzoek hangen voor een belangrijk deel af van de aanleiding en doelstelling van het onderzoek en de gevoeligheid van het gebruik en de bestemming van de locatie. Ook de onderzoeksinspanning van het vervolgonderzoek wordt voor een belangrijk deel hierdoor bepaald. Bij overschrijding van de interventiewaarde wordt vaak een nader onderzoek uitgevoerd om de ernst van de verontreiniging en de spoedeisendheid te bepalen. In onderhavig rapport wordt de volgende terminologie gebruikt om de mate van verontreiniging aan te geven: niet verontreinigd/verhoogd (-): het gehalte aan verontreiniging is lager dan of gelijk aan de achtergrondwaarde/ streefwaarde; licht verontreinigd/verhoogd (+): het gehalte aan verontreiniging is hoger dan de achtergrondwaarde/ streefwaarde maar lager dan of gelijk aan de tussenwaarde; matig verontreinigd/verhoogd (++): het gehalte aan verontreiniging is hoger dan de tussenwaarde maar lager dan of gelijk aan de interventiewaarde; sterk verontreinigd/verhoogd (+++): het gehalte aan verontreinigingen is hoger dan de interventiewaarde. De achtergrond- en interventiewaarden voor de vaste bodem zijn gerelateerd aan het lutum- en/of organisch stofgehalte van de bodem. Bij de berekening van de achtergrond- en interventiewaarden van de vaste bodem is uitgegaan van gemeten lutum- en organisch stofgehaltes. De achtergrond- en interventiewaarden zijn opgenomen in bijlage 6. Verkennend bodemonderzoek Molenstraat te Dreumel, sectie A, nummers 1683 en 2409 JvdS/14924/11

16 5 RESULTATEN 5.1 Zintuiglijke waarnemingen Voor de boorprofielbeschrijvingen wordt verwezen naar bijlage 4. De bodem is vanaf maaiveld tot een diepte variërend van circa 1,2 à 1,3 meter mv, opgebouwd uit (siltige/zandige) klei. De toplaag is tot een diepte van circa 0,5 meter -mv zwak humeus. Onder de kleilaag is de bodem tot minimaal tot het diepste punt van de boringen, circa 4,5 meter mv, opgebouwd uit (siltig) zand. Vanaf 3,5 tot 4,5 meter -mv is het zand grindig. In de toplaag van de vaste bodem van nagenoeg het gehele perceel (met uitzondering van de boringen 03 en 04) zijn tot een diepte van circa 0,5 meter -mv zwakke bijmengingen met puin en verbrandingsresten (kooltjes) geconstateerd. Tijdens de uitvoering van het veldwerk zijn zintuiglijk verder geen bijzonderheden waargenomen die op een mogelijke bodemverontreiniging duiden. Hierbij is ook gelet op de aanwezigheid van asbestverdachte materialen. De grondwaterstand bevond zich tijdens de uitvoering van de veldwerkzaamheden op een diepte van circa 3,0 meter mv. Verkennend bodemonderzoek Molenstraat te Dreumel, sectie A, nummers 1683 en 2409 JvdS/14924/12

17 5.2 Analyseresultaten en bodemkwaliteit De analyseresultaten van de grond- en grondwatermonsters zijn opgenomen in bijlage 5; de analyse- en toetsingsresultaten zijn samengevat in tabel 3. Tabel 3: Toetsingsresultaten grond en grondwater Grond Grondwater monster MM1 MM2 MM3 MM4 02 deelmonster 01,02,05,06A 03,04A 07,08,09A 02CD,05CD meter mv 0,0-0,25 0,0-0,25 0,0-0,25 0,5-1,3 3,5-4,5 bijmenging baksteen/kooltjes - baksteen/kooltjes - - metalen barium cadmium + 0,61 + 0,47 + 0, kobalt ,4 + 8,9 + 8,6 - koper kwik lood molybdeen nikkel zink PAK + 4, organochloor. bestr som DDD som DDE som DDT overige individueel gechloreerde kwst. - aromatische kwst. benzeen - tolueen - ethylbenzeen - xylenen - minerale olie naftaleen - polychloorbifenylen PCB (7) Verklaring van tekens: niets vermeld betekent niet geanalyseerd - < achtergrond- ofwel streefwaarde / rapportagegrens + > achtergrond- ofwel streefwaarde en < tussenwaarde ++ > tussenwaarde en < interventiewaarde +++ > interventiewaarde gehaltes in grond in mg/kg d.s; gehaltes in grondwater in µg/l Verkennend bodemonderzoek Molenstraat te Dreumel, sectie A, nummers 1683 en 2409 JvdS/14924/13

18 5.3 Interpretatie Grond Zowel in de zintuiglijk als schoon beoordeelde toplaag (MM2) als in de baksteen en verbandingsrestenhoudende toplaag (MM1 en MM3) zijn licht verhoogde gehaltes aan cadmium, kobalt, koper, nikkel en zink gemeten. In mengmonster MM1 en MM2 is tevens een licht verhoogd gehalte aan lood aangetoond. De puin- en verbrandingsresten houdende toplaag van mengmonster MM1 bevat tevens een licht verhoogd gehalte aan PAK. In de zintuiglijk als schoon beoordeelde ondergrond zijn licht verhoogde gehaltes aan kobalt, nikkel en zink gemeten. De licht verhoogde gehaltes aan zware metalen worden vaker van nature in kleiige bodems aangetoond en hebben waarschijnlijk een natuurlijke oorsprong. Het licht verhoogde gehalte aan PAK hangt waarschijnlijk samen met de aanwezigheid van baksteenpuin en verbrandingsresten in de toplaag. In de toplaag van de vaste bodem zijn geen bestrijdingsmiddelen boven de Achtergrondwaarde aangetoond. De aangetoonde gehaltes zijn dermate laag dat geen aanleiding bestaat voor het uitvoeren van een aanvullend of nader bodemonderzoek. Grondwater Voorafgaand aan de grondwatermonstername is een zuurgraad (ph) van 7,04 en een geleidbaarheid (Ec) van µs/cm in het grondwater gemeten. De ph en de Ec hebben, voor deze regio, normale waarden. Tijdens de monsterneming van het grondwater wordt de troebelheid van het grondwater in NTU gemeten, verondersteld wordt dat het water in de bodem van nature een troebelheid van 0 10 NTU heeft. De gemeten troebelheid is 7,77 en heeft derhalve een natuurlijke waarde. Tabel 2: Meetresultaten grondwater Stijghoogte in meter -mv 2,35 ph 7,04 Ec troebelheid (NTU) 7,77 In het grondwater ter plaatse van peilbuis 02 is een licht verhoogd gehalte aan barium aangetoond. Licht verhoogde gehaltes aan barium kunnen van nature in het grondwater voorkomen en duiden niet op een noemenswaardige verontreiniging. Omdat voor de aanwezigheid van het licht verhoogde gehalte aan barium in het grondwater geen antropogene bron/oorzaak gevonden is, wordt het barium niet als een verontreiniging beschouwd. Verkennend bodemonderzoek Molenstraat te Dreumel, sectie A, nummers 1683 en 2409 JvdS/14924/14

19 6 CONCLUSIES EN AANBEVELINGEN Uit de resultaten van het verkennend bodemonderzoek uitgevoerd op het perceel Molenstraat te Dreumel, kadastraal bekend als gemeente Dreumel, sectie A, nummers 1683 en 2409, blijkt dat de bodem licht verontreinigd is met zware metalen. De aangetoonde gehaltes hebben waarschijnlijk een natuurlijke oorsprong. Plaatselijk is in de toplaag van de vaste bodem een licht verhoogd gehalte aan PAK gemeten. Het licht verhoogde gehalte aan PAK hangt waarschijnlijk samen met de aanwezige bijmengingen met baksteen en verbrandingsresten in de toplaag. Het grondwater bevat een licht verhoogd gehalte aan barium. Het barium heeft waarschijnlijk eveneens een natuurlijke oorsprong. In de toplaag zijn geen verontreinigingen met bestrijdingsmiddelen gemeten als gevolg van de fruitboomteelt die ter plaatse in het verleden heeft plaatsgevonden. Op basis van deze resultaten dient de hypothese, zoals verwoord in paragraaf 2.4, in principe verworpen te worden. De gevolgde strategie is echter als voldoende te beschouwen. De uitvoering van een aanvullend of nader onderzoek is, ons inziens, niet zinvol. Tegen de eventuele bebouwing van de onderzoekslocatie zijn, ons inziens, geen zwaarwegende milieuhygiënische bezwaren aan te voeren. Indien grond afgevoerd moet worden van de locatie, dient rekening gehouden te worden met gebruiksbeperkingen van de vrijkomende grond. Conform de Regeling bodemkwaliteit mag de grond slechts onder voorwaarden worden hergebruikt. Eventueel vrijkomende grond mag echter wel op de locatie worden hergebruikt. De grond kan binnen de werkingssfeer van de regionale bodemkwaliteitskaart worden hergebruikt. Indien de grond buiten de grenzen van de bodemkwaliteitskaart toegepast zal worden, dient een partijkeuring conform het BRL SIKB 1000 VKB protocol 1001 uitgevoerd te worden. Opgemerkt wordt dat wij slechts een adviserende taak hebben en dat het bevoegd gezag de noodzaak tot de uitvoering van nader of aanvullend onderzoek vaststelt. Alhoewel het onderzoek met de grootst mogelijke nauwkeurigheid en conform de daarvoor opgestelde normen en richtlijnen is uitgevoerd dient opgemerkt te worden dat een bodemonderzoek slechts bestaat uit een steekproef waarbij een relatief gering aantal boringen en analyses wordt uitgevoerd. Niet geheel uitgesloten kan worden dat op de locatie een verontreiniging aanwezig is die bij dit onderzoek niet is aangetroffen. Verkennend bodemonderzoek Molenstraat te Dreumel, sectie A, nummers 1683 en 2409 JvdS/14924/15

20 7 REFERENTIES 1. NEN 5740, januari Bodem, bodem- landbodem- strategie voor het uitvoeren van verkennend bodemonderzoek - onderzoek naar de milieuhygiënische kwaliteit van de bodem en grond [ ]. NNI, Delft 2. Stichting Infrastructuur Kwaliteitsborging Bodembeheer, Beoordelingsrichting voor het SIKB procescertificaat Veldwerk bij Milieuhygiënisch Bodemonderzoek, BRL SIKB 2000, Gouda, 12 december Circulaire Bodemsanering per 1 juli 2013, 27 juni 2013, Staatscourant Landelijke referentiewaarden ter onderbouwing van maximale waarden in het bodembeleid, RIVM rapport Regeling bodemkwaliteit, Staatscourant nr. 247, 13 december 2007 Verkennend bodemonderzoek Molenstraat te Dreumel, sectie A, nummers 1683 en 2409 JvdS/14924/16

21 Bijlage 1

22 Omgevingskaart Klantreferentie: Offerte TW 0 m 125 m 625 m Deze kaart is noordgericht. Schaal 1: Hier bevindt zich Kadastraal object DREUMEL A 2409 Torenstraat, DREUMEL CC-BY Kadaster.

23 Bijlage 2

24 Uittreksel Kadastrale Kaart 19 Uw referentie: Offerte TW Torenstraat 0 m 5 m 25 m Deze kaart is noordgericht Perceelnummer Huisnummer Vastgestelde kadastrale grens Voorlopige kadastrale grens Administratieve kadastrale grens Bebouwing Overige topografie Voor een eensluidend uittreksel, Apeldoorn, 23 oktober 2015 De bewaarder van het kadaster en de openbare registers Schaal 1:500 Kadastrale gemeente Sectie Perceel DREUMEL A 2409 Aan dit uittreksel kunnen geen betrouwbare maten worden ontleend. De Dienst voor het kadaster en de openbare registers behoudt zich de intellectuele eigendomsrechten voor, waaronder het auteursrecht en het databankenrecht.

25 Bijlage 3

26

27 Bijlage 4

28 Boring: 01 Boring: 02 Datum: Datum: GWS: A B 0-50 Klei, zwak siltig, zwak humeus, zwak baksteenhoudend, zwak koolhoudend, neutraalbruin, Edelmanboor 0 50 A B C Klei, zwak siltig, zwak humeus, zwak baksteenhoudend, zwak koolhoudend, neutraalbruin, Edelmanboor Klei, zwak siltig, neutraalbruin, Edelmanboor 100 D -120 Klei, matig zandig, lichtbruin, Edelmanboor 150 E Zand, zeer fijn, zwak siltig, neutraalbeige, Edelmanboor F Zand, matig fijn, zwak siltig, bruinbeige, Edelmanboor Zand, matig fijn, zwak siltig, bruinbeige, Zuigerboor Zand, matig fijn, zwak siltig, matig grindig, beigebruin, Zuigerboor Boring: 03 Boring: 04 Datum: Datum: A B 0-50 Klei, zwak zandig, zwak humeus, neutraalbruin, Edelmanboor 0 50 A B 0-50 Klei, zwak zandig, zwak humeus, neutraalbruin, Edelmanboor Projectcode: Projectnaam: Molenstraat Dreumel Projectleider: J.B.P. van der Stroom afdrukdatum: Pagina 1 / 3 getekend volgens NEN 5104

29 Boring: 05 Boring: 06 Datum: Datum: A B C 0-50 Klei, zwak siltig, zwak humeus, zwak baksteenhoudend, zwak koolhoudend, neutraalbruin, Edelmanboor Klei, zwak siltig, neutraalbruin, Edelmanboor 0 50 A B 0-50 Klei, zwak siltig, zwak humeus, zwak baksteenhoudend, zwak koolhoudend, neutraalbruin, Edelmanboor D E Klei, matig zandig, neutraalbruin, Edelmanboor Zand, zeer fijn, zwak siltig, bruinbeige, Edelmanboor F Boring: 07 Boring: 08 Datum: Datum: A B 0-50 Klei, zwak siltig, zwak humeus, neutraalbruin, Edelmanboor 0 50 A B 0-50 Klei, zwak zandig, zwak humeus, neutraalbruin, Edelmanboor Projectcode: Projectnaam: Molenstraat Dreumel Projectleider: J.B.P. van der Stroom afdrukdatum: Pagina 2 / 3 getekend volgens NEN 5104

30 Boring: 09 Datum: A B 0-50 Klei, zwak zandig, zwak humeus, neutraalbruin, Edelmanboor Projectcode: Projectnaam: Molenstraat Dreumel Projectleider: J.B.P. van der Stroom afdrukdatum: Pagina 3 / 3 getekend volgens NEN 5104

31 Legenda (conform NEN 5104) grind klei geur Grind, siltig Klei, zwak siltig geen geur zwakke geur Grind, zwak zandig Klei, matig siltig matige geur sterke geur Grind, matig zandig Klei, sterk siltig uiterste geur Grind, sterk zandig Klei, uiterst siltig olie geen olie-water reactie zwakke olie-water reactie Grind, uiterst zandig Klei, zwak zandig matige olie-water reactie sterke olie-water reactie Klei, matig zandig uiterste olie-water reactie zand Klei, sterk zandig p.i.d.-waarde Zand, kleiïg >0 >1 Zand, zwak siltig Zand, matig siltig leem Leem, zwak zandig >10 >100 >1000 >10000 Zand, sterk siltig Leem, sterk zandig monsters Zand, uiterst siltig geroerd monster overige toevoegingen ongeroerd monster veen Veen, mineraalarm zwak humeus matig humeus volumering overig bijzonder bestanddeel Veen, zwak kleiïg sterk humeus Gemiddeld hoogste grondwaterstand grondwaterstand Veen, sterk kleiïg zwak grindig Gemiddeld laagste grondwaterstand slib Veen, zwak zandig matig grindig water Veen, sterk zandig sterk grindig peilbuis blinde buis casing hoogste grondwaterstand gemiddelde grondwaterstand laagste grondwaterstand zand afdichting bentoniet/mikoliet/klei afdichting grind afdichting filter

32 Bijlage 5

33 NIPA milieutechniek BV T.a.v. J.B.P. van der Stroom Landweerstraat Zuid AK OSS Analysecertificaat Datum: 04-Nov-2015 Hierbij ontvangt u de resultaten van het navolgende laboratoriumonderzoek. Certificaatnummer/Versie Uw project/verslagnummer Uw projectnaam Uw ordernummer Monster(s) ontvangen / Molenstraat Dreumel 27-Oct-2015 Dit certificaat mag uitsluitend in zijn geheel worden gereproduceerd. De analyse resultaten hebben alleen betrekking op het beproefde object. De grondmonsters worden tot 4 weken na datum ontvangst bewaard en watermonsters tot 2 weken na datum ontvangst. Zonder tegenbericht worden de monsters nadien afgevoerd. Indien de monsters langer bewaard dienen te blijven verzoeken wij U dit exemplaar uiterlijk 1 werkdag voor afloop van de standaardbewaarperiode ondertekend aan ons te retourneren. Voor de kosten van het langer bewaren van monsters verwijzen wij naar de prijslijst. Bewaren tot: Datum: Naam: Handtekening: Wij vertrouwen erop uw opdracht hiermee naar verwachting te hebben uitgevoerd, mocht U naar aanleiding van dit analysecertificaat nog vragen hebben verzoeken wij U contact op te nemen met de afdeling Verkoop en Advies. Met vriendelijke groet, Eurofins Analytico B.V. Ing. A. Veldhuizen Technical Manager Eurofins Analytico B.V. Gildeweg NB Barneveld P.O. Box AL Barneveld NL Tel. +31 (0) BNP Paribas S.A Fax +31 (0) VAT/BTW No. NL B01 info-env@eurofins.nlkvk No Site IBAN: NL71BNPA BIC: BNPANL2A Eurofins Analytico B.V. is ISO 14001: 2004 gecertificeerd door TÜV en erkend door het Vlaamse Gewest (OVAM en Dep. LNE), het Brusselse Gewest (BIM), het Waalse Gewest (DGRNE-OWD) en door de overheid van Luxemburg (MEV).

34 Analysecertificaat Uw project/verslagnummer Uw projectnaam Uw ordernummer Monsternemer Monstermatrix Molenstraat Dreumel Grond; Grond (AS3000) Certificaatnummer/Versie Startdatum Rapportagedatum Bijlage Pagina /1 27-Oct Nov-2015/08:28 A,B,C 1/3 Analyse Voorbehandeling Cryogeen malen AS3000 Eenheid Uitgevoerd Uitgevoerd Uitgevoerd Uitgevoerd Bodemkundige analyses S Droge stof % (m/m) S Organische stof % (m/m) ds Q Gloeirest % (m/m) ds S Korrelgrootte < 2 µm (Lutum) % (m/m) ds Metalen S Barium (Ba) mg/kg ds S Cadmium (Cd) mg/kg ds S Kobalt (Co) mg/kg ds S Koper (Cu) mg/kg ds S Kwik (Hg) mg/kg ds S Molybdeen (Mo) mg/kg ds <1.5 <1.5 <1.5 <1.5 S Nikkel (Ni) mg/kg ds S Lood (Pb) mg/kg ds S Zink (Zn) mg/kg ds Minerale olie Minerale olie (C10-C12) Minerale olie (C12-C16) Minerale olie (C16-C21) Minerale olie (C21-C30) Minerale olie (C30-C35) Minerale olie (C35-C40) mg/kg ds <3.0 <3.0 <3.0 <3.0 mg/kg ds <5.0 <5.0 <5.0 <5.0 mg/kg ds 6.3 <5.0 <5.0 <5.0 mg/kg ds 17 <11 <11 <11 mg/kg ds 9.1 <5.0 <5.0 <5.0 mg/kg ds <6.0 <6.0 <6.0 <6.0 S Minerale olie totaal (C10-C40) mg/kg ds 37 <35 <35 <35 Chromatogram olie (GC) Organo chloorbestrijdingsmiddelen, OCB Zie bijl. S alfa-hch mg/kg ds < < < S beta-hch mg/kg ds < < < S gamma-hch mg/kg ds < < < Nr Monsteromschrijving MM1 01 (0-25) 02 (0-25) 05 (0-25) 06 (0-25) MM2 03 (0-25) 04 (0-25) MM3 07 (0-25) 08 (0-25) 09 (0-25) Datum monstername Monster nr. 26-Oct Oct Oct MM4 02 (50-90) 02 (90-120) 05 (50-100) 05 ( ) 26-Oct Eurofins Analytico B.V. Gildeweg NB Barneveld P.O. Box AL Barneveld NL Tel. +31 (0) Fax +31 (0) info-env@eurofins.nl Site BNP Paribas S.A VAT/BTW No. NL B01 KvK No IBAN: NL71BNPA BIC: BNPANL2A Q: door RvA geaccrediteerde verrichting A: AP04 erkende verrichting S: AS 3000 erkende verrichting V: VLAREL erkende verrichting Dit certificaat mag uitsluitend in zijn geheel worden gereproduceerd. Eurofins Analytico B.V. is ISO 14001: 2004 gecertificeerd door TÜV en erkend door het Vlaamse Gewest (OVAM en Dep. LNE), het Brusselse Gewest (BIM), het Waalse Gewest (DGRNE-OWD) en door de overheid van Luxemburg (MEV). TESTEN RvA L010

35 Analysecertificaat Uw project/verslagnummer Uw projectnaam Uw ordernummer Monsternemer Monstermatrix Molenstraat Dreumel Grond; Grond (AS3000) Certificaatnummer/Versie Startdatum Rapportagedatum Bijlage Pagina /1 27-Oct Nov-2015/08:28 A,B,C 2/3 Analyse Eenheid S delta-hch mg/kg ds < < < S Hexachloorbenzeen mg/kg ds < < S Heptachloor mg/kg ds < < < S Heptachloorepoxide(cis- of A) mg/kg ds < < < S Heptachloorepoxide(trans- of B) mg/kg ds < < < S Hexachloorbutadieen mg/kg ds < < < S Aldrin mg/kg ds < < < S Dieldrin mg/kg ds < < < S Endrin mg/kg ds < < < S Isodrin mg/kg ds < < < S Telodrin mg/kg ds < < < S alfa-endosulfan mg/kg ds < < < Q beta-endosulfan mg/kg ds < < < S Endosulfansulfaat mg/kg ds < < < S alfa-chloordaan mg/kg ds < < < S gamma-chloordaan mg/kg ds < < < S o,p'-ddt mg/kg ds < < S p,p'-ddt mg/kg ds S o,p'-dde mg/kg ds < < < S p,p'-dde mg/kg ds S o,p'-ddd mg/kg ds < < < S p,p'-ddd mg/kg ds S S S HCH (som) (factor 0,7) Drins (som) (factor 0,7) Heptachloorepoxide (som) (factor 0,7) 1) mg/kg ds ) mg/kg ds ) mg/kg ds S DDD (som) (factor 0,7) mg/kg ds S DDE (som) (factor 0,7) mg/kg ds S DDT (som) (factor 0,7) mg/kg ds S DDX (som) (factor 0,7) mg/kg ds S Chloordaan (som) (factor 0,7) 1) mg/kg ds S OCB (som) LB (factor 0,7) mg/kg ds ) 1) 1) 1) 1) 1) 1) 1) Nr Monsteromschrijving MM1 01 (0-25) 02 (0-25) 05 (0-25) 06 (0-25) MM2 03 (0-25) 04 (0-25) MM3 07 (0-25) 08 (0-25) 09 (0-25) Datum monstername Monster nr. 26-Oct Oct Oct MM4 02 (50-90) 02 (90-120) 05 (50-100) 05 ( ) 26-Oct Eurofins Analytico B.V. Gildeweg NB Barneveld P.O. Box AL Barneveld NL Tel. +31 (0) Fax +31 (0) info-env@eurofins.nl Site BNP Paribas S.A VAT/BTW No. NL B01 KvK No IBAN: NL71BNPA BIC: BNPANL2A Q: door RvA geaccrediteerde verrichting A: AP04 erkende verrichting S: AS 3000 erkende verrichting V: VLAREL erkende verrichting Dit certificaat mag uitsluitend in zijn geheel worden gereproduceerd. Eurofins Analytico B.V. is ISO 14001: 2004 gecertificeerd door TÜV en erkend door het Vlaamse Gewest (OVAM en Dep. LNE), het Brusselse Gewest (BIM), het Waalse Gewest (DGRNE-OWD) en door de overheid van Luxemburg (MEV). TESTEN RvA L010

36 Analysecertificaat Uw project/verslagnummer Uw projectnaam Uw ordernummer Monsternemer Monstermatrix Molenstraat Dreumel Grond; Grond (AS3000) Certificaatnummer/Versie Startdatum Rapportagedatum Bijlage Pagina /1 27-Oct Nov-2015/08:28 A,B,C 3/3 Analyse Eenheid S OCB (som) WB (factor 0,7) mg/kg ds Polychloorbifenylen, PCB S PCB 28 mg/kg ds < < < < S PCB 52 mg/kg ds < < < < S PCB 101 mg/kg ds < < < < S PCB 118 mg/kg ds < < < < S PCB 138 mg/kg ds < < < < S PCB 153 mg/kg ds < < < < S PCB 180 mg/kg ds < < < < S PCB (som 7) (factor 0,7) Polycyclische Aromatische Koolwaterstoffen, PAK 1) mg/kg ds S Naftaleen mg/kg ds <0.050 <0.050 <0.050 <0.050 S Fenanthreen mg/kg ds 0.12 <0.050 <0.050 <0.050 S Anthraceen mg/kg ds 0.10 <0.050 <0.050 <0.050 S Fluorantheen mg/kg ds <0.050 S Benzo(a)anthraceen mg/kg ds <0.050 S Chryseen mg/kg ds <0.050 S Benzo(k)fluorantheen mg/kg ds 0.35 <0.050 <0.050 <0.050 S Benzo(a)pyreen mg/kg ds <0.050 S Benzo(ghi)peryleen mg/kg ds <0.050 S Indeno(123-cd)pyreen mg/kg ds <0.050 S PAK VROM (10) (factor 0,7) mg/kg ds ) 1) 1) 1) Nr Monsteromschrijving MM1 01 (0-25) 02 (0-25) 05 (0-25) 06 (0-25) MM2 03 (0-25) 04 (0-25) MM3 07 (0-25) 08 (0-25) 09 (0-25) Datum monstername Monster nr. 26-Oct Oct Oct MM4 02 (50-90) 02 (90-120) 05 (50-100) 05 ( ) 26-Oct Eurofins Analytico B.V. Q: door RvA geaccrediteerde verrichting Akkoord A: AP04 erkende verrichting Pr.coörd. S: AS 3000 erkende verrichting V: VLAREL erkende verrichting VA Dit certificaat mag uitsluitend in zijn geheel worden gereproduceerd. Gildeweg NB Barneveld P.O. Box AL Barneveld NL Tel. +31 (0) Fax +31 (0) info-env@eurofins.nl Site BNP Paribas S.A VAT/BTW No. NL B01 KvK No IBAN: NL71BNPA BIC: BNPANL2A Eurofins Analytico B.V. is ISO 14001: 2004 gecertificeerd door TÜV en erkend door het Vlaamse Gewest (OVAM en Dep. LNE), het Brusselse Gewest (BIM), het Waalse Gewest (DGRNE-OWD) en door de overheid van Luxemburg (MEV). TESTEN RvA L010

37 Bijlage (A) met deelmonsterinformatie behorende bij analysecertificaat /1 Pagina 1/1 Monster nr. Boornr Omschrijving Van Tot Barcode Monsteromschrijving A A A A A A A A A C C D D MM1 01 (0-25) 02 (0-25) 05 (0-25 MM2 03 (0-25) 04 (0-25) MM3 07 (0-25) 08 (0-25) 09 (0-25 MM4 02 (50-90) 02 (90-120) 05 (5 Eurofins Analytico B.V. Gildeweg NB Barneveld P.O. Box AL Barneveld NL Tel. +31 (0) Fax +31 (0) info-env@eurofins.nl Site BNP Paribas S.A VAT/BTW No. NL B01 KvK No IBAN: NL71BNPA BIC: BNPANL2A Eurofins Analytico B.V. is ISO 14001: 2004 gecertificeerd door TÜV en erkend door het Vlaamse Gewest (OVAM en Dep. LNE), het Brusselse Gewest (BIM), het Waalse Gewest (DGRNE-OWD) en door de overheid van Luxemburg (MEV).

38 Bijlage (B) met opmerkingen behorende bij analysecertificaat /1 Pagina 1/1 Opmerking 1) De toetswaarde van de som is gelijk aan de sommatie van 0,7*RG Eurofins Analytico B.V. Gildeweg NB Barneveld P.O. Box AL Barneveld NL Tel. +31 (0) Fax +31 (0) Site BNP Paribas S.A VAT/BTW No. NL B01 KvK No IBAN: NL71BNPA BIC: BNPANL2A Eurofins Analytico B.V. is ISO 14001: 2004 gecertificeerd door TÜV en erkend door het Vlaamse Gewest (OVAM en Dep. LNE), het Brusselse Gewest (BIM), het Waalse Gewest (DGRNE-OWD) en door de overheid van Luxemburg (MEV).

39 . Bijlage (C) met methodeverwijzingen behorende bij analysecertificaat /1 Pagina 1/1 Analyse Methode Techniek Methode referentie Cryogeen malen AS3000 W0106 Voorbehandeling Cf. AS3000 Droge Stof W0104 Gravimetrie Cf. pb en gw. NEN-ISO Organische stof (gloeirest) W0109 Gravimetrie Cf. pb en cf. NEN 5754 Lutum (fractie < 2 µm) W0171 Sedimentatie Cf. pb en cf. NEN 5753 Barium (Ba) W0423 ICP-MS Cf. pb en cf. NEN-EN-ISO Cadmium (Cd) W0423 ICP-MS Cf. pb en cf. NEN-EN-ISO Kobalt (Co) W0423 ICP-MS Cf. pb en cf. NEN-EN-ISO Koper (Cu) W0423 ICP-MS Cf. pb en cf. NEN-EN-ISO Kwik (Hg) W0423 ICP-MS Cf. pb en cf. NEN-EN-ISO Molybdeen (Mo) W0423 ICP-MS Cf. pb en cf. NEN-EN-ISO Nikkel (Ni) W0423 ICP-MS Cf. pb en cf. NEN-EN-ISO Lood (Pb) W0423 ICP-MS Cf. pb en cf. NEN-EN-ISO Zink (Zn) W0423 ICP-MS Cf. pb en cf. NEN-EN-ISO Minerale Olie (GC) (C10 - C40) W0202 GC-FID Cf. pb en gw. NEN-EN-ISO Chromatogram MO (GC) W0202 GC-FID Gelijkw. NEN-EN-ISO OCB (25) W0262 GC-MS Cf. pb /2/3 OCB som AP04/AS3X W0262 GC-MS Cf. pb /2/3 PCB (7) W0271 GC-MS Cf. pb en gw. NEN 6980 PAK som AS3000/AP04 W0271 GC-MS Cf. pb en gw. NEN-ISO PAK (10 VROM) W0271 GC-MS Cf. pb en gw. NEN-ISO Nadere informatie over de toegepaste onderzoeksmethoden alsmede een classificatie van de meetonzekerheid staan vermeld in ons overzicht "Specificaties analysemethoden", versie juli Eurofins Analytico B.V. Gildeweg NB Barneveld P.O. Box AL Barneveld NL Tel. +31 (0) Fax +31 (0) info-env@eurofins.nl Site BNP Paribas S.A VAT/BTW No. NL B01 KvK No IBAN: NL71BNPA BIC: BNPANL2A Eurofins Analytico B.V. is ISO 14001: 2004 gecertificeerd door TÜV en erkend door het Vlaamse Gewest (OVAM en Dep. LNE), het Brusselse Gewest (BIM), het Waalse Gewest (DGRNE-OWD) en door de overheid van Luxemburg (MEV).

40 Chromatogram TPH/ Mineral Oil Sample ID.: Certificate no.: Sample description.: MM1 01 (0-25) 02 (0-25) 05 (0-25) 06 (0-25) V pa 500 C10 C10-C12 C12-C16 C16-C21 C21-30 C30-C35 C35-C40 C pa Minutes pa pa 50 0 C10 C10-C12 C12-C16 C16-C21 C21-30 C30-C35 C35-C40 C Minutes

41 NIPA milieutechniek BV T.a.v. J.B.P. van der Stroom Landweerstraat Zuid AK OSS Analysecertificaat Datum: 05-Nov-2015 Hierbij ontvangt u de resultaten van het navolgende laboratoriumonderzoek. Certificaatnummer/Versie Uw project/verslagnummer Uw projectnaam Uw ordernummer Monster(s) ontvangen / Molenstraat Dreumel 02-Nov-2015 Dit certificaat mag uitsluitend in zijn geheel worden gereproduceerd. De analyse resultaten hebben alleen betrekking op het beproefde object. De grondmonsters worden tot 4 weken na datum ontvangst bewaard en watermonsters tot 2 weken na datum ontvangst. Zonder tegenbericht worden de monsters nadien afgevoerd. Indien de monsters langer bewaard dienen te blijven verzoeken wij U dit exemplaar uiterlijk 1 werkdag voor afloop van de standaardbewaarperiode ondertekend aan ons te retourneren. Voor de kosten van het langer bewaren van monsters verwijzen wij naar de prijslijst. Bewaren tot: Datum: Naam: Handtekening: Wij vertrouwen erop uw opdracht hiermee naar verwachting te hebben uitgevoerd, mocht U naar aanleiding van dit analysecertificaat nog vragen hebben verzoeken wij U contact op te nemen met de afdeling Verkoop en Advies. Met vriendelijke groet, Eurofins Analytico B.V. Ing. A. Veldhuizen Technical Manager Eurofins Analytico B.V. Gildeweg NB Barneveld P.O. Box AL Barneveld NL Tel. +31 (0) BNP Paribas S.A Fax +31 (0) VAT/BTW No. NL B01 info-env@eurofins.nlkvk No Site IBAN: NL71BNPA BIC: BNPANL2A Eurofins Analytico B.V. is ISO 14001: 2004 gecertificeerd door TÜV en erkend door het Vlaamse Gewest (OVAM en Dep. LNE), het Brusselse Gewest (BIM), het Waalse Gewest (DGRNE-OWD) en door de overheid van Luxemburg (MEV).

42 Analysecertificaat Uw project/verslagnummer Uw projectnaam Uw ordernummer Monsternemer Monstermatrix Molenstraat Dreumel Water; Water (AS3000) Certificaatnummer/Versie Startdatum Rapportagedatum Bijlage Pagina /1 02-Nov Nov-2015/17:16 A,B,C 1/2 Analyse Eenheid 1 Metalen S Barium (Ba) µg/l 160 S Cadmium (Cd) µg/l <0.20 S Kobalt (Co) µg/l <2.0 S Koper (Cu) µg/l 2.6 S Kwik (Hg) µg/l <0.050 S Molybdeen (Mo) µg/l <2.0 S Nikkel (Ni) µg/l <3.0 S Lood (Pb) µg/l <2.0 S Zink (Zn) µg/l 46 Vluchtige Aromatische Koolwaterstoffen S Benzeen µg/l <0.20 S Tolueen µg/l <0.20 S Ethylbenzeen µg/l <0.20 S o-xyleen µg/l <0.10 S m,p-xyleen µg/l <0.20 S Xylenen (som) factor 0,7 BTEX (som) µg/l µg/l 0.21 <0.90 S Naftaleen µg/l <0.020 S Styreen µg/l <0.20 1) Vluchtige organische halogeenkoolwaterstoffen S Dichloormethaan µg/l <0.20 S Trichloormethaan µg/l <0.20 S Tetrachloormethaan µg/l <0.10 S Trichlooretheen µg/l <0.20 S Tetrachlooretheen µg/l <0.10 S 1,1-Dichloorethaan µg/l <0.20 S 1,2-Dichloorethaan µg/l <0.20 S 1,1,1-Trichloorethaan µg/l <0.10 S 1,1,2-Trichloorethaan µg/l <0.10 S cis 1,2-Dichlooretheen µg/l <0.10 Nr. Monsteromschrijving Datum monstername Monster nr PB ( ) 02-Nov Eurofins Analytico B.V. Gildeweg NB Barneveld P.O. Box AL Barneveld NL Tel. +31 (0) Fax +31 (0) info-env@eurofins.nl Site BNP Paribas S.A VAT/BTW No. NL B01 KvK No IBAN: NL71BNPA BIC: BNPANL2A Q: door RvA geaccrediteerde verrichting A: AP04 erkende verrichting S: AS 3000 erkende verrichting V: VLAREL erkende verrichting Dit certificaat mag uitsluitend in zijn geheel worden gereproduceerd. Eurofins Analytico B.V. is ISO 14001: 2004 gecertificeerd door TÜV en erkend door het Vlaamse Gewest (OVAM en Dep. LNE), het Brusselse Gewest (BIM), het Waalse Gewest (DGRNE-OWD) en door de overheid van Luxemburg (MEV). TESTEN RvA L010

43 Analysecertificaat Uw project/verslagnummer Uw projectnaam Uw ordernummer Monsternemer Monstermatrix Molenstraat Dreumel Water; Water (AS3000) Certificaatnummer/Versie Startdatum Rapportagedatum Bijlage Pagina /1 02-Nov Nov-2015/17:16 A,B,C 2/2 Analyse Eenheid 1 S trans 1,2-Dichlooretheen µg/l <0.10 CKW (som) µg/l <1.6 S Tribroommethaan µg/l <0.20 S Vinylchloride µg/l <0.10 S 1,1-Dichlooretheen µg/l <0.10 S 1,2-Dichloorethenen (Som) factor 0,7 µg/l 0.14 S 1,1-Dichloorpropaan µg/l <0.20 S 1,2-Dichloorpropaan µg/l <0.20 S 1,3-Dichloorpropaan µg/l <0.20 S Dichloorpropanen som factor 0.7 µg/l ) Minerale olie Minerale olie (C10-C12) Minerale olie (C12-C16) Minerale olie (C16-C21) Minerale olie (C21-C30) Minerale olie (C30-C35) Minerale olie (C35-C40) µg/l µg/l µg/l µg/l µg/l µg/l <10 <10 <10 <15 <10 <10 S Minerale olie totaal (C10-C40) µg/l <50 Nr. Monsteromschrijving Datum monstername Monster nr PB ( ) 02-Nov Eurofins Analytico B.V. Q: door RvA geaccrediteerde verrichting Akkoord A: AP04 erkende verrichting Pr.coörd. S: AS 3000 erkende verrichting V: VLAREL erkende verrichting VA Dit certificaat mag uitsluitend in zijn geheel worden gereproduceerd. Gildeweg NB Barneveld P.O. Box AL Barneveld NL Tel. +31 (0) Fax +31 (0) info-env@eurofins.nl Site BNP Paribas S.A VAT/BTW No. NL B01 KvK No IBAN: NL71BNPA BIC: BNPANL2A Eurofins Analytico B.V. is ISO 14001: 2004 gecertificeerd door TÜV en erkend door het Vlaamse Gewest (OVAM en Dep. LNE), het Brusselse Gewest (BIM), het Waalse Gewest (DGRNE-OWD) en door de overheid van Luxemburg (MEV). TESTEN RvA L010

44 Bijlage (A) met deelmonsterinformatie behorende bij analysecertificaat /1 Pagina 1/1 Monster nr. Boornr Omschrijving Van Tot Barcode Monsteromschrijving PB ( ) Eurofins Analytico B.V. Gildeweg NB Barneveld P.O. Box AL Barneveld NL Tel. +31 (0) Fax +31 (0) info-env@eurofins.nl Site BNP Paribas S.A VAT/BTW No. NL B01 KvK No IBAN: NL71BNPA BIC: BNPANL2A Eurofins Analytico B.V. is ISO 14001: 2004 gecertificeerd door TÜV en erkend door het Vlaamse Gewest (OVAM en Dep. LNE), het Brusselse Gewest (BIM), het Waalse Gewest (DGRNE-OWD) en door de overheid van Luxemburg (MEV).

45 Bijlage (B) met opmerkingen behorende bij analysecertificaat /1 Pagina 1/1 Opmerking 1) De toetswaarde van de som is gelijk aan de sommatie van 0,7*RG Eurofins Analytico B.V. Gildeweg NB Barneveld P.O. Box AL Barneveld NL Tel. +31 (0) Fax +31 (0) Site BNP Paribas S.A VAT/BTW No. NL B01 KvK No IBAN: NL71BNPA BIC: BNPANL2A Eurofins Analytico B.V. is ISO 14001: 2004 gecertificeerd door TÜV en erkend door het Vlaamse Gewest (OVAM en Dep. LNE), het Brusselse Gewest (BIM), het Waalse Gewest (DGRNE-OWD) en door de overheid van Luxemburg (MEV).

46 . Bijlage (C) met methodeverwijzingen behorende bij analysecertificaat /1 Pagina 1/1 Analyse Methode Techniek Methode referentie Aromaten (BTEXN) W0254 HS-GC-MS Cf. pb Xylenen som AS3000 W0254 HS-GC-MS Cf. pb Cadmium (Cd) W0421 ICP-MS Cf. pb en cf. NEN-EN-ISO Barium (Ba) W0421 ICP-MS Cf. pb en cf. NEN-EN-ISO Cobalt (Co) W0421 ICP-MS Cf. pb en cf. NEN-EN-ISO Koper (Cu) W0421 ICP-MS Cf. pb en cf. NEN-EN-ISO Kwik (Hg) W0421 ICP-MS Cf. pb en cf. NEN-EN-ISO Molybdeen (Mo) W0421 ICP-MS Cf. pb en cf. NEN-EN-ISO Nikkel (Ni) W0421 ICP-MS Cf. pb en cf. NEN-EN-ISO Lood (Pb) W0421 ICP-MS Cf. pb en cf. NEN-EN-ISO Zink (Zn) W0421 ICP-MS Cf. pb en cf. NEN-EN-ISO Styreen W0254 HS-GC-MS Cf. pb VOCl (11) W0254 HS-GC-MS Cf. pb Tribroommethaan (Bromoform) W0254 HS-GC-MS Cf. pb Vinylchloride W0254 HS-GC-MS Cf. pb ,1-Dichlooretheen W0254 HS-GC-MS Cf. pb DiClEtheen som AS3000 W0254 HS-GC-MS Cf. pb ,1-Dichloorpropaan W0254 HS-GC-MS Cf. pb ,2-Dichloorpropaan W0254 HS-GC-MS Cf. pb ,3-Dichloorpropaan W0254 HS-GC-MS Cf. pb DiChlprop. som AS300 W0254 HS-GC-MS Cf. pb en gw. NEN EN ISO Minerale Olie (GC) (C10 - C40) W0215 LVI-GC-FID Cf. pb Nadere informatie over de toegepaste onderzoeksmethoden alsmede een classificatie van de meetonzekerheid staan vermeld in ons overzicht "Specificaties analysemethoden", versie juli Eurofins Analytico B.V. Gildeweg NB Barneveld P.O. Box AL Barneveld NL Tel. +31 (0) Fax +31 (0) info-env@eurofins.nl Site BNP Paribas S.A VAT/BTW No. NL B01 KvK No IBAN: NL71BNPA BIC: BNPANL2A Eurofins Analytico B.V. is ISO 14001: 2004 gecertificeerd door TÜV en erkend door het Vlaamse Gewest (OVAM en Dep. LNE), het Brusselse Gewest (BIM), het Waalse Gewest (DGRNE-OWD) en door de overheid van Luxemburg (MEV).

47 Bijlage 6

48 BoToVa T12 Toetsing Wbb grond Projectnummer Projectnaam Molenstraat Dreumel Datum monstername Certificaatnummer Startdatum Rapportagedatum Analyse Eenheid 1 GSSD Oordeel RG AW T I Bodemkundige analyses Droge stof %(m/m) 74,3 Organische stof %(m/m) ds 7,7 7,700 Gloeirest %(m/m) ds 91,7 Korrelgrootte < 2 µm (Lutum) %(m/m) ds 8,6 8,600 Metalen Barium (Ba) mg/kg ds , Cadmium (Cd) mg/kg ds 0,61 0,7700 * 0,2 0,6 6,8 13 Kobalt (Co) mg/kg ds 11 22,46 * Koper (Cu) mg/kg ds 39 56,66 * Kwik (Hg) mg/kg ds 0,11 0,1371-0,05 0,15 18,1 36 Molybdeen (Mo) mg/kg ds <1,5 1,050-1,5 1,5 95,8 190 Nikkel (Ni) mg/kg ds 22 41,40 * ,5 100 Lood (Pb) mg/kg ds 55 70,51 * Zink (Zn) mg/kg ds ,5 * Minerale olie Minerale olie (C10-C12) mg/kg ds <3,0 Minerale olie (C12-C16) mg/kg ds <5,0 Minerale olie (C16-C21) mg/kg ds 6,3 Minerale olie (C21-C30) mg/kg ds 17 Minerale olie (C30-C35) mg/kg ds 9,1 Minerale olie (C35-C40) mg/kg ds <6,0 Minerale olie totaal (C10-C40) mg/kg ds 37 48, Organo chloorbestrijdingsmiddelen, OCB alfa-hch mg/kg ds <0,0010 0,0009-0,001 0,001 8,5 17 beta-hch mg/kg ds <0,0010 0,0009-0,001 0,002 0,801 1,6 gamma-hch mg/kg ds <0,0010 0,0009-0,001 0,003 0,602 1,2 Hexachloorbenzeen mg/kg ds <0,0010 0,0009-0,003 0, Heptachloor mg/kg ds <0,0010 0,0009-0,001 0, Hexachloorbutadieen mg/kg ds <0,0010 0,0009-0,001 0,003 Aldrin mg/kg ds <0,0010 0,0009 0,001 0,32 alfa-endosulfan mg/kg ds <0,0010 0,0009-0,001 0, Drins (som)(factor 0,7) mg/kg ds 0,0021 0,0027-0,003 0,015 2,01 4 Heptachloorepoxide (som)(factor 0,7) mg/kg ds 0,0014 0,0018-0,002 0, DDD (som)(factor 0,7) mg/kg ds 0,0042 0,0054-0,002 0, DDE (som)(factor 0,7) mg/kg ds 0,03 0,0385-0,002 0,1 1,2 2,3 DDT (som)(factor 0,7) mg/kg ds 0,011 0,0151-0,006 0,2 0,95 1,7 Chloordaan (som)(factor 0,7) mg/kg ds 0,0014 0,0018-0,002 0, OCB (som) LB (factor 0,7) mg/kg ds 0,056 0,0728-0,0056 0,4 Polychloorbifenylen, PCB PCB 28 mg/kg ds <0,0010 0,0009 PCB 52 mg/kg ds <0,0010 0,0009 PCB 101 mg/kg ds <0,0010 0,0009 PCB 118 mg/kg ds <0,0010 0,0009 PCB 138 mg/kg ds <0,0010 0,0009 PCB 153 mg/kg ds <0,0010 0,0009 PCB 180 mg/kg ds <0,0010 0,0009 PCB (som 7) (factor 0,7) mg/kg ds 0,0049 0,0063-0,007 0,02 0,51 1 Polycyclische Aromatische Koolwaterstoffen, PAK Naftaleen mg/kg ds <0,050 0,0350 Fenanthreen mg/kg ds 0,12 0,1200 Anthraceen mg/kg ds 0,1 0,1000 Fluorantheen mg/kg ds 0,77 0,7700 Benzo(a)anthraceen mg/kg ds 0,75 0,75 Chryseen mg/kg ds 0,82 0,8200 Benzo(k)fluorantheen mg/kg ds 0,35 0,3500 Benzo(a)pyreen mg/kg ds 0,56 0,5600 Benzo(ghi)peryleen mg/kg ds 0,35 0,3500 Indeno(123-cd)pyreen mg/kg ds 0,43 0,4300 PAK VROM (10)(factor 0,7) mg/kg ds 4,3 4,285 * 0,35 1,5 20,8 40 Legenda Nr. Monster 1 MM1 01 (0-25) 02 (0-25) 05 (0-25) 06 (0-25) Analytico-nr Verklaring van de gebruikte tekens: niet getoetst kleiner dan of gelijk aan achtergrondwaarde - groter dan achtergrondwaarde * groter dan tussenwaarde ** groter dan interventiewaarde *** GSSD = Gehalte gestandaardiseerd naar standaardbodem

49 BoToVa T12 Toetsing Wbb grond Projectnummer Projectnaam Molenstraat Dreumel Datum monstername Certificaatnummer Startdatum Rapportagedatum Analyse Eenheid 2 GSSD Oordeel RG AW T I Bodemkundige analyses Droge stof %(m/m) 77,1 Organische stof %(m/m) ds 6,4 6,400 Gloeirest %(m/m) ds 93,2 Korrelgrootte < 2 µm (Lutum) %(m/m) ds 5,7 5,700 Metalen Barium (Ba) mg/kg ds , Cadmium (Cd) mg/kg ds 0,47 0,6424 * 0,2 0,6 6,8 13 Kobalt (Co) mg/kg ds 8,4 21,02 * Koper (Cu) mg/kg ds 26 42,05 * Kwik (Hg) mg/kg ds 0,089 0,1167-0,05 0,15 18,1 36 Molybdeen (Mo) mg/kg ds <1,5 1,050-1,5 1,5 95,8 190 Nikkel (Ni) mg/kg ds 18 40,13 * ,5 100 Lood (Pb) mg/kg ds 40 54,75 * Zink (Zn) mg/kg ds ,8 * Minerale olie Minerale olie (C10-C12) mg/kg ds <3,0 Minerale olie (C12-C16) mg/kg ds <5,0 Minerale olie (C16-C21) mg/kg ds <5,0 Minerale olie (C21-C30) mg/kg ds <11 Minerale olie (C30-C35) mg/kg ds <5,0 Minerale olie (C35-C40) mg/kg ds <6,0 Minerale olie totaal (C10-C40) mg/kg ds <35 38, Organo chloorbestrijdingsmiddelen, OCB alfa-hch mg/kg ds <0,0010 0,0010-0,001 0,001 8,5 17 beta-hch mg/kg ds <0,0010 0,0010-0,001 0,002 0,801 1,6 gamma-hch mg/kg ds <0,0010 0,0010-0,001 0,003 0,602 1,2 Hexachloorbenzeen mg/kg ds <0,0010 0,0010-0,003 0, Heptachloor mg/kg ds <0,0010 0,0010-0,001 0, Hexachloorbutadieen mg/kg ds <0,0010 0,0010-0,001 0,003 Aldrin mg/kg ds <0,0010 0,0010 0,001 0,32 alfa-endosulfan mg/kg ds <0,0010 0,0010-0,001 0, Drins (som)(factor 0,7) mg/kg ds 0,0021 0,0032-0,003 0,015 2,01 4 Heptachloorepoxide (som)(factor 0,7) mg/kg ds 0,0014 0,0021-0,002 0, DDD (som)(factor 0,7) mg/kg ds 0,0021 0,0032-0,002 0, DDE (som)(factor 0,7) mg/kg ds 0,032 0,0510-0,002 0,1 1,2 2,3 DDT (som)(factor 0,7) mg/kg ds 0,0085 0,0132-0,006 0,2 0,95 1,7 Chloordaan (som)(factor 0,7) mg/kg ds 0,0014 0,0021-0,002 0, OCB (som) LB (factor 0,7) mg/kg ds 0,053 0,0840-0,0056 0,4 Polychloorbifenylen, PCB PCB 28 mg/kg ds <0,0010 0,0010 PCB 52 mg/kg ds <0,0010 0,0010 PCB 101 mg/kg ds <0,0010 0,0010 PCB 118 mg/kg ds <0,0010 0,0010 PCB 138 mg/kg ds <0,0010 0,0010 PCB 153 mg/kg ds <0,0010 0,0010 PCB 180 mg/kg ds <0,0010 0,0010 PCB (som 7) (factor 0,7) mg/kg ds 0,0049 0,0076-0,007 0,02 0,51 1 Polycyclische Aromatische Koolwaterstoffen, PAK Naftaleen mg/kg ds <0,050 0,0350 Fenanthreen mg/kg ds <0,050 0,0350 Anthraceen mg/kg ds <0,050 0,0350 Fluorantheen mg/kg ds 0,11 0,1100 Benzo(a)anthraceen mg/kg ds 0,062 0,0620 Chryseen mg/kg ds 0,082 0,0820 Benzo(k)fluorantheen mg/kg ds <0,050 0,0350 Benzo(a)pyreen mg/kg ds 0,063 0,0630 Benzo(ghi)peryleen mg/kg ds 0,056 0,0560 Indeno(123-cd)pyreen mg/kg ds 0,059 0,0590 PAK VROM (10)(factor 0,7) mg/kg ds 0,57 0,5720-0,35 1,5 20,8 40 Legenda Nr. Monster 2 MM2 03 (0-25) 04 (0-25) Analytico-nr Verklaring van de gebruikte tekens: niet getoetst kleiner dan of gelijk aan achtergrondwaarde - groter dan achtergrondwaarde * groter dan tussenwaarde ** groter dan interventiewaarde *** GSSD = Gehalte gestandaardiseerd naar standaardbodem

50 BoToVa T12 Toetsing Wbb grond Projectnummer Projectnaam Molenstraat Dreumel Datum monstername Certificaatnummer Startdatum Rapportagedatum Analyse Eenheid 3 GSSD Oordeel RG AW T I Bodemkundige analyses Droge stof %(m/m) 75,8 Organische stof %(m/m) ds 7,8 7,800 Gloeirest %(m/m) ds 91,7 Korrelgrootte < 2 µm (Lutum) %(m/m) ds 6,2 6,200 Metalen Barium (Ba) mg/kg ds , Cadmium (Cd) mg/kg ds 0,59 0,7628 * 0,2 0,6 6,8 13 Kobalt (Co) mg/kg ds 8,9 21,44 * Koper (Cu) mg/kg ds 30 46,15 * Kwik (Hg) mg/kg ds 0,084 0,1083-0,05 0,15 18,1 36 Molybdeen (Mo) mg/kg ds <1,5 1,050-1,5 1,5 95,8 190 Nikkel (Ni) mg/kg ds 18 38,89 * ,5 100 Lood (Pb) mg/kg ds 35 46, Zink (Zn) mg/kg ds ,7 * Minerale olie Minerale olie (C10-C12) mg/kg ds <3,0 Minerale olie (C12-C16) mg/kg ds <5,0 Minerale olie (C16-C21) mg/kg ds <5,0 Minerale olie (C21-C30) mg/kg ds <11 Minerale olie (C30-C35) mg/kg ds <5,0 Minerale olie (C35-C40) mg/kg ds <6,0 Minerale olie totaal (C10-C40) mg/kg ds <35 31, Organo chloorbestrijdingsmiddelen, OCB alfa-hch mg/kg ds <0,0010 0,0008-0,001 0,001 8,5 17 beta-hch mg/kg ds <0,0010 0,0008-0,001 0,002 0,801 1,6 gamma-hch mg/kg ds <0,0010 0,0008-0,001 0,003 0,602 1,2 Hexachloorbenzeen mg/kg ds 0,0017 0,0021-0,003 0, Heptachloor mg/kg ds <0,0010 0,0008-0,001 0, Hexachloorbutadieen mg/kg ds <0,0010 0,0008-0,001 0,003 Aldrin mg/kg ds <0,0010 0,0008 0,001 0,32 alfa-endosulfan mg/kg ds <0,0010 0,0008-0,001 0, Drins (som)(factor 0,7) mg/kg ds 0,0021 0,0026-0,003 0,015 2,01 4 Heptachloorepoxide (som)(factor 0,7) mg/kg ds 0,0014 0,0017-0,002 0, DDD (som)(factor 0,7) mg/kg ds 0,0039 0,0050-0,002 0, DDE (som)(factor 0,7) mg/kg ds 0,059 0,0765-0,002 0,1 1,2 2,3 DDT (som)(factor 0,7) mg/kg ds 0,017 0,0215-0,006 0,2 0,95 1,7 Chloordaan (som)(factor 0,7) mg/kg ds 0,0014 0,0017-0,002 0, OCB (som) LB (factor 0,7) mg/kg ds 0,092 0,1178-0,0056 0,4 Polychloorbifenylen, PCB PCB 28 mg/kg ds <0,0010 0,0008 PCB 52 mg/kg ds <0,0010 0,0008 PCB 101 mg/kg ds <0,0010 0,0008 PCB 118 mg/kg ds <0,0010 0,0008 PCB 138 mg/kg ds <0,0010 0,0008 PCB 153 mg/kg ds <0,0010 0,0008 PCB 180 mg/kg ds <0,0010 0,0008 PCB (som 7) (factor 0,7) mg/kg ds 0,0049 0,0062-0,007 0,02 0,51 1 Polycyclische Aromatische Koolwaterstoffen, PAK Naftaleen mg/kg ds <0,050 0,0350 Fenanthreen mg/kg ds <0,050 0,0350 Anthraceen mg/kg ds <0,050 0,0350 Fluorantheen mg/kg ds 0,12 0,1200 Benzo(a)anthraceen mg/kg ds 0,066 0,0660 Chryseen mg/kg ds 0,089 0,0890 Benzo(k)fluorantheen mg/kg ds <0,050 0,0350 Benzo(a)pyreen mg/kg ds 0,058 0,0580 Benzo(ghi)peryleen mg/kg ds 0,057 0,0570 Indeno(123-cd)pyreen mg/kg ds 0,061 0,0610 PAK VROM (10)(factor 0,7) mg/kg ds 0,59 0,5910-0,35 1,5 20,8 40 Legenda Nr. Monster 3 MM3 07 (0-25) 08 (0-25) 09 (0-25) Analytico-nr Verklaring van de gebruikte tekens: niet getoetst kleiner dan of gelijk aan achtergrondwaarde - groter dan achtergrondwaarde * groter dan tussenwaarde ** groter dan interventiewaarde *** GSSD = Gehalte gestandaardiseerd naar standaardbodem

51 BoToVa T12 Toetsing Wbb grond Projectnummer Projectnaam Molenstraat Dreumel Datum monstername Certificaatnummer Startdatum Rapportagedatum Analyse Eenheid 4 GSSD Oordeel RG AW T I Bodemkundige analyses Droge stof %(m/m) 82,9 Organische stof %(m/m) ds 2,7 2,700 Gloeirest %(m/m) ds 96,8 Korrelgrootte < 2 µm (Lutum) %(m/m) ds 8,2 8,200 Metalen Barium (Ba) mg/kg ds , Cadmium (Cd) mg/kg ds 0,25 0,3817-0,2 0,6 6,8 13 Kobalt (Co) mg/kg ds 8,6 18,02 * Koper (Cu) mg/kg ds 19 31, Kwik (Hg) mg/kg ds 0,081 0,1052-0,05 0,15 18,1 36 Molybdeen (Mo) mg/kg ds <1,5 1,050-1,5 1,5 95,8 190 Nikkel (Ni) mg/kg ds 24 46,15 * ,5 100 Lood (Pb) mg/kg ds 15 20, Zink (Zn) mg/kg ds ,2 * Minerale olie Minerale olie (C10-C12) mg/kg ds <3,0 Minerale olie (C12-C16) mg/kg ds <5,0 Minerale olie (C16-C21) mg/kg ds <5,0 Minerale olie (C21-C30) mg/kg ds <11 Minerale olie (C30-C35) mg/kg ds <5,0 Minerale olie (C35-C40) mg/kg ds <6,0 Minerale olie totaal (C10-C40) mg/kg ds <35 90, Polychloorbifenylen, PCB PCB 28 mg/kg ds <0,0010 0,0025 PCB 52 mg/kg ds <0,0010 0,0025 PCB 101 mg/kg ds <0,0010 0,0025 PCB 118 mg/kg ds <0,0010 0,0025 PCB 138 mg/kg ds <0,0010 0,0025 PCB 153 mg/kg ds <0,0010 0,0025 PCB 180 mg/kg ds <0,0010 0,0025 PCB (som 7) (factor 0,7) mg/kg ds 0,0049 0,0181-0,007 0,02 0,51 1 Polycyclische Aromatische Koolwaterstoffen, PAK Naftaleen mg/kg ds <0,050 0,0350 Fenanthreen mg/kg ds <0,050 0,0350 Anthraceen mg/kg ds <0,050 0,0350 Fluorantheen mg/kg ds <0,050 0,0350 Benzo(a)anthraceen mg/kg ds <0,050 0,0350 Chryseen mg/kg ds <0,050 0,0350 Benzo(k)fluorantheen mg/kg ds <0,050 0,0350 Benzo(a)pyreen mg/kg ds <0,050 0,0350 Benzo(ghi)peryleen mg/kg ds <0,050 0,0350 Indeno(123-cd)pyreen mg/kg ds <0,050 0,0350 PAK VROM (10)(factor 0,7) mg/kg ds 0,35 0,3500-0,35 1,5 20,8 40 Legenda Nr. Monster 4 MM4 02 (50-90) 02 (90-120) 05 (50-100) 05 ( ) Analytico-nr Verklaring van de gebruikte tekens: niet getoetst kleiner dan of gelijk aan achtergrondwaarde - groter dan achtergrondwaarde * groter dan tussenwaarde ** groter dan interventiewaarde *** GSSD = Gehalte gestandaardiseerd naar standaardbodem

52 BoToVa T13 Toetsing Wbb grondwater Projectnummer Projectnaam Molenstraat Dreumel Datum monstername Certificaatnummer Startdatum Rapportagedatum Analyse Eenheid 1 GSSD Oordeel RG S T I Metalen Barium (Ba) µg/l * Cadmium (Cd) µg/l <0,20 0,14-0,2 0,4 3,2 6 Kobalt (Co) µg/l <2,0 1, Koper (Cu) µg/l 2,6 2, Kwik (Hg) µg/l <0,050 0,035-0,05 0,05 0,175 0,3 Molybdeen (Mo) µg/l <2,0 1, Nikkel (Ni) µg/l <3,0 2, Lood (Pb) µg/l <2,0 1, Zink (Zn) µg/l Vluchtige Aromatische Koolwaterstoffen Benzeen µg/l <0,20 0,14-0,2 0,2 15,1 30 Tolueen µg/l <0,20 0,14-0, Ethylbenzeen µg/l <0,20 0,14-0, o-xyleen µg/l <0,10 0,07 m,p-xyleen µg/l <0,20 0,14 Xylenen (som) factor 0,7 µg/l 0,21 0,21-0,2 0,2 35,1 70 BTEX (som) µg/l <0,90 0,63 Naftaleen µg/l <0,020 0,014-0,02 0, Styreen µg/l <0,20 0,14-0, Vluchtige organische halogeenkoolwaterstoffen Dichloormethaan µg/l <0,20 0,14-0,2 0, Trichloormethaan µg/l <0,20 0,14-0, Tetrachloormethaan µg/l <0,10 0,07-0,1 0, Trichlooretheen µg/l <0,20 0,14-0, Tetrachlooretheen µg/l <0,10 0,07-0,1 0, ,1-Dichloorethaan µg/l <0,20 0,14-0, ,2-Dichloorethaan µg/l <0,20 0,14-0, ,1,1-Trichloorethaan µg/l <0,10 0,07-0,1 0, ,1,2-Trichloorethaan µg/l <0,10 0,07-0,1 0, cis 1,2-Dichlooretheen µg/l <0,10 0,07 trans 1,2-Dichlooretheen µg/l <0,10 0,07 CKW (som) µg/l <1,6 1,12 Tribroommethaan µg/l <0,20 0, Vinylchloride µg/l <0,10 0,07-0,2 0,01 2,5 5 1,1-Dichlooretheen µg/l <0,10 0,07-0,1 0, ,2-Dichloorethenen (Som) factor 0,7 µg/l 0,14 0,14-0,2 0, ,1-Dichloorpropaan µg/l <0,20 0,14 1,2-Dichloorpropaan µg/l <0,20 0,14 1,3-Dichloorpropaan µg/l <0,20 0,14 Dichloorpropanen som factor 0.7 µg/l 0,42 0,42-0,6 0,8 40,4 80 Minerale olie Minerale olie (C10-C12) µg/l <10 Minerale olie (C12-C16) µg/l <10 Minerale olie (C16-C21) µg/l <10 Minerale olie (C21-C30) µg/l <15 Minerale olie (C30-C35) µg/l <10 Minerale olie (C35-C40) µg/l <10 Minerale olie totaal (C10-C40) µg/l < Legenda Nr. Monster Analytico-nr Eindoordeel 1 02-PB ( ) Overschrijding Streefwaarde kleiner dan of gelijk aan streefwaarde - groter dan streefwaarde * groter dan tussenwaarde ** groter dan interventiewaarde *** GSSD = Gehalte gestandaardiseerd naar standaardbodem Deze toetsing is uitgevoerd met behulp van BoToVa. Zie voor info: Eurofins Analytico B.V. is niet verantwoordelijk voor de uitkomst van deze toetsing. Mocht u een probleem in deze toetsing signaleren, dan verzoeken wij u vriendelijk dit door te geven aan pais.helpdesk@eurofins.com

53 Bijlage 7

54 Foto 1 Foto 2 Fotobijlage project 14924

55 Aan Roy Geers, Vergunningverlening (intern advies) Onderwerp Bodemadvies vergunningverlening Bouw Molenstraat naast nr. 11, Dreumel Inleiding Op de braakliggende percelen A 2595 en A 2596 tussen Molenstraat 5 en 11 te Dreumel worden twee geschakelde woningen gebouwd. De achterliggende percelen A 2597 en A 2598 worden als bijbehorende tuinen in gebruik genomen. Het bodemonderzoek dat hiervoor is uitgevoerd moet beoordeeld worden ter bepaling of de percelen geschikt zijn voor het beoogde gebruik en of er aanvullende voorwaarden opgelegd moeten worden aan de omgevingsvergunning Bouwen. Advies Wij adviseren je: 1. Het uitgevoerde bodemonderzoek als voldoende uitgevoerd te beschouwen om de omgevingsvergunning Bouwen te kunnen verlenen. 2. Aan de vergunning algemene voorwaarden te verbinden inzake grondverzet. Notitie Datum Pagina 1 van 4 Ons kenmerk Behandeld door Elise Timmerman Argumenten 1.1 Het bodemonderzoek is uitgevoerd conform de NEN 5740 voor verkennend bodemonderzoek. Het vooronderzoek is voldoende uitgevoerd, het veldwerk voldoet aan de Kwalibo-vereisten, de conclusies zijn conform de onderzoeksresultaten opgesteld. Zie ook de ingevulde checklist (bijlage 1). 1.2 De onderzoekslocatie kan beoordeeld worden als geschikt voor de functie Wonen met tuin. Er zijn geen verontreinigingen geconstateerd die het gebruik van de percelen voor Wonen met tuin belemmeren. 2.1 Aan de omgevingsvergunning Bouwen moeten de volgende algemene voorwaarden verbonden worden: 1. Bij de bouw vrijkomende grond kan op de onderzoekslocatie verwerkt worden. 2. Wanneer tijdens graafwerkzaamheden op de locatie onverwacht zintuiglijke afwijkingen worden waargenomen dient het werk direct gestaakt te worden en de omgevingsdienst Rivierenland op de hoogte te worden gesteld. Het werk mag niet eerder De omgevingsdienst Rivierenland is een samenwerkingsverband van 10 gemeenten, te weten Buren, Culemborg, Geldermalsen, Lingewaal, Maasdriel, Neder-Betuwe, Neerijnen, Tiel, West Maas en Waal en Zaltbommel en de provincie Gelderland. Omgevingsdienst Rivierenland Burg. van Lidth de Jeudelaan VK Tiel Postbus HG Tiel T E info@odrivierenland.nl KvK IBAN NL49BNGH BTW NL B.01

56 Datum pagina 2 van 4 worden voortgezet dan nadat er in overleg met een adviseur Bodem van de Omgevingsdienst maatregelen zijn getroffen. Ons kenmerk Wanneer grond of bouwstoffen worden ontgraven is het niet zondermeer toegestaan om deze buiten de locatie weer toe te passen. Voor de toepassing van grond en bouwstoffen gelden de regels uit het Besluit bodemkwaliteit. De resultaten van dit onderzoek kunnen wel een indicatie geven van de hergebruiksmogelijkheden. U kunt over de hergebruiksmogelijkheden contact opnemen met de adviseurs Bodem van de omgevingsdienst. 4. Wanneer grondwater wordt onttrokken en geloosd behoort vooraf toestemming te worden gegeven door het betreffende bevoegd gezag. Kanttekeningen 1.1 Het bodemonderzoek is alleen beoordeeld voor het aspect Bouwen. Deze beoordeling is niet uitgevoerd voor andere doeleinden. Als men bijvoorbeeld bedrijfsmatige activiteiten gaat uitvoeren kan het zijn dat hiervoor een aanvullend bodemonderzoek noodzakelijk is, om de nulsituatie ter plaatse van activiteiten die de bodem kunnen verontreinigen te bepalen. Documenten Voor het advies hebben wij de volgende documenten gebruikt: - Verkennend bodemonderzoek Molenstraat te Dreumel, NIPA Milieutechniek, rapportnr , 13 november 2015; - Mail hr. Van der Stroom (NIPA) d.d. 7 maart 2016 waaruit blijkt dat vroegere bebouwing (dierenverblijf) stamt uit 1923, zodat er geen asbestverdenking op het perceel rust. Bijlage(n) Checklist beoordeling

57 Datum pagina 3 van 4 Ons kenmerk Bijlage: Checklist toetsing bodemonderzoek bij reguliere Wabovergunning Bouw Onderwerp: Beoordeling bodemonderzoek Molenstraat naast 11 te Dreumel Rapport: Verkennend bodemonderzoek Molenstraat te Dreumel (sectie A nummers 1683 en 2409), NIPA Milieutechniek, rapportnr , 13 november Behandeld door: Elise Timmerman Zaaknummer ODR: Onderwerpen Komt onderzoekslocatie overeen met bouwvlak aanvraag vergunning? Vooronderzoek uitgevoerd conform NEN 5725? Onderzoek uitgevoerd conform NEN 5740? Indien van toepassing: onderzoek uitgevoerd conform NEN 5707, NEN 5897? Is het veldwerk uitgevoerd door een erkend veldwerker? Is het onderzoek voldoende actueel? Resultaat: alle mengmonsters < streefwaarde of achtergrondwaarde Eén of meer (meng)monsters > streefwaarde of achtergrondwaarde; geen overschrijding tussenwaarde Is asbestonderzoek voldoende uitgevoerd? Resultaat Ja Ja. In eerste instantie was geen informatie opgevraagd bij de gemeente. Dit is alsnog gedaan. Er waren geen gegevens over de onderzoekslocatie en aangrenzende adressen. Uit archeologisch onderzoek blijkt dat er rond 1923 een dierenverblijf is gebouwd. Asbest werd toen nog niet toegepast. Ja. NEN 5740 Onv in combinatie met NEN 5740 VED-HE voor OCB s in toplaag N.v.t., nadat is gebleken dat voormalige bebouwing op terrein stamde uit 1923 (toen nog geen asbest toegepast) Ja. Ja. Nee. Ja. Lichte verontreinigingen aangetroffen met diverse zware metalen en PAK. Nader onderzoek en saneringsmaatregelen niet nodig. Kwaliteit voldoet aan voorgenomen gebruik. N.v.t.

58 Datum pagina 4 van 4 Ons kenmerk

59

60 Archeologisch Bureauonderzoek en Inventariserend Veldonderzoek, karterende fase Molenstraat ong. (tussen huisnr. 5 en 11) te Dreumel S.M. Koeman Archeodienst Rapport 836 Onderzoeksmelding: In opdracht van: dhr. C.G.A. van de Weerdt

61 BO+IVO-K, Molenstraat ong. te Dreumel Archeodienst BV Colofon Titel: Archeologisch Bureauonderzoek en Inventariserend Veldonderzoek, karterende fase: Molenstraat ong. (tussen huisnr. 5 en 11) te Dreumel Auteur(s): S.M. Koeman Archeodienst Rapport: 836 ISSN nummer: Versienummer: 2.0 (definitief) Onderzoeksmelding: Gemeente: West Maas en Waal Opdrachtgever: Dhr. C.G.A. van de Weerdt Foto s en tekeningen: Archeodienst BV, tenzij anders aangegeven Plaats: Zevenaar Foto omslag: Het plangebied tijdens de uitvoering van het veldwerk gezien vanuit het zuidwesten Autorisatie: Willem-Simon van de Graaf De kaft van dit rapport is in de vorm van de voor- en achterkant van een Romeinse dakpan waarop hondenpootafdrukken staan. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd en/of openbaar gemaakt door middel van druk, fotokopie, microfilm of op welke andere wijze dan ook, zonder bronvermelding. Archeodienst BV aanvaardt geen aansprakelijkheid voor eventuele schade voortvloeiend uit onderhavig onderzoek of de gegeven adviezen. Archeodienst BV, Ringbaan-Zuid 8a, Postbus 297, 6900 AG Zevenaar, tel , info@archeodienst.nl, 2

62 BO+IVO-K, Molenstraat ong. te Dreumel Archeodienst BV Inhoudsopgave 1 Inleiding Onderzoekskader Onderzoeksdoel en vraagstellingen Ligging en huidige situatie plangebied Toekomstige situatie plangebied Bureauonderzoek Methode Fysische geografie Geomorfologie en geologie Bodem Archeologie Historische geografie Bodemverstoring Specifieke archeologische verwachting Booronderzoek Werkwijze Beschrijving en interpretatie van de boorgegevens Archeologische indicatoren Archeologische interpretatie Conclusie en advies Inleiding Conclusies / beantwoording van de onderzoeksvragen Advies Selectiebesluit van de gemeente Bijlage 1: Periodentabel Bijlage 2: Verklarende woordenlijst Bijlage 3: Afkortingenlijst Bijlage 4: Bodemkaart Bijlage 5: Archeologische informatie Bijlage 6: Boorpuntenkaart Bijlage 7: Boorbeschrijvingen 3

63 BO+IVO-K, Molenstraat ong. te Dreumel Archeodienst BV Administratieve gegevens Projectnaam Dreumel_Molenstraat Onderzoeksmelding Provincie Gemeente Plaats Toponiem Type project Opdrachtgever Contactpersoon opdrachtgever Bevoegd gezag Deskundige namens bevoegd gezag Uitvoerder Beheer en plaats documentatie Geografische positie (x-y; in m) Kaartbladnummer Huidig grondgebruik Gelderland West Maas en Waal Dreumel Molenstraat ong Bureau- en booronderzoek, karterende fase (BO en IVO- O) Dhr. C.G.A. van de Weerdt Dhr. J. van Rossum (Bouwbureau Van Rossum) Gemeente West Maas en Waal Dhr. H. van Oort (regio-archeoloog Rivierenland) Archeodienst BV Zevenaar Coördinaten zijn NW-NO-ZO-ZW (x) (y) (x) (y) (x) (y) (x) (y) D Onbebouwd: grasveld Oppervlakte plangebied Ca m² 4

64 BO+IVO-K, Molenstraat ong. te Dreumel Archeodienst BV 1 Inleiding 1.1 Onderzoekskader In opdracht van dhr. Van de Weerdt heeft Archeodienst BV een archeologisch bureauonderzoek en Inventariserend Veldonderzoek, karterende fase (IVO-O(verig)) uitgevoerd voor het plangebied aan de Molenstraat in Dreumel (gemeente West Maas en Waal, Fig. 1.1). Het onderzoek is uitgevoerd in het kader van de ruimtelijke onderbouwing ten behoeve van de nieuwbouw van twee woningen. Fig. 1.1: Het plangebied op de topografische kaart (bron: kadaster 2011). Volgens het bestemmingsplan Archeologie West Maas en Waal geldt voor het plangebied de dubbelbestemming Waarde Archeologie 1. Dit betekent dat archeologisch onderzoek verplicht is bij bodemingrepen groter dan 100 m 2 en dieper dan 40 cm ( Op basis van de huidige plannen zullen deze ondergrenzen worden overschreden (zie paragraaf 1.4) en is archeologisch onderzoek noodzakelijk. Het onderzoek is uitgevoerd conform de gemeentelijke eisen en de Kwaliteitsnorm Nederlandse Archeologie (KNA), versie 3.3 (CCvD 2013). Voor de in dit rapport gebruikte geologische en archeologische tijdsaanduidingen wordt verwezen naar Bijlage 1. Afkortingen en jargon worden in Bijlage 2 en 3 uitgelegd. 1.2 Onderzoeksdoel en vraagstellingen Het doel van het bureauonderzoek is het opstellen van een gespecificeerde archeologische verwachting aan de hand van bestaande bronnen over bekende of verwachte landschappelijke, historische en archeologische waarden. 5

65 BO+IVO-K, Molenstraat ong. te Dreumel Archeodienst BV Het doel van het karterend booronderzoek is het toetsen van het opgestelde verwachtingsmodel door de intactheid van de bodemopbouw vast te stellen en de eventueel aanwezige archeologische resten en/of vindplaatsen te inventariseren. Om deze doelstelling te realiseren, zijn de volgende onderzoeksvragen opgesteld: Wat is de opbouw van de ondergrond en is het bodemprofiel intact? Zijn in het plangebied archeologische vindplaatsen aanwezig? Wat is te zeggen over de horizontale en verticale verspreiding van de archeologische resten? Wat is de vermoedelijke aard en datering van de archeologische resten? Wat is de specifieke archeologische verwachting van het plangebied en wordt deze bij het veldonderzoek bevestigd? In hoeverre worden eventueel aanwezige archeologische resten bedreigd door de voorgenomen ontwikkeling van het gebied? 1.3 Ligging en huidige situatie plangebied Het plangebied is ca m 2 groot en ligt aan de Molenstraat tussen huisnummer 5 en 11 in Dreumel (Fig. 1.1). Het plangebied is onbebouwd en ingericht als grasveld. De hoogte van het maaiveld (geraadpleegd op ligt op ca. 6,0 m +NAP (Normaal Amsterdams Peil). 1.4 Toekomstige situatie plangebied In het noordelijke deel van het plangebied langs de Molenstraat worden twee nieuwe woningen gerealiseerd. De oppervlakte van de twee woningen met bijgebouwen komt uit op ca. 200 m 2 (Fig. 1.2). De funderingsstroken voor de woningen worden 20 cm breed en zullen op ca. 1,2 m Peil worden aangelegd. Tussen de stroken zal een kruipruimte worden aangelegd en grondverbetering plaatsvinden door middel van het aanbrengen van een verdicht zandpakket. Hierop komt de betonvloer te liggen. De oostelijke woning krijgt een kelder waarvan de onderkant van de betonvloer op een diepte van 3,17 m Peil wordt aangelegd. Het bouwpeil is gesteld op 6,2 m +NAP. Dit komt overeen met 0,2 m boven het huidige maaiveldniveau (ca. 6,0 m +NAP). De bouw van de huizen zal gefaseerd plaatsvinden. Eerst zal de kelder worden uitgegraven waarna de funderingen van de beide woningen gelegd zullen worden. Fig. 1.2: Toekomstige situatie binnen het plangebied (Bouwbureau Van Rossum). 6

66 BO+IVO-K, Molenstraat ong. te Dreumel Archeodienst BV 2 Bureauonderzoek 2.1 Methode Ten behoeve van het bureauonderzoek zijn gegevens verzameld over bekende of verwachte archeologische waarden, alsmede over geologische, bodemkundige en historisch-geografische kenmerken van (de omgeving van) het plangebied. In het kader van het bureauonderzoek zijn de volgende bronnen geraadpleegd: Recente topografische kaarten (kadaster) en luchtfoto s (AeroGRID 1m via ArcMap) Actuele Hoogtebestand van Nederland (bron: AHN.nl) Bodemkaart van Nederland schaal 1: (geraadpleegd via Archis3), niet gekarteerd Geomorfologische Kaart Nederland (geraadpleegd via Archis3), niet gekarteerd Paleogeografische kaart van de Rijn-Maas delta (Cohen et al. 2012) Zandbanenkaart van de provincie Gelderland ( zandbanenkaart) Kadastrale minuutplan, verzamelminuut en oorspronkelijk aanwijzende tafels (beeldbank.cultureelerfgoed.nl) Historische kaarten uit de afgelopen 200 jaar ( Archeologische Monumentenkaart (AMK, geraadpleegd via Archis3) Archeologische waarnemingen, onderzoek- en vondstmeldingen (geraadpleegd via de database van Archis2 uit mei 2015) Gemeentelijke archeologische beleidsadvieskaart (Sueur/ Oudhof 2013). Bodematlas van de provincie Gelderland ( bodematlas) Cultuurhistorische Waardenkaart van de provincie Gelderland ( cultuurhistorie) Gegevens de Stichting Tremele ( 2.2 Fysische geografie Geomorfologie en geologie Het plangebied ligt in het rivierengebied in het stroomgebied van de Rijn en de Maas. In de ondergrond bevinden zich oude rivierafzettingen van de Formatie van Kreftenheye, die tijdens het Weichselien zijn gevormd (ca jaar geleden). De rivieren hebben in deze laatste ijstijd voornamelijk een vlechtend patroon gehad, gekenmerkt door meerdere geulen en een onregelmatige afvoer (Berendsen 2004). In deze periode hebben de Rijn en de Maas in een brede vlakte een dik pakket zand en grind afgezet (Formatie van Kreftenheye). De top van deze grindrijke rivierafzettingen wordt in het plangebied verwacht op een diepte van 4,0 6,0 m beneden maaiveld ( zandbanenkaart). Het plangebied heeft binnen de actieve riviervlakte gelegen tijdens het Laat-Glaciaal ( jaar geleden) (Cohen et al. 2012). De pleistocene afzettingen zijn tijdens het Holoceen (de laatste jaar) bedekt en/of geërodeerd door jonge rivierafzettingen. Het klimaat is in deze periode warmer en vochtiger geworden, waardoor de Rijn en Maas zijn gaan meanderen en zand en klei heeft afgezet. De rivierafzettingen van meanderende rivieren kunnen worden onderverdeeld in stroomgordelafzettingen bestaande uit bedding- en oeverafzettingen (zand en zandige klei) en komafzettingen (zwak siltige klei, plaatselijk met veenlagen) (Berendsen 2005). De holocene rivierafzettingen worden tot de Formatie van Echteld gerekend. Verschillende Rijn- en Maastakken hebben zich tijdens het Holoceen diverse keren verlegd, waardoor zich vele oude stroomgordels in (de ondergrond van) het riviergebied bevinden. Ter plaatse van het plangebied ligt een oude riviertak van de Waal in de ondergrond die actief was vanaf de Late-IJzertijd (Fig. 2.1, nr. 174). In de loop van de tijd heeft de rivier zich geleidelijk in westelijke richting verplaatst en ligt tegenwoordig ca. 500 ten westen van het plangebied. Het plangebied heeft hierdoor vermoedelijk al vanaf de Romeinse tijd maar zeker in de Middeleeuwen op de oever van de Waal gelegen. Het beddingzand van de Waal wordt tussen 1,5 2,0 m beneden maaiveld verwacht ( zandbanenkaart). Boringen die in het kader van het 7

67 BO+IVO-K, Molenstraat ong. te Dreumel Archeodienst BV verkennend bodemonderzoek in het plangebied zijn gezet (Van der Stroom 2015), laten zien dat de top van het beddingzand nog iets ondieper ligt op 1,2 1,3 m beneden maaiveld. Vòòr de IJzertijd is de stroomgordel van Dreumel actief geweest binnen het plangebied. Deze rivier liep hier vanaf ca tot v. Chr. (Vroege- tot Midden-Bronstijd). Ten oosten van het plangebied liggen nog restanten van deze stroomgordel in de diepere ondergrond (Fig. 2.1, nr. 38). Ter plaatse van het plangebied zijn de sedimenten van deze stroomgordel waarschijnlijk geheel geërodeerd door de Waal. Fig. 2.1: Het plangebied op de stroomgordelkaart van de Rijn-Maas delta (bron: Cohen et al. 2012). De afzetting van rivierafzettingen door de Waal is in de 12 e - 13 e eeuw tot stilstand gekomen vanwege de bedijking van de rivier (Cohen et al. 2012). Afgezien van overstromingen ten gevolge van dijkdoorbraken, heeft in het binnendijkse gebied geen sedimentatie meer plaatsgevonden. Vanwege de dreiging van het hoge water zijn vele ophoogde woonplaatsen (oude woongronden) aangelegd. Op het Actueel Hoogtebestand van Nederland (AHN) is te zien dat direct ten zuidoosten van het plangebied opgehoogde woongronden liggen (Fig. 2.2). Deze concentreren zich ter plaatse van de bewoningskern van Dreumel, de kerk en enkele daarbuiten gelegen oude boerderijen. Het hoogteverschil tussen de ophoogde woonplaatsen en de omgeving bedraagt ca. 1 tot 1,5 m. 8

68 BO+IVO-K, Molenstraat ong. te Dreumel Archeodienst BV Fig. 2.2: Het plangebied op het Actueel Hoogtebestand van Nederland (bron: Bodem Het plangebied is vanwege de ligging binnen de bebouwde kom van Dreumel niet gekarteerd op de bodemkaart. Op basis van de landschappelijke ligging op de oever van de Waal en de aangrenzende bodemeenheden worden in het plangebied kalkrijke ooivaaggronden verwacht in zwak zandige tot sterk siltige klei (Bijlage 4, Rd90A). Bij vaaggronden heeft er nog weinig of geen bodemvorming plaatsgevonden, omdat het sediment jong is. De ooivaaggronden worden gekenmerkt door een bruine laag onder de bouwvoor. Deze zogenaamde Bw-horizont is ontstaan door homogenisatie als gevolg van bodemvorming (De Bakker/Schelling 1989). Op basis van het AHN-kaartbeeld wordt geen ophogingspakket verwacht dat de natuurlijke bodem afdekt. Op de bodemkaart staan de gemiddelde grondwaterstanden aangegeven door middel van zogenaamde grondwatertrappen (I t/m VII). De ooivaaggronden worden gekenmerkt door een diepe grondwaterstand (grondwatertrap VI). Dit betekent dat de gemiddeld hoogste grondwaterstand tussen cm en de gemiddeld laagste grondwaterstand dieper dan 120 cm beneden maaiveld wordt aangetroffen. De boringen die in het kader van het verkennend bodemonderzoek in het plangebied zijn gezet (Van der Stroom 2015), laten inderdaad zien dat er geen sprake is van een ophogingspakket. De bodem bestaat uit een zwak humeuze bovengrond/bouwvoor (50 cm dik) met daaronder de natuurlijke ondergrond. 2.3 Archeologie Binnen het plangebied zijn geen archeologische monumentterreinen (AMK-terreinen), waarnemingen of onderzoeksmeldingen aanwezig. In een straal van 500 m rondom het plangebied zijn twee AMK-terreinen en twaalf archeologische waarnemingen bekend (Bijlage 5, Tab. 2.1). 9

69 BO+IVO-K, Molenstraat ong. te Dreumel Archeodienst BV Het AMK-terrein dat ca. 300 m ten noordwesten van het plangebied ligt, betreft een huisterp op de oever van de Waal (AMK-terrein 3830). Na de overstroming van 1861 is hier een vluchtheuvel aangelegd (waarneming 25040). Het terrein is niet zozeer van archeologische als wel van cultuurhistorische waarde. Ca. 360 m ten noorden van het plangebied ligt een terrein met sporen van een mogelijk versterkt huis (AMK-terrein 3803). In 1979 is door de terp een proefsleuf gegraven waarop eertijds de boerderij De Pol heeft gestaan. In de sleuf zijn funderingen en een ophogingspakket aangetroffen. Aan de basis van de ophoging is een bewoningslaag aanwezig met fragmenten aardewerk uit de 12 e eeuw (waarneming 6984 en 6985). Een weerstandsonderzoek dat is uitgevoerd, wijst op de aanwezigheid van een rechthoekige structuur binnen het terrein. Wat meer richting het oosten zijn tijdens een grootschalige veldverkenning in 1988 ook fragmenten aardewerk uit de Late- Middeleeuwen gevonden (waarneming ). Op een locatie ca. 330 m ten noordoosten van het plangebied is waarschijnlijk een vindplaats uit de Late-Middeleeuwen Nieuwe tijd aanwezig maar deze was aangetast door recente graafwerkzaamheden (onderzoeksmelding 35257, waarneming ). AMK-terrein Ligging Aard monument Datering m ten NW (Vluchtheuvelweg) Vluchtheuvel NT m ten N (Polstraat) Huisterp LME Versterkt huis NT Waarneming/ Onderzoeksmelding Vondsten uit Bodemkartering in Proefsleuven door ROB in Ligging Aard waarneming Datering 480 m ten Z (waterbergingslocatie) Houtskool, bouwmateriaal Drie greppels, kuil, fragmenten aardewerk LME-NT LMEA-NT 120 m ten Z (Kerk) Fragmenten aardewerk LMEA 80 m ten ZO (Hoge Pol, De Hofkooi, Korenmolen) 170 m ten ZO (Rooysestraat 72) 220 m ten O (Zuivelweg) 170 m ten O (Hofhooistraat) 320 m ten NW (AMKterrein 3830) 330 m ten NO (Hogeweg 3) 470 m ten N (Polstraat) Oude woongrond, fragmenten aardewerk Fragmenten aardewerk, houtskool, hutteleem, fosfaat, onverbrand bot Fragmenten aardewerk, hutteleem, onverbrand bot Fragmenten aardewerk, botmateriaal Ophoging, vluchtheuvel Fragmenten aardewerk Ophoging Funderingsresten Fragmenten aardewerk m ten N Fragmenten aardewerk VMED-LMEA, LMEB, LMEB- NTA VMEC, VMED- LMEA, LMEA BRONS-ROM, ROM-VMED VMED-LMEA, LME NTC LMEA, LMEB, LMEB-NTA LMEA-LMEB, LMEB-NTB LMEA-LMEB LMEA ROM, LMEA, LMEB, LMEB- NTA Tab. 2.1: Overzicht van de monumenten en waarnemingen binnen een straal van 500 m rondom het plangebied. Dichterbij het plangebied is ca. 80 m ten zuidoosten een waarneming geplaatst uit 1947 dat een ruim gebied beslaat van de Hoge Pol, De Hofkooi en Korenmolen (waarneming 25178). Het betreft de vondst van vele fragmenten aardewerk tussen de boomgaarden en erven waarbij de aanwezigheid van een oude woongrond uit de Middeleeuwen Nieuwe tijd is vastgesteld. Op basis van het AHN-kaartbeeld lijkt het plangebied net buiten de oude, opgehoogde woongrond te liggen (Fig. 2.2). Op de gemeentelijke archeologische waarden- en verwachtingenkaart staat de begrenzing van de oude woongrond niet aangegeven maar is op basis historisch kaartmateriaal uit 10

70 BO+IVO-K, Molenstraat ong. te Dreumel Archeodienst BV de 19 e eeuw (kadastrale minuut) de oude bewoningskern van Dreumel aangegeven als terrein van archeologische waarde (Fig. 2.3). Het noordelijke deel van het plangebied valt volgens deze kaart binnen de historische dorpskern. Fig. 2.3: Het plangebied op de waarden- en verwachtingenkaart van de gemeente West Maas en Waal (Sueur/ Oudhof 2013). De aanwezigheid van een oude woongrond is inmiddels bij drie booronderzoeken in de omgeving bevestigd. Ca. 170 m ten zuidoosten van het plangebied is op een terrein aan de Rooysestraat 72 een booronderzoek uitgevoerd (onderzoeksmelding 38650, waarneming ) waarbij aanwijzingen zijn gevonden voor een vindplaats uit de Karolingische tijd (vanaf de 8 e eeuw) tot en met de Late-Middeleeuwen/Nieuwe tijd. Een vroegere datering kan vooralsnog niet worden uitgesloten. Op het hele terrein is een (donker) grijsbruine cultuurlaag of bewoningslaag aangetroffen met veel archeologische indicatoren zoals aardewerk, fosfaat, houtskool, verbrande leem en onverbrand bot. De cultuurlagen zijn aangetroffen vanaf cm beneden maaiveld en hebben een dikte variërend van 50 tot 150 cm. Onduidelijk is of de cultuurlagen zich hebben ontwikkeld in de aanwezige natuurlijke oeverafzettingen of dat sprake is van ophogingslagen. Ca. 220 m ten oosten van het plangebied is op een terrein langs de Zuivelweg tijdens een booronderzoek een vergelijkbare bodemopbouw met indicatoren aangetroffen (onderzoeksmelding 25028, waarneming ). Hier zijn aanwijzingen gevonden voor oudere bewoning in de vorm van een fragment prehistorisch aardewerk en twee scherven ruwwandig aardewerk die zijn gedateerd in de periode Romeinse tijd Vroege-Middeleeuwen. Op een terrein ca. 170 m ten oosten van het plangebied reiken de cultuurlagen tot 1,7 2,0 m beneden maaiveld (onderzoeksmelding 27533, waarneming ). Het meeste vondstmateriaal is afkomstig tot een diepte van 1,2 m en dateert hoofdzakelijk in de Late-Middeleeuwen. Ca. 220 m ten zuiden van het plangebied is in 2008 een booronderzoek uitgevoerd voor het te ontwikkelen centrumplan (Tab. 2.2, onderzoeksmelding 26263). De aanbeveling is om de graafwerkzaamheden te begeleiden maar de aanleiding voor dit vervolgonderzoek is niet in de archeologische database toegelicht. In 2014 is een opgraving gemeld op hetzelfde terrein door Stichting Tremele (onderzoeksmelding 63111). Op de website van de stichting staat vermeld dat het terrein tijdens het vooronderzoektraject ten onrechte is vrijgegeven voor de bouw van een 11

71 BO+IVO-K, Molenstraat ong. te Dreumel Archeodienst BV medisch centrum. Tijdens de eerste fase van de bouw bleek er een zeer rijk bodemarchief aanwezig te zijn met Romeinse en middeleeuwse vondsten. Archeoloog Nils Kerkhoven van de stichting Tremele mocht het graafwerk begeleiden en zoveel mogelijk archeologische vondsten in kaart brengen. Toen de tweede fase voor het centrumplan begon, heeft de stichting Tremele toestemming gekregen om een opgraving uit te voeren. Het is gebleken dat hier sprake is van een vroegmiddeleeuwse vindplaats waaronder de resten van een complete plattegrond van een boerderij uit de 9 e of 10 e eeuw. Het dieper gelegen Romeinse niveau is slechts minimaal onderzocht ( Aan de overkant van de Molenstraat schuin tegenover het plangebied is in 2010 een bureauonderzoek met een veldtoets uitgevoerd (onderzoeksmelding 41048). De resultaten van dit onderzoek zijn niet gemeld in de archeologische database en het rapport is niet bij het e-depot aangeleverd. Ca. 90 m ten noorden van het plangebied zijn tijdens een booronderzoek geen indicatoren gevonden in de vorm van fragmenten aardewerk en/of een cultuurlaag die wijzen op een archeologische vindplaats. Op basis van deze resultaten is geen vervolgonderzoek aanbevolen (onderzoeksmelding 18260). Ten zuiden van de oude woongrond is naar aanleiding van de vondst van houtskool en bouwmateriaal tijdens een booronderzoek (onderzoeksmelding 48624, waarneming ) een proefsleuvenonderzoek uitgevoerd (onderzoeksmelding 50778, waarneming ). Tijdens dit onderzoek is een klein aantal sporen aangetroffen bestaande uit greppels. De greppels wijzen op (agrarisch) gebruik van het terrein vanaf de Late-Middeleeuwen. Er zijn geen sporen aangetroffen die wijzen op menselijke activiteiten van vòòr die tijd. Onderzoeks melding Ligging Aard melding Conclusie/advies 0 m ten ZO (Land van Maas en Waal) 410 m ten O (Bedrijventerrein) 100 m ten ZO (Rooijsestraat) 90 m ten N (Pol 2 en 3) 200 m ten O (Zuivelweg) 220 m ten Z (Centrumplan) 150 m ten O (Hofhooistraat) 340 m ten Z (Wilhelminastraat) 370 m ten ZO (Schoolstraat 5a) 300 m ten NO (Hogeweg 3) Veldverkenning, booronderzoek, weerstandsonderzoek door RAAP in 1988 Booronderzoek door Vestigia in 2003 Booronderzoek door BILAN in 2005 Booronderzoek door Synthegra in 2006 Booronderzoek door Becker en Van de Graaf in 2007 Booronderzoek door RAAP in 2008 Booronderzoek door ARC in 2008 Booronderzoek door ARC in 2008 Booronderzoek door Jacobs & Burnier in 2008 Booronderzoek door ARC in 2008 Aanvullend booronderzoek door ARC in 2008 Diverse vindplaatsen ontdekt, één waarneming in de omgeving van het plangebied (zie waarneming ) Vervolg d.m.v. meer gedetailleerd booronderzoek in het zuidelijke deel Geen vervolgonderzoek Geen indicatoren gevonden geen vervolgonderzoek Zie waarneming geen vervolgonderzoek i.v.m. beperkte diepe bodemverstoring in de plannen Vervolg d.m.v. begeleiding Zie waarneming vervolgonderzoek bij bodemingrepen dieper dan 0,3 m beneden maaiveld Geen vervolgonderzoek i.v.m. de beperkte diepte van de geplande bodemingrepen Geen vervolgonderzoek Zie waarneming vervolg d.m.v. proefsleuven Tab. 2.2: Overzicht van de onderzoeksmeldingen binnen een straal van 500 m rondom het plangebied (zie ook volgende pagina). 12

72 BO+IVO-K, Molenstraat ong. te Dreumel Archeodienst BV Onderzoeks melding Ligging Aard melding Conclusie/advies 400 m ten O (Hofhooistraat) m ten Z m ten ZO (Rooijsestraat) 370 m ten NO (Lageweg) 10 m ten NO (Molenstraat) 360 m ten Z (Nieuwstraat) m ten O m ten Z (waterberging) 220 m ten ZO (Zwaanstraat 7) Bureauonderzoek door ARC in 2009 Booronderzoek door Synthegra in 2009 Booronderzoek door RAAP in 2009 Booronderzoek door RAAP in 2010 Bureauonderzoek met veldtoets door RAAP in 2010 Booronderzoek door Synthegra in 2010 Booronderzoek door Synthegra in 2011 Booronderzoek door RAAP in 2011 Proefsleuvenonderzoek door RAAP in 2012 Bureauonderzoek door ARC in 2012) Booronderzoek door ADC in m ten ZO (kavelaanvaarding swerkzaamheden) Begeleiding door ADC in m ten Z (Centrumplan) Bureauonderzoek door ADC in 2012 Opgraving door Stichting Tremel in 2014 Vervolg d.m.v. boringen i.v.m. middelhoge archeologische verwachting Geen vervolgonderzoek Zie waarneming vervolgonderzoek noodzakelijk Geen vervolgonderzoek Geen resultaten gemeld Geen vervolgonderzoek Vervolgonderzoek noodzakelijk bij bodemingrepen dieper dan 20 cm Zie waarneming vervolgonderzoek d.m.v. proefsleuven in het noordwestelijke deel van het plangebied Zie waarneming : geen behoudenswaardige vindplaats geen vervolgonderzoek Vervolg d.m.v. boringen i.v.m. middelhoge tot hoge verwachting Vervolg d.m.v. boringen Op diverse locatie vervolg d.m.v. een begeleiding Tijdens het onderzoek zijn twee vindplaatsen aangetroffen die op de beleidskaart van de gemeenten Druten en West Maas en Waal zijn aangegeven Vroegmiddeleeuwse vindplaats aangetroffen Tab. 2.3: Overzicht van de onderzoeksmeldingen binnen een straal van 500 m rondom het plangebied. 2.4 Historische geografie Uit archeologisch onderzoek is gebleken dat de bewoning op de oever van de Waal bij Dreumel minimaal teruggaat tot in de 9 e 10 e eeuw n. Chr. Vermoedelijk strekt het bewoningsgebied zich in deze periode uit over meerdere hectaren maar er heeft nog zeer weinig gravend archeologisch onderzoek plaatsgevonden waarmee de aard en datering van de vindplaatsen is vastgesteld. Op historisch kaartmateriaal uit de 19 e eeuw is te zien dat het plangebied net ten noordwesten van de bewoningskern van Dreumel ligt (Fig. 2.4). Volgens de informatie behorende bij de kadastrale minuut uit het begin van de 19 e eeuw is het plangebied in die periode in gebruik als bouwland (Fig. 2.5). De Molenstraat is genoemd naar de Korenmolen die ongeveer 100 m ten noorden van het plangebied staat (Fig. 2.4). Deze molen is in 1845 gebouwd en betreft een korenmolen ( 13

73 BO+IVO-K, Molenstraat ong. te Dreumel Archeodienst BV Fig. 2.4: Het plangebied op de historische kaart uit (bron: beeldbank.cultureelerfgoed.nl). Fig. 2.5: Het plangebied op de kadastrale minuut uit het begin van de 19 e eeuw (bron: beeldbank.cultureelerfgoed.nl). 14

74 BO+IVO-K, Molenstraat ong. te Dreumel Archeodienst BV Aan het einde van de 19 e eeuw wordt langs de Molenstraat een boomgaard aangelegd waar het plangebied onderdeel vanuit maakt. Ten oosten van het plangebied op de hoek van de Molenstraat Torenstraat wordt een huis gebouwd (Fig. 2.6). In de loop van de 20 e eeuw wordt de hele strook langs de Molenstraat, inclusief het plangebied, bebouwd. Volgens de eigenaar heeft ter plaatse van het plangebied een verblijf/schuur voor dieren gestaan met een ondiepe/lichte fundering. Momenteel is het plangebied onbebouwd en ingericht als grasveld. Fig. 2.6: Het plangebied op de kaart uit 1890, 1923 en 1977 (bron: Bodemverstoring Binnen het plangebied zijn geen bodemverontreinigingen, saneringen of ondergrondse olietanks, benzinepompinstallaties en dergelijke bekend waardoor archeologische resten mogelijk verloren zijn gegaan (Van der Stroom 2015). Uit de boringen van het verkennend booronderzoek blijkt dat de bovenste 50 cm van de bodem is verploegd/geroerd. Dit is waarschijnlijk het resultaat van landbewerking als gevolg van het agrarische gebruik van de grond. Daarnaast kunnen plaatselijk diepere bodemverstoringen aanwezig zijn van de voormalige boomgaard in de noordelijke helft van het plangebied. De voormalige bebouwing zal waarschijnlijk niet voor diepe bodemverstoringen hebben geleid omdat sprake was van een ondiepe fundering. Tijdens het verkennend bodemonderzoek zijn ook geen aanwijzingen voor diepe bodemverstoringen aangetroffen. 2.6 Specifieke archeologische verwachting Op basis van bovenstaand bureauonderzoek is voor het plangebied een gespecificeerde archeologische verwachting opgesteld (Tab. 2.4). Vanwege van de ligging op de stroomgordel van de Waal is op de gemeentelijke verwachtingskaart een hoge verwachting aan het plangebied toegekend. Voor het noordelijke deel van het plangebied geldt specifiek een verwachting voor de Middeleeuwen Nieuwe tijd vanwege de ligging binnen de historische dorpskern van Dreumel (Fig. 2.3). Deze verwachting wordt in de onderstaande tekst toegelicht. Op basis van de ouderdom van de stroomgordel van de Waal kunnen archeologische resten vanaf de Late-IJzertijd worden verwacht. Tijdens eerder onderzoek in de omgeving zijn aanwijzingen gevonden in de vorm van aardewerk die wijzen op bewoning in de prehistorie en Romeinse tijd 15

75 BO+IVO-K, Molenstraat ong. te Dreumel Archeodienst BV maar een daadwerkelijke vindplaats uit deze periode is nog niet aangetroffen. Archeologische resten uit voorgaande periodes worden niet verwacht omdat die zijn geërodeerd door de Waal. Op basis van deze gegevens is aan het plangebied een zeer lage verwachting toegekend voor vindplaatsen uit het Laat-Paleolithicum tot en met de Midden-IJzertijd en een middelhoge verwachting voor vindplaatsen uit de Late-IJzertijd en Romeinse tijd. Uit archeologisch onderzoek is gebleken dat de bewoning op de oever van de Waal bij Dreumel minimaal teruggaat tot in de 9 e 10 e eeuw n. Chr. Vermoedelijk strekt het bewoningsgebied zich in deze periode uit tot meerdere hectaren maar er heeft nog zeer weinig gravend archeologisch onderzoek plaatsgevonden waarmee de aard en datering van de vindplaatsen is vastgesteld. Ook het plangebied kan onderdeel zijn geweest van deze vroegste bewoningszone, hoewel het op basis van de gegevens uit het bureauonderzoek vermoedelijk geen onderdeel heeft uitgemaakt van de opgehoogde woonplaats waar de kern van Dreumel op ligt. Aan het plangebied is een hoge verwachting toegekend voor vindplaatsen uit het Vroege- en Late-Middeleeuwen. De bewoningssporen kunnen bestaan uit (paal)kuilen, greppels, fragmenten aardewerk, gebruiksvoorwerpen e.d. De vindplaats kan zich kenmerken door een cultuurlaag, een ophogingslaag/-pakket wordt op basis van het AHN-kaartbeeld en de resultaten van het verkennend bodemonderzoek niet verwacht. Naast nederzettingsresten kunnen ook begravingen voorkomen. Restanten hiervan kunnen bestaan uit kringgreppels, fragmenten aardewerk (urnen), crematieresten, inhumaties e.d. De sporen kunnen diep in de bodem reiken. Op de gemeentelijke verwachtingskaart staat aangegeven dat het archeologische niveau op een diepte vanaf 1,5 2,0 m verwacht kan worden op basis van de zanddiepte (Sueur/ Oudhof 2013). De top van het zand vormt weliswaar een potentieel archeologisch niveau maar de hoge verwachting voor vindplaatsen uit de Middeleeuwen (mogelijk Romeinse tijd) geldt voor de oever van de Waal. De oeverafzettingen van de Waal liggen direct onder de bouwvoor. De archeologische resten worden dus al vanaf ca. 50 cm beneden maaiveld verwacht. Uit historisch kaartmateriaal blijkt dat het plangebied in de 19 e eeuw onbebouwd was en in gebruik als landbouwgrond. De kans dat in de Nieuwe tijd bebouwing binnen het plangebied heeft gestaan, wordt op basis hiervan laag ingeschat. Periode Verwachting Verwachte kenmerken vindplaats Diepteligging sporen Late-IJzertijd Romeinse tijd Vroege- en Late- Middeleeuwen Nieuwe tijd Middelhoog Hoog Laag Nederzetting: cultuurlaag, (paal)kuilen, greppels, fragmenten aardewerk, natuursteen, gebruiksvoorwerpen Begravingsresten: kringgreppel, fragmenten aardewerk (urn), verbrande botresten Onder de bouwvoor (vanaf 50 cm) tot in de C-horizont Vanaf maaiveld tot diep in de C-horizont Tab. 2.4 Archeologische verwachting per periode voor het plangebied. 16

76 BO+IVO-K, Molenstraat ong. te Dreumel Archeodienst BV 3 Booronderzoek 3.1 Werkwijze Op basis van de middelhoge verwachting voor vindplaatsen uit de Late-IJzertijd Romeinse tijd en de hoge verwachting voor nederzettingsresten uit de Vroege- en Late-Middeleeuwen is een karterend booronderzoek uitgevoerd om de aan- of afwezigheid van een archeologische vindplaats aan te tonen. Als uitgangspunt voor het booronderzoek is uit gegaan van een boorgrid van 17 x 20 m (boordichtheid van ca. 30 boringen per hectare). Hiermee worden conform de Leidraad Inventariserend Veldonderzoek (Tol et al. 2006) huisplaatsen uit de Bronstijd t/m de Middeleeuwen opgespoord die worden gekenmerkt door een strooiing van vondstmateriaal, hoofdzakelijk aardewerk (methode C3). Aangezien het perceel een oppervlakte heeft van ca m 2, zijn in totaal 5 boringen gezet. De boringen 1 en 2 zijn ter plaatse van de geplande nieuwbouw gezet. De boringen 3 tot en met 5 zijn op het achterterrein gezet met een boorafstand van 15 x 12 m. (Bijlage 6). De exacte boorlocaties zijn uitgezet met een handheld GPS toestel. De boringen zijn uitgevoerd met een Edelmanboor met een diameter van 7 cm tot minimaal 20 cm in de C-horizont. Het opgeboorde sediment is verbrokkeld en versneden en geïnspecteerd op de aanwezigheid van archeologische indicatoren zoals houtskool, vuursteen en aardewerk. De boringen zijn beschreven conform de NEN 5104 en de bodemclassificatie volgens De Bakker en Schelling (1989) (Bijlage 7). 3.2 Beschrijving en interpretatie van de boorgegevens De natuurlijke ondergrond (C-horizont) bestaat uit zwak siltig, matig fijn beddingzand dat is afgezet door de Waal (Formatie van Echteld). Het beddingzand is afgedekt met een zandig kleipakket dat naar boven toe geleidelijk zwaarder wordt van textuur en dus steeds meer klei bevat. Van beneden naar boven is sprake van kleiig zand, sterk zandige klei, matig zandige klei tot zwak zandige klei. Dit zandige kleipakket kan een natuurlijke oeverafzetting betreffen maar in deze laag zijn veel archeologische indicatoren gevonden zoals brokjes verbrande leem, houtskool en aardewerk waardoor mogelijk ook (deels) sprake is een opgebracht cultuurdek. De bovenste cm van de bodem betreft de donkerbruingrijze, humeuze bouwvoor (Aaphorizont). In het noordoostelijke deel is de humeuze bovengrond ca. 70 cm dik en bevat puin- en kooldeeltjes (boring 1). Hier is sprake van een recent opgebrachte bovengrond. Onder de recente bovengrond/bouwvoor ligt een grijsbruine horizont met enkele brokjes verbrande leem en houtskool die is geïnterpreteerd als een antropogene cultuurlaag (Aa-horizont). Deze laag is gemiddeld cm dik en in het noordoosten 70 cm. Daaronder is sprake van de overgang van de antropogene cultuurlaag naar de C-horizont die zich kenmerkt door een lichtere kleur en textuur (AaC-horizont). Deze laag is gemiddeld 10 tot 20 cm dik. De top van de C-horizont ligt in het zuidelijke deel van het plangebied op ongeveer 90 cm beneden maaiveld en in het noordelijke deel waar de nieuwbouw wordt gerealiseerd op 110 cm (boring 2) tot 160 cm (boring 1) beneden maaiveld. De grotere diepteligging ter plaatse van boring 1 in het noordoosten van het plangebied wordt veroorzaakt door een dikkere recente bovengrond en cultuurlaag. Ter plaatse van boring 4 is de top van de C-horizont ook relatief diep aangetroffen op 150 cm beneden maaiveld. Dat zit hem alleen niet in de dikte van de afdekkende lagen (bouwvoor en antropogene cultuurlaag). Onder het cultuurdek is vanaf 90 cm beneden maaiveld niet de natuurlijke ondergrond aangetroffen maar een gevlekte, gemengde laag. Mogelijk is hier sprake van een antropogeen grondspoor. 3.3 Archeologische indicatoren Zoals hierboven al is beschreven, kenmerkt de antropogene cultuurlaag zich door enkele brokjes verbrande leem en houtskool. In boring 4 zijn ook een paar fragmenten onverbrand dierlijk bot aangetroffen. Op basis van deze indicatoren is het grijsbruine zandige kleipakket geïnterpreteerd als een antropogene cultuurlaag. In de boringen 1 en 4 zijn in de top van de C-horizont fosfaat- 17

77 BO+IVO-K, Molenstraat ong. te Dreumel Archeodienst BV vlekken waargenomen die wijzen op fosfaatinspoeling vanuit het bovenliggende antropogene cultuurdek. In drie boringen zijn in het antropogene cultuurdek fragmenten aardewerk gevonden die zijn gedateerd in de Vroege- tot Late-Middeleeuwen (9 e 13 e eeuw) (Tab. 3.1). De combinatie van dit soort aardewerk (kogelpot en Paffrath) wijst in de dorpskernen van het rivierengebied vaak op een complex uit de 11 e 12 e eeuw (aardewerkspecialist T.A. Spitzers). Boring Diepte Aard Datering Bijzonderheden 2 60 cm mv Keramiek MEVD-MELA Fragment kogelpot 4 70 cm mv Keramiek MEVD-MELA Fragment Paffrath/Paffrath-achtig 5 50 cm mv Keramiek MEVC-MELA Fragment kogelpot Tab. 3.1 Overzicht van de vondsten. Fig. 3.1: Het opgeboorde sediment van boring 3. 18

78 BO+IVO-K, Molenstraat ong. te Dreumel Archeodienst BV 3.4 Archeologische interpretatie In het plangebied is sprake van een intacte bodemopbouw die bestaat uit een antropogeen cultuurdek met daaronder het natuurlijke beddingzand. Op basis van de aangetroffen fragmenten aardewerk dateert het cultuurdek uit de Middeleeuwen. Dit wijst op de aanwezigheid van een archeologische vindplaats uit de Vroege- tot Late-Middeleeuwen (9 e vroeg 13 e eeuw) binnen het plangebied. Op basis van het aangetroffen aardewerk en de locatie van het plangebied ligt een vindplaats uit de 11 e 12 e eeuw het meest voor de hand. De archeologische vondsten en het intacte cultuurdek zijn in het grootste deel van het plangebied onder de bouwvoor aangetroffen vanaf cm beneden maaiveld. In het noordoostelijke deel van het plangebied is sprake van een dikke recente ophogingslaag waardoor de archeologische vondsten vanaf 70 cm beneden maaiveld worden verwacht. Het leesbare, archeologische sporenniveau (vlakniveau) wordt in de top van de natuurlijke ondergrond (het beddingzand) verwacht. Dit niveau ligt gemiddeld op cm beneden maaiveld, in het noordoostelijke deel ruim een halve meter dieper vanaf 160 cm beneden maaiveld. 19

79 BO+IVO-K, Molenstraat ong. te Dreumel Archeodienst BV 4 Conclusie en advies 4.1 Inleiding Het doel van het archeologisch bureauonderzoek was het opstellen van een gespecificeerde archeologische verwachting voor het plangebied. Het doel van het inventariserend veldonderzoek was om deze verwachting te toetsen. In paragraaf 4.2 wordt antwoord gegeven op de onderzoeksvragen zoals die voorafgaand aan het onderzoek zijn geformuleerd. In paragraaf 4.3 wordt een advies gegeven ten aanzien van archeologisch vervolgonderzoek. 4.2 Conclusies / beantwoording van de onderzoeksvragen Wat is de opbouw van de ondergrond en is het bodemprofiel intact? In het plangebied is sprake van een intacte bodemopbouw die bestaat uit een antropogeen cultuurdek met daaronder het natuurlijke beddingzand. Mogelijk bestaat (het onderste deel van) het cultuurdek deels uit natuurlijke oeverafzettingen. Zijn in het plangebied archeologische vindplaatsen aanwezig? De aantroffen bodemopbouw en indicatoren wijzen op de aanwezigheid van een archeologische vindplaats binnen het plangebied. Wat is te zeggen over de horizontale en verticale verspreiding van de archeologische resten? De archeologische vondsten zijn in het antropogene cultuurdek aangetroffen dat in het grootste deel van het plangebied vanaf cm beneden maaiveld is aangetroffen. In het noordoostelijke deel van het plangebied is sprake van een dikker recent ophogingspakket waardoor de archeologische vondsten vanaf 70 cm beneden maaiveld worden verwacht. Het leesbare, archeologische sporenniveau (vlakniveau) wordt in de top van de natuurlijke ondergrond (het beddingzand) verwacht. Dit niveau ligt gemiddeld op cm beneden maaiveld, in het noordoostelijke deel ruim een halve meter dieper vanaf 160 cm beneden maaiveld. Op basis van de aangetroffen bodemopbouw kunnen de archeologische resten in het hele plangebied voorkomen en zal de vindplaats zich ook buiten de grenzen van het plangebied uitstrekken. Wat is de vermoedelijke aard en datering van de archeologische resten? De fragmenten aardewerk die zijn gevonden dateren uit de Vroege- tot Late-Middeleeuwen (9 e 13 e eeuw). De combinatie van dit soort aardewerk (kogelpot en Paffrath) wijst in de dorpskernen van het rivierengebied vaak op een nederzettingsterrein uit de 11 e 12 e eeuw (aardewerkspecialist T.A. Spitzers). Wat is de specifieke archeologische verwachting van het plangebied en wordt deze bij het veldonderzoek bevestigd? Op basis van de aantroffen bodemopbouw en indicatoren wordt de hoge verwachting voor een vindplaats uit de Vroege- tot Late-Middeleeuwen binnen het plangebied bevestigd. Er zijn geen vondsten gedaan die wijzen op oudere bewoningssporen. De middelhoge verwachting voor een vindplaats uit de Late-IJzertijd Romeinse tijd wordt op basis hiervan naar laag bijgesteld. In hoeverre worden eventueel aanwezige archeologische resten bedreigd door de voorgenomen ontwikkeling van het gebied? Het archeologische sporenniveau wordt onder het antropogene cultuurdek in de top van het beddingzand verwacht dat zich op gemiddeld 90 cm beneden maaiveld bevindt. In het noordelijke deel van het plangebied waar de nieuwbouw wordt gerealiseerd, ligt het natuurlijke beddingzand dieper op respectievelijk 110 cm en 160 cm beneden maaiveld. De archeologische vondsten kunnen al daarboven worden aangetroffen in het antropogene cultuurdek. De archeologische resten worden, uitgaande van een buffer van 30 cm boven het verwachte archeologische sporenniveau, bedreigd door graafwerkzaamheden die dieper reiken dan 60 tot 130 cm beneden maaiveld. De funderingssleuven van de woningen worden op 1,0 m beneden maaiveld gelegd waartussen een kruipruimte wordt aangelegd. Onder de kruipruimte wordt rekening gehouden 20

80 BO+IVO-K, Molenstraat ong. te Dreumel Archeodienst BV 4.3 Advies met de benodigde grondverbetering. Gezien de diepte van deze bodemingrepen wordt het archeologische bodemarchief bedreigd. Eén woning krijgt een kelder die tot een diepte van 3,0 m beneden maaiveld wordt aangelegd waardoor het complete archeologische bodemarchief zal worden afgegraven. Op grond van de resultaten van het onderzoek en de diepte van de geplande bodemingrepen acht Archeodienst BV een archeologisch vervolgonderzoek noodzakelijk. De geplande bodemingrepen beslaan een oppervlakte van ca. 200 m 2 (twee woningen + bijgebouwen). Gezien dit kleine oppervlak en de hoge archeologische verwachting wordt geadviseerd om voorafgaand aan de realisatie van de woningen de bouwputten op te graven (onder archeologische begeleiding) waarbij de aanwezige archeologische resten worden gedocumenteerd en veilig gesteld om daarmee informatie te behouden die van belang is voor de kennisvorming uit het verleden. Voor dit onderzoek is een Programma van Eisen (PvE) noodzakelijk dat is goedgekeurd door de bevoegde overheid. In dit PvE worden de werkwijze en de randvoorwaarden van het onderzoek vastgelegd. 4.4 Selectiebesluit van de gemeente De gemeente kan instemmen met de resultaten en conclusies van het bureau- en booronderzoek. Wel geeft de gemeente de alternatieve optie aan dat een proefsleuvenonderzoek (met eventuele uitbreiding naar een opgraving) uitgevoerd kan worden voorafgaande aan de realisatie. Uiteraard is het een goed streven om werk-met-werk te maken dus te kiezen voor een archeologische begeleiding (protocol opgraving). Anderzijds, bij een rijke vindplaats met veel vondsten en sporen moet rekening worden gehouden met vertraging van de civiele werkzaamheden. Er dient in de planning voldoende tijdsruimte te zijn om het archeologisch onderzoek te laten plaatsvinden. Uiteraard kan de initiatiefnemer nu al besluiten tot behoud in situ door op een archeologiebesparende wijze de bouw te realiseren. De gemeente heeft voor behoud in situ generieke eisen beschikbaar. 21

81 BO+IVO-K, Molenstraat ong. te Dreumel Archeodienst BV Literatuur Bakker, H. de/j. Schelling, 1989² (1966): Systeem van de bodemclassificatie voor Nederland, Wageningen Berendsen, H.J.A. 2005: Landschappelijk Nederland, Assen. Berendsen, H.J.A., 2004: De vorming van het land; Inleiding in de geologie en de geomorfologie, Assen. Centraal College van Deskundigen Archeologie, 2013: Kwaliteitsnorm Nederlandse Archeologie (KNA) Landbodems, versie 3.3. Gouda. Cohen, K.M./ E. Stouthamer/ H.J. Pierik/ A.H. Geurts, 2012: Digitaal Basisbestand Paleogeografie van de Rijn Maas Delta. Dept. Fysische Geografie. Universiteit Utrecht. Digitale Dataset. identifier.nl/?identifier=urn:nbn:nl:ui:13 nqjn zl Kadaster, 2014: Topografische kaart 1: , Apeldoorn. Mulder, E.F.J. de/m.c. Geluk/I.L. Ritsma/W.E. Westerhof/T.E. Wong, 2003: De ondergrond van Nederland, Groningen. NEN (Nederlands Normalisatie Instituut), 1990: NEN-5104:1989 NL, Classificatie van onverharde grondmonsters. Nederlands Normalisatie Instituut, Delft. Stroom, J.B.P. van, 2015: Verkennend bodemonderzoek Molenstraat te Dreumel. NIPA Milieutechniek bv, Oss. Rapportnr Sueur, C.,/ J.W.M. Oudhof, 2013: Archeologische waarden- en verwachtingenkaart gemeente West Maas en Waal. Tol, A.J./J.W.H.P. Verhagen/M. Verbruggen, 2012: Leidraad inventariserend veldonderzoek versie 2.0. Deel: karterend booronderzoek, Gouda (SIKB uitgave). Websites (Actueel Hoogtebestand van Nederland) (Kadastrale kaarten ) (Topografische kaarten en Bonnebladen vanaf de 19 e eeuw) (Archis3, diverse kaarten, waaronder IKAW en AMK) bodematlas (Bestemmingsplannen) 22

82 BO+IVO-K, Molenstraat ong. te Dreumel Archeodienst BV Lijst van afbeeldingen Fig. 1.1: Het plangebied op de topografische kaart (bron: kadaster 2011)....5 Fig. 1.2: Toekomstige situatie binnen het plangebied (Bouwbureau Van Rossum)....6 Fig. 2.1: Het plangebied op de stroomgordelkaart van de Rijn-Maas delta (bron: Cohen et al. 2012)....8 Fig. 2.2: Het plangebied op het Actueel Hoogtebestand van Nederland (bron: Fig. 2.3: Het plangebied op de waarden- en verwachtingenkaart van de gemeente West Maas en Waal (Sueur/ Oudhof 2013) Fig. 2.4: Het plangebied op de historische kaart uit (bron: beeldbank.cultureelerfgoed.nl) Fig. 2.5: Het plangebied op de kadastrale minuut uit het begin van de 19 e eeuw (bron: beeldbank.cultureelerfgoed.nl) Fig. 2.6: Het plangebied op de kaart uit 1890, 1923 en 1977 (bron: 15 Fig. 3.1: Het opgeboorde sediment van boring Lijst van tabellen Tab. 2.1: Overzicht van de monumenten en waarnemingen binnen een straal van 500 m rondom het plangebied Tab. 2.2: Overzicht van de onderzoeksmeldingen binnen een straal van 500 m rondom het plangebied (zie ook volgende pagina) Tab. 2.2: Overzicht van de onderzoeksmeldingen binnen een straal van 500 m rondom het plangebied Tab. 2.4 Archeologische verwachting per periode voor het plangebied Tab. 3.1 Overzicht van de vondsten

83 BO+IVO-K, Molenstraat ong. te Dreumel Archeodienst BV Bijlage 1: Periodentabel

84 BO+IVO-K, Molenstraat ong. te Dreumel Archeodienst BV Bijlage 2: Verklarende woordenlijst

85 BO+IVO-K, Molenstraat ong. te Dreumel Archeodienst BV Bijlage 3: Afkortingenlijst afko rting betekenis afko rting betekenis 1 zwak Ks1 klei zwak siltige 2 matig Ks2 klei matig siltige 3 sterk Ks3 klei sterk siltige 4 uiterst Ks4 klei uiterst siltige g1 zwak grindig KWARTS Kwartsiet g2 matig grindig Kz1 klei zwak zandig g3 sterk grindig Kz2 klei matig zandig h1 zwak humeus Kz3 klei sterk zandig h2 matig humeus L leem h3 sterk humeus l licht AD Anno Domini (datering na Christus) LBK Lineaire bandkeramiek afb. afbeelding LEE Leer AHN Actueel Hoogtebestand Nederland LIN Lineair AMK Archeologische Monumenten Kaart Lz1 leem zwak zandig AMS directe C14-meting Lz3 leem sterk zandig AMZ Archeologische Monumenten Zorg m meter ARCHIS Archeologisch Informatie Systeem m² vierkante meter art. artikel MA Master of Arts ASB Archeologische Standaard Boorbeschrijving MC14 monster voor C14-datering AW Aardewerkconcentratie M FE ijzermonster AWG gedraaid M FOS fosfaatmonster AWH handgevormd mg matig gesorteerd BC Before Christ (datering voor Christus) MHK houtskoolmonster BE Beige M HT houtmonster bijv. bijvoorbeeld MICRO micromorfologisch onderzoek BL Blauw MLIT lithologisch monster blz bladzijde mm millimeter BOT Bot Mn mangaan BP Before Present (datering t.o.v. 'heden', zijnde 1950) MP pollenmonster BR Bruin mp meetpunt BS Baksteen MPF botanisch monster BTO Onverbrand bot MSc Master of Science BTV Verbrand bot MTL metaal BV Bouwvoor mv maaiveld (het landoppervlak) C 14 Koolstofdatering MZF zoölogisch monster, 0,25 mmm CA kalk n nee ca. circa N noord CAA Centraal Archeologisch Archief NAP Normaal Amsterdams Peil CAD Computer-aided Drafting (of Design) NEN Nederlandse Norm CCvD Centraal College van Deskundigen nr. nummer Chr. Christus NV Natuurlijke verstoring CHW Cultuur-Historische Waardenkaart O oost CIS Centraal Informatie Systeem o.a. onder andere cm centimeter OD ouder dan CMA Centraal Monumenten Archief OR Oranje con concreties ORG Organisch CRI Crinoiden kalk OX oxidatie CvAK College PA Paars d donker pag. pagina DAO Defintief Archeologisch Onderzoek plr plantenresten drs. doctorandus pu puin e.d. en dergelijke PvA Plan van Aanpak e.v. en verder PvE Programma van Eisen et al. et alii (en anderen) RCE Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed etc. etcetera RD Rijksdriehoek systeem FE Ijzer/oer (landelijk coördinatensysteem) FeO2 roest (ijzeroxide) REC Recente verstoring FF Fosfaat RI riet FG Fysisch Geograaf/ Fysische Geografie RO Rood Fig. Figuur RZ Roze G Grind S silt GE Geel s spoor gem. gemiddeld sch schelpenresten gew. gewicht sg slecht gesorteerd GEWICHT gewicht SIKB Stichting Infrastructuur Kwaliteitsboring Bodembeheer gg goed gesorteerd SLK (produktie-) slakken GIS Geografisch Informatie Systeem sph sphagnum GLS Glas Stiboka Stichting voor Bodemkartering GN Groen STN natuursteen GPS Global Positioning System tab. tabel GR Grijs tel. telefoon GW grondwater temp temperatuur Gs grind siltig TEX Textiel Gz1 grind zwak zandig TOU Touw Gz2 grind matig zandig V Veen Gz3 grind sterk zandig v vondst Gz4 grind uiterst zandig Vk1 veen zwak kleiig h humeus Vk3 veen sterk kleiig ho hout VKL Huttenleem/verbrande leem h1 zwak humeus Vm veen mineraalarm h2 matig humeus vnr vondstnummer h3 sterk humeus VST Vuursteen ha hectare Vz1 veen zwak zandig HK Houtskool Vz3 veen sterk zandig HL Hutteleem W west HT Hout WABO Wet Algemene Bepalingen Omgevingsrecht HU Humus WI Wit id identiek aan WRO Wet Ruimtelijke Ordening IKAW Indicatieve Kaart van Archeologische Waarden wo wordtelrest INDET Ondetermineerbaar X(XX) onbekend ing. ingenieur Z zand IVO Inventariserend Veldonderzoek Z zuid IVO-K Inventariserend Veldonderzoek, karterende fase Z1 zand uiterst fijn IVO-O Inventariserend Veldonderzoek Overig Z2 zand zeer fijn IVO-P Inventariserend Veldonderzoek Proefsleuven Z3 zand matig fijn IVO-V Inventariserend Veldonderzoek, verkennende fase Z4 zand matig grof J ja Z5 zand zeer grof JD jonger dan Z6 zand uiterst grof K klei zg zegge k kolom Zk zand kleiig KBW Bouwkeramiek Zs1 zand zwak siltig KER keramiek Zs2 zand matig siltig Kl Kiezel Zs3 zand sterk siltig km kilometer Zs4 zand uiterst siltig KNA Kwaliteitsnorm Nederlandse Archeologie ZW Zwart

86 BO+IVO-K, Molenstraat ong. te Dreumel Archeodienst BV Bijlage 4: Bodemkaart

87 Bodemkaart Rd90A Rd90A Rn52A Rd90A Rn94C Rd10A Rn44C Rn52A Legenda Plangebied Rn94C Rd90A Rn44C Rn52A Rd10A - Moeras - - Water - - Bebouw - - Dijk Kalkloze poldervaaggronden; zware zavel en lichte klei op een ondergrond van niet-kalkrijke zware klei Kalkhoudende ooivaaggronden; zware zavel en lichte klei Kalkloze poldervaaggronden; zware klei op een ondergrond van niet-kalrijke zware klei Kalkhoudende poldervaaggronden; zavel op zand Kalkhoudende ooivaaggronden; lichte zavel Moeras water Bebouwing Dijk ± m

88 BO+IVO-K, Molenstraat ong. te Dreumel Archeodienst BV Bijlage 5: Archeologische informatie

89 Archeologische Informatie Legenda Plangebied : : : ::: : :: Waarnemingen Waarnemingen Waarneming met datering : Paleolithicum : ::::: ::::::::: : : : : Mesolithicum Neolithicum Bronstijd IJzertijd : Romeinse tijd : :: : : ::: :::: :: ::: :: :: :: : Middeleeuwen : Nieuwe tijd Vondstmeldingen Vondstmeldingen Onderzoeksmeldingen Monumenten Bureauonderzoek Booronderzoek Gravend onderzoek Archeologische waarde Hoge archeologische waarde : :: ::::: ::: : ::: : : Zeer hoge archeologische waarde Zeer hoge archeologische waarde, beschermd ::: : : :::: ± m 1:8000 Bronnen: TOP10NL juni 2014, ArchisII mei

90 BO+IVO-K, Molenstraat ong. te Dreumel Archeodienst BV Bijlage 6: Boorpuntenkaart

91 Boorpuntenkaart !. 2 1!. 110 cm 160 cm !. 90 cm 4!. 90 cm cm! Legenda Plangebied Geplande nieuwbouw!. Antropogeen cultuurdek met fragment middeleeuws aardewerk!. Antropogeen cultuurdek 90 cm Diepteligging van de top van de C-horizont/onderkant cultuurlaag ± m Achtergrond: Luchtfoto AeroGRID 1m via ESRI Dreumel-Molenstraat_BO+IVO-K

92 BO+IVO-K, Molenstraat ong. te Dreumel Archeodienst BV Bijlage 7: Boorbeschrijvingen

93 Project Dreumel-Molenstraat-BO+IVO-K Datum Beschreven door Susanne Koeman Boortype Edelmanboor 7 cm Grondwater: komt omhoog op het zandniveau X: Y: Z: 6,1 m+nap Diepte in cm Boring - mv Textuur Humus Kleur Insluitsels Horizont Opmerkingen Vondst 1 70 kz1 h2 dbrgr pu1, kooldeeltjes Aap recente bovengrond 140 kz2-->kz3 h1 grbr vlk1, hk1 Aa antropogene cultuurlaag, vrij scherpe ondergrens 160 z3k h1 lgrbr vlk1, hk1 AaC cultuurlaag, scherpe ondergrens 180 z3s1 lgr bovenin fosfaatinspoeling C beddingzand X: Y: Z: 6,0 m +NAP Diepte in cm Boring - mv Textuur Humus Kleur Insluitsels Horizont Opmerkingen Vondst 2 40 kz1 h2 dbrgr Aap bouwvoor antropogene cultuurlaag, vrij 90 kz2-->kz3 h1 grbr vlk1, hk1 Aa scherpe ondergrens cultuurlaag, scherpe 110 z3k h1 lgrbr vlk1, hk1 AaC ondergrens 130 z3s1 lgr C beddingzand V1 X: Y: Z: 6,0 m +NAP Diepte in cm Boring - mv Textuur Humus Kleur Insluitsels Horizont Opmerkingen Vondst 3 40 kz1 h2 dbrgr Aap bouwvoor antropogene cultuurlaag, vrij 80 kz2-->kz3 h1 grbr vlk1, hk1 Aa scherpe ondergrens 90 z3k lgrbr vlk1, hk1 AaC cultuurlaag, scherpe ondergrens 120 z3s1 lgr C beddingzand X: Y: Z: 5,9 m +NAP Diepte in cm Boring - mv Textuur Humus Kleur Insluitsels Horizont Opmerkingen Vondst 4 40 kz1 h2 dbrgr pu1, kooldeeltjes Aap bouwvoor 90 kz2-->kz3 h1 grbr vlk1, hk1, bot Aa antropogene cultuurlaag, vrij scherpe ondergrens gevlekt, gemengde laag, 150 kz3/z3s1 gr AaC scherpe ondergrens 170 z3s1 lgr ff1 bovenin C beddingzand V2

94 X: Y: Z: 5,9 m +NAP Diepte in cm Boring - mv Textuur Humus Kleur Insluitsels Horizont Opmerkingen Vondst 5 30 kz1 h2 dbrgr Aap bouwvoor antropogene cultuurlaag, vrij 70 kz2-->kz3 h1 grbr vlk1, hk1 Aa scherpe ondergrens cultuurlaag, scherpe 90 z3k lgrbr vlk1, hk1 AaC ondergrens 120 z3s1 lgr C beddingzand V3

95

96

97

98