NPR 1813 (nl) Nederlandse praktijkrichtlijn. Vervangt NPR 1813:2009/C1:2011; NPR 1813:2009+C1:2011; NPR 1813:2016 Ontw. ICS ; 97.

Transcriptie

1 NPR ev eld be Ergonomie Richtlijn voor de toepassing van kantoormeubelen en werkplekaccessoires Toelichting bij NEN-EN 1335, NEN-EN 527 en NEN-EN Pr iew Dit document mag slechts op een stand-alone PC worden geinstalleerd. Gebruik op een netwerk is alleen. toestaan als een aanvullende licentieovereenkomst voor netwerkgebruik met NEN is afgesloten. This document may only be used on a stand-alone PC. Use in a network is only permitted when a supplementary license agreement for us in a network with NEN has been concluded. or Vo NPR 1813 (nl) Nederlandse praktijkrichtlijn Vervangt NPR 1813:2009/C1:2011; NPR 1813:2009+C1:2011; NPR 1813:2016 Ontw. ICS ; December 2016 Normalisatie: de wereld op één lijn. Dit document is een voorbeeld van NEN / This document is a preview by NEN

2 Dit document is een voorbeeld van NEN / This document is a preview by NEN

3 Nederlandse praktijkrichtlijn NPR 1813 (nl) Ergonomie - Richtlijn voor de toepassing van kantoormeubelen en werkplekaccessoires - Toelichting bij NEN-EN 1335, NEN-EN 527 en NEN-EN Ergonomics - Guideline for the use of office furniture and workstation accessories - Guide to NEN-EN 1335, NEN-EN 527 and NEN-EN Vervangt NPR 1813:2009/C1:2011; NPR 1813:2009+C1:2011; NPR 1813:2016 Ontw. ICS ; december 2016

4 Normcommissie "Kantoor- en schoolmeubilair" THIS PUBLICATION IS COPYRIGHT PROTECTED DEZE PUBLICATIE IS AUTEURSRECHTELIJK BESCHERMD Apart from exceptions provided by the law, nothing from this publication may be duplicated and/or published by means of photocopy, microfilm, storage in computer files or otherwise, which also applies to full or partial processing, without the written consent of the Royal Netherlands Standardization Institute. The Royal Netherlands Standardization Institute shall, with the exclusion of any other beneficiary, collect payments owed by third parties for duplication and/or act in and out of law, where this authority is not transferred or falls by right to the Reproduction Rights Foundation. Auteursrecht voorbehouden. Behoudens uitzondering door de wet gesteld mag zonder schriftelijke toestemming van het Koninklijk Nederlands Normalisatie-instituut niets uit deze uitgave worden verveelvoudigd en/of openbaar gemaakt door middel van fotokopie, microfilm, opslag in computerbestanden of anderszins, hetgeen ook van toepassing is op gehele of gedeeltelijke bewerking. Het Koninklijk Nederlands Normalisatie-instituut is met uitsluiting van ieder ander gerechtigd de door derden verschuldigde vergoedingen voor verveelvoudiging te innen en/of daartoe in en buiten rechte op te treden, voor zover deze bevoegdheid niet is overgedragen c.q. rechtens toekomt aan de Stichting Reprorecht. Although the utmost care has been taken with this publication, errors and omissions cannot be entirely excluded. The Royal Netherlands Standardization Institute and/or the members of the committees therefore accept no liability, not even for direct or indirect damage, occurring due to or in relation with the application of publications issued by the Royal Netherlands Standardization Institute. Hoewel bij deze uitgave de uiterste zorg is nagestreefd, kunnen fouten en onvolledigheden niet geheel worden uitgesloten. Het Koninklijk Nederlands Normalisatie-instituut en/of de leden van de commissies aanvaarden derhalve geen enkele aansprakelijkheid, ook niet voor directe of indirecte schade, ontstaan door of verband houdend met toepassing van door het Koninklijk Nederlands Normalisatie-instituut gepubliceerde uitgaven Koninklijk Nederlands Normalisatie-instituut Postbus 5059, 2600 GB Delft Telefoon (015) , Fax (015)

5 Voorwoord Onderwerp en toepassingsgebied Verwijzingen Termen en definities Inrichting werksituatie Uitgangspunten Verschillende werkplekken Persoonsgebonden werkplek Flexibele werkplek Vergaderwerkplek Loungewerkplek Mobiele werkplek Analyse gewenste situatie Doelgroep analyse Productkeuzematrix Veiligheidsaspecten Implementatie Instructie als onderdeel van het product Wijze van instructie Bijlage A Maatvoering voor bureaustoelen en kantoortafels voor de Nederlandse beroepsbevolking Bijlage B Antropometrie van volwassen Nederlanders en onderbouwing van de maatvoering in deze praktijkrichtlijn Bijlage C Werkplekaccessoires

6 Voorwoord De normen, waar deze praktijkrichtlijn een toelichting op, is hebben als doel een bijdrage te leveren aan de totstandkoming van een veilige en gezonde werkomgeving. De aanschaf en het gebruik van normconform meubilair alleen biedt echter geen garantie voor het creëren van een dergelijke werkomgeving. Hiervoor is het ook van belang dat de juiste producten voor de juiste activiteiten worden gekozen en dat de gebruiker hiervan op de juiste wijze gebruik maakt. Deze praktijkrichtlijn heeft de ambitie om deze combinatie van factoren te duiden en is opgesteld vanuit de wens om de ergonomische uitgangspunten rond de individuele werkplek breder toe te passen zodat er een optimale werksituatie wordt gerealiseerd. Het biedt voor o.a. inkopers, kantoor-en projectinrichters, adviseurs in werkplekinrichting én gebruikers vooral praktische handvatten, opdat werktafels, bureaustoelen en werkplekaccessoires worden gebruikt zoals ze bedoeld zijn, namelijk om een optimale bijdrage te leveren aan de veilige en gezonde werkomgeving. Als laatste beoogt deze praktijkrichtlijn inkopers en projectinrichters meer ruimte te bieden om op verantwoorde wijze gebruik te maken van de grote diversiteit in het aanbod van kantoormeubilair. Ten aanzien van gehanteerde normen en producteisen geldt dat afhankelijk van de soort en duur van de uit te voeren activiteiten meer of minder stringente aanbevelingen gedaan worden. In sommige situaties kan gebruik worden gemaakt van producten die niet zijn genormeerd. Ook hiermee kan namelijk onder de juiste voorwaarden tot een verantwoorde werkplekinrichting worden gekomen. Binnen de context van deze praktijkrichtlijn gaat het om producten en diensten die kantoor- en beeldschermwerk faciliteren. Omgevingsfactoren zoals akoestiek, klimaat, daglicht en verlichting vallen buiten de scope van dit document, ook al zijn zij zeker ook van invloed op de werksituatie. De arbeidsomstandighedenwet legt de verantwoordelijkheid voor het creëren van een veilige en gezonde werkomgeving bij de werkgevers. Deze praktijkrichtlijn wijst daarnaast op de rol van de individuele werknemer bij het voorkomen van gezondheidsrisico s rond het gebruik van de werkplek. Hierbij is het aanleren van de juiste vaardigheden en het nemen van eigen verantwoordelijkheid van belang. Daarom wordt tevens ingegaan op het belang van voorlichting en instructie. NPR 1813:2016 vervangt NPR 1813:2009+C1:2011, NPR 1813:2009/C1:2011 en Ontw. NPR 1813:2016. NPR 1813:2009+C1:2011 heeft een sterke focus op bureaustoelen en is beperkt tot maatvoering. Met de revisie van NPR 1813 is de focus verplaatst naar de individuele werkplek, waarin breder is gekeken naar het gebruik van de werkplek. Er is ruimte voor grotere diversiteit aan zitoplossingen en sluit daarmee aan bij vernieuwende werkconcepten. Deze praktijkrichtlijn is opgesteld door de projectgroep Revisie NPR 1813 onder de verantwoordelijk van normcommissie Kantoor- en schoolmeubilair. De projectgroep Revisie NPR 1813 is als volgt samengesteld: H. Bloemendaal (voorzitter) Rohde & Grahl R.A. Cozijnsen Dynamic Ergonomics S. Dijk Viasit B. van der Doelen Human Factors NL C. Hartgers Het NIC O. Mazer Sedus E. Out Vitra N. Prins Ahrend M.E. de Roo Scandinavian Business Seating E.J.H. Saathof Stradon H. Smit Humanscale W. van der Velde Interstuhl E. de Vries BMA Ergonomics M. Willems UWV SMZ-CEC Y. Lau (secretaris) Nederlands Normalisatie-instituut In de serie Nederlandse Praktijkrichtlijnen verschijnen publicaties van informatief karakter, zoals toelichtingen op normen, constructieve mogelijkheden, werkmethoden en fabricagegegevens. Aan deze publicaties mag geen normatieve waarde worden toegekend. 4

7 Ergonomie Richtlijn voor de toepassing van kantoormeubelen en werkplekaccessoires Toelichting bij NEN-EN 1335, NEN-EN 527 en NEN-EN Onderwerp en toepassingsgebied Deze praktijkrichtlijn geeft aanwijzingen om een inrichting te realiseren van administratieve ruimten en kantoren. Hierbij maakt de richtlijn gebruik van relevante onderdelen uit geldende Europese normen. In deze praktijkrichtlijn betekent inrichten : werkruimten en kantoren geschikt maken om administratieve en beeldschermwerkzaamheden te verrichten. Hieronder valt o.a. het volgende meubilair: bureaus, bureaustoelen, vergadertafels, vergaderstoelen en werkplekaccessoires. Veel van de informatie in dit document is tevens toepasbaar voor het inrichten en gebruik van zogenaamde thuiswerkplekken. 2 Verwijzingen De volgende documenten, of delen ervan, waarnaar in dit document wordt verwezen, zijn onmisbaar voor de toepassing ervan. Bij gedateerde verwijzingen is alleen de aangehaalde uitgave van toepassing. Bij ongedateerde verwijzingen is de laatste uitgave van het document (met inbegrip van eventuele wijzigingsbladen en correctiebladen) waarnaar is verwezen van toepassing. NEN 1824 NTA 8500 NEN-EN NEN-EN NEN-EN NEN-EN NEN-EN NEN-EN Ergonomie Ergonomische eisen voor de oppervlakte van (werkplekken in) administratieve ruimtes en kantoren Antropometrie Lichaamsmaten van de Nederlandse volwassenen Office furniture Work tables and desks Part 1: Dimensions Office furniture Work tables Part 2: Safety, strength and durability requirements Office furniture Work tables and desks Part 3: Methods of test for the determination of the stability and the mechanical strength of the structure Office furniture Office work chair Part 1: Dimensions determination of dimensions Office furniture Office work chair Part 2: Safety requirements Furniture Strength, durability and safety Requirements for non-domestic seating NEN-EN-ISO DIN 4556 Batenburg, R.en T. van der Voordt Ergonomic requirements for office work with visual display terminals (VDTs) Part 5: Workstation layout and postural requirements Büromöbel Fußstützen für den Büroarbeitsplatz Anforderungen, Maße Effecten van facilitybeleving op de gepercipieerde arbeidsproductiviteit. Stichting Kenniscentrum for People and Buildings, 2008 Diffrient, N. et al. Humanscale 1/2/3. London: The MIT Press, Dined 1986 Dined 2003 Bron: Molenbroek, J.F.M., Op Maat Gemaakt, Menselijke maten voor ontwerpen en beoordelen van gebruiksgoederen. Delftse Universitaire Pers, 1994 Bron: 5

8 Dul, J., R. Bruder, P. Buckle, P. Carayon, P. Falzon, W.S. Marras, J.R. Wilson en B. van der Doelen Flügel, B., H. Greil. en K. Sommer A strategy for human factors/ergonomics: developing the discipline and profession. Ergonomics 55(4): , 2012 Anthropologischer Atlas: Grundlagen und Daten, DDR. Berlin: Verlag Tribüne, 1986 Horsten, F. Beeldschermwerk. Arbo Informatieblad 02, 7 e herziene druk, 2013 NVAB, BA&O, NVvA, NVvE, NVVK 3 Termen en definities Multidisciplinaire Richtlijn Computerwerk. NVAB, 2013 Voor de toepassing van deze praktijkrichtlijn gelden de volgende termen en definities. 3.1 antropometrie studie van het beschrijven van de menselijke vorm en afmeting 3.2 bureauwerk activiteiten die in een kantooromgeving aan een bureau of tafel worden verricht, met uitzondering van formeel overleg en/of vergaderingen 3.3 instelbaar instellingen van het product kunnen aan de gebruiker worden aangepast 3.4 productkeuzematrix hulpmiddel bij het kiezen van een stoel, bureau en tafel voor werkzaamheden in een kantooromgeving 3.5 verstelbaar instellingen van het product kunnen tijdens het gebruik door de gebruiker zelf worden veranderd 3.6 werkplek plek waar de activiteiten plaatsvinden (fysiek) 4 Inrichting werksituatie 4.1 Uitgangspunten Toepassing van NPR 1813 draagt bij aan een ergonomisch optimaal ontwerp van de kantoorwerkplek- en omgeving. Bij een goed ontwerp van de werkplek zal de prestatie van het systeem (inclusief de mens) hoog zijn. Bovendien is het welzijn van de mens in dat systeem een belangrijke uitkomst. De gebruiker van de werkomgeving kan veilig, gezond, comfortabel en met veel werkplezier werken (Dul et al., 2012). Een goed ontwerp van de fysieke werkomgeving draagt bij aan betere arbeidsomstandigheden. Tevredenheid over de werkomgeving gaat samen met hogere (ervaren) productiviteit (Batenburg en Van der Voordt, 2008). Daarmee ontstaat voor werkgevers en werknemers een win-win situatie. 6

9 Om een bijdrage te kunnen leveren aan een gezonde fysieke werkomgeving is kennis van gezondheidsklachten bij mensen van belang. Oogvermoeidheid, lage rugklachten en klachten aan arm, nek en schouders zijn hierbij de meeste voorkomende fysieke gezondheidsklachten. Op lange termijn heeft structurele bewegingsarmoede een negatieve invloed op de algehele gezondheid. De risico s zijn afhankelijk van de aard en de duur van de werkzaamheden die worden uitgevoerd. Een goed ingerichte werkplek houdt hier rekening mee en kan de in de werkzaamheden aanwezige risico s helpen beheersen. Zo kan bijvoorbeeld een adequaat gebruikte zit-statafel bij sterk beeldscherm gebonden functies helpen om het gebrek aan beweging en houdingsvariatie te doorbreken. Staan en semi-staan behoren als afwisseling op het zitten te worden gezien en niet als volledige vervanging. Wanneer de gebruiker niet de juiste werkplek kiest voor de uit te voeren taak of de juiste werkplek kiest maar hiervan op verkeerde wijze gebruik maakt kunnen onbedoelde risico s ontstaan. De mate waarin meubilair bijdraagt aan een gezonde werkomgeving is daarom sterk afhankelijk van de kennis, vaardigheden en motivatie van de eindgebruiker. De werkplek behoort zondermeer een deugdelijke voorziening te zijn voor het uitvoeren van de werkzaamheden. De producten behoren dus te passen bij de lichamelijke en mentale kenmerken van de gebruiker. Voorlichting en instructie is daarbij meestal noodzakelijk. Voor het ontwerpen van een optimale werkomgeving is een goed beeld van de verwachte gebruikersgroep noodzakelijk. In paragraaf 5.1 is opgenomen welke aspecten van deze doelgroep bekend behoren te zijn. Het gaat daarbij over de (verwachte) wijze van uitvoering van de werkzaamheden inclusief de middelen die men daarbij inzet, maar het gaat echter ook over de fysieke, mentale, sociale en culturele kenmerken van de doelgroep. 4.2 Verschillende werkplekken In deze paragraaf worden de meest voorkomende werkplekken toegelicht. In de productkeuzematrix (zie figuur 1) in hoofdstuk 5 worden afhankelijk van de soort en de duur van de activiteiten aanbevelingen gedaan met betrekking tot de producteisen Persoonsgebonden werkplek Een individuele persoonsgebonden werkplek wordt gebruikt door een en dezelfde persoon. Het meubilair behoort goed in te stellen te zijn op deze gebruiker en op diens taken, activiteiten en vaardigheden aan te sluiten. Een mens die veel met hardcopy documenten werkt heeft bijvoorbeeld meer aflegruimte nodig dan een mens in een paperless office -omgeving. Daarnaast geldt bijvoorbeeld voor mensen ouder dan 55 jaar dat de behoefte aan extra verlichting op de werkplek groter is. Een volgens NEN-EN genormeerde bureaustoel is voor veel mensen geschikt. In sommige situaties kan een andere zitoplossing zoals een zadelstoel en/of stasteun voor gebruikers een beter resultaat opleveren. Voor aanbevelingen ten aanzien van een geschikte stoel, bureau of tafel wordt verwezen naar de productkeuzematrix (zie figuur 1) bij de categorieën Bureauwerk / Persoonsgebonden / Lang gebruik Flexibele werkplek Een flexibele werkplek wordt dagelijks intensief door één of meerdere personen gebruikt, waarbij onderscheid kan worden gemaakt in kort of lang gebruik alsmede de aard van de activiteiten. Generiek aandachtspunt bij flexibele werkplekken is de hygiëne op de werkplek. Binnen hedendaagse werkconcepten ( Het Nieuwe Werken e.d.) worden werkplekken gedeeld door mensen. Men kan zich minder verantwoordelijk voelen om de werkplek - die men maar kort gebruikt en niet van hem of haar zelf is - schoon te houden. Hygiëne is dan ook een relevant aandachtspunt. Er zijn drie specifieke flexibele werksituaties te onderscheiden: 1) Flexwerkplek Op een flexwerkplek voeren mensen in de regel langer dan twee uur achtereen hun activiteiten uit. Verschillende gebruikers behoren het toegepaste meubilair eenvoudig te kunnen verstellen en het behoort hen bij voorkeur voldoende houdingsvariatie te bieden. 7

10 Bestelformulier Stuur naar: NEN Standards Products & Services t.a.v. afdeling Klantenservice Antwoordnummer WB Delft NEN Standards Products & Services Postbus GB Delft Vlinderweg AX Delft Ja, ik bestel ex. NPR 1813:2016 nl Ergonomie - Richtlijn voor de toepassing van kantoormeubelen en werkplekaccessoires - Toelichting bij NEN-EN 1335, NEN-EN 527 en NEN-EN T (015) F (015) Wilt u deze norm in PDF-formaat? Deze bestelt u eenvoudig via Gratis nieuwsbrieven Wilt u op de hoogte blijven van de laatste ontwikkelingen op het gebied van normen, normalisatie en regelgeving? Neem dan een gratis abonnement op een van onze nieuwsbrieven. Gegevens Bedrijf / Instelling T.a.v. O M O V Klantnummer NEN Uw ordernummer BTW nummer Postbus / Adres Postcode Plaats Telefoon Fax Factuuradres (indien dit afwijkt van bovenstaand adres) Postbus / Adres Postcode Plaats Datum Handtekening Retourneren Fax: klantenservice@nen.nl Post: NEN Standards Products & Services, t.a.v. afdeling Klantenservice Antwoordnummer 10214, 2600 WB Delft (geen postzegel nodig). Voorwaarden De prijzen zijn geldig tot 31 december 2018, tenzij anders aangegeven. Alle prijzen zijn excl. btw, verzend- en handelingskosten en onder voorbehoud bij o.m. ISO- en IEC-normen. Bestelt u via de normshop een pdf, dan betaalt u geen handeling en verzendkosten. Meer informatie: telefoon , dagelijks van 8.30 tot uur. Wijzigingen en typefouten in teksten en prijsinformatie voorbehouden. U kunt onze algemene voorwaarden terugvinden op: LEREN, WERKEN EN GROEIEN MET NEN preview